장음표시 사용
161쪽
146 laterrogatio XIX. De non satisfaeiente M1sis Sanh attenta solum ordinaria eleemosyna, de alijs circumstat vijs materiae, & facti, non videtur esse aliter sentiendum ι 6c sicuti primus largitor iacile ipsemet dedisset talem eleemosynam alicui reputato fideli, si illi fuisset obuius, quia, ut supponitur, nullius personae quaerebat industriam, de tamen satisfecisset obiugationi susceptae, si illam habuisset pr6 Missis sibi. v. g. a Testat e eommissis, ut funa , num II. dixit Tamburinus, ahRuheoqubd teneretur denuo soluere , quamuis fortasse habuerit pinguissimam haereditatem, de hoc quia ex parte ipsius nulla fuit culpa. Cur ergo etiam eodem modo non est dicendum, qubdiatisfecerit, si dederit per manus Superioris, vel Conuentus, vel Sacristae alteri reputato fideli δ Cur non satisfecerit etiam Superior, vel Conuentus, vel dictus Sacrista etiam propriae obligationi, cum totum peractum fit si ah culpae Et hoc maximeo uia isti vel subrogantur nomine haeredis principaliter obligati,s primus largitor fuisset uti haeres obligatus, de secundum Iura subrogatio consistit in hoc, qubd aliquis committit alteri vices suas, cap. Per Venerabilem , ubi Glossi Ec Panormit. de te. delem Innocenti in eap. DHr quaestion. eod. eis. 6c Lanfr. decis 3I . sent.&& subrogatus sapit naturam illius, in cuius locum subrogatur, ichoe tam respectu personae, quam rei, ει temporis . Naidus in
Sum verb. Subrogatum, nam M vel semper datur eleemosyna altimi reputato fideli, nomine, de ex comensu salthm tacito primi largitoris, qui sicuti si per seipsum daret ad nihil teneretur, sic etiam dando per manus superioris, vel Conuentus, vel Sacristae, quia qui per alium facit, per seipsum facere dicitur, ea qui alium, g. de regul. iuris , in o. Nulla ergo remanet obligatio iucasu nostro apud quemlibEt ex dictis, sed totum remittitur comicientiae ministri infidelis, licet prius reputati fidelis. - Tandem ex tot praeallegatis concluditur deobligatus S perior, ac Conuentus in casu nostro , italit nihil supplere teneantur pro infidelitate detecta in delinquente ab ipsis electo . quia fidelem reputabant illum . Et pro hae conclusione facit etiam textus eat . ex parte, de censibus, ex quo habetur obligationem non esse alicui imponendam, nisi de illa elaia constet, probe clath non eonstat in casu nostro praesenti; creatura enim cita
sit libera, odiosum est illi si adstringatur, de obligetur ad alia quod determinatum non clarum, adeoque debet fieri restrictio,
162쪽
Interrogatio XIX. Be non 'Iuthfaeiente Missis cte. 147
Non Ferhampliatio, e . ad nostram 2I. de iureiurando, & cap. Iis d. tit. in C & hoc est commune inter Doctores, quorum decem nomina i Noster Andreas a Matre Dei in Carsu Theol. Morat. Salmant tom. 3. tract. 17. de voto , re is amenta , cap. I. punct. 6. F. I.
