장음표시 사용
111쪽
sus Interrogatis XIII. De clerico emente, O locante boues 'M. 3I Etiam interrogata eadem S. Congregatio a Sacerdotibus, di Beneficiarijs Diaece sis Alexan. & Ugenin. de varijs dubijs, quO-νum primum est, an Sacerdotes, ct Clerici Beneficiati possint operarsuorum bouum , quos prci laborandis praediis suis patrimoniatibus, seu beneficialibus, ant ad eos quoquomodo spectantibus retinent, dum sibi vacant, aliis locare pro certa mercede, absquὸ peracuti Do , σ panarum Clerιcis negotiatoribus impositarum 8
Respondit S. Congregatio affirmatiue , si tot iuga bouum retineantur, quot sunt pro praed3s necessaria, vel si ultra necestatem boves illi natι βηt ex vaccis, qua pro. vecestate culturae pradiorum, vel alio.
licito modo tenentur.32 Item dicta S. Congregatio interrogata , an possint clerici,
oves sexaginta, vel centum simali ratione concedere pro cena castorum quantιtate pro eorum, cir fuae familia usust
Respondit affirma time, se oues fuerint propria, oe non emptae ad intam sectum , ct si emptae, contractus fiat ad comparandum necessariae ad υicttim, O non ad lucrum ia33 Idem in similibus dubiis tespondit S. Congregatio, ut etiam ex alijs refert Barbosae de Iure Ecclesiastico, lib. I. cap. . num. I 2 3 Clemens IX. Constitutionem edidit sub die II. Iuni1 I669- approbatiuam ,&innovativam alterius Urbani VIII. contra E clesia ilicos tam Saeculares, quam Regulares quouis titulo a quia buscunque, etiam χ Sede Apostolica initIos ad Insulas, Prouincias,& Regna Indiarum Orientalium, praesertun. ad Prouinciam de Iapone noncupatam, ac in partes Armeniae tam Australes, quam Septentrionales, aut qui in illis partibus quom doli bEt morabuntur, ne se mercaturis, aut negotiationibus saecularibus quouis titulo per se, aut per alios, etiam tantum semel, directh, vel indiredite qualitercunque se ingerant, aut immisceant, sub excommunicationis latae sententiae, ac priuationis vocis ac tiuae, & passuae,&ossiciorum, dignitatum , & graduum qu rumcumque per eos obtentorum ,& inhabilitatis ad illa , &aliae quaecunque in postertim obtinenda, nec non amissionis mercium,.
S lucrorum omnium ipso facio incurrenda, & etiam sub alijs paenis arbitrio Sedis Apostolicae, & Cardinalium Congregationis de Propaganda Fide. Dictas autem merces, & lucra dictus Pontifex applicat pau Peribus ob eorum commoditatem, Hospitalium, 4 inariorum
112쪽
Interrogatio XIII. De clarico emente, ct Iocante boues cte. 97 Ecclesiasticorum , & Operariorum, non tamen Religionum , neque locorum personarum, quae in praemissis deliquerint; quare didia lucra erunt consignanda Ordinarijs , vel eorum Uicari j sin spiritualibus, aut Omcialibus &c. Ita per extensum refert Lantusca in Theatr. Regular. msupplement. ve . Mercatura.
3s Nune prodirecta resolutione casus nostri, assero non potuisse Clericum licite, nec sine labe negotiationis emere boues ad finem eos locandi, siue absoluth , siue ad medietatem Iucri ,
prout ex Sacra Congregatione notaui Iupra, num. Σ3. & rursus num. 3 . sicuti dicta numero χ3. dixi doceri a Molina, qua muti tantum semel Clericus id praelii terit . vide supra, num. 9. Si vero velimus sentire cum Cardinali de Lugo, quem contra Molinam
eodem numero 23. retuli, docere non sum cere ad labem negotiationis, si . solum per unicam vicem fuerit a Clerteo facta locatio bouum ab ipso ad hunc finem emptorem, consequenter non erit damnandus, excepto tala, in quo per unicam vicem esset reus negotiationis ex expressa Constitutione Clementis IX. relata a me hic supra, numero antecedenti, qui tamen casus in praesenti non habet locum, quia non sumus in loco Indiarum, &c. Quoad praetensionem Clerici volentis, quod Rusticus soluat medietatem valoris bovum mortuorum, dico non posse illam praetendere, stante quod in contractu societatis ad medietatem cum Rustico, Clericus non reiecerit periculum in socium per alium contractum assecurationis, nec in totum, nec in partem, unde animalia in tali casu stant periculo apponentis; nam ainponens est dominus, & res perit domino, supposito quod la
ruito , non ex culpa alterius soci, pereat. Dicastili. lil. 2. tract. II. dub. I. a num. I 2 . Trullench. li. 7. cap. 2 . dub. s. num. 8. apud Antonium a Sprr. Sanct. eos sequentem in Director. Confessarior. pari. i. tract. IO. disp. 2 .ses. I. num. I 26 I. Ocnum. I 26
