장음표시 사용
291쪽
hominem eoiatis dicitis . Etiam si esset ia Derum, locis υι insuperioribus rictum est, tamen pro inuuis, et tam liberalibus do-
nis, quae ab eo perfecta in nobis sunt, Deus diei amellarique heret. Cum vero Deus sit re eerta e t sine u ι Ilus r e id ubitationis ambiguo, insiciaturos arbitramini nos esse, quam maaei me illum a nobis coli, et praesidem nostri eorporis nuneupari ν Eryone, inquiet aliquis furens, iratus, et per- eitus, Deus i IIe est Christus ν Deus revOudebimus, et interio rum potentiarum Deus: et quod magis insiclos acerbissimis doloribus torqueat, rei in imae causa a summo Rese
ad nos missus . - Novati antis t a. 270 , qui in eo, quem adhuc in communione Ecclesiae scripserat, libro de Trinitate Christi di initatem et humanam naturam docet, atque illam iii primis dilucide ex S. Scriptura tum V. tum M. T. defendit D. Lactantius, singularis eloquentiae vir, in ethnica superstitione impugnanda felicissimus ta. 330. : Cum dicimus Deum Patrem,eι Deum Filium, non cliversum uicimus, nec utrumque secernimus; quia nee Pater sine Filio nuncupari, nec Filius potest sine Patre seuerari. Cum igitur et Pater Filium Deiat, et Filius Patr me una utrique mens, unus spiritus, una substantia est: seu ille quasi eaeuberans fons est, hic tamquam fluens eae eo rirus; ille tamquam sol, hic quasi radius a sole porrectus, qui quoniam summo Patri et si lis, et charus est, non separatur: sicut nee rivus a fonte, nec radius a sole ). - Post
haec tam clara ac manifesta Patrum Ante- Nicaenoruni de divinitate Filii . atque ejus eadem ac individua cum Patre substantia, quis audeat illoriani consensum in hacce sententia inficiari, aut in dubium iocarer Id ipsum effatur jam Athanasilis, scribens:
En is itur nos quia em hane sententiam de nostro dogmate loquitur) a Patribus a a Patres tr ansiisse ae monstramus: no a vero, o novi Iudaei et Caiphae ais ei-yuιi, guos Patres, qui restris v seu Iis senerint, eae hibere potestis ν Nullum certe prudentem et sapientem unquam profere iis, Omnes enim a vo his abhorrent, yraeter unum alab olum J. Et post Athanasium
1 Ado. Gent. I. I. n. 42. p. 26. Cf. l. r. n. aa ga. P. 26 an. τὶ C. 9-28. In Gallan d. Bibι. PP. T. a. p. 293 M. 3ὶ Dir. Instit. I. a. c. 29. Opp. T. I. p. 351. CL c. 6-28. p. 28 aa. εὶ ne deere . Mn. Nie. n. 27. opp. T. 1. P. l. p. 233. C. D.
292쪽
Augustinus, qui haec habet: omnes, quos testere potui,
qui ante me scripserunt ae Trinitate, quae nctuaest, divinorum librorum reterum et novorum ea ιδεο - iei ιν aetatore v, hoc intenderunt aestu naum Seripturas ascere, quo a Pater et Filius et Sy ir itus A. unius ejusdemque substantiae insepara hi Ii aequalitate alpinam in sinu en t unitatem; iustoque non sint
tres ait, seu unus Deus: quam ris Pater Filium senuerit, et tu eo Filius non sit, qui Pater est; Filiusque a Patre sit senilua, et ideo Pater non sit, qui
Filius est; iritusque N. nec Pater sit nec Filius, se a tantum Patria et Filii Spiritus, Patri et Filio
etiam ipse eo aequati s , et aa Trinitati s per tinens unitatem ). observ. Quod jam ad ea attinet, quae in scriptis NS. Patrum hine inde oeeurrunt, ae cum divinitate Filii pugnare videntur: observamus, fieri potuisse, prout jam Hieronymus monuit 3, ut vel
simpliciter erraverint, praecipue, ubi argumentia internia veritatem re elatam ex sua sententia, non auctoritate divinae revelationis firmare satagunt, aut consectaria inde deducunt; vel alio sensu voeabula adhibuerint; vel antequam Λriua nasceretur. inno enter quae.
