장음표시 사용
101쪽
84s Interrogatio XII. De surripunte rem domino per ituram cte. Nec casus in contrarium est dabilis a sed si res quia est peritura apud dominum posset licith auferri, sequeretur esse licitum interdum furari , non enim formalitas rei quatenus periturae tollit , domino illius dominium, seque illam surripiens aufert rem alienam inuito domino , & hoc est verum furtum facere cum debito restituendi eam extantem , vel ea consumpta illius. pretium, tametsi apud dominum istud sit peritu
6 Ex dictis eontat , nullatenus sustineri posse , rem aput dominum per Ituram importare carentiam alicuius sui domini,. adeoque censerr nullius , fierique primi occupantis , ut contendebat in ea su nostro Parochus saecularis docte tenens rem nullius ad primo capientem spectare , ut contingit in aucupio , in quo aues libere per aerem volitantes fiunt primo capientis, cum sint nullius; & idem est in venatione ferarum . si ea piantur in loco publico, & hoc adeo verum est, ut etiam existente lege ,. ne capiantur , capiens non teneatur restituere , . quia leges non prohibent dominium in primo capiente , sed solum usum venandi & quia sic nemini fit iniuria . Ita Doctores commuinitὸν , ut ait Carbo de Restituri qua'. 3I. 7 Denique dato, at non concesso, eidem Parocho, rem v. g. frumentum nunc proprium, alicuis reddi nullius proptεσrationem quod apud illum peribit atquε fieri primi occupantis , cui sinε furto surripi nequeat , in isto casu primus oecupans est omnino ille , apud quem huiusmodi frumentum lata est, quod ει tanquam verus dominus, possidet Aerg, &c..
102쪽
Interrogatio XIII. De cleriso emeηte, ct Ioe te boaes cte. 8 IR TERROGATIO XIII. An licet clarico emere boues, eosque Rusticis
prὸ medietate locare ad lucrandam
TRansieram Anconam unam circithr leueam, ubi casu iumentum meum cecidit, & ad illud subleuandum Rusticus quidam cucurrit, cui cum gratias pro sua Charitate mihi faeta dederim , dixit mihi ut Deum prό eo rogarem, afflictus enim erat, quia ipsi mortui fortuito erant duo boves , quos conduxerat ad lucri medietatem a quodam Clerico, qui illos ad hune effectum emerat, nune vero praetendit, ut ipsi eorum valorem pro medietate ad minus soluatur a me, qui paupertate pressus
nihil habeo ad soluendum ei r Imb addidit Rusticus , qubdquamuis aliquid haberet, nihil dare vellet, quia scit se non is teneri, prout a quodam Religioso in Ciuitate Anco rue dictum ei fuerat ; sicque interrogauit me , an & ego dicerem no
teneri . Responsio oretreus data eursimox Dato, vel non dato, qubd Clericus licitὸ potuerit emere
houes. ut istos ad lucri medietatem locaret Rusticis , sed in contractu conductionis non fuit appositum pactum de stando cuicunquε accidenti etiam mortis eorum fortuitae, & ista de facto sequatur absquε eulpa conductoris, iste nihil tenetur soluere locatori. Si vero in contractu isto fuit expressum pactum aliquod pro omni euentu , pactum erit adimplendum, dumin do eontractus fuerit licitus, ct validus. Cum igitur in casu nostro asserat Rustieus nudam, idεst sinE pacto fecisse eonductionem boum, qui in conscientia ipsus attestatur, quod sinε sua negligentia, & finε eius culpa mortui sunt, consequentEr domino perierunt, undε in nihilo condemnandus est Rusticus eon. ductor , qua rh si Clericus in praetensione alicuius solutionis pers stat, nee a molestando eumdem Rusticum desistat, iste poterit
causam suam ad forum Episcopi derure, di creth victoriam, M
103쪽
83 Interrogatio XIII. De clerico emente , locante boues σα Iiberationem obtinebit contra Clericum, qui potius fortasse pu nietur, quia illicite per negotiationem sibi prohibitam, boum dictam emptionem fecerat ad eos locandos cum lucro , quia est probabile , quod nec semel potuerit negotiari. Sic verbo tenus vulgari sermone respondi Rustico , L quo discessi, ipso consolato relicto. i Responsio late scripta oχ Ad plenam propositi dubis resolutionem, necessε est de ne gotiatione praemittere aliqua. Primo , quid sit negotiatio,&quibus, ae sub quibus paenis illa prohibeatur , & quot uplex illa sit. Secundo, an quidam casus habeant rationem prohibitae negotiationis, vel non. Tertio, notabilia ex Pontificijs Constitutionibus, & ex S.Cougrega tionis Responsionibus. 3 De primo dico, Negotiationem esse, rem emere , ut immutat*cum lucro vendatur , v v DD. communit, eam definiunto