113쪽
93 Interrogatio XIV De cre catione bonoram ii ramis M. INUT ERROGAT IO XIV.
in teneat Masrum ea Ratio bot panam una cum Principis Edicto ignorantis e
PEr transitum eram Veronae, ibique ductus fui a R. P. Priore Conuentus meae Religionis ad domum cuiusdam Dominae Viduae eius paenitentis notatis, & diuitis ibi hospitae aegrotantia in lecto ex sola vehementi afflictione propthr bonorum suorum confiscationem factam a suo Principe Duce N. intra cuius diti nem illa possidebat, ehquia non adimpleuit id, quod per publia cum Edictum omnibus tuae ditionis sub tali pana mandauerat intra tres menses exequi, cuius tamen Edicti notitiam nonnisi post dictum tempus, & post mulctam sibi factam habuit; & ideo me interrogauit, an Ius haberet ad reclamandum pro recuper tione confiscatorum, cum ipsa tunc temporis longe a suo loco abesset, relictis in afflictum uni tertio praediis suis nunc confiscatis8
Responsio oreteras dua cara m . I Supposita absentia, &quidEm per longam distantiam a lo. co, in quo Edictum publicatum fuit, mirum non est, quod illius notitia ad taliter absentem minimε peruenerit . undE de illoc iam ultra tres menses ignorantiam habuerit . Data autEm tali ignorantia in absente, & maximε in farmina , si in Edicta mandata non impleuit, nullam commisit culpam, sine qua nec paena incurritur. Igitur certum mihi est, quod si pro recuperatione confiscatorum reciametur, allegatis quae dabo in scriptis obtinebuntur. Responsio Iat scripta .
1 Si forsan contra praedictam Dominam dictum sit, ipsam scientEr. dolosε, &appensate, ac animo spernendi, & contra faciendi mandatis in Edicto, ista non impleuerit, probari debuisseae
114쪽
Interrogatio Irin. De confiscatione bonorum ignorantis oee. yysent dictae qualitates, quibus non probatis, sic, nec reuera pr hari possunt, cum non adsint, sequi debet absolutoria, ut a sim runt Iacob. Aret.& Cynus in l. 2. C. de prob. Io. Andri in addi. Spe-Cul. in tit. de aecu. inquis in Rabr. cum simit. per Marsit. cons. 9α uum. & sngulari I 87. Grat. respoU 9 I. num. 6. volum. 2. & alii cumulati ab Horatio Lucio cons. I 68. num. 28. tom. I. crimis
3 Cum igitur probatum non fuerit dictam Dominam habuisse scientiam Edicti eum omnibus qualitatibus suis, ut erat Opu
probare, quod deliquisset, ut per glos . in eap. concertailoni, vero seruerit, de app. in 6. Spec. in tit. de cita. F. sequitur, & in tit. de apps. qualitὸr, vers. castas. Alex.cons. I .column. 2. volum. I. Natta sons. 22D num. v & Hvppolit. R in inald. eons 3I . num. 24. In nao cum praefatum Edictum non fuerit publicatum Ueronae, ubi dicta Domina tune morabatur, praesumitur euidentEr illam iutius velut noui, & extra uagantis habuisse ignorantiam, ut post alios declarat Iason in I. eum prolatis, colamn. r. σ 2. in de re ius di in muliere praesumitur Iuris ignorantia. Rui. cons I9O. uu. II. volum. I. praesertim via agitur de damno euitando, ut in casa praesenti de eonfiscatione bonorum. Bart. in I. Bonorum, g. de
