장음표시 사용
121쪽
Libera I. Ti. II.ε1t Mirat definitiones, contra quas multa disputantur. Νam, i animalia bruta destituta sunt ratione. Quae vero ratione carent, legibus obstrinisi nequeunt. Quis, quaeso, leges praescripserit arbori , ut salter, equo ut cantet, capro ut castus sit λ Ratione hae res carent , adeoque nec leps intelligunt, neque iis possunt obligari. Si legibus obligari non possunt, sane nec ius in eas cadit, adeoque salsum est, quod jus naturale natura omnia animalia docuit, multoque verius est, quod
ἀλήλους. ἐτά ψ δία ἐστὶ μετ ά onm mano generi nam lex datur , a Iove summo, Quippe ferae, pisces, amium genus aItiυOIantum mutua se vertun in pabuIa, iuris egentes e Iustitia at nobis, quae res eσι optima, celsit, i
αὶ Exempla hujus iuris animalibus omnibus
cum homine communis dari nequeunt. I n priG. Inst. h. t. proferuntur exempla, conjunctio ni natis
r uni maris & seminae, educatioque sobolis, quippe quam & hominibus & brutis . natura inculcat. Sed uuamvis lateamur bruta coniungi & procreate statum, pullis ubera praebere: id tainen non faciunt ex Obligatione juris, sed ex impetu naturali, ipsaque nesciunt q)id ag*nx' . . . a . Quomodo ergo in has definitiones inciderunt veteres λ Sunt, qui Stoicos, quos acti secuti Sunt, brutis rationem tribuisse contendunt. Sed id nec Stoici secerunt, ut ex Plutarchi labro de solertia AnimaIlum docuimus, nec JCil, qui In L. I. I. V. si quadr. pavp. Dc. bruta sensu carere dicu t. Vera ergo Stoicorum JCtorumque hypothesis haec suit: secuddum jus vivere, est Secundum naturam vivere; natura est vel brutis cum homine communis, vel homini propria : secundum illam vivere, est secundum jus naturae vivere: secundum hanc,
122쪽
De Iure Nat. Gent. εχ csυ. Iis ad regulas iuris gentium. lnde ergo fluit utraque
definitio, quam dedimus: E. g. se defendere adversus aggressores, commune est brutorum & hominum , ergo est juris naturae. At pacta servare, naturae humanae proprium est; bruta enim non Paciscuntur: ergo est iuris gentium. Veram hane fuisse veterum JCtorum sententiam luculenter patet ex L. I. g. 5. 4. f. densi. oe iure. Sed sciverunt tamen veteres in bruta non cadere obligationem , adeoque nec jus illis tribui posse: cur ergo illis nihilominus ius naturale tribuerunt λ Audiamus Cui acium eleganter respondentem in Not. prior. ad pr. Inst. h. t. Ius in bruta non eadit, nam nec injuria eadit. Denique, ut rationis, ita stiris expertia bruta sunt. At quae bruta faciun/ incitatione naturali, ea si homines faciant, iure ni turali faeiunt. Haec ergo Stoicorum , haec veterum d Ctorum sententia, e. g. bruta se defendunt ex impetu atque incitatione naturali, sine ratione& consilio. Si idem homines faciant cum consilio& ratione, tunc eos secundum jus naturae agere dicebLnt.
Duplex vero veteribus est ius gentium, primarium & secundarium. Quamvis enim haec vocabula artis nusquam in Jure nostro reperiantur, res ipsa tamen ibidem omnino reperitur. Primariis est, quod naturaIis ratis inter omnes homines eam
stituit oe apud omnes peraeque custoditur g. b. tiat. h. t. Secundarium, quod usu exigente & humanis necessitatibus es introductum, I. Inst. eod. Differunt ergo haec iura i ratione originis : primarium ab ipsa ratione, vel Deo potius, ejus auctore, est; secundarium gentes per pactum lac, tum introduxerunt. Ε. g. pacta servanda esse, ratio homines docet: at, quod bello capti servi fiant, ea gentes tacito inter se constituerunt pa-EM. Est ergo prius iuris gentium primarii: γ- sterius secundarii. 2 Differunt, materia. Jus primarium est absolvium, quod in hominem absolute cadit, tanquam hominem. E. g. religio erga. Deum
123쪽
Deum , pactorum Sanctimonia. Jus secundarium est hypotheticum; non enim locum haberet, nisi poneremus certas necessitates vel certos status. Si ee. g. furtum non esset prohibitum , nisi dominia reci- introducta ponamus ; bellum non esset juris, nisi statum Mnanius, ubi iudiciis destituuntur homines.
