장음표시 사용
271쪽
Observ. l. Verum licet Filius Dei seu Iesus Christus uniussit naturae ac substantiae cuiu Patre, atque aeque ae Pater Deus vivus et verus: pol est lanieti Deus Pater, quoniam Filius et Spiritus N. ah ipso procedunt, atque cum illo unum Aunt. solus unaloeo Filii est Νpiritus N. poni, praecipue ubi non relatio Patris ad Filium aut Apiritum S. . sed Dei ad res creatas respicitur, vel vero hie salsis diis opponitur. Quo sensu Christus Patrem solum Deum verum dicit, quum ait: Haec est rita aeterna: Ut cogno- acant te, solum Deum v c r um , et quem misisti Iesum Chri-Attim. i. e. id ad veram salutem homines ducit, ut credant, non multos deos, sed te Patrem, in ectim et Νpiritu Ν. unum, nolum Ρηse verum Deum, et simul agnoscant, quem misisti, ni e Filium tuum, hominem Delum, Messiam promissum, Redenitorem mundi tὶ. I laque verbis illis multitudinem substantiarum divinarum, nequa quam autem irinitatem divinarum personarum, aut suam et Spiritus N. divinitatem negat. - Νimili Aensu Paulun , unum effie Deum Patrem, ait, dum scribit: Nobict lumen unus est Deus Pater, eae quo omnia, et nos in illum: et tintis Dominias Iesus Christus, Per quem omnia, eι nos per Uatim Nam etiam hic die lio: εις θεος, ad Deum. qualenus Gentili lim opponilur diis, nequaquam autem quatenua Opponilur Filio et M piri liii N. , resertur, hoc sensu: Nobis tantum unus eat Deus, qui est Pater, cum Filio et Spiritu N. unum
Numen, a quo omnia originem suam repetunt. Loquitur enim Paulus disertu in mox praecedentibus de iis , qui apud Gentiles dii et domini habebantur. Num etsi, inquit, sunt. qui dicantur dii, sire in coelo, sine tu terra, siquidem sunt illi multi, et domini multi ).
Porro si verba illa merito plus premerentur, atque Patrem iii iis dona Filio opponi contenderetur: inde quoque eodem prorsus jure
statuendum so rei, Patrem non esse Dominum, quum eadem omnino ratione illis, uti Pater unus Deus, ita et Christus solus declaretur Dominus; quod tamen nemo sanus affirmare auaus fuerit. Sicut ergo Paulus, cum Christum unum ait eaAe Dominum, non negat domi.
272쪽
nilini Patris, ita eum Patrem unum dicit Deum, non in selatur divinitatem Filii; sed quemadmodiim Iesus. ita et Paulus, Patrem solum Deum adpellat, non quod exeludantur Filius et Apiritu S., sed quia Pater est sonu et origo totius divinitatis, a quo procedunt Filius et Spiritus M., ipηe autem a nullo. Videtur autem Λpostolun ideo paulo obseurius ac tectius nummum ei ab omni communi fide alienissimum dogma Christianae religionis attigisse, ne cum Deum ae Deum. Dominum ac Dominum audirent Corinthii, polytheismo assueti, plures esse deos auspicarentur ). Uuae causa quoque est, quare Apostoli pasAim inprimis ad laborent, ut discipulis suis ante omnia de Christo I.egalo divino ae promisso Messia persuadeant ). lae iis praebentes, donec in fide magis confirmati escae ae cibo nolido recipiendo essent idonei . - Eo minorem dilscultatem parere possunt verba eiusdem ApuAtoli: Unus Deus. el Pater Omnium, quiesι Super OmneX, et per Omnia, ei in omnibus nobis i. Nec non illa: Soli sapienti Deo, - honor, et floria. Nam in utroque loco manifeste de Deo, quem Apostolus ob creationem, curamque providam ac paternam in thos benescentiam Patrem vocat, quoad nubstantiam sermo est 3. - Simili modo interpretanda sunt illa loca, ubi Deus solus adorandus J, Deus unus diligendus 3 prae- dieatur. 