장음표시 사용
141쪽
I26 In .XVIIZDe confessario eis paenit eue ambisvὸ loquonte σα prout casus mihi propositus fuit, in quo nedian ex uno capite, immo ex pluribus capitibus reum denunciationis se fecit.. Responsio ad praedicta, quam inibi misit Venetiis Confessarius, qui parulentem desiligauerata denunciando m casu nostro.
t 3 Legi seripta a Paternitate Uestra cirea casum de quo Paduae loquuti sumus arith dies septem , nempe de aegrota , qua Confessarium ad ipsam confitendam vocaverat, qui cum ad eam venisset , eique dixisset, se nolle eam confiteri, sed pro affectu erga ipsam aduenisse, volens ut ad scrupulos proferendos haberet muta suae vocis organa, scilicet gulam, & os, quas partes aegro tae Confessarius tetigit, a quibus tactibus infirma se retraxit, Mabsque confessionis Sacramento Confessarius discessit. Post diem unum vocatus fui ad confitendum eamdem, a qua requisitus anide nunciare teneretur Confessarium, qui sinε Sacramenti administratione illam tetigerat, atque erga ipsam assectum habere clare dixerat. Respondi non teneri; sed quia haec mea responso visa est non subsistens ,i propterea volo nune eam subsistente ostendere rationibus,& Doctorum authoritatibus.
I Dico igitur me tunc attenth ad trutinam posuisse facta . M verba illius Confessarii, eaque omnia iudicasse leuia; nam manum , brachium, vel pedem Deminae praemere, velucare, digitos intorquere, mammillas tangere, & similia peccata dicuntur esse venialia , dummodo absit finis mortalis, & periculum pollutio
dicit, non esse accusandum Confessarium , qui verba leuia, vel aliud signum, vel opus leue facit, quod iudicio prudentis viri, nec est peccatum mortale,nec est lassiciens ad persuadendum; & probat suum a isertum, quia communis opinio est, materiam leuem tici paruam excusare in omnibus delictis, saltem , paena Ecclesiastica ,& excommunicatio non afficit venialithe delinquentes.
Ex his patet e potuisse Moblisa re nitentem 1 de nuncia dia
142쪽
Pit. XVm. ne confessario se pani rate ambigia loquente cte. i x do Confessarium, qui tantum ex leuitate se gessisse iudicari potest in casu nostro, siquidem non apparet sollicitatio aliqua ad turpia per hoc, quod paenitenti dixerit , se nolle eam confiteri, quia iam scit esse scrupulosam, nihilominus quia eam affectu prosequitur,
omittere noluit quin voeatus ad eam accederet, volens tamen ut
ex eius gula ,& os quas partes per tactum leuem signauit ser pulos in posterum non proferrent. En qua ratione ducius centui non esse denunciandum dictum Confessarium .
Responso ad ρνadictam confessari
responsionem. rs Notum est, plura per se leuia non rarbreddi ex cireum. stant ijs gravia; nequε omnia speculative vera, esse in praxi am. plectenda. Certum etiam est, praxi messe ut denuncientur Coniatessa iij talia, vel similia cum paenitentibus habentes, prout in . nostro casu, & hoe ex continua huiusmodi delinquentium punitione per Inquisitores manifeste constat; etenim in Sanctis illorum Tribunalibus non re utantur venialia verba, tactus, &similia occasione Confessionis adhibita, quae semper inhonestatem redolent, atquε ideo sententia docentium dari paruitatem materiae, per quam cessat obligatio denunciandi Confessarium, ut dicebat