장음표시 사용
131쪽
Ob meritum ante tuosguttur in cor. Et apud Ouid.in lib. i. Fas . . . Ergo senseo coniux abducta marito . . Pritur in calidis alba columbafocis. Itaque a Martiale illud praeceptum extitit in lib.xiij.epur. H.
totis teneras praeduro dente columbas Tradita sed Gnidi in tibisacra Deae Haec inquam una causa est, cur Veneri sacra censeri,is dici possct e icolumba,quae suspensa iaculatorum exponitur ictibus ab Aenea, quod Veneris victima soleret es e plerumque columba. At quae animalia , ideo consecrata censebantur, quod aliquorum es Enticorum victimae, ea fas erat attingere,occidere, in usum vitae consumere . Neque enim Aeneas ipse tam saepe dictus a Uirgilio pius laedi a se Dianani existimauit,cum septem in Pumco littore ceruos occidit,classiq. torrendos tradidit,& in cibaria distribuit sociis. Sed tamen abstiner debuit Aeneas, dicet aliquis, io ludibrio, nec Veneris auem iaculatoribus proponere, sed asiain Non hie ergo confusiam ad desen sionem ab Vrbano illo Graiiamatico ex sitatam, qui cum videret. singulas propemodum aues singulis fuisὰ Numinibus consecratas, minus peccasse putauit Aeneam proponenda columba illa aue mare na,quam si alias ceteris coniectatas Diis proposuisset. Erat enim, ut diximus, numantis q. filii,matrem aliis omnibus anteferre S prae
ceteris metuere,ac reuereri Advocabo igitur etiam in hanc vltimani causae partem Aristotelem, cuius praeceptionem explanatam a nobis in Prolegona defensu eam esse scimus, ut cum poetas a Criticis redi prehensos defenderς volumus, circumstantias intueamur. Interii cumstantias autem numerantur potissimum locus, ac tempus quae si hoc loco perpendamus, inueniemus ea profecto fulsita quae columbam potius quam aliam auem esilagitarent. Erant enim ludi funebres parentis Anchisae: adeoque cum illa in iis ludis occidenda columba proponebatur,ipsi quodammodo Veneri videbatur immolari , cui caris
simus fuerat, ut in fabulis accepimus, Anchises.
132쪽
DE MAVIUM M AB Em I S. M EA METAPHORA CONVENIAT
Si ai in laevmanhelassique immistit habenas i in aliqui non probant habenas naui trib tas,quae funes, di dentes habet e stupa, non ex corio lora,cuiusmodi sint habenae . Itaque Iora. istasius cum ciam taberias aud cius dic ero retinaculis,&lumbus existimaret, institit altius repetere princOum, assies mans,habenas classis a Virgilio dictas idcirco esse, quod antiquissimis illis temporibus naiauium retinacula stidentes, gon quidem ex cania abri vel lino ted ex corio fierent: idque Homerum ipsum Idocere platatilinae apud quem naues ligantur immisisua re, hoc est vinculis intortis, siue vinculis bubulis. tque ita prorsus Pius explicat hos Valarii Flacci versus in Argonauticorum libirimo. Ece autem molii Zep ros descendere iussis Aspiciunt: olat immisis caua pinus haben . Consentit cui Pio Valerianus Pierius in lib. Hieroglyphicorum xlviii cap. de noeno docens, sunes ex corio primum futile factos, teu
133쪽
Alii etiam longius abiere, inprimisque Gulielmus Modicius qui cum retinacula classis ex corio non probaret, dixit hic esse metaphoram nouam atque ab usu abhorrentem communi, hoc est , habenas a
Vnsilio positas esse pri clauo,, uberinaculo nauis. Cum enim phlinurus a somno datus in praeceps reuullis clauum secum in undas pertraxisset,Aeneas sensit nauem amisso gubernaculo, gubernatore fluitare;vidicitur in fine lita iii. Itaque res Gae curam nauis ipse rocepit in se;idque ut tacere pesset commodius, clauum naui nouu immisit: 'uemadmodum equus stoenore tur,4 habenis, sic ille immisso gubernaculo nauem direxit. Ita, inquam, Modicius habenas classis interpretatur ex noua metaphora.
