장음표시 사용
191쪽
sit, quamvis quoad assectunt pariter absoluta, adeoque serium desiderium, tamen quoad effectiim tantum conditio nata, non item. Quaproptere. tandem voluntas divina adhuc dividitur in e f s i e a e e m et inefficaceni, quarum illa seni per impletur et effectum sortitur haec aulem effectum. quem Deus ultimo intendit, ex desectu condi. tionis statutae, ob conluniae iam hominum non nanciscitur 3. Dicitur itaque voluntas haec, quae essectum non sortitur, tantum ratione effectus ultimi, quem quidem Deus intendit, sed non absolute vult. lnefficax, in se autem et ratione esse tus proximi semper efficax est; qualis e. g. est voluntas salvandi peccatorem, quia suppeditat media ad finem obtinendum sussicientia, licet homo forsan iis non utatur. uua observatione posita adparet. Deo minime injuriosum esse, ejus voluntatem dicere inefficacem, cum inessi capia haec non arguat de iselum potentiae in Deo, sed desectum seu abusum libertatis tantum in homine, eui. ut illa adimatur, sapientiae divinae repugnare, supra jam adnotavi inus. Observ. 2. Rerum creatarum sapientia divina est, ut supra jam observavimus, cauηa exemplaris et dirigens, voluntas divina autem causa efficiens Observ. 3. Adfectus, seu vehementiores commotiones mentia transeuntes in bono appetendo aut malo aversando, per sensualem cupiditatem excitatae, in Deo haudquaquam dari. ex infinita ejus persectione sponte sua intelligitur; quum sensualitas, quae non nisi homini, ex anima et corpore constanti, est propria, in eo nulla sit, et etiam desiderium selicitatis augendae in ipso, utpote ente beatissimo, locum habere nequeat. Veritatem hanc non tantum Judaei et
Christiani continuo professi sunt, sed et gentiles philosophi ε
agnoverunt. SS. Patres non minus egregie assectuum tumultus a Deo removent . Noli in alim eleganter Λugua linus ait: Amaa. neo aestu ιδ; zelas, et securus es; poeni et te. et non doles; iraseaeris, et tranquillus es; γera mutas, nec mulas consilium '9. Laetant lus tamen, ut Deo voluntatem peccata puniendi vindicet, ipsi iram tribuendam esse, Ostendere conatur Atque etiam Tertullianus autumat, Deum sine ira esse inertem et inermem Κpleuri Deum . .
192쪽
Ηecentiori aevo Sotiniani adfectus Deo contra auctoritatem revelationis et die laniina sanae rationis adscribunt 3 . Quod At ergo in S. Scriptura, quae se humano cogitandi modo adcommodat, ad seelus Deo tribuuntur: non sunt ad se ius, quales nostri; sed lanium aliquid adsectibus humanis simile, Deo dignum et conveniens, nempe ad petiliones et aversationes, nullani commolionem ac iiiii Milationem con. junctam habentes, significant. Sic amor Dei erga homines designat non nisi seriam rius voluntatem persectionem ae selicitatem nostram promovendi; odium ac tris lilia seriam mali aversationem; timor voluntalem malum a nobis avertendi; i r a Voluntatem pec- eala puniendi; zelotypia voluntatem nemini gloriam ae honorem divinum dandi, et elim dem invadentes severe puniendi; poen i l entia voluntatem rem consiliis divinis ad veruantem immutandi aut destruendi; laetitia acquiescentiam in persectionibus infinitis: etc.
Sub Ouini potentia ea iii telligiti ir persectio. qua voluntas, seu essent in divina omnia, quae iii Ase non sunt impossibilia, et quidem solo nulli efficere et
Ex qua desinitione facile in inlligitur, quomodo omnipotentia
a potentia entium finito ruiti discernatur. Disteri aut in lirimo extensione, cum Dialia finita suis limitibus coarctentur, Omlii potentia vero iii linita ae iii eXhausta Sit . qua o Huc numero, Nec magnitudine operum terminari pol est: d inde operandi modo. nam sentia sinita maioriae exsistenti adstringuntur, atque instrumentis segsent. Astu non nisi adhibitis iribus naturae, alque s cun dum leges. quibus hae subsunt, agerct poΝΝunt, Delix aut m Rota voluntate ea, quae non sunt, ad Θxsistentiam vocat, aut illa. qua sunt, in alia mulat: Nola repugnantia seu impossibilia in se Oinni polentia Produci ii queunt. Omnipotentia Dei oppugnarunt Her miniani seu Seleuet an l, qui Platoni adhaerenten, materiam eapropter coaeternam Deo exeogitarunt, quia negabant. Deum posse sacere aliquid ex nihilo 3 . Huc quoque porro pertinent, qui sibi plura principia
contraria invicem ae eoaeterna finxerunt, et eo ipso pol qnliam CL Saumgarten unterfui. theo I. Et rei tig eiten. I. T. p. 203.