dam et minus caute locuti sint; nisi forsan de loco aliquo per libra. rios imperitos vel etiam haereticon corrupto agatur. Unde eorum verba ita attemperanda sunt, ut ab ita, quae alibi ae indubitate pronuntiant, haud dissideant, et ex diverso, a nostro recedente, quem Patres secuti sunt, loquendi usu, aut ad illorum mentem benignius interpretanda, aut vero ipsi, ubi aperte errarunt, relinquendi sunt; nam singuli SN. Patrum nequaquam in fallibiles sunt, ut alibi osten. dimus, praecipue in iis, quae non iam ex fidei deposito, in Leelesia asservato, quam potius ex sua mente depromunt. Quod tamen eorum fidem in dogmate nostro altestando haud imminuit. Id enim certum ae evictum est . ut ex lectione operum SA. Patrum ac Scriptorum, qui ante Synodum Nicaenam vixerunt, imo jam ex locia supra laudatis quilibet sibi persuadere potest, illos apertissimis verbis tradidiAse. Christum esse Deum verum, qui inde ab aeterno exsistit. hypostasi a Patre quidem distinetum, natura lamen ae substantia eum Patre unum, pari ae summo eultu cum Patre adorandum. Sic
293쪽
. nonnulli ΝS. Patrum Antenteaenorum Deum Patrem vocant αiτίαν, cauaam, Filii. - Λllamen ipsi sub αietis, cauaa, non
intelligunt, quod nos sub vernaculo ursache intelligimus, rationem scilieet externam rei alterius finitae, sed id ipsum, quod apud nos per Vocabula: yrinci tum, ratio exsistentiae, det Dastino, Grunb, exprimi consuevit J. - Eodem sensu intelligendi illi viri
sunt, quando Patrem auctorem Filii, aut vero contra, Filium a Patre causatum, esectum, πus Patris, vel secundo Deo habendum, aut Patrem αὐτοθεον dicunt, quibus omnibus non nisi, Filium a Patre gigni, Patrem autem sine principio esse, significare volunt; quemadmodum et, si Filium voluntate Patria natum riunt, solummodo necessitatem brutam atque coecam, a divinitate abhorrentem, excludunt; quum nimirum nihil sit exploratius, quam negasse illos, Filium esse a Patre tactum aut creatum, ut ex locis supra citatis
e. Porro aliqui Patrum illorum Filium Dei instrumentum Patris, vel administrum, Patri obedientem, videmque aubjectum n
eupant ).- Verumtamen hisce nihil aliud ex ipsorum mente asseritur, nisi. Filium. a Patre originem ac subsistentiam habentem. in omnibus operibus auia Patris voluntati, quam cum eo communem habet, persectissime esse eon Sonum.
3. Nonnulli iterum, ut Λthenagoras ), Tatianus 3, Theophilus Λnlloeli. μ) ac Tertullianua ), de generatione
Filii ante mundi conditionem, in tempore ergo facta, loquuntur. Attamen hoc minime aeterna Filii generatio negatur, et ipse inelassem rerum ereatarum detruditur, quum iidem Patres illum expresse aeternum ac increatum praedicent' ; sed id solummodo adstruitur, ante creationem mundi Aoroν, qui ab aeterno In Deo ex. sistebat, etiam ad extra prolatum esse, ut per ipsum illa sieret, Αὐρον ἐνδιαθετον et προςφορικὰν distinguendo. Quae generatio ex. terna potest quidem juxta effectum, seu inet' ἐπιπανειαν, non autem re ipsa seu κατ' αλμειαν mente eoneipi. In hoc ergo Patres lau.
