장음표시 사용
231쪽
discipulis Domini) ea Ileem aquae frigidae, non vera atmere eaem suam ), verum etiam de omni verbo otioso reddant rationem in ille judieii J; et hanc utram ille secundum internum operum nostrorum Pretium, quod a s in o et in le n tio ne i rip rimis pend ea t. assignare; qua propter nos admonet Apostolus: Itaque nolite aule ten usjudicare, quo auusque reniat Dominus, qui et illuminabitabaeo Natta t enebrar iam, et manifestabit con filiae ον illum: et tunc laus erit unicuique a Deo ).
B. Idem Ecclesia semper docuit ac tenuit, ut jam ex doginate judicii tam particularis quam universalis colligitur: quod posterius in omnibus S3m holis expressum conspicitur. Inde
venturus est juale ars viros et mortuos, habet Symbolum Apostoli cuin et Symbolum Nicaeno. Constantinop litanum. Athanasianii in autem: Aa eujus adrentum Omriss homines resursere habent eum corporibus suis, et reauituri sunt ae factis pr Opr iis rationem, e ι qui bona es erunt, ibunt in vitam aeternam, qui vero mala, in ignem aeternum. SS. Patres vero non tantum doctrinam Ecclesiae
de justitia divina in scriptis suis proponunt, sed et contra Marcionitas statuentes, ultricem Dei justitiam cum rius bonitate ac misericordia compo ui ac conciliari non posse, utramque inter Se mire con Sentire, atque in ipsa etiam punitione Dei honitatem Commendari, Ostendunt . C. Nec non id ipsum per rationem naturalem tam e sanctitate Dei atque ejus sapientia, quam ex morali no Stra CDH- scientia colligere licet. Nam a. Deus tamquam in sinite sanctus omne bonum etiam iii creaturis summe diligere, atque omnem iniquitatem summo odio
habere debet; et ideo ipse probitati et vitiositati eamdein sortem impertiri, aut felicitatem et miseriam sine ullo respectu ad moralem singulorum entium rationalium dignitatem distribuere nullo
. CL Tertullian. A M. Marcion. I. 2. e. 13. Opp. V. 2. p. l92N. Orige n. ne princ. I. 2. c. s. Opp. T. I. p. 86 aa. - ChrJ soaton . Hom. a. in missi ad Philem. n. a. Opp. T. II. p. 789 a. Hom. 26. in Ep. ad Rom. n. s. T. s. p. IIo. A. E. a. - Augustin. De Iib. arbitr. l. a. c. I6. n. ψ2- . T. I. c. 627 a.
232쪽
modo potest: sed ordinem morat in η latueres ipsum Oportet, ita ut justitiae aliquando, si nil a scilicset nostra probatione, felicitas, eaque illius graditi respondens oblitigal, peccatum autem Poena, et quidem pariter ejus vilios itali conveniens maneat. Porro Deus qua sapientissimus legum moralem, quam ni his, naturis ad virtutem ac felicitatem destinatis, inlit . ut illa auctoritate nee SSaria polleat, promissione praemii et comminatione poenae noce&Sario Sancire, qua fidelissimus autem iis, quae promisit ac minatus est, exitum dare debet. Tvmb. Conscientia nostra absolute onii iitiat, studium honesti praemio digmina EASQ, alque peccatum poenam mereri. Hinc ille timor, quo quisque inter peccandum ultricem cisiusdam Νuminis mantini pertimescit, atque coeca illa verbera, quibus peccatoriorquetur post admissum scelus, eliam latens et incognitum . ita ut nemo improtius in hac vita vera beati lat8 Dilatur: si quidem
malefactorum conscientia, cum in Erore ac poenitentia saepis-
Si me conjuncta, ubi luse eum persequitur, et illius horia splendidissima haud raro coiit a miliat et perdit. Unde autem hoc, ni SieX intima ac firma persuasione ultricis Dei justiliae 3 seu i imo
jam eo, qtroii latii honos liene, et malos male afficit conscientia. a Deo nobis indita, ut ejus vices gerat, ipsum legis moralis arbitrum ac vindicem arguit. observ. 1. Praeter justitiam hane distributivam adhuc de iustitia legislatoria in Deo loquuntur, qua ipse
creaturis rationalibus leges convenientes, atque omnibus easdem seri. Attamen justitia haec aperte nil aliud est, quam sanctissima Dei voluntas ad entia rationalia relata; quapropter specialem ejus mentionem injieere, haud neeessarium esse duximus. Observ. 2. Justitiam commutativam inter Deum et hominem non dari, manifestum est. Cum enim justitia eommutativa, qua unum pro alio redditur, in aequalitate rei datao et aceeptae