Et quia ubi agitur de eonfiscatione bonorum, ibi sit agere de criminalibus , iuxta doctrinam Bart. in L f. de se l. viOLDeci. cons. D. eol. 2. & in Rubri de iudie. lect. 1. num. 6. sequitur , quod ignorantia Edicti debet eamdem Dominam excusare. I. I. ta ibi gloss. 1f. de recepi. & I. Qui ignorans, & ibi latE Mars & in I. Mui falsam , Τ. de fassi & Decia n. Respons 93. num. 9 . volum. Ms Sic stante ignorantia praedicta in muliere , ipsi culpa imputari non potest. Crauet. eoni 2 . numat. ignorans enim non dicitur delinquere. Ripa in I in nH S. C. de reuoo. donat. & conis q uenter, ubi non est delictum, nec paena esse debet. ι. Saneimus, c. de pan. Bald. in l. se ideo, C. de his quibus, quia poena praesuppinnit culpam. I. sed θ si non data, sin. Τ. de fideis. lib. ει ι.s qua paesa, f. de verb. signa Cra. cons. q. num. 2, & Cephal. cons
6 Nec tantum ex nescientia Edicti eo Iuditur praedictam Domium iure ablat adata, verum etiam ex carentia doli itati a. Usa,
115쪽
IGI Interrogatio XIV. De coinqscat On e bonoram ignorantis cte ipsa, cimi quae ubet ignorantia etiam Iuris exculet a dolo, pernotabilem gloss. in L plag* C. ad let facii: de plagi. & multo magis excusat mulierem, in qua dolus non est praesumendus, nec lata culpa, secundum glosi. in Letbi, ff. edem quam Hi sequuntur cinnes; unde Bald. eleganter in l. n. in princ. quast. 3. C. de οmr. delib. S in I. precibus , col. s. vers surd ergo se pet ut, c. de impubis per eam firmat, dolum non praesumi in muliere , sed potius bonam fidem, quia naturalis ratio, 6c sexus imbecillitas hanc opinionem, siue coniecturam inducit, ut tenet etiam Horatius
Si ergo ignorantia excusat a dolo, & illius praesumptio oriatur ex ab lentia, per Cephal. cons. 3Ο . num. 236. & Hippolyt. Riminat d. cons. TO. n. 1 m. Σ3. sequitur dicendum, Dominam in casa
nostro non fui ite in dolo, & consequenter ob ignorantiam , Mabsentiam ignorantiae inductivam non obligari . Idem Riminat d. d. cons. TO. num. 27. Qua rh utpote non obligata in casa nostro praefata Domina, sicuti in Edictum ignoratum sui Ducis publicatum, dum illa longe aberat a Patria non deliquit, sic neque bonorum suorum confiscationis paena in Edicto posita mulcta n da fuit ex hactenus supra allegatis Iuribus, ct Iureperitis. Quaere adhuc infra, a num. Io. 8 Similiter fauet eidem Dominae Moralistarum doctrina, qui loquentes de lege Civili, licet sustulenter promulgata, & obligante in conscientia, contra quam ex in uincibili ignorantia aliquis delinquit, alIerunt talem elle immunem a culpa, quia nullus tenetur obedire legi , quam omnino ignorat . Sol. de iussi.
