장음표시 사용
71쪽
Solvere quis ro alio potest, etism
LEGυΜ DELECTUs, LIB. IV. TIT. I. convinit, I ximas usuras pi aestat ut est constitutum Divis Principibus. l. 38. Nam butor & magistratusJ cum gratuitam , certd integram , & abstinentem omni lucro praestare fictim deberent. d. l. 3 8. XXI. Solvendo quis iue pro alio, licet invito & ignora te, liberat eum: quod autem sicui debetur, alius sine voluntate ejus non potest iure exigere. Naturalis enim simul& civilis ratio suasit, alienam conditionem meliorem qu dem etiam ignorantis & inviti nos facere posse, deteri rem non posse. l. 9.XXII. Quae utiliter in negotia alicujus erogantur , in quibus est etiam sumptus honeste ad honores per gradus pertinentes factus, actione negotiorum gestorum peti possunt. l. 4s. Ob negotium alienum gestum , sumptuum facitorum usuras praestari bona fides suasit, quo iure contra eos etiam, quorum te necessitate compulsum negotiiura gessisse proponis, per iudicium negotiorum gestorum, uteris. l. I S. C. de nose gest.
Lapsis aut e eumscriptis , subvenitur exis causa.
I. hoc tiωo pluriis iam Praetor hominibus vella ossi, vel circumscriptis subvenit; sive mctu, sive cabliditate , sive aetate, sive absentia inciderunt in capti
Omnes in intcgrum restitutiones, causa cognita, a Pra tore promittuntur: scilicet, ut justitiam carum causarum examinet, an verae sint, . quarum Mimine singulis subvenit. l. 3. ει- υ- - II. Scio illud a quibusdam observatum, ne propter satis sm m orisu Ininimam rem , vel summam , si majori rei, vel summae
72쪽
praeiudicetur, audiatur is qui in integrum restitui post
III. Non solum minoris , vertim eorum quoque qui Reipublicae causa absuerunt, item omnium qui ipsi potuerunt restitui in integrum, succe res in integrum restitui possimi: & ita saepissimὶ est constitutum. l. 6. IV. Divus Antoninus Martio Avito Praetori , de su currendo ei qui absens rem amiserat, in hanc sententiam re scripsit di Etsi nihil facile mutandum est ex selemnibus , tamen uti aequitas eviaens psit, Iubveniendum est. Bas'e si citams n- respondit, ct ob hoc , more pnon curiatrem est, e-- festim aurem pro tribunali te sedente adis r existimari potes non sua culpa, sed parum exaudia voce acorus issetisse, ideo-φω restitui potest. l. 7. V. Dec ris sine cu a sua, maxime si fraus ab adversario intervenerit, succurri oportebit. I. T. f. I.
natu um , non erit restitutio. mres in inteis grum rasismtur. Equitatis rati ne subveniendum.
Decutis sine cuia a sua succurre
TITULUS II. . . euod metus causa gestum erit.
I. A IT 'aetor, q- metus causa gesti- eris, rarum Merm f. - rm. I, - halebo. Ohm ita educta, , quod vi, metusse v. ca a. Vis enim fiebat mentio, propter ne itatem impinsitam con rariam voluntati: metus, instantis vel suturi periculi causa, mentis trepidatione r sed postea detracta esti vis mentio, ideo quia quodcunque vi atroci fit, id metu quoque fieri videatur. I. I. II. Vis autem est majoris rei impetus qm reperi non impetu
potest. I. r. qui repelli non po- III. Sed vim accipimus atrocem, Bd eam' quae adorsin Vis mn dieitur nos mores fiat, non eam quam magistratus intulit, .um jure cogit --
scilicet jure licito, 8e inre honoris quem sustinet. Caet mna si per injuriam quid serit populi Romani magistratus,
vel Provinciae Friem, Pomponius scribit, hoc edictum lacum habere: si sorte inquit) mortis, aut verberum terr re pecuniam alicui exto fit. l. s. f. I.
73쪽
is per a liberarum. Geditum amittis
8 LEGUM DELECTUs, LIB. IV. TIT. Π.TU. Μetum accipiendum Labeo dicit, non quemlibet timorem , majoris malitatis: metum autem non vini hominis, sed qui merito 3c in hominem constantissimiuncadat, ad hoc edictum pertinere dicemus. l. s. &l. s. Proinde si quis meticulosus rem nullam frustra timueri
per hoc edictum non restituitur, quoniam neque vi, neque metus causa factum est. l. 7. V. l. I s. in eod. l. .ff. exquib. caus maj.