Postem hic ego dicere, Virgilium illa,sum esse licentia, quae antiqua nomina pro nouis vjurpat, ut paulo ante docuimus, hoc est, habenas posuisth pro funibus,quia loris, habenisq. ad moderandas, ac regendas naues utebantur antiqui. Sed non hoc ij contendunt, qui retinacula illa ex corio iam inde repetunt ab Hona ero . PutantiniIn Virgilium proprie loquutum cum eorum describat nauigationem qui prisca illa aetate corio , non funibus utebant tir. Ego vero aliter existimo cum videam, saepe nauta apud Virgilium tortos incidercio funes, Madducere. aut laxare rud e lites . Quod si docere illa metaph ra voluisset, loris esse tunc usos nautas ex corio, numquam opinor dixi lset lunes,sed semper lora , vel habenas . Credo igitur equidem , ac video, metaphoram hic esse,sed non eam, quam comminiscitur ex ingenio Modicius .Quamquam enim gubernaculum nauis translate diaci brtasse potest iroenum,aut habena inimis tamen esto,ginquo vi silianae i lius metaphorae causam, , etymon petimus , quod duci, Ges ex magis propinquo ves dicamus, illas classi habenas immissas, laxatasq. ad nati ganduin nihil aliud esse, mu fines , quibus velum
v lotur. 3 anchora. Hac enim ratione propter illam, quam habet nauis cum equo similitudinem , et hora multo vid ebitur esse, recundioria mollior, quam cum flamma licenter , libereq vagantes
per nauium tabulata,dicuntur habenae in Acneid.v. Furit -- Vulcamvs habenis
perri remos,ct pictas Hoepuppes. aut cum ipsi palmites, flagella eadem appellatione translata in lib.
9Georg sic exprimitatur. Et dum se tus ad auras Pa es agit, urisis per purum immissus habenis. Quae translatio sumpta est haud dubie a Lucretio et qui arborum silmma, supremo'. ramusculos, di frondes habenas dicere non dubi-
Arbori si datum est, vas exinde cr auras
134쪽
Crescendi magmum immissis certamen hahem sic igitur statuo: Virgilium hic nullas habenas ex corio significare, sed tantum attollere orationem voluisse beneficio eius metalilimne, quae habenarum nomine funestii sic eri gnarum pGeceptionis, quae tradita est ab Aristotele,cum dixit,dictionem poetarum neque humilem esse debere nec nimis elatam,idque illos consequi interiecta su
inde metaphora, quae attollat, subleuetq. propriorum Verborum humilitatem . Ita enim fiet, ut oratio propriis verbis puritatem , a translatis magnificentiam habeat, viri'. p misi, ast illa Gulide, artificioseq. temperatis. .
DE MO STILIS IN FE Z ORVM. supra fingendi leges poetae praescriptas Acta
nis, cum quaerimus,an haec minorum monstra supra selendi ficultatem ac veniam permissam poetis, a Virgilio fuerint excogitata. Ac iure quidem ea de re dubitare debemus,cum recordamur, illam fin-sendi licentiam intra certos cancellos ita concludi,ut credibilem en 1 rem oporteat,quam coninainiscimur. Qui vero fiet,ut credibilia,S: verosimilia sint ea monstra ex animantium conflata partibus , non modo variis , sed omnino contrariis , atque pugnantibus cuiusinodi sunt Centauri,Scyllae, Harpyiae,Hydrae, GorgoneS, Chimem, Briarei. Video me redigere debere in legentium memoriam unum,quod saepe significauimus apud poetas non abhorrere a verosimili quicquid est falsum multitudini enim saepenumero sic obantur falsa , ut haec illi multo verisimiliora videantur esse quam vera. Cum autem aliquid eiusmodi poetis occurrit, ut re quidem ipsa falsum sit,sed multitudi
mi ac vulgo maxime credibile, docet Aristotelas id potius , quod si
135쪽
sum est, sed populo credibile, quam quod est verum rid incredibilo multitudini, sequendum esse. Haec eius verba sunt in cap.xxiij sub fianem. Quantum vero ad potam attineti credissille potius icet fieri non
queat, eligendum est, quam incredibiledicet fieri queat. Id videlicet sibi propositi Virgilius,cum ea monstra commentu, est,quae ab omni prudentium Me abhorrentia, videntur,4 si in tetigebat enim ita populo de minxis illis opinionem fuisse iam insita,
vim talii doctrina,quam naturae quadam anticipatione credere vid rentur omnes,Gorgones apud Inferos esse,Cerberum Harpyias,Bri reum. Itaque non potuit ea praeterire is, qui Aristotelis praeteri praeceptionem noluit.Aristoteles autem falsa potius, quae populo credibilia sunt, quum vera, sed eidem incredibilia populo,deligenda, atque a poetis fingenda esse confirmat. Quin adiungere possumus ristoteli Platonis audi oritatem quae musto maxime Virgilium tueatur. Is enim in Sophista duas facit poeticae formaS,ε servi, ah φανταςrali, Icasticam, Phantasticam. Et casticani quidem earum ait esse rerum imitatricem,qua vera vel sunt, vel esse possunt, vel aliquando fuerunt: Phantasticam vero earum, quae pro arbitratu finguntur; sed verae nec sunt, nec fuerunt, nec esse possim t.
