장음표시 사용
231쪽
De Capitis Deminutione. 229 de itidem S. Λ5. diximus. li enim dum iii i poenam in servitute manere-cogebantur, Statum liberraus amittebant, & sic maximam patiebantur capitis deminutionem. 5 Serυi poeme. Quinam illi Romae lege Portia cautum suerat, ut cives Bomani nec flagris cardita ut verberari, nec supplicio capitali adfici possent. Hinc quoties talem. enam magistratus civi Romano irrogare audebat, toties clamare solebat: civis Romanus sum ;eoque facto statim erat dimittendus. Exemplum habemus in sacris litteris. Apost. 22. 24, ubi ipse Paullus Apostolus hac formula se a saevitia tribuni militum liberat. Addantur Cis. orat. I.
Rom. append. Lib. 7. g. 23. p. 253. Cum itaque tam insigni privilegio gauderent cives, ut supinplicio .capitali adfici non possent, & nulla tamen respublica tonsistere queat sine suppliciis sa- cinorosorum: hinc eleganter Romani fingebant eos, qui eiusmodi supplicio erant,adficiendi , per sententiam capitalem fieri Servos, nec cives amplius esse. Quia autem Seryus sine domino non intelligitur, & hic tamen capitis damnatus in nullius doni inium redigitur, fingebant, poenam, veluti ejus dominum, esse ', & hinc dicebantur serυi parme. Eleganter de hac fictione egit Nod tius Prob. I. III. c. 12.
mediam capitis deminutionem patiebantur' tyIi quibus aqua . igni interdictum. Quid hoc λRomani cives & hoc gaudebant privilegio, quota
1us eisitatis inυiti laud amitterent. Hinc si civem vellent iure civitatis privare , plebiscito ea - ebantur, non ut in exilium proficiscatur, ad id enim, ut dixi, cogi non poterant, sed ut aqua& igni non uterentur. Eo facto ipsi adponebantur custodes, qui illum prohiberent aqua & igni uti
Quum vere sic vitam tolerare non P Ser, necessario ipsi erat ex urbe in aliam civitatem discedendum , eoque tacto statim jus civitatis amittebat, quia jure Romano nemo poterat duarum civin
232쪽
latum civis esse, teste Corn. Ne p. in υita inti- et c. 5. Vid. Antiq. nost. nom. h. i. g. IO. Eam.
dem mediam capitis deminutionem patiuntur et a portati. Ubi observandum aquae & ignis interdictionem proprie non distrepasse a deportatione; nam & deportatis aqua & igni interdicebatur :disserunt tamen effectu. Olmi enim qnibus aqua& igni interdidium fuerat, ii poterant suo arbitrio se conferre quocumque vellent. At Augusto, cum ab exulibus illis in tanta libertate morant I-bus seditionem metueret, Livia. colu ux SuaSerat ,
ut eos in insulas juberet abduci & ibi includi ;unde postea deportati dicti. Vid. Dio. Cam. Hist. ib. CV. p. 56a. Hi, quibus aqua & igni interdictum, & depotiati coniunctim vocabantur ExuIes, quos cum Relegatis non esse confundendos, jam supra ex ovidio ostendimus 3. 192. Minimam denique capitis.deminutionem pariuntur; i Arrogati, quia ex hominibus sui juris, vel patribus familias fiunt filii amilias. 2 Arrogatorum liberi, quia cum ante essent in potestate patrum,suorum, jam cum ipsis patribus in arrogantis Potestatem rediguntur, adeoque semiliam
mutant. L. 5. pr. ff. 5. S Emancipali. Sed hic dubium oriri potest. Emancipati ex filii Hamilias
fiunt patresfamilias, adeoque Status eorum non mutatur in deterius, sed in melius; ergo non potest dici capitis deminutio. Sed Resp. huius capitis deminutionis fuisse singularem rationem, nempe quia olim emancipatio fieri non poterat nisi per imaginariam venditionem in servitutem. Unde emancipati ideo dicebantur capite minui , quia deducebantur in imaginariam caussam servi- Iem, 5. g. i. st . h. t. Adde Supra g. I 35. Sed id hodie cessat , quia & imaginaria illa venditio in emancipatione cessat, postquam & Anastasianati Iustiniana emancipatio introducta; de qua itidem supra actum G. I96. Seq.
