Theologia dogmatica catholica concinnata a D.re Joanne Schewtz ..

91쪽

unus est, non est: quia aisnius er almus, Non As , Vuodcumque non ita Gyrit, ut essρ ωγit. D um aut m, ut scias, unum esse a b re, quaere quia sit Dous, et non aliter tur vi s. O utin- tum humana conuitio ast D 'o a inire Potest, tu clesinio, νειοα tomnium conscientia uno festi, Deum summum Usse mustuum. in aeternitate constitutum, innatum, insectum, sine initio, sincsine. - Cum ae isto conrpniat apua omnPs, - quast erit jum conuitio Usius summi mayni ν nemν ut nihil i lii adae v u t v r, ia ρst. ut non sit aliua summum ma suum: quia si currit, a fur-quabitur; et si ada quahitur, non Prit jam summum munum, erersa conditione, Pt ut ita viae rim, Mye, ut reo summo musHis nihiι sinit a sequari. Porro summum maynum unicum sit necesse est. Erys et Deus unicus strit, non aliter Deus, nisi summum magnum; nec aliter summum masuum, nisi Marem uisu habens; nec aliter par m non hah ns, nisi unicus fuerit J.

β. Si pili res assii uteretilii r dii: persectiones divitia inter plures distribuerentiir, ita ut iiiillus esset iii si nile perfectus. Dullus itaque Deus; alioquin ovilia, si in quovis statuero tur iii suilla

persectio ac virtus, superflui essent, quicumquD I rueler urium nΝ- Autrieretilii r. id uod respicit Allia ita sitis, ubi ail. multos astosnu IIos astos esse: 3. - Cyprianus autem : us. inqui l. istitur omnium clominus est Deus. Neque enim it a sublimitas νο est habere e υνι sors m, cum sola omnem tyn ut pol stat my3. Atque Lactantius: distis sui opinor' ostenuimus in nostris Institutionibus, cleos mullos esse non possρ; quo a uiri uavis ac Potestas, si ilistrio uatia r in νι ures, uim iu ui eum nee esse sit; si quoa avt m minuitur, utiquρ ρι mortuis stat; si ver mortalis non est, nec minui nee dirim potest. Deus istitur unus e st; in v tio ris sti posse stas eo usummata, rare minui μοι est Nec augeri. Si autem sunt multi, cum habes ut sinsuti potestatis aliquia ae num in is, summa i Psa aes res ei ι; nee poterunt sin suli ha b θ r e t oi um. v una est eo minuus eum 'Iurihus: unicuique tantum ac stri , quantum caeteri possia ebunt ). Similia habent Ironae.

Aar. Marcion. l. f. c. a. Opp. V. 2 p. 148 B. Cf. Ire n. Cons. hiaer. ι. 2. e. f. n. a. p. II 6. AAEr. Gentit. n. 38. Opp. T. I. P. i. p. 37. ne ido . ennit. e. s. Opp. V. 2. p. i0s. De ira Dei. o. I. Opp. T. 2. p. 15 l. CLDD. inat. I. f. r. a. T . . p. 9 μ.

92쪽

us ), Tertullianus 3, Tli Oinas 4 q. Ricli ardus a S. Viet. Dii ii s S co tu S ). r. Accedit, jani in se absurdum esse, Deilui, qui veritas,

sapientia, Sanctitas, stic. absoluta e St. in liltipliceni cogitari; liiii In veritas, Sapientia, etc. nonni Si una ESse queat, Blque Omnem ni ultiplicationeni prorsu S repudiet. Ita Fulgsentius: I ρ-r a, ad i. r e Ii y i o i u u niu s co lat veri Dei sernitio. Ipsan am v v e ne r i ta a unu a e st D e u e t si e ut e aec e pia una ver ita te non es t alia veritas, sic abs gue tino Deo ne ronon est alius re rus Deus: iμsa enim una veritas est na-lu r at i ter u nia nerti ai P ini t a s. Et ita non possunt duo feri ait D er ae i ter dici, sicut ipsa una veritas naturaliter non potest ui r ia i '). d. Quartum urg limenti ini Sumsemini Patres ex admirabili mundi dispositione et a d in in is i r a t i on e . Nam omnes partes, sive tolum sive res Singulas consideraverimus, tam apte conne ae Sunt, ut appareat, unicum eSSe rerum opificem, uni Cum quo literer ina clinet artim moderatorem. De liis egregie disserit At lia nasi us . inquit, ips e uisy o si t i onis oras,

