장음표시 사용
271쪽
De Exetisatione Tut. c, Grat. 269& tamen eos excusare dicitur. Eodem sensu in L. a. f. de decurion. piueri dicuntur a decurionalia ad tempus excusari , i. e. prohiberi; ubi quidem
Cujae. Obr. Lib. XXVI. 58. ingeniose legendum
putat excuriantur, sed sine necessitate emendat
textum satis integrum. Excusare ergo JCtis &caussas allegare significat & prohibere; quae si gnificatio vocis tam est singularis, ut Theophilus S reliqui JCti graeci, quunt.viderent, nullum in lingua sua esse vocabulum ejusdem significationis, Iati nuna retinere mallent, & inde fingerent graecum ἐξουσατ ῶν. Quaeda in praeclare in hanc rem observavit On ershoe Obs. IV. 2o. III. Iam lacile iiitelligimus quot et Iices sint excusationes Iutorum & curatorum. D iduntur enimi in voluntarias , quae oppositae prosunt, e. g. nu merus liberorum. Si allepetur haec caussa , excusat, si non allegetur, etiam multorum liberorum
parens cogetur tutelam suscipere. Et x necessarius, quae etiam non oppositae prohibent a tutela',
e. g. lis cum pupillo. Nam si de ea constat, prae Ior tutorem non admittit, quamvis ipse tutelam velit suscipere. De υoluntariis agitur a g. 289. 294., de necessariis g. 295.; de utrarumque allegatione g. 296. - 298.
Votantariae excussandi caussae iterum sunt triplices. Aut enim admittuntur I ob privilegium. g. 289-202. aut 2 ob impotentiam, g. 295. , aut 5 ob existimationis periculum , 3. 29 . I. Ob priυiIegitim excuti tur i) parentes plurium
Iiberorum. Et quidem BDmae excusabant Ires, in Italia quatuor, in provinciis quinque, modo es
Sent naturaIes, non adoptivi; legitimi, non spurii ; nati, non nascituri: superstites, vel bello amissi, non mortui. Nam & qui pro patria ceciderunt, in perpetuum per gloriam vivere dicun- fur. Haec habes in pr. Inst. h. t. Sed quaeritur, unde hoc privilegium sit λ Harpreehtus , qui Cominentario grandi IV. Tomorum Institutiones illu-srravit, ad pr. Inst. h. t. dicit, esSe hanc. quae-
272쪽
Stione ni ex earum numero, quarum ratio reddi
non possit. Lepide profecto. Est potius ex lege Alia O Papia-Ponea, quae A. V. C. 762. Suti Augusto lata est a M. Papio Mutilo & Q. Poppaeo secundo consulibus suflectis. Dio. Cass. Iis LVI. p. 662. Nimiruna Romani, non ut reliqua gentes, libenter se nuptiis illigabant, sed ab iis, liberorumque procreatione maxime abhorrebant. Caussae maxime tres erant: ca cupiditas vitae dissolutae & vagae Veneris, b luxus Romanarum feminarum , quas mariti vix satis splendide alere poterant; & c orbitatis honor. Qui enim non habebant uxores & liberos, ii ab omnibus colebantur, ad hmaores provehebantur, donis . & beneficiis cumul stantur, quia unusquisque se iis heredem suturum sperabat. Elegans & prolixus ea de re locus exstat apud Plautum in milι . glor. Act. III. Scen. I. v. 92. seq. , ubi Periplectomenes senex, interrogatus cur uxorem non duXerit, respondet: Verum egone eam ducam domum Z . . . Quae Mihi numquam loe dicat: eme , mi υir , Ianam, unde tibi pallium , Malacum s ealidum eo ciatuν , tunic Me BF-bernae bonae, Ne algeas hae Demet Hocinumquam verbum ex
Sed priusquam galli cantent, qua me Somno Sinscitet , Dicar: Da mihi , vis, catendis meam quin ma
Da, qui faciat, da qua condiat, da γοα aem
Praecantrici, conjectrici, arioIae, atque εaruspιcae, Magitium est, si nihiι mittetur, quo supercιιι spicit. Tum patritam clementer, non potest, quin mura
Iam pridem quia nilii abstulerat, succenset germ
273쪽
Do Suriad. Tu t. vel de Curat. 27 Tum obstetrix expostulo is mecum, purum mis-
Outa niatrici non missurui quidquam, quae vernas alii pme atque lujus sirsilia alia damna multa mulierum
me uxore. prolibent, mihi quae hujus limites ser
Habes insignem luxum, quo se deterreri dicit Periplectomenes a ducenda uxore, ne reginam hujusmodi domi alere cogatur. Sed pando Post v. iii. & aliam caussam addit. . . : Quando habes multos cognatos, quid opus mi/i atriiberis ' tmne bene υiυο ει fortunate, atque ut uolo, M.que animo ut tabet. mea bona morte cognatis dicam, inter eos pam. tiam; IIIi apud ms edunt, me curant, virum, quid agam, ecquid υesim, , Priusquam lucet, adsunt, rogitant, noctu ut so mnum. ceperim ;Eos pro ιiberis habeo, qtita mihi mittunt munera, Sacrifieant, dant inde partem mihi majorem quam sibi. Adducunt ad exta, me ad se . ad prandium, ad
IIIo misistimam se retur, minimum qui misit mihi. . t . Illi inter se eerrant donis r ego loe mussito me
Bona mea inflant, certatim mittunt dona oe m.