Talis negotiatio prohibita est Religionis, etiam Conuersis,&Clericis,& quidem sub paena excommunicationis, suspensionis,
ac depositionis, cap. 2.2υ cler. vel Monach. eu cap. consequens , 88, dist. & cap. penult. 9 I. dist.& e . Sed nec, Iclen vel Monacb. di tae tamen paenae sunt sententiae ferendae, non latae. Leza. m. ιom. I. cap. 9. num. 39. Item quia Ecclesiasticuynegotiando vivit modo laicorum, propterea laicorum oneribus subiacere dignum est , cap. recolentes, de statu Monaeb. ideoque tenentur ad solutio. nem Gabellae rerum, quas emunt,& vendunt, cap. Quamquam, de censib. in 6.& clement. fia. de eensib. ComitOl. Respons Moral.lib. I quast. 33. & alij communiter. Praescribuntur etiam aliae paenae, quas infra notabo num. p. II. σ 34. Quoad solutionem Gabellae, quaere infra, num. 8. & I8.4 An negotiatio polIit ab Ee lesiasticis exerceri per alium ,
multi a stirmant cum Diana pari. I. tract. 8. de contram ref IMquia prohibitio est facta per Ius Ecclesiasticum scilis Ecclesiasticis per seipsos; at stando in Iure naturali est quia indecens, indignum, & indecorum quomodocunquε negotiationem exemceant. Sed B Ordoata Variari resolutio. pari. 2. res σ3. num, se censec '
104쪽
Znterrogatio XIII. De clariso emente, loeante boues se. 8'eenset non licere sine graui culpa Ecclesiasticis tum Saecularibusν tum Regularibus, siuε sint in Sacris, siue tantum in minoribus negotiationem exercere nec per se, nec per interpositam perso-Nam, nisi urgeat necessitas seipsos, & parentes sustentandi. Qubdper se non liceat, probatur a Burdono ex eqp. per totam, dist. 88.& quod sit quoque dicendum idem de negotiatione exercita per alium, probat oc. cit. num. 98.ex Iuris reg. 67. in s. quia quod alicui non licet suo nomine, neque alieno licebit ; & quod necessi. tas excuset, deducit idem Author ex cap. praesertim, & ex cap. I.& ex eap. Secundum, et O cler. vel Monacb. Ita ille ubi supra, n. 99. Hoc tamen limitatur quoad Religiosum particularem, quia iste non indiget, cum ei Conuentus prouideat, unde sic faciens delinqueret contra votum paupertatis, meque Superior potest ei licentiam concedere, ut postea de pecuaijs disponat. LeZanu,
s Triplex est negotiatio: PEconomica, Politica, & Lucrativa. Negotiatio a conomica non est prohibita, immo est de iure nata. rae , ut Religiosi emant necessaria ad proprium , suorumque
6 Negotiatio Politica est illa, qua emuntur necessaria Exerinci tui , Ciuitati &c. & ista est Religiosis prohibita, cap. Episcopus,
dist. 88. & cap. I. seqq. AI. quas . I. 7 Negotiatio Luerativa est duplex , una propria, altera impropria . Ista fit emendo rem, ut ea mutata, & melior effecta carius vendatur ; &huiusmodi negotiatio non est vetita. Illa verbest prohibita, per quam emitur res, quae immutata carilis venditur, ει hac intentione fuit empta. Lugo de contris. disp. 26. sedi. Puum. Σ I. Dyman Tisia. Moral. lib. i. tract. 6. S. 7. num. 39. σ qOv
saluere de rebus, quas sic emunt, ic vendunt, dicuntur autem negotiationem cum tali obligatione exercere , quando aliquid
emunt, vel contractu oneroso acquirunt, ut ex illius venditione Iucrum reportent. Suaria tom. in 3. pari. disp. 23. fe i. q. num. 2. Et quamuis Barbosa de lare Ecclesitast. lib. I . cap. 3O. g. s. nu.6y. cum alijs velit, trinam monitionem prae requiri, ut condemnetur
ad soluendam Gabellam tanquam negotiator Clericus , ita ut non sussulat una peremptoria pro omnibus; tamen alij negant . . M. dictata.