Exposuimus hactenus doctrinam veterum de jure 'Naturae & Gentium: jam quaeritur, an non adcuratius utriamque Jus possit definiri λ Id sane nemo negaverit. Recentiores enim, ex quo . Nullo accuratius Ius Naturale excoluerunt, animadverterunt , definitionem nonnisi ab eius auctore &promulgatione esse petendam. Jam cum auctor huius iuris sit Deus, promulgatio vero facta sit per te am rationem, commodissime sane defini tur , quod fir ius ab ipso Deo generi humano per σef am rationem promulgatum. Eodem sere modo Apostolus sibi concipit jus naturae, dum dicit
opus legis cordibus etiam gentissum inscriptum.
Rom. 2. I S. Dicitur enim cordibus inoriptum hoc bis eo Sensu, quod per ipsam rectam rationem Matim uni cuivis innotescat, modo recta ratione aratur, eamque in consilium adhibere velit. tacea ergo definitione simul videmus, i salsum esse, quod cum scholasticis tradit Grotius άe I. B. P. F. o. presera. fore aliquod ius naturae ,
Miamsi diceremus, quod sine summo scelere dici nequir, non esse Deum , aut non curari ab eo riEgotia humana. In eo, inquam, ratio fugit vir iam magnum. Nam .ius est complexio Iesum, s. 55. ubi ergo nulla est lex, ibi nullum ius: nulla autem lex est ubi nullus legislator, ubi nullus Deus, . o Sublato Deo tolleretur Ius Naturae. Posset quidem & atheus , etiamsi Deum existere negaret, secundunt juris naturae praecepta vivere , a Iurto , caditibus, iniuriis abstinere, sed id tunc non fRCeret obsequio juris, sed intuitu propriae utilitaris ,
124쪽
De Iure Gent. Ciυ. III quia videt se aliter in societate humana serri non posse. Deinde ex hac definitione etiam videmus, et) jus naturae esse immutabile, g. II. Iust. h. t. Nam & Dei voluntas, ex qua proficiscitur, &ratio, per quam promulgatur, immutabilis est. Si ergo mutaretur Jus Natura , vel Deus non amplius esset Deus, vel id fieret rationi adversum, quod antea erat eidem consentaneum: quod absurdum. Neque ergo Ius Naturae mutari potest. At dicitur tamen mutari L. 6. pr. f. de Iust. Iure,& quidem per Jus Civile λ Imo id negatur. Nam distinguit i) inter Ius Naturae permissiυum praeceptisum. Illi humanum genus renunciare potest, tamquam juri in sui favorem introducto: de hoc vero recte dicitur, ouod mutari nequeat. Atqui de illo potissimum loquitur L. 6. pr. E. g. Lex praeceptiva est, neminem laede. Hanc nulla lex civilis evertere vel mutare potest, & si princeps quidam vel tyrannus id auderet, obtineret illud Apostolorum Adh. 5. 29. πειθαρχειν δῶ θεοεμῶλον ἡ ἀθρώποις, magis Deo Obediendum quam hominibus. 2 Distinguendum inter mutationem iuris, & attemperare illud ad statum reipublicae. Illud fieri non potest: hoc autem, quia Salvum relinquit Ius Naturae & tantum ei circumstantias quasdam addit, omnino recte fit a quocumque legislatore. E. pacta sunt servanda, est Iuris Naturae. Jus Civile addidit hanc circumstantiam, ut pacta non sint nuda, sed certa cum stipulatione conjuncta. Non mutat ergo regulam, sed circumstantiam addit, quam exigere videbatur status. reipublicae. Et de hac adtemperatione I. N. ad statum civilem loquitur d. L. 6. pr. de Iuri. Iurea
XLI. Definivimus Ius Naturae: quid vero Ius Gemtium Est ipsum ius naturale integrarum gentium negotiis oe caussis adplicatum. Non ergo ius naturae & jus gentium sunt duo diversa jura, ut sibi persuaserunt veteres JCti scholastici & ipse F GrO-
125쪽