2. Porro Christus non tantum Deia A. Aed ei simul homo est; et propterea de ipso non tantum divina, sed et humana memoriae in ΝΝ. Litteris produntur, quin haec ejus divinae naturae obesse queant; eodem sere modo. quo homo idem et mortalin dicitur et immortalia. - Inde sequentia loea, et similia lucem acquirunt: Mea doctrina non est mea, aed ejus, qui misit me, i. e. non est mea, quatenus sum homo, pro quo dumtaxat me habetis, adeoque mere humana, et a doctrina Patris diversa, sed eidem plane
consentiens. imo eadem omnino ' . - erumtamen non sicut mavolo qua homo). sed sicut tu ). - Otii credit in me, non crediι
in me hominein, quem me merum esse mundus opinatur), sed in
273쪽
eum, qui misit me, a quo procedens in mundum veni. cujusque qua homo Legatus sum ). - Εοdem prorsuu sensu quoque dicitae Sus. ne non a Re ipAO venias suam voluntatem in , et suam gloriam non quaerere 3; atque item ait: Pater major me est, ηcilicet reApectu gloriae, quatenua ego sum homo ). Nedere ad deaeferam, res sinistram meam non est meram dare n9bis, sed quibus paratum esι a Patre meo, i. e. non eat humanae potestatis
ac libidinis, ut vos arbitramini. sed sapientiae divivae, omnia dinponentiu 3. De die autem illo, rei hora nemo scia, scientia scilicet hominibus communicanda, neque Anseli in coelo, neque Filius, quatenus qua homo est Legatus divinus, quum illa soli Patri quasi ait reserva lay . Quo sensu etiam Apostoli verba Salvatoris aecipere debebant, quum pari ini seirent, eum omnia nosso, partim quia de adventu suo ita disseruerat, ut advertere ipsi necessario deberent, etiam lemporis momentum ejusdem ei prorsua non esse in . cognitum ' . - Νimili ratione porro intelligenda sunt quaedam dicta Apostolorum, ut illud Pauli: Humiliarii aemetipsum, Delua obedieus, tamquam holito, tiaque ad mortem, morIem autem crueis'). Εt: Caput Christi, tamquam hominiA. Deus vj. Xec non loca illa, ubi si tristus Jesus homo, ei quidem cum excellentia. i. e. homo ille persectus, qui simul Deus est, et qua talis Mediatoria nostri partes et iunctiones secundum naturam humanam obit ); et ubi preces ad Patrem sudisse, videlicet tamquam homo, seu, ut ait Paulus, in diebus carnis anae, commemoratur ). - Huc quoinque pertinent verba Christi ad juvenem, ipsum Magistrum bonum salutantem. diela: Ouid me dieis, quem scilicet merum hominem habes, bonum y Nemo bonus nisi untis Deus. Aut ergo me honum
274쪽
ne adpelles, alii vero Deum confitere ). Nee non locuη epi Atolae
prioris ad Corinthios: Omnia mιbjectu Mιnt ei Christo , sine dubio μraeter eum, qui Euhiscit ei Omnia. Cum clutem subjecta fuerint illi omnia: tunc et ipse Filius subjectus erit ei, Uti subjecit sibi omnia, ut Ait Deus omnia in omnibus J. Quibus Λpostolus significat, Ecclesiam hisce in terris, licet Christus pro ea mortuus ait, et post resurrectionem suam velut primitias mortuo riim semet Patri obtulerit, nondum esse confium malam ae persertam, atque a morte ac insidiis diaboli lutam; et ideo adhuc porro gubernatione Christi Domini, qui caput ejus est ac Rex, indigere. huneque
