장음표시 사용
511쪽
Contra. Quicumque dat supra virtutem, dat immoderate: non ergo ex hoc elidisnus laude. Respondeo : Dicendum est , quod virtus in dando potest conliderari du- Iliciter, scilicet simpliciter, leu ab m ute ,
t secundum proportioncm aliorum. Quando ergo quis dat plus quam alii suae Pro Por. tioni, , non peccat; sed si simpliciter dat s.-Pra virtutem, tunc immoderate dat. Sic ergo commendat eorum liberalitatem quantum ad quantitatem dati . commendat utem eam quantum ad voluntatem dandi, cum dicit: voluntarii fuariant . Ex . v. a. is Ab omni qui ultroneu, Oiseri acci- , Pietis eas. In hoc autem fuerunt voluntarii, quia rogaverunt nos , eum multa exhorratione objecraures id eis rogantes, qua . si dicat: Non solum roga erunt, sed etiam per rationes nos induxerunt et ut habeant gratiam, , communicarionam ministerii qtiau,t in Ianctos, ideli, ut liceret eis dare sua pauperibus sanctis qui sunt in Hierusalem, non reputantes 1e tacere gratiam nobis , sed quod eis gratia fiat . 'Hebr. ult. 16.M Benescentiae autem, di communionis o M lite oblivisci. Commendat etiam e rum liberalitatem quantum ad ordinem
dandi: quia non solum sua dederunt , sed Uimo seiplos : quia talis debet este ordo in dando, ut primo homo sit acceptus Deo: bὶ quia nisi homo fit Deo gratus , non
sunt accepta munera eius . Genes. 1 F. 4.
is Respexit Dominus ad Abel i scilicetis primo & ad munera eius , conseisquenter. Eccli. xxx. 24. - Miserere animae, , tuae placens DaΟ , ct contine . Et ideo dicit : Non sicut sperarimus', quasi dicit :Vere voluntarii fuerunt: quia non sicur θι-νaυimus , idest non ea intentione qua putabamus, ut scilicet darent pro culpis redimendis μι semetipsos caderunt primum Domino , emendando 3itam suam , & deinde nobis, obediendo per omnia, per voluntatem mi, quae est ut subdantur homines vicariis suis. Hebr. ult. 17. ,, obedite praepolitis
is vestris, & lii biacete eis. Glossa dieit , quod non aliter erat ab eis recipiendum , nisi scilicet prius seiplos dedissent Deo. Ergo videtur quod non sint
recipiendae eleemosynae a peccatoribus. Sed dicendum est . quod non est ab eis recipiendum , quando dant ea intentione ut foveantur in peccatis . Sic ergo posito exemplo Macedonum, mstendit se consequenter permotum esse hoc
exemplo, cum dicit : Ita Μν rotaramur Ti. εωm; quasi diceret: Imantum nos permoti suimus hoc exemplo de liberalitate Macedorum , ut scilicet regaremus Titum , ut etiatam vos sitis participes ipsus gratiae , aer scilicet Titus quemadmodum ea ist vos m nere ad benefaciendum , postquam vidit vos correctos, di inducere vos ad communi nem; ita perfiat in vobis, se &. specialiter trariam istam de largitione eleemosynarum, ut non desit vobis. Phil. I. 6. ,, Qui si coepit in vobis opus bonum , perlicietis usque in diem Christi Iesu.
Conleqtienter admonet eOS , ut hoc exemplo ipsi inducantur, cum dicit: Sed AM
tia abundetis. Ubi duo dicit. Primo monet ut ipli exemplo Macedonum sint prompti ad eleemosyras faciendum . secundo quamdam suspicionem auferto ibi , ΕΦ non quasi
imperans dico. Dicit ergo: Sed sicut in omniabus abundatis . . . . ust cT in hae gratia abundetis . quasi dicat : Sicut vos superatis Macedones in omnibus aliis gratiis, ita debetis eos superare etiam in ista, scilicet eleemosynis iaciendis. Et hoc est quod dicit: Sior in omnibxs aliis abundaris : & primo in his quae pertinent ad intellectum ;& quantum ad hoc dicit, Io fido, qua creditur 'o ferm-ν, quo constemur . Rom. T. I . MCOrde creditur ad iustitiam squan is tum ad fidem in ore autem confessio fitis ad salutem , quantum ad sermonem .di fetantis seripturarum .' I. Corinth. I. I.
is in omnibus divites facti estis in Christo, is in omni verbo, & in omni scientia. Secundo in his quae pertinent ad opus &quantum, ad hoc dicit , Et is omni solitatu.dine, scilicet bene operandi. Rom. x I . 1 .
. Solicitudine non pigri . Tertio in his quae 'ertinent ad affectum ἰ & quantum ad
hoc dicit, D earitara vestra spirituali habita in nos superabundantius. Colost. m. r4ἀis Super omnia caritatem habentes , quae is est vinculum persectionis. Sicut, nquam, in omnibus istis abundatis, ita, scilicet rogavi Titum, Ar in Metratia, scilicet eleemosynarum, abundaris. Et quia posset haberi suspieio quod quasi ex imperio man daret, ut darent eleemosynas: contra quod est quod dicitur EZech. xxx IV. 4. is vosis autem eum austeritate imperabatis eis , - & cum potentia : ideo contra rem vel dicens: Non quasi imperans dies, hoc est,
quod rogavi Titum, vel quod ego ipse hoc
512쪽
dico vobis, iaὶ non feci quasi imperans .
