장음표시 사용
281쪽
De excusat. Tut. Θ Cur. 270 stratu, a quo datus est, Opponere, g. IS. Inst. L. i. S. a. f. h. s.; id quod justam rationem habet. Νam i) non prius locus est adpellationi, quam quis gravamen habeat. Non autem magistratus nos gravat, dum nobis tutelam deseri, sed duiniusto caussas excusationis rejicit. M Semper adhuc nobis salvum esse beneficium adpellationis, si caussas nostras justas rejecerit per sententiam vel decretum. Ceterum id hic ideo monent leges nostrae , quia alias res secus se habet in aliis muneribus publicis, quibus praeter jus & sas oneratis statim in promptu est adpellationis beneficium , L. I. g. 2. f. quando adpetι.
g. CCXCIX. ' Adjecimus quaedam sub finem de usu hodierno
huius tituli, observavimusque, I; caussas necessa Tias ubique hodienum o aes receptas esse, fluunt enim ex ipsa recta ratione. Quis enim quaeso i dex admitteret ad tutelam furiosos, dementes, minores, nisi ipse sit furiosus λ et) caussas, quae privilegio nituntur, hodie non ubique obtinere. Privilegium enim an & quibus concedere velit Summa in republica potestas, ejus in arbitrio positum est. Hinc e. liberorum numerus alibi plane non excusat, alibi non idem numerus. Rationes enim supra explicatae, ob quas Romani parentibus tot
trivilegia concedebam g. 289. , ad nos non perinem, quum in regionibus nostris non adeo ab horream ab uxoribus ducendis procreandisque libe- Tis, sed sponte & ultro huic operam dent. Unde ad singulorum locorum statuta respiciendum est.. Π Μaritum sere ubique esse uxoris suae curatorem,
iam supra g. 295. 6. observavimus. Quibus jun-uenda v. c. Everardi otionis diss. de rateia peW-π- D-narum, quae inter eius Dissert. selecta na-
berur. mdum quoque procedendi hodie esse alium , jam ostendimus ad 9. 29di, ut adeo nihil hie addendum videatur.-
282쪽
quia & remulo suspem tutoris est modus finiendi tutelam aeque ac excusatio G. 262. . Est a tem eo nomine prodita actio singularis, quae v catur Actio suspecti tutoris, item erimen suspecti νutoris, de quo hoc titulo disputatur. Quomodo haee actio ab aliis, quae ex tutela nascuntur, distinguatur, Satis adcurate explicavimus ad g. 265. Nimirum actio suspecti tutoris omni tempore institui potest, tum ante tutelam, tum ea iam svi scepta : actio tutelae nonnisi finita tutela & rationibus nondum redditis : Actio de distrahendis rationibus iam redditis, sed male compositis & redditis. Jam de prima actione, nempe suspecti t
toris : ubi 2 videbimus quid sit tutor suspectus& crimen suspecti λ f. Sor. seq.; 2 qui actionem hanc instituant λ g. 5o5. seq., 5 contra quos illa
I. Quaeritur, quinam tutores dicantur suspecti & quid sit crimen suspecti λ Axspecti vocantur omnes tutores, qui non ex fide gerunt, sive dolo malo id faciant, sive culpa, sive Solvendo sint, sive non, g. 5. h. t. Quemadmodum enim sola paupertas neminem facit suspectum, si alias sit vis bonus & diligens, ita & divitiae non tollunt suspicionem. Posset quidem aliquis existimare tutorem locupletem ideo non suspectum esse quia, si vel maxime neglipenter tutelam administret δέ damnum inserat pupillo, tamen illud facile possit resarcire. Sed ruti aliter ratiocinantur, nempe
283쪽
satius esse ab initio intacta jura seνVare, quam υu nerata caussa remedium quaerere ; quae Verba sunt elegantissima L. MIt. C. in quibus causs. νest. in
integr. non est neg. Ex eo jam lacile patet quod-nana sit crimen suspecti, nempe accusatio quasi publica tutoris vel curatoris non ex fide gerentis ad remotionem, par namque aliquando extraordinariam infligendam; si scit. tam insignis pelluceat tutoris. malitia, ut ea poena corporis adflictiva vel supplicio capitali videatur coercenda , V. g. si imsidias struxerit υstae pupilli; cujus rei insigne exemplum apud Sueton. GaIb. e. o. Descendit haec accusatio tutorum suspectorum ex LL. XII. Tabb. L. I. g. I. f. h. t. Justinian. , pr. Inst. l. r. Vid. dac. Gothos red. Tab. I II., qui ita conceptam suisve putat legem decemviralem: Si tutor dolo malo gerat, vituperato , quandoque fulta tutela escit, furtum duptione luitor, ex quorum prima parte crimen suspecti, ex posteriore actionem demdistra. hendis rationibus descendere docet.