105쪽
m Interrogatio XIII. De Clerico mente, in locante boties ore. dictam triplicem monitionem in casu negotiationis, licet requi. iratur pro solutione Gabellae ex bonis ,& facultatibus suis, & de istis loquitur cap. sin. de vii. σbones . clerici & ita habetur ea numquam, de censeb. m 6. & Clemeritin. . de eram. Sanch. Consae Moral. tom. I. lib. 2. cap. . dub. I. & plures ali; penes ipsum, quintum opinio dicitur probabilior. Vide num. seq. si Clericus negotiator fi post trinam monitionem Praelati noudesistat, priuatur priuilegio Canonis per cap. ex litteris, de vit. Ο honest. cleris. iuxta Nauacrum, Toletum, & alios; sed probabulius est priuari sollim priuilegio lori. Et iam pro unico actu negotiationis non sunt immunes Eeci eissastici a solutione Gabellae quoad bona per negotiationem eminia, & vendita. Thesaurus in Praxi, pari. Σ. verbo Negotiatis . cap. I. Tamen ad incurrendam excommunicationem, suspensionem , & degradationem non sum cit unus, vel alter actus, sed requiritur frequentia actuum, quia verbum negotiatis est verbale
exigens frequentiam , ut notant Ledana Sum. t . q. veil. V gotiatio, num. . Ac Sanch. C sit. Moral. lib. 2. cap. . dab. I 1. nu. 7.
Vide adhuc insta, nam. 23. & 34. An autem peccet mortaliser qui semes , aut bis negotiationem
disp. q. punct. i. s. 3. num. 6. cum Molina, Salonio, Rebello, de Gutierrea, dicit esse peccatum graue etiam tantum semEl negotiationem exercere, quia eum fiat prohibita negotiatio, ista vere secundum totam suam essentiam consistit etiam in unico actu;
sed huic rationi patet responsio per mox dicta supra a Leaana,MSanchez. Quaere adhuc infra , num. 13. & 3 . ubi exprimitur casus prohibitae negotiationis etiam tantum semel. Io De fecundo dico, dari casus, qui non habent rationem negotiationis. Sic negotiator non est Ecclesiasticus , qui aliquid emit ad proprium, seu suorum usum, sed postea data occca fione illud carius vendit . quia non emit, ut vendat cum lucro. II Item non est negotiatio vendere redditus propriorum beneficiorum.
I 2 Item non exercet negotiationem , qui extrahit fructus suos, atque suorum beneficioruae, seu boaorum patrimonia lium
106쪽
Isterrogatio XIII. ne clerico mente, ct locamIe boues cte. st ex uno loeo ad alium, ut ibi carius vendat. SOusa in Bullam, Cana, cap. I9. disp. 92. con. I. num. q. i3. Item non est negotiator Ecclesiastieus emens animalia, uviila in suis praedijs pascat, & facta pinguia , illa vendat.
