장음표시 사용
131쪽
Ar que agi possunt. et prudentem op rtet ipsa cognoscere. et sagacitas et sententia circa hec ipsa vel satur. hec autem sunt et trema. si rit intellectus extremorum est ad parto
utram. etenim primor uin terminor u lacertremor uri uellectus est et non ratio. is quisdem qui ad demonstrationeo attineti mobilium terminor uim alvi primor v. is autem qui in agendis rebus versatur, extremi et contingetiolaico alteruo propositionis. bee enim initicipia sun tritio gratia cuius. ex singulis enim emergit ipsum uniuersale. horum igitur sensum babere oportet. bic autem est intellectus. 4 Quapropter et nas cituralia hecesse videntur. Eicvsapiens quidem natura est nemo: sen tenti a aute dabat et sagacitatem ter intellectum natura. signu3aute est nos bec elates sequi putare: atm hanc etatem intellectum dare sentetia iram daberet utpote que a natura proficiscutur. Quocirca principium t et finio estuite uectus. Ex bis enim si de his: ipse demonsti arisitiones efficiuntur. Quare non minus eorum qui sunt expertitet seniorum vel prui os
dentium indem ostrabilitius seri tentus opinionibusue: sp ipsis demostrationibus me, rem ad bibere oportet. Quia nanim iam experientia visum babent: principia ipsa cer nunt. Quid igitur prudentia let sapientia est et in quibus utram versatur: et diuersara
anime partium ut ranam virtutem esset iam diximus.
CUndecimi capitio note. Cinentis nome non habitus sed potentie nomen est. Caprimi nitu prime co propositiones liniri ediate propositiones principia. C plex est intellectus: cotemplativus scilicet tacitu'. Intellectusco tepla tuus fimo est acti utique ad medum pars mentio acri ad cotemplativam ordinaturam scilicet ascedimus. in aure proprium immediatuin finem respicimus: iri tellectus activi et mentio active si Anio est actio. CSingularium praer sensum exteriorem est senstis interitus precipuus Q. qui est intellectus activus atq3 de illis recte iudicano immo superior sensu esti sed quadam similitudinis responsione ι ς' circa singularia negociatur,vtu qui mi e iunt sensita: boc in loco intemu sensu nucupamus. ut vero singularia dessem et pruderae uniuersalia cosiderat: intellectus acriuus notatur. uald ide intellrsatur sensus aciiuuset intellacrus acriu'. sed sensus actiu' singulari uintellectiis aut: uniuersals. CHlteri' et alteri'. na sapitii a partia teplari ue est :pruderia vero acrine. CEx his mi et de his idest cx uniuersalib' et de uniuersalibud finessu: c, est dei nostratio. quare ex singularib' et de singularib'd sui pricipia na ab illis ad muersaliarcedumis suto. unde incipimus ein rationi osubductio. adnii simulta me pleruMubductionibus rationis uniuersale exporientia prudenrum cognitum. nihil igitur mirum fuerit: si non minus suo modo et in ratiocinio activo demonrabilibus sentcimo stati si prudentum eo ipsi a demonstrationibus acquiescere oporteat. CDe sapiete et prudente hie aliquantulum non ab re ex nota ludendum. Sapiens habet altissimu intellectum: prudens infim nam ille maxime uniuersaliuini hic autem maxime singularium. fit etiam ut prudent intellectus multiplex: apientia uero unus si 'et simplex. nam sapientis intellectus solius uniuersalis et singularia. etsi prudens est iens singulariter est sciens. subducendi enim ratio ex uniuersali et singulari est. conclusionem igitur colli singulare op3. et si sapiens sereno: marie est uniuersaliter sciens. et O sane est in Prudentia subduce di ratiori dra sapientia est Demostratio. demta ratio igitur prudentis est rationis subductio. et sapienti orationis subduictio : est simpliciter demostrario. sit etiam ut prudentia et prudens ut contingenter scieno corruptibilis diuis sibi hol multipleti mobilio, et mortalis. sapientia vero et sapien necessario sciens cezruptibilia indivisibilia simplex arid unus immobilis et immortalis. WUndecimumcap. mbuoconchisionibus et tribuo correlaritopartitum est. Undecimi capitio Comentarius ad litera. Castrima conclusio. Sentetia aqua bene sententiantes homiι ssnes dicimus sentcntia In babere: boni et equi viri rectum iudinum est. IIuius rei hoc indicium estis bona et equum virum: ad ignoscendum proclivem esse dicimus. et ignostere aliquo eventu: bonus et equum est. ae ignoscere est ipsum bonum et equum virum: recte iudicando sentenriam ferre. recte autem iudicat quoniaverax est. sententia ergo boni et equi viri. rectum indicium est reciem iudicandi habitus. CSecunda com sse lusio. Omnes hi habituo prudentia sagacuos sentcnti alat mcna ipsa administrativa: in ide rationabit ter tendunt. Cur mo. nam prudentiat sagacitate seretia 3 ac mente: ad eosde asserimus coso prudent costa sacco I sententianam habent rei atm mente dicimus. et omnes bos habitus atm potentias extremor uin esse cognoscimus atm singularium. Omnes igitur huiu modi babitus: n idern rationabiliter tendunt. Cincud umis idemq3 quatenus idoneus est ad ea iudicanda qui sest prudens: aut sagax nominaturiaut bene sentiens et ad veniam ciergiendam aptus. et reuera equa et bona ad omnia bona se extendunt ut ad alterum ibunt. at ea bona omni 1 singularia sunt et extremaque agi queunti et prudentem illa cognoscere oportet id autem non fit sine mente. et sagacitast et sentcntia circa hec ip a versantur: boe est extrema. sunt igitur merito circa idem prudentiat sagacitas sit etia atq3 inciis ipsa. si Tertia coii clusio. Utriusq3 partis mentio ipQ ip ea sem intellemis curremorum est. IInam aut primorum i et quorum non est ratio taut extremorum ato singulas rium intellcctud est. is eram intellectus qui contemplativus est:ac ad Demonstrationes accomodus: rmninoarum est necessariorum atm a sua veritate uti mutabilivmiacpriinorum et is qui acriuus esti in rebuso agens dis versaturi e Itremorum est et contingent rumi alteriuri natureiae contemplativus)propositorum. et hec quidem extrema: principia sunt uniuersalio i quod eorum finis et causa gratia cuius est. ex singulis enim ipsumi uersale colligimus. et singularium virn percipicndi Intimum sensum cise oporter. hic aute in agedi sacris uiis est. Curi mucorrelarivin. Quo fit ut qui hunc consequuntur intellectum: existimauerint complureo na orturalia esse. Nam exin imauerunt sapientem quide natura esse nemine: sed sagacitati sciatentia intellecto natura habere. boctilio signum: et nos hccietat co sequi putamuriatm hanc cratem intellectuintrare bane tentiam babere: quasi becanariaras certem cius lege proficiscamur. c. Secundum correlarium. Ait iteravi intellectus principia in siti parueratqI sinis. riam ex uol et de his pia pus Idonstrationea est iciuntur
132쪽
63 vr igitur intellectus singularium est principium: ut vero uniuersalium finis est. Tertium correIarium-
Qx propter rursus eruenit vi ncui minus expertoriami seniorumo atq3 prudentium fetentiis indeinonstra. viii 'I opini onibus: G diemostrationi inis ipsis mentem adbi re debeamus. Nam hi longa iam experientia visum babent ratu bene ipsa principia cernuti non igitur ullo pacto a suissetentiis nobis mente recedens
dum est: sed illis firmiter adherendi . Sed quid prudentias id sapictia et circa que utram versetur et utram
alterius et alterius partis anime esse: dictum iam satis est.