V. Proinde si quis in surto vel adulterio deprehensus, vel in alio flagitio, vel dedit aliquid, vel se obligavit, Pomponius libro vicesimo octavo recth scribit , posse eum adlvκ edictum pertinere, timuit enim vel mortem, vel vi cula. l. T. f. VI. Si is accipiat pecuniam, qui inhumenta status mei interversurus est, nili dem ; non dubitatur quin maximo metu compellat. I. 8. f. I.
VII. Qim si dederit, ne stuprum patiatur vir, seu m lier, hoc edictum locum habet: cum viris bonis iste metus major, quam mortis esse debet. l. 8. f. 2. VIII. Haec quae diximus ad edictum pertinere, nihil interest, in se quis veritus sit, an in liberis suis: cim pro assectu parentes magis in liberis terreantur. l. 8. f. . IX. Julianus ait eum qui vim adhibuit debitori suo, ni
ei staveret, hoc edicto non teneri, propter naturam metus causa actionis, quae damnum exigit: quamvis negari non
possit in Juliam eum de vi incidisse, & jus crediti amisise
st. LI 2. f. est. X. Extat decretum Divi Μarci in haec verba: Optimum est, ut si quas putas te habere petitiones, actionibus experiaris. Cum inrcianus diceret, vim nullam secit Caesis dixit, tu vim putas esse sol im, si homines vulnerentiu qVis est & tunc, quoties quis id quod deberi sibi putat, non judicem repostit. .isquis isitur probatus mihi su rit, rem ullam debitoris, vel pecuniam debitam, non ab ipsbsta sponte datam , sine ullo iudice temere possidere, vel accepisse, isque sibi jus in eam rem discisse, jus crediti non habebit. l. I 3. XL In hac acti e non quaeritur, utrum is qui conven,
74쪽
Ex Lipnis DIGLIT. ET COD. 69tur. an alius metum socii: susscit enim hoc docere, metum sibi illatum, vel vim. l. Iq. 3. s. l. 9. f. est. Datur & in rem actio, & in persenam. l. s. f. Etsi ad alium res peri enit, alter metum adhibuit. l. I 6. Non interest a quovis adhibita sit. l. s. C. d. XII. Qui in carcerem quem detrusit, ut aliquid ei extor- A d reus is eaν queret: quidquid ob hanc causam factum est, nullius m cerrim extero. νω-
XIII. Non est verisimile compulsum in urbe inique im Mum non farindebitum stavisse eum, qui claram dignitatem se habere tendebat: cum potuerit jus publicum invocare, & adire aliquem potestate praeditum, qui utique vim eum pati prohibuimi: sed hujusmodi praesumptioni debet apertissimas probationes violentiae opponere. l. est. XIV. Ad invidiam alicui nocere nullam dignitatem , Φῶ η portet. Unde intelligis, quod ad metum arguendum, per 'quem dicis initum esse contractum, Senatoria dignitas adversam tui sela non in idonea. L6. Q de his quaevi, metusve causa gesta sunt.
Dolo malo. I. π πο c edicto Praetor adversius varios,& dolosbs, qui Dolas edere-L 1 aliis offuerunt calliditate quadam, subvenit: ne vel illis malitia sua sit lucrosa, vel istis simpliditas damno
II. Labeo) se desesit, dolam malum ege omn- eassia Doliti est omno ditarem, falliariam, machinarionem ad circumismenarum,faliam: π ε μή . critendum, decipiendum aererum adhibitam. Labeonis definitio
III. Is nullam videtur actionem habere, cui propter in Inanis actio m. piam adveribit inanis actio est. l. 6. IV. Pomponius refert. Caecilianum Praetorem non de- Gilaudat Mndisse de dolo actionem adversus eum, qui assismaverat idoneum esse eum, cui mutua pecunia dabamr. Quod verum G est: ιιmri. Diqitiroo by Corale
75쪽
Dolus trabo es. Ialsis propter in firmum consilium minori subveni.
turi μι ei aque res erit, ama Aertendum. Prepter agatem succurratur.
so LmυΜ DELECTUs, LIB. IV. TIT. IV. est: nam nisi ex magna & evidenti calliditate, non debet de dolo actio dari. L 7. f. ult. Quod si cimi scires eum facilitatibus labi, tui hioei se tia, adfirmasti milii idoneum esse; merito adversus te,ctim mei decipiendi gratia , alium falso hvidasti, de dolo judicium dandum est. l. 8. V. Si duo dola malo sectant, invicem de dolo non Dgenr. l. 36. Ab utraque paeae dolo compensando. l. cit. 3. 3. ff. de eo per quem fictum erit. V. l. 39. ff. Qtur. mair. VI. Quod venditor ut commendet , , dicit, sic habendum quasi neque die lim, neque promissiim est: si vero decipiendi emptoris causa dictum est, aeque sic habendum est, ut non nas mir am inus dictum promissumve actio, sed de dolo actio. l. 37. VII. Desum ex insciis p Unctas probari convenit. l. 6.