Item qui materiam aliquam emit, ut eam in aliquod artifi eium mutet ad vendendum. Molina de contractib. dis 3 2. n. I . ει alij; dummodo id fiat ad subueniendum proprijs necessitati bus,&ob id non retrahatur a Clericatu, vel a Resigioso omiscio, & artificium illud sit honestum. Sylvest. Sum. verbo clerι--I i. num. 2. Et quamuis emptio rei facta ut illa mutetur per aristificium, & industriam, ut vendatur, si negotiatio impropria ,& licita, ut constat ex eap. clerici os lata, de vis. O bones. cleris
esse indecentem statui Ecclesiastico, atque ideo non esse exerce dam, nisi aliqua iusta causa urgeat, ait Fιηiucius ibid.r4 Conducere praedia, vel res fructiferas, ut fructus vendant, est negotiatio, nisi Ecclesiastici id faciant necessitate coacti, veInisi succedant conductori. Ita cum Naido, de alijs dicit Leetana Sum. t m. q. - . egotiatis, num. q. addens Sacram Congregationem declarasse, hane prohibitionem stare solum de praedijs, quae sunt lateorum, secus si sint Ecclesiasticorum, vel locorum, piorum, & ita notat etiam Barbosa de Iure Ecclesiast. lib. I. cap O.
I s Non est negotiator Clericus, aut quiuis Ecclesiasticus, quo in Proprio lando eruit, vel caedit metalla ad vendendum, vel in tandum ea ,. aut in illo alat greges, ut ex lacte, vel caseo, ac lana pecuniam acquirat; nam sic fit artificium , seu industria ha nesta, si fiat ut dixi supra, num. I . Nauarr. in Manual. cap. 2 num. I 28. 6c I .eta de iusti. lib. 1. cap. LI. duba I. Uide etiam infra ,
I 6 Qui habens pecuniam auream, hane cum argentea permutat cum lucro, non dieitur negotiator: Si verti pecuniam a ream ab alio accipiat ad aliquid emendum pro illo, sed eam si reseruat, ut postea maiori valore permutet, de eum argenteλrem commissam emat, erit negotiatio illicita Ecclesiastico. Ita Lugo de tablι. diis. 28. ecl. 2. num. 3O.
107쪽
72 Interrogatio XIII De CI rico emente, ct locante boues m. ir Non en illicitum Regularibus in suis Monaster ijs habere aliquam apothecam pro eorum utilitate, in qua per saeculares emantur ,& vendantur aliqua, quae ipsis sunt necesIaria , dummodo id fiat extra Romana, eiusque dili rictum , intra quod quucunque Regulares si id faciant, etiam Superiores incurrunt paenam Suspensionis ipso facto a Diuinis, & priuationis Offici rum, quae habent, & perpetuae inhabilitatis ad caetera obtine da, vocisque activae, & passurae absque alia declaratione, & tamquam contra negotiatores procedet Generalis Thesaurarius con- 11 cando lucra. ω capitale ad dictas artes spectantia, ex Decreto S. Congregationis Apostolicae Uisitationis, edito sub die χρ.
I 8 Panem coctum, etiam ad minutum vendere, si sit ex frumento in proprijs praedijs collecto , non est illicitum Clerico. Barbo de lare Ecclesiast. lib. I. cap. o. num. II 8. Idem procedit de
venditione proprij vini; tamen Religiosi hoc praestare non debent in proprijs Monaster ijs, sed per alios in domibus saecularium, in Monasterio autem non licet tabernam facere. Laymantib. I. tract. q. cap. IT. F. T. ex Rebello de oblig. iusti. pari. 2. de contris lib. I 8. quali. vltifes. 2. Igitur nec in domo Clerici, nec in M nasterio sunt exercendae praedictae venditiones, nisi consuetudost in contrarium . Et cum in istis non exerceatur negotiatio, consequenter non est soluenda Gabella. Dian. pari. 8. tract. Misceu . res. 26.