294쪽
dati tantum, quod die tam nativitatem externam ustram ae propriam habeant, ast sine dubio errant, quemadmodum et Te r tuli lan ua, quum scribit: Haec est naiaritas perfecta Sermonis, dum ex Deo proee ἀι: condidus ab eo primum ad evitatum in nomine Sophiae, Dominus condidit me initium riarum suarum. Dehinc seneratus ad efectum: cum pararet coelum, aderam illi simul 3. 4. Ita quoque certo erravit idem Tertullianus, quum ait: Pater tota subalantia est: Filius rero deriratio totius et ortis, sicut ipse profitetur: isquia Pater major me est . Et pariter quando negat. Filium immensum esse ac invi ibile in , hasque proprie tales soli Patri tribuit, cum ait: Iam eryo alius erit, qui ridebatur, quia non poteat idem inriεibilis desiniri, qui ridebatur,
et consequens erit, vi inrisibilem Putrem intellistamus, Pro Plenitudine majestatis; risibilem rero Filium cogno camus, pro modus derirationis: sicut nec solem nobis contem lari licet, quantum ad lysam au tantiae summam, quae eat in coelia, radium autem ejus tolera mus oculis Pro temperaIura portionis, quae in terram
inde porrisitiar δὶ Et in serius: Caeterum quale est, ut Deus omniyotens ilia inrisibilis, quem nemo ridit hominum, nec videra potest; iue, qui inaccessibilem Duem habiIal: ille, qui non habi-
αι in manu saetis: a cujus convectu terra contremiscit, montestiquescunt, NI cerae qui totum orbem manu amrehendit, relut nidum, cui coelum thronus, et terra acabellum: in quo omnis locus, non ime in loco, qui unirersitatis extrema linea est; illa Altissimus in paradiso ad resperam deambulareris, quaerens Adam -. Ignorantea enim, a primordio omnem ordinem dirinae dispositionis per Filium decurrisse, ipsum credunt Patrem et risum, et constresarem, et Ueratum, eι sitim et esuriem passum; es ita unum Deum se er esisae, tu eat Patrem, quae 'er Filium sesta sunt 3. Nini ilia habent Iustinus M. No vat lanus et Theophilus Λntioch. ). Interim tamen videntur Patres hi in parum cautas id genua locutiones incidisse. similitudine solis, ad quam ubique recurrunt decepti, ac nimio studio contradicendi adversariia abrepti. qui perfracte negabant, distingvl in divinis a Patre Filium. Quapropter ipsi tantum id potissimum signi
295쪽
ficare voluisse dicendi sunt, apparitiones illas, quas praeparationes quaapiam τῆς ἐνσωματωσεως Verbi habent, ad Oiκονομων referri, quae nullo modo Patri, sed soli Filio conveniat. Non autem hisce Patres illos divinitatem Filii negare voluisse, ex locis supra laudatis patet, ubi, illum verum Deum esse . non tantum clarissimis verbis docent, sed et hanc veritatem inter articulos fidei in Sγmbolis suis reserunt ). Quod inprimis de Tertulliano, qui in- eautior omnibus reliquis scripsit, valet, qui praeter supra Commemorata, identidem, Filium verum Deum, Patrique consubstantialem esse, tradit, quum e. g. ait: Non minori ae tradidit Filio Creator. quae per eum condidit, Per Sermonem suum scilicet Sermo Deus - non rapinam existimavit pariari Deo ). Minde eum Sermonem) parem sibi faeiena, de quo Procedendo filius factus est, primogenitu3. ut ante Omnia senitus, et unis eniι us, ut solus eae Deo genitus 3. Sed ri nomina Patris, Deus omniρotens, Altissimus, Dominus fir tutum, Rex Israe Lia, Oui ea ι, - haec dicimus, et in Fitium com Petii sae, et unum sumus, dicens, ego ει Pater, Ostendiι duos esse, quos aequat et jungit 3. - Similiter minus caule loqui videntur quidam Patrum, quando Filium inferiorem Patre esse dicunt, ut O r i g e n e s - , quum Filius Patris non sit Dominus atque Patris Omnes omnino res creatae participes sint, Filii tantum rationales, atque Spiritus Ν. soli saneli. Quamvis etiam hisce divinitas Filii haud inficias itur; quum iis Filius Patre inferior declaratur tantum ordine et partiei- patione, non autem potestate aut essentia. 5. Tandem Patres accusant, eos doctrinam de Λόγον non tam ex fidei Christianae deposito, quam potius ex philosophia Platonica hausisse. - Attamen de hac criminatione Patres ipsi se purgant. Sic
enim Iustinus seribit: Nihil Platonem moror, inquit ilia 6seneae 9, nec Pythagoram, nec quemquam Omnino, qui talia opinetur. - Exstitere Iove ab hoc tempore viri quidam istis omnibus , qui philosophi existimantur, antiquiores, beati et justi es Deo eari, qui Spiritu S. afflante locuti sunt, et futura ra tici-
Cf. Ire n. l. s. e. - Tertuli. De Praescr. c. II. et ne riry. rel. e.
