장음표시 사용
261쪽
Curat ira . ID Ren sere ubique receptum est ut qui tutor fuit sedi curatelam continuet usque ad tempus majorennitati S.
II. Ad quaestionem , quomodo tutatur tuteIa ρ satile respondetur. Nam i) ex parie ejus, cui curator datur, curatela finitur , quoties caussa,
quam datur, cessat. Sic cessant. Prodigalitate, morbo, minc nnitate , cessat curate la Pro digorum , aegrotantium , minorum e cessante enim caussas cessat effectus. 2 Ex parte curatoris cura-
tela finitur απι per excusationem, e. g. Si curator probet,. se re publica absentem curatelae praeesse non posse. Per remotionem, puta si curator non ex fide gerat, & hinc tamquam suspectus rer
' III. Eque facilis est quaestio, quae actio adver sus em atorem cο-νων stata jam era tela λ Respone emus, ariis tutelae, de qua supra g. 265. di-.ximus, Verum non directa , sed Mailis. Quemadmodum itaque finita tutela agit pupillus adversus
Iutorem ut rationes reddat , & reliqua restituat & contra tutor adversus pupillum, ut se indemnem praeStet, L. I. m. seq- de tiat. or randisoab., ita & cura tela finita agit minoreimis adversus curatorem ut rationes reddat, & reliqua restituat s & contra eurator adversus minorenne cujus res curavit, ad consequendam indemnitatem
L. 5. C. de arbitri tue. Haec facili ac Sed id unicum adhue dispectionem nostram meretur, cur haec amo dicatur quum altera, quae inter tu torem & pupillum competit, dicatur directa λ Sesemel hoc monendum, quod saepius recurret. Quae in cumque actiones ex ipsis υerbis legis, Munt, dicuntur directae 3, quae a JCtis per interprirtationem inventae sunt, quia non quidem ex verbis, sed tamen ex ratio, fluunt,. illae mcuntur titiles; quae denique a praetore praeter verba legis indu-euntur, Illae' vocantur Uiones in factum Cujux
262쪽
rei elegans exemplum est in g. uit. Inἔt. 'e AouiI., ubi describitur actio ex lege Aquilia αι, pia, utilis O in Quia itaque leges XII.
Tabb. mentionem quidem secerunt aciιonis tute ae, de curatoribus autem ne verbum quidem adiecerant, hinc d Cti.putarunt, eam actionem Iutelae, accommodari etiam posse curai 'ribuS, quia M'ι e dem est ratio, ibi eadem est 1 is hinc eam actionem vocarunt astionem tutelae titι-
IV. Reliqua est quaestio , quid uit '
ctor alias significat eum, qui in iussiciQ. actione instituit. Sed hic plane alio sensu accipitur. h stenim hic actor mandatariu tutorι :Quemadmodum enim, qui Ipse intra judicium res suas administrare nequit, Suas vices demandat procurμφρη 5 rator tunc vices demandat actor/, S. ult. IuII. D. t. Videri hae possent subtiles verborum captiones.
curatorem consiliu*yς ' a: timen - do- observandum itaque minus conuiuare pror ramrem, tutor vel . curasor a I rocurator testet personam suam legitimat mandato stat actor dupιiei indiget legitι matιοne. Primo enim producit mandatum actorium a tutore vel curatore datum, deinde mentum , quo tutor vel curator a magiStratu
dem,' quae diximus, adhuc observantu ,
263쪽
De Curatoribus. 25t pauca. Nam I inter tutores & curatores hodie sere nihil est discriminis. 2 Qui tutor ii ii, plerumque etiam est curator. 5 Maiorennes ho-idie quibusdam locis fiunt cilius, e. g. Hamburgi
anno aet. 18; in Saxonia anno ai; in superiore Germania anno IO. Tam varia est ea in re praxis, quia fere pleraeque gentes hunc quoque iuris titulum receperunt: salvis moribus Patriis.