I. Pet r. vle. 3. M Non ut dominantes in eleris. Sad dico hoc, compres nai, idest volens comprobare, per aliorum solicitudinea et, scilicet Macedonum , vostra caritaris ingentam. Ubi sciendum est . quod ingenium bonum sumitur non solum pro aptitudine ad sciendum Aciliter, sed etiam ad bene operandum . Cuius ratio est , quia ad hoe quod aliquis bene operetur, exigitur scientia dirigens. Et ideo sicut in addiscendo
dieitur boni intenti esse qui esto
verba magistri, ita ia operando bonnii dieitur qui exemplo aliorum citvetur ad bene operandum ἰ di idei Apostolus et Comprobans , idest probalens, bonum ingenium vestrum , idest Promptam voluntatem habeatis ad damoti exemplo Macedonum. LCorim I 4. n Non ut confandam vos hae bo. M
L E. C T I O II. Scitis enim gratiam Domini nostri Iesu Christi , quoniam propter vos e
factus est, cum esset dives, ut illius inopia vos divites emetis ; & conin hoc do , hoc enim vobis utile est, qui non solum facere, sed & velle ciab anno priore. Nunc vero & iacto perficite, ut quemadmodum promptus nimus voluntatis'. ita sit & perficiendi , ex eo quod habetis. Si enim vc prompta est secundum id quod habet , accepta est , non secundum id quc habet. Non enim ut aliis sit remissio , vobis autem tribulatio ; sed ex aeqte in praesenti tempore vestra abundantia illorum inopiam suppleat, ut & iabundantia vestra: inopiae sit lupplementum, ut fiat aequalitas, sicut scriptun Qui multum habuit, non abundavit, & qui modicum, non minoravit. Hle indueit Corinthios ad dandum ele
mosynas exemplo Christi, dicens: U lo comprobare ingenium vestrum bonum . ad dandum scilicet pauperibus. & hoc facere debetis exemplo Christi: enim , idest quia , sitis gratiam Domini nostri Iesia C si , quam quidem humano generi contulit. Ioan. . II. is Gratia, di veritas per Iesum Chri-ώ stum facti est . Et haec dicitur gratia: quia quidquid Filius Dei poenali ἔatum n
strarum alium psit, totum gratiar est imputandum: quia nec Praeventus alicuius uois nitate, nec alicuius virtute coactuti, nec inductus sua nee essitate. Est autem gratia ista, quoniam propter nos egenus fictus es .
Et dicit, uenus, quod plus est quam paupere nam egenus dicitur ille qui non sbium parum habet, sed qui indiget, seu eget; pauper vero ille qui parum habet . Ad fgnincandum ergo maiorem paupertatem dicitur: Egenus factus est , scilicet in
temporalibus. Luc. ix. 33. Filius homi- se nis non habet ubi caput reclinet. Hierem. LII. p. is Recordare paupertatis is meae. Est autem factus egenus , non ex necessitate, sed ex voluntate, quia gratia illa iam non esset gratia ; ist ideo dicit: Cum dives esset , scilicet in bonis spiritualibus. Rom. x. it. is Idem De,, ves in omnes qui invocant illum .vorb. VIII. 13. is Mecum sunt divitis gloria, opes superbae, & iustitiacit autem, Esso, non fuisset, ne tur Christus amitisse divitias spiritu eum astumpst paupertatem. Sic ensumpsit hanc paupertatem quod illamabiles divitias non amaet . Psal. 3. 4 Simul in unum dives & pauperves in spiritualibus, pauper in terrhus. Causam autem quare voluit sinus, subdit cum diciti in illius inoinus ibὶ Grais; idest, ut illius pauin temporalibus , - esseris divites ritualibus . Et hoc est propter scilicet propter exemplum , Apter sacramentum. Propter exempli
dem, quia si Christus dilexit pauper& nos in exemplo suo debemus deam. Diligendo autem paupertatemporalibus . efficimur divites in spibus. Iacob . r. s. o Nonne Deusis pauPeres in mundo , divites in filis neredes regni quod repromisit dilis bus set Et ideo die iet tin illiu
vos divites essetἰν. Propter sacramen
513쪽
sua Inuit, sitit propter με . Unde sicut per ratio est, Μν uomadmo/- prom vis es adichoe quod suffimiit mortem, liberati sumus mus volun utis, id est discretio voluntatis , a morte aeterea. & restituti vitae. ita per secundum G lossa in . prompta est; isa sohoe q-d sustinuit inopiam in tempora Ii- Prompta discretio φ. Miandi . vel aliter .hus. hberati sumus ab inopia in spirituali- ut animus sumatur pro voluntate; & tune bus 4 dc facti divites in spiritualibus . I. dicitur: Quemadmodum prompti fuistis ad Corinth. r. s. is Divites facti estis in illo volendum , ita prompti sitis ad perficiendum. M in omni scientia, dc in omni verbo. Dissc hoc ex eo euod habetis , idest secundum Consequenter cum dicit, Gonsilium inlacultatem veliram. Consequenter exponie e do, inducit eos ad dandum G parteihoc quod dicit, Ex eo quod haberis . . ieensi eorum; Et circa hoc duo facit. Primo m. Si enim volum αι prompta es secundum id init ipsorum utilitatem , quae ex hoe pro-s usta bHbe , -cepta es . quasi dicat: Dico venit; seeundo ostendit quod hoe etiam ab quod debetis este prompti ad dandum; &lpsis volitum est, scilicet at darent eleemo-lin hoc non intendo vos gravare , ut stili- dynas, ibi, aetii non solum facere, sed is veLicet detis iupra facuὲtates vestras : quia seriati ea istis ab anno mura. Dicit ergo . Consis te volantas Prompta ad hoc inducit vos . derans hoc beneficium, rex μά-- vobis do , sed in hoc, opua non potest imi tari voluti. id est horim vos ad hoc scilices ad dan-itatem. dc ideo dicit: Ex eo qxod habetis . dum eleemosynas, Pilicet non colum pro-iEnim, pro quia, si istantas prompta est fripter utilitatom sanctorum qui sunt in Hie-icundum M quod habet, accepta est. Et huius rusalem, sed et propter utilitatem vestram .iratio est, quia voluntas acceptatur iaperia Proverb. x avis. s. - Boni amici consilislsectioue ope tionisέ opus intem non perisia anima dulcoratur . Et hoc quia titila estiscitur nisi Qx eo quod habetur ; de ideo ambis . Bonum enim pietatis, plus est utile dicit .: SMundam od kaισι , acevia est .saeienti quam illi mi fit: quia faciens re-ITOb. iv.9. Si multum tibi suerit , abunda portat inde commodum spirituale , reeipiensiis ter Nibue. si eriguum tibi fuerit , et