Rum. 13 . Restat ergo in Superiore ,&Conuentu sola obligatio supplendi pro parte eleemosynae , quam fortassε retinuerunζω quia clarum est fuisse sollim per istam factos ditiores, ut dictum est supra , uam. I 6. veὲ saltεm dandi aequivalentem summam eiusdem partis retentae, alteri reputato fideli , in istum transii, rendo obligationem solam pro dicto supplemento, quam translationem facere possunt, tum ex vi materiae transferibilis, tum ex toties dicto saltem tacito consensu primi dantis eleemosynam, cum quo nullam personalem obligationem expressE contraxerunt , ut per seipsos satisfacerent, qua expressa obligatione non facta, coniequentErdictus primus largitor libertatem taet- tam reliquit eis, quibus eleemosynam dedit, ut possent nomine suo istam eum obligatione in alium reputatum fidelem transferre, prout lath per hactentu tradita probatum est. In nostro ergo casu cum ex parte primi largitoris nulla sit expressε electa industria personae, nec ex vi materiae, nec ex ut pacti Superior . vel Conuentus seipsos ad celebrandum person liter obligauerint, totalis obligatio debet restringi ad terminos praeeisε obligationis realis, quae est minor obligatio admittens. translationem,& fic non censentur obligati determinate, sed
conditio nate, id Est si potero mihi commodum erit ad celebrandum , accepto pro me tale stipendium, aliter illud idem, vel aequivalens stipendium alteri reputato fideli dabo nomine
tuo, ut mentem tuam adimpleat sic tacitε censentur conuenire, & non aliter .. Sanh nota apparet quomodo iste modus contrahendi non conueniat, atque iuxta dicta talis non sit rationabilis mens primi largitoris eleemosynaM & primi receptoris eius-
dein eleemosynae iai 2I Praedictis supra, uum. I y. vers. Inne haerur. addo pro maiori solutione, qutid Capellanus ratione Tituli, quo potest ordinar, , de contrahit cum Fundatore in Capellaniae collatiqne mediante solemni stipulatione, liche non obligetur personalitEt ad Missas iniunctas celebranda, , semper tamen videtur inuolui
aliqua personalis obligatio, saltEm in defectum substituti, cum T A talis
163쪽
Interrogatio XIX. De non fatisfaciente Missis σα talis Titulus semper assiciat personam , & in thr alia reddat habilem ad Ordines, & possit ratione Tituli retinere sibi ipse Cais
pes lanus excessum eleemosynae, prout ex Sacra Congregatione
Concilij dixi supra, dicto num. t 3. unde exemplum Capellam a Tamburino allatum nihil probat pro ea su nostro, qui est de nullo modo obligatri personaliter; verum Titulus Capellaniae semper importat aliquam obligationem perlanalem, sicuti etiam vi id obit Er dicam in Μissis perpetuis ratione talis contra tus, in quo solet interponi solemn H stipulatio,&etiam assignari pinguior eleemosyna , secus in Missis manualibus occurrit, ut patet, & nimis exorbitat a ratione aequalem in utroquε casa ponere obligationem, ut bene consideranti coustabit, cum tamia intersit disparitas.
IRT ERROGATIO XX. An scriptura sinὸ testibus facta a testatore eum eius
subscriptione non eompleta, censenda sit valida in utroque foro fIN Ciuitate Fori Livii Nicolaus de Franciscis, qui tres habebat filios masculos, quorum natu maior primogenitura per testamentum decoratus a patre cum fuisset, morti postea proxumus idem pater, vocari fecit ad se Notarium , cui imposuit, venullo teste praesente scripturam faceret, in qua exprimeret, quod singulis suis filijs aequales portiones de sua haereditate paternΣ, relinquebat. Facta per Notarium huiusmodi priuata scriptura, volens ipse pater eam propria manu subscribere , tantum scripsi esc: Nicolo Frane. dicens, se non posse ob manus debilitatem vuter ius scribere, asserens tamen se sequenti die fore completuram iam incaeptam suam subscriptionem; & ideo sequenti die accessit sponte dilius Notarius ad praefatum Nicolaum , petens ab isto, an vellet ut testes vocarentur, qui eum viderent subscriptionem perficere, sed noluit utpote adhuc scribere non valens propthrmanus imbecillitatem, sicque decessit. Post huius obitum insuris
rexit inter duos fratres minores, & maiorem contentiosa praetensio, volentibus minoribus, quod contra primum eorum patris
inflamentum, sola eiusdem scriptura dicta esset sustinenda, atquΔ
164쪽
Pterrogatio ax. De sub restisne imperfecta σα Την effectuanda . Huius dissensionis resolutionem quaesiuit Frate emaior ab Advocato, a quo nullum aliud responsum habuit, nisi quod sistendo in Iure pro foro externo, poterit ipse suam opinionem dicere; caeterum pro foro animae res erat decidenda per
Theologos, adeoquE praedictus Frater maior dubium hoc proposuit cuidam Patri Congregationis Sancti Philippi Neri; in praefata Ciuitate, in qua antequam mea Religio esset ibi fundata , contigit me per integram Quadragesimam in illius Cathedrali
Concio natorem esse, sicque depraesenti casu ab eodem dictae Congregationis Patre, quid saltEm pro conscientiae foro sentirem fui
, Responsio oretens s data cursim.