omnium gust Partium concors eonspirat i O, non multos, seu Mνium munili ducem e t m o Q e rat o re m Uerhum esse, manifeste ostendit. Nam si plures mundo Praeessent, or ille serrari non Mosssti, sea omnia confusio re et perturbatione PD-na essent. - Siquistem Armissimum, pergit in serius, iuua argumentum est, unum unive r si esse auctorem, quod scilicet non mu It i, seu unus sit muνια us. Nam si multi essent dii, multos et viversos mundos esse oporteret. Neque enim uecet relmullos unum mundum construer , ret unum a mu Itis aeuisicari: hinc enim Non pauca absurda sννυρον Pntur. Primum si unus mun-ilus a multis factus easset, tu a velorum imb cillitat arsu ret, utpote cum a multis unum opus fuisset confectum: nee leve profecto tu esset sonum imperfectae sivulorum au faei dum scien-

93쪽

tia . Er inirero si ιιιι ιη suffici 'hat, non muDi mutuam in D liam e terent. Atqui in D 'ο aliquia Messse non solum uictu iniseium si, sed omne u fas fuse rat. - fa etiam si studum usu est, si a multis Laetus ess mundus, di rsos Pt sibi Osi uissimiles motus habuiss . Nam steri non potuit, quin tia sinsulias Guctorcs r Uiei us rarios motus habu rit. In illa autem rari tat , ut susera ai-ctum est, nullus rursus oraia in mundo s r rari Posses, A v eou- fusa et perturhatu omnia forent. Nam v quc nuris a multis suo ruata recto cursu ferri Potest, Nisi jus clarum unus subernator tenuerit: nec lyra a multis Pulsata Perfectum concentum P r-siciet, nisi musicus unus eam Mercusserit i. Nec ii Gil λ r i g e n e s i,

94쪽

Uuapropter Pl Κccii Aia Sumper non lanium gentili sinum, sed ei doctrinam iam εἰ nosticorum quam Malliclia Driim op Pugna ii atque rPjecit. Fideles autem statini ab initio heri latom. non nisi unum dari Deum, tenuis SP, jam inde ad par se l. iluoniam a plebe superstilio-

95쪽

sa recte propter hilii ce sidet ar licii lii in ulliui et religionis adversarii xulgo nili cupa halitur.

C. Unitatem Dei denique quoque a ratione doceri, quum idea Dei veri simul sit idea unius Dei, sex rationibus, quibus S S.

Patres monotlieismum propugnabant, Supra allatis colligitur. Observ. Monothei sinu in originalem religionis generis huina iis formam suisse, utpote Ox supernaturali revelatione prosectam, ex ΝΝ. Bibliis certum est atque exploratum. - Quod ad sententiam adversariorum allinei, conteridentiunt, pol ille is muria ante diluvium viguisse, idque iam ex nomine C in et phrasibus, quibus plures dii loquentes proseruntur, ut: Faciamus hominem ad imasinem, et similitudinem nostram, etc. Τ), adparere: pluralis ille numerus aut majestaticus est, aut vero tres in Deo personas exprimens: nomen 'I,N autem etiam apud Scriptoreη alios, quorum aevo certo side Sin unum Deum in populo Israelitico vigebat, et speetatim apud I A a l. a m. pathelicum monotheis nil praeconem. Deciirrit' ). Et sane Mors es, qui legislationem suam Genesi quasi sundamento imposuit, monollieismi, qui lotius antiquae oeconomiae caput est, periculum in illo nomino haud vidit, neque Scriptores hebraei eo polytheismum significari crediderunt. Omnis autem dissicultas disparet per declarationem populo lsraii-

litico faciam: Scito eryo hodie, et e vitulo in corde tuo, quod Dominus ipse sit Deus. 'I-N ' n ', coelo sursum, et in

terra deorsum, et non sit alius'). Hinc illa tam frequens compellatio I e ho D a-E Io him J Qui vero asserunt, primam hominum religionem fuisse tali schismum seu cultum rerum crealarum s I Ribilium et idololatriam: a priori historiam confingittit, el gralis Sumunt, homines in cognitionibus se in per proficere, nunquamque regredi: quod universa historia, et praesertim hiAloria religionis sal Num ense ostendit.

