Legum delectus ex libris digestorum & codicis. Ad usum scholae & fori. Accedunt Singulis legibus suae summae earum sententiam brevi complexae. Opera d. Joannis Domat, qui easdem leges methodo genuina disposuit

발행: 1703년

분량: 658페이지

출처: archive.org

분류: 미분류

291쪽

LIBER XXIV.

e donationibus inter virum is uxorem.

a. receptum est, ne mutuato amore invicem si'. liarentur , donationibus non temperantes et sed profusa ergast sacilitate. Nec esset eis studium liberos potius educem Sextus Caecilius & is: m causam adjiciebat: quia saepe fi turum esset, ut discurerentur matrimonia, si non don roe is, qui posset: atque ea ratione eventurum , ut ven licia essent matrimonia. Haec natio ex oratione Imper

tori; nostri Antonini fAugustiJ electa est. Nam ita ait r

Non amare, nec tamquam inter infestos ius prohibitae donationis tractandum est: sed ut inter conjunctos maximo as sinu, N: Elam inopiam timentes. l. 28. 3 . Σ. Ne in reacterius Mur despoliareis , non Prusi malevolos, ne adrer Iompletior fieret. L 3 I. f. 7. in lin. , II. Si debitorem tam maritus uxori) lvere iusserit... celeritate conjungendarum inter se actionum , unam acti

uem occultari. l. 12.

IH. Generaliter tenendum est , quod inter ipses, aut qui ad eos pertinent , aut per interpositas per nas , d nationis causa agathu , non valere : quod si aliarum c trinsecus rerum personarumve causa commixta sit, si scpse rari non potest, nec donationem impediri: si separari posest, caetera valere et id , quod donatum sit, non valere. l. 1. 3. 2.

IV. Si

292쪽

Ex Lrant f DIC EsΥ. ET COD. 267 IV. Si marinis heres institutiis repudiet hereditatem do- ν-d aram nationis causa , Jtilianus scripsit, donationem valere e ne- , non donoque enim pauperior fit, qui non adquirit, sed qui de patri- monio suo deposuit. Repudiatio autem mariti mulieri proia' ' dest, si vel ibstituta sit mulier, vel etiam ab intestato h res sutura. Simili modo, & si legatum repudiet, placet nobis, valere donationem, si mulier subst tuta sit in legato, vel etiam si proponas eam heredem institutam. l. s. sis.

VI. Quintus Mutius ait, cum in controversam xenii r unde ad mulierem quid pervenerit; & verius, & honestius est, quod non demonstratur unde habeat, existimari a viro quaret, ad eam pervenisse. Evitandi autem turpis quaestus gratia cis ca uxorem hoc videtur Quintus Mutius probasse. l. II. Nec est ignotum, quod clan probari non possit, unde uxor matrimonii tempore honeste quaesierit, de mariti bonis eam habuisse veteris juris auctores merito crediderint.

l. 6. eod.

Tisortiis o Repudiis.

I. UID i D in calore iracundiae vel fit, ves dici--βnimo fit. Nemr, non prius ratum est, quam si opparuit judicium animi suisse. l. 3. 8''II. Licet neque nostra , neque Divorum Parentum n Sparatis conjugiastrorum usa constitutione caveatur, inposiexum liberorum inter parentes divisio celebretur; competens tamen iudex aestimabit, utrum apud patrem, an apud matrem matrimo- nio separato , filii morari ac nutriri debeant. I. un. C. dia vorta fact. ap. quem lita mor. vel educ. Ita v. ius de lib. α-

293쪽

pensa propterfurima Arbores eiaua tyrremiales m fructu i , non qua ceti.

derunt.

Soluto matrimonio dos quemadmodum

petatur. I. TI υ Μ causa semper & ubique praecipua esse I nam & publice interest , dotes mulieribus conse

vari. l. r.