lib. I. quast. I. art. q. AZOri. Instit. Mores. tom. I. lib. s. cap. 3. qu. s. Valentia tom. 2. disp. 7. quast. s. punct. .lit. D. Salij, inter quos AI astrius ιn Throl. Moral. diis. Σ. quast. q. art. 3. num. I 6. in finis
ubi loquitur de lege tum Civili, tum Pontificia. Noto tamen ' cum AZOrio Instit. Moral. pari. I. lib. s. cap. 3. quast. 9. & ali , quod quamuis ignorantia legis excuset a culpa, nec non a paena , fi quae sit praescripta , seu apposita , nihilominus acta contra illam erunt irrita , etiam in conscientia , si lex ea irritet. 9 Ultimb non omitto notare quod dicunt Sol. Ioe. ei: g. comtra hos, & Caiet. I. 2. quasi . 9O. art. q. ad 2. nempe quod cum pri-
u. um lex est promulgata in Curia , vel in Metropoli Regni,
116쪽
Interrogatio XIV. De cis Ucatione bonorum ignorantis m. ror obligat uniuersos, sed a culpa excusat ignorantes eam ; & siepotest dici, tunc legem obligare in actu primo, non in actu secundo , & hoc si procedit quoad praesentes, & existentes in loco Promulgationis, multo magis non obligat in utroque foro a
Appendis. Io Praeallegata vidit, & legit D. Praetor, a quo contra Dominam praesentis casus fuerat lata confiscationis sententia, quam ut sustineat, & rite pronunciatam tueatar rescripsit sic : Edi tum, & Lex cum sint idem, fateor non dici committere in Legem eum, qui eam ignorat, unde nec est de tali dicendum , qutidnon adimplendo mandatum deliquerit, adeoque nec culpam, ob quam Legis paena debeatur admisit, tempus enim ignoranti, vel impedito minime currit. Id tamen solummodo procedit quandbtempus est a Iure determinatum in Odium delinquentium, nossi a vero si sit determinatum in fauorem alterius, prout constat ex Concilio Tridentino concedente Professis in Religione tempus quinquennij ad reclamandum contra inualiditatem Professionis, quod tempus currit a die factae Professionis , non obstante aliquo impedimento, aut ignorantia illius inualiditatis; & ratio est, quia tale tempus fuit concessum in fauorem Religionis propthr.
huius communem quietem. Ita Sanch. de Matrim. tom. Σ. ιιb. disp. I. num. 8. 5c aliud simile habetur in eap. Statum, de Pralend. ia 6. COuarru. in cap. . m. q. de testam. & Tiraqueil. de retractisti Q. f. n.gloss. num. 2y. Ii Cum ergo Edictum in ea su nostro emanarit a Principe , ut intra tres menses singuli habentes praedia intra territorium suae ditionis soluere teneantur certam summam sub paena confiscationis eorum, di hoc rn commodum commune urgente necessi in late, consequenter a pari de casu Trideatini curret tempus etiam
ignoranti; nam quando duo casus sunt aequiparati , quod in Iure es dispositum in uno, censetur quoquε dispositum in alio. Gloss.
iuve . Advocandum , in I. mancipia, C. deseruis fugit. Tiraqueli. de retract. bgηQ. β. I s. gloss. I. ηu. IO. Molin. de primog. lib. L. cap. 8.num. I 6. Surd. de diment. tit. 2. quas . IO. nam 2, & glossi in cap. si
117쪽
Im In ρον alio XIV. De eonfiscatione benorum ignorantis σα& ignara, efflux is tribus mensibus in Edicto taxatis debuit confisca tione mulctari.
I 2 Sed bona pace D. Praetoris respondendum est ei, nihil pro
nostro casu probari ex ab eo allegatis Iuribus. Et Primo, non per textum Tridentini, quia in illo particularia ter non statuitur expresse currere tempus quinquennij etiam 1gnoranti, sed ad euitandas lites, quae continue pollant in sargere cum Religionis ,& Religiosorum perturbatione, fi liberum esset cuicunque Professo etiam post quinquennium , quocunquε viteriori tempore tecta mare; sic decreuit Tridentinum fess2 cap. 9- Rexular. quia praesumit in decursu tot annorum fuisse Proteiasionem ratificatam Hinc si reuera intra quinquennium non is fuit ratificata Professio semper ignorata inualida , poterit etiam elapso quinquennio taliter inualidε Ρroseisus non amplius ignorans reclamare, & debebit audiri, quia Concisium non negatqvod tempus quinquenni, noti currat ignoranti,sed tantum praesumit ratificationem in tanto tempore , quae ratificatio si veris desit, lex ista Concilij non procedit, iuxta communem Theologorum , & Iure peritorum sententiam, quod lex fundata in pra sumptione non obligat in eonscientia. Diana cum alijs pari. L.