En., quam coluerint heredipetae caelibes & orbos i& id plures deterrebat a nuptis. Quum.autem animadverteret Augustus numerum civium ob istud caelibatus studium quotidie decrescere, legem illam. tulit, qua caelibatum & orbitatem variis pce. nis coercuit; e. g. ut caelibes nihil ex testamento ea pere possent, orbi rantum dimidium: conjuges autem & parentes variis privilegiis ornavit, inter
274쪽
272 Liber I. Tit. XXV. quae de hoc fuit, ut qui tres haberent liberos Romae, quatuor in Italia, quinque in provinciis, ab omnibus muneribus publicis adeoque a tutela quoque immunes essent. Prolixe historiam & singula capita hujus Iegis celeberrimae restitui atque exposui in Comment. ad Legem Iutiam Pap.
Pop 'ubi & de hoc privilegio egi lib. II. cap. 8.
f. CCXC. ObtriviIegium excusantur , a qui rem fiscaIem
administrant, vel rem dominicam vel patrimonium primipis, item tributa & vectigalia &c. Haec ut i telligamus , observandum trium olim suisse generum bona publica, ut etiamnum sunt in rebuspublicis monarchicis: i) aerarium, ad quod pertinebat omnia, quae in dominio erant reipublicae, quaeque ad conservandam rempublicam colligebantur, e. Drributa , vectigalia &c. 2 Fiscum, qui erat pri ei pis tamquam principis, eique a repti adsignatus, ut aulam suam sustineret, & eo I'rtinebant bona caduca, ereptilia, confiscata; hodie vocantur bona cameralia Cammerstiterin , bona domani alia maien , bona mensalia, T elatiter). 5 Patrimonium principis, quod princeps possidebat tamquam Privatus,*e. g. eius bona hereditaria, vel quae sibi sua pecunia emit; quae hodie vocantur Chatotillauser ). Quicumque itaque ex his tribus, i. e. vel aerarium, vel fiscum, vel patrimonium principis administrant, ii gaudent hoc privilegio, ut excusentur a tutela. Sed quaerere hic solent, sitne haec excusatio voluntaria, an necessaria fSunt, qui eam putant necessariam ideo , quod bona huiusmodi administratorum oppignorata sint reipublicae vel fisco vel principi, adeoque pupillis in
illis competere noni posset tacita hypotheca. Ergo dicunt, si vel voluerint tutelam suspicere, tam 'ne potuisse quidem eos admitti. Sed haec ratio hodie quidem valet , olim autem apud Romanos istud titit merum privilegium , mera excusari
voluntaria. Nam a in s. a. Dat. h. e. dicitur, eo
275쪽
De Exeusat. Tut. ει α . 273 pMre excuaari , i. e. si velint. b ApLd Romanos Pon Opus erat tacita illa hypotheca , quia tutor Satisdare tenebatur, eaque satisdatione satis securus praestabatur pupillus. At hodie cum satisdatio. fere ab usu recesserit, & rarius exigantur fidejus- Sores, marito haec excusatio pro necessaria vel prohibitiva habetur.
i g. CCXCI. Privilegium simile datum 3 absentibus resp.