Pirant asticae figmentum a Suida dici videtur Idolum G casticae, sinii littici sic enim de utraque scriptum aliquo loco reliquit. εἰά λαια ἐν γψω πωνή αἱσ-τα - - ,ἐ ἀνθρωπin hoc est Mola sint renim numquam existentium eriles,cuiusnodi sint Tritones , Sphinges Cei tauri similitudines autem sint renim existentium simulacra veluti
nuisit, positis,id dico:Vir lium , quoniam absiui m persectumq moliebatur omnibus partibus opus, non satis habuisse Icastiacam illam tractare, quae res aspectabiles, veruq existentes imitatur. sed addere praeterea voluisse Phantasticam' qua,propter eam,quam parit,admirabilitatem, amplior ad lemtium animos voltiptas emanaret; S propter rei novitatem, auctoris cohunendatio maior enas: retur. Nam quemadmodum Apelles, tum potissimum coepit haberi dicique diuinus, cum, ut ait Plin. ausus est imitari coloribus,ac penicillo quae pingi non posse videbantur, tonitrita, fulgetra, fulguraq. sic
poetae tum maxime uispiciuntur, cum illa etiam exprimunt, quae quoniam non sunt, nec est qucunt , naturam , ut exprimi poetica imitatione possint, non videntur habere. run imitatus mihi videtur Vi
gilius in his exprime is vulgaribus nionstris Ne aciem illiam picito rem qui cum cxpinger graphicc vellet naualam quandam pugnam inter Aegyptios, feriatque initam olim, S perfectam in Nilo, nec posset vilis coloribus distinguere, ac ditaruntes facere a marinis lueti
136쪽
irus eius aqua suminis,pinxisse sertur insitore Crocodiluni tabenti
Asino molientem insidias inter uiuasi ut qui tabulam aspicerent, ex eo intelligerent signo illam pugnam in Nilo, non in mari commissam fuisse Hunc, inquam, mihi videtur secutus pictorem Virgilius, cum incredibiliailla monstra apud Inferos etiam ipse collocauit , qua ibidem ponebantur ab alijs. Cum enim videret populiam putare,ac crederea e ea monstra in latibulis Instrorum esse,quemadmodum in Nilo sunt Crocodili,Inferorum loca,atq supplicia ex iis noritiis. quam ex proprijs quibusdam signis intelligi voluit. Namignis, me
areae,antra,cetera,quae pocla commentiorat,alijsqumite conuenire facile possunt locis sed ea monstra sic in Inferos cadunt, ut magis Inferorum propria esse videantur , quam Nilo conueniant Crocodili. Quare pictiam rerum sacrarum interpretes,4 Christiani scriptores ad eadem monstra confugiunt cum Inferorum supplicia volunt expresse describere, nec dubitant Tartarum, Stygem, Acherontemio.
minarc. Nesabsbrbeat eas Tartarus,publice canitur in Iustis a celesiae: dicituri amplius a Prudentio in Hymno Paschali Sunto Spiritibus saepe nocentibus Poenarum ceIebres sub Stygeferia Ista nocte faee qua re t Deus Stagnis ad superos ex Acberonti=s.