Superest ut & dispiciamus , an huius doctrinae de capitis deminutione aliquis sitiusva λ Et re
233쪽
m Capstis Dems tiane. 13a spondemus: i maximam , omnibus latentibus , ab usu recessisse. Quia enim talem Servitutem, quae morti civili aequiparari possit, non habemus ;hine & nemo in illam servitutem redigitur. media quoque cessat, quia cessat jus ei vitatis Romanae , & inter cives & peregrinos hodie parva est disterentia. Vulgo tamen comparant huic capitis deminutioni Bannum Imperii in Germania, vel proscriptionem , die Acει α metae Obeν Aest relegationem cum id tu iustium vel virgidemia, condemnationem ad triremes perpetuam , si eum bonorum publicatione conjucta sit; quamvis, si simile aliquid est non statim dicendum sit itidem, nam simia quam similis turpissima bestia nobis Ergo si haeciomnia similia sunt capitis deminutioni , non sunt reipsa capitis deminutio. 5 minima adhuc hodie ni per arrogationem , si liber homo se alterius patriae potestati subjicit, nota autem per emancipationem , per ea quae diximus ad g. Superiorem.
ersamur adhuet lix tutela legitima, cuius 4. species esse diximus , aguatorum , parron um, ' ventum, & fiduciariam. De tutela agnatorum, &capitis deminutione, qua perinii illa tutela potest, diximus hactenusia Ergo jam sequitur Seeunda species, nempe tutela parrano m. Quum ergo pratronus is dicatur,. qui servum manumisit , Per tr. ιelan patronorum inteliigitur tutela, quam patronus vel ejus liberi in liberto impubere,,vel liberti Iibetis habent.
Fundamentum huius tutelae patronorum, idem est quod legitimae agnatorum. Ubicumque est SM
234쪽
cessionis emolumentum , ibi & onus tutelae esse deber Iam moriente sine libem liberto patronus elusve liberi succedebant, quia patronus Ob manumisSIO-nis beneficium veluti pro liberti patre, vel proximo agnato habebatur g. III. Vide Vinn. ad Inst. tit. de Success. liberi. Ergo & debuerant tu- α tores legitimi esse. Dicunt dCti hanc tutelam esse ex XH. 4'abb., & tamen in XII. Tabb. ne verbum quidem de hac tutela Occurrit. Sed respondet Justinianus 3. VII. h. t. distinguendum eSSe
& verba. Nihil erat in XII. Tabb. de tutela patronorum scriptum: at quod ad Sententiam attinet, omnino haec tutela est ex XII. l abb. Si enimiis fuerat cautum, ut patronus liberto Succeaere , omnino etiam cautum videbatur, ut elus tutelam susciperet; quia, ubi successionis est emoIumentum ibi cli, onus tuteIae esse debeς a. id Sed quum hodie non habeamus huiusmodi libertos, quibus ab intestato succedat dominus , qui manumisit: tutelam etiam patronorum extra usum
hodie esse facile patet, & omnes fatentur. TIT. XVIII. .
DE LEGITIMA PARENTUM TUTELA. f. CCXXXIII.
Legitima parentum tuteIa est tertia legit in Species, quam pater exercet in liberos impuberestanc atos. L. 5. g. tili. dicimus potius , patrem esse legitimum m libero una λ Resp. quia patrem hobent tutore non opus est, immo ne pMSunt tutorem habere liberi in potestate inp tris constὶ tuti, quia non sunt capita libera; ad quaeri tela pertinet g. io5. Ast emancipati sunt ca ta libera, quia liberati sunt a patria potestate hinc sub tutela esse possunt, & quidem sub tu
235쪽
De Legis. Parent. Tutota. 2333. CCXXXIV. CCXXXV.
Fundamentum hujus tutelae vere est ius patronatus, de quo superiore titulo diximus. Demon- Stravimus supra g. 2o5. emancipationem factam per trinam venditionem, & totidem manumissi nes. Ultima manumissio plerumque ab ipso patre emancipante fiebat. Jam quum qui manumittit 1 fiat patronus : etiam pateria emancipans fiebat filii emancipati patronus. Patronus succedit liberto ab intestato, ergo & pater filio ab intestato succedit. Ubi est suceessionis emolumentum ., ibi s onus ru- relae esse debet g. I is. . Ergo & penes parentem mnus Iutelae in emancipatum esse debet. Q. E. D. Ita ratiocinabantur veteres JCti, & ita sensim i venta est illa legitima parentum tutela.
An vero hodie quoque huiusmodi superestit tela parentum λ Minime. Nam i in hodie nemo temere solet emancipare liberos impuberes; sed illos, qui jam se ipsos regere possunt, e soteState dimittimus. et Cessare etiam hodie diximus emancipationem per venditionem imaginariam , adeoque & manumissiones hodie extra usum esse. Si non manumittimus liberos, nec sumus eorum Patroni, adeoque nec tutores eorumdem. Equidem
passim receptum est in Germania, uti liberi in peculio adventitio tutorem habeant patrem. Sed haec tutela plane alterius naturae est. Nam i non ex jure Romano, sed Germanico, ex speculo SA xonico lib. I. Art. XI. a In ea tutela non sol uni sunt emanciputi, sed & sui vel in potestate comstituti. 5 Hyc tutela Germanica est usustuctuaria. Pater enim tamquam tutor legitimus liberorum in Germania gaudet usustuctu omulum bonorum eorum: quod plane inauditum est ex jure cuvili Romanor n.