x Meritb de isto facto quid sit resoluendum potest dubitaritiam pro foro fori, tum pro foro poli. Et quidem scio in hae Ciuitate minimε de praesenti deesse , qui doctissimὰ casum v leant resoluere, sicuti nec alias defuere, qui patriam hanc suam pluribus voluminibus utriusqu4 Iuris toti orbi illustrem reddidere. Nihilominus ut minus kiens, interrogationi respondeo. Iura aliqua , quae validitatem scripturae cum vi testamenti fi meat prout in casu, dico non dari , sed potius communi thr loqui pro inualiditate quoad forum fori; nam in materia ultimarum voluntatum debemus habere claram, & integram scriptura , , per quam dubitare minimε possimus de mente disponentis. Cum ergo i a casu nostro habeamus primum testamentum patris factum per rogatum Notarium coram requisitis testibus, seruatisque in eo caeteris solemnitatibus a Iure volitis clarε, & expresse, & de
illius cessatione μὰ ex toto, sitiε ex parte iuridice non constet, si ante quod scriptura post testamentum facta integram subscri tionem ipsius patris, non habebat, neque illam complere volui immo nequE testes vocari prout vocandi fuissent, consequentEt fundamentum reliquit iudicandi paenituisse de dispositis indicta scriptura, de qua monitus a Notario fueral esse nullius roboris . deficiente in illa ipsius integra subscriptione, testiumque praesentia. Sic defuncto patre, concludendum est nil aliud dispost tu tria
ab eo fuisse, nisi quidquid per testamentum ipsius habemus, nulla habita coasideratione de praedicta scriptura, in qua substantialia
165쪽
Tsci Interrogatio M. De subscriptione imperfecta M. Iuris deficiunt; & ita censeo esse resoluendum casum nostruma pro foro externo, prout in alia mea responsione lath scripta probabo.
2 Supposita postea declaratione mentis dicti patris expresilifacta Notario, cuius manu seripturam facere rogauit, sequitur dubitandum, an in lato conscientiae valeat, sitque sustinenda dicta scriptura Respondeo posse saltem fortasse probabilitet sustineri pro foro animae, prout ostendam, probabo in seriae LMLa, quam postea dabo iaa ponsio latὶ seripta. I Ad dubium praesens ut plene respondeam proeedere debeis eum distinctione duplicis fori, scilicEt examinando illud , tum
pro laro externo, tim N, interno. Currit autem dubitatio in praesenti non de testamento patris, quod cum requisitis.R Iure supponitur rite,& recte factum , sed tantum dubitatur de scriptura manu Notaria facta de mandato eiusdem patris, in qua aliter disponit ac in ultimo suo testamento disposuerat, sed dicta scriptura non erat subscripta ab ipso patre nisi ineompleto eluxnomine fiet Meou. Franc. cum debuisset completh scribere: colo Francestalia 4 Dico , quod licet seriptura sit facta per manum Notaris non probat, si non habeat solemnia luris. Bald. eons a. lab. 3. &in cferitura, c. de M. instrum. Et ubi scripturae solemnitas requiritur aelure,.si illa fuerit omissa , non subsistit talis seriptura, ut liquet per L contractus Io. Cin Ad. instram. α tradit Naid. m Sum.