Portellus Ioe. est. quia etiam in genere luxuriae datur materia parua, fuit in inficio Sanctae I aquisitionis damnata 1 Clemente VIII. ut notat Nicolaus Baldel. lib. cfρ. I . num. 3.ct seq. unde neque speculatita, nequE practice illam esse sustinendam putat Diana pari. 3. tradi. F. fef. y. vers. Et tandem. Ulterius addo , quod dato, sed non conceo, dari materia malauem in Venere, talis tamen materia esset grauis in genere R Egionis in casu sollicitationis, sicuti parua materia in die ieiuni; , quae excusat a mortali in genere temperantiae, non excusat amortali in genere Religionis obligantis Eueharistiam sumere ieiune, ut omnes coneedunt. Similitεr iniuria aliqua prolata in rusticum, vel Paganum censebitur leuis, verum prolata v. g. in Superiorem Praelatum, erit peccatum mortale ratione personae rSic ergb Confessarius, qui occasione Sacramenti Paenitentiae miscet aliqua impudica aliis Drtasse leuia, peccat lethaliter rati
143쪽
I 28 Interregatio XIX. De non satis faeiente Missis σα
ne Sanctitatis Sacramenti, cui detrahitur per praedicta, nam Sacramenta Sancta Sanctε administranda sunt, ex Tridentino fessa . cap. I. de Reform. non verb iniuriosε,& scurrilithr, & eum scandalo, vel auersione Fidelium ab eorumdem vis . Est ergo concludendum, fuisse obligandam infirmam casus nos ri ad denunciandum Consessarium, praesertim quia in foro externo ad incurrendam paenam, damnandamque personam tanquam lasciuam, praedictatum verba, tum tactus cum paenitente volente se confiteri, iudicantur peccata mortalia ex impudicitia voluntate saltem tacita , sed lassicienter indicata , ut larus emternus possit procedere. IN T Erat OGATIO XIX. An conuentus exius Superiori , vel eui conventui fuit datae eleemosyna pro certo Missarum numero , sed sine pressa obligatione , quod ab ipsis Religiosis dicantur, β dictus Superior , vel Conuentus dictam eleemosynam cum Missarum obtrugatione det alteri reputato fidest, sed post aliquω annos detectus fuit infidelis, o non fatio cisse, teneatur idem Superior, ae com , uentus per se, vel per aliam
IN Ciuitate N. Iuris Imperii, per quam transeunte me, Blinque de nocte hospitante fui interrogatus quid resoluerem in isto casu . Multarum Missariun eleemosyna celebrandarum fuit data Superiori cuiusdam Conuentus, set huiusmodi obliga tionem illa transtulit in quemdam reputatum fidelem, qui dic bat se esse librarium prout verε erat sicque variis Religi nibus libros se vendere pro Missis asserebat , sibi retenta eleemosyna pro illorum solutione ; & praelato Superiori dabat inscriptis fidem satisfactionis subscriptam ab emptoribus librorum, sed post tempus comperta fuit horum omnium falsitas, Propterea interrogatus ego quid de isto facto responderem, respondi ut sequitur.
144쪽
Interrogatio XIX. De non satisfaciente Missis Oe. Ias Responsio oretenus data cura m. I Iste non est ea sus adeo facilis responsionis, ut nullo adhibito studio possit statim plene resolui. Hoc praesertim assero , qui M. aliqua hinc inde a me audita non ordinariam inducunt dubitationem , eaque nimis longum , & fortassε non sinE confusione esset voce tenus conari clarε, & resolutoriE enucleare. Scriptura erg6 requiritur, quam citius ac potero dabo.