236쪽
duarta species Ietillinae tutelae est βάψωνι ob7 observandum, nomen hoc oriri a fiducia,
arat pactum vel contractus, quo quis alteri rem tradebat ex lage ut sita ina redderetur. Qua tu conventione utebantur formula, ut inιer bona sero o--, ns prister te fidein se tuam fraudes. ic. -- Lib. III. c. i S. Eiusmodi fiduciae comtractus inretponi solebat 4n emaricipatiose liber γrum. Pater enim filium ter venumdans in tertia venditione sibi stipulabatur , ut emtor filium hunc trassitn in sibi redderet vel retrovenderent, & tunc pater illum manumittebat ; & sic, ut superiore titula diximus, fiebat filii emancipati patronus.
rauum ergo L. XII. Tabb. esset cautum, ut Patronus eoque or a Mius: patroni ab intestato succederet: hine non modo parer, erat tutor filii ' emancieati. . sed & patre mori u , i ta a Telinqueret iustae. aetatis, di is su is timam suscipi
Mat. I, Anteis. orire definitio hujus tutelae fiduciam' quod sit tuinta, quae post mortem patris inmancipantis liberis ejuS masculis persectae aetatis desertur instatrem emancipatum impuberem. s. sim . a. ac d& laec tutela hodis nullius est usus ob easd- rationes, quas g. x56. adduximus. ,..i .inum moneo: Ulpianum Fragm. rir. XI. g. Susam legitimam parentum tutelam , de qua SuPe- more titulo mus, appellare fiduciaxiam. Exqim patet Iustinianum hoe nomen, tertiae olim Speciei proprium, quartae imposuisse. Utrum vexo M Triboniani errore & inscitia factum sit, ut quibusdam videtur, an studio, di quia vocabulum
hoc quartae speciei convenientius esse existimabat, equidem in medio relinquo, quippe non admodum
proclivis ad perstringendum Tribonianum. III
237쪽
2 5 TN. XX. DE ANILIANO TUTORE, ET EO, QUI EX LEGE JULIA ET TITIA DATUR. s. CCXXXIX. CCXL.
Mamentariam, Tit. XIV. & isgisimam, Tir. AUM XIX. Superest tertia, nempe da/i , quae ita vocatur, quod tutor datur, & quidem non testamento, nec ab ipsa lege, sed a magistratu. Definivimus ergo tutoris datio m actum Iegiis --,--φienti testam-ariis s D irimis tu res a mamoratia ex lege Mamur. Quid sibi haec definitio velit, adparebit ex axmmatibus in filuemibm, quorum sunt tria: Iὶ. Tutoν lie ex is Re - - inratu datuν, nempe ex Iege Artilia &ex lege dulia & Titia. N sin apud Romanos rio mrtinebat ad ossicium magistratus tuIorem dare. d illa potestas tantum magistratibus quibusdam dabatur lege speciali, & praeter hoc nolim magistratus, poterat tutores dare. Sis e. s. consul erat
magistrat , didiator itidem ; nihilominus illi non poterant tutores dare , sed praetor cum m lare parie tribunorum plebis, quia his solis ea Illimias concessa suerat per i ein Atrinam. F iiκ mi , quod dicit- esse extraord --riar i eisdictionis, L. I. g. de ome. Procon εquia non ex incio naagistrarus, sed ex speciati Iese fluit. lI. tW a magistratu dinur in ud sedium, de ientibas restamentariis o legitimae. Quemamodum enim legitimae tineiae locus non est, nisi deficiente testamentaria: ita nec dativa habet locum, quamdiu testamentariae & legitimae locus est. Ergo subsidiaria est haec tutela. III. Turinis datio est actus tegitimur, ita enim expres Se vocatur in L. I ff. de R. I. Quid sit actus tegitimus, exposuimus Io, nempe actus, qui solemniter erat explicandus, &nec procuratqxeru
238쪽
-- nec conditionem, nec diem. Haec
a domata, ex qui , quae fluarit
Primum axioma erat, tutor hie ex Iege a Ristratu datur. Ergo oportet quasdam leges latas se de hac tutela. Earum sunt duae: Iia, & Tatia. Prioris aetatem ita eruimus. Tutoris ex hac lege Attilia dati exemplum iam anno V . 55 memorat Liυius ι. XXXIX. c. 0. g'. . lex nostra illo anno antiquior. Jam cum Attilium quemdam auctorem huius legis esse oporteat, &ante hunc annum nullus inter tribunos p ebis Attilius: currat, praeter L. Attilium Regulum, anno V. l . 445. hoc tribes natu lanctum, teste eodem L ιυio lib. 2. 5 3. verosimile est illono & eo Attilio hanc legem rogatam & cet Vini natam esse. Post δὴ
