Theologia dogmatica catholica concinnata a D.re Joanne Schewtz ..

171쪽

vina, ait Dionysius Areop., comprehenuit omnia cunilion

uua m eminenti, qua securarium ii sammet omnium causam in se omnium cognitionem anticipat, priusquam Angeli sterent, eosnο-scens Angelos, eosque creans, caeteraque Omnia intus et ab ipso, ut ita dicam, exordio noscens, et tu rerum naturam proferens. Non enim eae rebus lysis res discens, norit eas divina mens, sed eae se ipsa et in se ipsa, secundum causam Omnium scientiam et notionem et essentiam praehabet, et ante eo rehenait, non sin-ytilia secundum eujusque syeciem intendens, sed se eundum uni eam ea usae eo mylexionem euneta sciens et continens ). - T er i ii illati tis: Nam et Grinitati competit, quaecumque decrererit, ut yerseela repra tare; quia non sit apud illam differentia temporis, apua uuam uniformem statum tempo rum uiri sit aeternitas ipsa, et inrivationi prophelieae magis familiare est tu, quoa promiciat, dum provieit, jam risum, utque ita jam e unctum, id est, omni mouo

futurum aemonstrare ). - Hilarius: Ouia eryo est, praeμaranti Deo coelum senitam ab eo auesse Smientiam; eum nevue creatio eoeti ex praeparatisne consistat, Neque naturae Dei sit, inam Gratu eum costi anui Operis commorari P Nihil enim non semp er eum Deo fuit, quia quia in rebus est: quae etsi Mereationem sui comta sunt, non sunt tamen a a Dei rei praescientiam re ι γ O te si af em inchoata. Et testis est nobis Propheta uicens: Deus, qui se ei sti Omnia, quae tu tura a unt. Ouae enim futura sunt, Iiret in eo, quod crean sunt, adhuc sient, Deo tamen, eui in rebus ereavris nihil nonum ac recens est, iam faeta sunt: ilum et temporum dispensatio est, ut creentur, et jam in uirinae rirtutis et prae- se lentiae effieientia sint ereala. Et ideireo nunc Sapientia natam se ante sa eum ascens, anteriorem se non solum his, quae creata sunt, ascet, sed aeternis e o aeternam, praeparationi se ille et eo e Ii et discretioni sedis Dei.

Perpetua enim et aeterna rerum e reandarum Eat praeparatio: neque partibus cogitalionum uni rersitatis hujus eorytia effectum est D. - Ambrosius:

172쪽

Deo enim, quae futura, praesentἰa sunt: et ei, eui raec synita sunt omnia, rentur a Pro factis sunt, sicut scriptum est: ,, Oui feeit, quae rentura sunt . Augustilius: Ouis eryo hominum polest istam sapientiam, qua novit Deus omnia, ita ut nec ea, quae a te untur praeterit a, ibi praetereant, nec ea, uuae uicuntur futuria, quasi ae sint, eae spe etentur, ut reniant, s ea et prae terita, et futur a eum praesentibus sint euneta praesentia; nee si ny ut a costi tentur, et ab aliis au alia eo si tanas transeatur, seu in uno conspectu simul praesto sint universa: quis, inquum, hominum comprehendit istam sapientiam, eamdemque prudentiam ; quando quidem a nobis nee nostra comprehenditur )ν Et alibi: In qua Sapientia atrina) sunt immensi quidam atque insiniti thesauri rerum intellisibilium, in quibus

sunt omnes in nisibiles atque ineommutabiles rationes rerum, etiam

visibilium et mutabilium, quavi per ipsam factam sunt. Ouoniam Deus non aliquia nesciens fecit, quod nec quolibet homine artissee recte diei otest: porro si sciens fecit Omnia, ea utique ferit,

quae noverat. Eae quo Oeeurrit animo quiduam mirum, sea tamen rerum, quoa iste mundus nobis notus esse Non posset, nisi esset; Deo autem, Nisi notus non esset, esse non posset ).