vero temwrale : s a idc sicut spiritualei,, iam exiguum libenter impertiri stu-
Praeserit debet temporali , sic in operibus is de . pietatis, utilitas dantis praesertur utilitati Consequenter cum dicit , Non enim Maccipientis. t L Timoth. M. s..is Pietas ad i Hii bis remum, tiabis autem tribulatis , rem omnia valet. - Hoc autem non bolum s movet suspicio in quamdam . Possent enim
est eis utile sed etiam ipsi hoe voluerunt. t iacere isti: Si damus eleemosynas pauperi- ct ideo dieiti mi ism istam Deare, sed σ l bus sanctis Rui sunt m Hierusalem , ipsi
vella eaeristis M a Mais prio . Ubi tria sacit- Otiosi vivent, dc nos damna patiemur, de Himo commem at bonum principium insuc essiciemur miseri. ideo Apostolus pei- eis; secundo hortatur με ad debi in m..imo hanc suspicionem excludit; secunda mem, ibi, Ninse υι- ct facto perficita ἐ ter Is m intentionem manifestat ἔ tertio verotio exponit quoddam quod dixerato ibi ,lconfirmat per auctoritatem , dc removet Si oisim voluntas ρ mpta est seeundum id quia suspicionem, cum dicit: Non enim tit aliis ber, accepta est. Dicit ergo: vere debe-'μ remissio, vobis auram tνibularis; quasi diis ais libenter dare eleemosynas, cuia non .- LM: Non enim ita moneo vos eleemosylum est vobis utile, sed etiam hoe ipsum l nas dare, ut aliis sit refrigerium , dum mmclla sponte caepsis, ici Acet dare eleemo- tiose viverent de eleemosynis vestris; vo-lynas, a priari a s, quo scilicet veni ad I bis autem se tribulatio, idest paupertas, vos . vel a lari anno, id est praecedenti . quia voa asi igeremini. quasi dicat: plus est velle quam facere, iux- l Sed Mumquid peccant illi qui dxnt omniata illud Eecli. xvara. 36. is Verbum me- aliis. dc ipsi postea paupertate amiguntur
is lius est quam datum: & ideo debetist Ee videtur quod se per hae verba Λpo- esse prompti ad dandum . Et quia estias stoli. Respondeo: Dicendum est, secundum prompti ad dandum, ideo nune quod ha- Glossam , quod melius esset totum darebuistis in animo, se elae facto: alioquin il-ipauperibus , de amiti pro Christo . Illudis vomtas esset fruti ra. l. Ioan. xit. II. autem quod dicit hic, condescendendo seinis Non diligamus verbo, neque lingua, sed cit: quia infirmi erant , et sorte deficeis opere , dc veritate- Phil. r. 6. , , Quitrent, si egestate premerentur. ., coepit in vobis opus bonum, perficiet usu Intentionem suam manifes t eum dicit: - que in diem Christi Iesu . Et huius μή ax aqviuisara in prasenti tempore vestra S. TA. M. Tam. VI. Qqq Muu
514쪽
Volo ergo ex quadam aequalitate . quae sit secundum quantitatem , iecundum proportionem , ut scilicet ut illi sitstentantur eleemosynis vestitia vos ditemini precibus illorum a Deum. Sicut enim illi non ita ditantubonis vestris temporalibus , sicut vos . divites s ita nec vos bonis illorum spirilibus ditamini sicut illi . Et ideo dii
S. d ax aqualitate is pra fori tempstra pricta vestνa abundantia terrenorum , illoν scilicet sanctorum, ineptam In temporalfuppleat , ut is illorum aιundantia in ltualibus , vestra inopia sis Ivpliniem, I. Corinth. xx. D. - Si nos vobis lpir, , lia seminavimus, magnum est si nosis nati a vestra metamus e De aequalautem voluntatis exponitur sic . s.d εpotius dicit, ut scilicet ex aqua litare quan- qualit ara in psesenti empore vestia aeitatis, id est dimidia parte bonorum ve- dantia illorum inopiam opplear o c. id strorum, In inenti rempore , quod brevetvoIo quod si in vobis aequalitas volunt est, vo=ra abundantia terrenorum. Dipleatiui scilicet se ut illi habent voluntatem ivloriam an iam qui deserueriint omnia mun- municandi vobis ea in quibus abundidi . θ ων uiseum abunatantia , se ilicet inlita vos habeatis voluntatem communicspiritualibus , sit suppis tum vestra inopialillis ea in quibus abundatis. in spiritualibus ι idest , ut sitis participes Consequenter confirmat hoe per aut
vitae aeternae . Luc. xv I. s. ,, Facite vobis 'tatem: unde dicit : Sicut scriptum est , is amicos de mammona iniquitatis, ut cum licet Exod.xvi. t s. mi multum , scilicet, , defeceritis, recipiant vos in aeterna ta legerat de manna, idest qui amplius hiis bernacula. Eccli xa v. a 3. ,, In divi, quam gomor non abunda υἰr, idest not- sione sertis da , Ec accipe: da tempo- buit ultra susscientiam suam ; o quιralia, di accipe spiritualia. De aequalitate eum , non minor vir, idest . non des cautem proportionis exponitur sc , ct me- l quia omnes aequaliter abundabant . ut lius . Vos Corinthii habetu abundati tur Exod. xv . di se nec qui plustiam temporalium , sancti qui sunt inigerat, plus habuit , nee qui minus paHierusalem , abundantiam spiritualium ..irat, reperit minus.
Ratias autem ago Deo , qui dedit eamdem solicitudinem pro vobis in Titi : quoniam exhortationem quidem suscepit , sed cum solicitior esua voluntate proscetiis est ad vos. Mininus autem cum illo fratrem nostrum ius laus est in L angelio per omnes Ecclesias : non solum autem , sed di Ortus est ab Ecclesiis comes peregrinationis nostrae , in hanc gratiam quae mintur a robis ad Domini gloriam , & destinata in voluntatem nostram . De Vithoc , ne quis nos Nituperet in hae plenitudine , quae ministratur a nobis in mini gloriam . Providemus enim bona non solum coram Deo , sed etiam Chominibus . Misinuis autem cum illis dc fratrem nostrum , quem probaVim multis saepe solitatum este ; nunc autem multo solicitiorem , cons dentia mulvos , sive pro Tito qui est socius meus , & in vobis adiutor, sive stat res lApostoli Icclesiarum, gloriae Christi, ostensionem ergo quae est caritatis Ueur. noItrae gloriae pro vobis, in illos ostendite in faciem Ecclesiarum.