οὐ eπ- Hbitauerit aute quispia ad quidna babitus hi sunt utiles in alTap. XII. in sapientia quidem nichil eorum conlepiatur: ex quibus fuerit domo felix. nulfl MI J Ilius enim est generationis: prudentia autem boc quide dabet. Sed cuiusna
gνα fine priciost irim si mridet iami lepest ea aue circa iusta et honesta bona cibo mini versatur dec autem sunt ea que viri boni est agere: atm ipsa scierido non in a. gio ad agendum nos sumus idonei siquidem virtutes sunt babitus quemadmodunec ea sanasque non efficiunt bonam corporis dabitudinem sed ab ipsa proueniunt. non enim magis apti sumus ad hec agenda medendi artem aut exercendorsa corpos
rum facultatem habendo. Cm si non dorli gratia sit prudco ponendusista vi studion
domines fiant: uo non fuerit utilis sane qui iam sunt studiosi. Hi nec etiam sis qui stus diosi non sunt. nichil enim refert siue ipsi habeant: siue allio habentibus pareat. Atm hoc satis est nobis: quemadmodii et in sanitate. nain etsi valere voluntus: medicinam tamen non disti mus. Esnsuper absurdum sane videbitur si prudentia que quidem est inferior sapientia sit magis dominast ipsa/magisco priceps. nam eaque agit: domis natur in singulis atm lubet.debis igitur est dicendu . nunc enim de ipsis dubitauismus tantum. CPrimum itam dicimus: das expetendas necessario per seipsas esset' quippe cum sint partium utrarunam virtuteo etiam si neutra ipsarii quicq= efficiat. εε CDeinde et faciunt quidem . at non ut medicina sanitate: sed ut sanitas sic sapientia felicitate. na cum sit pars totius virtutis: felice essicit ex eo quia habetur ac operatur. reterea opus ipsu et y prudentialet per virtute moris efficitur. eteni virtus quidem propositum ipsum efficit rectum: prudentia autem eatque in illud perducunt. Quare
autem partis anime que quidem est principiu3 vegetandi nulla est talso virtuo: quipcj cu i ipsa non sit agere aut no agere situ. CVe eo vero quod dictuin est no esse margio aptos ob prudentia domineo ad honesta iustam agenda: paulo altius incipienduest doc principio sumpto. Nain utemusta agenteo quosdam nonduiustos esse dici, mus ut eos qui faciut ea que legit,' sunt inuituta in uitii vel ob ignoratione / vel ob aliquid aliud et non ob ipsa: et si agunt ea que oportet et quod virli oportet agere Gadiosum sic sui videtur in agere singula viasiquem oportet modo quodam affectui ut sit domo bonust ob electione in*Iet ipsoru gratia que aguntur. Eiectione igitur rectamessicit virtus. Sed ea que illius gratia sunt agenda/non sunt ipsius virtutis: sed ad aliam potentiam spectant. CVicendum auth de ipsis dilucidiuo est. est igitur quesdam potentia :qua in habilitatem vocant. dec talio est ut ea possit agere atq; attingereque ad suppositam intentione conducunt. Si igitur propositum sit honestum: laud bilis est. sin iinprobuiii: versutia est. Quapropter et ipsos prudeleo babiles ut versustos dicimus esse. ipsa vero prudentia non est quidem dec eti icta potentia. non tame est sine ipsa. habituo autem ipse bule oculo imprimitur anime. Nessi abscv virtute secutdiximus atm constat. ratiocinationes enim agendarum rerii principium babentIcu3 talio sit ipse finis: et ipsum optimum quicquid ladem sit illud. si tenim sverbi gratia quicquid contigerit. boc autem non nisi bono viro videtur. prauitas enim peruertit facitq3 ut circa principia rerum agendaum homo fallarur. Quare patet prudente nesmine eme posse nisi sit bonus, - ditur.
CDuodecimi pilis note. De felicitate contemplativa intelligitur. Cvropositum fortis:est se exponere 7 intrepide periculis pro cultu diuino pro salute patrie pro parentibus coiriuge liberis amicisq3 saluandis. et prudentie officium: est inuenire media recta propositum exequendi. Et liberalio propositu: est visitare ins
utem mori sim habitum qui Q is Iu operanti. non enim Virtutem opera in te diis fieri nata sunt. semper
potare sitientes cibare famelicos redimere captiuosi oririrc nua P. I Pἰuiaraule eri inucium grae
uo et quos et quibus quando ubi et quomodo. Et secundum unamquam virtutem rectum habemus Unalogia res proposiriini ad ca solum agenda que bona sunt: solumq3us se ad recta inclinamur. Prudentia viedia pro sibiliu madioiat Ceauod oculi ad artificem: hoc intelletus ad studiosum. et quod lumen ad artificem: hoc prudelia ui, sum vim sine
133쪽
igitur studioso prudentia est opus. et non modo id: verumetiam ac si quia robustus et arre currendi preditor
fierem currat aut currarint embris ars sua nocet Pettrimentum m affertis errat vehementer eo ς visum non habet. haud secus virtut comor alco sine prudentia atm mei . si sine illis esse posse dixeris: nocere posset destramentauit afferre. sed et de hoc insinuenti capite. Ignia habitito: naturalia poteritia est insitam menti preparatio tad similia opera operibus prudent γ peragenda. Cur incipia rerum agendarum supponiam tur esse bona. nem ostenil nda sunt esse bona: cum talia ipsa sint ad que mici lectuo acti uua quodammodo stela habeari sicut contempliatiuus ad dignitates. ut pro culmo uino, et seruandam deum pietate: se inconcusese periculis esse committendum. um cuim quod tuum est esse tribuendum. alteri quod sibi fieri nolletino esse faciendum. crapulam esse vitandam. ebrietatem ei se irratam. addit critim vitandum. et similia: que per omnes virtutes inquirantur tum affirmantias tum negama tum lubenria tum vetantia. I Duodecumi cap. una questioneIet tribuo conclusionibus partitum est.