Aar. Murcion. I. u. c. V. 2. p. 302.3 De resur. curn. c. s. p. τη R. ε) Adr. Praa. c. r. p. 409. - Ib. e. 17. 22. p. 423. 430. η Cont. Cela. ι. S. n. II. Opp. T. i. P. z53. C. De Prisc. I. I. n. s. p. 62. e. l. E.
296쪽
nati sunt, quae quidem nunc flunt: Prophetae vocantur. Hi re-rtim soli et riderunt, et hominibva nuntiarunt, neminem metuen-ι , neminem rereriti, nec floriae cuiditate ricti, sed ea tantum praedicantea, quae audierant et riderant 'irim S. repleti. mee ille. - Mihi rero statim in animo tynis accensus egi, meque amor inrasit Pro helarum et hominum illorum, qui Christi sunt amici. Cumque illius sermones uua animum Proponerem, hanc solam reperiebam philosoμhiam, quae quidem tuta et utilis fore . Ad hunc ego modum atque hac de causa Philosophus . An non
hisce verbis Iustinus aperte declarat . fie suam doctrinam non ex
uehola Platonis, vel cujuscumque alius philosophi, sed a NN. Prophetis et Apostolis habere Alibi autem plane, postquam dixerat, Platonem quoque docuisse, Verbo Dei laetum esse mundum universum, imo Spiritum M. non suisse ei penitua ignotum, deelarat: Non ergo eadem nos ac alii Opinamur; aed no- atra omnes imitati edias erunt. Haec sane Uud nos audire est, et discere ea iis, qui ne Duras quidem litterarum no-rrant, imperitis hominibus es linsua harbaria, sed mente avientibus et si libus, quorum etiam nonnulli debiles et oculis cuti; vi facite pateat, non humana sapientia haec fleri, sed Dei rirtute
dici J. Εam deni igitur sententiam non ut suam singularem, sed omnium vere Christianorum fidem ac doctrinam . non haustam in scholis aul κx libris philosophorum, coram imperatore atque Gentilibus propugnat. -- in altera vero Ayolosia insuper asserit, quaecumque de vero alii viderint, nonnisi subob,cure vidisse. ita vi exlia doctrina Christianorum aperta ac dilucida minime sit repetenda. Me prositeor, inquit, laudi ducere, ac dimicatione omni contendere, ut Christianus reperiar: non quod aliena sint a Christo institula Platonis, aed quod non omnino similia, ut nec etiam aliorum, Stoicorum ridelicet, μoelarum et historicorum. Ut quisque enim disseminatae rationis disinae partem aliquam albi eosnatam videbat, praeclare loeuIus eat. Otii an em aecum ipsi in rebus Ionoe frarissimis pugnarunt, ii nec acientiam Eublimiorem, nec cognitionem, quae refelli non μοεδit, assequiali ridentur. Ouae- eum qiae igitur apud atio a Omnes Praeclare dicta, ea nostra auri ι Christianorum. Natum enim ex ingenuo et non enarrabiti Deo Verbum secundum Deum adoramna et amamua; quando quidem Propter nos homo factum eat, ut perPessionum nostrinum partice a factum, medicinam illis faceret. Omnes
297쪽
enim acriptores per inritum rationis semen potuere uti quidem verum videre, aed subobscure. Aliud enim οι semen alicujus et imitatio Pro viribus concessu, aliud maum illud, cujus communicatio et imitatio secundum ipsius gratiam conceditur 3). - Haec de Justino, quem omnes, quicumque Platonismum illatum clamant, inter primos ponunt, qui id ausi suerint. Facilis ergo est conjectura de reliquis, quos tam gravi accusatione vix onerant. - Quid Tertullianus de sententiis philosophorum, ubi de divinis rebus agitur, senserit, satis produnt verba: Ouid eryo Ampnis et Hierosolymisy quid Academiae et Ecclesiaest quid haereticis et Christianis ν Nostra institutio de porticu Salomonis est, qui et ipse
tradiderat, Dominum in simplicitate cordia esse quaerendum. Viderint. qui Stoicum et Platonicum et Dialecticum Christianismum protulerunt. Nobis curiositate opus non est post Christum Iesum nee inquisitione post Enangeliin η . - uuis ergo Patres hos, quum tales aint, atque ita sentiant, jure Platonismi adcusare audeat