Quando autem re vel alio divina, ilii ad subsia liliam uminieSSe Deum, docet: longes abest, quin cum I arilli eis lis ii Otini Si

96쪽

licset in divorsas partes ab ea n l. in mori in eo conveniunt. ut urit illi substantiae . quam assiiiiiiiiil, luni im cogitandi tum exle sinu ui tribuant. Alio laudem subtilissimum seu ideat isticii in Fic li l o i i. qui praeter ro nil nil milii l. Di omnia Solummodis val Hiis D Ni Νl r . illi a tenus n nobis in Ent concipiuntur, C Oul radit. Et Mnini . lic sel juxta NN. Lillurn Ν Pus rerum o innitim principium sil itiit Νisi iis . iisd tu quo praes sontissimurn. in quo livamuS Et uiis, diu ur set Nimus: Pa di in lam n tibi quo tradunt, a. iiii indutii liunci c. tum Pli sic iam tum spiritualem, a Deo se nihilo solo holuntatis suae omnipotentis nutu esse prodii Clum, ita ut ex non exsistonii se sistens factus sit. quoniam ips alii , Ut facta sunt, lys murauarit, Di er alti sunt '), ju Silue sapientia ac omnipotentia cons Pr nri Ot truli sernari' . h. D iam DSΝ . qui cordibus nostris legem sua in inscribat').13 Cf. Tennem ann. 0 runbris ber Stilichte bir vllisosophie,

97쪽

nos sua eratia adjuvet atquo satiet iste et et post mortem ae in sine saeculorum judicaturus Sil, ut referat πιι usquis Ille Proyria eo moris, prout sessit sire honum sire malum ). c. Deum nobis modo extraordinario multifariain, multisque

modis esse locutum olim in Prophetis, novissime in Filio suo' . qui nostram naturam sibi uni it, in similitudinem hominum factus, et habitu inventus ut homo J. Qitae Omnia absolutam Dei a mundo diversitatem manifeste docent. Insuper d. ubi quo iii SS. Litteris Supponitur, nec non disertis ver his docetur: α. Dctum. Spiritum purissimum et simplicem omnino, solum

osse, qui vere sit 3, qui Sil primus et tin issimuS seu aet ritus' , it pote qui est, qui erat, et qui renturus est, atque s myer i mest seu immulabilis' : res vero omnes ad mundum p rtinentes in tempore atque cum tempore esse Orlas ac corrupti hilses, nonnisi ipsius holuntate ΘXSistere, propria ac Vera exsiSisentia de-Stitulas. Priris quanι montes fierent, aut formaretur terra, et orbis: a saeculo, et usu ue in saeculum

tu es Deus ). Atque iterum: Initio tu Domine terram fun-clasti: et opera manuum tuarum sunt coe Ii. bai Peribunt, tu autem Permanes: et omnes a te ut restimentum vetera se erit; et sicut DPertorium mutabis eos, et muta-huntur. Tu autem luem ipse es, et anni tui nou ae ieient' . Atque Sapi estis: Ouomodo posset ali quia 'erma

Deinde, res omnes finibus suis essct circumscriptas. quas Deus sua immensitate excedat et contineat. Ouanao, ait sapi-

98쪽

erilia di ilia, arabat eo e Ios, aueram: quando eerta les , et syro rat abat abyssos: vua1ιdo aethera sirmabat sur- si/m, et librabat con tes aquarum: quando ei reuma ahat mari terminum suum, et te sem Ponebat aquis, ne transi-r ut ciues suos e qua uilo a mendebat ouilamenta terrae, cum ρω eram cuneta comPonens ). - In RiRA: Ouis mensus est Musi μιο aquas, et coelos Patmo P suae rarit ν quis a P penuit tribus uisitis molem terrae, et librarit tu Monuere montes t enites statera ν - Ecce sentes, quasi stilla situlae, quasi putris eris uus. - Omues sente S, quasi non sint, sic sunt coram eo, et quasi nihilum Ut in aue reputatae sunt . . i. Auctor libri . Oh: Excelsior coelo s , - pro funaior

in f rno. I, ousior terra m Ensura ous, latior mari ). Napi iis: Ouoniam tamquam momentum staterae, sic est an- to orbis terrarum, Pt tamquam stulta roris antelucani, uuae . se νι fit in rram' . Λ lilii 3 Salomon Rex: Si coelum, et eo li coelorum tes caperes non possunt, quanto magis δε-

mus haec, quam a timeasti δὶν r. I lina solum Deum esse in sinite persectum, utpote nnum bonum 3, Solum polentem' , solum immortalem' , solum sortemel sanctum' . solum ju Stum ' , Solum omnipotentem et aeternum ), solum. tui noverit cor omnium filiorum hominum N), atque Solum pium' '' . omnia autem in mundo esse inania ac vana. Transis, nil postolus, muncus et eo neu piscentia ejus ) Atque E cc t est a x l ios: I ianitas Dan ita ι um, et omnia nanitan .