s Cum ergb in cas nostro scriptura facta per manum Not ria non tamen subscripti tamquam rogati, propterea non dicatur publica, sed priuata, ut firmat Angel. eo . χχ.. priuata autem scriptura non admittitur in concursacum instrumento , sed testamento , nisi sit subscripta salthm trino teste, iuxaa Lferipturas, c. qui poc in pignor. hab. quia supponitur facta in fraudem Liudh constat, scripturam casus nostri carere taemni, Iuris, Me quε & probatione ..6 Et quia scriptura praefata continest rationem testamenti,,
ideo per subscriptionem breuiatam sic t die o Franc reddit iasii
166쪽
Interrogatis XX. De subscriptione imperfecta M. Istis subsistens, habetur enim in Iure, & a Iuristis, quod nee Bre uia rura, nec notae sunt admittendae in testamento, sed integris litteris debet scribi , I. sed eum, S in fis. J. de bon. mg. Cuia c. lib. 3. obscap. 3. Ferdin. Ua'. min. de Dectis tib L. de fa ess progressu, 3. Σ . num. 3. Teserena plures textus, de Doctorum authoiaritates pro hae sententia, quam pro foro fori esse prorsus tenendam eenseo, pro qua stat etiam Ancharam cons. 1 num.3.σ quatenus asserit , quod in ultima voluntate potius attenditur effectus iuris,quam mens testatoris.
7 Caeterum loquendo de casu isto quoad sorum poli a siero. quod si constet vect animum, sed mentem patris fuisse , scripturam praedictam validare contra dispositionem per testamentum in isto faciam, mens eius esset adimplenda, tum quia mens tamquam Regina primum locum obtinet, L in conditionatibus. Τ. de eonditionib. σdemonstrarion. Florie f. 16. -λ' Tum quia pro
seruanda mente, do voluntate testatoris, receditur etiam a verbis. Mantiea de coniecturi Ulim. volunt. lib. 3. tit. 3. num. P. & ROland.
a Uall. cons. 33. num. 3. lib. 3. ει alibi saeph in Iure 8 Nee puto posse opponi , praedictum patrem noluisse integram substriptionem manu sua seribere, tam hodie, quam nee cras, quia paenituit nouam dispositionem Beere; etenim respondeo non esse prauumendum huiusmodi mendacium, ac fictionem in constituto in articulo mortis, reputato salutis aeternae suae undequaquhsollicito etiam in leuibus, praeserum quia nemo iadubio praesumitur malus . Barbos. Axiom. 3 -m. eum innuis meris ; de quod dicat se non posse facere ob manus imbecillit tem, cum pro veritate possit, at nolit ob voluntatis desectum, non est in tali circumstantia credendum.
Et si videatur subd dicti patris mens dubitationem admittat, nihilominus est intelligenda ut sit rationabiIis, prout eontauit
Bald. coss. II s. lib. I. at talis non esset in moribundo contra
suam mentem loquente, hoc est mendaciter.
167쪽
, s 1 Int. IDe furto rei venditae, θεηοndum tradite emptori
An pretium rei vendita, sed nondum tradita emptori a venditore , apud quem eodem die fuit furata , sit res, tuendum e IN naui Tabellar ij Ciuitatis Bononiae Venetias ibam eum pliniribus tum Ecclesiasticis, tum Saecularibus. Inter Ecclesianicos erat unus Parochus, & inter saecula res erant duo Doctores Iuristae, quibus Parochus dixit. Excellentusimh Domini vos rogo, ut me doceatis quid fit resoluendum in isto casu. Caius emit equm soluto statim illius pretio venditori, quem rogauit ut illum in suo stabulo usquhad sequentem diem custodiret. Manlfacto accessit emptor ad venditorem, ut equm reciperet, sed responsum a venditore tantum odb accepit fuisse equm furatum . fracto stabulo per fures. Nunc quaeritur, an emptor possit re si tutionem soluti pretii exigere, & an venditor illud reddere imneatur λ Hic unus ex dictis Doctoribus respondit Parocho: Ad modum Reuerende Domine, cur nox interrogas 3 Interroga illum Patrem Cassianum Carmelitam Discalceatum, quem nobiscum habemus, & nouimus aptam resolutionem dubiorum dare . Hoc a me audito dixi: Ego non sum Doctor sicuti vos nihilominus si mihi sietet inrerrogatio de praestati quaesito, rese