Duodecimi capitis Comentarius ad litteram. Crauestio. Ud quidnam ipt habitus sapientia scilicet I ae εε
prudentia: utiles sunt faet videtur sapienna ad nichil utilia. nam sapientia nichil eorum contemptatura exibus Minosummo est felix :nc id vinus quidem effectionis operio sapientia est. at prudentia boc quidem hasbet: ut etiam non sit alicuius operationiseffectrix. scd quonam modoiccirco utilem esse statuamusrna pruderiam pontinuo circa ea cognoscenda: que iusta honestat bona ae sunt hominitus. bcc autem sunt que boni vi ri peragunt. atqui nos ea sciendo non magis iccirco sumus ad agendum idonei st virtutes ipse a quibuo bee bona proficiscuntur: sunt habitna . aut medicinam aut exercitat illam habet eo. iccirco diceremur bccsanancereIque quidem non bonam vali cincinefficiunt: sed contra que a bone valitudinis efficiuntur habitu. noenim magis apri sumus ad hec agenda: medicandi artem raut exercendi corporio facultate habendo.Utan dixerint ino ut aetatur gratiae illorum' gratia bonorum statuendum cis rudentem: sed cum studiosi no sint homines tunc opia esse pruderaria ut madiosi emciantur. ergo prudentia eorum sentena minime utilio essetius: qui iam studiost euaserunt. sed nec etiam utilio necessariam putanda esset iis qui nondum strudiosi sui. nanichil refert an ipsi prudenam habe at an aluo prudeliam babctibus pare. tiatae hoc satis esset: peride atin nobis in paranda sanitate contingit siciumno via. mus arae nos ipsi valere volumus . iccirco tam e mediocinam disci inus sed medicinam habetibus parere nobis satis est. no igitur utilio et in esset iis qui studiosi nosunt. Ibreterea si prudenriam ad agedum utilem posueris: deridiculum apparebit. Tam absurdum est prudetiam que longe sapietia inferior est: magis sibi dominadi' pr incipadro retinere imperium. atqui p:udelia si activa est singulis que ad agcdum risiti minatur isinsul Mubet. no igitur videtur ad agedu utilis. sed dehio hactenus est dubitatum. ni cautem de risidem secudum veritatem dic eduin et . Cubrinia coelusio. De ες virtutes sapietia scili leti atm pruderia : per scipso expcredas esse necesse est. Tam virtuso patris ani me: virtutes sunt prudelia quidem sici mei sapietia vero cotemplative. Quis etiam neutra carum qu i cssi ad felicitatem efficereti sit igitur per se expetibilco. 2Secuda coctusso. Sapientia et prudelia ad felicitatem mome tum habeti aliquidssi faciut. Eapiet a quidem no ut medicina sanitatem scd ut sanitas sana in operationem: ipsam felicitatem laciti nam cum totius virtutis sapietis pars sito prima: eo ipso felicem efficiti et ipsa habeatur opereturm feci mn eam felix. prudelia vero in hoc felicitata coducit: et actio ipsa per prudeliam et per virtutem morale in efficitur. nam virtus ipsa propositum rectum efficit: prudentia verat media recta d l illud perducti minit. Quo fit ut partis anime que vcs cladis principium est: nulla virius moralis pone da sit vasan eius potestate situm non est: aut ageret aut non agere. C rtia coclusio. vld contingat virum p:udentem στelse . qui idem bonus non siti habitum P non sit consecutus moralem. 3d enim ideo hic discuti dum expedit:.et paulo ante addubitando sumptum erat ilich ilo magis hoince ob prudentiam ad instat boncsta et perage da aptos ella. sed id paulo altius resumpto principio falsum esse constat. Cubri ino. na vi iusta agentis 1 quoiueam nondum iustos esse dicimus. ut eos qua aut inuiti faciunt que legibus precipiunturi aut per ignoratiam aut ob aliud quic* et non ipsorum honestoruni Maria i Quis ea agant que oporteti et que virum studio su agere oporteret: ira quosdam iusta agenteo malos bonos. dicimus. qui autem ita agunt: par est equum in vides unumquem singula agere quodam modo affectu mi ut scilicetob electionem t et ipsorumque aguntur gratiastico mucta ciliat ipsam coadiuuat. CSecundo. citae idilucidiua apertiuis diccndum est. nam quodam est insita potentia squam habilitatem vocant; que talia est: ut ea possit attingereI que conducunt ad aliquam suppositam accretam: determinata inq3 intentionem peragendam. et si hec intentio ι idm prosvolitum troiicstum: est laudabilis est sin improbui versutio dicitur . et proinde ipsos prudeles: habiles ver tu sed dicere solemus quasi ipsa pruderiai ea vis potentiam sit. at ipsa pruderia: dicta potentia non esit non tamen sine ipsa est. Nam habitato ipse qui prudentia est: huic oculo ili primitur animes sed no sine morali vus tute ut dictum est. Quod adhuc et hinc constat. nam consiliat ratiocinationcso rerum agendarum : princi Pium babent. supponuten linqui ccoelia bonum at myrosequendum: et tale ipse sinio est imo et ipse optima quicquid illud existat. ncq3 boc in loco vim faciamus: quid nunc id siti sed sit quicquid esse potest. hoc auto bonum: non nisi a bono viro videtur perivrcitu M. nam prauitas: iudicium peruertit iacit q3 ut circa principia rerum agendarum homo lallatur. non igitur contingit prudentem esse: qui idem bonus non siti virtuteo non sit consecutus moralem.
O nsiderandum aute iterum est et de virtute. Eteni ut prii Cap. XII. dentia sese dabet ad habilitatem que no est idem sed simile: sic et propie vir
tuo sese dabet ad naturalem virtutem. O mnibus en ini singuli mores inesse quodam modo natura videntur. etenim et lusii naturri fortes vlaim ad leni Perantiam nati videmur: ceteram continuo habemus. ex ipso ortu. Sed esse tamen
querimus aliquid a trudi quod est proprie boitu: et talia nobio alio modo inesse. Due is riseni ac beluis naturales dabitus insunt. CEt absq3 mente nocere videntur. Him ut robusto fit ilicorpore line oculis se mouente terror enim vehementer ex eo quia
134쪽
VI set non habet visum ae et hi accidit. Si vero mentem acceperint: sis a genito dilhrt. alci
dio dabituo ille suntlio tunc erit proprie virtus. CQuare ut inopinativo due sunt spectaeoidabilitas at prudentia : sic et in morali sunt due una naturalis virtus Ialtera O-τi prie virtus. si Eliu barum eaque est proprie virtus: non sit sene prudentia. Qua prospter inquiunt virtutes omnes prudelias est e. et Socrates partim recte querebat parsti peccabat. peccabat: quia tutes Ones prudenas esse putabat. benedicebat:*no esse sene prudentia ipsas aiebat. CDoc autem huius indicium est. eteni nunc omnes cum virtutem diffluunt dicent eo ipsam babitum esset et afferenteo ea circa que versatur r
addunt secunda recta ratione . at recta est ea queest secundu prudentiam. Elidetur is pomnes vaticinari quod a modo talem habitum esse virtute qui est secundu prudentia.
oportet autem parumper migrare. est enim is dabituo virtus: qui non solum est secu dum ratione rectam sed cum recta et i a ratione. recta autem de talibus ratio ipsa est sane prudelia. Socrates igitur virtutes ipsas rationes esse arbitrabatur. Omnes eniscientias esse dicebat . at nos cum ratione est e ces iiis. Datet igitur ex dictis fieri nox, posse. v tune ρrudentia sit homo proprie bonus: et abstu morum virtute prudes. CAt enim et ea ratio qua quispiadisseruerit separari virtutes. hinc solui potest. non enim idem ad omne o suscipiendas aptissimus est ingenio: quare alia 3 iam accepithalii noι dum accepit. Doc enim in naturalibus quide virtutibus fieri potest. at in s quibus absolute dicitur bo bonuo: fieri nequit. Eteni cu prudentia que est vita simul terunt uniuerse. Constat autem et prudelia opus esset etiamsi non esset activa quia partis est uirtuo. et sine prudentiat sinem virtute: electionem rectam non fore. altera nam cunnem: altera ea que sunt ad me in agere facit. At vero nem sapientie preest in eo pres. stabilioris est partis: sicut necfars medendi presidet sanitati. Non enim utitor ipla sed uidet ut fiat. Illius igitur gratia i non illi iubet. Preterea simile est ac si dat spiam ficultatem ciuilem pri incipe in esse deor ulu asserat: propterea ιν precipit de omnibusque aguntur in ciuitames e Deci initemi capitis note. CNaturales insit ecd virtut casui ipse rationalis appeti tuo: sis naturales Meam potentie que ipsi appetitui natura instant ut preparamenta virtutum et ut virtutum qiedam iacta tunsdamenta. quem adiit uianitas et bona ad videndum dispositio matura mest oculo. Qt de spetitu sensitivo I suo modo. CCum distiniebant sortitii ditiein: iccbalii fortitudinem esse habitum circa amores et fiducias secundu rectam ratione. Hi non ut is esset dicere virtute habitu esse secundum recta ratone. na quis alacro dirigente posset acquirere habitum sccundu recta ratione mon tamen baberet virtute. sid qui dicit secundus rectam rationem et cum recta rata oneri dexcludit. CNrudentia persecta prudentia. O vi logica onmiuara
mentationum una est ut a prudentia omnium virtutum una est. CV tam utertium cap. quattuor conclusionibuslet uno correlario partitum est.