Caussa ; quales sunt legati pop. Rom. , magistrarus provinciales, milites. Sed hic distinguendum inter tutelam jam susceptam & suscipiendam. Asuscipienda omnino excusantur, non modo dum absunt, sed & intra annum, ex quo reversi sunt; qui annus in iure nostro dicitur annus υacarionis. A suscepta autem eatenuS excusantur quatenus absunt, & interea eorum loco datur curator : sed reis versi eam tutelam recipiunt, niti trans mare ab- Sint rei p. caussa, siquidem tunc & Susceptam tutelam deponunt. Ita haec doctrina proponitur ing. 2. Inst. h. t. L. Io. pr. I. is eod. L. II. g. 2. L. II. g. I. minor. Sed hoc privilegium si i finito ossicio diutius absint quam
Par est, e. g. si voluptatis & animi caussa per varias terras oberrent, cu) si quidem sumant reipublicae obtentu emolumentum, sed revera sui commodi caussa absint. Solebant enim veteres in re- pubi. Rom. si in provincia aliqua sibi negotium esset, Iiberam legationem impetrare , & tuns proficiscebantur sub schemate legatorum, sed r vera sui commodi caussa. Nam istam legatorum per-.SOnam tantum ideo adSciscebant, ut tanto reverentius ubique reciperentur, tamquam p . Rom. legati. Exemplum habes apud Ciceron. Epist. ad famil. lib. XI. ep. i. Iib. ML ep. 23. oe ad Asrie. Lib. II. ep. 4. Tales autem non gaudere hoc privilegio, palam est, ex L. F. ff. 4. L .fexqωisus eausis maj. 25. annis in integr. rest. L. 6. g. 56.
276쪽
274 Liber I. Tit. g. CCXCH. Excusantur porro ob privilegium simile ma.
gistratus, Sed non omnes, verum qui cum potestare sunt s quod ita interpretatur Gellius Noct. Att.Lι b. XIII. i5. ; qui habent ius prehendendi; quales erant consules, praetores, censores, dictatores, praesecti urbi & praetorio, non autem aediles, L. 17. g. 4. ff. h. t. , multoque minus quaestores, & reli- qui his minores, qui recensemur in L. g. 29.
aeq. V. de O. I. Sed postea id privilegium minoribus quoque magistratibus .videtur concessum, quia & duumviratus in municis is excusavit temporibus Modestini, qui sub Alexandro Severo vixit, L. I 5. g. 5. έ. t. L. 6. g. ι 6. U. eod. Excusantiar 5. litteratores, rethores, sophistae, medici, JCti, sed non omnes & semper. Verum aὶ si sint professores: b si sint intra numerum, i. e. ordinarii; c si in patria doceant ' d) si sint industrii, L. 6. g. 6. seq. h. t. L. 6. C. de pro f. med. Sed de his quinque privilegiis omnibus notandae t regula generalis, quod priυiIegiatus contra adique priviIegiatum non utatur priυilegio. Itaque excusatur quidem miles, professor, administrator rei fiscalis: sed si pupillus sit militis filius, non excusabitur miles; si prosessoris filius, non excusabitur professor s si administratoris filius , non excusabitur administrator. Vid. L. II. g. II. ff.