CURATORUM. g. CCLXXIX. Pergimus ad quaedam quae tutoribus & curato
ribus eoinnaunia esse diximus; qualia sunt ratio datio, de qua hoc titulo; excusatio, de qua Sequente; & suspecti erimen, de qno titulo ultimo agitur. Hoc ergo titulo dispiciendum , i quid sit satisdatio λ g. 273. I. cur tutores satisdent λβ. 28o. 5. qui satisdent λ g. 28i-285. 4 hujus satisdationis effecta λ g. 284. 28b. Satisdare aliquando generaliter accipitur, aliquando specialiter, aliquando specialissime vel strictissime. Generaliter satisdatio dicitur omnis cautio, sive fiat fide jussionibus, Sive pignoribus, sive iureiurando , sive nuda promissione , e. g. in L. 6 i. f. de V. S. L. ff. de sotat. Specialius hoc vocabulum accipitur pro cautione per fideiussores& pignora; quae cautione alias quoque idoneae appellantur L. 59. ff. uIt. g. mand. Specialissime
autem satisdatur per fidejussores L. I. F. qui satisd. eoguntur. Et in hoc ultimo sensu hic accipi Iur vocabulum, adeoque non aliam cautionem praestare possunt tutores & curatores, quam 5 dejussoriam, idque ob duas rationes. Nam i) haec cautio est praetoria, & a praetore exigi jubetur. Cautiones autem praetoriae semper praestandae sunt
datis fideiussoribus, per L. T. f. praeit. Fris. ,
264쪽
lex maxime notanda. 2 Incerrum est, quanti interfuturum sit pupilli, i. e. quantum damnum ei illaturus sit tutor. Hinc si pignora mille do- Tenis aestimata dentur, & postea tutor damnum det decem millium, parum sane pupillo hac cau- tione pignoratilia prospectum esset. Itaque opus est fideiussoribus, qui indomnem eventum caveant, de promittantorem pupiIIo saIυam fore.
Ex his ergo facile etiam patet, quam ob caussam inventa sit haec satisdatio. Nam I tutor, quamvis personae detur primario, tamen & res pupilli administrat; curator autem Primario re-hus datur. Atqui generalis illa regula est, ut qui administrant res alienas, & rationes reddant oesatisdent. Et hinc & administratores vel procuratores rerum fiscalium, conductores praediorum, Immao & ns ructuarii cavere iubentur, quia rebus olienis utuntur. Ergo & tutores & curatores. 2 Accedit specialis favor pupillorum. Interest enim reipublicae eos, omni auxilio destitatos, vigilantia magistratuum res suas salvas habere. Id vero feri non posset, nisi satisdare juberentur tutores
Sed tamen cum non omnes tutores vel curato. res promiscue satisdare cogantur, quaestio sanarertia incidit, quibus foc onus in iambat, vel non incumbat Hic nostro more praemittimus axioma generale, ex quo deinde speciales conclusiones
elicimus. generaIs est .: Omnes tutores veι curatores tenentur Sarisdare, in quos cadit ulla suspicio. Nam id ex fine hujus satisda 'onis, de uo g. 28o. diximus, patet. Ideo satisdatur, ut
pupillo res salvae sint. Si ergo nullum periculum sit, ne tutor vel curator res pupilli intervertat, cessante caussa merito eliam cessat effectus, nempe satisdatio. Ex hoc axiomate i discimus, qui non satisdent, a qui satisdare cogantur. l. bon satisdare coguntur i tutores testamen-
ω dati .:Cury Quia pater videtur in M
265쪽
De Satis . ni. vel Curator. 263 fidem illius, quem liberis tutorem dedit, diligenter ita quisivisse , eiusque fidem & industriam perspectam habuisse. L. I. g. 5. C. de eur. furios. Cum itaque in hos nulla cadat suspicio, sane per axioma nostrum merito ab hoc onere satisdationis liberantur. 2 Dati a majoribus magistratiabus , veluti praetore, Coss. praesidibus provinciarum. Ratio est, quia hi maiores magistratus non solent tutores nisi cum inquisitione dare. Si ergo diligenter in eorum mores inquisiverant, sane
diligenter & fide digni reperti sunt. L. I 5. g. MIt. ff. de tui. dat. Si tales reperti, Rulla in eos cadit
suς picio. Ergo secundum axioma nostrum non opus est cautione.