linc aeqare Octaviano Augusto, & M. 3us pnni consulibus. Ignorat um. Sed nobis id primus deterrit Virrunt: i Urior .g provin-
h. L. quod sub Traiano adhuc sactum esse Glisci
239쪽
nino singulari constitui coepit praetor i teιaris , qui tantum tutores dabat, & caussas tutelares icognoscebat, g. 4. l. r. Jul. Capitol. in υita M. Antonini i . e. IO. S) Paullo post Sub Severo, ut videtur, invaluerat ut Iutores in urbe darent Taetores, intra centesimum ab urbe lapidem praesecti praetorio, extra Italiam in provinciis magistratus municipales, jussu praesidum tutores darent , 5. 5. 4. Inst. h. t. denique & municipalibus masistratibus & episcopis & juridico Alexandriae id jusmdatum, ut tutores dare possent. Sed haec historiae tantum caussa notanda, nam usus hujus rei hodie nullus est, quia hodie tutoris 'datio est ordinariae jurisdictionis, omnesque judices, qui jurisdictionem civilem habent, etiam
tutores dare possunt, uti infra videbimus.
Jam porro ex primo axiomate fluit, tutoris dationem non posse mandari. Quid hoc λ Sciendum alias jurisdictionem a quocumque magistratu alii mandari potuisse; e. g. si praetor ab urbe abesse cogebatur, tunc poterat cuidam collegae iurisdictionem suam mandare. Ita 8c praeses pro . Vinciae, quia non ubique per provinciam praesens esse & jus dicere poterat, jurisdictionem suam mandabat legatis. Qua de re singularis titulus extat in Lib. I. V. de .cio ejus , cui mandata est jurisdictio. Quaeritur ergo, an & tutoris datio aliis mandari possit a magistratu λ Id negatur in L. 8. pr. f. h. t. Ex qua ratione λ Ex duplici: i) Quia tutoris datio non est excofficio magistratus , sed ex speciali lege. Jam quaecumque sunt ex speciali lege, ea mandari.non possunt; uti expresse habetur in L. I. pr. f. de Q. eius, cui mand. est iurisd. 2 Quia tutoris datio est
actus legiti paus. Atqui eorurn 2 eluum ea est na . tura & indoles, ut non admi2tant procuratorem a
L. 77. de R. I. Ergo: nec tulor dari potest per Procuratorem vel mandatarium. Objici posset, lL. i5. ff. de .e. procons. ubi dicitur; Procons.
240쪽
legatum posse & tutorea dare; quum tanaen illi legati non habeant iurisdictionem propriam, sed triandatam. Sed respondetur: Legatis procons. iurisdictio mandabatur alproconsule. Eo facto de- inti accipiebant ius tutores dandi ex speciali lege& constitutione Marci Antonini inὶP. .L. I. g. I. . b. e. Ergo tu res dabant non vi mandati, sed ex speciali Iege, adeoque haec lex reliquis non
Alterum axioma erat; tutor hic datur in sti aidiaem Ainc entius restinentario o legitimis. Ex eo duas conclusiones inserimus. si uod uir que deficiente magistratus det tutorem, non si vel restamentarius vel legitimus ius habet suscipiendi tutelam. 2ὶ fruod quotiescumque'tutela res tamentaria vel impeditur vel finitur, dativae locus est. Exempla impedi Iae tutelae testamenta
riae supra vidimus Ic6. & α i5. in Si enim
ri tor testamentarius sit demens, furi rus, Tru rus, Surdus, minorennis, non sane tutela priva tur, sed tantum administratione Iutelae, donec impedimentiun cesset.' interea non Iesitimus fiet utor, sed a praetore aliquis datur, qui administret. Similiter se res habet, si tutor resiamenta. rius moriatur, capite deminuatur, tamquam Si spectus removeatur. Omnibus enim his casibuς tutor a magistratu datur. L. M. F. de test. tiar.
Tortium axioma erat, ιιιιoris datio est actus sisimus. Quum isaque actus legitimus non. mitim conditionem vel diem, f. Io per se patet x tutorem a magistratu dari non posse' sub conditione. E. g. Tutor esto, si juris doctor creaberis, 2 nec id fieri posse in diem vel ex die, e. R., utor esto per antrum, vel post tam-mum. Pure ergo dandus est: tutor esto L. s. g. e. Ast 'testator miret tutorem dare sub