CL Augustin. De haer. Huer. 59. OPP. T. 8. e. 20.
193쪽
summi Xuminis liniliamini, ut Marcio n. Manichael et alii t), Deinde etiam illi, qui asserunt, Deum non posse plura et majora, quam fecit. sacere, ut Abae lardus ). qui lamen errorem suum revocavit, porro te lessus, Hobbent iis, Spino Ea et Panthe i s t a e omnea l. . Deum o innipotentena esse ita, ut omnia potestate comprehendat, nillil lite non lacero possit, sive quod futurum est aliquando, Sive quod nunquam fiet, fieri tamen posset. intelligimus A. ex ipso rho Dei scripto; in quo
a. pa S sim Deus o mnipoten S, Vel SO l lis potens, i. e. vere, tilpote pes r se ac infinite polens. cognominatur, aut tamquam
ille . cui nihil impossibile, vel etiam dissiciis sit, exhibe
tur. Sic enim ipse Deus, 4brahaino adparens, ait: Mo Deus omni Potens, - 'IN J. - . Obu S: inquit, fecit me, et spiraculum omnipotentis, viristeariι me υ. - Siracides: I nus est altissimvs Creator omnipotens, et Reae potens, et mettiencus ulmis, sedens sup r thronum illius, et clominaus D us - Deinde AI oy Νὰ s: Ovia Dominus Deus rester, ait. Us est Deus aeorum, et Dominus clominantium, Deus magnus, et μοι ns, si terribilis Et Apostolus: Ovem Iesum Christum ostendet beatus, et astu s potens, RHae Ressum,
et Dominus uominantium ' - Tum item ad Ahrahamum inquit D ominus: Numqui a Deo quia quam est ili fiet Ier Textus Hebr. habet: An mirici eum erit quia quam a Dominor in eodem sensu) '). Et iterum: Num quia manus Domini ivra I tua est y vel abhreniatur ut in Hebraeo legitur 3').-J o la v K: Scio, quia omnia potes, et nulla te latet cost
194쪽
rit istent mortuos, et rocul Uu, v v c uora su ut, tum via iam sta, quaes sunt, i. o. en, quis DI dum EXSi Stunt in rerum natura. perinde sex sis loro suci l. atque Da. quae jam prides m in rorum natura exsistunt' . hique alibi: Ei, qui potens si omnia facere sui' erub una anter, v uiam Pelimus, aut intellissimus, 3ρ- cunilum virtutem spro potentia , quae Dyrratur tu vobis, ipsistoria, etc. ' . h. Porro docetur, Deum AOl luuialis nutu omnia creas AP . at quo AOla sua voluti tale Omlii a Con Ser arct nc gubernaro, ita ui omnia ab ipso prorΝus periit eant. ipΝi iis quesnuiu in nihilum rodigi queant. Verbo Domini, nil Psallos,
eo eli firmati sunt: et syiritu oris Gus D muis Pirtus eorum. - Ouo viam ii se ilia it, et facta sunt: ipssem an aurit, set creata sunt' . Silii Illicissima Νntiu et magni li
195쪽
Pari modo inlinitam l ei polentiam docet
1s. Tradi lii . rantii isti tetit uia unim IJesum eSse tradunt a. unanimi consensu ΝΝ. Patros. Nos, ait O r i en o s,
196쪽
Νyss.: Impotentia seto αδτνατον) est ratae remota ab ea, quae ae Deo habetur, eae istimatione ). Et alibi ait: Mnatura virtua eum ro Iuntate ita concurrere μο testatym, ut Dei potestatis mensura sis lysa ro Iunias ). - Εias sebitis Eme S. : Merito itaque omni potens crestitur, qui cum solem aeluce, viruilo rem aes splendore Protulerit, sic sta omnia eae nihilo in praecep ti celeritate perfecit. Cuncta enim,
uuae ante nou Erant, tamquam subito aliunde prO- aucta, ante nutum ous velociter astiterunt, nulla
Gyyarent D materia. 9risto fuit rerum effiea in Creatoris imperium'). - Tertullianus: Non alia Ime Deus
creaenaus est, quam ut o muta posse er reatur i. - Augustititis: Non ilico: ila mihi Christianum, sta mihi Iudaeum: se da mihi Musanum, idolorum cultorem, daemonum Merrum, vulnon dicat, Deum esse omniPotentem. Negare Christum P tUst, Nesare o mn ip o tentem Deum non Mol si' . Et alibi: Creatoris namque potentia, et omniyste ut is, atque omni te uentis virtus causa su δε sistendi est omni creaturae: quae nirtus ab Cis, uuae c rea ta sunt, res enata si aliquanas cessaret, simul et illorum ccssa r et spe- cirs, O mulsu ue natura contiueret ). - Ca s si o do r us: Solus omni μοι ens Deus est, cui hoc est est se, guori sayErct rhoe est Mosse, quoa rirere: hoc est re II , quod facere 'i.