ε s C Uecsuutertu capitio Commentarius ad littera. C prima conclusio. Ut pruientia sese habet ad ipsam natiuam habilitatemique ipsa identia non est sed aliquid persimile: sic proprioirtua sese habet ad insita
naturalem. virtutem. viam olumbus su guli mores quodam modo natura insit videnturi videmur enim et natura iusti et sorteolad temperantiam. nati let ad reliquos mores protinus is ipso natiuitatis exortu. viratus igitur sese habet ad huiusmodi instras virco: ut et prudentia ad tuam nati iam habilitatem. C Secunda his conclusio. Iraeter huiusmodi insit in orcs: querendum est aliud vere preci munim bonum. et huiusmodi vere bona nobis no insunt a natura. Ira insiti naturale se moro vera preci uam bona non sunt. Et rimo. quia naturales mores rinsunt pueris et beluis. n5 sui igitur vere bona. Coccundo. naturalis virtut co absumente mentisae discretionemocere videnturi et quc madmodum in robus o ctapore sine vim sese motante; plerum 3 vis euenit ut erret vehemcnter ob id ipsum quia visum nullum fabet; ila quo P et illi e euenit. at si metem acceperit qui huiusinodi virtutum igniculos insita is viris habe tunc plurimum in agendo refert. nam dio habitus ille native viri assimilis: tunc adulta proprie virtus est C correlarium. Unde sit vi quemadmodum in parte mentis deliberativa due sunt speciest habilitast ato prudentia: ita quom in varie ani me niorali armappetitiua due una nῶ ruralis virtus altera vero propriem tus atq3 precipua. CT a conclus sio. Darii in specierum virtutum que proprie virtus est: sine prudWitia non est. 'primo. quia virtut coalunt esse prudentias anime. et Socrates quidem partim recte querebat partim vero peccabat. peccabat enim: c viniit re omnes prudenti esse putabat. at recte seruiebat:*ea pus sine prudentia non esse aiebat. prosprie igitur virtus : sine mucintia non est. CSecundo. illud idem hoc iterum patet indicio. ω omnes nune virtutem diffinientes dicunt ipsam esse habitum : et posto adiecerunt circa que versatur addunt secundum rectam rationem. at recta ratio est ea r que est secundum prudentiam. videntur igitur recoaugurari virtutem: eum esse babitum qui sit secundum pudentiam. et stis ita est: paulo tamen longis progredic dum est. nam virtus is habitus est inon quiscium secundum tectam rationem est: sed cum re,cta etiam ratione esse oportet. et rccra de ipsis agendis ratu: prudelia est. neq3 sinu liter Socrati nos ibi semtimus . nam Socrates virtutcs ipsas: rationcs esse putabat. et proinde virtutes: scientias esse ponebatan aute virtutis aute ipsas: in ratione esse ceri semus. patet uam ex his atq3 superi' dictis. neq3 vir u arrie diabota sitic.prtl detrai nem prudere sine virtute esse posse. Quarta cocliasio. Dilui satio tro qua disceptat virtutes abiurcem separari posse .uaeniar sum tantur. non ide3adones suscipiendas virtutes: ingenio ap.
linis est. ergo unam id ἐμ iri et alteram nonda accepit. CSolutio hinc promptu facilis est: et b
135쪽
id in naturalibus virtutibus steri potes: in iis tamen vimitibus quibus homo absolute
steri non potest. ncciniuria. nam cuin ipsa pr udentia . que omnitam virtutu una cratur runtiat simili racilitate dilui politat argutie:quibus instabatur prudctiam utilein non esse. nam comtuprumnatiam utilem eise: Guis etia in activa non esset. nam unius particule mentio est virtus. constat et actioni cocucere. nam stire Prudcntia et virtute: e lacrio recta nocopletur. Viriuo in me: Audintia eaque lunt ad mnc in agere facit. et falso sumcbatum prudentianil sapientie principari atae meelsia nam p. udentia mellabi oris particule nimiis virluis non est. Tulli non sequitur. prudentia est ad agendum i non auicini apten ria:creto prudentiasapientie preest. nam prudentia non utitur sapientia: ut nem ars medendi preeli lanitaticue sarii latc non utitur. scd cius ossicium est videre ac prospicere quo pacto fiat salveturQ ianuas. ianua'tis igitur gratia ars medendi iubet mora ipst sanitati. uam et lapiet te gratia prudentia iubet et precipit: M ia Dientie nichil precipit Ucterea id ut reicitatur pcrQ paratum est. Simila cnim est ac si quispiam ciui cm cultat cindito ipsts p incipari preessem astruat:quoniam ca facultas de omnibusque in ciuitate abuntur ἔprecipiat. scd oc virtutibus mentis hactenus.
Septimus Et dicorum Aristotelio: Ergyroprio interprete. cap. I. Ost dec dicendum est alio sumpto principior reo esse species eorum
i que circa moreo sunt fugienda: victum: incontinentiam feritatem. Stae contraria quidem duobus manifesta sunt. aliud enim virtute i aliud continentiam appellamus. Ed scritatem aute et immanitato: mari me virtutem eam conuenit dicere que est supra Ilos deroicam i m* quanda alae diuina 3. ut it Om crus de Dectore propterea si exiliaria bonitate prestabati dicentem Oriamum introduxit. Nec iam idominio sane mortalio filius ille Esse videbatur: sed diuo senilne natus.
Q lare si ex dominibus ob virtutis exuberationem dij fiunt sut aiunt talio quide
is dabatio fuerit qui feritati opponitur . e tenim ut fere neq; viciu3 est ne vi virtus: sic necddei. sed doc sideprcstabilivo est virtutealiud aute diuersu quid est a vicio gesIrus. Ate3 vi raro fit viriles sed lust: ut appellare Eaconeo consueuerecu valde alique admirantur dicunt enini vir diuus dic ei id sic et ferus, arm immanio est inter domi nes raro. maxime vero inter nationes barbaras est. fiunt autem quidem tales et ob morbosi testinestv principit. et eos etiam l omines qui in vichsexuperant: dac infamicosueuim' amellatione notare. Sed de tali quide dispositione aliqua metio posteri', hel. CT e vico vero prius est dictu . Nunc de incontinentia mollitudine luxurie: et 2 de continentia a m constantia est dicendum. Nein enun ut idem quod virtus et vi/culmineo ut diu usum genuo hec sunt putanda, fictio ut in ceteris egimustaster 3re ea que videnturem et dubitare prιn m. Deliade onmiaque Obabilia sunt aut salte plurima maxime P recipua: circa dos affectus ostendere. Nam si soluantur quidem ea que dissicultatem afferunt, relinquantur autem eaque probabilia stu: satio salietaerit demonstratum. Coidetur uam continentia quidem constantia Ui studiosa esseac φlaudabilis. Incontinetua vero et mollitudo praua arcu vituperabilis. et idem esse cotinens et persistens ili ratone: et idem etia ilicontinensi et rationem egrediens. CEt incontinens quidem illa prina scieno tinproba esse rugit ob perturbationem, continens autem cupiditates sciens minao esse: non sequitur ob rationem. CEt temperantem quidem continentem esse aiuitato constantem. Talem autem atq temperantem esse omnem: alii nullum ulcunt. P item intemperantem incontinentem esse ι et incontis nentem intemperantem: consul: nonnitu diuersos inquiunt esse. CSnterdum etiam ipsum prudentem incontinentetr elle non possie: interdit nonnullosi omines qui pru' uentes ac dabiles sunt in continuites else dicunt. reterea incontinentes et iret et donoris let lucri dicuntur. Ealgitus eue dicuntur mec sunt.