fostqu*m tractavit de collectis dandis facit. Priiro nominat cosi secundo rhic , consequenter tractat de ministris mendat eos Corinthiis, ibi, ostensionei per quos coli coae fiant ἱ de elica hoc duos sua est caruatis ostra . . . in illos eheni
a n nrta lilorum inopiam funiear : quas dicat: Non intendo tribulationem vestram sed quamdam aequalitatem, ut scilicet τε- βνa abundantis illorum inopiam si pleat :quod potest exponi tripliciter . primo de aequalitate quantitatis . secundo de aequalitate proportionis . tertio de aequalitate voluntatis. De aequalitate quantitatis, quia
isti, stilicet Corinthii, abundabant in tem. poralibus , dc deficiebant in spiritualibus sancti vero qui erant in Hierusalom . abundabant in spiritualibus , di deseiebant in temporalibus . Vult ergo ut fiat inter eos aequalitas quantitatis . ut scilieet illivi abundant in temporalibus , dent meisietatem omnium illis qui deficiunt in eis, de isti dent medietatem spiritualium eis , ut se sint aequaliter divites . Et ideo hoc
515쪽
DAem omnium Ecclesiarum . Circa primum tria facit: primo enim nominat Titum te cundo Bi istam , ibi , M us etiam cum illo fratrem nostrum , euius ιaus es in Evans ειν tertio Apollo, ibi, Mipsimus autem cum iiiis tu fratrem nostrum , quem probavimus in multis sapo falla tum esse . Circa Titum duo commendat, icilicet eius solicitudinem , &solicitudinis signum, Ibi, Quoniam exh-tarionem quidem fuscepit m. Dicit ergo prino: Dixi supra, quod rogav1 Titum ut perficeret gratiam istam de eleemosynis colligendis , quod imminet solicitudini meae ex ordinatione Apostolorum et de quo inveni etiam ipsum lolicitum . Et ideo ago gratias Deo e qui de/iν eamdem solicitudinem , quam ego habeo , pro vobis exhortandis , di pr movendis ad opera misericordiam , in rorda Titi: quia ipse etiam solicitus ele, sevi de ego , ut perficiat in vobis hane gratiam .
ri strum eamdem ostentare solicitudinem ad ,, expletionem spei usque in finem . Rom. 'art. g. is Qui praeest, inlotieitudine. Signum autem huius solicitudinis est , quia quando rogavi eum , ipse consensit exhortationi meae, dc ideo dicit: Κuoniam exhor-νarionem quidam suscepit: dc quia prolecutus est quod petii: unde dicit: Sed eumsolicisίον
esset sua votantate, quam mea exhortation , profectus es ad vor , qui tamen primo recusabat venire propter peccata vestra. Rom. It I. I t. is Solicitudine non pigri. Consequenter cum dicit , Misi s aurem eum illo farram nostrum, tractat de secundo
ministro . & circa hoc duo facit . Primo commendat ipsum seeundo subdit rati
nem quare mittit tam solemnes nuntios , ibi , Devstanus hoc , no quis nos vituperet in fiae plenitudiis qua ministratur a nobis . Frater ille seeundum quoidam est Lueas , vel secundum alios Barnabas : quem quidem commendat ex tribus , sellicet ex fama , usa laus eius , scilicet Lucae, est in Euan- ratio, ab eo scripto, per omnes Eeriosias , quia est approbatum per Apostolos . Uci cuius Dur , scilicet BaInabae , est in Evangelio , praedicato ab ipso , per omnes Ecessas , quia Iudaeis , Ac Gentibus . Unde dicitur de Barniba Act. xx. quod erat vir bonus , plenus fide i de Spiritu sancto. Item Tam mendat ipsam ex societate sua : quia uonsorum est, samoius , sed oe ordinatus est ab
Mese iis , I id esE, eomes per pinationis mea , id est prataicationis meae , qua ut peregri
ni mundum circuimus. Sup. U. 6. Duamat.
sumin in eoi pore , peregrinamuν a Deo . Et
hoc eli verum de Luci, quia. iple fuit unus de septuaginta duobus dileipulis , de 1 oetu Pauli. De Bariraba finia liter, quia per Spiritum sanctum dicitur M. x m. z. Se- is gregate mihi Barnabam , dc Paulum in is opus ad quod allumpsi eos : Et factu, eli comes in hane gratiam , scilicet colle-ct: is eleemosynarum , vel is baue trariam,icilicet praedicationis, de qua dicitur Ephel. ris. S. - Mihi autem omnium sanctorum is minimo data est gratia haee, in Gentibus,, evangelizare investigabiles divitias Chri-- sti . P Item commeudat eum ex osticio , quia est minister gratiae qua ministrartir μnobis: I. Corimh. IV. I. A Sic nos existimetis homo ut ministros Christi. Supra m. 6. mi is idonoas nos fecis misistros novi M. flamenti . Ministratur autem gratia illa ad Domini gloriam , ut scilicet Dominus noster glorificetur , scilicet de eleemosynis factis aὶ de eonversione plurimorum populorum praedicationis nostrae e quia , ut dicitur Prori xxv. 28. in multitudine populi di-- gnitas Regis. V Item ministratur, ut V luntas nostra impleatur quia nos hoe v lumus fieri ι dc ideo dicit : Et voluntatemnemam desina tam , ideit praedestinatam Deo , qui praedestinavit ab aeterno nos talem voluntatem habere. Consequenter cum dicit, Devirantes hoε, ne quis nos vituperar M. assignat causam quare mittat tam solemnes nuntios: dc priomo huius rationem assignat ; secundo probat , ibi, Providemus ibὶ enim sona uo. I lum eoram Deo, od etiam coram hemistbur .