Mar. Vi ctorinus: Et qui ἀν uia tempora νοι runt, Praesens semper habet ). - Atque Petrus Damianus: Est

μι aue sicut coaeternum omnia 'osse: sic et omnia Noa se idemque semPer eaesistere. In illo itaque summo rerum caratust naturarum omnium iura inspensans, sie Om N i a te ny ora, yraeterita videtieet, P r aesent ira, et futura intra suae μι ovisionis arcana complectitur, ut nee norum aliquia sibi penitus aecedat, nec aliquia ab po Mer cursus momenta recedat; seu nee direr sis obtutibus uirersa coris iuerat, ut cum in tenui e praeteritis, nae et a praesentibus, ret

173쪽

futu r is , rei r ur sv s e u m yriae seu l l a , sine tu tura considerat, oculos a Prust teritis arertat; sed uno uti m taxat, ac simplici praes n ti s sima ρ Majestalis intuitu, simul omnia comprehen ait '). - Et revera, quum

divina Althst alitia pro sua aeternitate tota simul sit, et es Ast debeat, ite lite per partes priores et posteriorses diffundatur: otiam illud, quod ita cta, et lier eam cognoscitur, sine ulla succes Sione capiatur lacte esse sest. Etenim cognitio itidem se habet, ut natura ipsa vel substantia cognoseontis. Ea si actionem habet multiplicem, eamque certo spatio diu sensam, et a so distinclam, cognitas

res sub illa, qua continentur, dissere lilia temporis intelligit. Sindivisionis ae compositionis est Qxpers, atque in persecta et individua in otia de consistit, totum tuo illud est, quod habet in se, cujusmodi Deum esse demonstravimus: nihil ab ea. nisi qua

pra seus QAt, atquct omni caret disserentia, percipitur. h. Porro novit Deu M omnia, quaecumque esse aut fieri possunt, licet nunquam sint sutura, seu novit omnes creaturas

possibiles. Ida. Apostolus diserte docet, ubi ait: Oui Dotis ristineat

mortuis η, Pt rociat ea, quare nisu sunt, tam V Mam rea,

sturas aurat, i. e. eu, quae nuti sunt. Qt in Alatu merae possibilitatis hersantur, parit ser ac ea. quae adsunt, oriri jubere potest, et ideo coguo Scal quoquct noces AP sest . Idem aulem ipio lites necessario ipXa ratio Alatuit. Nam cum Deus secuti dum sapienti Ssimam Auam cognitio item mundum fabricax erit; alque quum pro in Scientiam persectam Ouinium partium ac elementorum istius uni ei si sibi in creatione praelucentem. Et ideo hae natura priorem haboret: has se res non propterea, quoniam suturae, sed tantum, quoniam pos SibileS in Se erant, cogit 3 it: et hinc etiam omnes alias rus, quae sunt possibiles . eadem

174쪽

Statile ratione, ii osses dicendiis Est. - Insuper id ipsum jam ex infinita Dei persectione colligitur, talpote qtiae cui I Scientia qlIΟ-cii in lite demum modo limilata componi haud potest. e. Praeter duas illas in Deo scientias, quarum altera res Solas suturas, altera res iiiii quatii suturas propositas habet, mediam quamdam pleri lite I'heologi cotistituunt, xidelicet scientiam rerum contingentium, quae nonnisi ponenda certa conditiones sunt suturae scientia media sensu latiori dicta , aut saltem, si illa conditio poneretur, essent aliquando suturae, tametsi nequct coti- ditio ii Sa, neque. quod EX ea est con SQ luens. ullo modo futurum sit scientia inedia sensu strictiori accepta . Propugnant autem Theologi hi scientiam conditionale suturorum praecipue ideo, quoniam pulant. Per eamdem non nisi phaenomena gratiae explicari, atque libertalem arbitrii cum decretis divinis conciliari posse; statuendo nempe, Deum praeter alia infinitae suae

sapientiae consilia etiam Secundum praevisam cooperationem, licet non propter eamdem, gratias Sua S efficaces Concedere, et ob praevisam non cooperationem negare, ita ut scientia media, decretorum divinorum non sit quidem causa iiii pulsiva et determinativa, attamen directiva.