H. Haec autem porro omnia Ecclesia uti lotidem dogmata se in per et ubique Prose Ssa e Si atque profitetur, prout apud

99쪽

omnes iii consesso est. Dii a propter non pol erat non veritatem n stram quoque, quae dogmatibus illis sunt amento est, necessario admittere atque sententiam contrariam necessario respuere. Quae quum ab otianibus prorsus admissa sint, et negari prorsus nequeant: ab e L itandis testimoniis S S. Patrum abstinere nos posse censemus, solummodo unum, alterum e locum pro serentes, ubi error Pantheis larii in desinitis veri, is negatur, atque D um a mundo Secerni statuitur. Huc pertiue ut verba Origenis, qui ait: mee Deum sigi ira corporea non circumscribi. cum dicatur esse in coelis me secuit visputare ad illa rerba: ,, Pater noster, qui es in coelis, ut Dei essentiam a re hus Omnibus genitis secernam ). Porro qua o scribit Maximus: Ouoniam duobus moris lauaatur Deus, aut Iamquam similis omnibus, Omnia enim in ipso consistunt; avt tamquam dissimilis, nihil enim est eorum, quae 4tque Augustinus: Deus in t fabilis est. Facilius uicimus, quia non sit, quam gula sit. Terram eo sitas, Non est hoc Deus: omnia quae sunt in mari, quae nota ut per aerem, non est hoc Deus: quia quialve et in eoelo, stellae, sol et luna, non es t hoc Deus: ipsum eo e Ium, non si hoc Deus: Angelos eos ita, I i r tutes, Potestate 3, Are hausetos, Τhro uos, Seu es, Dominationes, non est hoc Deus. Et quia est y me solum yotui Meere, quia non sit. Ouaeris, quid sit ' Ouod oeulus non rivit, nec auris audivit, nec in cor hominis ase ire . Et: neque enim tamquam substanti a ejus sic in eo sumus, guem modum victum est, quoa habeat vitam in semetipso: sed utique cum alitia simus, uuam ipse, non ob aliud in i II o sumus, nisi quia id operatur ).

100쪽

Coiicili vin Laiora ne iis Q IV. autem panthei Suill n e X- presse ilamita it. Naiii non lanlii in definivit: Firmiter eredimus, et simpliciter corrasitemur, quoa unius solus est rerus Deus, aeternus et i ni me νι sus, o m N i P o lens, incommutabitis, ineo myr eis e νιs ih ilis et ineffabilis, Pater, et Filius, et Spiritus ιS.: tres quidem Personae, sed una essentia, subatantia, seu natura simple in omnino: Pater a nullo, Filius autem a solo Palr , tie X tritus S. Pariter ab utroque: absque initio semper et sin e Pater senerans, Filius Nasertis, et SpiriIus N. procedens: consuhstantia Ies ct eoa quales, eoomnipotentes et coaeterni: unum unirersorum principium: Creator omnium inrisibilium et risibilium, Viritualium et comoratium: qui sua omnipotenti rirtute simul tib initio tem Poris utram vue ae nihilo eo nai-uit creaturam, Viritualem ri comoralem: anyelicam ricleiae tet mundianam: ac d iudes humanam guasi commvn m, eae viritu et corpore constitutum . A d Qt in Ruper Merrersissimum, tali ait.

diagina 4 lina ric t reprobavit atque ceti doctrina ui non iam haereticam, quam in Sanam ririecti, qui inter alia docuerat, Deum non rideri in se, sea in ereaturis, sicut lumen in aere, et omneserenturus in sine in Deum redire, et in ipsum converti, ut sint unum indiriduum eum ipso' , alque sententiam, teste Ger soni o ' , proposuerat: Omnia sunt Deus; cum in m so sint omnia, imo ipse sit omnia. C o iaci I i ii in autem C on stati liense damnavit sententiam wic tessi: Ouaelibet cr atura si Deus. Ubi

C. Quin imo ipsa jam sana ratio systema pantheisticum

tamquam S Cum Pugnans, atque omne Studium virtutis ae fian.

t italis prorsus e uriens improbat ac rejicit. Etenini