II. Contra, facile apparet etiam qui satisdare cogantur. Nempe omnes legitimi, L. 5. I. V. de Ieg. tui. Hi Anim nec a Iestat Ore eliguntur, nec a magistratu; sed immediate a lege vocantur, non quod reliquisti sint diligentiores , sed quod sanguine propiores. Ergo in eos cadit suspicio; imo eo magis cadit, quod sunt proximi here. des, & hinc facile hereditatem habere malunt, quam expectare g. II 8. seq. . Hinc secundum axioma nostrum saltidare coguntur. et Dati a magistratibus minoribus. Nam hi veluti tutores dant non cum inquisitione. Quia ergo sic nec fides
datorum Iurorum Vel curatorum explorata est;
hinc in eos cadit suspicio, ergo satisdare jubentur. 5 Etiam testamentarii, legitimi & dativi qui se administrationi offerunt, g. I. Inst. h. t. Non enim praesumuntur se oblaturos fuisse, nisi lucrum captarent. Qui hoc captant ex re pupilli ,
in eos cadit suspicio; ergo tenentur Satisdare. Habetis totam rem, ejusque nexum cum princepto. Sed hic elegans tinctedit inspectio, si plures sint tutores, vel testamento dati , vel legitimi ejusdem gradus; nam hos omnes a lege simul vocari , supra g. CCXX. 5. diximus , an tunc
omnibus permittenda sit administratio, an ex ρωνι bus Antis, Θ quisnam potissimum praeferendus 'Recte censuerunt JUti non expedire pupillo plu-
266쪽
res tutores simul administrare. Nana plerumque hujusmodi administratio per plures sparsa negligentiam & confusionem parit, L. 5. g. 6. U. deiadmin. tui. Hinc distinguitur, utrum modica sit tutela, an distusior: si diffusior, tunc dividi potest administratio, ita ut unus e. g. rebus Hollandicis praesit, alter praediorum Frisiorum curam gerat, tertius pecunias pupilli scenori locet, Se . Sin modica est tutela & modicae pupilli facultates, tunc pluribus datis tutoribus, uni desertur administratio d. L. S. F. f. u. eod. Sed cui potissimum λ Primo omnium ei, qui se offert, quoniam is tenetur tunc ad culpam levissimam , L. 55. g. 5.
f. de furt., cujus rei rationem infra g. 788. 5.
reddemus. Deinde si nemo se offerat, praeserturis, Mui a testatore est designatus, quia esus fidem Eil diligentiam quam maxime videtur adprobasse. Porro nemine designato ad eum pertinebit administratio , ad quem illam major pars tutorum des ei I. Quum enim par sit jus omnium, nihil aequiuS Videtur, quam ut plurium,fustragiis electus reliquis anteferatur. Denique neci contutoribus eligentibus praetoris est interponere officium, & unum, quem aptissimum putat designare. Multa enim hac in re relinquuntur magistratus ossicio arbitrioque , adeo utenec testatoris voluntatem Sem Per Sequi, nec eum, qui se Sponte oti eri , reliquis necessario praeferre teneatur,tob cauSSas, qua S al-
f. II. ff. de test. zutor. Quisquis autem ex pluribus contutoribus solus administrationem suscipit, reliquis, ut diximus, tenetur satisdare, rem pupillo salvam fore, sive sit testamentarius, Sive
legitimus, sive dativus. Sed posset quis objicere, neminem per jura nostra alii posse stipulati , quam sibi g. 4. Inst. de inutii stipuI. Hic autem
contui res ab eo, qui adn. inistrationem suscipit, stipulantur rem pupillo salvam lare, adeoque nota
sibi stipulantur, sed alii, id est, pupillo: ergo stipulatio illa erit inutilis λ Sed respondetur, regulam illam veram esse, sed cum exceptione, niσi
267쪽
De Sattia. Tur. vel curator. 265xespuIantin intersit, g. 18. Inst. e q. cons. instas. 955. 6. g. 866. io. Atqui hic vel maxime interest contutorum rem pupillo salvam fore. Nisi enim salva sit, ipsi sericulum simul sustianent, & actione tutelae tenentur ad damnum omne Pupillo resarciendum f. 265. ).