Scientiae mediae systema primus Ludov. 1lo lina in libro

De concordia liberi arbitrii eum oratia clare ac nitide evolvit. ΝΟ - tum e St, quam maXime exarserit Zelus et studium Thomixta ruinadversus librum i l alitiae, et qnam aeris disputatio intor Domini. anos et desilitas orla sit. Cujus quidem quaestionis causa habitae Suni celebres cono regationes illae de auxiliis divinis sub P. Cle mente III. et deinde Paulo V., qui tamen illigantes partes dimisit, ac intra religiosae modestiae sines se continerct jussit, nullo a S. Sede lato in eam rem di liuilix o iudicio. - seruit

tamen si rem sine partium studio consideramus : non pol Νl qui dem negari, denominatio item illam Scientiae med. Re uis niti Eri,M. a receiitioribus ilesinum Plieolo gis excogitatam; ast i EA ip a lumin SA. Litteris . tum a NS. Patribus clares docetur, rati cive pari

ter o in niuia asser liente.

u. Ex N S. Litteris huc pertinet proditio Ceilitarum, Davidi certo a Domino auriunii ala, qua illi prosita uni Da idem tradidisse iit, si ipso Ceilae remane ille Saulus illuc descendisset ): porro Tyriorum et Sidoniorum poenitentia, sutura a Christo

175쪽

Domino pro iiiiiitiata. Si apud eos stadem, quae in Galilaea portenta se eis set ): deinde locus ille, in lihro Napiuntiao, lihi do

justo inuitat ira morie Suhlalo dicitur: Raμ ιικ est, νι malitia mutaret iratae I lectum ejus, aut νι e fictio a et Meret animam i G i u nec nota v rba .I e r se in i a ct ad Sedeciam: mee in it Dominus exercituum, Drus Israel: Si p roseo tu ste aeteris a a principes restis Buby tonis, ri ret anima tua, et e tritas haec usu a uoce uae tu r is uir et sal P us eris tu, e t an mus tua. Si Mutem usu eae ieris a a prinei pes re-yis Baby Ionis, trauetur ei vitas haec in manus Chaldaeorum, et succendent eam igni: et tu non effusi ea

de manu eorum ). Et ita alibi passim. Quae omnia certam, minimeque dubiam. alit incerto veluti eventii suspensam Bxprimunt notitiam rρrum haud suturarum, sed quast revera saetae essent. si id, unde pendebant. reipsa evenisset. Quod si quis negare vellet, veracitatem Dei neget necesse est. In ultimo loco insuper sermo est de scientia divina rerum earum, quae, conditione vide. licet sua reapse ponenda, revera Consecuturae erant. Quam tam on cognitionem in Deo ne unus quidem Theologorum adversariorum negavit, Solummodo illam, quae ad res nunquam reapse suturas resertur, omnibus impugnantibus.

β. Patres autem scientiam conditio nato suturorum in Deo eo docent, quod tradunt: Deum secundum Siracidem progressum vitae insantis ad persectionem prohibere . ne quod vi praescia malum animadversum est in eo, qui ita victurus suisset, persiciatur, ut Gregorius Xyss. et Cyrillus Alex. ): porro primum hominem a principio e paradiso expulsum esse, quia secundum praescientiam divinam ex honorρ sibi praestito deterior essectus esset. si post spretum. Violatumque mandatum immotus ille. stabilisque dii rasset, ut Chrysos tomus ): TFrios et Si. donios ex testimonio ipsius Domini acturos fuisse magnae humilitatis poenitentiam, si in eis facta essent illa signa virtutum, ut