etiam posthac ni utilis suum Messianum sustinere; in sutura autem universali resurrectione Christum E colesiani sanctam, omnino et penitus gloriosam, morte prorsus destructa. Deo exhibiturum, ita ut Deus integrum Ecclesiae triumphantis corpus possideat, et ab eo possideatur. Loqititur itaque Paulus Aolummodo de sine muneris Mes.siani, quatenus conflat in munere Christi apud Patrem intercedendi. et Eeclesiam in terris gubernandi, quod in fine saeculorum, genere humano finem suum conseculo, etiam finietur.3. Tandem de Christo etiam ad nostrum cogitandi modum diei possunt, et revera dicuntur, quae de ei in Ae considerato, minime proserri possent, simili ratione, quemadmodum e. g. Deus in Genesi Λbrahamum alloquens hisce verbis inducitur: Nunc cognori, quoniam times Deum ); et prout nos externa phaenomena, non pro eorum Veritate, sed ad ηpeciem, qua nobis repraesentantur, paAAim describere solemu . Ita interpretanda sunt omnia loea, in quibus legitur, Christum qua Dei Filium semetipsum exinanivisse, semetipsum humiliasse ), a Patre mi Asiam esse l. mandalum a Patre accepisse ε), Patrem omnia in manu ejus dedi AMeyὶ, et omnia ei demonstrare'), illum Acilicet generando. Et per generationem ipsi naturam divinam, et cum hae omnem Acientiam et potentiam communicando, et ejusmodi; etsi haec etiam ad aestim, quale. nus tamquam homo Legatus divinus est, referri possunt' .
275쪽
4. Prorsus nullam dissiciivatem autem pariunt verba. quibus Mariam Magdalenani assalus est Do minus: Ascendo ad Patrem meum, et Patrem rostrum, Deum meum, et Deum res rum 1am Christus non eadem ratione Patrem coelestem Patrem et Deum suum ae discipulorum adpellat, alioquin dicere debuisset: Patrem et Deum nostrum; sed sensus hujus essali nullus alius est, quam: Ascendo ad eum, qui summa benevolentia et infinito amore me, et etiam vos compleetitur.
I. . . v. Te*timonia ex Traclitione vetita.
Quan fuerit Christi et Apostolorum doctrina, quis S. Scripturae Sensus, quod ad Sacra dogmata attinet, tuto colligimus, prae omnibus ex primis Ecclesiae Christianae Magistris, qui Christi et Apostolorum aetati propiores, vel auditores fuerunt diseipulorum Christi Domini, vel instituti ab his, qui doctrinam coeleStem ex ore Apostolorum hauserant. Atquia. si teteres illos di inae doctrinae testes audimus: de Aera Christi divinitate dubitare non sinimur; tam multa. tamqii e Per- spieua ipsi reliqueres illius ieri latis documenta. In medium autem duintaxat proserimus testimonia SS. Patrum, qui xixerunt ante Concilium Nicaonum I.; nam si dein in Dei Filium Patri consul, stantialem inde ab hacce Synodo in Ecclesia Semper vigili Sse,no ipsi ad ersarii quidem insicianti ir. Inter hos jam auctor epi- Stolae, cui nomen Barnabae est inscriptum, Christum Dei
Filium, rerum Deum, Patri coaeternum praedicat, qui tu earue apparuit, ut nos serraret a poceatis ). - Hermas per
similitudinem do duabus in Christo naturis, divina nempe et humana, disserit, atque de ipso ait: Nomen Filii Dei m
suum est et imm sensum, et totus ab eo sustentatur or his 3.