II. Os impotentiam excusantur quicumque videmetur gerendae tutelae minus idonei, modo alioquin sint viri boni & honesti; si quidem alias excusatio foret necessaria, & ne volentes quidem admitterentur. Tales eaussae sunt, IF t ia onera puteIae. Sed hic observandum, aὶ computari tutelas omnes in una domo, adeo ut sI e. g. pater unam & singuli ejus filii familias singulas tutelas gerant, id excinset. bὶ Tutelas non tam numerandas, quam ponderandas esse. Hinc Si una sit admodum dimisa ,& una
277쪽
De exeusat. Tut. cur. 275 di una excusat. Si tres sint adnioduni faciles, ne hae quidem sufficiunt. et Tutelas non minae rari Secundum numerum pupillorum , sed secundum numerum rationum reddendarum. Hinc si quis e. g. quatuor fratrum tutelam gerit, nonnisi u-
. . . Escusationi huic locum non esse si pupilli sint proxinai pubertati , ita ut tantum tem Pus SemeStre reliquum sit, intra quod tutela continuanda, L. i 7. pr. h. t. te Non excusare tutelas honorarias, i. e. cum nullo onere administrationis conjunelas, L. i5. h. t. Unde facile patet, hic quoque perna plia relicta esse magistratuum ar-
bitrio. Excusas porro 2ὶ paupertas,idc quidem
talis, ut si tutelam suscipere cogeretur, ei nos Iantum supereSset temporis, quo victum & amicium Sibi possit quaerere, g. 5. Inst: h. t. Et olim quidem haec quoque excusandi caussa erat voluntaria: at hodie procul dubio necessaria est. Quia enim non temere credi solet nisi ei qui bona Immobilia: possidet, facile ost ad intelligendunt pauperes hodie non admissum iri, etiamsi parati essent ad tutelam suscipiendam. Excusat ob eam dem impotentiam 5ὶ morbus, non quali Scumque,e. g. iebri la, cephalalgia, sed chronicus, & ita lectulo adfigens hominem, ut ne suis quidem rebus, nedum alienis, superesse possit, g. 7. Iust. h. t. Obiter observandum, veteres huiusmodi morbum vocasse sonticum, GelI. lib. XVI. c. 4. lib. XX. c. Io. ιι b. 2. g. 5. st . si quis caul. in Dd. Excusantur ob impotentiam illiterati per quos hic non intelliguntur indocti, sed ἀναλφάβητοι, i. e. legendi scribendique imperiti. Hi enim rationes conficere non possunt. Admittuntur tamen
hi, a si tutela non admodum diffusa & ipsi prudentes sunt, L. 6. g. Alt. q. h. r. b si rationes reddi possint bacillis fissilibus Kerbstocke; de quibus elegans exstat Stolii dira. de bacillis fissilιbus. Excusantur ob impotentiam 5 septuagenarii , quia ista aetas vacationem tribuebat ab aliis quoque muneribus publicis. Sed tamen
278쪽
α76 Lis . I. Ts . XXV. stricte requiruntur anni 7o. , uti si rei dies desit
huic aetati, locus non sit excusationi, L. a. m.
' - g. CCXCIV. Denique & ob inimicitiam enm patre pnpilii
excusantur a tutela, qui istam allegant,
I l. Iun. f. r. Et id quidem videri posset christianae pietati adversari: siccine enim leges induugent iis, quos ne mors quidem inimici placat Sed recte ad hunc g. s. notat Vinnius , non eam esse juris sententiam, sed ideo hoc privileginm his indulgeri, ut pudori eorum parceretur. Nam
Si tutelam subire cogerentur, facile adversus eos aspicio oriretur, ac si parum candide versaturi essent in tutela. Ut ergo hanc sinistram opini nem evitare & existimationem t suam tueri possint, lex eos excusat, si velint.
Vidimus caussas excusandi voluntarias, quae tiberant ab hoc onere, si allegentur: sequuntur ne
cessariae g. 288. , quae etiam non oppositae prohibent a tutela. Quidquid enim homines ineptos reddit ad aliorum negotia gerenda, ob id nec ad tutelam admittuntur. Tales ergo sunt ii μων ,
dementia, surdities, ea citas. Quamvis enim hi mnes, si testamento dati sint, non removea ututa tutela, sed interea alius detur tutor, dotare impedimentum cesset, idque etiam 2 in minorea testamento datis obtineat 215ὶ: non admittuntur tamen ad tutelae administrationem , quamdiu sunt furiosi, dementes , surdi, caxi, minorennes ; qui non possunt esse iurores, quia ipsi
aliorum direictioni, nempe curatelae subsunt 5,Ejusdem generis excusationem tribuit militia. milites enim, ne si vellent quidem , tutores esse possunt, ne negotiis huiusmodi similibus a signis abstrahantur , L. 4. C. qui dar. tur. Neque tamen excusantur milites a tutela liberorum commilitonum, quia alii non sunt in promptu, qui huiusmodii liberis tutores dari possent. Excusat 4 Us
279쪽
De Uxcusat: rit. cur. 277 eum pupiIlo, g. 4. I t. h. t. non modo praesens, sed di futura vel imminens , Nov. 72. cap. I. 2. 4. adeo tutor datus litem hujusmodi dissimulavit,& tutelam receperit, is postea tamquam Suspe eius removeri possit. Excusat 5 sacerdotium oemonachatus, Nov. I 25. , ut ne volentes quidem admittantur; praeterquam quod presbyteri & diaconi, non item episcopi ad tutelam legitimam admittuntur. Cujus rei ratio fuit, ne sacerdotes rerum hujusmodi cura a cultu divino & studiis Sacris, monachi a precibus & recitatione breviarii& liorarum abstraherentur. Sed hodie & sacerdo-Ies admittuntur, si tutelam velint suscipere, apud I'rotestantes. Immo & tenentur tutores esse, Si iis demandetur tutela liberorum collegae vel clerici, modo possideant immobilia, vel satisdent.