Minoribus viginti quinque annis.
Ι. π π O c edictum Praetor naturalem aequitatem scortus Ita proposuit, quo tiliciam minorum sescepit. Nam ctim inter omnes conster, fragile esse & infirmum hujusinodiaetatum consilium, de multis captioni s stippositum, multorum insidiis expositum: auxilium cis Praetor hoc edicto pincitus est, &' adverta captiones opitulationem. l. r. II. Praetor edicit, quod cum misure quiam vigintiquisque annis nam, gestum esse disser, uti quaeque res erit, animad
1'. Apparet minoribus vUntiquinque annis eum opem liceri: nam post hoc tempus compleri virilem vigorem constat. - I. β. z. IV. Et idi hodie in hane usque aetatem adolescentes curatorum auxilio reguntur: nec ante rei suae administratio eis committi debebit, quamus bene rem sitam gerentibus. V. Deni- Diqiligoo by Coos
76쪽
Ex LIBRI sDIGEs T. ET COD. uerV. Denique. Divus Severus, & Imperator noster huius sera non
rnodi Consulum , vel Praesidum decreta , quasi ambitiose iam-V si . ..
esse interpretati sunt. Ipsi autem perraro minoribus rerum a mψimis. suarum administrationem extra in em indulserunt: & e dem iure utimur. Lmemam a Principe impetram --nes honestis movi Asr mames Hiare impleto minumo, foemime vero octav cm oriseimum a--- grasse: - ραν,--a gubernent: sed n- r Durenae ex carus admi Dinw- , etsi minus idonee -- straverint. Sed nec Hiemina immotasa, nec pignoranda inaris memia din facie rem, nec ro legitima aerare , in sub imia vim, rem que conditani- , haetur, Ut id ex esum At. ex I. I. 2.3. q. C. de his qui ven. aet. impetr. VI. Si quis cum minore contraxerit, &contractus inci- Si, - - derit in tempus quo major eruitur, utrum initium φω . In Dr μιμεctamus, an finem' ει et cui &est constitutum si qui, '
major factus comprobaverit quod minor gesserat, restituti
Qui post vi simum quintum annum aetatis ea quae in minore aetate gesta sunt, rata ita erint, siustra rescissi nem eorum postillant. l. 2. C. si maj. sin. rat. hin. v. F. seq.& l. 'O. VII. Scio etiam illud aliquando incidisse: minor viginti Exe γι- misisquinque annis miscuerat se paternae hereditati, maiorque
iactus exein aliquid a debitoribus 'nis: mox desita' 'ti
nabat remini in integrum, quo magis abstineret paterna risi pacta roitui- hereditate. Contradicebatur ei, quasi maior factus compro- rur.
basiet, quod minori sibi placuit: putavimus tamen rest, ruendum in integrum, initio inspectα Idem puto, etsi ali
nam adiit hereditatem. i. . f. 2. VIII. Mincrem autem vigintiquinque annis natu, viden- . - 'ρη dum, an etiam die natalis sui adhuc incisis, ante horam 'narus est: in E c'tus sit, rellituatur. Et cim non dum complaverit, ita erit dicendum : ut momenm in
momentum tempus issetur. Proinde de si bissexto natus est, sive priore, sue posteriore die, Celsus sis ibit, nihil referre. Nam id biduum pro uno die habetur, de posteriordis Nilendarum intercalamn L . G i 'IX. Ergo
77쪽
L povM DELECTUs, LIB. IV. TIT. IV. liasimilias in IX. Ergo etiam filiamfamilias in dote captam, dum pa-dore capta, pytre tri consentit stipulanti, dotcm non statim quam dedit, vel ρη- ηψε aliquem, qui dotem stipularetur, puto restituem
dam. Quoniam dos ipsus filiae patrimonium cst. l. 3. f. s. Filia,familia, mmor X. Si quid minori fiterit filiosamilias lcgatum post mo restituitur adversus rem patris, vel fideicommissum reli mim , & captus est, sum ρμη , se serte dum consentit patri paciscenti, ne legatum peteretur, p ' potest diei in integrum restituendum. Quoniam ipsius interest, propter spem legati, quod ei post mortem patris competit. Sed etsi ei legatum sit aliquid, quod persenae ejus cohaeret, puta ius militiae: dicendum est posse eum restitui in integrum: interfuit enim ejus non capi, cum haec patri non acquireret, scd ipse haberer. l. s. f. I. Pa ενιενυ filii XI. Pomponius adjicit, ex his causis ex quibus inrep euliati sillifamilias restituuntur, posse & patrem, quasi herc-dcm, nomine filii, post obitum ejus, impetrare cognitionem.