et a I. DI. II. Grotius, sed unum', idemque jus pro diverso sub. lecto inuo naturale dicitur, modo gentium. Si enim negotiis caussis privatorum adplicatur, dii itur Jus Naturale: sin negotiis & caussis gentium, dicitur Jus Gentium. E. g. pacta sunt servanda, est regula duris N. Si fingamus Titium Maevio promisisse IOD. aureos , eosque non prae stare, dicemus illum violasse Ius Naturae, quia privatus uterque est: at si fingamus foedus in-rer se pactos Hispanos atque Gallos, & alterutram gentem non satisfacere legibus istius scederis, dicemus eam gentem foedifragam esse contra Jus Gentium; & tamen idem jus utraque jussit pacta servare. Sunt, qui objiciunt ea tamen , quae sunt Iuris Gentium secundarii, non posse ex dure Naturali derivari, e. g. bella, servitutes, etc. adeoque dari Jus Gentium a jure disturali diversum. videndus Sam. Rachelius in asess. singularido Iure Gentium, & B. Huberus, digress. II b. 5. . 0. Sed iam ostendit Puffendorfius omnia , quae ad Jus Gentium secundarium referri solent, vel esse vere Jur. Nat. ut bellum; vel tantum ex moribus gentium fluere, adeoque Iuris potius Civisis eSSe, quam Gentium; e. g. servitutem bello ea piorum, iuris Sepulturae hic. Maneat ergo firmum& fixum , non dari Jus Gentium a Iure Naturae
' Redeamus ad ' superiorjnes divisionem. Iesu erat vel divinum, vel humanum: divinum iterum vel naturale, ves positivum. De naturali hactenus dirimus: sequitur jam positivum. Est vero Ius divinum positivum, quod per sacras litteras promulgatum ex sola rectis ratione non innotescit. Maxime erso a nathrali dissert, quamvis a Deo utrumque siti' Nam' i 'naturale est per rationem,
126쪽
Illud est aeternae necessitatis, &.Ita cum recta r rione conjunctum, ut vel ea Sola innotescat ipsis etiam gentibus. At hoc non est aeternae necessitatis, sed ex libera Dei voluntate dependet, adeoque nesciret homo id justum esse, nisi sacrae litterae id docerent: e. g. quae Deus Israelitis praeceperat de circumcisione, de Sacrificiis, de esu animalium impurorum prohibito, erant jura divina , Sed quae non erant aeternae necessitatis; nectatio Judaeis dictare potuisset nefas esse suem vel
leporem comedere, nisi scriptura id revelasset. Jus hoc positivum divinum in misersale Particu Iare dividitur. Uniυersa Ie vocant quod toti generi humano commune, e . g. leges Gen. 9. 6. Levit. 8. 2o. Particulare, quod penti Judaicae proprium est, e. g. leges de circumcisione, sacrificiis, esu animalium, lepra, & reliquae caeremoniales & s renses. sunt quidem qui duri universali positivo Status quaestionem. movent, negantque 'hujusmodidus dari: sed de ea controversia alibi erit docendi locus , cum illa tirones non capiant.
Progredimur ad Ius humanum vel civile, adeoque ad tertiam hujus tituli partem. Dicitur Dyciυi Ie jus, quod quiaque popuIus sibi constituit, et cujusque ciυitatis proprium L. d Iust. Iare. Unde differt a Jure Naturali & Gentium, quod non uni alicui genti vel civitati proprium, sed oniverso generi humano commune est. Multa nimirum singulae gentes praecipiunt, multa prohibent, quae in se nec turpia nec honesta sunt; sed, quia reipublicae utilitas id exigit, justa fieri incipiunt. Ε. g. venari seras non est injustum, & potest tamen id iure civili gentium multarum pro- Aut per Traditionem. Vid. item loc. cit. Trident. ) Vel Traditio. Ex hac enim pariter agno scimus Dat voluntatem. Cons. Tridenti l . cit.
