Tarquinii Gallutii Sabini e Societate Iesu Virgilianae vindicationes & commentarij tres de tragoedia comoedia elegia

231쪽

Li DE VIRIS ALLEGOR A.

propterea consilio,ac ratione Uulcanum irridentes induci Deos,quia mundu in hunc ore'. mortalium affabre factas cum risu, hoc est cum voluptate contemplantur,in temperant Di . o poetas vere sapientes,ac doctos,o fabulas minime fabulas,sed admirabilia pulcherrimς, verissimaeq. sapientiae documenta . Haud scio, an haec a sacris religionis nostrae voluminibus hauserit Proclus in quibus quotidie legimus,opificem Dei Sapientiam, Min orbis terrarum molitione lusisse, suas habere delicias positas inter mortales . Eusebius certeiamphili testatum reliquit, pleras Platonicos ex Hebraeorum monumentis,quae studiose perlegerant,in suam ipserumsententiam pertraxisse. Possem hic equidem infinita propemodum motarum is menti, qua de industria videntur ad murumpendos mores excogitata, e dem plane ratione , quidem ex auctoritate maior minterpretari: sed cum modestiae meae,tum ten es consilendum est, cuius certis. ijsq. non ita latis finibus sentio circumstribi orationem meam. Vnum adversarij suo credo iure a me requirunt,quod ijs debere diutius lim. Si enim dicent isti , elim in Epopoeia locum occupauit allu ria,ut tam pulcri corporis animus ac vita putanda sit,imirum senti videri debet,cur eam Aristoteles toto illo libro,quem de poetica cris psit, in aliqua saltem popoeia parte non collocarit. Quibus ego

primum sic habeo respondere breuiter,& sine fallacijs, eum Aristote- 'lis libellum inchoatum,& curtum esse. q. hominis docti absolutum

opus haberi, sed apparatum quendam, atque adumbratam leuiter operis faciendi descriptionem unde consequens esse possit,allegoriam non tam a ceteris depulsam fullse partibus, quam cum alijs praeterea multis in opere minus absoluto desiderari . Quia tamen hoc ad euadendum periculu alicui videbitur ex industria, fit calliditate quaesitum effugium,confirmo disertissime, partem hanc, neq casu ab Aristotele praeterdaiisam, neque voluntate reiectam esse, sed in loco plane positam, traditamq. cum ceteris explicate . Vnum demonstrabo, quod

nullus ad hoc usque tempus interpretum vidit mirorq perspicaces

alioqui viros in sole meridiano clarissimam Epopoeiae partem videre non potuisse . VNue ramen idcirco mihi Statuam incuria 'ostulo, quod ficiunt noui literatores, ubi scripturam, aut etiam in ipsa scrinptura correxerint apicem, ac literitiam mendinorem quasi DF mem bello ceperint, aut Romanam Remp. diuturna tyrannide liberarint . Non ea confidentia sim , ut ab Apelle pingi, aut a Pyro sculpi me velim, quod in Aristotele viderim unum,interpretum incu.m praeteritum,sertassis etiam voluntate neglectum. Sed tamen alis

deo vel solus, vel cum paucissimis dicere, Aristotelem planissimὰ de allegoria disputare: disputare autem eo loco,ubi de fabula, deq. muli

m apud Homerim incredibilibus episedijs Mao tur. Etenim fa,

232쪽

in B, iam inde ab antiquissimis constitutae temporibus,vulgo lim ροα, etiam aliquid rationi minime consentaneum continere videlis tur,immutandae non sunt: nam illa ipsa, quae de Vlysse in portum ex posito dicimtur ab Homero,absurda sunt, adem serenda non es' ciat, nisi ea poetarum optimus ita finxisset, ut alio bonorii genere id. Li)d incredibile videtur obliteret, 'uicquid absurdum. quihusit. In

quasi medicamentis aspersat. Haec Aristotelem quo loco paulum haerere necesse habeo, ac primi Philosophi verba breuiter, cursim inisterpretari Fabula cantiquas quamuis incredibiles, S cum ratione pugnantes, neque mutandas, neq improbandas esse confirmat ex eo senere Vlystem videri apud Homerum ab Alcinoo Rege digressum,&m Ithacae littus eiectum . quem praeter fidem in rationem tota via , dissicili, ac bene longa dormientem in ira ui facit, appulsum in terram illo eodem somno penitus occupatusn; relictum a Pharacensibus etiam

grauissime sopitum , ac somniantem . denique in Nympharum pulcherrimam speluncam introduci quae in Ithacae portu, quemadmo