Excusatur 6ὶ etiam maritus a eura uxoris mi renn s, L. 2. C. qui dari tui. L. I 4. de cur. finmos. Periculum enim erat , ne maritus saepe au-etor lieret in rem suam, & uxori blanditiis persua-ceret multa, quae ipsi haud parum detrimenti inferre possent. Sed hodie res aliter se habet plerisque locis. Maritus enim illis in locis, ubi fe-n ince perpetuae cura telae subsunt , fere est ordina
CauSyae omnes, qHas hactenus recensuimus, sunt tutelae & cura telae communes: ab utraque enim excusari quis potest ob istas caussas. Ad euratelam autem in specie pertinet, si quis antea puelli cu)usdam tutor.fuit, tunc enim non teneturre curator fieri usque ad annos majorennitatis. dumcit enim amico in paucis gratificari, nec quisquam duplici onere gravandus, L. V. C. h. t. Attamen hia locus est exceptioni, nempe in liberto, qui tutor a patrono datus & curatelam omnino suscipere tenetur, L. S. C. h. t. Tantam enima liberto veteres exigebant pietatem & revere tiam , ut nullum Onus satis grave eum posse Suscipere existimarent pro libertate, quam debebat patrono, quippe quae est res inaestimabilis.
280쪽
α 3 Liber I. Tit. XXV. g. CCXCVlI. CCXCVIII.
Vidunus hactenus excusationis causas: supereStin modum videamus, quo proponi solent, ubi observandum : i antequam opponantur, tutores datos esse , adeoque a die illo usque ad tempus sententiae, nisi absolvantur, omne periculum ad illos spectare, L. 5 i. h. t. L. I. C. II tui. υPI cur. fati. aII. Quum enim praevideri in n possit excusationes, quas allegavit, idoneae suturae Sunt nec ne : interea merito pro tutore habentur , donec
appareat utrum ejus caussae per Sententiam Probentur, an rejiciantur. Si vero pro tutore habetur, sane & omne periculum ad eum pertinet. Un dedi id consilium, ut tutor datus ipse Statim ad-niinistrationem Suscipiat, ne alterius mala administratio ipsi fraudi & detrimento sit, sed alle et
Iamen caussas excusationis, addatque protestationem se administrationem non animo tutelam subeundi, sed salvis excusationibus suis suscepturum.12 Observamus, excusationes veluti per,modum exceptionis opponi. Quemadmodum itaque, a pluribus quidem uti possum exceptionibus, Sed ita tamen ut b simul omnes statim post litis contestationem opponam, L. 5. L. 8. de excepi. , ita & Omnes caussae excusationis semel & simul allegandae, L. i5. g. 8. h. t. 5 Tutori extra Romam dato spatium tantum concessum temporIS,
ut singulis diebus XX. lapides uel milliaria absolvere possit, & iis praeterea adjici Iriginta mes, intra quos Romae eas caussas opponat, S. I 6. Inst. f. s. Id quod tamen hodie parum utilitatis habet, si quia magistratuum nostrorum territoria non solent adeo ampla esse, ut tutores ex locis dissitis dentur. 2 Quia dentur ex loco aliquo extero,s id quod faciunt nonnumquam summa dicasteria& curiae provinciales) tunc plerumque terminus ipsis praefigitur arbitrio judicis , quo adesse, di vel confirmari vel caussas idoneas excusandi allegare debeant. έ) Observamus, excusaturum in tutorem non debere adpellare ad superiorem iudicem , sed Statim caussaS suas coram eodem magi.