II. De divisone anni ejus, quo Γῆlutum est matrim nium quaeritur, ex die matrimonii, an ex die traditi m rir sundi maritus sibi computet tempus t Et utique infructibus a viro retinendis, neque dies dotis constitutae, neque nuptiarum observabitur: quo primum dotale praedium constitutum est, id est, tradita possessione. l. s. Soluto matrimonio) snustus dividi ait, non ex die loccationis, sed habita ratione praecedentis temporis, quo m lier in matrimonio fuit. I. l. 78. f. 2. ff. de jur. dot. De pensionibus quoque praediorum urbanorum idem est, quod in fructibus rust corum. l. 7. l. II. Novissimi anni in quo matrimonium selvitur , Mictus pro rata tcmporis portione utrique parti debere assignari.

III. Fructus eos esse constat, qui deducta impensas

pererunt. l. 7.

Impendi autem 'ufluum percipira rum cosa , Pomponius ait, quod in arando serendoque agro impensum est; quodque in tutelam aedificiorum. d. l. 7. 3. IS. Quod in se em erogatur, si non responderint mestes, ex vindemia deducetur: quia totius anni unus minus est. L8. f. I. Sumptus vero necessarios & utiles in praedia, quae dotalia videbantur, factos, compensatis fructibus perceptis, ad finem superflui servari convenit. l. 2. f. I. TU. Si arbores caeduae suerunt, vel gremiales, dici oportet, in fructus cedere: si minus, quasi deteriorem iuncium fecerit maritus, tenebitur. Sed & si vi tempestatis ceciderunt, dici oportet, pretium earum restituendum mulieri,ace in fructum cedere. l. 7. f. I 2.

V. Si

294쪽

Ex LTER Is DIGEs T. ET COD. V. Si vir in fundo mulieris dotali lapidicinas marmo- Latincisa in . reas invenerit, Sc sundum fiuiniosiorem secerit: ma monstμ-rus ' quod caelum neque exportatum , est mariti , & impensa non est ei praestanda: quia nec in fruetii est marmor , nisi tale sit, ut lapis ibi renascitur: quales sunt in Gallia, sunt& in Asa. l. 7. f. II. l. 8. eod.

VI. Plane si novam villam necessario extruxit, vel ve- Impensas utilia terem totam sine culpa sua collapsam restituerit, erit eius repetit mHrumin.

impensae petitio: simili modo & si pastina instituit. Hae

enim impensae aut in res necessarias, aut utiles cedunt, pariuntque marito actionem. l. 7. f. ult. V. l. 7. f. . I. is de imp. in res dot. VII. Maritum in id quod facere potest, condemnari, Misitvi in V .cxploratum est: sed hoc heredi non esse praestandum. . tale beneficium persenale est, & cum persona extinguitur.

VIII. Quamvis mulier non in hoc accipiat constante Eregam in o amatrimonio dotem, in-alie solvat, aras praeda idonea et μη ' emat , sed ut Meris ex abo viro egentibus, arit fratribus, misisis ' 'parentibus consideret, vel-eos ex hostibin ria2meret a quia justa & honesta causa est, non videtur male accipere : Zc

ideo recte ei solvitur: idque & in filia familias o servatur. Sed & si ideo maritus ex dote experdit, ut a latronibus redimeret necessarias mulieri persenas, vel ut mulier vinculis vindicet de necessariis suis aliquem , reputatur ei id quod expensum est: sive pars dotis sit, pro ea parte; sive tota dos sit, actio dotis evanescit. Et multo magis idem dicendum est, si socer agat de dote, debere rationem haberi eius quod in ipsum impensum est : sive ipse maritus hoc fecit, sive filiae ut sectat dedit. Sed & si pater non experiretur, sed post mortem ejus filia Ela de dote ageret, idem erit dicendum: cim enim doli exceptio insit ὀe d te actioni, ut in caeteris bonae fidei iudiciis, potest dici ut & Celta videtuo inesse hunc sumptum actioni de do-

ter maxime, si ex vesuntate filiae factus sit. Lao. l. 2IN. f. de jure dot. n. 27. IX. Quid tam humanum est, quam ut fortuitis casibus uxoris mulieris mi itum, vel uxorem viri participem esse ἰ l. 2 2. f. 7.

295쪽

17o LEGUΜ DELECTUs, LIR. XXIV. TIT. III. - . u X. Si constante matrimonio, propter inopiam niariti.