- CI mens no manus, Pauli socius in I pDStolatu, tertius a H. Petro Roman Pontifex si a. 1013, scribit. Oportere nos Sentire de Christo tamquam ae Deo, ac ile judices v inorum et mortuorum ), ipsum quo Sceptrum majestatis Dei ess dicit ). - Ignati iis, Joannis A. discipulus et Episcopus Antio-
276쪽
chenus. t a. 1073. Acribit iii pistola ad Ephesios: Meletis
autem unus est, et carnatin et viritualis, sonitus et ivenitus, seu Laetus et non fac tu a, in homine Eae sis tens Deu a , in morteri Ia rera, et eae Maria et eae Deo, primum Passibilis et tunc impassibilis, Ipsus Christus Dominus Nost r . - Dctus enim noster Iesus Christus in utero gestatus est a Maria,
juxta vispensationem Dei, eae semine Daridis, miritu autem S. 3.- in epistola ad Magon est an o A: Unus Deus est, qui se ipsum manifestarit per Iesum Christum Filium suum, qui est Verbum ipsius aeternum, non a silentio sex nihilo pros rediens a. - In epistola ad Romanos: Deus noster Iesus Christus in Patre exsistens ' . - In epistola ad Smyrna EOS: Glorifleo Iesum Ch ria tum D sum, qui tanta ros sapientia narit ). - Εt in epistola ad Poly Carpum: isto ros valere semper tu Deo nostro Iesu Christo 'δ. - Polycarpus,
Ignatii discipulus et Episcopus Smyrnensis t l673, in oratione
dicta, antequam rogo imponeretur, ait: Domirae Dcus omnipotens, Pater inlecti ae benestieti Filii tui Iesu Christi, - de omnibus laudo te, florifico te, cum se mytteruo et coelesti Iesu Christo, at Lecto tuo Filio; eum quo tibi et Spiritui S. yloria, et nunc et in futura saecula. Amen' . Ecclesia Amyrnensis: Ignari s. udaei, quoa nec
Christum unquam derelinquere poterimus, qui Pro salute omnium, qui in toto munilo salvi sient, passus est; ineulpatus, Pro pecca toribuas nec alium quemquam colere. Illum sigutilem, utpote Filium Dei, adoramus: martyres rero tamquam Domini ui- aemulos et imitatores, merito citisimus, propter illorum ersa suum resem ac masistrum benero lentiam Q.rimiam '). Et epistolam finientes: Valere nos optamus, fratres, ac incedere in Eravetico
sermone Iesu Christi ; eum quo storia Deo et Patri, et iritui S., ob sanatorum electorum salutem; guemadmodum
277쪽
martyrium pertulit beatus Ps eamus; ari eujus vestigia eonti stat, ut in res no Iesu Christi iureniamur ). - austinus M. R. C. 103. natus, et 167. mortuus, e philosopho Christianus sa-ctus, qui sacram doctrinam non temere, sed post longas veritatis disquisitiones, annum agens circiter trigesimum, imbibit, atque et ore et Scripto adiersus Judaeos et Ethnicos defendit: Otiit Filius eum I erbum sit μrimogenitum Dei, Deus etiam est. Ac prius qui m Mosi ac caeteris Pro hetis in specie ignis et imagine incor orea risus est: nune autem restri i erit te oribus ad Antoninum Pium loquitur) eae rir sine homo Laetus secun mPatris rotuntatem, pro eorum salute, qui ilia ereuunt, et pro nihilo haberi et pati sustinuit, ut mortuus ac resurgens mortem vinceret j. - Εt: Ouis Uitur sanae mentis homo non fateatur, atheos nequaquam nos esse, qui opisse m hujusce universitatis colimus. - Nostrum autem - cloetorem, natum au hoc munus Ist sum Christum ac sub Pontio Pilato - ememaeum, veri Dei Filium esse ea oeti, ipsumque securiclo loco, i iritum aut m propheticum tertio habentes Oraine, Non sine ratione ano his esti aemonstrabimus 3. - Alibi: Mus Dei) autem Filius, qui solus yrsyrie Filius uicitur, I erbum, aut equammunaus crearetur, quoa et una cum eo aderat, et ste-nitum est, eum per illua initio omnia eo idit et ornarie ).
Atque in dialogo cum Tryphone avd.: Tryphor Ousa ais prae-
ex stitis ste Deum ante saecula hunc Chr istum , ae Minae etiam nasci hominem Laetum sustinuisse, nec hominem eae hominibus esse; ia non solum M opinione abhorrens mihi videtur, sed etiam stultum. Aa haee mor Scio, inquam, hane Metrinam ab opinione abhorrentem rideri, praesertim vestri seueris hominibus, qui quae Dei sunt, nee intellisere nee facere unquam voluistis, aea quae masistrorum vestrorum, guem moaum ipse Deus clamat. μα tamen, Wisho, nequaquam irritum et infectum erit, quoa aemonstrari, hunc esse Christum Dei, si demonstrare non possim vobis Judaeis ex testimoniis A. F. , illum etiam μν -- exstitisse Filium Creatoris uni ersorum, Deum exsistentem, et hominem eae Vii sine senitum esse. Sed cum omnino aemonstratum N. 22. p. 20 .