sita sit, homoque nihil proprium habeat, quod Deo dare possit; siquidem quaecunique bona sunt nostra opera, ut docet Augustinus ), abs Deo nobis sunt, et ideo ejus magis quam nostra sunt: consequena est, inter Deum et hominem dari non posse justitiam
illam. QuIn imo, si stricte loqui velimus, etiam justitia distributiva, quatenus ad praemia elargienda refertur, in Deo assumi haud
233쪽
potest, eo nimirunt sensu, ae si homo, in se consideratus, jus absolutum ad praemium habeat, et Deus ex rigore iustitiae ipsi illud
reddere teneatur. Nam licet nos absolute obstringamur ad poenas peceatorum nostrorum luendas; quoniam lamen omne creaturae
meritum ab aliquo gratuito Dei dono in ilium sumit, et Deus naturis creatis nullam rem debet; atque cum uiti versim eiusmodi jus ad praemium ex solo opere derivari haud queat: praemia a Deo proprie non nisi eatenus exspectare possumus, quatenus pro sua infinita benignitate nos ad se licitatem condere, et hane nobis per revelationem promittere Voluit; ita ut causa proxima praemiorum sperandorum sit quidem justitia propter tactum promissum, remota autem ac propria infinita Dei benignitas. Observ. 3. Discrepantia inter moralem dignitatem atque κOrtem externam, quae non raro his in terris deprehenditur, justitiae divinae minime adversari, non difficulter intelligitur. Etenim statuη vitae praesentis stalus probationis ent, in quo minime nostro consummato bono fruamur, sed ad illud tendamus et praeparemur; et ideo Deus in haeeo vita, salva sua justitia, tam bonis ad exercitationem virtutia et abstergendas humanae virtutis maculas immittere molestias, quam malua patienter ferre, et peeeala quasi dissimulare propter poenitentiam, aut vero, ut hona, quae in eis reperit, non sine praemio relinquat, iis bona terrena quaedam et caduca impertiri potest, quos in altera vita justitiae severitatem praevidet experiuros. Observ. 4. Eo, quod Deus infinite justus est, quam maxime exellamur ad peccata vitanda, ne iram Dei adversus nou provocemus, horrendum enim est, incidere in manus Dei rirentis ). atque ad virtutem sectandam, et inprimis ad afflictiones et oppressiones injustas patienter perserendas, ut disni habeamur in reyno
Dei, pro quo et patiamur; si tamen justum est apud Deum, retribuere tribulationem iis, qui tribulant, eι nobis, qui tribulamur, requiem ' . Quoniam tamen justitia divina manifestabitur in die Judieii, et mala, quibus his in terris premimur, licet quoad genus
humanum, et Eliam nonnunquam quoad singulos poenae divinae sint ), non tamen semper ): ex sorte sinistra neminem iniquitatis insimulemus, sed potius ab omni petulanti judicio abstineamus ); Dominierim eat ultio, et lyse retribuet in tempore ).
234쪽
224 g. 26. II. Ruona Minium internum Denn ent: n. mihi sume leni infiimun.
Ex attribit iis, quae Deo iii esse hucusque ostendimus, sponte sua alia adhuc necessario consequuntur, ejusque quasi Statum internum conficiunt. Etenim quum Deus omnes persectiones Sine limite ac sine in Ae contineat, atque omneS res creatae. quidquid persectionis habent, ejus participation seu conlinunicatione habeant; et ideo ipse sit bonitas ipsa et sons bonorum omnium, seu Bonum summum, Bonum ipsum: Deus sibi sufficientissimus, summa majestate conspicuus ac supremus rerum Omnium Dominus, et beatissimus sit De
Deum sibi esse suffici entissimum ac nulla prorsuS reextra se indigere, docent A. disertis verbis S S. Litterae, quae tradunt, Statui divitio neque per probe neque per male tacta quidquam posse addi vel derogari. Si peccareris, ait auctor libri Job, quia ei no e e bi sν et si multiplicatae fuerint iniquitates tuae, quia facies contra eum ν Porro, si juste meris, quia uonabis ei, Gu ι vu ia ue m anu t u a ae e ipiet )3 Et Apostolus desinite scribit: Nec inuisens aliquo, cum ipse aet omnibus risam, et ivviralionem, et omnia ).