176쪽

A ug iis t i ii iis ); atqtie bonos malis aliquando vexari, quia mira

poteritia praevidet Deus, quod si lii teli ac liberi iii tranquillitate

pesrsisterent, leti talion s serre ad ersarii noti nientes, mentis prostrati vulneribus jacerent, ut εἰ regori iis M. ). - Uuando vero S S. Patres negant in Deo scientiam rerulli, quae revera suturae non sunt: aut latili in i loquuntur de scientia certo suturi. et dic util. Deum Ea qua re vera stilura lia iid hi dure; aut herori lint, Deum non prae Scire cotidili Otiale sutura ad sensum et

mentem Sentipelagianorum, qui contendebatil, Deum propter praevisa bona vel mala, quae facturi fuissent, , id elicet laviqitain bona vel mala merita' , insanies alios Baptismo lustratos, alios sine Haptismo se vita tollere. . Ratio vero hisce SN. Litterarii in ρl ΝΝ. Patrum etatis eo

sacilius adstipitiatiir, quum ex una parte res conditio itale futuras litteras, iit pote quas etiam hominos ii Ounim litam. licet non certo. tamen cum majori, ni inori e probabili late praesagiant, in Se cognoscibiles eSSe perspiciat. Ex nitera autem partes simul omnem limitem a scientia di ina remo endum HAS sciat. Est itaque Deus omnis ius. Dj iis quo Sci utia abSDlute. seu, ut Munt, intonsi e Di ex lon si e insiti ita est.

Observ. l. Quamvis spientia Dei unica sit atque simplicissima, utpote quae ab eius Simplicissima natura non distinguitur: pro varietate lamen obiectorum seu rerum, ad quas refertur. multiplex in se hola solet assignari scientiae divinae divisio. Dividitur nempe a. in scientiam neces nariam, et liberam seu eontingentem. Seientia nec AAaria est ea, quae habet pro objecto Deum ipsum. et res mere possibiles, quae itaque ahsolute non potest non esse in Deo inde ab aeterno. Scientia vero libera seu contingens dicitur illa, quae spectat ad res contingente . sive exui-

177쪽

atentes, sive aliquando futuras, atque voluntatis divinae decretum prius exuit, quod absolute loquendo posset etiam in Deo non esse. b. Dispescitur in seientiam approhationis 3 et reprobationis 3. Priori Deus bona intelligit, quae approbat et imperat; posteriori vero peccata, quae prohibet et improbat. c. Discernitur in seientiam simplicis intelligentiae,aeientiam visionis, et scientiam media m. Seientia simplieis intelligentiae est ea, quae Versatur circa res possibiles, atque eas, quae data conditione necessario exsistere seu evenire debent, semota omni sutura earum exsistentia; scientia viaio. nis, quae versatur in rebus exsistentibus, praesentibus, praeteritia sive aliquando suturis: scientia vero media, quae, medium veluti loeum inter utramque scientiam praecedentem occupans, spectat ad

aetiones hominum liberas conditionale futuras, i. e. quae suturae sunt, conditione posita, aut saltem suturae fuissent, si conditio posita esset. Seientiae simplicia intelligentiae est ordinare res ac disponere, et voluntatem divinam ac emeientiam quodammodo dirigere, eique quasi praelucere, unde et rerum causa emciens habetur, saltem remota et exemplaris, atque a sapientia divina haud dissert ); scientiae visionis vero res easdem voluntate divina iam designatas et constitutas, in aliqua temporis parte producendas, quasi exsi-alentes ac praesentes intueri propter vim aeternitatis, quae omne

diserimen praeteriti ac suturi excludit; atque scientiae mediae de-ereta divina de gratia emeaei danda vel non danda, quamvis non ex integro, tamen ex parte dirigere. Observ. 2. Perdissicilis semper visa est quaestio de consengudivinae praescientiae eum libero voluntatis nostrae motu, ac multum humana perturbavit ingenia non solum imperitorum, sed et doctis, simorum, ita ut vel a Deo praescientiam, quod Tullio accidit, prout supra jam adnotavimus, vel ab homine libertatem auferrent. Etenimai Deus sutura certo scit, antequam fiant: ea necessario fieri debere videntur; atque hinc libertati arbitrii non relinquitur locus. Si vero