Responsio latὸ scripta. 2 Ad quaesitum propositum fuit responsum a quodam Τhe
logo , quod Superior, ac Conuentus teneantur totalitEr supplerire, vel per alios dando istis nouam eleemosynam, & hanc ex pr=prijs pecuniis Conuentus, quamuis receptam eleemosynam a petentibus Missas in alios transtulerint cum obligatione Missarum, supposito quod postea isti infideliter se gerentes nullatenus sati fecerint. Pro hac sua opinione quatuor habebat fundamenta, sed rationes. 3 Prima illius ratio erat innixa verbis Thomae Tamburini inop c. lib. 3. de Sacris Missa, cap. q. s. 3. num. q. ubi dicit, Capellanum teneri per se, vel per alium supplere, quamuis a Fundat re Capellaniae sit ei pemissum supplere per alium, si iste non satisfecerit. Secunda eius ratio erat, quia qui eleemosynam dedit Superiori, seu Conventui contraxit cum isto, non autem cum alio suffecto, adeoque si iste suffectus non satisfecerit, contra dictum Superiorem, seu Conuentum, non contra suffectum actionem habebit qui eleemosynam dedit. 3 Tertia ratio illius erat, quia qui eleemosynam acceptauit factus est illus dominus, undε si ista pereat, perit dicto domino, remanente tamen obligato. . σ Quarta ratio ipsius erat, quia sicuti Superior, seu Conuentus committens alteri, ut satisfaciat, retenta ut supponi potest
in casu nostro sibi parte eleemosynae senti jsset commodum si fuissent Missae satisfactae, ita non facta satisfactione, debet incommodum sentire satisfaciendi, & praesertim quia non videtRRR rati
145쪽
io Interrogatio XIX. De non satis faeiente Miss morationabile, quod dans eleemosynam voluerit recipientes negotiari pro seipsis cuin illa. Nihilominus pro resolutione negativa facit, & est omninbnotanda distinctio obligationis in Personalem, & non Personalem. Obligatio Personalis eli illa, quae expresse imponitur Personae,& talis est illa Capellani ratione suae Capella niae semper per in obligati, nec obstat quod ut per alium possit satisfacere sit ei Termissum squo verbo sapienter utitur Tamburinus loeo citato nam Permisso non deobligat in defectu, propterea in Iure id d
citur Termissum, per quod deuenitur ad actum. l. ad rem mobilem 36. de procurari, & tradunt seribentes cum Sigismundo Sca
cla I ergo Capellanus quando secundum permissionem imposuit satisfactionem alteri, qui non satisfecit, non fecit Camianus quod ei fuit Permissum, quia usus est altero, per quem non deuemnit adactum satisfactionis, & se obligatio per consequens, sic euidentEr adhuc remanet penes personam Capellani, quia eius obligatio est Personalis. Et quod in hoc sensu obligationis Personalis loquatur de Cape,
Iano Tamburinus ubi supra, aperte constat ex eius ratione, &Iaritate, quam affert ibι his verbis: Si ego emerem, v.g. picturam te faciendam, oe tu traderes illam dato pretio effomandam alteri tertio, si hic ex quocunque casu , etiam subitanea marte correptus ex qui iniunctum opus non potest , tu non eximeris ab obligatione prou
dendi me depictura,& hoc ideo ait Author, quia Pictor fuit e pressε obligatus obligatione Personali per verba: PitIuram a re faciendam, desie fuit electa industria personae , & quando industria personae est electa, non potest actus fieri per alium,ut firmant
in terminis Gratian. disceptation. forens cap. TI L. Bald. cons. I 6y.
Lb. s. & tenent alii commanitὸν ; quare si Pictor daret emptori picturam non factam manu sua, non satisfecit suae obligationi Tersonali , quia emens expresia obligauit Pictorem, ut ipse pers naliter faceret picturam, dii mei dixit, a te faciendam. En quam manifeste loquatur Tamburinus Ioe. eis. etiam de Capellano Per Ionalitὸr obligato, non obstante ei facia permissione, cum ista non deobliget in defectu, ut dictum est . Vide infra, num I8 Obligatio vero non Personalis est illa , quae imponitur sinε explicita expressione, quod Missae non celebrentur per alium, ut
clare docet Tainburinus in Opusc. lib. I. de Sacris. Missae, cap. q. s. I.