g Supposito quod Caius emptor equi hunc reliquit in stabulo venditoris, ut illum custodiret v vh ad sequentem diem, talis equs, cuius pretium iam soluerat emptor, factus est proprius eiusdem emptoris, qui propterea sub ratione depositi illum reliquerat in stabulo venditoris custodiendum usque ad diem bsequentem. Igitur huc intrat dubitatio NAn in damnum deponentis, vel deposita rij depositum pereat Responsio exigit distinctionem , nam depositum potest perijsse ex dolo, vel ex culpa lata , seu leui, aut leuissima ipsius depositar ij. In casu autem nostro, prout
168쪽
1nt UxDe furto rei veniat sed n am tradita emptori cte. IProponitur nulla apparet culpa deposita rij, suposita illius custodia equi intra stabulum benis obserratum, undὰ illud frangere debuere latrones, ut indε equum ea traherent. Hinc certum mihi est , depositarium in casu nostro at preti; restitutionem minita hieneri ; nequε releuat furtum euenisse in domo , siuε stabula venditoris, quia verε erat equus factus proprius emptoris, a quo pretium fuerat integrε exbursatum. Ista sum ciant pro responsione verbo tentis breuites data , fusius tamen per scripturam adhuc declaranda. Responsio latὸ Icripta. 2 Pereunte deposito apud depositarium , si quaeratur an dan num sit deponentis, dicendum est negatiuε, fi depositarius fuerit in culpa , ut depositum perierit. Non tamen ex quacunquε culpa depositario damnum semper spectabit . Quapropter multiplex culpae genus a Theologis,& Iuristis assignatur ; de sic distinguunt culpam in Theologiam mortalem, id est latam, seu crassam, &in leuem, & leuissimam . Culpa Theologica iuridica , seu lata, ac crassa committitur quandb fit, aut omittitur id , quod ut plurimum non fieret, vel non omitteretur in ea re a viris suae professionis, ut v. g. si quis in loco publico relinqueret quamuis in aduertent Er rem apud se depositatam. Culpa leuis est, quando fit, vel non fit id, quod non facerent, vel non omitterent viri suae professionis diligentes, ut ν. g. si depositarius relinquat depositum in cubiculo, negligens eius ostium claudere. Leuisma culpa est , quando quis facit, vel omittit, quod non facerent , vel non omitterent viri diligentissimi, ut v. g. si quis quidem, cubiculi ostium clausit, tamen neglexit manu probare, an esset
3 Ex praedictis facile est deducere resolutionem praesentis d bij, nam si depositarius nullam ex praedictis culpis admisit, ex qua furtum depositi potuerit sequi , ad nihil tenetur , undε emptor equi nequit a venditore pretij restitutionem exigere . Ita
communiter Du. 4 Ut autem enucleatius in materia depositi plura tradam , pono sequentia.
: Primo ; Qua udb depositum factum fuit in gratiam solius do.
169쪽
Is Int.XXI. De furto rei vem tta,sed η dum tradita emptori σα poneatis, tunc depositarius tenetur solum de dolo , de lata culpa.
Secundo: Si depositarius pro depositi custodia aecipit aliquid ,
peremite deposito , tenetur de culpa etiam leui, non autem de leuissima ; sed vide infra , vers. Quarto. Tertiὸ: Qui se obtulit in depolitarium, tenetur de culpa etiam leuissima. Ratio est, quia depositum fuit factum in gratiam .