ἐκ ipiam, uxor do, mulier agere Volet, unde exactionem dotis initium accipereram rvetis. ponamus i Et constat, exinde dotis exactionem competere,

ex quo evidentissime apparuerit mariti facultates ad dotis exactionem non sufficere. l. 24. l. 22. f. 8. Ubi adhuc matrimonio constituto maritus ad inopiam sit deductus, & mulier sibi prospicere velit, resque sibi suae positas pro dote, & ante nuptias donatione, rebusque extra

dotem constitutis tenere: non tantum mariti res ei tenenti,& super his ad judicium vocatae, exceptionis praesidium ad expellendum ab hypotheca secundum creditorem praestamus rsea etiam si ipse contra detentatores rerum ad maritum suum, pertinentium, super iisdem hypothecis aliquam actionem secundum legum distinctionem moveat, non obesse ei matrimonium adhuc constitutum sadicimus, sed ita eam posse easdem res vindicare, vel a creditoribus posterioribus, vel ' ab aliis qui non potiora iura legibus habM hoscuntur, ut potuisset, si matrimonium eo modo dissolutum esset, quo

. dotis & ante nuptias donationis exactio ei competere pote rat : ita tamen ut eadem mulier nullam habeat licentiam eas res alienandi vivente marito, & matrimonio inter eos constitutor sed si etibus earum ad sustentationem, tam surquam mariti, filiorumque, si quos habet, abutatur. I. 29. C. de jur. doti l. 3 o. in fin. C. cod. V. NOV. 97. c. 6. Lete non vindi- XI. Viro atque uxore mores invicem accusantibus, ca eatur qui segim repudii dasse utrumque, pronunciatum est: id ita Ancta ingui lana accipi debet, ut ea lege, quam ambo contempserunt, neu- dissolvantur. ter vindicetur. Paria enim desim mutua pensatione ditaNvuntur. l. 's. De casu renetur XII. In his rus, quas praeter numeratam pecuniam do maraim, cu locum dolum malum & culpam eiura praestare opor

tere, Servius ait. Ea sententia Putati Mutii est. Nam is in Licinnia Gracchi uxore statuit, quod res dotales in ea seditione, qua Gracchus occisus erat, perissent, ait, quia Gracchi culpa, ca seditio secta esset, Licinniae praestari oportere.

Iηrvi ut Rcissor XIII. Dotis actione successores mariti super eo, quod

T l., L. 'si' et dotis nomine fuerat datum, convenire de . Ingredien-

296쪽

Ex L et 8 Rrs DIGEs T. ET CO D: 27 Idi enim possessionem rerum dotalium, heredibus mariti non consentientibus, sine auctoritate competentis judicis, nullam habes ficultatem. l. 9. C. eod.

LIBER XXV

TITULUS I

De impensis in res dotales factis.

utiles, quaedam vero) voluptariae. l. r. fria sum, vel uis

cessitatem impcndendi r caeterum , si nulla sest necessitas, se

III. Inter necessarias impensas esse Labeo ait, moles in M. ti me. mare vel flumen projecti sed & si pistrinum, vel hom riarum impensarum. retim necessario sustum sit, in necessariis impensis habe, dum ait. Proinde Fulcinius inquit et Si aedificium ruens, quod habere mulieri utile erat, resecerit: aut si oliveta r aesta restauraverit; vel ex stipulatione damni insecti, ne Gimmittatur, praestiteriis vel si vites propagaverit, vel ambores citraverit, vel seminaria pro utilitate agri fecerit: n cessarias impenta secisse videbitur. l. I. f. 3. l. 3. V. l. 16. IV. Nos generaliter definiemus, multum interesse, ad I Ua H ρ perpetuam utilitatem agri, vel ad eam quae non ad praescii- με tis temporis pertineat, an vero ad praesesitis anni stactum Si in praesentis, cum si iactibus hoc compensandiunt si vero non niit ad praesens tantum apta erogatio, necessariis impensis computandum. l. 3. f. I. l. ult. v. l. . f. ult. E. Qi.