146쪽
diterrogatio Xa. De non satisfatiente Missis σα rar
um. I. dicens: Sit unica regula: Quot ses Fundator non ponit hanc
eIaasaiam, ut per se ipsum Capellanus celebret, seu non celebret per alium, potest semper per alium opplere. Deinde num. 2. addite Hine infero idem esse dicendum in eIeemosynis manualibus p se quis enim Missam a te exposcet, nec explicite postulet, ut per teipsum fatisfacias, poteris per alium; & hoc idem asserit etiam Bonacina de Em
charistia, disp. . quast. vlt. punct. T. f. I. num. I. & ita communiter practicatur ,& tenetur a Doctoribus. Ex data regula, confirmata remanent allegata numero praece denti, nam si Tamburinus non debet esse sibi contrarius, dum . dicto g. r. num. I. dicit Capellanum non teneri per seipsum, nisi expressό fuerit obligatus; & postea dicio g. . num. q. dicit teneri per se, vel per alium satisfacere, etiamsi fuerit ei pere sum, ut per alium satisfaciat, si iste non satisfecerit, signum est quod loquitur hic de Capellano personalitὸν obligato; verum de alio non sic obiugato, si per alium curet satisfieri, & iste non satisfaciat, in tali ea su docet idem Tamburinus Capellanum ad nihil teneri, prout ex ipso dicam infra, nam. ita Igitur dictus Author non est sibi pontrarius, quia diuersi modε sentit de Capellano personaliter obligato,& de alio non sic obligato: Et ista sunt applicanda Superiori, dc suis Religiosis, nullatenus personaliter obligatis in
Hinc e contra est valdε notandum, quM quand5 Missae cele bratio est impo fita Capellano c& idem est de alio Sacerdote ut pse personalithr satisfaciat, si per seipsum non celebret, erit ex
genere suo peccatum mortale, nisi paruitas materiae, vel necessitas excuse per aliquot dies ex praesumpta Fundatoris rationabili voluntate, uti si Capellanus esset aegrotus. Ita cum Barbosa , Bonacina, Petro Nauaria & Card. de Lugo notat, & late ex plueat Tamburm. in opust. lib. de Saeris. Missa, cap. s. f. I. num. I. πωσ 3. Rationem autem cur sit peccatum moris te dat ille d. lib. cap. q. g. s. num. 2. nempe quia facit contra mentem testatoris, te contra pactum. At si quis contra Tamburinum dieeret esse tantum contra Fidelitatem si de facto non celebret per se, & Fidelitatem non Obseruare esse peccatum veniale respondetur, qubdne E peccatum veniale est committendum, tamen Fidelitatis defectus in casa nostro censendus est grauis, utpote in materia
147쪽
I32 Interemtio XIX. De non satisfaciente Misis cte Ex hactentis dictis constat, quod exclusa expressa petitio nodantis eleemosynam pro Missis ut istae celebrentur personalitera recipientibus illam, isti poterunt temper eam in alium transis ferre simul cum obligatione satisfaciendi Missis, prout passim fite: iam a timoratis, est enim diuersa ratio in casu obligationis Teronalis, ae in casu obligationis non Personalis. Praemissa hae distinctione ab omnibus admissa, restat inqui. rere, an quando Missae possunt cum eleemosyna transferri in alium, nec extat obligatio Personalis, si iste non satis secerit, teneatur ipse transferens satisfacere per se, vel per alium e Cen.
seo dicendum esse non teneri, quia & ex natura contractus materiae transferibilis, & ex certa mente saltem tacita illius, qui mihi dedit eleemosynam, in alium cum obligatione satisfaciendi, si ego noluero per meipsum satisfacere, consequent Er si dictam translationem facio , plen4 exequor quidquid fuit mihi iniunctum, sicque ad nihil ultra teneor, prout lumine naturali patet, si totum in reputatum fidelem transtuli. En exemplum clarum rEgo do Cato, v. g. centum scuta ut faciat mihi tale opus a me
ipsi determinatum, vel si ipse nolit per se illud facere, curet mihi fieri ab aliquo alio a se electo , cui det dicta scuta, Caius postea noluit per se operari, sed secundum facultatem a me habitam imposuit operationem dato meo pretio centum scutorum alteri reputato fideli, qui tamen nihil fecit, immo fugit &e. in hoc casu certε omnes assirmabunt, quod Caius ad nihil ultra tenebitur , quia i inpleuit ex parte sua totum id, ad quod tenebatur,& prout a me fuit ei impositum , nempe vel ipse faceret mihi opus si volebat , vel si nolebat per se facere, alteri cui voluerit
operationem committeret, sicuti de facto sic me consentiente commisit, adeoque nec minima rationis umbra apparet , cur
Caius innocens ad aliquid sit obligandus. Idem omnino a pari est in casu nostro, nam si ego do Superiori vel Conventui sine
expressa obligatione personali, ut per seipsos tantum celebrent tot Missas pro centum scutis, cum sic concedam culte in tacith quod idem est ac si expressὸ, ut cum Doctoribus communiter notabo iuba, uum. I .a Superiori, seu Conventui nolentibus per seipsos, ut curent per alium satisfieri, consequenter ab omni obligatione liberantur, totum alteri committendo, quia sic integro
implent quidquid ipsis a me qui eleemosynam dedi impositum .