Curimi capitis note. CPeroica virtus csique sumati existerio: communein humanarum virtutum ino τ uae taedimet feritas est victu comunes domnuinalicias magnitudine execedens. ιet heroica virtuo te poribus apostolor ut et circa illa macie effloruit Ooll. alia' virtutui dudq; vite sue couersationis Odorcto tu resperierat orbe. tuc eni heroici luere tortisi aeperatio liberalca heroicim magnanta et luc Virtus Onis lusublimitate quada tuiti ncciniuria na ad risitor talio et ad hora trasitoriasqsupra nos no iutino est hinroica virtus: sed δd diuinas ad quas ita toto nicataeonatu ferebatur et caduca calcauati et siccidsue sortim e siccta dignitas propriaq3 ignorantia tacit magnu videri: ut opco diuuiasi honor ce. nichii cntin hoci scnsi' bili inundo niagnuin meter mentein diurnoruin capacem. et sola tunc inagit tri vite prccepta cogitabant nullaq, illis alia studia placebant. et tunc celeste. hcroco cum dolium o conuersabanturi quadam vi : reconio xiii bonitate allecit. Meroes enim celestrui angeli sunt beati. ιet proinde qui huius virtutio exeinplis ' 'rcqui illucras lutero adeantri veras sanctorum histocias non stulta quadam Piciare tinc g. Ic
136쪽
sancti enim mendacio G gaudent : qui semper summam eoluersit colentae semper veritatem. Et eadem erasque sanctos heroasin tulit : tulit et immanes. CEt in umbra in verorum beroicorum merculem finxit stenti litas: et plurium immanium gailium meminerunt istoἰie. Ut Diomedis Gusrridio tabe ei mi et si utilium Diomedes De Grientio Virgilius. Gnsuris amortua quinetiam lungebat corpora vivis. 2te3eamus Compondo niambus B litanustat moribus ora Virgiliua Tormenti gemis: et inite tabom fluentes: Tereus Complexu in inistro longa sic morte necabat. Threstea Sed in bis immorandum diutiuon5 est. neq3 tragicorum victorsi ut Tertinthumsit Neronio illinilium Nero narrationibus: sacri de moribuo sermones sunt polluendi. Lamimum cap. tribus conclusionibus et una narratione partitum est. 3 Primi capitis commentarius ad literam. Coprima conclusio. Consentaneta est aliquam virtutem heroicam atq3 diuinam que supra nos sit: staruere. Cubrimo. na tres species sunt eoru que circa mores sunt m. menda: vicium incolitientia seritas. et contraria quide duobust victo scilicet ac incontinentie: permanifesta stratina aliud virtus et aliud cotinentia est. feritatι Vero maxime colantaneu esse videtur: ut quedam virtus que supra nos est cotrarietur. et hec virtus inoberoica queda atq3dinina est: queadmodus metuo Dectore quonia nimia circelleret bonitate introducit Otiamum ita loquetem. Non holmniosane mortali Ofilius ille Ella videbatur: sed diuo seminecretus.
inar igitur est :aliquam talem virtutem statuere. Caecundo. si ex hominibus ob virtutis iunctercellentia fiunt dii ut aiunt consentaneum est huiusnodi heroicum habitum statuere: qui quidem feritati optumatur nec iniuria quidd. nam vi sere incm vicium est nem virtuo: sic neq3 dei. et hic heroicus habitus quiddam me
stabilius virtute est: seritas vero aliud quoddam a vicio improbitat logenus. Et quemadmodum raro fit vi ara esse diuum vi Lacones appellare consueuere aliquem oppido admirantes: tunceni dicunt: vir diuus est. sic serua atq3iminanis inter homincorar ter admodum est: sed maxilne internationcs barbaras fiunt in quidam seriis morbos lesionesq3 principit. scd inani omnium eos homines qui magnitudine vicis x orum eicedui: hac infami consueui inlisappcllatione notare. verum hec de heroico habitu et teritate cunda conclusio. Nunc de continentia et incontinentia deteritimatio rationabilito incumbit viam de virtua te i et uicio privo actum est. et continentral ac incontinentia tnem prorius idem quod virtuol et victum nea uut prorsus diuersum absimileq3 genus putanda sunt. par est igitur de continentia, at m incontinetia detera 3 minationem suscipere. CTertia conclusio. Per est etiam petimum que alius visa sunt adduceret subindeo. dubitare. mor que probabilia sunti et mamne que proposito conducunt ad hos affectus pemoscendos ad uredo: dubitationis diluere. Nam in ceteris scrine ita egimus:et si ea absoluantur que circa hos affectus olf εcultatem ingerunt relinquantur autem ea que probabilia sunt maximem rationi eonsentanea saria horum4. affectuu fuerit demostrata natura. Ceaueatus visa sui: bec sui. Ibzlinum .cotinentiam costantia perseuera aliamq3eila studiolorurri atq3 laudabilium: incontinentiam vero et mollitudinem prauorum atm vituderae bilivin. Secundum. idem esse columentem et Persistente in m ratione:et idem incontinente et ab ratione egredientein. Tertium. continentem: cupiditates scientem Prauas esse non sequi ob vincentem rationem. inconstinentem vero: improba etiam scientem esse ea improba agere ob perturbationem. Quartum. temnerante essecommentem ac constantem: et intemperantem incontinentem einc atq3 mollem. sed in his controuersias Iura. nam quidam astruunt omnem temperantem: cominentem esse.alu vero nullum. et quidam omnem inaperantem' incontinentem esse:atatu intemperantem incontinentemqI esse diuersos. Quintuin. Mudente incontinentem esse non posse. sed obuersantur aliqui astruentes nonnullos prudentes babilesq3 est incocti nentes. Sextum. aliquos dici contincntcs: et iret et honorisi et lucri. et hec sunt oue alii dicunt an mi,
ν ei Elbitauerit autem quispiam qui fit: ut recte quispiam existi insto Cap. u. Iagat i coimnenteri Scientem igitur inquiunt quidam impostibile esse. nasi absurduin est ut arbitrabatur Socrates si scientia insiti aliud quippia3 vin
iceret et ipsum perinde atm mancipium trabere. Socrates enim omno cotrarationem ipsam pugnabat incontinentiam cinatem preter id quod est optimum agere: sed ob ignsententia ho aduersaturique manlstste apparent. Rissi querere oportet quisnan in spiram exterminabat. neminem enim existis: sed ob ignorationem lucebat. lnec igitur 'parent. Rissi querere oportet quisnam in ipsa perturbatione n ob ignorationem agit: ignorationis ni modus c constat enim incontinentem non putare illud esse bonum i ante* in perturbatione lit constitustus. Sunt auteni qui dec partim concedunt partim non concedunt.etenim scientia quide nicipit esst validius confitentur. at huic non assentiuntur nemine agere fierid quod visu est melius. Quapropter inquiunt iii cotinete a voluptatibus superari: n5scicti a quide sed opinione habente. at vero si sit opinio non scientia: nem vehemens existimatioque resistit sed remissa sicut in ambigentibus venia danda est uno i his psistit aduers/ vehemetes cupiditates. alprauitati no est venia dadam ec alioru cui iu
s Q vituperabilia sui. Estne igs idqd resistit prudelia idec eni est validissima. CAt
est absurdu. eritent ide prudco at*in conlieno simul. Nemo alit dixerit prudelis esse eas te agere:que prauissima sui. CEt insuper demo stratu est antea prudete aptu ad et agedu esse est eni quidem exremorii et ceteras virtutes habere. CNreterea se contis nes est ex eo qr ve mentes ac prauas habet cupiditates: necu teperatus cotineo eritt
137쪽
nem eo unis i peratus. etem in nem vebe metes habere cupHitates nem prauao: est
temperati. At oportet. nam si cupiditates sint bone: prauus est habitus illeiqui prohisbet non sequi .quare non omnis continentia est studiosa. sin imbecilleo et non prauet non est quid egregiumec etiam magnum quid tu sint praue ac imbecilles. Cr reterea si continentia in quavis opinione facit persisteret praua est: vi si et in lalsa. Et si inconstinentia aqua uis opinione dimouet: erit aliqua incontinentia studiosa. quale fecit Neoptolemus apud Sophoclem in I biloctete. est enim laudabile: quia no perstitit in iis que suaserat Ulysseo ob mentiendi dolorem. CNreterea captio mentiens du sbitatio est. Quia naniae admirabilia preterm opinionem sophiste inferre volunt re darguendo ut cum attigerint videantur acuti:ratiocinatio facta dubitatio fit. ligastur enim mens cum manere quidem non vult quia conclusio no placet: procedere austem non potest quia rationem soluere nequit. sit autem aliqua ratione ut imprudelia cum incontinentia sit virtus. Qui nanam dabet utrumlu : contraria qs que existismat ob incontinentiam aget. existimat autem bona esse mala et agere non oportere: quare bona ageti et no mala. Er reterea q P suasi' agiti voluptateis se tur atmeligit: smelior eo videbitur essetqui non ob rationem sed ob incontinentiam agit. nam facialius curari potest:quippe cum possit illi dissuaderi. Et incontinens obnoxius est ei prouerbio quo dicimus:quid insuper bibere opus esticu strangulat aqua etenim si nopersuasum esset ipsi ea non agenda esseque agit. dissuasus tandem cessasset. nunc vesro persuasti inest ei et nichilominus talia agit. Insupersi circa uniuersa continentia tonita toe incontinentia:quisnam sit ille qui est in continens absolutei Nemo enim babet incontinetias omnes. dicimus autem quosdam simpliciter incontinetes esse. Tales igitur qeudam hac in materia dubitationes emergunt. I)orum autem alia tolleret
alia relinquere oportet. dubitationis enim solutio inuentio est.