H. Eadem est quoque S S. Patrum seu Ecclesiae doctrina. Nam ubique, ut vidimus supra, tradunt, Deum persectissimum, et quidem per se ae necessario, quo nihil melius excogitari possit, seu, ut ait Boethius, summi per feetique boui esse plenissimum , atque minime necessitate adactum, sed sola bonitate ductum mundum hunc condidi Sse ac conser are, non ut rebuS fruatur, Sed tantum utatur, id est, non ut inde aliquod emolumentum aut aliquid felicitatis percipiat, sed potius, ut cum illis suam persectionem ac beati lii dinem participet. θυο
mouo emo, ait A tigia A t in v s, inlisit P Ut nobis titatur, an ut fruatur ν Sea si fruitur, mei bono nostro, quod nemo sanus ai-
235쪽
nitore, quas Osa illustrarerit ρ - Non eryo fruitur uobis, sed utitur 3. Similia habe ut reliqui quorum o iiiiiiiiiii loco soluSadhuc audiatur .Ι a ii ii se s 1 alii as est iiii A, qui scribit: Inereatum, et sine princiμis, et immortale, iustuitum, aeternum, materia natatis, bosem, opifex, justum, illuminans, immutabile, impatibile, ineireumscriptum, incomprehermum, in sinitum, in- comoreum, non limitatum, iurisibile, cogitatu majus, Nut ius est tis, merum jus sui et liberum arbitrium, omnium clominans; riristerens, OmniPot ns, influitae Potentiae, sanetvicare irδ αγιαστικον , ac communicatu esse μεταδοτικον, ὁtim Mitthei sen geneiat .
Omnia continere iac couserrare, omnibusque Prori rst. Haec omnia similia sua; te natura habet, non aliunde sumta; sed ipsa rebus a se condicis pro eousque capacitate bonum omne im-μertit - . C. AKt ii ec opus est hisce testillio iiiis, quum idem ex iiiiiii ita Dei persectione per ipsam rationem necessario colligatur. Nam cum Deus tamquam ens inlinite persecti in ac Summum bonum omnia, quaecumqiae esse possunt, bona, eaque in iiiiiiii logradu possideat, et O utilia alia bona linita nonnisi per ipsum sint: ipse nulla prorsus re indiget, neque ulla iudigere potest.
I. 27. 14. D. mumina madentate Mon*Piruum. atque rerum omnium Dominum.
Simili modo doeunt ΝS. Litterae, summam Deo ob insilii tam rius persectionem competere dignitatem, Seu Summam ei eSse majestalem ac eloriam. Ad hanc enim mente agno Seendam, vique verbo ac opere profitendam ubique nos adniolient et excitant. Afferte Domino floriam, clamat Psalmista, si honorem, afferte floriam nomini ejus. Vox Domini super aquas, Deus maj est a ti s intonuit ). Atque Apostolus scribit: Nire eryo manuveatis, sire hibitis, sit ea tua quia Laritis, omnia in storiam Dei faei te ). Quin into
236쪽
tota oeconomia tum Λ. tum N. F. hue tendit. ut majestas Dei ab hominibus agnoscatur. atque gloria ejus externa in terris
Nec non porro ΝΝ. Litterae Deo supremum ac illiinitatum dominium in res eren las, seu persectissimam laeti talem de iis dona disponendi, ac earum actiones ad certos sinses dirigendi attribuunt. Appellatur enim ipse in Ν. Scriptura Deus deorum, ri Dominus dom in antium ominus saeculi Dominus κατ' ἐξοχ ν ' , Reae maynus M), Re .r resum Reae fa cu- orum '): coelum aulum et terra, storumque plenitudo Sunt ex do- Cirina ejusdem opus Dei. ejusqtie peculium' b. Atque Paulus di- Nerte scribit: Deus, qui Leeit munilum, et omnia, quae tu es sunt, hic coeli et terrae eum sit Dominus, non in manufaetis ρ lis habitas, v c manibus hvmunis colitur, inuisens aliquo, cum ipse dot omnibus ritam, et inspirationem, et omnia . Et iterum:
o homo, tu quis sta, qui respondeas Deor Nu mq u i a ui- eit stymentum ei, qui se finxit: Ouia me fecisti
sier in non habet potestatem fisutus luti eae Pacem massa Laeere a tua qui a m ras in honorem, a iuur pro in contumeliam')3 Sensus est, Deo persectissimum jus ac dominium in homines, et ideo etiam in res caeteras omneΝ competere: quum omnia ab ipso ex nihilo facta sint . ita ut ni illuin exsistat ei R. otii rationem redder neatur, cur has potius res produxerit quam alius, atque liberrima ejus voluntate constitulum Os AP hunc rerum ordinem, ita ut nemini integrum sit. alium potius quam hunc rEquirere. Et sane quis denegare aut non agnis Scere posset suu
mam Dei majestatem 3 quum ipse sit persectissimus, immutabilis.