Petr. Cliryso logus: Ouia tam rational , visi ut Deus qui u- quid rotuerit, possit ν Oui quoa ruit, usu potest, Deus non est ' . - Εt ita reliqui ' . Sed nec ii ecessariunt suit haec congerere Patrum e stata: quum
197쪽
b. Ecclesia publice sidem suam se militi et in Sumbolo Apostolico, Nic aen i, - rimis tan titio pol it an o , et Λ iliaria Statiis, atque Aolei miles r prosiluntur. Se credere in Deum, Patrem o mulν o ter t em , Crcatorem coeli et terrae.
'. Itoni lites est iam ipsa ratio perspicit, omnipotentiam Deis necessario tribuendam ess . Eamdem euima. iii linitas Dei postulat. pro qua nulla persectione, et quidem in summo gradu cogitata, deΝtilui pol St : nec non b. e sis lentia mundi alque ejus dona ordinis, tam pli si citiuam moralis: quum illum aeque ac liiiii cco non nisi vis iiiiiiii laex nihilo ad exsistentiam xocare et in ea con Servar' PONS ii. tque illam tandem c. tam infinita rerum aptissime inter se coiine Lartim multitudo atque inessabilis varietas palam praedicat.
Posse Deum sacero et alia. ili iam quae fiunt, atque ideo salsam esse sente liliatii illam, lamim nihil posse praseler a. quae facit, Seu Deum Onii ita possibilia selficere, necussario ex in liuitate divinae poletilia es consoquitur: quum potentia infinita lamparum . quam inlinita riri iam possibilitas. exhauriri aut terminari
4. In ΝΝ. Lilioris id ipsum disertes eo traditur, quod docetur. ut in serius os totidemus, liberam inesse Duo agon di, vel non agendi potestatem, qua Hi ad res cres alas u latur: et quod expresse Deus dicitur posse alia fac sero, et alia facturus misso, quam rex era fecit. Stulte estisti, ait Samuel ad Saul. nee custodisti mananta Domini Dei tui, quae Praec Mit litii. Ouo u si non fecisses, jam nunc Prae P ia r a s set Dominus res num
198쪽
tuum super Israel irι κ mpit stru νιλιι - Joaii li e s Bap t.: meo enim robis: quoniam potens est D stus ae lapidibus istis suscitar filios I 6 r n hast . Ei iristus Domitatis ad Petrii iii: . tu putas, quia usu μομηum rvare Patrem meum, et exhibebit mihi mo an plus quam au nuerim Iesiones Inses Ioru m in. R. SA. Patres autem con Sulto sent stultam nostram ad- Alruunt, contrariamque i in plignatii. Sic Tlle apli ilus Alex. contra origenem disputans: Ovom Oao Non impium est, inquit. humanae arti sinem Nou i onere, nec operibus suis artisseum scientiam eoaequare; et Deum tanta ferisse dicere rationabilium e reaturarum, v v ant a Laeer e po ter at ν Audiat eryo et alseat impius: Non tan ta est v ir tus Dei , quantas
ρ eis se uicitur ratio uahites s creaturas: fra in suetis mensuram speribus, ultra quam esse non poterant, et r rum Num serum aispositio uis suur arte cone Miletis, i 'se mensura et numero non tenetur. - Νsu tantas feeit ercaturas, quantas Potorat: sed tantur ab eo laeta su ut, quanta be-hant steri. - Necesse est, numero mensu raque fae ιο r um
Dei fortitudinem eo aequari, si non potuit majora facere . quam fecit ). - T li eo ii or e t us: I oluit autem non
ν urer cum Vue Poterat, sea quae satis essc censuit. Facile enim illi fuerat, decies ac rietes mille munaos yroducere: quanas guidem relle omnium Ορ rum est facillimum. Nam et nobis ipsis omnium facillimum est relle: seu ro Mutatem nostram non illico sequitur facultas. Deus autem unirersorum, uua Eruit, Omnia Potest. Dirinae siqui m rotuntati facultas adjuncta est. Neque tamen rerum creationem sua Potestat eo ni mensus est, sea uuae voluit, ea ferit J. - Dionysius exponens, Deum δύναμιν dici, cujuS causam hanc praecipue reddit, quod videlicet sit infinite poterus, nou solum omnem yotentiam yroducenas, sea Utiam supra onmem potentiam, et supra ipsam per se Motentiam exsistendo; et quoa ae super possit innumer abi liter infinitas alia a potentias Produ