148쪽
Interrogat O XIX. De non satisfaeiente Missis σα ranluit, nequε aliquid ad Superiorem, seu Conuentum spectat, qubdille alius alias reputatus fidelis, postea fuerit infidelis non satisfaciendo. Cum erg6 Superior , & Conuentus dicto modo se gesserint in casu nostro, desinε culpi, non est cur sint plectendi aliqua obligatione, & praesertim quia nequE iuxta aequitatem est,
ut de bonis Conuentus aliam eleemosynae summam exbursent, sicuti nequE Caius supra dictus, quae omnia solo lumine naturali notissima sunt. QualitEr autem dans eleemosynam Superiori, MConuentui cum litis contrahat, vel non contrahat dicam infra, num. I . & addam num. I s. qualiter ipsi recipientes illam aequirant , vel non acquirant dominium, undE constabit cui si perie pereat iuxta proloquium e Res perit domino . Etiari videantur
v Idem probatur ex sententia, quae dicit, qu6d si fur tradat alicui putato fideli, v. g. Confessario pecuniam furatam, vel
aequi ualentem summam, ut domino eam rellituat, non leuetur
ad iterum restituendum aliam summam quamuis summa iam data alteri perierat apud portatorem , siue ab isto detineatur, sivis ab alio fure rapiatur antequam ad domini manus perueniat. Ratio eur fur sic satisfaciat est, quia ille non tenetur personali. ter per seipsum restitutionem facere, sed sum cie si illam faciae per alium reputatum fidelem, tunc enim prudentEr se gerit faciendo quod potest, & debet, maxime nε se prodat, & de consensu domini censetur sic facere, ut dicam numero sequenti; erg6 cum sic debito suo satisfecerit, ad nullam aliam in dictis euentubus tenebitur restitutionem; & idem est a pari dicendum in nostro casu, in quo Superior, & Conuentus non tenentur per seipsos ratione materiae, quam in alium possunt transferre. io Quod autem in dicto casu furis rationabiliter credatur dominum consentire, immo & ad praebendum talem consensum esse obligatum dicitur a Nostro Andrea a Matre Dei in cursu Salmati.
& per consequens fur committens alteri reputato fideli rem, seu pecuniam, vel aequalem summam restituendam, cum hoc faciat de consensu domini , deobligatus remanet ad aliud restituendum , quamuis a lier non fuerit fidelis in exequenda commissione ;& iste modus restituendi est frequentissimus, & usitatissimus videntibus, & conseruientibus cunctis dominia. Ita Sor. in disp. I s.
149쪽
r Interrogatio XIX. De non fatis faeiente Misis ste
num. 8.& in hanc sententiam se multum inclinare confitetur Pa- laus is praesenti disp. punct. I 8. 3. 9. num. . eamque probabilem esse dicunt Filii uetus, Trullench, Lemus, Hurta do, & Diana parr. Σ.