Patribus accedunt Martyres, ex qii omina conseSSione ante mortem atque in martyrio edita procul dubio quam luculentis Si me perspicitur, quaenam fuerit fides primorum Christianorum. Atqiii nillil est exploratius, quam consessos fuisse Christiani nominis athletas Christi divinitatem, antequam pro Christo extrema palerentur. Sic in actis Ignalii legitur, postquam eum Trajanus interrogaverat: Ouis est Theophorus reum respondisse: Oui Ohristum habet in pector E. Unus enim est Deus, qui Leeit eo lum et terram, eι mare, et Omnia, quae in ipsis eontinentur, atque unus est Christus Iesus, Filius Dei unigenitus, cuius reyno utinam Potiar I Et iterum: Meus D ominus et Deus Iesus Christus, primum quidem propter nos homo factus est, et proyter nostram
salutem, crucemque moriem et a Pulturam sua Vonte recepit
- In actis Symphorosae et sΘptem filiorum ejus C. R. 120. respondet eadem Hadriano: Si pro nomine Christi, Dei
mei, incensa fuero, illos daemones tuos magis eaeuro ). - In
actis S S. Felicitatis et siliorum ejus, a. 150. Martialis,
298쪽
inter hos natu minimus, sic respondet Publio: omnes, qui non
eointentur, Christum rerum esse Deum. in ignem aeternum mittentur ). - Iii actis Achatii haec notatu digna occurrunt: Ousa discere semper optabam, inquit praeses,) reyeute confessus Es, errorem restrae persuasionis et Iesis. Habet emo, ut dicis,
Filium Deus ν Respondit Iehatius: Hahet. Martianus ait: Ouis est filiu a Dei ν Revo nuit .dehatius: erbum veritatis et stratiae. Martianus ait: Nomen ea Plaua. S. Achatius revon te Iesus Ohr i s t ua roeatur. Martianus ait: Eae qua, dic, uxore eonceptus est ν Revonuit S. Achatius: - Filius Dei Verbum v er ita ι is eae Dei eorue Proeessit ). - In
actis Epodii ac Alexandri c. a. 17S: Sempiternum vero
D ominum nostrum Iesum Christum, quem erucistinum memoras, resurreaeisse Non nosti, qui ineffabili mysterio homo pariter et Deus famulis suis tramitem immortalitatis instituit. Christum cum Patre ae Spiritu S. Deum esse confiteor ). - In actis Scillita noriani a. c. 200. N. Donata similiter ait: Honorem Caesari reddimus, timorem autem aut cultum Christo, Deo rero, praestamus ). - In actis Pionii et sociorum M M. a. 250.: Ouem Deum eo lis Polemon)revonii: Christum. Iurices iterum ilixerunt: Ouem Deum colitis ν Pionius responclit: Hunc, qui Deit coelum, etc.. Tum illi: Hunc ilicis, qui erue istaeus est ν Et Pionius: Illum meo, quem pro salute or his Pater misit ). - In aclis S S. M M. Petri, Andreae et aliorum. a. 200. sub Decio: Respondit Petrus: Oportet me musis Deo rivo et vero, Resi saeculorum omnium, Christo, sacrificium offerre orationis, ueprecationis, compunctionis et latiuis ).- In actis Iacobi, Mariani et alior. a. c. 259. Mariani Mater: Inaestimabilis D i omnipotentis et Christi ejus in suos misericordia, qui - in hoe paterna indulsentia semper νeratur, ut in nos et hoc ipsum, quoa Dei nostri sausui ne rependi credimus, conferatur, cui storia et impe rium in saecula
299쪽
saeeu Iorum, amen. - In actis Nicephori, a. c. 260.: Nos Christiani Christum Deum habemus Regem; quoniam ipse est solus rerus Deus, et oreator coeli et terrae ' . - Iu actis Felicis, Prest, teri Nolani: Oredimus in Dominum nostrum Iesum Ohristum, - cum perfectus Deus esset, faetus est simul et homo perseetus eae Virgine incarnatus . - In actis Claudii, Asteri, et Soc. a. 285.: Deum eo Io et Christum ejus, qui fecit coelum et terram.