127쪽
in se nee thonestum nec turpe est, sed lex tamen Romani ii bat omnes ingenuos per certos annos
stipe a facere. Quaecumque ergo singuli populi circa huiusmos sanciunt, ea duris Civilis esse dicuntur. Patet inde, i Ius Civile non esse omnibus gentibus unum idemque, quia nee omnibus idem, utile vel noxium. 23 Tot esse Iura Civilia , qηρο sunt civitates. vel respublicae. Attamen 5 quia plerique populi moratiores Iuri Romano ob
summam aequitatem se sua sponte submiserunt, id κατγξοχην & propter summam eminentiam Ius
Civile dici, item Ius commune. . Ergo ubi hodie de dure Civili vel Communi uniuimur, plerumque
Romanum intelligere solemus. si g. XLIV. IJus hoe Civile dividitue i in scriptum vel nbit
scriptum. Sed hic ante omnia tenendum, scribere hic non accipi rrammatice, pro redigere in litteras , datur enim ius scriptum quod nunquam in literas redactum est, & datur etiam ius non scriptum, quod tamen in litteras redactum; e. g. consuetudines seudales, quae in Corpore Iuris occurrunt. Quid ergo JCtis hic est scribere, si significationem grammaticam non sequuntur ρ Resp. Scribere JCtis est promulgare s Jus scriptum, promulgatum Jus non scriptum non promulgatum.
Quam significationem & Graecis non ignotam suisse in nota docui. Quodcumque efgo jus expresse promulgatum est, Sive scriptura, sive voce praeconis, sive alio quocumque modo, id dicitur Jus scriptum, sive in scripturam redactum. Binc e. g. Lacedaemonii usi sunt iure scripto, 'quamvis numquam in scripturam redactae sint Lycurgi leges. Quodcumque ergo jus tacite & sine promulgatione in republica invalescit, sive postea in scripturam redigatur, sive non redigatur, non scriptum dicitur: e. g. Consuetudines seudales. Exinde apparet non accurate Justinianum f. IO. Betra. s. r. hanc iuris partitionem arcessere a moribus Lacedaemoniorum & Atheniensium, quasi
128쪽
Do Iure Nat. Gent. ει Cιυ. Iasilli iure non script hi Scripto, usi sint; vere
enim utraque civitas iure scripto regebatur. L curgus enim non minus quam Solon leges suas sollemniter promulgaverat, quamvis eas litteris consignari noluerit. Erravit ergo Iusti Manus, nisi jusseriptum acolpias in sensu grammatico; hoc enim sensu vere Athenienses iure scripto, . Lacedaemonii iure non scripto usi sunt. At tunc perperam dicitur haec divisio ab illis civitatibus originem
Iuris seripti sex species sunt r. i lex, de qua
de quo g. 48-5o; ι principum placita vel constitutiones, de quibus. g. 5i 5; 5 magistratuum edicta, de quibus g. 64-M; & denique 6 responsa prudentum, de quibus g. 67- o.
Et eo ordine. species iuris scripti recensentur ing. S. Inst. b. t. Sed posset cuidam dubium suboriri ex duobus locis obstantibus. Nam in hoc g. II. ius, ex responsis prudentum ortum , scriptum dicitur; contra L. 2. g. .5. oe vi origine Iuris, . sine scripto venire dicitur, & sine scripto in sola prudentum interpretatione consistere. Sed salva res est, si distinguas tempora. Responsa prudentum initio fuere ius non scriptum, quia nunquam petmodum legum promulgata sunt, sed tacite in .ro auctoritatem consecuta. Ex quo autem Justinianus ea in Digesta retulit, & tanquam leges ab omnibus observari jussit, sane Jus scriptum esse coeperunt, tanquam sollemniter plomulpatum. Sed de hoc in ipsa nota . Pergimus ad singulas iuris scripti species.