, 2. Jam ergo & alteram quaestionem facile e pendemus , quis possit Iutorem suspectum accusare λ Quia enim haec accusatio est quasi publica, ut in definitione vidimus, omnino cuivis licere debebit hane accusationem instituere. Non enim . dicitur quasi publica in L. I. g. 6. ff. h. t. , quia hic de animadversione & disciplina publica agitur
tutoris enim malitia non tam securitatem reipublicae, quam rem familliarem pupilli turbat, adeoque potius ad caussas privatas pertinet γ; neque etiam ideo hoc nomen habes, quod ob crimen suspeeli judicium publicum & criminale institua
rur nam potius coram praetore agitur, qui non gaudebat mero imperio, sed tantum iurisdictione civili a verum ideo hoc nomen habet, quia unus quisque ex populo, etiamsi ejus non videatur interesse, hanc accusationem recte instituere poterat, g. 5. Inst. h. t. Hinc etiam non dicitur vere
publica accusatio, sed quasi pulliea, uti in iure
nostro dantur quasi-contractus, quasi-delicta, quasi-
284쪽
nossessiones, quasi- traditiones, quas locutiones om-
es a stoicis esse, qui frequente particu vel quasi, utebantur, in nota g. subiecta exemplis docuimus. Possent ergo tutor Suspectum postulare omnes. etiam quorum nora interest, quia interesse reipublicae ,
pupillo salvam esse, undς hheznt, quas alias neci Stulare pro alias posse, nec accusare. ex L. 2. f. de R. I. ta L. I. .L. 2. de accusat. dicimus. Sed pupilli favor hie regulam, modo femina accusatric verecundiam sells non egrediatur , 3. 5, Inst. h. t. Vandum, pei Sonas quasdam teneri suspectos tutores accusare, adeo ut nisi id fecerint, pG i dignae videantur. Talei sunt contutore 1 Iutorem male gerentem accusent, ipSI Omne damnum serant, L. 5. pr. h. t. Liberti, re V Ientia erga patronum excitare debebat, ne tutorem in bonis liberorum patroni graSSari L 5 f. i. eod. & personae coniuncIae, In Primi Sm iter. Non tamen potest ipse pupillus, quin i puberes non habent personam Standi in lucticio, tanec dro se nec pro alus postulare possunt, immone puberes quidem, si sint minorennes annis IT,
E L . T. F. do positiI. Si autem hos annOS egres
si sint, tunc recte poSsunt hos curatores accusare , modo id sacimt cum consilio necessariorum , T. pr. ff. g. 4. Inst. h. t. Denique & ex ossicio potest inquirere in quamvis nemo accuset, quod hic Anud Romanos enim magistratus quidem aliqua n.
do ex officio inquirebat, sed in delicta & crimi
publica, non in utilitatem privati L. o. 4. de osci μα- Vidimus qui possint accusare suspectOS: proximum est. 5 ut doceamus qui accusari possint lEt hic respin emus, ex definitione g. Sos. Omnes qui non ex fide gerunt, sive sint destamensarii , sive legitimi, sive dativi. Non interest a 'Pa.