Is Si contractum Societatis faciant Clerici, vel Religiosi eum
mercatore, vel campsore, qui ab illis totam pecuniam accipiant, ct isti operam totam ponant, erit negotiatio vetita in sententia Bordoni, ut notaui supra, num. 4. Nihilominus sententia contraria dicitur communis ab Hurtado de contract. LD.2. disc. II.& illam tenent quam plures, quos citat, & sequitur Diana part.9. Misceli. res. 69. quia nullibi reperitur prohibitum negotiari per alium. Potest tamen aliquando esse peccatum veniale, quand&scilicet Ecclesiasticus in dicta Societate sibi retinet aliquantulum eurae, dirigendo, sollicitando &c. Immo poterit esse mortale, fidi deo magna, ac tanta sit directio, ac sollicitudo, seu superintendentia , ut possit dici negotiari per seipsu in . Card. de Lugo de susti. tom. 2. d p. 26. fecit. 3. num. 36. & Diana loci eis. in fine. 2o Etiam Nouit ijs licet nondum in Sacris prohibitum e sse nego:
108쪽
Interrogatio XIII. De clerico emente, ct Iotanto bouescte. PI. Megotiari, tenent Turrian. tom. 2. disp. Sy. b. 3. num. 6. & Dicac stili. de iussι. lib. 2. tras. 9. disp. I. b. . num. 2 2. quia rationes
prohibitionis quoad illos peculiarem habent vim . Hanc sententiam utpote dubiam non vult approbare Card. de Lugo de iusti. eom. . disp. 27. Dct. 3. num Σy. Tamen illam non tenent ali1, invit. r quos Gaspar Hurtassi ubi supra, quia negotiatio est vetita constitutis in Sacris, tum Clericis, tum Religiosis, nomine autem Religiosorum non veniunt Noviiij in odiosis, cuiusmodi est lex vetans negotiationem sub varijs paenis. M Clericus habitans, v. g. Bononiae si habeat pecunias, V. g. Venet ijs, ubi plus valent, quam Bononiae, & velit pro suis iudi-gent ijs sibi afferri, sed ad euitandum damnum minoris valoris pecuniarum, quas recipiet Bononiae, ubi miniis valent, mandatut Venetijs emantur merces eodem pretio, quo eas Bononiae vult vendere, ut sic se indemnem seruet, non erit negotiator, quia emptionem non fecit, ut res emptas vendat immutatas animo lucrandi; undε si postea Bononiae eas praetEr intentionem maiori pretio vendat, non erit negotiatio, quia hoc erit per accidens ElIet tamen negotiatio, si praedictus Clericus habeat, v. g. Uene iijs centum scuta, quae in valore non aequivalent alijs centum Bononiae,& Venetiis emat merces pro dictis centum, quae ibi habet, ut Bononiae eas vendat ithm pro centum scutis iuxtὰ alorem, quem Bononiae habent. Ratio est, quia emit merces, ut eas non mutatas catius vendat. Ita Cardinalis de Lugo, cui
tamquam satis probabilitEr loquenti se adhaerere dicit Diana
ordinatus tom. 6. tradi. 3. res I 8 22 Habens Beneficium Ecclesiasticum , quamuis nondum m in Sacris, non potest negotiationem exercere. Salas de eou. tradi. tradi. de empl. dub. 2. num. s. citans Rebellum, Uegbam, Sa, & Tabienam. Sed in contrariam partem inclinant Squil lante de oblig. clerici pari. 2. dub. 3. nam. 39. & Molin. de iusti. rom. a. tradi. Σ. disp. 3 L. num. L. Alij vero volunt negotiati nem vetari solum constitutis in Sacris, non autem tantum in Minoribus, lieEt sint beneficiati . Ita Trullench. in De log. tom. Σ. lib. T. cap. LO. da. I9. num. 7. Fillluc. trast. II. cap. I.
109쪽
m interrogatio XIII. De clerico emente , ct Iocrate boaes. Trosequitur eatim materia .