l. b. f. 9.Minori succurritur, XII. Minoribus vigintiquinciue annis subvenitur per in De N Aera ' integrum restitutionem , non solum cum de bonis eorum aliquid minuitur , sta etiam cum intersit ipserum litibus,& silmptibus non vexari. l. 6. mr restituitur XIII. Ait Praetor, gestum esse dicetur. Gestum sic acci-- ρ S si pimum, qualiter qualiter: sve conmediis sit, sive quid aliud contigit. Proinde si emit aliquid, si vendidit, si seciet
tem coiit, si mutuam pecuniam accepit, & captus est, ei succurretur. Sed etsi ei pecunia a debitore paterno soluta, sit, vel proprio, & hanc perdidit, dicendum est ei su veniri, quasi gestum sit cum eo. l. 7. d. l. f. I.& 3. 2. In Ddisiis minori XIV. Sed Ac in iudiciis Qbvenitur; sive dum agit, sive vemtur, convenitur, captus st. l. 7. f. q. t et i Minus ex tutelae judicio consecuti, de superfluo habere actionem ita potestis, si tempore iudicii minores annis suistis. l. I. C. si adveri rem. iud. In rem pupilli vel adulti co tra tutores seu curatores a Praeside lata sententia, restituti nis auxilium non minus quis si quid adversus eos suisset
statutum, implorare minores posse constat. l. est. C. d. v. l. 29. &l. 2. C. si tui. vel cur. int.
Sed & si henditatem minor adiit minus lucrosam ἰ
78쪽
Ex Lis RIs DIGEs T. ET COD. Sue succurritur ei, ut se possit abstinere. l. T. f. s. V. l. II. f. s. tam hereditai cl. 2 2. l. 2 q. f. 2.&l. I. C. si ut omissi hered. XVI. Hodie ceno jure utimur, ut & in lucro minoribus
XVII. Et si sine dolo cuiusquam lcgatum repudiaverit, In optiones r vel in optionis legato captus sit, dum elegit deteriorem: velρ legiri . si duas res promiserit, illam, aut illam, & pretiosiorem dederit, dc re subveniri: & subveniendum est. l. 7. f. 7. XVIII. Minor, etiam si quasi contrum condemnatus sit.'in integrum restitutionis auxilium implorabit. l. 8. XIX. Nunc vidcndum, minoribus utrum in conmuctibus Non subiεmtu captis dumtaxat subveniatur , an etiam delinquentibus: ut in ora u/ in delictis puta dolo aliquid minor secit in re deposita, vel comm data , vel alias in contractu: an ei subveniatur, si nihil ad eum pervenit ' Et placet in delictis minoribus non sit, veniri: nec hic itaque subvenietur. l. 9. 3. 2. V. l. 7. f. I. d. l. infra. Sciendum est autem non passim minoribus subveniri, sta causa cognita, si capti esse proponantur. l. 11. 3. 3. ' msi ους
Non simper aulcm ea quae cum minoribus geruntur, re
scindenda sunt : sed ad bonum & aequum redigenda stim, ne magno incommodo huius aetatis homines afficiantur,nc ne cum his contrahente: & qucdammodo commercio eis interdicctur. Itaque , nisi aut manifesta circumscriptio sit, aut tam negligenter in ea causa versati sunt, Praetor interponere se non debet. l. 24. f. I. I. Item non ressituetur qui sebrie rem suam admi- Non mensus enistrans , occasone damni non inconsilite accidentis , fato, velit restitui. Nec enim eventus damni restitutionem mi 'indulget, sed inconsulta facilitas. Et ita Pomponius libro vicesimo octavo scripsit. Unde Marcellus, apud Julidinum, notat, si minor sibi servum necessHum compAetu rit, mox decesserit, non debere eum restitui : neque enim captus est emendo sibi rem p ecessariam, licet mortalem.