285쪽
tisdationem onerat suSpectus, ob rationein supra
g. 5oi. allegatam , quia melius est ab initio ju-Ta sarta recta servare, quam vulnerata caussa remedium quaerere, L. 5. L. 6. F. έ. t. Quamvis autem haee vera sint, non tamen facile tutores legitimi removentur. Sunt enim proximi agnati vel cognati pupillorum. Jam remoti fiunt insam es , & ista infamia tunc in ipsum pupillum quodammodo redundaret, si mater ejus vel patruus vel alius proximus agnatus infamia notaretur. Hinc
sanguini haberi solet honor, 8c non removeri tutor legitimus, sed ei adjungi curator, qui tutelam administret, L. ff. h. t. Sic enim fit, ut tutor ille non possit pro lubitu in bonis pupilli grassari, & ipse tamen salvam habet famam de existimationem.
i Vidimus adversus quem instituatur hare accusa tio. Sequitur ad quid instituatur Respondemus ex definitione nostra g. 5oi. ordinarie, ad remotionem; extra ordinem, aliquando ad anima versionem extraordinariam, si nimirum insignis quaedam tutoris malitia pelluceat. De utroque Virdebimus. Datur ab ordinari bad remotionem. Ubi is ordo observatur, ut Q simulac accusatio ista instituta sit; res interdicatur adniinistratione; id quod pragni istici vocant suspensionem. Non ergo statim νε-υ tuν' haec enim est poena, aqua non inchoassum sed suspendiiων,. i. e. interdicitur et 'administratione ., ne scit. interea, dum lis sese Vet, eo magis in bona pupilli grassetur L 7. DIt. h. t. Hinc β) sequitur caussae cognitio , ex qua
adparet, vel illum non male egisse: quo casu Su spensio vel interdictum tollitur, & tutor absolvi tur, Salvo regressu contra eum, qui calumniose accusavit: vel illum non ex fide gessisse, & tunc, plane remmetur, modo cum infamia, modo sine illa; cum infamia, si condemnatur ob dolum vel
eulpam latam 9. 6. Inst. C. L. 7. g. I. r. h. t. eulpa enim lata in his semper pro dolo habetur,
286쪽
L. 226. ff. de V. S.; etiam in caussis famosis L. I i. g. MD. V. de his qui not. infam; etiam in hac
caussa, d. L. T. f. I. V. B. t. . Sino infamia si tantum ob culpam levem removetur L. 5. g. ult. f. h. t. Aliquando nec dolus, nec culpa, Sed contumacia Iutoris palam fit, eoque casu ille nec removetur, nec infamis fit, sed pupillus in bona eius mittitur; veluti si alimenta pupillo non decernat, L. 35. g. L. T. g. i. ff. h. t. Ita ordinarie proceditur. Aliquando b extra ordinam punitur tutor, si insignis ejus malitia adpareat; e. g. si libertus fuerit tutor, & tamen tutelam non ex
fide gesserit; ejus enim delictum auget insignis
Ingratitudo erga patronum. Simile quid obtinet, SI e. g. adpareat tutorem insidias vitae pupilli struxisse; cujus rei exemplum jam supra ex Sue-ron. GaIb. c. s. vidimus. Ceterum omnibus his casibus dicitur tutorem a praetore remittendum esse ad praesectum urbi extra ordinem puniendum, L. I. g. Mit. U.ς g. IO. D. Inst. h. t. Ratio in promptu est. Quia enim praetor tantum jurisdietionem civilem exercebat, non autem jus gladii vel inertim imperium, quod erat penes praefectum urbi, vid. L. i. f. de .c. praef. urb., consequens erat ut remitteretur a praetore ad praesectum urbi, qui solus poterat animadvertere in facinorosos.