ract. I. ref 24Sc pari. 7. tract. I O. res Ict in fine, ubi etiam affert Fagunded in Deca. tom. 2. lib. I. cap. 13. num. - Huic erg6 sententiae possunt tuta conscientia Superior, & Conuentus lis conlar- mare in casu nostro, in quo illi ex consensu nedum tacite, sed
etiam non raro prout aliqui Religiosi fassi sunt expressε habuto a dantibus eleemosynam, ut istam una cum Missarum obligatione committerent cui voluerint, potuerunt sic committere reputato fideli, qui si de facto fuerit infidelis, nihilominus Superior , εἰ Conuentus remanent totalitEr Mobligati, unde nee per se, nee pee alios tenentur supplere: Et ista paritas probata fortiori pro casu nostro, cum furis obligatio sit ex delicto, quod nota est in Superiore, nec in eius Religiosiis, quia expresse non fuerunt obligati ut per seipsos satisfacerent, & per reputatum fidelem Acurauerunt satisfieri. Quaere omnino infra, num. I 2Praedicta confirmantur etiam a pari de mutuatario, qui pecuniae sibi mutuatae semper aequirit dominium, ut nemo negat,& tameta ab onere restitutionis remanet liber, si habens mutuantis consensum dandi, ac committendi illam, vel aequi ualentem summam cuicunque voluerit reputato fideli, ut iste eam illi pr, restitutione portet, ipsum postea portatorem a mutuatario siet electum, non fidelites porta ne, sed sibi retinuisse detegat, vel albter ad dominum restitutionem non peruenisse iuxt1 dicta supra, num. 9, Sic pari formiter in casu nostro, nam exqucine ex vi materiae, nec ex pacto Superioris , nec Conuentus accipientes eleemosynam tenentur per seipsos, poterunt cum eadem, vel cum aequi ualenti summa Missas committere alteri, & quidεα ex consensu saltem tacito dantis eleemosynam, qui consensus sempenhabetur, quoties expresse non fuit facta obligatio personalis,. prout cum Bona cina, & Tamburino notaui supra, num. 8. consequenter sic facta alteri commi ilione a superiore ,& Conuentu, 'isti ad nihil ultra tenebuntur , quidquid postea ille alter feceri L. fiue fideliter, sui infideliteriali Et quod ad nihil teneantur in casu nostro Superior, ac
150쪽
Interrogatio XIX. De non satis faeiente Missis cte. t 3yConuentus clare doeetur a Thoma Tamburino in Decalog.tib. 1.
de conscientiis, lit. L. - . Legatum, num. 3. oe 6. ubi quaerit quid sit dicendum, si Testator committat suo haeredi, ut v. g. aedificet domum pro pauperibus, & haeres non exequatur , sed id committat alijs, de quibus certus est posteaqubd nihil fecerint Re soluit ipse hisce verbis: Quandoquidem executionem bariaι Testator commisit, ipse hares exequi debet, secus est obligandus , vel non sili4gandus iuxta gravem, vel leuem culpam, qua at s id commisit, qua est doctrina communis in similibus eommisonibus susceptis . Nox
ergo a fortiori est obligandus ad aliquid, si commissionem in alios transtulit sine culpa , prout quando commissionem fecit personae non manifesthmalae, ut ait idem Tamburinus ibid. quicum etiam dicat, quod ista est doctrina communis in similibur com misionibus fusceptis, & una ex istis sit ista suscepta a Superiore, MConuentu in casu nostro, & alijs postea commissa sine culpa, im-tati ex consensit salthm tacito dantis eleemosynam , uti totiEsdictum est supra, que vi consensum non dicit Tambarinus habuisse a Testatore haeredem, dum absoluth dicit ri e hares exequi debet ,& tamen istum ad nihil obligat, si sinε culpa aedificium .sbi commissum commisit aliis, quamuis de his certitudinem p sea habeat nihil fecisse, consequenthe etiam a fortiori dicendum , est in casu nostro de Superiore, & Conuentu ad nihil teneri, luchi post factam alijs commissionem, praesertiin exeonsensu danaris eleemosynam, dicti alij nihil postea impleuerint, sicque casus noster remanet in terminis resolutus a Tamburino per suam de haerede adductam paritatem, dicente ipso, quod ista est doctrinaedimmunis in similibus commi imbus susceptis . Quid ad rem nos ram clarius Ulterius videantur quae dicam infra , nam IR vers. Ite sumptis.12 Quia contra praeallegata num p. ct IO. de Fure, & Mir. tuatario posset quis dicere, dari etiam opiniones contrarias; duco esse notandum illas non procedere, si res quae est debita, si uis
in genere cui loquuntur Iuristae Φ si uis in specie ut Theologi
asserunt committatur non sollim alicui assignato a ereditore, sed etiam si ab isto fuit concessum debitori, ut eligat portatorem quem voluerit, tunc debitor immunis erit a restitutione quam aes res pereat iuxta tradita dicto uum. 9. duranodo sine eulpa debitae
electioaem fecerit personae determinatae reputatae fideli, & hoc