quae Deus sutura praevidet, non Aunt necessaria, atque etiam non esse, fieri ve possunt: iterum aetentia Dei salsa videtur esse posse; quod non minus impium est dictu, quam omnino ti ullum esse Deum. - Attamen At res adcuratius perpenditur, adparet, praescientiam Dei. praecise ut est rerum nuda cognitio, non magis tollere rei suturae libertatem, quam cognitio rei praesentis, Vel memoria praei Ps. I, G. Ilah. I, l3. Matth. 25, 12. - CL Ps. 103, 24. 135, 5. Prov. 8, 22as. Sap. 7, 21. 14, 2 as. Jer. 10, 22.

178쪽

leritae. Xani res praevisae non propterea suturae sunt, quia prae sciuntur, sed potius propterea praevidentur, quia suturae sunt; rerum Mnim. quae in libertate positae nunt, non rausa eat praEstientia di- , in a. sed istae pollus hujus causa sunt. Λtque ideo non fiunt necessario. quao libere non aginius . et At illa l eiis necessario praevidit. quia praevidendo volunt ales no Atras praescivi l. ipsas ea sponte esse saetura . Sicut et nos cum libere aliquid facimus, id necessario mente. intelligentiaque cognoscimus. altamen ideo non neces Aario facimun. Quare cum dico: si Deus praescit aliquid, necesse eAt illud laturum. idem est, ac Ai dicam: id certo erit, et 'i erit. non potest non suturum esse, quia nihil potest simul esse et non esse, et hoe xensu

necessarium est, necessitate ncilicet externa, quatenu revera suturum est. nequaquam autem necessarium necessitate interna. seu

quatenus fieri debeat. ΕAt ita luia necessitas illa, qua a Deo praevisa fieri debent, quam externam adpellavimus, nonnisi neeessitas sic dicta consequens et hypothetica, quae hominem haud cogit, sed a libero eius decreto pendet. halidquaquam autem necessitas absoluta. Et hinc praescientia Dei minime libertati nostrae obest, neque libertas nostra praescientiam divinam tollit. Quod Deus praescit, me libere facturum esse, illud certo libere, non autem necessario sa- et uru sum; et recte propterea, quoniam id certo iacturus sum, illud

Deus insallibiliter praescit. Uuae ΝΝ. Patrum est hujus quaestionis solutio. Sic ait Origenes: Deus, quod nulla res catuam non habeat aliquam, dum sub ipsum orbiκ moliendi principium fiatura singillatim omnia mente percurrit, ridet illico, si factum hoc erit, illud proinde Neemiarum, quod tibi exsti erit, tertium ex eo qui indam aptum fore; hoc iterum si positum erit, et consequens illud futurum: itaque ad rerum sinem omnium cognitione Perductu, quicquid futurum est, intellisit: nec tamen cujuslihes omnino rei,

cur hoc illore modo erenia , causa dicendus est. - Atque. ut Ii- here , quod reae est, eloquamur, non Dei modo praenotionem rerum causam esse, nec enim quem pecca urum Deus esse Praecidit, eum, dum reipsa peccat, ad facinus quasi manu deducit et sed etiam, quod a communi sensu remotius quidem, sed rerum tamen est, id lysiam, quod futurum sit, ora ἀ- modi Praenotionis causam esse. e q ue enim idcirco

fit, quod futurum esse cos noscatur, sed quod futu-rtim sit, idcirco fui urum esse cognoscitur. - Si, quod omnino futurum dicitur, id ita quis accipiat, perinde ac si, quod