Idque & hodie est observandum, quoties in jus-
risdictione civili aliquid incidit , quod poenam
corporis adflictivam videtur mereri. Tunc enim magistratus, quiliurisdictionem tantum civilem habet, semper debet remittere reum ad eum judicem, qui eriminalem habet animadversionem. Haec de modo procedendi. Obiter adhuc notandum ea, quae de suspensione diximus, etiam in aliis caussis locum habere. Quoties enim adversum eum, qui in officio publico, maxime sacro est, accusatio criminalis instituitur, toties is statim suspendi ab ossicio solet, donec innocentiam suam demonstraverit. Cum scandalo enim conjunctum Videretur e. g. nail Iistrum ecclesiae sacra peragere, dum de adulterio Vel
287쪽
t De Suspect. Tutor. or Graioris. III vel gni, hujusmodi crimine adversus ipsum inqui- ritur. Dico autem, statim Suspendi ab ineio. Est enim suspensio duplex, veι ab ineio, quando salarium quis retinet, sed osticium administrare prohibetur: vel a benincio, si & salario interea privatur. Illa locum habet ob institutam accusationem vel inquisitionem, adeoque ad solam suspicionem deli Ai: haec autem in poenam infligitur, si ictum non sit ita comparatum, ut quis
plane possit officio publico privari Ili f. CCCVIII. Sequitur 53 quaestio, quando cesset vel finiatur
accusatio λ quia enim famosa est, hinc quodammodo restringitur, & non uno casu plane cessat. I inc statim expirat I morte rei, modo sententia nondum lata, 6.8. Inst. h. t. L. pen. F. h. t. Ratio est, quia hoc judicium datur ad remotionem cum infamia, adeoque ad penam. Mortuus Vero' nec removeri , nec infimis fieri, nec puniri potest. PossetIquidem aliquis existimare interes.se tamen pupilli, ut damnum a tutore mortuo datum ipsi resarciatur. Sed respondetur: ejus restitutionem repetere potest actione ture , quam& adversus heredes tutoris & adversuς ejusdem , fideiussores, eorumque heredes in subsidium dari, g. 28 . seq. ostendimus. Satis ergo prospectum est pupillo, ut non omis sit accusationem etiam adversus mortuum continuari . . a): Finita tute ante rententiam. Modo enim removeri cum infamia potest a tutela, qui jam tutor esse destiti L. pen. F. L. i. c. g. 8. Inst. h. t. Nec tamen prohibetur pupillus, finita tutela , adversus
hunc hominem actionem tutelae experiri, ad damnum omne dolo culpave etiam levi datum resarciendum. Hanc enim actionem & finita tutela competere, satis jam supra explicatum est, c. 265.
Nihil superest, quam ut quaedam de usu hujux tituli hodierno , more nostro , Subjiciamus. Olim frequentissimas fuisse tutorum suspectorum accusationes, & suo tamen tempore eas rarius in-
288쪽
stitutas ipse observat Vlpianus, quem temporibus Severi & Antonini Caracallae floruisse novimus, in L. pr. Inst. h. t. Ratio procul dubio suit, quia magistratus magis ex ossicio ccepit vigilare quum sciret, in subsidium actionem adversus se datum iri si tutores male gererent, fidejussoresque idonei esse coeperint. Hinc sane ex eo tempore non putarunt ex spediandum donec aliquis tutores suspectos postularet, sed ipsi in tutorum mores inquisiverunt, & eos statim removerunt, Si quid suspicionis emergeret. Et inde non mirum, accusationes illas quasi publicas tutorum suSpectorum a temporibus Ulpiani: sactas esse rariores. Ex quo multo magis raras illas hodie esse oportere iacile adparer. Nam i apud nos ipsa respublica crimina & res pessimi exempli persequitur, non privati. Et hinc vel procurator fisci rem statim ad judicem deseri, vel hic sua Sponte ex ossicio inquirit. I) Hodie plerisque locis receptum est, & in Germania etiam Recessibus imperii sancitum , ut tutores quotannis rationes reddant, non ut apud Romanos finita demum tutela. Hinc fit, ut singulis annis sciat magistratus qua fide tutor tutelam administret, & tutor Non tam facile possit in bonis pupilli grassari , adeoque nec accusatione hac frequenter opus sit. Accedit, 5ὶ quod hodie rariores sunt actiones populares ubi quisque ex populo possit agere. Sed tamen adhuc ubique receptum, ut si adpareat tutores ex fide non gessisse, is ob dolum yel latam culpam cum infamia removeatur: etiamsi nulla antecesserit quasi publica accusatio.