- Nam illi restri lapidei sunt, et lignei ). In actis Victoris, Alexandri et Soc. a. c. 290.: Victor, Iesum Christum nerum Deum esse, publica oratione confirmans, ait: Deus Permanens, homo factus apparuit. - Obedite sanctissimo, pulcherrimo, iustissimo, omnipotenti Creatori et amico restro, cujus nos humilitas - sublimabit,
paupertas clitabit, mors ni nisi ea bit in . - In actis Maximili alii M. a. 295.: Iam habeo signum Christi Dei mei, Dei viri, quem tu ignoras, qui passus est pro salute nostra' . - In actis S. Felicis, Ep. et M. a. 302.: Clara noce dixit: Domine Deus coeli et terrae, Iesu Christe etc.' . - In actis Saturnini, Dalivi et Soc. a. 304.: Domine Iesu
Christe, Christiani sumus, tibi a rnimus; tu es spes nostra. Tu es syes Ohristianorum, Deus sanctissime, Deus altissime, Deus omnipotens. - In actis Eupli,
Diaconi, a. 304.: Diaeit Euplus: Patrem, et Filium, et
Spiritum S. adoro, Sanetam Trinitatem adoro, Prae ter quam non est Deus. - Merseo modo Ohristo Deo me ipsum. - Dicebat semper: Gratias Christo Deo, - ad Oro Trinitatem inseparabilem, quae Trinitas unitas Deitatis est. Ego saerifleo, et immolo mρ ipsum Patri et Fiι io, et Spiritui S. . - In actis Iritalis et Agricolae c. a. 304.: Vitalis orationem Dominum fudit, uicens: Domine Iesu Christe, Satrator meus et Deus meus' . - Iu
IL 2. a. Sec. eonfers. n. f. P. 302.
300쪽
actis Theodori, Ep. Iconii, a. c. 306.: Theodorus dixit:
renire Potest. - ἔν se est in eo to, et in tyrria, et in mari. Ipse est in omni locis, omni ιs autem superior, vula intra ar conti uel iam rata, qu Niam yer ipsum euneta facta sunt, Et in ipso constant universa. - se restris Imibus aequi sco, quia Christi Dei mei I sitima, quae si libus μraedicari, custodio j. In actis viii centii, a. 304.: D ominum C hristum confiteor, Filium altissimi Patris unici uni eum, ipsum eum Patre et Syiritu re unum solum Deum prositeor 3. - In actis Eupol ini: Patrem, et Filium, et Spiritum
S. ailoro, sanctam Τrinitatem au oro, Praeter uuam
Non est. - In actis Honosi et i laxi in il l ani, sub duliano Imperatore: Bonos MA Maeli: Habemus Deum Patrem, et Iesum Ohristum, Filium ejus, et Sy i ri ι um S., yyr quem haec omnia superamus ' . - 0uis jam est, his perlectis. qui non confiteatur, hiate ΝFnodum Nicaenam hane coinmiinem fuisse fidem de vera, sit preniaque Christi divinitator Consessi sane sunt luartves disertissimis vorbis, Christum ess se Deum
vivum ac verum, cum Patre et Spiritu N. unum, Creatorem coeli et terrae, Conservati rem hujus universi, Ranctissimum, Omnipot illum, Relertium, im Inen Alim, Summo cultu adorandum cum Patre et Spiritu S . hancque veritatem pro articulo sundamentali ac elia raeteristico fidei Christianae habent. Hisce publicis S S. Martyrum consessionibus adjici potest doxologia in Ecclesia antiquissima jamjam usitata: Gloria