Praerisum est, erenire necesse ait: hoc rero minime dum us. Nec

179쪽

eessario prossitorem fuisse eoneedimus ). - Bog thlus: Duae arant nee eas ita est: a imp Ieae una, veluti quod neces a s ecti, omnea homines eas a mortales; alterae o ndit aonis , ut aia liquem ambulare aetas, eum ambulare necesse eat. Ouod enim quisque norit, id ea se αι iter, ac notum eat, nequi . Sed haec conditis minime se eum illiam simplicem trahit. Hanc enim necessitatem non propria facit natura, sed conditionis adjectio. NMIa enim necessitas cogit incedere rotuntarie gradientem, quam-ris eum tamen, cum graditur, incedere necessarium sit. - milem litur modo, si quid providentia praesens videt, id esse necesse eat, tametsi nul Iam habeat naturae necessitatem. Atqui Deus ea futur s. quas eae arbitrii Iiberta te rore niunt, praesentia contuetur. Haecis itur ad intuitiam relata divinum, necessaria fiunt par eonditionem dinina e n a Iur aer per se rero considerata, αδ absoluta naturae stiae libertate non desinunt ). - Nam siciat se tantia Praesen ιium nihil his, quae fiunt, ita yraea cienti a futurorum nihiι his, quae ventura gunt, necessitatis importat 3. Et iterum: Novit enim futura Deus, non ut ex necessitate evenientia, sed ut e ontingent e re ita ut etiam aliud posse fleri, non isnoret: νuod tamen flat, ex ipsorum hominum et actuum ratione persciscit 33. - Ioannes Damascenus: Praesciι itaque Dotis ea, quae vonte ac liδeri acturi sumus: rerum ut, quae faeturi aeramus, yrae aetat, hos a no6ia proficiscitur. Nisi enim facturi essemus, ne i se quidem, quod futurum non esset, Waecognosceret. Porro Dei yraeaeientiaeerta et inpiolabilis est: sed ipsa non ea ι causa, cur omnino fiat id. quod futurum est: quin potiust, quia hoo se I illud aetiari sumus. ideires pro eno se i t. Mutia autem praenoscit, quae mcti minime frata sunt, quorum prῬterea minime auctor est. Sicut nec medicus idcirco morbi causa est, quia futurin praevovit, ut quis in morbum incidat: sed amrotatio quidem ab alia causa yro iacitur, quae morbum parit; me-

e. z.

180쪽

dici vero 'raescientia eae ψaius arte oritur: ita pariter id quoque, quod a nobis fusurum est, Deum causam non habet, sed

libera nostram poluntatem l . - Augustinua: Non est consequens, ut, si Deo certus est Omnium ordo causarum, ideo nihil sit in noluntatis nostrae arbitrio. Et ipsae quidem nostraero luntates in causarum ordina sunt, qui certus est Deo, ejusque Praeae cientia contine ι tir; quoniam et

humanae noluntate a humanorum operum caua assunt. Atque ita omnes, qui om nes rerum caua actyra e- scinit, Profecto in eis causis etiam no atras no vnta ea is norare non potuit, quas operum nostr o rum causas eas e p r a ea civit i. - Λtque: Non continuo tu peccare cogeres, quem Peccaturum esse praescires; neque Φsa Praescientia tua peccare eum cogeret, quamvis sine dubio peccatur

esset: non enim aliter id futurum esse praescires. Si erat iια-que non sibi adversantur haec duo, ut pr aes eientia tua noveris, quod alius a tia voluntate fa et urtia est: ἐιa Deus neminem ad yeceatum cogens, Praevidet tamen eoa, qui Propria voluntate Peccabunt. - Et rursus: Stetit tu memoria tua non costa facta esse, quae praeterierunt: sic Deus praescientia sua n oneo sit facienda, qtiae futura sunt j. Praeter reliquos ε .- Caeterunt licet etiam angusta et tenuis mens nostra, hujus argumenti pondere oppressa, succumberet, nec satis liquide ab eo a posset expedire: non idcirco tamen neganda laret aut Dei praeseientia futuri certissima, aut hominis expedita libertas, quandoquidem utramque clare ac diserte adstruat revelatio, nec non ipsa ratio.

O b a e r v. 3. Se ipsum Deus sine ullo medio in se et per se ipsum absolute novit, neque per aliquid aliud cognoscere potest. Res possibiles cognoseit in infinita sua sapientia, qua scilicet persectissime per