Sed quaeritur, quomodo satisdent tutores ρ Resp. satisdare est cavere da is fidenssoribus. Ergo fi- dejussores dandia Porro Mejussio est species stipulationis; quia Si per pae una nudum alterius h ligationi quis accessit, non videtur Mesussisse, sed eonsti irae g. 873. . Quum ergo fidejussio sit species stipulationis, unus necessario debebat interrogare: Tune fide rua prominis rem purulis famam fore λ & alter congrue respondere: Fidem ea promitto 3. 829. Iam nullum est dubium, quis respondere teneatur congrue y nempe sdejus-Sor tenetur. Ast id erat ambiguum, quis interrogare deberet .Si, popillus sari posset, i. e. si esset major annis septem, ipse poterat interrogare, quia & sine auctoritate tutoris rem facere poterat meliorem g. 25 i. γ. At quid si fari noci
posset si adhuc esset insans Tunc sane uec tutor interrogare poterat; quia nondum erat tutor ante satisdatiouem, nec magistratus vel agnati,
quia nemo poterat alteri stipulari, g. 4. Inu. de inuriι. friμι. quid ergo Respondebant veteres: 3 pro pupilis interrogare debere servum, quia servus stipulatione sua adquirit domino, eiusque stipulatio nonnisi ex domini persona valet g. 848 . α) Si servum non haberet, emendum ei esse Ser vum. 5 Si nec id fieri posset, tunc Servum publicum interrogare debere, L. R. f. rem. puta. μιν. fore. Si servus publicus interrogabat, satisdare dicebatut tabulario ; Noohiι. f. 5. Inst. de ad dit. Servi publici enim erant varii generis; alii erant apparitores magistratuum, alii lictores, alii viatores vel nuntii, alii tabellarii, i. e. ut hodie loquimur, servIentes archivio. Et his praecipue ineumiabat, ut interroga Μ renr
268쪽
rent pro pupillis, ceu rena accurate exposuit A. niaya JCtus elegantissi naus in Comment. ad Cod. lib. X. tit. 69. L. 5. Sed, inquis, quo pacto servus publicus poterat stipulari rem pupillo salvam fore λ sic sane ipse& alii stipulabantur, contra regulam g. 4. Inst. de intitit. stipui. Sed respondeo:Νervus. publicus erat servus totius civitatis vel rei publicae, ergo & pupilli, qui erat istius reipublicae civis. Ergo non modo toti civitati poterat stipulatione sua adquirere; sed & singulis civibus, si iis nominatim stipularetur. idit hoc da c. Gothos redus, Comment. ad L. I. p. 522. Consertamen L. S. V. de praei. stip. cse L. I. g. 4. ut legator. Sed hodie his ambagibus non utimur. dam si satisdatio exigitur . sufficit si fide jussores vel chirographo suo caveant, vel praesentes ad acta declarent, seis dejubere. Sollemnitatem enim illam stipulationum, & responsionum in soris nostris numquam recepimus.