Dicte ergo : Causa quare tam solemne, nuntios mittimus . est ista , ut sciatis , negotium te huiuImodi inesse cordi no-st ro: de ideo dicit: DιυDantas Me, scilicet
na uis nos vituperet ι quasi dicat : Ut vite.
mus vituperium quod pollet mihi impingi ab aliquibus vel negligentiae , 's non mitisterem strenuos; vel fraudis, si non mitterem securos . Et isti strenui erant , dc
prompti, dc securi, quia dati ab Me Iesis .
de electi per Spiritum sanctum. Supra v I. 3. Nemini dantes ullam ossensionem , ut non vi ruperetur mInisterium negνum. Dicit autem, In λ Im ttidine, scilicet eleemosynarum, vel eonvertioniς Gentium. I. pete. Iv. ID.
se Unusquisque ficut Reeepit gratiam , istis alterutrum illam administrantes . hoe probat dicens: Providemuν -- ,-
516쪽
solum geram Deo . sed etiam eream hominia με; quasi dicat : Bene dico , Devi aulea , ia π-Memus, id est providere debemus , Mna , idest ut opera nostra bona sint, non solum earam Deo, ut ei placeamus , δεώ e iam coram εeminutis , ut scilicet eis bona uideantur Et hoc facit solicite procurando , dc bonos imitando . Roma u. x M. v. , , Adhaerentes bono, odienues malum. Consequenter cum dicit , - ωι autemetim inis o stanam usνωα - tractat de tertio nuntio, scilicet de Apollo: ubi duo facit. Primo lain commendae eum de solicitudine , cum dicit: Ἀ- , scilicet Apollo, probavimus sape sa uirum esse . de lalute
vestra , nunc antam multo isticis rem . Nam,
sicut iupra apparet, Apollo suit primus quirst Apostolum praedicavit apud Corinthum . Corinth. Drr. 6. Ego plantavi, Apol- ,, la rigavit. ' Hic autem turbatus de peccato ipsorum recessit, di solicitudinem quam ante pio ipsis habebat , postposuis . Nunc vero , auditae conversione eorum , iactus est de salate ipsorum solicitior quam antea esset. Ephes. Iv. i. Soliciti servare unitatem spiritus in vinculo pacis . Rom. XII.
. M .L Praeest, i a solicitudine. Secun ido subdit eausam solicitudinis quam asum. psit , quia Apollo confidit de chii ex his
quae Titus dixit de vobis. cfimmendat vos: unde dieit: mira eonfidearia in xuii , fine pro Tisa , qui est socius meus: st quia libeater venit in societatem Titi, ἁ LME , 'seu Raνnabae; ec quia ad hoc ladactus sui tab Apostolis Ecclesiarum quae sunt in Iudaea. Et ideo dicit: Sima starras u stri Aristiui E elesia νωm , Iudaeae, scilicet induxerunt eum ad seiicitudinem habendam pro mus: quae quidem Ecelesiae sunt gloria Corsi,. deu alglornm Christi. Consequenter eum dieit, O -- eu
qua est ea it eis vastra ... in iura astιώιre, recommendat istos nutilios Corinthiis , dicenti: Quia tales misimus ad vos, ergo.'alsa iam qua es raritatis vostra, ra ιιμνia pro vobis, io ιlus ostendiis, iὀia , ostendatis opere quod caritatem habeti ad eos. dc quod vere commendavi vos , R quo ego vere gloriatus sm de vobis, in faciem. Ecclesiartim , ad quas per mi se δέ quibux praedicavi et vel in faciem omnium Eeclesia rum: quia quod facitis eis, innotescet omnia bus Mesessili.
NAm de ministerio quod' si in sanctos, ex abundanti est mihi scribere vobis
Scio enim promptum animum vestrum , pro quo de vobis glorior apud M cedones : quoniam & Achaia parata est ab anno praeterito , & vestra aemulati
p vocavit plurimos. Misimus autem fratres, ut ne quod gloriamur de vobis evacuetur in hac parte; ut, quemadmodum dixi, parati sitis, ne cum Venerint MaCedones mecum, & invenerint vos. imparatos, erubescamus nos sui non dicam M v vos in hac substantia. Necessarium ergo existimavi rogare fratres ut praevoniant ad vos ,
& praeparent rem tam benedictionem hanc paratam esse sic quasi beneclictionem . non quasi avaritiam . Hoc autem, dico r qui parce seminae , parce & metet ς Ecqui seminat in benedictionibus , de benedictionibus & metet . Unusquisqiae pvovit limavit in corde suo , non ex tristitia aut ex neceIsitate : hilargoa enim Δα. torem diligit Deus.
C Upra Apollo ius induxit Corinthios ad darent misit tam solemnes nuntios . QTUCO dandum et emosynas sanctis qui sunt in i hoc autem duo facit. Primo excludie opHierusalem l hie vero inducit eos quantum i natam musam de missione nuntior tam . s. ad modum dandi, ut scilicet hilariter, ct i cundo vero astruit veram, ibi , - --s abundanter dent 2 unde ad hoc quod bene iram fratres, at ne quod gloriam αν ἄ- ωὐAL
517쪽
matuetin in hae parta . Circa primam tria incit. Primo excludit suspicionem 3 secundo ad hoc causam assignat , ibi , Scis enim
promptum animum vobum tertio causam
probat , ibi , Pro quo da vobis gloνιον apud Macedonas. Quantum ad primum, quia pollet aliquis dicere Apostolo: Tu mones nos quod bene recipiamus nuntios quos mittis sed quare non potius mones quod bene largiamur eleemolynas a ideo Me re. movens dicit: Non est necestarium quod hoc moneam : nam , idest quia, da ministerio fit in sanctos ea abundanti est , idest super. suum est , mihi scribos vobis: dc huius causa est , quia scis pr. rum animum vestrum , ad sub vetuendum eis . Psal. cura. E. D Pa ri ratum cor meum , Deus, paratum CoFis meum. Quod autem sit promptus animus vester , probo ex duobus . Primo ex gloriatione nostra de vobis : nam nisi scirem , vos eci' promptos ad hoc, non fuissem gloriatus de vobis apud alios. Et ideo dicit: Pro quo , scilicet promptitudine animi vestri et supra r. 12. A Gloria nostra haecis est, testimonium conscientiae nostrae : di supra vat. 4. is Multa mihi fiducia est M apud vos , multa mihi gloriatio pro v -- bis: Prurior aptia Marerinoa, de hoc scilicet quoniam is Achaia , in qua Corinthus metropolis est, p-ata est ab anno nata riso, ad largiendum . Secundo ex effectu : quia vos provocastis exemplo vestro multos ad hoc . Et ideo dicit': Et vastνa amularis , idest amor, re studium imitandi vos , pro
vocavist piti imos et quia enim audierunt vos bene correctos proficere, provocantur plurimi,sei licet ad proficiendum. Pr verb.xxv I. 37. is Ferrum serro aeuitur, di homo ex ,, acuit faciem amici sui. Galat. xv. 13. Bonum autem aemulamini in bono semisis per . I. Corinth. x M. 3I is AEmul mi. ,, ni charismata meliora. Consequen er eum dIcit , Misimus autem satr/s . Ponit veram causam quare miseritiam tblemnes nuntios : Ac primo ponit in generali, secundo in speculi, ibi, Ut, '--- admodiam diae. , parati Auis . Circa primum duo facit . Primo assignat veram causam dicens : Causa autem quare istos misi , est non quia credam vos nolle subvenire paua peribus, sed vir na sωod gloriamin da vobis, idest ne gloria nostra quam habemus devobis, evacuetur , si scilicet deficeretis. l. G. Tinth. IX. 33. Bonum est mihi moriis quam ut gloriam meam qui1 evacuet. Evaenetur , inquam, in hae DAEM. quia bene constat mihi quod in altis virtutibus .& bonis non evacuabitis gloriam meam . Secundo cum dicit, Ut, que iamcdum dixi , parari sitis , hortatur eos ad debitum mΟ- dum dandi : & primo hortatur ut den prompte secundo ut dent abundanter , ibi, Neregarium ergo exisimavi rogare sevires ut naveniant ad vos. tertio ut dent hilariter, ibi, Unusquisqua π αι demnavit in eisia sua. Circa primum duo iacit. Primo ponit moduin dandi; secundo rationem assignat ,
ibi , Na eum venerim Macedones mecum , is invenerin vos imparares , aerubescamus nos .