a ternus, immensus, omni Seius, sapientissim iis, omnipotens, benigilissi ilius ae sanctissimus; set quum cum hae infinita persectione ejus infinita quoque dignitas seu majeStas necesSario conjuncta sit, ut ab illa a elli aut separari prorsus nequeat. Quis porro
237쪽
posset supremum Dei iii res dominium haud admitterer quum Deus,
isque solus ac unicus sit necessarius, omnes autem res aliae, quaecumque se tra Deum exsistunt. Contingentes Sint, quae nonnisi ejus 1 oluntate exsistunt, nonnisi ejus vitae participatione i- uiit, atque ab illo prorsus pendent, ita ut ipse plenam ac absolutam potestatem de iis disponetidi necessario possideat ac habeat.
Observ. l. Summa Dei dignitas seu majestas, quatenus in operibus divinis comparet, et praecipue quatenus a naturis intellige n. libus agnoscitur ac politur, dicitur gloria divina, eaquct clxterna. in cujuη oppositione deinde divitia maiestas etiam gloria Dei i ii l e r n a adpellatur. Quo Aensu ait Propheta: Plena est omnis terra
y Iori a Gns 3). Et Psalmi Ata: Et benedictum nomen majestatis ejus in aeternum et re 'Iebitur majestate gloria) ejus omnia terra: flat, flat
Observ. 2. Quod si autem Deus summa maiestate est tonspicuus, supre imisque rerum omnium Dominus: a. summam ei exhibeamus reverentiam, pudeatque no , quum alia non aestimentur ac amentur, nisi quia bona sunt, non revereriae amare ipsum summum Bonum . unde hona nunt; atque
h. nos Ipsi humillime subjiciamus, eidenique semper ad obediendunt intenti simus, et in nullius hominia gratiam taciamus. quod Deus Vetal. aut omittamus, quod Deus praecipit, mon Ente Apostolo: obedir opor et Deo mayis, quam hominthus δ).2S. 15. r. neat in imuM. Tandem quoniam infinite perseelus, sellam infinite beatus
Intelligitur autona sub b ea i ii ii di ne in Deo ea absoluta ejus conditio, qua ipse se tamquam summum Hon uti . Seu persectissimum per se absolute ac persectissime cognoscit, Sibique sumine ac necessario complacet et acquiescit. Deum beatissimum esse, nemo haereticorum unquam negavit aut in dubium vocavit, sed omnes omnino, quicumque Christiano Censebantur nomine, pro uti et . iidaei antea, per rex elationem divinam edocti, professi sunt. Etenim infinitam Dei beatitii dinem docent clarissime SN. Litterae. Sic Apostolus Deum
238쪽
necessario beatum. iiiii sit ipsa beat illido, i mitis lito beatitatis lareitor . At ille iterum scri hil : Beatus, ὁ μακαοιος, et solus P 3-te1 s, ReaP resum, ri Dominus clominantium, qui solus habet immortalitat m, et lue m inhabitat inaccessihilem ' . H. Haec est quoque uitaniniis doctrina ΝΝ. Ρatrum, quorum testimonia tamen lite in m dium proferrΘ sup rstiatim sor t. Unicus susticiat ex graecis εἶ r gortiis Nos s. . set ex lalii iis
Augustinus. Hic ait: Novust 6 utrae ritu rocabulum ita ον trahimus ad quiasilam stynisi titionis ausus ius, ut solum Drum meamus h alum: qui tamen ita r e r e h e alus e s t, ut major beati tua ο esse non possit: in cujus comparatione, quod Anseli beati sunt, sua qua m summa beatitudin , quantu in An-yrtis essc Potest, quia aut quantum est δὶν Prior autem scribit: O usu rere beatum habendum sit, ipsum uirinum Numen est. Nam quiequia ia fana m esse ponamus e beatituito si illa immortalis et incorrupta Dita, in Lahile Pariter et inanim ad orsibile atque in aeroyllabile honum, in narrahitis ine.ν irabilisque pulchritu , a se Usa proferta, a se ipsa stata, et stratio, et Avientia, et Polentia: rstra tuae: fons omnis honitatis: r hus
tilia: ac qua si quis ui ut omnia, quast Mossit, nihil dieit eorum, quae roi usuitas postulat ac roquirit ').
