장음표시 사용
111쪽
quoa ivl 'rest uule uin m palmulae in i r eι aule clinem earieti νOuo nomine ais insuas et sis nisse s propriam rei cujusque qualitatem ν Nihil eryo mirum, Deum nominari non Mosse. Si au ιμ mrelis νι om in are nihil esse alitia, quam aliquas vir tutes jus rex his tuaicare, ut a vilitor ad V uiupi iam cle illis
es suos ceradum, quantum humanae ua tur ac licet, ad
uilo, id in hujus uni Dei sitatis artiseae naturalibus quibus m co-sitationibus ins rerit ). - Attian asilis : Neque, ut est ipse DC-us su 'ra omnia, ita ria, qua es au illum uucit, for is et procul a nobis est: ro rum iu n o h i s ipsis est, ejusque initium hau a est ut fiet te a nobis reperire, ut est . myses his r rbis uocuit: ,, I er Im siclei intra cor tuum est. O voa luem Satrator ueclararit set constrmarit uicens: , , ne suum Dei intra ros est. O uia e n i m i ratus i n no bis me tip sis iuem res numque De i h a b om us, fa ci te P D A su mus u Nirersitatis rectorem, Patris salutare Veroum, intellisere et eo ut emplari. Ad lit ire illites excusari non poΝΝΗ. Si-vuidem omnes in eam n i a m sumus ins r essi, o mu es famhabemus, licet non omnes illam sequi et persero, sed plerique, eaeteris ritae voluptatibus allici utibus, serere relint ).- Gregoritis Nyss.: Humana aulem intellisentia curiose ρι sollicites
112쪽
juncta, ut uult am 33 9 ssit Ous, quo a quaeritur, auum-hratam ima sitiem capere: sed partem citiuuam ue eo, quo a V u a c ritur, per r atio c tu a tionem tactum, conjec
spicores, quodammodo cosnorit, relut cognitionem eridentem, quod suMer Omnem scicutiam sit, tu quod quaeritur, statuens ). -Τeri u li i a iiii S: Haec est summa uelicti nolentium recognoscer , quemi s n or a r u on ν Os sunt ). Et ilerti iri: Iasistra ncitura, ani-
mu uisci Pula. Ouiuquia aut illa edocuit, aut ista Peruiuirit, aD o truci tum cst, magistro scilicet ipsius musistrae ).-Hiero ii mus Aerba illa: ,, Luae rora, quae illuminat omnem homin m rcnicutem in hunc munitum , contine illati S: Eae quo Persyirtium sit, natura omuibus inesse Dei notitiam, Nec quem quam sitio Christo uasci, et non habere s mina in se sui lia ,
costvo secro, et v urm nemo Me r mittitur istu orare ).-Gre. go r i iis M. : Des s conditor, Per quoia ametur, ostenuit; A a risis uis suu Ueciem amantibus subtrahit. Sola ergo Gus vesti-sia eo usMicientes strauimur, vui huncster clonorum suorum sistia sequimur, vuem necdum riu mus. - In retributionis eu miser ν riri omniystrus Per contemPlatio uis Ucciem Pocest, sed tamenua ν rLectum Non Potoste quia risi hunc in claritate sua quandoquc DusPicimus, nisu tamen Ussentiam Plene contuemur' . Et sic alii' .
c. lla quoque Theologi scholastici, ut alia occa Sione ite
d. X stris nulem dies hiis εἰ regori iis XVI. non tantii in Baii-l ai Di iiiii ad siti, scribendii ni thesi, sibi ab Episcopo propositae,
113쪽
denioli Sirare POSSe, adegit, Sed et Acripta Hesrities ii iiiiser alia propterea Cotide Iriliavit, quod hic argillii illa ad exsiste illi alii Dei adhiberi solii a repudiat erit, set praeterea asseruerit, ratioti in Sibi relictam ad iii stilla di ilia attribula probanda haud sum sero.