278쪽
sit, hiu/e esse Christum D i, qualiscumque sit sex dictis hucus
Sunt enim vulvam, amici ω φίλοι). eae synere nostro illa 'restici id elicPt, quos nostros ad psellat, Mos sudaseis ol 'ap anis oppo-nPus , qui eum Christum esse confitentur, quam ris hDminsem ex homiuibus 9 uitum Pronuntient; quibus Pso Non a Meutior, nec assUnlirer, si main ima pars, quas mecum cou sentit,
iuem ille ret: neque en i m h u mani a a De t r i n is jussi s u m v sa 6 ipso Christo creuere, se a iis, quae a beatis Prophetis Prae aleata et ab ipso trauita l. - Et postquam id multis ostenderat λ. concludit: .ic Christum vulcem Domi num et Deum, Dei Filium esse, et rirtute Prius apyaruiss ut rirum et avselum, Pt iu storia ovis, res ut in rubo et in ju- ilicio aes Socomis facto, jam Pluribus aemonstratum est' . Et interiectis aliquoi iterum aro limentis, ex A. F. depromiis: Et eum haec vitissem, addidi: sntellistitis, austitor 's, siquiuem animum nar rtilis, Scriρ turam acetiararr, Prostentem ex Patre
aute omnes omnino rex cryatas fruitum esse. Porro senitum a sonente alium Numero esse, quilibet Lalehitur 3.
At henagoras, e philosopho ethnico Christianus it c. a. 180. . in .spo Iosia, ADu Lmatione yro Christianis, intra a. 177 et i 80. scripta. luam Marco Aurelio obtulit et Iuli io Aurelio Commodo. iam in r segni partem assumpto: Satis istitur a monstratum a merat, atheos nos risu esse, qui unum insevitum et aeternum nemus Desum, inrisibilom et imi assibilesm, qui nec emi aut eo re-heum potest, qui sola mente et ratio uo cosuos itur, ac luces ste ulchritudine, et syiritu sti Potentia non enarrahili cireumriatus est, a quo aruigue omnia Mer lysius Verhum et ereata et ornata surat, Ut consUrrantur . . suos imus nim set Dei Filium. Nec quisquam riuiculum existimet, autιm Deo esse Filium.
279쪽
Neque enim ut poetae fabulantur, qui nihilo meliores hominibus inaueunt apos, ita ue Deo et Patre aut ue Filio sentimus.
ratione; ab eo enim es yer eum faeta omnia, cum Pater et Filius unum sint. Cum autem Pater sit in Filio, et Filius in Patrρ, unitate et rirtute sPiritus, in Uras et V rhum Patris ot Filius D i. O uva si robis yro summa restra intelligentia inquirere subeat, quia sihi retii Filius: Meambre riter, Primam esse Patris Pro sentem, non vuοα actus sit, ab aeterno enim DPus hahebat in se ipso I erbum AOIον , utpote ab aeterno rationalis λογικὸς , sea quod promerit, ut omnium materialium rerum - laea et actus, ἰδέα, τε μέργεια, i. E, αοχδευπον et coli litor) foret. - Atque ipsum illum Spiritum, qui in Prophetis oporatur, est Iuentiam Dei esse ilicimus, yma uant m et re untem, rettuli radium solis. Ouis Oitur non miretur, cum athyos rorari auiliat eos, qvi Deum Patrem, et Filium Deum et Spiritum S. ass runt, ac storum et iuunione Potentiam sδνναμιν. i. ε . siil, si alitiam et in ordinediati net io nem a monstrant ).- Tatianiis, Justini auditor
et sectator, qui postea tamen ali Ecolesia discessii, si a. 175.