Modus dandi est , ut scilicet prompte deis tui; de ideo dicit: Ideo misi ministros, ullsitis parari dandum , quemadmodum dixi, scilicet exemplo Macedonum. Matth. xxv. 1o. Quae Paratae erant, intraverunt cumis eo ad nuptias. Prov. III. 1 . is Nedi. cas amico tuo; Vade, de revertere . de cras dabo tibi: eum statim pol is dare . Ratio autem huius est, meum venari 1 -- cum, scit icet ad vos , Maradouea , π inv
narint vos impaνaros , erubescamus mos quali
dicat a vobis erit confusio , si premisistis . de non solvistis. Sed esto quod sustineatis,& non curetis de confusione vestra , ad minus cavearis erubescentiae nostrae , qui diacimus vos esse paratos. Consequenter cum dicit, Neeassarium ergν existimavi rogara fratνm ur pratienian ad vosis e. hortatur eos quod dent abundanter . de circa hoc duo tacit. Primo ponit admonitionem ν secundo admonitionis rationem assignat. ibi, me autem duo m. Dicit ergo tm ergo evacuetur gloria nostra , dc vos non erubescatis, nece artam existimaυi να
re fratres, scilicet Lucam, Titum, di Apol
mssam benedictisnom Mae , scilicet eleem synam , quae d.citur benedictio , quia est eausa aeter e benedictionis: nam per actio. nem dandi , homo benedicitur a Deo . Psal. xxI . s. is Hic accipiet benedicti is nem a Domino e ' de ab hominibus 1 Eccli. xxx I. 28. is Splendidum in panibus is benedicent labia multorum : Proverb. 113 . s. is Qui pronus est ad misericoris diam, benedicetur. Et dicit hane benedictionem paνaram esse gaeo bonedic Iionem, idest abundanter , dc ma quasi avaritiam , idest parce . Ratio autem quare debeant
abundanter dare , est via ego Alco , quod qui parcε seminar , idest qui paruin dat in
518쪽
triundo isto, parte Ut meter, idcss parum reis et piet in alia saeculo . Et dicit , Seminarquia semina nostra iunt quidquid boni se- certaeus. Et iterum quia parum te minatur, non multum colligetur Galat. v a. t. se Quae, , leminaverit homo, haec re metet, sed multiplicata . Et qui IMn. nae in benediction lina, lieli abundanter , mater o de benedictimi ιus , scilicet Dei largam retributio
Sed numquid non metent omnes ab unia danter Dicendum est sic , quantum ad quantitatem pra mi i , quia omnes atlluent, α nullus ibi parce metet. Sed dicit abundanter , quasi ad proportionem bene se nantium : I. Corintla. xuia 4 I. is Stella ais stella differt. Abundanter omnes quantum ad praemium subitantiale, sed parce in comparationst ad praemium accidentale , in quo est sar cicium diliarentia . dupra
ID. II. aeui mMltam , nem abaen υἰe . ostii med tum , non minerauit. Quia aliquando aliquis pareo dat, re cum magna caritate, & abundanter metet. Conlequenter cum dicit, unusquisque enim ρνων destina it In erede suo , hortatur eos
ut dent hilariter , ct gaudenter; ed circa
hec duo facit : primo enim monet eos ad gaudenter dandum secundo rationem assi
Dicit ergo: Dico, quod paretis illud quod vultis dare, quissi Mnedictionem , idest abundanter , & dignum benedictione, non quasi avaritiam, idest non parce. Et hoc dicit, quia illud quod sponte fit, non potesta v re fieri , ct ideo subdit : unusquisquae enimi, aut destinatis in cirri Iuo, quali non λ are: quia Maw quifrua, scilicet vestrum, det eleemosynas , ρνetit des avit, id est praede- liberavit, In earda suo, scilicet secum cci
serens ,. n- ex tristitia se a me ex naressitare ἐquasi dicat : Unu 1quisque voluntarie det , non coaete . Ponit autem duo opposita voluntario , scilicet tristitiam , di necessitatem . Voluntarium enim tollitur per vi lentum. Est autem duplex violentum, scilicet simplex , dc mixtum. Simplex, quando absolute quis cogitur ad aliquid contra voluntatem suam faciendum. Ad removendum ergo illud. violentum dicit , Non ex
uetis re quod fieret , si darent idie, mandato Apostoli; quasi dicat: Noa cnit vox ad dandum mandatum nostrem , iee
moveat vos ad hoc promptis voluntas eisltra. Exod. xxx . S. , , omniis Volualarius,
,, ct prono animo onerat primitia, Dami. is no .. Violentum mixtum est quando quix non absolute cogitur ad laciendum
aliquid contrae voluntatem suam , sed tacundum quid , scilicet quod nisi ficiat, incurrit maius damnum . sicut ii non proiiciuntur merces ita mari , navis submergitur . Et ideo aliqno modo fit sponte , dc aliquo modo violente , inquantum scilicedcoguntun timore maioris damni . Ut ergo hoc removeat, dῖxit: Non ex tristitia, idest non ita quod sit violentum mixtum quasi dicat s Non ex timore confusionis, ne scilicet erubeleatis, sed ex gaudio quod concepistis propter amorem quem habetis iasanctos. Pia in .lir i. g. is Voluntarie sacri-- ficabo tibi .. Consequenter cum dicit .., Bilarem enim elator am diligis Detis, rationem assignat &est talas. Omnis remunera torremunerate quam iunc reniuneratione digna: haec autem tunc solum actus virtutum . in actibus autem virtutum duo sunt , scilicet speetes actus, ct modus agendi , qui est ex parte agentis. Unde niti in actu virtutis utrum-uue istorum concurrat , non dicitur actus ille simpliciter virtuosus, sicut non dicitur perfecte iustus secundum virtutem qui operatur opera iustitiae , nisi delectabiliter ὐ& cum gaudio operetur. Et licet apud homines, qui non vident nisi ea quae patent , tussiciat quod quis. operetur actum virtuti fiseeundum ipsam speciem actus, puta actum iustitiae; tamen apud Deum, qui iritu et uxeor, non. sufficit quod ibium opere tuc actum virtutis secundum speciem , nisi etiam secundum debitum modum' operetur , 1 Cili-eet delectabiliter, de cum gaudio. Et ideo non datorem tantum , sed hilaram iane orem Hllis Deus . idest approbat, & remurierat .& non tristem, & remurmurantem. Psaliam IX. I. is Servite Domino in laetitia Eccli. xxxv. D. M In omni dato hilaremis fac vultum tuum. Rom. Ε . S. ., Miniis miseretur, in hilaritate. ULTA
519쪽
Potens est enim Deus omnem gratiam abundare sacere in vobis , ut in omniabus semper omnem sussistimatiam habentes. abundetis in omne opus bonum a scut scriptum est: Dispersit, dedit pauperibus: iustitia eius manet in *culum Reu-li . Qui autem administrat semen seminanti, & panem ad manducandum praest bit , & multiplicabit semen vestrum , & augebit incrementa frugum iustitiae ussire ; ut in omnibus locupletati , abundetis in omnem simplicitatem , qu ς operatur per nos gratiarum actionem Deo . Quoniam ministerium huius ossicii non solum supplet ea qus desunt sanctis , sed etiam abundat per multas gratiarum actio-Mes in Domino per probationem ministerii huius , glorificantes Deum in obedieri tia consessionis vestrς in Evangelium Christi , & simplicitate communicationis vestre in illos , S in omnes ; & in ipsorum obsecratione pro vobis desiderantium vos propter eminentem gratiam Dei in vobis . Gratias ago Deo super inenarrabili dono eius a
Hac rationem trium modorum assignat;& ei rea hoc duo facit . Primo assignat rationem sumptam ex parte ipsorum 1ecundo rationem iumptam ex parto Dei , ibi , Ut in omnibus locvlerati abundetis in omnem simplicitarem . Circa primum duo facit . primo ponit rationem; secundo ipsam
confrmat, ibi, Sicut scriptum es m. Ratio est talis. Quicumque dat aliquid quod multiplieatur sibi, debet prompte, abundanter,ci hilariter dare ι sicut videmus quod homines abundanter , ct prompte , ct cum audio semi nant semen, quia multiplicatum lud recolligunt . Cum ergo eleemosynae multiplicentur dantibus, debetis illas prom-Pte , gaudenter , & abundanter facere . Et quod multi Hicentur , patet , quia Deus
potens est omnem erariam abundaro facere In m
his . quali dicat: Non timeatis dare, ne indi. entia gravatos, poeniteat aliquando vos deisisse : quia potens est Deus facere abundare omnem gratiam Spiritus sancti , qua scilicet semper gaudeatis de bono opere quod feci. sis. Et ideo dicit: Abundetis in em opus bonum id est , abundantem affectum habeatis ad dandum eleemosynam, sicut habetisad. alia opera virtutum oc tamen.habe istis plenam suffcientiam bonorum exteri rum . Et ideo dicit: Semper emnem IVeien-riam habentes . idest . vos reputantes liabe-Te. Iacob. I. I. Qui dat omnibus affluen- ,, ter: dc I. Timoth. vi. 3. Habentes, , alimenta , & quibus tegamur, his conis tenti sumus . V De ista susscientia dicitur infra x II. 9. Susit tib/ Iraris mea . De multiplicatione vero dicitur Esa. xxx. χχ.
, , Dabitur pluvia semini tuo . Matti . XIX. 28. is omnis qui reliquerit domum, is vel fratres, aut i ores , aut patrem ,
is aut matrem, aut uxorem, aut filios, aut , , agros , propter nomen meum , centu
is plum accipiet, di vitam aeternam postide. bit. Consequenter cum dicit , Sieur θνῖ est m. probat politam rationem dupliciter, scilicet auctoritate, ει experimento . ibi. Lui aurem admisistrat semen semis niι , o panem ad mandueandum protalis. Prohat autem auctoritate, dicens: Recte debet vos mois vere praedicta ratio: quia , sicut seriptum est. dis sis, aedit auperibus: iustitia eius manet
in μιωIiam faculi. Sed Glossa in alio sensu adducit hane auctoritatem, quam fit intenistio Apostolinam Glota se adducit . Dico , quod abundetis an omne opus fonum
scilicet largit ione eleemosynarum : quia scriptum est: Dispersit , dedit pauperi s . Sed Apostolus videtur hoc velle referre ad illud quod dicit abundare sacere omnem gratiam. Et hoc, quia ille qui dispersit , dedit pauperibus, iustitia eius manet in keternum 4 ricli. Tra. a. is Bene fae tu si sto , ct invenies retributionem ma -- gnam; di si non ab ipso, certe x Domi.
is no . In auctoritate autem proposta notatur
quibus si dandum, quia pauperibus , id est
indigentibus. Lucae x rv. I a. is Cum fatigis prandium, aut Camam ... voca pauperes.