XXII. Si locupleti heres extitit,& subito hereditas lapsa Siler Icum υ- sit, sputa, praedia suerunt quae chasmate perierunt, insulae .
exustae sunt, servi iugerunt, aut decesserimi Juli soci-rr
79쪽
34 LaovM DELECTUs, LIB. IV. Trr. N. dem libm quadragesimo sexto sic Equitur, quasi possit
minor in integrum rest l. Marcellus autem apud pili num notat, cessire in integrum restitutionem. Neque enim aetatis lubrico captus est adeundo locupletem hereditatem:& quod isto contingit, cuivis patrifamilias, quamvis diligentissimo, possit contingere. Sed haec res adferre potest restitutionem minoris , si adiit hereditatem in lia res erant
multae mortales, vel praedia urbana, aes autem alaenum grave: quod non prospexis , posse evenire ut &mori antur manci pia , praedia ruant, et quod non cito distraxerit haec, quae multis casibus obnoxia sunt. l. II. f. s. Hered em p minore non adt tmor sine inventario, stiaes bene uem inmentarii semper habent minines. v. l. uis. C. de jure diab. Minis a minor. XXIII. Item quaeritur, si tanor adverius minorem rest raptus resiluitur. desiderat, an sit audiendus ἐ Et Pomponius simpliciter restituendum. Puto autem inspiciendum a Pra non ψ istisio. tore, quis taptus sit. Proinde si ambo capti fiant: verbi
gratia minor minori pecuniam dedit, & ille pendidit; m hor est catila, se naturi Pomponium, ejus qui accepit,&ves dilapktivit, vel perdidit. t I r. f. s. ωνω MUG.ν XXIV. In causae cognitione versabitur,utrum seli ei su eo restituto mr et currendum Q. in etiam aliis, qui m eo obligati sunt: ut zi-is, is fideiutaribus. Itaque si cum scirem minorem, & ei fidem non haberem, tu in usseris pm eo: non est aequum fidejussori in necem meam subveniri; sed potius ipsi d
manda erit mandati actio. In tama, perpe cndum erit tori, mi potius subveni, utrum creditori, an fid ius ci. Nam minor captus nentri tenebitur. Facilius in mandatore dicendum erit, non debere ei subvenire. Hic
Minor restituatur advesia tertia
r insueram. enis vehit adfirmator suis, & suaser, ut cim miscue comtraheretur. l. 1
Fidejutar minoris, eo propter solam aetatem restituto, manet obligarus. Verum si Sia intervenerit, tam fideiusseri succurrendum, quam minori. l. 2. Cod. de fidei. min. XXV. Interdum autem restitutio & in rem datur min ri, id est, adversus rei ejus posscsserem, licet cum eo non sit contractum. Ut puta rem a minore emisti,&alii vendi
80쪽
Εx LIBRI sDIGEs T. ET COD. , sdisti: potest desiderare interdum adversus possessorem re stitui, ne rem suam perdat, vel re fila careat. l. 3. f. I. XXVI. Idem Pomponius ait , in pretio emptionis & Incerta ratio pecvenditionis naturaliter licere contrahentibus se circumvenire. l. I s. .
XXVII. Non solam autem minoribus, verum seceess,e
ribus quoque minorim datur in integiam restitutio , sint ipli majores. l. I 8. f. ult. suum dabitur. Interdum successim plas quam annum dabimus , ut est edicto expressim: si sorte aetas ipsius subveniat. Nam post annum vicesimum quintum habebit legitimum tempus. Hoc enim ipso deceptus videtur, quod clim posset restillii intra tempus statutum ex persona defuncti, hoc non fecit. l. I9. XXVIIIo Plane, si defunctas ad in integrum resti utim . Tempora resiliu-nem modicum tempus ex anno utili habuit , Huc heredi
minori poet annum vicesimum qumtum completum, noni
tum statutum tempus dabimus ad in integrum restituti nem, sed id dumtaxit tempus, quod habuit is cui heres
XXIX. Destitisse autem is videtur, non in distulit, sed Alisad Pisqui liri renunciavit in totum l. xx. quι renunciat. XXX. In integrum vero restitutione postulata adverta Restu Go minore
vel pretia eorum, qui ad libertatem aditione eius pervene-ιεm, sant arearea runt, a minore refundenda non sunt: quemadmodum anιι gestas N. contrarium, cum minor restituitur ad adeundam hereditatem, quae antea gesta eram per citratorem bonorum , de-cteto sistoris ad distrahenda bona secundum juris formam constitutum, rata esk habenda, Calpurnio Flacco scverus,& Antoninus rescripserunt. LLI. XXXI. Scaevola noster ajebat, si quis erili levitate in Wis ductus omiserit, vel repudiaverit hereditatem , vel xum possessionem: si quidem omnia in integro sint, non inretrisn odo audiendus est: si vero jam distracta hereditate, &r patitur. negotiis finitis, ad paratam pecuniam laboribus substituri veniat, repellendus est. Multoque parcius ex hac cause heredem minoris restituendum esse. l. 14. f. a. XXXII. Rc-Disitigod by Corale