Sciunt hi nostrae religionis antistites,quam sint ea nomina mendacia νει vana sed vident, se vix posse populis exprimere vera Inferorum sepelicii, nisi tamquam Nilo Crocodilos , sic illa mebrata scriptis antiquorum nominatastris ipsis apponant
Eripe me his inuicte malisci aut tu mihi terram Indice namque potes,portus require Velinos. ' Palinurus est , qui sic loquitur, & compellat Aeneam . quo magis existimant Critici, Virgilium errasse , cum eum Velinos portu n minantem inducat; qui multo iam ante fuerat, quam illud Velini no
men inuentum esset.Velia enim oppidum quo proximum ei porri Velimini,
137쪽
sexcentesimim, quam Aeneas Italiam intuticonditum est in agro Irucan Mut docet Gesi. sib. a cap LPutat ergo Cai uitriis luce ratum esse supra veniam, nec minus quam peccatum a Plautosibi Amphitruone ubi Amphitrii γipse, Sosia,nondum nato Hercula, per Herculem iurant sic enim Sosia loquitur Q. I. scen. r.
dotes tur . ----Iam quidem hereti tibi Rim Seoissa cetas linguam assistam,erc.
Α Hercules,ea ipsa nocte non quidem nascitur, sed concipitur utero ab Alcmena ex Ioue, qui partes agit primas in ea Fabula. Simile volunt erratum in Electra Sophoelis esse ubi Clytemnestra nunciatur, Orestem in Pythijs ludis occidisse, qui tamen ludi instituti sunt Triaptolemi temporibus,hoc est annis prope sexcentis post natu restem. Haec dissicultas explanari sic posiet,quemadmodum explanatae per multae sunt per anachronismum, siue per προληψιν, hoc est per anticipationem:qua licentia Ita similis est anachronita, ut ab eo differre tantum nomine videatur. Cum enim vocabulis appellamus nouis ali qua , quibus nondum ullum est nomen impositum , id anticipamus
quod postea fictum est , ac propterea muliodi licentiam, anticipa tantem, aut praeli mimini nominamis uictri tamen Aanis is
inlisio, quouati Whmitisinus non modo nouum nomen usurpat pro antiquo; verum etiam antiqua nonuna substituit novis anticipati vero noua tantum tribuit rebus nomina , qua antiquis temporibus ijs data non erant. Quo fio, 'lathis pateata chronisnus , quam anticipatio cum quaelibet anti ipati sit vinclitonismus, non tamen omnis anachronisiirus anticipastio sito cum enim antiqua nomina, de iam obsoletaponitim nouis nihil anticipat,ac propterea anticipatio dici non potest,ut eum ocreis stanneis proferreis dicuntur.Itaque liceret hic ru-ndere, Velinos portus dictos esse προληψιν, per anticipationem hoc est eo plane modo , quo dicta sunt littora Lauini, antequam Lavinium oppidum positum esset;& arx Chalcidica prius, quam Chalcide eo deducta Colonia fuisset , quae Cumis eam appellationem impertiuit Chale;dicaq. tiuis tandem super aHitit arce. Neque enim tuo tempore Daedalus e Creta in Italiam aduolauit Cumae conditae titerant a Chalcidenssibus, S tamen Chalcidenses iaci potuerunt per anticipationem Cumani , quia postea a Ctalcidensibus
ssemus, inquani, sic, ut diximus,obiecta diluere, &casteluin i
138쪽
cenis iam virgulam declinare, si nobis hoc essu vinclausisset I li Miginus apud Geli illo lib. x. cap. xvi his plane verbis . Poetis concedi solet historiae dicere ex sua per ista,quae facta ipse postea scire potuit.Sicut Virgilius sciuie de Lauinio oppido,de de C lonia Chalcidensi; sed Palinurus qui potuitscireaea, quete post annos sexcentos facta sunt maec ille in eo demum situm esse peccatum ii expiabile ratus,quod Virgilius nun ipse quidem anticipatione utatur,