289쪽
f. CCCX. CCCXI. CCCXII. Absolvimus primum iuris objectum, nempe jura personarum. Sequitur seeundum de juribus re- ντ-; ubi praemittuntur variae rerum divisiones, quas antequam consideremus, inquirendum primo omnium, quid res sit Viis ' Res & meunia apud JCtos distinguitur. Illa latius patet: haec strictius accipitur. Quaecumque enim exsistunt, & hominibus quameumque utilitatem praestare possunt, dicuntur res, sive in patrimonio nostro sint, sive extra patrimonium. Sice. g. aqua, aer, mare Sunt res, quamvis in nullius constitutae patrimonio. Contra quae in patrimonio nostro vere sunt, dicuntur pecunia, L. 5. pr. f. de V. S., adeoque JCtis pecunia non est solus nummus, Sed omnia, quae in bonis nostris nostraque substantia sunt, uti Servus, quadrupes, agri, praedia . Hinc in XII. Tabb. erat: paterfamilias uti Iegasses supeν pecunia tutelave suae rei, ita jus esto. Et August. de doctrina christiana, c.
nes possidenr, quorum 2omini sunt, pecunia voca-rur, Servus sit, Naι, urer, arbore pecus '; quidquid horum est, pecunia votatur. Ratio hujus denomi.
nationis juridicae est, quia veterum maximae divitiae consistebant in pecudibus & jumentis. Inde enim
290쪽
enim plet aque Vocabula opes Signincantia derivata sunt veluti pecunia , peculium , pecuIatus.
Hi nersacile intelligitur prima gerem divisio. Aliae res sunt divini , aliae humani iuris. Quamvis enim res divini juris sint in nullius patrimonio, tamen quia existunt & usum praestant nominibus, res recte vocantur, non autem pecunIa.
Dicuntur autem res di Dini juris quae veluti dominio hominum exemptae , Deo attributae & dicatae sunt. Ita enim rem sibi concipiebant Gentiles, ita & Christiani tempore Iustiniani; quasi non omnia sint in Dei dominio. Res humani juris autem vocabant quae in dominio & commercio hominum Sunt, e. g. agros, praedia , quadrupedes &c. Porro res diυini juris subdividuntur in sacras, religiosas & sanfias. Sed sanctas tamen quodammodo tantum divini juris esse testatur L. I. pr. V. B. r. non omni modo. Nam res sanctae, uti paulio post videbimus , erant muri & portae urbium. duis vero negaverit, murOS & portas urbium esse in
dominio reipublicae λ Quia tamen & diis &bus dedicabantur moenia, inde quodammodo ci vini juris esse dicebantur. Unusquisque ex Sequentibus definitionibus animadvertet, has IHImas civisiones superstitionem paganam Sapere. Et tamen eas retinuit Justinianus , imperator Christa anus. Quod argumento est, iam eo tempore, puta Sa c. Vs., Christianos e paganismo multa adoptare coepisse. Scripsit JCtus Rintelensis, Kaest ne rus, eis legantem dissertationem de iurispodentra pagant-zante, qua id ipsum pluribus argumentis demori-
Jam de singulis. Sacras vocabaut res publice consecratas diis superis a pontificibus vel prinu , g. 9. Inst. L. 6. g. b. L. s. f. o. pr. aeq. . s. r. Requirebatur itaque I. Consecratro , tis ritibus & caeremoniis peragebatur, quas descripsimus in antiq. ποις. Rom. b. t. nomani