Secudi capitisnote. Incontinens non asiti suas ea agere queasiti sed agit suasus ea no essi: agendaque sagit. Caetenim si non pers sum esset ipsI. litera greca sic habet. Σιμεν ζαρ μου ea επε ia To ατ αττει μῆT πεισθε σανεπαυσατο pupAE πε πεi σμευ- re υλευκττομαλιλια in τρι' - hoe est. si enim non esset persuasus ea que agiti dissuasus sane desisteret: ne autem suasus 1 nichilomini alia agi'. hec ad literam greeam. primam particulam intelliso de temperantia. secundam nunc autem suasus intelligo de incontinentia . et credo literam citarropyli in prima particula suisse viciniam ubi secunda apposnitur negationis notat et esse simplici negatione proferendum. CSecundum cap. sex dubitationibus partitum est. Secundi eapirio commentarius ad literam. Curima inibitatio. Hn contingat scientem rectem existis ςmantem: incontinenter agerer et quidam aiunt id impossibile esse ut Socrates. viam absurdum arbitratur moeratea si scientia assiti aliud quippia in plam scientem vincerCIatae iplam velut mancipium trabere. at Socrates omnino rationi obluciabatur: incontinentiam exterminalis. dicebat enim scientem agere neminerpreterid quod est optianum sed ob ignoratione. veru decTocratica sententia: uo aduersatur que vel manis festissime apparenti et querere liceret si ob ignorationcm asit : quisnam emo in ipsa pertiirrbatione ignos rationis modus sit nam constat incontinentem non putare id quod agit esse bonum prius p perturbatione oecupatus sit. Et sunt nonnulli qui partim Socratio dictis consentiunt:et partim dissentiunt. concedunt eninichil eise scientia validius. at inficias eunt neminem agere puter id quod videtur melius. et proinde insmiunt incontinenteni superatum iri a voluptatibus non eum quidem qui scientiam iud qui opinionem hasbet. Sed id parum constare videtur. nani si non sit ipsius incontinentis scientia. aut vehenico existianatio sed remissa 1 tenuis elanganguidam opinio ι ut picrum. in ancipitibus sit: prestanda est venia i si n5 in hisce persistiti aduersus vebe menica cupiditates. at prauitati nullus est venie locus:nem iccirco alicui vituperabilium . non igitur in talibus vidctur mella eiusmodi remissa opinio. CSecunda dubitatio. 6 Utrum id quod in incontinente resistit prudentia si te et videri sorte potest. nam prudentia validissima est. CSed id absurduin esse primo videtur. quia idem ellat: et prudens et incontinens simuL CSecundo. non est prudentis ea sponte agere :que prauimina sunt. asit autem ea incontinens. si Teruo. supram stratum est: prudentem aptum esse ad agendum. est enim unus quidam eorum qui circa trirent a lingula riam versando occupantur. gQuarto. dictum est etiam:et prudentem ceteras virtutes habere. non igitur prudens incontinens. nem quod in incontinente resistit . prudelia est. ETertia dubitatio. En temperatus su T continens: atm contra continens temperatus e et videtur baudquais ita esse. nam nem temperati est masstrasin vebementes. cupiditates babere nem prauas. continens autein : et vehetricium t et prauas babet cupiditates . nam si continentis cupiditates bone esseot: prauus is essent habitus 1 qui eas prosequi non sineret . quare non omnis continentia studiosa t bonam esset. et si cupiditates ille imbecillo sint at non praue: nichil egregium est illas non sequi. sin vero imbecillo sunt I et praue: eas non sequi nichil magnum. v et igitur continense vehementes prauaosae cupiditates. CQuarta dubitatio. tan continens sit qui sin opinione perseuerat: incontinens vero qui ab opinione discediti disgredituraefat non ita esse videtur. vrimo. nam si codtinentia in quavis opinione persistere tacit : aliqua connentia praua esti ut que in falsa opinione detinet. et si incontinentia a quavis opinione dimouet:aliquaincontinentia studiosa esti quemadmoduspud Sop oclem in Philoctete: laudatur Neoptolemo quia non perstiterit mus que suaserat Uli Is r
138쪽
ob mentieridi dolorem. Sectando. raptio sophistieat quedam dubitatio est:quoties sopbiste quedam edamirabilia preteris opinionem inferre volunt redarguendo: ut cum redarguerint scioli videantur ι et aciari. et facitis paralogi sinus dubitarionem relinquit. an ligatur mens cum millime persistere velit: quia tactusto i psa uo placet i scd logiuo progredi no valet quia rationem ipsam diluere nescit. at qui huiusmodi duabitationem egreditur: non iccirco ni iticontin s. CTertio. si incontinentia a quavis opinione di moueretrcueruret aliqua ratione ut imprudentia cum incontincntia virtus ciser. nam qui utra irim et imprudentiam et incontinentiam haberet:contraria que existimati ob incontinclitiam ageret. at imprudeno existimat hos naeci mala: et ea quidem bona que mala putat noneste agenda. aget aut cin ta quia incontincias. et non maz
ii. iii 44, iis diiud nita eum ineontinentia: ut qucdam virtus. Quinta dubitatio. Utriini intei' 'ratu.
incontineti te sit deterior et videtur incontinciis deterior esse. natu qui persuasus agit voluptatesia sequitur1 atq3eligit: melior illinus v malus est eo qui non persuasus agit sed ob incontinentiam. nam qui persuasus agitI facilius curari potcst: quippe cum illi possit dissuaderi. at incori lietis persuasus agit obnoxium est prouerbio: quo dici lotinam est quid insuper bibere opuo est cum strangulat aqlia enimvero si intcmperati persuastim non esset canon esse agendaque agit: dissuasus tandem dcsisteret. at vero ilicontineti persuasum iam est ea non esse agenda que agit et nichilominus alia agit qi sit Persia asiis. deterior igitur inrcperato: ipsero incontinens. CSexta dubitatio. Utrum continctia i et inretinentia: circa uniuersa circa que et virtus vericiis tur. Id autem non videtur. Nam nullus esset absolute incontiitcno:quandoquidem incontinetias ollineo hasbet nemo. atqui quosdam dicimus stimpliciterIabsolutcm incontinentcs. non crgo colinetiat et incolinetiar circa uniuersa circa que et virtusi versatur. Et tales quedam haci materia difficultatco irrepunt: quaru nosnulle dilucde sui alie vero reliquede. na recta dubitationio solutio: veritatis inuerio est.