tract. Io. res 27. Et Sanch. de Matris. eom. 2. lib. T. disp. 3T. n. 28-
dicit, nulli thr Professum , qui intra quinquennium nullo modo ratam habuit Professionem, post illud poterit reclamare , ω
Causam ad forum externum deducere, petens restitutionem in integrum ratione iustae ignorantiae. Iste est germanus, & cla-llus sensua assignationis quinquennii factae a Tridentino in sola
praesumptione ratificationis fundato, intacta relict1 veritate ν , quod impedito, vel ignoranti non currit tempus.1I Ex dictis patet, Decretum Tridentini citatum a D. Pra tore nullatentis fauere ipsi ad pronunciandam confiscationis sententiam contra Dominam ignorantem Edictum ; nam quamuis Concedam Praetori, quod tempus determinatum a Lege in fauorem alicuius currat isti etiam ignoranti, & tempus quinquennii tuerit concesIum in fauorem Religionis, fuit concessio Legis fundatae in sola praesumptione ratificationis inualidae Professionis, at huiusmodi Lex non ligat, nee tenet quando praesumpti deest, ut dixi, & probaui supra, & eommuni thr amrmatur,
ad que continuata ignorantia vere ima ME professi impedie, .
118쪽
Interrogatio XIV. De e fifcctione bonorum ignorantis ro qubd tempus quinquennis ipsi currat. Sic etiamsi tres menses assignati in Edicto sint in fauorem Communitatis, Lex ista funda. tur in praesumptione, quod actus praeceptus possit intra tale tempus a singulis poni, ut tradunt plures relati ab Abbate cons. s. num. pari. Σ. consi. at respectu Dominae absentis, di iuste Edi tum ignorantis non potuit exequi; undE Lex ista particularia obstare non debet Iuri communi volenti. quod terminus certua temporis a Lege praefixus non incipiat currere, nisi a die notitiae. Rota diuersori decis 42 . parr. l. Abb. & C arru. in cap. vos qui dem, de testant. Igitur ante notitiam Edicti quoad Dominam absentem , & inculpabiliter ignorantem prout in praesenti casu. inualide sententiauit D. Praetor, cum eius fundamenta praealle. Eata supra, nam. O. ct II. non subsistant, tum Primo, ex D creto Tridentinis tum Sec dὸ, ex sua paritate facta de casia ad casum, quae Omnia potius contra ipsum militare ostendi.
IKTERROGATIO XVAn liceat Reo ad mortem ignomimosam vitandam per manus Carnificis, uti cibis, ex quibus ei mors antequam sententietur . in carcere sequaturi
Hospes eram in ciuitate N. in qua quidam Iudex ob mortis
metum ei incussum praecedenti anno mortis sententiam. tulerat contra Caium a falsis testibus de homicidio accusatum, qui propterea innoceniar su spensus fuit, cum tamen idem Iudex proprijs occulis viderit homicidium a Seio fuisse patratum , smulque sciret pecuniis corruptos testes falsum deposuisse, ut ex mor tali odio Sempronii erga Caium, iste suspenderetur in patibulo. Deniquὸ hoc factum in Iudicis syndica tu detectum fuit Principi. a quo carceribus traditus idem Iudex infirmae valetudinis, iste se fore ad mortem damnandum praeuidens, cogitabat sibi mortem ab alijs naturalem putatam, spontis accelerare cibos nocivos commdendo, sed an hoe sibi licitum esset petiit a Confessario, qui me im errogauit, quid ei respondere deberet, simulque petiit, ut quid de tota mataria prauentis casus esset resoluendam, in scriptis ei d
119쪽
I o Inter. XVI e procurante sibi mortem,ne ad eam damnetur e.
Responsio oretenus data cursim.r Dico absoluth, quod nemini licet seipsum interfieere, quia
nemo est dominus suae vitae, sed unusquisque tenetur illam sibν conseruare med ijs sali Em ordinariis; & hoc adeo verum est, ut ex nulla causa id possit licitum esse, quamuis esset causa vitandi Peccatum mortale, qua causa nulla maior est dabilis; & quia Bbimet vitam propriam data opera abbreuiare idem est ; ac seipsum interficere, consequentEr etiam hoc non licere est omnincitenendum. Dantur quidem casus, qui liciti sunt etiam cum prae- uisione abbreviationis vitae, ut v. g. abstinere a carnibus in periculosa infirmitate, ut faciunt Carthusiani; vel paenitentias pro a in ore Dei cum carnis maceratione &c. quia ex istis non sequitur per se , seu direct E mors , quae neque intenditur L vnd E si e fa cientes non dicuntur se interimere, sicuti dicerentur, si ex mo tis intentione talia facerent. Respondeatur ei gb carcerato Iudici infirmo, & iustam proximam mortis sententiam ex pectanti, ibi non licere cibos nocivos adhibere, ea intentione, ut sibi mors inde contingat, quatenus sic per Carnificis manam patibularieuitet . Quod autem ob mortis metum etiam iniust E incussum inlustam mortis contra innocentem iam furcae traditum dederit sententiam , non ideo habet undE queat excusari tum abciniustitia contra sui officii obligationem faciendi iustitiam; tum a culpa homicidij, eum obligatione resarciendi damna haeredibus occisi, & hane obligationem habet insolidum cum falsis testibus, cum Omnes sint causa damni, sicut & Sempronius.