ipsius deposita rh; & idem est si pactum fuit factum. Sic docent
Quarto: Qui pro mercede aliquid recipit in depositum , tria
foro externo tenetur de omni culpa , etiam leuissima exi. σ itat, at boe, J.navi. eaupo. 6e hoc ne ostium fraudibus pateret. Sic refert Diana coordin. tom. 6. tras. 3. res I 3. ubi addit, se putare esse valde notandum a Confessa rijs, in foro conscientiae teneri s lum de dolo, & leui culpa ratione contractus, vel quasi contractus, prout docet Rebell. pari. Σ. lib. d. quast. Io. num. II. Uide supra, vers. Secundὸ
uumto : Si depositarius est dubius, quod depositum sua culpa
perierit, non tenetur restituere, quia cum delictum non praesumatur, ipse est in possessione suae innocentiae. Sanctus in Selea. disp. 3. num II. Sanct. de Matrim. tom I. lib. 2. disp. I. num. I 8.
de plures alii. Caeterum in foro externo praesumeretur depositarius in dolo, si res ipsius appareant incolumes, unde ad ipsum spectat onus probandi depositum casu per ijsse, vel non potuisse simul seruare depositum, de res suas licet viliores. Maseard. de probat. veri Depositarius, concl. y . Tamen Naidus in Sam. verb. Depositum, num. 3. vult, quod si depositarius nequeat proprias res, & depositatas seruare., si omnia sint aequalis pret ij, potest prius proprias in tuto ponere, si vero res depositae sint maximi valoris, debet istas praeponere. Sexto: Si depositarius utatur deposito, videtur furtum facere, dummodo nec expressam , Nec ea citam a deponente habeat licentiam. Ita ex Instit. de obligat. qua ex delicto nascuntur, s.furtum.
Verum si depositum sit de rebus usu consumptibilibus, ut sunt
170쪽
Dt.XXI. De furto rei vendit assed nondum tradita emptori oee. I s suinum , oleum, frumentum &c. dicit Diana pari. . tract. .res. 88. se putare non esIe condemnandum fallem de mortali depositarium, qui similia consumeret, dummodo sciat se tantum de .
eiusdem bonitatis posse restituere deponenti depositum possenti, nam huiusmodi consumptio damnum nemini assert. s Alia ad hanc materiam spectantia habentur in mea Arbore
omnium opinionum Morad. tom. 2. lit. D. ve . Deposivum, per tot.
Vide ibi. 6 Deniquὸ pro resolutione casus nostri refero decisionem Rotae Ferrariensis apud Marcum Antonium de Amatist quae est inter caeteras 42. de quodam Textore draporum sericorum, qui certa conuenta mercede sericum ad texendum accepit, quod furto sibi subtractum fuit dian in domo ipsius depositum erat, id eh-que di ta Rota censuit ad damnum Textorem teneri, quia ex visitatione loci aperte constabat de negligentia ipsius Textoris, eo qubd antequam ingrederetur ad locum ubi sericum claudebatur intrandum prius erat per alia loca, quae si diligenter fuissent custodita, fures ingredi non potuissent, dum Textor erat in platea ad inspiciendum quosdam ludos, prout consuluit Laderch.
Ex praeallegatis iudicet vir prudens pro casu nostro, an depositarius fuerit in culpa lata, vel non , ponderando circumstantias loci, custodiae Sc
7 Placet hic notare quid responderi potest interrogantibus: Ferieulum rei venditae ad quem spectet i Dico, quod quamuis regulariter periculum rei venditae spectet ad emptorem, ι. qui osscis,g. res in auersione, st.de contrab. emption. LI 6e ibi Gloss. β. de pericul. oe eommo. rei vendita, ubi Bald. num. 2. Salicet. in prima oppositione . Castrens in principio, etiam quod res tradita non fuerit, ut ilia terminis probat textus in l. cum autem emptio, distit. de emption.
O vendition. quando venditio est perfecta , l. 8. Τ. de Pericul. σcommo. rei vendit. Id tamen non procedit . quando venditor, qui ante traditam possessionem tenetur ad custodiam, & diligentiam, di si sequatur damnum etiam ex leuissima culpa ad illius emendationem , t. Venditor bominis, fide action. empl. quia ad maiorem rei venditae custodiam arctatur, quam propriae, i. Hoc ita verum, s. custodiam, j. de pericul. ct cammo. rei vendita.