iii Orationρ ad Graecos, alite lapsi iiii consecta: Deus erat in principio e principium autem Verhi μοι utiam esse ac mimus. Unirersorum enim Dominus, quat nus quiuem mundus nondum erat creatus, solus Prat; quatenus autem Ose potentia omnis, et eorum, quae riclentur et non riuentur, hisostasis sire sustentatio erat; omnia eum es per rationa Iem Potentiam sustentabat ipsum etiam illua Verbum Aογος , quoa erat in
eo. Voluntate autem siti licitatis ρjus prosilit V rbum: Herbum autem nou in raeuum prostressum, sit opus primosenilum Patris. me scimus esse munili Principium. Nasum est autem per eo m- munieationem, non per abscissionem: Nam νuoa abscissum est, a Primo s Paratur. Ouod autem Per communiciationem prosi editur, rotuntariam administrationem susciyieus, tu eum non imminuit, eae quo aesumtum est. Ouemclamodum enim eae una face multiisues aec uuntur, nec tamen νrimae Deis, ob plures accensas faces, luae imminuitur: sic Verbum eae Patris potentia promens,
senitorem Verbi e ertem non fecit ). Et: Non visipimus, ο
280쪽
Graeci, nec nugas praedicamus, Deum sub hominis formanatum nuntiantes' ). - Theophilus Antioch. , e pagano Christianus, in pontificalem Antiochiae Sedem a. 168. evectus, i a. 186 : HMens Deus suum ipsius I rhum in yroyriis nisceribus insitum, senuit illua cum sua Sapientia, proferens ante omnia. mc erbo usus μκt administro Ῥerum suorum,
et per illua omnia coninuit. oeatur μrinelytum, eo quod principatum habeat et dominatum eorum omnium, quae Per Usum creata sunt. Hic iyitur eum sit Spiritus Dei et prineipium et svientia et virtus Altissimi, descena bat in Proyhetas, ac per eos ae munal
creatione et caeteris rebus loquebatur; nonilum enim erant Pro
Phetae, cum mundus crearetur, sea tantion Sapientia Dei, quae est in eo, ac Sanetum Verbum ejus, quod ei sempera aest ). - Atque: MI imasto Dei est, Iunia hominis. Et quemam modum sol Iove Praestat luna, potestate et yloria, sic Deus Iove praestantior humaraitate. Et quemadmodum so I plenus se ermianet, nec unquam minuitur, sic Deus semper γρrfectus manetae plenus omni virtute, intelligentia, avientia, immortalitate es Omnibus bonis. Luna rero singulis mensibus minuitur et quodammodo interit, hominis similitumnem eaehibens: inde renascitur et erescit in eaeemplum futurae resurrectionis. Similiter tres tui
ines, qui ante luminaria fuerunt, imago sunt Trinitatis, Dei, ejus Verbi, ejusque Sayientiae, quartus vero imago ho- mima, Iuce inclisensis, ut si ut Deus, Verbum, Sapientia, homo' . - r naelis, ex Asia minori oriundus, Polycarpi discipulus. Presbyter et postea Praesul Ecclesiae Lugdunensis,
i a. 203): Eeclesia, tametsi per unirersum orbem usque ad extremos sines terrae cliversa, Mem eam ab Apostolis eorumque disemulis acceptam, quae est in unum Deum, Patrem omniμο- temem, - et in unum Iesum Christum Fili tim Dei, Nostrae salutis ea a incarnatum, et in iritum S., qui per Prophetas Dei inspensationes et ad entus praeuitarit, et ortum ex Vimine, etyassionem, et resurrectionem a mortuis, et cum carne in coelos ascensum infecti Domini nostri Iesu Christi, et e eoelo in oloria Patris arirentum maius aα instauranaa Omnia, et
a morte ad vitam revocandam omnem mortalium omnium carmem, 1 X. m. p. 278. Cf. n. F. P. 26a.' Ad AuIol. I. 2. n. ID. Ib. p. 37R a. o L. 2. n. 15. p. 384 R.