matris

Neque stipendium, neque tributum, ob dotalem sum vi facts'. m. dum praestita, exigere vir a muliere potest: onus enim ἡ- dia sunt oneras iactuum haec impendia sunt. l. 13. l. ult. Ἀ-im. V. Et in totum id videtur necessariis impensis contineri, necessaria quod si a marito omissum sit, iudex tanti eum damnabit, νεν quanti mulieris interfuerit eas impensas fieri. I. . II. N Disj jrod by Cooste

297쪽

LEGUM DELECTUs, LIB. XXV. TIT. I. Fcingi u duim . VI. Necessariae impensae dotem minuunt. l. s. v. s. l. 16'. minui ni. f. s. de jur. dot., Stia sint n-ιήμ- Quod dicitur, impensere me in res ritatis necessarioria, ex earum gene , dotem minuere, ita interpretandum est, ut sim extra tutelam necessariam in res dotales impensum ei est , in ea musa sit: nam tueri res dotales vir suo stimprudebet. Alioquin quaevis modica aedificiorum dotalium refectio, & agrorum quoque cultura dotem minuent: omnia enim haec in specie necessariarum impensarum sunt. Sed ipta res ita praestare intelliguntur, ut non tam impendas in eas, quam, deducto eo, minus ex his percepisse videaris. Quae autem impendia, secundum eam distinistionem , ex dote deduci debeant, non tam facile in universum definiri, quam per singula ex genere & magnitudine impendiorum aestimari possunt. l. IS. VII. Utiles impensae sunt, quas maritus utiliter secit . remque meliorem uxoris secerit, hoc est, dotem. Veluti

si novellatum in iundo fustum sit, aut si in domo pistris

num, aut tabernam adjecerit. l. s. f. ult. l. 6. Voluptaria sunt, VIII. Voluptariae autem impensae sunt, quas mari ad qua exsi ' voluptatem fecit, & quae species exornant. l. 7. Utilium impeD IX. Utiles impensae non minuunt ipis iure dotem, v rumtamen habept exactionem. l. 7. 3. I. v. s. de s d. dot. n. 8. . ' . Cum necessariae quidem expensae dotis minuant quanti- . tatem, utiles autem non aliter in rei uxoriae actione detinebantur, nisi ex voluntate mulieris: non abs re est, si quisdem mulieris voluntas intercedat, mandati actionem nostra auctoritate marito contra uxorem indulgeri: quatenus pos

sit per lianc, quod utiliter impensum est, aes vir vel si

non intercedat mulieris voluntas, utiliter tamen res gesta est, negotiorum gestorum adversus eam sufficere actionem. l. un. f. . C. de rei tax. a 2.

voluptariis impensis, nisi parata sit mulier pati

Ιενε ροιεμ- rittim tollentem, exactionem patitur: nam si vult hab moto quod tollaur, re mulier, reddere ea, quae impensistant, debet maritor

6M futurum sit. si vult, pati debet tollentem, si modo recipiant separationem: caeterum, si non recipiant, relinquendae sunt. Ita

inius siret . qua

298쪽

Ira enim permittendum est marito auferre ornatum quem posuit, si futurum est eius, quod abstulit. l. 9. la voluptariis autem Aristo scribit, nec si voluntatem lieris factae sunt, exactionem parere. I. II. Quod si voluptariae sint, licet ex voluntate eius expen se: deductio operis quod fecit, sine laesione tamen priorisbciei, marito relinquatur. l. m. f. s. C. de rei ux. act. XI. Omnino & in aedificandis aedibus, & in reponendis Moric-- -- propagandisque vineis, modicas impensas non debet arbiter curare: alioquin, negotiorum gestorum potius, quam de dote iudicium videbitur. LI 2.

TITULUS II.

actione rerum amotarum. . L ERO M amotarum iudicium singulare introductum est adversus eam quae uxor fuit: quia non placuit, cum ea sunt agere posset quibusdam existimantibus, nequidem furtum eam facere, ut Nerva , Cassio, quias ietas vitae quodammodo dominam eam faceret: aliis ut Sabino & Proculo furto quidem eam facere, sicuti filia patri faciat, non esse actionem constituto rer in qua sententia & Julianus rectissimὸ est. Nam in timorem matrinse,ii turpis actio adversus uxorem negatur. l. I. L 2.