C. Sed et ratio id ipsum nec Asario statuit. Etenim Deus tamquam ens persectissimum ac nes cessarium vi intellectus infiniti, Omnia perfectissim se cognoscit, at quo vi , lunlutis inlinitae omnia perisclissime hult. set sine ullo prorsus impedimento persici l. idque omne por se set a s se. ita ut nulla ninnino ab ipso persectio absit . sod omnia prorsus bona in illo tamquam soni se suo reperiantur, nullusque melus aliquid eorum amittendi, trullaque estici sentiae impeditio adsit, et ideo ipsis vera et absoluta ita sit. Hujusce autem Status ornatissimi non potest non Deus esse sibi persectissime Simul coli scitis, atque hinc etiam non poteSi non in se quam maxime acquiescere, Sihique placere.
239쪽
Observ. l. Qito mullo loca illa Ν. Neripturae, in Iuthus Deo poenitentia, ira, et aliae ejus ni adi assectiones attribuuntur, quae ηο-lii in modo relationem ipsius ad ejus opera, et no initiatini ad enita intelligentia, vel potius horum ad ipsum exprimunt, interpretanda sint, jam dictum est. Non turbari autem Deum eo, quod multi hominum voluntatem divinam haud adimpleant, per se intelligitur. Nam in
iis, qua is ad salutem nostram pertinent, Deus nil vult, quod homo non vult, ita ut, quemadmodum pariter observatum est, voluntate Atiavera et propria nunquam seu tretur. O h A er v. 2. Deus vere heatus. quia vere perseelus eAl. Quapropter felicitatem nostram non in nuxis bonis terrestribus, sed in cognitione vera atque vita sancta, et per hancce Cum Deo unione quaeramus ; sugiamusque quae nos a Deo, qui sine sine beatus etiam nostra beatitudo est, abducunt, ni Atratuque cum Domino gloriae conjun-elionem impediunt. Quo magis terrenis voluptatibus renuntiamus, Corque nuStrum evacuam un. eo magi κ voluptatibus vere coelestibus
jam hisce in terris affluit. Onia enim mihi est in coelo 3 et a tesse paratus) quid rotui super terram ' Defecit caro mea, et cor meum: Deu3 cordia mei, el 'ars mea, Deus, in aeIernum x .
240쪽
Queni ad moduni Delia luoad exsistentiarii suam absolute neceasarius, et ideo inlinite est perseritis: ita iliati lite qui, ad το πνεομετικυν seu vitam filiam, h. e. quoad cognitionem et visi in talem , Jovλησιν, pariter absoluta necesSilato ac iiiiiiiii a persectione praeditus sit necesse est. Pro ut ergo Deus persectissimam, per se subsistentem, suique eonficiarii exsistentia iii, Aic elia in intelligentiam, nee non dilectionem infinite perfectam, per se subsistentem, cum aut conscientia conjunctam possidet, seu tum quoad ex si fitentiam, tum quoad intelligentiam. tum quoad voluntatem αντεξον τίος. per se exsistens seu subsistens, atque ideo Aui necessario consciu est.
Licet itaque. ut vidimus, unus non nisi sit Deus, unica nonnisi sit divina natura ac substantia: haec tamen una, eademque natura et substantia in tribus suppositis seu personis subsistit, indivisis quidem, at lamen a se realiter distinetis. Adpellatur doctrina haec, quae Deum t r i u n u ni esse statuit, seu tres esse divinas personas unius, ejusdem que non specie, aednumero substantiae divinae, mysterium AS. Trinitatis; quum illam soli revelationi in acceptis reseramus, ratioque naturalis per se ipsam nunquam ad ejus cognitionem pervenis ei. licet in eam. postquam per revelationem divinam nobis innotuit, adcuratius inquirere et ejus profunda quasi scrutari queat, quod et nunquam non leniavit. Unde et nos, quemadmodum disciplinam nostram alioquin decet. ut ubique . ita etiam hic. mysterium nostrum
prae omnibus e sontibus revelationis propriis probabimus, et deinde principaliora tentamina illud explieandi et per se ipsum, h. e. ex idea Dei demonstrandi adjiciemuA.
Doctrina, quam modo iraelaturi Aiamus, gravis Aiuil est ponderis, quin imo primum ac summum religionis Christianae caput Etenim
i CL Athanas. Or. I. coni. Ari . n. IS. Opp. T. I. P. I. p. 422. E.