. 2 Generalitht loquendo numquam est licitum oecidere sei p. sum ex quocunque motivo, etiam ad euitandum peccatum. Ita firmiter tenent omnes cum Abbate in cap. ex parte, num. 2. des pult. Ratio est , quia nemo est dominus suae vitae, sed vitae omnium dominium solus Deus habet, vel Respublica , cuius homo est ars, quae quandbest notabiliter noctua corpori, potest rescindi a Thomas 2. 2. quaest. 64. ari & est communis sententia. Nea
obstat si dicatur non deruisse, v. g. Sanctam Apolloniam , d
120쪽
Inter. XV. De praearante sibi mortem, nὸ ad eam damnetur σα io S. Theclam, quae se ipsas in ignem eis a Tyranno paratum spontε iniecerunt, unde & sibi mortem inferebant, sed nequE ob id peccatum admiserunt , quin potius laudabiliter Martyris palmam obtinuerunt; respondetur enim id fecisse ex Spiritus Sancti instinctu, sine quo se flammis dare minime licuisset. 3 Ee adeo verum est, nemini licere seipsum occidere, ut quamuis quis possit iuridice ad mortem iuste damnari, tamen non potest a Iudice obligari, ut sibimet illam inferat, v. g. bibendo venenum; immo si hoc ipse sic ex se sumeret, peccaret, quia seipsum interimeret, cum nemo propriae vitae sit dominus, ut bene docent Lesbus de iusti. lib. 2. cap. 9. dub. 6. num. Lo. Caralia de Duel.
alijs commumthr. Dixi, quod peccaret, at hoc intelligo, nisi inuincibiliter ignoret, sibi illicitum esse venenum ebibere, iuxta communiorem, & veriorem Doctorum sententiam , quidquid aliqui in contrarium asserant, censentes idem esse, damnatum sumere venenum, ac pergere ad locum necis, clim tum bibere, tum ire non sint actus seipsum directh perimentes. Caeterum sequamur primam, vel secundam quam maluerimus Opinionem, utraque pro nostro casu concedit, nulli licere seipsum occidere. 4 An autem saltem liceat vitam abbreuiare Z Respondeo cum distinctione. VH enim aliquid fit cum prae uisione talis abbreuiationis, sed non intentae: Uel ex illius intentione: Primum concedo , fecundum nego. Idiae assero licitum esse carnem moderatEaffligere mortificationibus, ieiuni, , paenitent ijs, stud ijs&c. ea intentione, ut caro spiritui pareat, dummodo naturae necessaria Concedantur, nec per hoc impediatur quis ab adimpletione sui
officii, etiamsi inde vitae breuitas sequatur; & ideo hoc licitum
est ,& honestum, quia homo non tenetur , ut diutius vivata praedictis abstinere, quin potius obligetur ad virtutum opera exercenda. Sanch. Condit. Moral. tom. 2. lib. s. cap. I. dub. 3 3. num. II.& AZOri. restit. Moral. pari. 3. lib. 2. cap. i. quaest. I 3. Secus esset, sineret intentione abbreviandi vitam , quia hoc non licet, cum sit quodammodb se occidere . Caietanus in χ. a. quast. I T. art. I. Mor. loe. eis. & Sanch. ubi supra , num. 94 Similiter Granado in χ. a. D. Thoma, controuers. 3. tras. 6.
disp. 2. Iect. 3. num. I 2. refert opinionem Victoriae docentis,qubd