II. Non aequum est, invitum suo pretio res suas vendere. I. s. v. II. ff. de evict. I. 11. E de religios

agnoscendis se alendis liberis , vesparentibus , vel patronis , vel Mertis.

299쪽

quam ipse non habet. Lq. .. .

Moris ,-bberi a parente exhibeantur: judex de ea re cognoscet. l. s. p re Utrum autem tantum patrem, avumve patemum, pro avumve paterni avi patrem , caeterosque vinis sexus parem. Q. tes alere cogamur), in Vero etiam matrem, caeterosque pa-w. rentes & per illum sexum contingentes cogamur sere,

videndum η Et magis est, ut utrobique se jiidex interponat, quorundam necessitatibus facilius succursurus, quorundam aegritudini: & clara ex aequitate haec res desce dat, charitateque sanguinis; singulorum desideria perpendere iudicem oportet. Idem in liberis quoque exhibendis a parentibus dicendum cst. Ergo matrem cogemus, praesertim vulgo quaesitos liberos dere: nec non ipsos eam. I. s.f. 2. .&q. , Non tantum alimenta, verum etiam caetera quoque onera

liberorum patrem ab judice cogi praebere, rescriptis coni, tuta d. l. 3. 12. Alimentae autem pro modo secultatum erunt praebenda egentibus. d. l. f. I9. Iniquissimum quis merito dixerit, patrem egere, cum filius sit in facultatibus. l. s. g. I . Filia tua non silum reverentiam, sed etiam subsidium vitae ut aexhibeat tibi, Rectoris provinciae auctoritate compelletur. l. s. C. de patr. pol. i. - . Ipsum autem filium, vel filiam, filios, vel filias, &deinceps alere patri necesse est, non propter hereditates, sed propter ipsam naturam, & leges quae i. parentibus alendos esse liberis imperaverunt, . & ab ipsis liberis parentes, si

inopia ex utraque parte vertitur. l. est. f. s. C. de bon. quae lib. V. pol. it. C. de alend. lib ac parrat. AEs alienum pa. ΙΙL Parens quamvis ali a filio ratione naturali debeat, i exot eressim men in alienum ejus non esse cogendum exolvere filium, ' U - ' restaptum est. d. I. s. l. 16. v. NOVO II . c. 9. 3- 8- Patris σcium, TU. Si mater alimenta, quae fecit in filium, a patrer Non matri , a immia,tat , cum isodo cam audiendam. Ita Divus Marcus re- er in i UM i Montanae, in haec verba: cst ρο- πε m

300쪽

Ex Lis Ris DIOEs T. ΕT. COD. - 2 stibi Hymentorum nomine , ardus necessario filiam tuam exhibuisti , a patre ejus p Hari Wi ι. μ es Ombunt. Me impetrara debes ea, pua ex gente mine u adfeci, in filiam tuam erogatura esset, etiams a patre seo ed centum d. I. s.f. Iq. V. Non quemadmodum masculorum liberorum nostro Parri, vin amrum liberi ad nostrum onus pertinent, ita & in sceminis est. 8 temo lib.rorum Nam manifestum est, id qόod filia parit, non avo, sed ' u. patri suo esse oneri: nisi pater aut non sit super i aut egens est. l. 8. . . . . 'VI. Qim de alenda matre & filiis indigentibus defini- Ζώιrorum vimus, hoc quoque in omnibus ascendentibus destendentibusque personis utriusque naturae Valm praecipimus. NOV. aiant,sim etine.

XII. c. 7. in L . '

inspiciendo ventre , custodiendoque sistu.

I. D ARTus, antequam edatur, mulieris portis Ost. Parias is inre. vel viscerum. l. i. f. I. portis mim e .

Si mulier ventris nomiine in posse ea ca

lumniae causa, esse dicetur. . sL A L TER et me prodest nec cet iustiuandina Ger MMMAE

SEARCH

MENU NAVIGATION