199쪽
eere; et quod infinitae infinito numero proauetae νο- te n t iast v v v v v a m queant f up ra q uam i u finitum M oleutiae G M s p ο levi ici eae effectionem hebetare ). - Tertullianus: Plane nihil Deo uis ieitc. Seu si tam abrupi in praesumtionibus nostris hac sententia utamur, quid is uo D Oeonsinsere poterimus, quasi fecerit, quia facere poturrit. Non aufem gula omnia potest facere, ia eoque crea naum est, illum feeisse etiam, quo a non sce erit. Mia an fecerit, requir naum ). Et Augustinus: Nuc tu clarissima svientiae luce ridebitur, quoa nune piorum siues habet, antequam munifesta cosuitionc rideatur, quam certa, immutabilis, emicarissima sit roluntas Dei; quam multa possit, et non velit, nihil autem relit, quo a non possit ).C. Tandem Ili noce illius II. post Conc. Setione iis a. 1140. liaiic e hae lardi Sententiam dain traxit: Ouoa ea solummodo possit Deus facere rei ai mittere, Dei eo modo tantum, vel eo tem Pore, vuo fac it, et u On a I io ).D. Νeque obmoveri pote St, si polentia dixina revera osset infinita, assignari debere illioque ei sectum infinitum, Itialis autem nequaquam datur. Nam recte propterea, quia potentia Dei infinita est: nullo modo exhauriri potest, satisque est, quod modus
agendi divinae potentiae infinitus sit.
Observ. i. Illud, quod repugnantia a Deo effici nequeant, ipsius Omnipotentiae obesse, nemo sanus dixerit. Causa enim hujus
non in defeetu potentiae aliquo, sed potius in desectu possibilitatis
ex parte rerum harum alta est. RES sibi repugnans ovκ ori nonens, seu nihil est; nil autem efficere non posse recte omnipotentiae
est. Unde de ejusmodi rebus bene adnotat S. Th omas: Conre
200쪽
niensius dicitur, quod ea non possint fieri, quum quod Deus non possit facere ). Atque Hugo a M. Uict.: Summe Potena est, qui Potest omne, quod possibile est: nec ideo minus Poteat, quia impossibilia non νυ feRI, qtitia impossibilia
POSae non eat PONS e , se a non posse ). Et rursus: Duque omnia Potest Deus, quae posse Potentia est. Et ideo rere OmniPotens es , quia impotens esse non pote διδ).Εo minus autem potest Alalui. esse desertum omnipotentiae, ut Plinius somniavit, quod in Deo fieri nequeant, quae eius persertioni infinitae repugnant, ut e. g. quod non possit sibi Deus vitam adimere. etc.; quum haec omnia pariter impotentis, non autem polentis sint. Dicitur enim omnipotens. ait Λ u gu s t i n u a . acre ιι ,
quod ruit, non patiendo, quod non rn ιε . Et alibi: Deus9 non potest mori. non potest Peccare, non Potest mentiri, non potest falli. Tanta non poteAI: quae si psas et, non esset omnipotens ). El Λmbrosius: In ossibile est mentiri Deum. Impossihile quoque isIud numquidnam insemitatis est y Non ulique. - Oti id ei in ossibile ' non quod rirtuti arduum, aed quodnia urae Uua contrarium. In ossihile, inquit, esι ei mentiri. I m-
O b A e r v. 2. Nos omni polentiam tamquam vim instillam volun tali divinae inli aerente iii cogitamus; alii vero illam ad ipsam substan-liam divinam immedia i , ut ita dicamus, reservi l. el xie quani tres
infinitas viro . videlicet intellectum, volunt alom atque vim esseel ricem in Deo assumunt. Pulam iis tamen, hoc sine ratione Aiissicientestatui, quum natura Νpiritu intellectu ar voluntate absolvatur. NO-