scd anticipatione utentem inducat Palinurum. Quod dicas, Palinu . rum, qui erat apud Inferos,potuisse diuinare, ac prouidere, locum illum post tam multos annos appellandum esse Velinuna, hunc etiam tibi obstruet aditum Higinus ab Aenea, qui non erat diuinu S, adeoq. scire non poterat quem ille designaret locum,cum portus Velino inominabat . nisi quis eum diuinasse apud Inferos putet, inquit,perin-de,ut anima defunctorii solent. Sed si ita accipias, quamquam non ita dicitur,Aeneas tamen, qui non diuinabat, quo pacto potuit requirere portum Velinum, cui domen tunc nullum usquam fuit diae locum
illum vexat lii nus; contenditque Virgilium eundem locum fuisse correctumna, nisi morte occupatus, interceptu'. isset Sed mi
niam agitur coniecturis, credaderim ego Virgilium, si superstes sitsi set locum illum non fulta cassis rem nec videolam obseptidis cultatibus esse omnia, ut euadere tandem ductu pra Ortim loci unliomulum ab hac saleis a non possimus . Nam primo quidem Turne in lita inhaea j ad xx,cabuli notationem conuersus,existimat Velinum non proprium aliquod essem inch,sed nominis aliquod adiunctuin a signinare palustrem Velinum enim ab ia. duci putat: e vox apud Graecos palusue significat.
Itaque ex Turneia sententia portum requirere Velinum, nihil aliud est,quam portum requirere palustrem.sed adhuc haerebit nihilominus incertiis Aeneas, ubi nam gentium requirendum sit Palinuri corpus ecum palustres portus plurimi sint, nisi fortasse is, qui Velinus postea
portus fuit, ea tempestate proprio diceretur nomine Palustris .vertim hoc a nemine traditum accepimus. Servius enim docet quidem , Veliam urbem dictam Eleam a paludibus, quas Graeci dicunt arat, sed diseciam proprio , vitigarique nomine Palustrem non confarmat. Iulius Scaliger in lib. iij. cap.xlix putauit exitum inuenire se posse a praesumptionis , anticipationisq. partitione multi piaci. Ait enim triplicem anticipationem esse irammaticam, poeticam,oratoriam poeticam rursus esse duplicem; nam, quae perlbnae, aut loco tribuit re , προληψις erit,sive pnesumptio, propterea quod, quae tormenta besqi sic voeani uncnon et ant . Alteram anticipationis forniam ait
139쪽
duriusculam: ut cum poeta per natorationem attribuit , alicuius rei mentionem facientem, quae nondum est, aut , si est , o nomine non appellatur Exempli gratia, inquit, Palinurus Aeneam rogat, uti simili corpus asiciat sepultura . signatque locum
---------Portusque require Velim .su,rtu, quidem non erato exes aluid illi nomensiit. Est igitura ticipatim; quia Vir iij te refcrominabatur durior tamen est; quippe loquitur Palinurus, cui orationem E re ipsa,quae tempestati
conueniret, attribui neces est. Haec his verbis docet eo loco Scali Ur sed obicem nobis oppositumnon exturbat . Cum enim fas estis poetis anticipatione tunc etiam uti,cum loquuntur mutati, hoc est, cum alios colloquentes inducunt , idcirco putet,quod Virgilius ita Palinurum loquentem, anticipatione utentem secerit, institutam, quaestionem non profligat. Id enim quaerimus an Virgilio licuerit ex
Palinuri persona praesumptionis illam licentiam usurpares loquitur videlicet Palinurus , qui de portu Velino nihil acceperat, videturq; propterea a ratione maxime alienum ij congruentem Orationem non dare , quo agentes, loquentes apducas, ut apud Geli co tendit Higinu S. Confidentius igitur difficultati occurrit Iovianus Pontanus in Antoni, Dicat mihi velim Higinus , inquit, cur non etiam accuset Virgilium , quod Aeneam , qui Troianus esset, latine loquentem faciat. Facelsat ergo diligentia tam accersita, cχ huiusmodi multa per mittantur poeti S in quae ctiam volentes incidunt, non rerum ignorantia decepti. Ita rem ipsam recta petit Pontanus S quidem acute.