Η. ratio nostra non Solum eo nitionis Dei, rerii in lito divinarum, et Si lia iid perseelao Et adaequatae, tamen Sufficientis proli ac illa terrestri, sibi conscia est. sed ol halid dissiculter perspicit, illa facilitate sibi denegala, revelationem lioli QS SQ in ulum superfluam, sed prorsus iiiiiii lem atque impossibilem. iii pote quam ipsa neque percit ere, neque de ejus dii ina origine sibi persuadere pos Set. Ob Aerv. l. Quem aditio dum ergo ad cognitionem otiani viii Sic dicior uni mixtorum dogmatum et per revelationem et per rationem pervenire possumus: ita hisce duabus viis Deum uictim lite hac invita intelligimus. Nam quod ad revelationem attinet: certo nemo verilalis absolutae major ac si de dignior est interpres, quam Deus ipse, Dei queFilius, qui est in sinu Patris 33. Sed ei ratio, dummodo non velit a divina revelatione dissidium sacere, et vias sibi quaerere novas et insolitas, multa potest praeclara de Deo, liliisque attributis statuere, partim singulas persectiones ex idea entis persectissimi deducendo, quod litquando, qtio deuitique perseelum in rerum natura, et praecipue in nostra mente deprehenderit, ad Atininium gradum evehens, Deo tribuit, et omne imperis tum ab eo removet, partim, praeeuntibus ΝΝ. Litteris )el ΝΜ. Patribus J, ex rebus et laetis ei a Deo creatis ad causam essee tricem concludendo. Hunc triplicem altributa divina per rationem cogno- seendi modum antiquiores Theologi pro tribus distinclis ad cognitionem divinam perveniendi viis habuerunt, quas viam eminentiae, viam n e gallo n i s atque e au a ali t a l l A cognominarunt. Λst quia
CL Origen. De urine. I. s. n. 6. Op P. T. I. p. 5 I. c. I. C. D. Interdum oeuli nostri ἐν sum nultiram lucis, i t est, substantium intueri non νossunt: sMDu- forem rero ejus, rei ra flos, fenestris forte et quibuslibet Iuminum h roribus re-reytaeulis infusos, intuentes, consiι erure Mossvmus, fomes isse reo fons quiantus sit coryorei luminis. Du eroo quasi ruati uvissum sunt Dei utiturae oneruuirinae νrori fen ine et urs unirer sitiatis hcus, ra AE cs mytirutionem insius rub-atun iue ne utiturve. Puta eryo mens nostru ipsum ver selysam Deum, stetit est, non votest in veri, eae pulchritudine Dyerum eι ὰecore Neatur rum viarentemunirersitntis inteΠiyit. - Gregor. 'ag. r. a. . Opp. T. l. c. 8 . - Banil. In Heatim. Hom. 7. n. 1 I. OPP. T. l. p. 62. Hum. s. n. I. v. S6. etc.
114쪽
non videt, a via causalii alis, illia in ilicunt, vi an entili utiliae et negationis nil nilualii posse abe Ase, ut ita etiam nisi iones Menten. quari per
viam eminentiae nanciscimiir, nonnisi negatione perfici, et notiones negantes, quaa via negationia obtinemus, nonnisi affirmatione ex . pleri 33 - Porro quum I eum dumtaxat notionibus a rebus e realis mutuatis cogitare atque de eo disserere valeamuA: patet omnem nostram Dei cognitionem esse analogicam et symbol iram, atque nostram cogitandi, loqii ndique rationem de Deo non raro esse antro popa theticam. aul etiam antropon Orphi Ati- eam, quando scilicet notiones aut designationes ab assectibus, aut plane a corpore humano mutuamus; homines enim carnalibus sensibus dediti, ut ait Fulgentius, etiam ipsum Deum non Mossunt, nisi carnaliter cositare' . Quin imo illud non tantum de cognitione Dei per rationem nobis subministrata valet, sed eliam de
eognitione Dei, quam nobis Ν. Neriptura seu revelatio divina exhibet. Deus enim veritates religiosas nobis manifestans, se ad nos iram cogitandi rationem demittere, atque humano sermone uti debet, seu
Dens, ut ait Hilarius, non sibi, sed nobis locutus, et in tantum ad intelligentiam nostram eIoquii sui temPerarit Sermonem, quantum comyrehendere ad sentiendum naturae nostrae Mossit infirmitas33. Ouemadmodum enim. ut loquitur a r e g o r i u η IV y s A., surdissionis et gestibus, quid vere debeant, indicamus, non quia ipsi rocem non habeamus, cum hoc facimus, sed quia omnino sit nouaudientibus inutilis, quae sit rerbis enarratio; sic natura humana cum sit quodammodo surda, et nihil excelsum et sublimius audiat. Dei stratiam dicimus, multifariam multisque modis in Pro- hetis loquentem, Pro caytu nostro et secundum id, quod nobis est consuetum et famitiare, SS. Prophetarum linsuus conformantem, per haec nos ad sublimitim cosvitionem relut manu ducere, non rero secundum suam musuiludinem et sublimitatem doctrinam facere. Onomodo enim in existio, quod maynum est, caperetur Sed quia ad parritatem nostram ερ ris dirina demittit ). Atque G r e g o r i ii s A a E.