23 Quamnis sin E labe negotiationis possint Ecclesiastiei Io.
gare propria iumenta, ta inen esset negotiatio, si iumenta emant se ut ea locent. Ita declarauit S. Congregatio Concilij, ut refer Barbosa in collect. decis verb. Cleric. fal. IT3. Et quia idem de iumentis emptis a Clerico, ut ea locet, tenen Molina de iusti. tom. 2. tract. I. dis' ' T. num. 26. 6c deinde concedit licere Clerico emere domum, ves praedium , ut locet, propterea Cardinali de Lugo de iusti. Mn. 3. disp. 26. videtur , quoaΜolina sit sibi contrarius, cum eadem sit ratio de emptione iumentorum, ut locet, ac de emptione domus, ac praedii, ut locet; quare ipse de Lugo asserit esse speciem negotiationis, si frequenter alia, de alia iumenta emantur ad finem ea locandi; secus ῆtantum semEl, de postea diutius in eo exercitio haberentur; si que non agnoscit de Lugo maiorem indecentiam io hoc, qua misi semel domus fuisset empta ad locandum , vel grex ad eium
fructus vendendos. Vide etiam supra, num P. dc IPH Clericus emens uuas, ut vinum faciat ad vendendum, etiam sine necessitate, non dicetur negotiator, quia vendet rein mutatam. Antonetl. de Regim. EcclasE D. lib. o. cap. 7. num. I . &idem est si emat oliuas, ut vendat oleum, vel si emat lanam aiuconficiendos ex ea pannos postea vendendos, quia emptionem fecit rei, quam mutatam vult vendere . Sed quoad hane lanae emptionem notant aliqui cum Diana pari. I I. tract. Misceli. Dres Io. non defuilla volentes esIe negotiationem conficere pannos ex lana propriorum animalium per ministros laicos, siue sit
Iana sit empta a Religiosis, qui proprijs sumptibus faciant peo
Iaicos conficere in pannos volentes carius vendere, quam panni valeant. Ita Bosellua in decisionik nsulmen. lik I. quast. ΣΕ
23 Idem Bosellus ibid. censet esse negotiationem, si Ecclesi nici suta sumptibus imprimant libros a se compositos , hosqueia diuersis regionibus vendant, quia carius sic vendunt cartam, & scripturam immutatas, ex quibus duobus libri impressi consant, nisi ob necessitatem id faciant. Sed contra Bosellum teum L Doctores communiter , cum hoc non si v kiid turpe, neet
110쪽
Inferr atis YNI. De clerico mente, ct totante boues ctc. pyscandalosum, sed potius omnibus utile, & laudabile, prout ex experientia quotidiana liquet. Sic Pasqualig. in quaestionibus ins-ralib. cauonis. centuria I. quast. TI. num. I. S. Noster Antoni. a Spit. Sanct. in Directon stegular. parti L. tradi. 3. disp. 6. sin. I I. . I. num. 1377. vndha viris timoratae conscientiae sic practicatur, nee Praelati obstant. . 'Σσ Quod dictum est eontra Bosellum de impressione libro. rum, procedit etiam de re impressione, quia ista est protractio primae impressionis. Immo idem est de reimpressione boni libri alterius Aut horis, S de impressione Imaginum. Diana pari. I ias ract. 6. Misceli. 9. res I. & Passerinus de hominum statib. eom. Mquast. 187. arti Mnum. 26 . & eius ratio est, quia nihil hie em L ur, nisi per accidens, & praeter intentionem, cum finis princia palis sit colligere fructus doctrinae ex proprio agro, illosque aliis Communicare; & potius donare, quam vendere. inaestimabilis enim est vera doctrina. 2 Negotiatio prohibita Clericis censeri debet prohibita quoquε illis coniugatis. Dyman. in Theol. Mor. tib. q. tract.
cap. 8. num D Suared contra Regem Anglia, lis. a. cap. 28. num. Ree alii. a. 3 Ecclesiastici mittentes bona sua ad loeum, ubi plus valent.
non censenter lucrativam negotiationem facere. Anton. Sousam BuII. cana, eap. 1 9. disp. 92. cons. I. num. 4. Bonata tori. 3. in Eul Lcme , disp. 1. quaest. I9. punct. 3. f. 3. num. 6. & ali .
ας Si pro fabriea sui Monasterij Regulares faciant fornacem,
poterunt sine labe negotiationis vendere exteris lateres , caliscem &c. Ratio est, quia accessorium sequitur suum principale. quod in isto ea su est usus Monasterii. Dian. Ioe. cit. 3o De tertio dico , qubd a Capitulo, Presbyteris, & Clero CD amatis, & Diaecefis Caputaquensis, interrogata S. Congregatio Concilij de pluribus dubijs, intεr quae secundum est de Clericis. an possint boves, quos emerint, vel in suis prad 1s ueros educauerint, o inflruxerint eoncedere, ut valgὸ dieitur, agiouatico, prὸ cera eritici antitate quolibes anno persoluendae Resipond ite Ad secundum, quoad boves emptos negatis , quὸ ver ad bues proprios Urmattia . F. Molina de emtras. disp. 34 r. sanum. q. quem refert, ct sequitur auaranta is verb. Rectigal. , sim