I unum iram consideranda est: si in cotinentesi scientes agant necnel et quo
S inodo scienteo. Uem dc circaque sit in cotinens ponenuus et continens, ta vir si circa voluptate omnem atm dolorem an circa definita o quasdam vos in Miluntatestatim dolores ρ Et viris id est an Iuuersus:coti neno atq; costano: Similiter et de ceterisque ad hanc attinent conte platione. Est aute considerationio initium i virum contines et incontin cotiis circa que versantur dictrat an modo . di eo aute boc pacto virum in cottiaeno ex eo solum sit incor in eo: quia circa dec versatur an no: sed ipso modo an utrisq3. Ueinden cotinentiaI et incoliti etia sint circa uniuersa: necne. Rem eiu circa omnia versatur isIqul est in continen o absolu te . sed circa ea
circa que est intemperiis. necd simpliciter sese habet ad illa. esset enlincotinctia ac instemperantia idem: sed doc modo. Nam ille quidcm eligens ducitur: putans senipcroportere persequi voluptatem presentem. incontinens aute non putat quidem: per sesu quitur tamen . Si itam vera sit opinio sed no scientiat qua transgredientes incontis nenter homineo agunt: nichil refert ad rationem . Nonnulli nant C eorum qui opimi, turno ambigunt: sed arbitratur exacte se scire. I Si igitur opinates ex eo quia remissse credunt magis * scietes contra suam agent existimationem michil tussiri ab opis mone scientia. Sunt enim qui non minus opinioni sue Oalis suescientie credunt: vi ex liberaclito patet. CSed cum dupliciter dicatur scire cistam et io qui scictiam quidebabet non autem utitur ipsa: et is qui utituri dicitur scire dec inter sese differen t: babetem in* scientiam at non contemplantem iet babetem ac cotemplarenHagere ea que agere non oportet. doc enim videtur absurdum. sed non si non agat contemplando. si eterea cum propositionum duo sint modi. nichil prohibet ut quispiam agat costrarium eius quod sciti si habeat quidem utra sm: uniuersali tamen et non particulamri propositione viatur. Nam eaque aguntur: singularia sunt. Dimri autem et ipsum uniuersale . nam aliud est in ipsoIaliud in re. Ut omni homini sicca conducunt. et bieest donio. vel siccum est quod est tale. sed si hoc ut tale:aut non dabet aut non operastur. Coagna igitur per bos emerget utim diffcren tia modoo arm adeo vi doc quidem odo non absurdum esse alio vero modo mirabile videatur. Cureterea fit ut domi αnes scientiam dabeari alio modost nuper diximus. Nam in habendo quidem sed novicdo differente in cernimus habitum: ut quispiam et habeat quod a modo et no habes at ipsa. qualio est dormiensi et harens ac ebrius. At hoc modo disponuntur xi qui sunt
in perturbationibus constituti. nam iret et cupiditates veneree ceteram similia: corin etiam manifeste permutat. atq3no nullos et in furorem ac insaniam adigunt. patetigitur dicendu esse incontinenteo perinde sese dabere atq3di sunt affecti . Gicere aut eao sentetias que a scientia Pficiscutur nullu est signa, etenim ii qui sui in disce plurabationibus costitutu demburationestet carmina tucunt Empedoclis. Et qui primu discat nectat qui de orationes: sed nodu scuit. oportet ent ipsoru insideat inentu adq6 tepore opus est. Quare putadu est ut histrioneo poemata recitant:sic et inco tincter
agetes istetias dicere. CInsust et hoc modo qspia naturaliter inspexerit causa. Opis i iij,
139쪽
nlanu eni alia est v niue alio: alia de singularibus est quibus iam ipse presidet sesus.
aissi cum ex ipsis ratio fuerit una: anima conclusum ipsum in conreptandis quidem dicati in agendis autem rebus cotinuo agat necesse est. Nam si omne dulce gustare oportet et doc est dulce ut unum quid singularium ris doc simul et agat qui potest nec prohibetur Inecesse eist. Tum igitur una quidem uniuersalis inest opimo gustare vestans. alia vero Dicit Omne dulce voluptatem afferre et dec insuper hoc esse dulce decoperatur alci inest forte cupiditas. illa quidem hoc fugere dicit: cupiditas autem duacit. mouere eni partes strigulas potest. Quare fit ut a ratione quodam modo et opinatione incontinenter agatur: no tame per se contrarie sed per accidens. cupiditas enirecte rationi : sed non opinatio aduersatur. Quare et propter doc belue t non sunt is incontinenteo: quia non uniuersalem existimationem sed singularium imaginatiornem latin memoria habent. CQuomodo aute3 soluitur ignoratio ac rursus fit Incos i tinens scieno: eadem est ratio et de ebrio et dormiente et non huius est propria pertur; bationis: quam quidem a naturalibus audire oportet. C sum autem ultima proposiatio rei sit sensibilis opinatio arm actuum domina: hanc incontinens aut non thabet dum est in perturbatione: aut sic dabet ut in habendo non sit scire sed dicere perinde otω temulentus Einpedoclis carmina profert. Et quia terminus extremuo non est uniuersalio mec ad scientiam ut uniuersalis attinere videtur. atm id accidere vide' tur quod Socratesque rebar. non enim eaque proprie scientia vivetur esse presente: fu pertur datio nec ipsa ob perturbationem distralii tur: sed sera situra. E e trio igitur si scieno in sp incontinensian non sciens et quonam modo sciens incontinenter agat:
si Tertii capitio note. CDeraclitus Ephesius odio vanitatis hominis 3 permotus: vitam in montibus ages iiDeraclitus bat et continuo miserias dominum deplorabat. et cotra: eorum mer insumast merae deliramenta. continue Democritus Democrituo ridebat. de quibus Iuuc lis. Ruuenalia Iamne igitur laudesi a de sapientibuo alter Laertiis iRidebat: quotiend aliam ne niouerat unum C taulcrat supcdein .ssebat conitarius alteri tradum est unde ille oculis suffccciit bumor. Iberpetuo risu pulmonem agitare solebat Democritus: Qq, noessent urbibus illis ore textat et trabee falces lecticat tribunal a Ridebat curas necnon et gaudia vulsi. Deraclituo iuuenia se nichil scire dicebat: factus autem vir se nichil ignorare. author est Laertius. Coiffere autem et ipsum uniuersale. Nam aliud est univcrsale in se id est secundum seipstim considerat uin et sola memtio cogitatione: et aliud est uniuersale in re idest uniuersale rebus ipsis applicatum. fieri enim potest ut agnos scas in se ut uniuersale omnem numerunIduoru In circullantium et ab eo equalitate distantiu inesse nIedietatem et ignor co ipsum in re. ut xvi sit medietas et 36 sit nul iunctor n. est enim uniuersale in se ut numes ruo tor malis et ita sola mente ri: istens. et uniuersale in re ut numerus rebus applicatus. Easton tamen per se contrarie ut facta opinionei ratiocinationcssi rationis: nichil turpe ad inittedum hoc turpe hoc non ad initterdu: et ratiocinatione sensus e dulce sullandii doc dulcei Voc igitur gustandu :nem Propositio proposimoni nem assumio assuptioni nexu conclusio coiiclusioni proprie est contraria ut notu est. ted ii ratiocinatio sensus ita esset: e turpe perpetraridui id est turpe id igitur est perpetrandis: ratiocinatio ratiocinationi esset Perse contraria. CSub particulari: singularem comprebendimus. C Elon inodo vitat authorco dicore que salsa sunt: scd et ea que videntur abiuraa. ut ablurdum videtur si quis sciat uniuersale et particulare: et nichilominus agat contra huiusmodi sciem iamiat diudiciu in quantulo ex eius libertate absolute pol u. CDest nente perturbationei armcorporis motione . potentie suis ostic is suis v functionibus reliquuntur apte. ut post tumi et vapores in ebrio recederint: e tricitur sui compos. CQ iram vis ligetur recta opimo viuuersalia in incoli te: tanto magis ligatur singularisique domina cit ad agendum. si Tertium cap. tribus concrusionibus. Uoccure samoi et una qucitione partitum est. Tertii capitis Commentario literam. Clprima conclusio. Incoluitreris ablolute: nem circa omnia vertituri ne id incontinens dicitur quia simpliciter circa aliqua sit. Mue primum consideranda sunt: bcesuti utrum incontinentes: scientcsagami necne. etsi sic: quo modo scientes. circaque continent et incontinens