115쪽
Otiemadmodum nulla ratione steri potest, ut quispiam, quamlibet
fresatim timeat, umbram suam praetereaι quantiam enim eam assequeris, tantum etiam illa aeniser antererti0, aut oculus rebus in avectum cadentibus citra intermediam lucem et aerem conjunyalur, aut pisces extra undas Dolrantur: ita etiam impossibile est iis, qui eorporibus inclusi sunt, siue corPoreartim ac Aensilium rerum adminiculo, rebus iis, quae animo ac ratione intelliguntur, omnino conjunsi, semper enim obiter sensile aliquid incidit, quan- Iumris maxime nostra mens ab iis rebus, quae in avectum cadunt, ab&tracta, atque in seipsam collecta, cum rebus cosnatis atque oculorum aciem fugientibus commercium habere conetur ). Oh serv. 2. Ex disputatis quoque iacile ad quaestionem, nulline definitio Dei fieri queat, nec ne, responderi potest. Nam si sub desinitione talis rei descriptio intelligatur, ut per eanidem illius natura ac essentia plene ae distincte ob oculos quasi ponatur: talis definitio Dei eerto fieri non potest. Quo sensu, ut bene advertit Hermas, Deus nec verbo desiniri, nee m n Ie concipi potest ). At quatenus definitione enuntiantur notae ad insor mandam aliquam nollOnem necessariae: ideam Dei negative saltem et relative, i. e. ad humanae cognitionis fines accomodalo describi posse, recte dixeri mus, ut ideo etiam eatenus nomine, quod non nisi notionis interprea est, insigniri. Quapropter et in ΝΝ. Litteris revera varia Dei nomina occurrunt; quae hic adjicere non abs re erit. Adpellatur autem Deus, et quidem
a. in Ν e ri p t ur a Λ. Τ. M apud LXX Θεός ), quod nude positum nonnisi in libris potitieis ) oecurrit, alibi vero semper cum aliquo adiectivo aut genitivo conjunctum deprehenditur, atque proprie fortem, potentem, princmem significat. Rusmodi genitivi et adje
deorum' . De salsis diis nonnisi raro adhibetur').
116쪽
plerumque in numero plurali fabattonitus fuit, AIρι ιιιu, ι Diuites . oluit), Numen tremendum, i aurieti diverthe, hodiito erehrun 36m urbise taesei . L surpatur autem non tantum de salsis diis ), sed et de Λngelis 3, atque etiam denegibus, judicibus ac magistratibus, Dei viee sungentibus ). Unde et ad verum Deum indicandum non raro alia quaedam vox, ut
exercituum, Angelorum et siderum, Aetl Dominus unirersi, παντοκ 2ά- τωρ' , et ejusmodi additur. Numerus pluralis autem nominis 'n ,N inde explicatur, quod Neri plores inspirati aut ad persectiones ningulas stupenda 1 et adorandas, quas Deus unitan in se possidet, aut vero ad tres personas in divina substantia respiciebant. c. 'a I S, auremus Dominus, quod in hac forma solummodo
de vero Deo adhibetur'); in numero singulari autem non tantum deos gentium, sed et quemvis dominum et δεσποrην designat' , atque ηοlummodo per exestilentiam supremo Domino, seu Domino dominantium tribuitur. d. Nomina hucusque exposlla Numen divinum in relatione ad mundum generatim npeetatum exprimunt. nomen Vero nin', quod
abbrevi altim est, Deum, quatenus semetipsum Israelitis mani&flavit, ergo Deum verum, Israelis redemtore ni ae benefactorem specialem, significat M'. Porro numina priora sunt ab uno, alterove attribulo divino quinta, liueeu autem, quod omnibus est commune, Toah solutum et ideo etiam persecti κsimum Esse significat. Xam licet, quomodo hoc sacrum τετραγο αμ ιαrον pronuntiandum sit, nesciamus, quum Judaei ab ejus pronuntiatione religionis et reverentiae causa abfitinue -
117쪽
rint i): tamen ex verbis Moysis, quibuA Origio eiusdem resertur, liquet, De- viii hac deno iiiiii attolle Ae lamquam eum, qui vere, adeoque per se ac necessario exsiAlit, et propterea immutabilia, sibi constans est, ostendere voluisse ); ita ut illud Apostoli ὁ ων, ὀμο εοχόειενο, δὶ tantu ui imi.