Earum prima est Lex. Haec tac loco non accipitur in sensu hodierno quo omne praeceptum summorum imperantium lex dicitur: sed in sensu Romano. Ergo ex antio uitatibus paullisper re-- petendum, quomodo LL. latae suerint Romae. Ptimo ergo i lex scribebatur a consule vel praeto-
129쪽
re di Litore aliove magistratu, & communicabatur cum Senatu. et . Si lex senatui placeret, fiebat SCtum de lege serenda .. 5 Hinc lex'promulgabatur, i. e. proponebatur publice per trinundinum, id est: per 27. dies, ut. uouSquisque civis eam legere & expendere possen' 4 Ilinc inducebantur comitia, quibus qngult clyes intererant 5 Facta re divina prodiban magistratu Se
natorius, & legem rogubat 'rmula: velitis lubeatis, Quirites, an haec lex recipienda sit. U 1um singulis civibus distribuebantur duae tabulae, una, cui inscriptum A., antiqua probo) una , cui inscriptae litterae V. R. uti rosas . A me porro cives centuriatim vel tributim ibant per partes, Malterutram tabulam conjiciebant in cistulam. Qui cl- quid ergo placeret civibus id licitum erat, poterantque vel probare legem, vel antiquare. o Denique dinumeratis. tabellis , si plures cum litte-Ta A. reperiebantur , lex pro relecta habebatur ; smvlures cum litteris V. R. lex tamquam populi Suf-- fragiis probata promulgabatur. Plura diximus m. Rom. h. t. Jam ergo facile int finitionem legis. Lex est, quam populus Romanus universus) senatorio magistratu veluti consule,
e praetore , vel dictatore γ. constituit. NimIrum inde patet, libera republica duo fuisse legis requisita MQ ut lex serretur a roto pNulo, qui e particiis & plebeiis constabat: a) ut serretur rogantea
Unde statim intelligimus, quomodo a lege dit serat Plebiscitum. Illud enim i) non a toto populo serebatur, sed a Solis plebeiis; 2 non rogante magistratu senatorio sed plebei O, i. huno aliquo plebis. Quum enim , electis regibus, maxima esset inter patres & plebeios discordia , illique aristocratiam , hii democratiam stabilire conarentur, demum in Moptem Diebeii, nec prius reversi sunt in urbem, singularem impetrassent ni agistratu nHi puta tribunos plebis, qui plebem adversus consulum & se
130쪽
natus injurias; ει senderem. Lιυ. I. II. c. a I. L. a. 9. 2o. f. de oris. Iur. In tribuni cum esSent sacro-i
sancti, i. e. inviolabites, nihil secerunt reliqui ut summam potestatem ad se traherent , & veram introducerent democratiam. Et hinc & leges,per plebis suae suffragia ferre incipiebant, quae plebi scita vocabantur. Hinc novae lites. Senatus nim vel patres non solum tribunis hujus rimes t os laturis acriter resistebant, verum et bam si perlatae essent, se istis teneri negabant. Hinc post multas discordias a. v. c. 504. lata lex Horatia a Al. Η cffatio Cons. , cautumque ut quod tributini, plebs '.iussisset , populum . universum) teneret. Lιυ. I. III. c. 55. Postea, quum novis favillationibus legem Horatiam eluderent, succeSSit a. v.
c. lex Publilia, a Q. Publilio Philone dicta.
tore lata, ut Quiritet omnes tenerent. plebiscita.Lιυ. I. VIII. c. a 2. Denique cuni de novo tergi versarentur patres, plebs ad seditionem consternata. denuo in montem Ianiculum secessit, noni
prius reditura, quam per Q. Hortensium diis atorem a. v. c. 456. lex Hortensia esset lata , eaque leges Horatia & Publilia in usum revocatae. Geli. Iιν. XV, c. 28. L. a. g. 8. V. de Orig. jur. Ex eo ergo tempore ratione effectus nihil suit inter leges
proprie dietas & plebiscita disterentiae: utraque enim populum universum obligabant ; unde & paullatim leges dici c*perunt plebiscita , & in m nostris sere se imper ita vocantur, e . g. lex Aquilia, I alcidia, Atilia. C . Gell. lib. IO. c. 2o. cst CD. Orat. II. de lege Agraria c. 8.
2 ertia species juris scripti sunt Senatus Consulta, quae secundum diversa tempora consideranda. Alia enim erant SC ta tempore liberae reipublicae, alia sub imperatoribus. Tempore liberae rei p. quidemnebant SCta, sed ea non erant leges, quia senatus non gaudebat potestate legislatoria. Erant ergo tunc SCta decreta senatus defrebus ejus curae
demandatis, e. g. de serendis legibus, de provinciis sortiendis, de delectu militum habendo &c.