Reliquum est, ut & de est ectu satisdationis
tutorum videamus. Eflectus. hic est, ut tres actiones habeat pupillus finita tutela ad rem suam consequendam, quae ipsi abest. dyam I. actionem tutelae instituit adversus tutores, ut rationes reddant & reliqua restituant; de qua actione Supra g. 265. diximus. I Si hac ad ione non recuperata tutoribus rem suam, habet actionem ex stipulatu adversus sejussores, ut resarciant damnum a tutoribus datum. Perinde autem est, sive tutores non
solvendo, sive in fuga sint, sive non sacile ob absentiam conveniri possint. Et de hac actione agit totus ti . ff. de fidejusf. c, nominat. 5) Si ne fidejussores quidem sint idonei, ab iisque pupillus rem Suam Servare non possit, tunc culpa cadit in magistrarum, qui hujusmodi fidejussores parum idoneos admisit, & contra hunc datur actio subsidiaria, de qua agit Tit. V. de magistr. convent. Datur ita inque haec actio pupillo, qui finita tutela rem suam neque a tutore, neque a fidejussoribus recuperare
269쪽
De Sarisae Tut. vel Curator. 26Τpotuit, hos enim prius convenisse debet, antequam magistratum pulset hac actione . Datur non modo adversus personas, non adversus collegiun33 quae tutorem Sine idoneis fideiussoribus
dederunt, verum etiam, si culpa lata intercesserit, adversus earum heredes, non adversus successores singulares ad damnum omne resarciendum. Sed rarior tamen haec actio est, nec magnum inde lucrum sperandum. Nam r. semper pro magistratu militat praesumptio diligentiae, donec probetur contrarium, eaque probatio satis
plerumque diffficilis est. 2. Liberatur agistratus, si ostendat eo tempore, quo se obligarim fide-jussores, fuisse idoneos, & postea demum bonis lapsos, idque plerumque contingit, L. I. g. IS. V. de mag. conυent. 5. Hodie paucis locis recepta est satisdatio, adeoque & magistratui imputari nequit si fidejussores non exegerit. . Generatim etiam ex regulis universalis prudentiae periculosum est litigare cum magistratibus; eamque in rem exstat elegans Thomasii diss. de exiguo Asu octrime Inst. de aditone adversus judicem, qui
Dixi paullo ante, hodie paucissimis locis receptam esse sati ationem. Sic in universa sere Germania tutores nec satisdant, nec iurant, quamvis id exigatur in Necess. imp. vel reform. pMit. de a. i577. TD. 52. f. 5. Caussa non facile reperitur. Dicunt, ideo non opus esse satisdatione, quia nota
dantur tutores nisi qui immobilia possident, in quibus pupillus gaudet tacita hypotheca: Sed id nec legislatoribus istis ignotum erat, qui nihilominus & jusjurandum & satisdationem exigunt.
Sed caussa sortassis est, quam jocose non nemo
fingit, Recessus imperii Germanici dici leges Germanicas, quia ab illis impune recedatur. Sed ne in IIollandia quidem & Frisia satisdationem exigi , verum jusjurandum docent Sand. I. II. def. s. tit. q. Grol. manud. ad 1M Beu. I. s. Vinnius ad pr/ Inst. h. t.
270쪽
263T I T. XXV. EXCUSATIONE TUTORUΜ ET CURATORUΜ. g. CCLXXXVII. CCLXXXVIII.
Praeter satisdationem, & excusatio communis
est tutoribus & curatoribus. Unde & de hac agitur hoc sequente titulo. Jam tria praemittenda, 3 cur tutoribus & curatoribus concedatur, ut se excusent λ 2 quid1uri .e significet, excAsare85 Quotuplices sint excusationes λΙ. Tutoribus & curatoribus ideo exeusationes quaedam conceduntur, quia est munus publicum
ao4. ), & munera publica personalia omnes
quidem tenebantur suscipere; sed quidam tamen erant immunes, e. g. milites: quidam vacationem habebant, veluti senes, veterani, legati; quidam excusabantur , si iusta caussa iis esset in promptu, e. g. numerus liberorum. Hi ne in libro I. Disestorum , ubi materia de muneribus publicis ex instituto exponitur , tituli occurrunt aer immunitate, Ee vocatione oe ex satione munerum. Quemadmodum itaque a reliquis muneribus publicis excusabant justae caussae, ita & aequum Videbatur easdem a tutela excusare. 4, II. Observandum , vocabulum excusare aliud sIgnificare grammaticis, aliud JCiis. Grammaticiis
excusare est a caussa dictum, adeoque idem s gnificat ac caussam aIIegare, cur quί unus suscipere non teneatur. At Iureeon Itis excusare est obcumram gravem aliquem υeι ιiserare, υel non arimιttere. Sic e. g. la L. I. g. 5. ff. de postuI. Ulpianus: initium autem fecit praetor ab his, ρκi in torum .profibentur postutare s in quo edicto aurpueritiam aut earum excusaυD s ubi sane excusare