e. Tandem etiam appellatur vel simili sensu, scilicet ens κατ' B. In IV. T. autem Deus dicitur: a. Θεος, quod alii derivant a θεασθαι θ vel a intueri, contemplari, utpote qui inlueatur, conspiciatque omnia; alii ab atmιν, urere, ahsumere, quum Deus ignis sit consumens omnem
malitiam'); alii a τιθώ αι, ponere, quod posuerit seu esseeerit omnia') ; alii a currere, permeare, quod ubique praesens adsit, Omniaque pervadat ac vivificet' ; alii tandem ab ἐος, quod idem est ac αγαθος, ut Germanorum Soti a sui, quoniam sit bonum originarium 30 . Λ Θεος natum est θεῖον ) et Θειοτης, dioinitas 3 3.
βὶ Gregor. Νysa. Hom. I. in Cantic. OPP. T. i. p. 539. H. Cont. Eunom. I. I2. T. 2. p. 427. E. - ana1 . Dauia Aeen. De. orth. βι . I. f. c. s. OPP. T. l. p. I 3. De Trinit. n. . . T. P. 47si. - Basil. EMis . S. n. II. Opp. T. 3. p. 88. Ε. - P . A l lianan. De ι estn. n. 6. Opp. Λ l li anas. T. 2. p. 2 3. Pa. Athanas. Pu reat. αἰ. q. 2. Ib. p. 335. 1 Pa. Attiana . De aran. n. s. Ib. p. 2 3. - Gregor. Νa E. or. 36. Opp. T. l. e. 522. - Ioan . Dan a aten. De. Orth. st t. l. e. 3 Tli eo phil. A . Autol. I. I. n. a. I latin. Opp. p. 362. - Cleni. Alex. Stram. l. f. c. 29. Opp. T. l. p. 427. - Baall. l. c. - Ioan . DR alaficen. De Trinit. n. 5. Opp. T. l. p. 476.' PA. Athanas. Pimeat. MI. q. 2. Opp. Athan. T. 2. p. 335. De deflv. n. s. T. 2. P. 2 3. - Gregor. Νa E. M. 36. I. c. - Joan. DRn a cen. De orta. f. . l. e. De Trin. l. c. - Theopilli. Autol. l. c.
118쪽
b. Porro dicitur κυρίος, δέσποτ ς. seu Domin ); c. βασιλεm seu Reae 3, d. κτισσης παWrcuri seu Creator omniumδ); e. ἡ φωτος, seu Auissimus, etc.; atque praecipue s. πατήρ, quatenus hominibus et omnibus creaturis optime providet ε). Nomina autem haec, in SΝ. Litteris Deo tributa, ut ex eorum consideratione saei te colligitur, quemadmodum et quaeeumque alia. ab hominibus excogitata, ipsam. cujusmodi in se est, naturam Dei haud proprie declarant, sed tantum exsistendi modum, aut aliquam persectionem, aut aliquam actionem vel relationem σχεσιν ), seu, ut ait G r ego r i us N aE., aliquid eorum, quae circa Deum praedicantur ), idque valde impersecte, secundum nostrum concipiendi modum exprimunt ). Λllamen hoo non obstante, quando nomina illa adhibemus, Deum ipsum seu divinam substantiam significamus ). Est itaque nostra de Deo loquendi ratio, prout ejusdem cognitio, quidem impersecta, vertim tamen nihilo secius recta ac sine era, ita ui post revelationem divinitus nobis communicatam humilis et rudis Christianus melius de Deo sentiat et disserat. quam celeberrimi antiqui philosophi.
t tributa divitia, quorum adcii ratiori Qxpositione ad
clariorem ipsius divinae naturae ac Essentiae cognitionem eluctamur, sunt pe r s e C l io n e S ab Solutau Seu, ut Mutii, Sim
119쪽
unt, et propterea te illa. in se considerata, neces Sario praedicari des beni. Ab altributis hisce, quae Scriptoribus ecclesiasticis ἀρεται, ἀξιωματα, νοξ ιατα, etiam attributa absoluta dicuntur. disserunt propri lates, Reu altribula relativa, iδω ιατα, qua E characterses trium in SN. Trinitale personarum Significant, et praedicata Dei relativa, quae rationem ipsius ad mundum iudicant. In attribulis divinis, quae nostro intelligendi more ad ps sentiam di inam vellit formas et a flectiones adjungimus, mente concipiendis duo tiliosi errores, Sibi oppositi, peraeque x itandi Sutit. I ller si storum, qui nihil, ne cogitatione quidem et intelligentia nostra, disserre Aulunt tum a se iniicem altribula ista. tum a natura et es Retilia; alter vero Dorum, qui attribula di ina asu in icem et ab essenii a re ipsa distingui seu separari contendunt.