ponendus est. vi viruin circa voluptatem omnes arae dolorc m. ari potius circa quasdam definitas determinatas m voluptates: et circa deruulosi determinatosio dolorcs. virum continens et constans ieciman tuerti sint. et cetera id genus qucsti omi: que huius discipline coiiuem Plationibue cognatat animam sunt. et nostre cossideraticis initul auspicabi inur: an cotinens et icotines per ea ipsa diti erat circaque versant ur an sese haavendi modo. ut virum incontinens eo solo sit incontinctio quia circa dec versatur an noi scd quia hoc mo do versaturi aut utris in iv sit circa heci et versatur hoc modo. et virum cor mentiat et incontinetia circa olim versentur. scd statim incolinens absolute: ito videtur circa omnia vera ari. nam sol uni circa ea versatur: circaque est ire peras: item perils aut e nocirca onmia citi neq3 iconneno ideo dicitur: ii inpliciter circa illa versatur. na icorinetia et ile permaide ellat. Uerii eo dicis incommeo * circa neci et ulo modo se habeat. intepesrocm cligo ducitur putans seni P cxpedire preserae sequi voluptate: incorines auteno id quide putat iquitur tamen. si oecunda conclutio. Nichil retat ad rationem atq3 ad ca que intendimus : an opimo Fcra
140쪽
sit an mentia qua transgredi est hominia incontinenter a M. CUrimo quidem. quia nonnulli eorum
qui opinantur: non ambigunt seda ibitrantur se et acte scire. Secu do quia si opinantes et eo et remita eredunt magis . Pentes contra suam agent existimatione: nicvit ditari in hoc ab opinione scieti a. ni preis laeto sunt quin nrinus sue opinioni Q alii me scientie credunt: ut ex Deraclitorio tueste potest. no igitur ad c Ilionem resem putandu est: an scientia an opinionem v ram habentes transgredi an ur peccentq incoimenico. CTertio. in scire dupliciter dica uta et actus et habitu nam tam is quiscientia iii habet quidemat ea non utitur: st qui ea utituri scire dicitur et hec lino interiistio inter se distent: habentein scilicet scietiasti non contemplante mi ea agere que non oportet 1 et scientiam quidem habentem et contein plantem itidem ea agere que non oportet. nam boe videtur absurdum rillud vero non. nichil eminabsurdum videtur scientiam habentem sed non contemplantem: ea ag re que non oportet. nihil igitur vetat dicere scientem: in continenter agere. CQuario. duo sunt propositionum modi: et uniuersalio et particulario. quemadmodum et duo sciendi modi in uniuersali scilicet et in particulari. at nichil prohibct ut quispiam utra' bao proporsit ioco babea agatratraria eruo qsscit: uereali . Iroilone utens canaq3 contemplansmon aut e vica pareticulari. ramea que aguntur siugularia sunt. nichil igitur prohibet eum etiam qui Picntiam actu babet: in scontinetiter agere. item flarentias habet ipMuniuersale. na aliud est secundum seipsum considcratum: aliud vero singulari applicatu. H mi homini sicca coducunt si absolute consideratur. et omni homini sicca coducue et hie est homol omni homini sicca onducunt: boc autem Pst: sic cum sic considerant co singulari applicamus. Qt si uniuersale tale sit: ut singulari comparatum sit aut quis tale viri uocale non habet ipsum quidem actu contemplans aut non operaturi ipsum aut evmuereale secunenin se habere at in operari ni it prohibet. et magna adinododum per hos duos uniue salis modos emergit ladco ut uniuereale prinio modo sciens do iactum cotemplando incolincnter assere medii incomodit absurdiq3 videatur: secundo autem modo sciedo vim contemplando agere I mirabile videa: ur. I Quinto. fit iterum vi quis alio indictum est modo scientia habeat. nam babitu sciens scientiamq3harundos et non utendo: Pintrentia obabet. et fit ut quis quodam inodo habeat. nam babitu scieno scientiamq3habendo et non utendo: differentias habet. et fit ut quia quodammodo habeat iplaint et quodam modo non habcat. quio cnim libcrum habet huiusmodi babitum ut vigilano
et omni perturbatione vacuus et quis ligaturni impeditum q3 vr dormiens larem et ebrius: quo modo et scietium habentes possumus astriae Psos delinquerciti continentcs. nam qui perturba ionibus aguntur: perinde ae furentes armedium p ut urina ire cupiditatcs veneree et cetera id geri' simili vperturbationu cors pus etiam perae mamitste permutanti et nonnulico in tu orem insaniamq' adigunt. non erςo immerito astruendunt est: incontinentcs perinde se baberet atq3 qui superioribus perturbationibus sunt a flecti. Elin incortinentes eas scientias dicant mea scientia proficiscuntur: eos liberum haberesue scientie usum ι nullum siegnum imprimo. quia qui inebrietate et inmanitista insania sunt constituti: dentostrationes et carmina discunt sempedoclis. Secundo. quia qui primum discunt: orationesnemini sententia' dicunt. at nodum ta amen ipsi scrutariverit inlucro e porici ut eorum bene insideant metu adsis lepore opuo est. Quapropter ita putanduin est inconti lateragenus sentetias depromere: permes atq3bistriones poematarccitati CS exsto. si naturalemcausa incrementie per pererimus facile notum erit quod querimus. Cpinionum enim alia uniuersalium est et alia singularium quibus iam ipse presidet sensus et cum in cotemplativis et viii uereali et
singularii una ratiocinatio illi ut anima id quod coclusum fuerit dicat accepi cim necesse est: ita in agendiora uniuersali et singulari ratiocinatione cognita quod coclusum est utlagat ipse si potest et non prohibeatur oportet. ut si in agendis quia cognoscat omnio dilicis gustum prosc qui oportere et hoc esse dulce: ut is simul tinuoq3 b dulce prosequatur si potesti nec prohibeaturi necesse est. Eu ergo una erit uniuersalis epinio agere vetano trique dicit nullum dulce stare oportere et altera dicit onme dulce dc lectabile esse et ituperpiditas et exoriratio: recta ratio per se contrarie non sunt sed per acciderio . sed cupiditae recte rationi adaia, uersatur: non aut ipsa opinatio. CCorrelarium. Undecumit: ut belue incontinentes non sint. nam vitium I salem existimationem non habent: scd solum singularium imaginationem ac memoriam. CQucstio. Cum' omnis lucontinens inperturbatione sit ignorans quo pacto igitur illa ignoratio soluitur stim itcrum scieno C Responsio. Eadem est ratio ut de dormientei et ebrio. nem ratio propria peculiariis huius perturbati . . nis babetur sed quedam comunis que quidem ratio a naturalibus requireda est. CTertia coclusio. Ea uosdam modo recte euenit quod Socratis inuestigabat: ut presentesticntia non fiat incontinens. nam cum rescierationis ultima propositio ac opinatio rei sit singulariolatae eadem acti omini domina: aut hanc in contranens in perturbatione non haberi aut sic ea babet ut ligarat comm dita ae sit me in sit eam in habendo scire sed dicervi perinde ato temulentus sempedoclis carmina profert. et quia etiarn in agedia vltimus terminus ituna in propositio non est uniuersalis item ad scientiam eque ut uniue salis pertinere videtur: euenit is equodam modo recte quod Socrateo inuestigabat. nam ea scientia que proprie scientia est presente: non sit perturbatio inem ob pertiirbationem distrabituri sed singularis sensitivam quedam. Sed de hio an sciens incontineno sit an vero non sci si et quonam pacto sciens incontinc cr agat tot a nobio dicta satio sint.
Ttru aut sit aliqo ico tineo absolute an aliqua ex parte sint ones cap. IIII. et si sit in quibuina sit: dic edii deiceps est. Nat et i sis cotinetes atm costates
ii et in cotinctes ac molles: circa voluptate o Dolores Q versari. Qui aute eoru
minue voluptate efficiundi alia sunt necessaria alla persequide expetibilia suti exuperatione aut habet .atcd necessaria iide dico: que ad ipsu pertinet corpus fallitietu
s n* veneris usum et butulinodi ceterat circaque reperantia lintepcrati.Φω posuim'.
tib necessaria vero. per se aute expetibilia: victoria bonore diuitias et si tulit si nullo generis:que bona sunt et delectant. Eoo quidem qui initis preter rectam rationem