Neque enim plus a veroiimili distare videtur oratio Troiani Palinueti latina, quam ea mentio Velini portus , qui nondum esset. Sedia .men longe intex disserunt haec duo , quae tam senilia vult esse Pomtanus. In ducere quippe loquentes latine,qui barbare sunt re ipsa locuti, nihil est aliud, nisilatine reddere, quae illi dixerunt barbare .Neque enim a mat poeta, Aetne amo Palinurum locutos esset tine sed latine narrat quaeini barbare protulerunt. Cum autem Palinurus inducitur, portus Velinos, qui nusquam essent, appellans, affirmat poeta id dixisse Palinurum , quod dicere, aclosui non potirit eamque tradit orationem suissePaumiri, quae, si rationem temporis habeas, esse non debuit. ' Vincit igitur uiuae Vir lij patronos Iurisconsultus Alciatus in lib. V. Parerg. cap. xxi qui tametsi praesumptionis benefici, atque licentia sibi viam aperuit ad euadendum ingulari tamen ratione praesumption clara psain explanat, hoc est eo fernae modo , quo apud Itiris conlultos usu uinticliano tractatur. Regula, inquit, luminoliri
Cercisum est, ea pi acnta iniuratexitum tu suauis cacilicet quod . hodie
140쪽
hodie est,in olim fuisse credatur. Cui locum esse in se tradideriines, quae verisimiliter mutationis alicuius periculum non subcunt. Qui ergo fluvii, vel montes nunc sunt, etiam ab orbe creato verisimile est fuisse . qua ratione praestantisitum poetarum P. Virgilia; aduersus quosdam Grammaticos patrocinium ego iuscipiam . Scribit Aulo Gessius, reprehensum a Iuli Higino Virgilium, quod expersona
Palinuri dixerit, ' - Portusque require Velinos Atqui, inquit ille, constat Velia ira oppidum post multos, quam a selinurus decesserat annos, conditum tu istes socien argumento Ser uius utitur cum Virgilius , ex persona Aeneae , inquit
Immankque Gela suuy cognomine dicta Arduus inde Agragas ero. Atqui, ait ille, haec oppida Aenea tempore nulla erant, cum constet, multos deinde post annos aedificata fui sies. Respondeo . non de ipsis oppidis loquit Maro, sed de campis, S sumtilibus, quae proculdubio semper suerant. Veliam a fluuio eam praeterfluente dictam esse
auctor est Stephanus indictione λια. ves diu possimus portum In te ligo e que fluuius ille facit scri Camerina palus,sic Gela, ingragas. Etenim similia: sicular nurbes a suminibus nomen sumps rimi ut Syracusae, Gela Merar, selinus, Phenimis, Eryce Ca
Placuit na verbum modo sed prope syllabatini Alalati respon
sum, sententiamque proferae quia nefas est Iurisconsuristum apb ces, ac puncta mutare. Et quoniam tam bonum, depulsis ab hac a uocatione ceteris, patronum Virgilio dedimus, de nos ronihil a damus, sed quod ab eo dictum est pluribus, breuissime comprehcndainus in antes, Velinos portus suisse ante conditum oppidum Veliam, quia portus loco planeque proportu,suuius erat Velia a quo tandem oppidum ipsum postea nomen accepit cum enim tradat Stephanus , huiusmodi suisse ibi fluuium, antequam excitaretur oppidum milii temere dicimus, cum affirmannis, eum fluuium suisse
Pro portu , ac portum appellatum,ante conditum oppidum Quin illud etiam dico, apertam nobis fuisse, traditamque Alcia to pulcherrimam verosimilis poetici rati ofiem , ac formam per comparationem illam praesumptionis Iurisconsultorum cum presumptione , atque anticipatione poetica . Est enim illorum praesumptio coniectura quaedam ex praesentibus in praeteritum. 1ia ex coniectura, &praesumptione vult intelligi, liccre etiam poetis ponere , atque habere propraeterati , quae vident praesentia , in a praesertim, qu*obnoxia mutationi usa sunt. cuiusmodi scinis este luimina.