Prior error in Λ si t io et Eunomio notatus et damnatus est a Patribus, qui ambo attributa omnia, quae de Deo praedicantur, absoluta et multo magis relativa, ut ἀγειρπησίαν in Patre, nullo prorsus modo, ac ne cogitalione quidem discrepare putabant ab essent Ia. ut eo ipso Filium a verae, propriaeque divinitatis communione ex Pluderent, quod ἀγεννησία careret, quam ipsam statuebant esse divinitalem J. Quibus aecenseri possunt recentiores Panthe istae, qui tamen ulterius progressi, Deum in Ae spectatum non nisi κατα δύ- να μιν admittentes, prout infinitum, ita et indefinitum esse, tradunt Errorem oppositum tenebat Gilbertus Porre lanus, Episcopus Pictaviensis, qui docebat, magnitudinem, sapientiam, justiliam, et landem divinitatem non esse ipsum Deum, sed esse sormam, qua ipse magnus, sapiens, justus, qua Deus si ty). Error hic, cui iam Theodorus M o ps u es t e n u A praelusisse sertur, et quem postea S O c i n i a n i resuscitarunt, statuentes, in Deo accidentia esse, condemnatus est in Concilio Rh e mens i a. 1148., sub Eugenio III. celebrato, quod statuit: Credimus et consitemur, simplicem naturam Dirinitatis esse Deum, nec aliquo sensu Catholico posse negari. quin Dirinitas ait Deus, et Deus Dirinitas. Sic-υhi rero dicitur: Domini sapientia εvientem, munitudine ma-
Cf. Otto Frisiit gena. De pestia Fricleric. I. I. c. Δυ. - Bernar d. Serm. So. in Cantic. n. S. Opp. V. I. o. 155 l.
120쪽
snum, Dirinitate Deum esse, et alia hujusmodi: credimus, nonnisi eat sapientia, quae est istae Deva, an 'ientem ea se: non nisi eά mas nitudine, quae est i se Deua, magnum esse; non nisi e si aet ex nitate, quae est ipse Deus, aeternum esse; non uia i eia uni ι a te unum, o u Meest ipse; id est, se ipso avientem, mastium, aeternum, unum
Deum. Cum de tribus personis loqnimur, Patre, et Filio, et 'iritu S., lysua unum De M m, unam divinam substantia me Sari fatemur. Et e conrergo cum de uno Deo, una dirina stib- stantia loquimur: maum unum Deum, unam dirinam substantiam rase tres personas confitemur ' .f uarii is eiiiiii Deus, latii qualia eris absolutum, simplicissimus, atque neque ex Partibus, neque ex accidentibus Seu ad en
iitiis qualitatibus vel aste et ioniblis ullis compositus sit; quoniam
tamen noti QSi res inanis, sed qua spiritus aeque persectissimus ac nece Ssarius potius complexus atquct pleni ludo omnis persectionis, ei propterea, licet sil infinitiis, certo non est simul indesinitu S: POS sumus in eo comparate, vel potius opposite ac relate ad Qtitia sinita, praecipue mentem nostram, quae, quam iSSii RDeo non gradu, Sed essentia di orsa, lamen ejus imaginem refert, diversos se habendi et agendi modos discernere, atque ipsum modo hoc, modo illo respectu considerare, Sic lite varias ἔννοιας des eo mente formare et verbis exprimere; prout et alia
innumera re unum, idem lite exsiSlentia dixerSO respectu considerando, dixersa quodammodo facimus; quodque quoad Deum eo magis QSt necessarium, quum intellectu A noster Sit anguntior, quam ut uno a Spectu naturam Dei integram intueri possit. Hinc dii in aut trihula sunt nonnisi ipsa di ina substantia dii urso sub respectu considerata; atque licet κατὰ πρῆrμα ab hac minime disserant,
lamen κατὰ ἐπίνοιαν et cum ea et secum in icem minime sunt
confundenda 3. Re ipsa autem, seu κατω ποῶγμα attribula a divina essentia ut se iniicem dis serni seu dixi di haud possunt: quoniam de Deo, tamquam cille necessario, nihil praedicari potest, quod in ipso absoluta necessitate non adsit. ei liiiic ipse uoti Nil, seu ad ipsius essentiam non pertineat ').