Quomodo dandum, quia Moest '. quia non totum uni , sed divis in multis . I. Coinrinth. x m. 3. is Si distribuero in cibos,, pauperum omnes iacultates meas. Eia. lva H.7. M Frange esurienti panem tuum. Iustitia eius, id est virtus iustitiae. manae λarernum: quia ex quo dat, augetur volun tas ad dandum: vel ἰustitia eius, id est merces iustitiae eius , manet M a te umn . Pro verb.
520쪽
verb. xx. t g. is Seminanti iustitiam merces dicens: id) D Memnuaestio bis illeludiis fidelis. In eorporalibus, quam in spiritualles Maii. Experimento autem confirmat rationem i I. Corinth. t. s. is Divites sisti euis iapraedictam , dicens: Lui autem adminisνa iis Christo in omni verbo, S ia omni sciet, semen ominanti, is pamm ad man candumiis tia. Sed ne aliquis credetet . quia iis ννι bi , quasi dicat: Experti estis quia hocinis ponendus sit in abundantia 4ixitii tuae ipsum quod datis in eleemosynis . habetisitemporalium. aut quod divitiis spirituales a Deo; dc ideo debetis libenter dare amo. aliquis otiose absque usu possidere deberet: re Dei . l. Par l. ult. 24. ,, Tua sunt refert hoc primum ad aliud secundum, ὀ M omnia: quae de manu tua accepimus, de- cens: Abu eris in omnem, idest persecim, ., dimus tibi . Et insinuat tria circa simplicita-m, idest largitatem simplici 1m. hoe . Primum est quod aliquis posset dice-imo factam; ut largitio procedit ex 4ixitii ire: Si nos damus modo ouod habemus, de- temporalibus , simplicitas autem ex spin-ficient nobiε necessaria ad quotidianum vi-itualibus. Proverb. II. 3. Simplicitas iurictum. Et hoc removet e quia non solum i is storum diriget eos. Sia dc Me ipsum semen ministrar seminanti, seolpanem, id est ne- ad alium finem reserendum est, scilicet ilcesaria vitae , minabir ad mandMandum .sDeum. de ideo tertio subdit: Qua, scili-Pal. cxxxv. 23. is Qui dat escam omni earin cet largitio simplex, operaruν ριν ηι, , idestia ni. Secundum et , quia possent di- mediantibus nobis, gratiaram act-- Dιε. eere, quod si multum daremus , deficientil. Thesal. v. 1ε- is in omnibus gratias iti nobis quae habemus ad dandum iterum. Etlis te: haee est enim voluntas Dei in Christo hoc Apostolus removet dicens , ouod noni, , lesia in omnibus vobis. deficiet, sed mnis lisabis semen viamum um Deinde eum dicit , moniam min 'istam de scilieri plures eleemosynas iaciatis. Ter- --ι oscii non solum suntor ea qua d. unptium est, quia posset aliquis dicere , quod I nctir, sed etiam abundar per mαstas tria; s modo ἡamus, defietet nobis voluntas adirum actiones is Domino, manifestat rationem
dandum, de poenitebit nos dedisse; s ιὶ dc sie supra positam . lci licet quomodo eorum laris
totum amittemus. Et hoc removet die'nselgitio operetur gratiarum actionem Deo: &m aut it inmementa sturum tapiria vestra; primo hoc ostendit secundo ponit gratia. idest, intantum augebit facultatem, & v irum actionis materiam , ibi , Glori antes luntatem dandi eleemosyras, ex quibus pro- D-- in Mia emia eo a is vestra m Eυan cedit ius ilia resera, quod semper parati & retium Chri'. tertio ipse prorumpit in gra prompti eritis ad dandum eleemosynas, Ac tiarum acthonem, ibi, Gratias ago Deo paν quod fruges maximae erunt in comparati aisanarrabili vim etas. Dicit ergo : Dico , ne ad parvum semen. Provers. ris. s. De nuod argitio vestra operatur gratiarum χ- primitiis frugum tuarum da pauperibus. 'loiones Deo : DIa ministertam hω ι .sei Levit. xxv. xl. Dabo benedictionem meam vestri, quo iiibvenitis unctis, invita bona. A vobis, dc faciet ructus trium annorum. lhabet: quia non sotam funiae ea qMa das a I. Timoth. H. s. se Pietas ad omnia va-Jsanctis, quantum ad temporalia. Supra v xx xisse Iet. I4. Mostra abundantia ΠΙ-- nopiam oppleare.
Deinde eum dieit, in is omnibus o ple- Non solum ergo hoc bonum sequitur iride. rari alundaris in omnem simplisitatam , e sed etiam quod ipsi orant pro vobis & postquam assignavit rationem, quare prom-lgunt gratias Deo, probantes ac a DProbam pie, abundanter, & hilariter dare debeant,itea ministrationem vectram. Et hoc est qriodex parte ipsorum dantium, hic assignat ra-ldicit: Sed etiam abundat. id est excrescittionem ex parte ipsus mi , pro quo daretin actione gratiarnm, quae fit ver multo vdebent: de primo assignat rationem; secun-inon solum persectos, sed per alios fide Iedo manifestat eam, ibi, L. iam missisium pauperes, qui inde agunt gratias Oeo ifutas esse i non solum fovisa oa qua doμnt Domino, qui eos ad hoc movet , videriti sanctis, sed etia- abundar ρον instras gratim dc Psobantes ministerium ven riam . Sia P
riam actiones m Domino . In ratione autem I. 11. v π multarum perscas.s Deciam me:
a ilignanda . tria consderantur: quorum pri-, ua in vobis est donarionis , pσν - ess κνα mi im est ipsorum locupletatio, quod respon- ουβητἀν pro nobis. Huius quidem g TQ ar det praemissis. Dieterat enim supra: Mula iacitonis materia est propter tria ia Priplicatis omen vestν- , is augebie inere omlu propter eorum fidem quam accePer rarit
νωγm iustiria russet de hoc primo resumit, ideo dicit: Dico, quod aburicla rit ira gra