dum Cronius est,nulla erat Sed tamen haec semesa fides , rat onique contraria illigatis, inuoluti'. in ea fabula bonis deleri ait, ' ut sitis quasi medicamentis tanta illa vanitate liberari . Quae nam vero ea bona esse putemus, quae vanitatem ab illo umento depellere ροι sint, nisi pulcherrima eius fibulae documenta , moriam accessione istaeium sic euanescit,quemadmodu inductis coloribus 'meritur linea,quae tabulam occupabat Quid ea medicameruta signiue', nisi

utiles vita praeceptiones, quae splendido illo mendacio contemptiua Vt enim ipsitus medicamenti amaritudinem, atque asperitatem sua uissimo aliquo liquore medicatis poculi labris occulimus,lta saliit ria vitae documenta iucundo fabularum commento tegere soliti su nius,ut degustata mendacij dulcedine,quicquid amarum est, facilius hauriatur asset operae pretium quid lysses ille tamdiu sopitus , ac

dormiens,quid Phaeacensium incuria,quid Musarum antrum,quid res ceterae abhorrentes a fide sibi velint, ex Cronio, ex Numenio, AEustathio dicere.Sed quoniam haec vacuum omnino postulant tempus,&mea iam ad exitum inclinat oratio,longissimam allegoriae interpretationem facile praetermitto, modo maneat id,quod praecipue contendebam Deum Homeri locum absurdum prima sui specie,longeq. a r tione remotu, rationi consentaneum fieri beneficio philosophiae , quae fabulis illis incredibilibus illigatur. Sequitur, ut quae uniuerse de POz-taru allegoria diximus,ea deVirgilio,cuius causalisc est a me institua in disputatio, ' ntur. Neq. enim eos imitamur,qui tam solute,

233쪽

Virgilium dicunt, ut Homerum imitaretur, magnum aliquid dicissit, si etiam illud secutitii intelligunt, ut ad Homeri similitudinem maius directa, pulcherrimas allegorias , quod est in Homero priaecipuum .iadumbraret. Nam quid est, cur tantum, ac sapientem virum inertes secutum pictores existimemus inui aperta quaedam, atque illuminata solum in alienis artifici js imitantur, abdita, obscura recedentia longe, atque retrusa, in quibus artis es plurimum,non imitantur. An vir omni disciplinarum genere cultissimus , summo, singulariq. iudicio pr. editus Homerici operis quasi corpus diligentissime vidit, animum, quo mouetur, ac regitur corpus ipsum, in sui poematis molitio ne non vidit longe de illo aliter, S loquuntur, dentiunt nobilissimi, doctissimique scriptores antiquitatis . Video enim a Macrobio dictum , eum oportere acutissima oculorum acie praeditum , atque instructum esse,qui ad absolutam penitu' abditam in Virgilio sapientiam possit aliquando penetrare. Video scriptu ab Honorato Seruio,

Virgiliu scientia philosophora intima ea e Didicia Hieronymo, inter philosophos,ab usustino inter doctos habendum,a pleri'. ve

terunt inter liberalia arenim scientissimos viros adnumeradum esse. sed nemo de Virgilio iudicasse videtur honorific&ius, quam Gordianus.Hunc enimnon maiestate tantum,ac sitione,sed vita, doctrinaq. venerandu plane Imperatorem tradit Capitolinus ita veterum lecti ne philosophorum fuisse delectatu i Platonem,Aristotelem, Virgiliunumqua sibi e manibus elabi pateretur, quas vellet ea scriptorum sta cietate significare, nihil a Platone, nihil ab Aristot tradi simpliciter,

quod a Virgilio versibus,3 numero no caneretur. Sed unde cognitum

habet hi,Virgilium ita scientem fuisse philosophiae,nisi ex abditissimis

illis,obscurificinii'. sententijs,quas aspectabilium, notarumq rerum imitatione a legentiu oculis ingeniosus poeta porro subduxit Quorsum ea philosophia ita comendaretur a doctis, nisi ab ipsis, in eo, quod vulgo legitur opere,pene oculis cerneretur Quorsum a vario disci plinarum enere Virgilius diceretur instructus, nisi variam illam do ctrina,ac scientiam plane multiplicem versibus suis clam, S quasi di si simulater illigasset Nae ille, quem paulo ante laudaui, studiosissimus

Poeta patronuS,propugnatorq MacrobiuS, egregie, ac praeter ceteros hqc docuit excellenter,cum de Virgilio connrmauit, amplissimaan eus

iucundissimamq. philosophiam suo ipsius operi laudabiliter aspersisse. Quid enim est operi philosophiam aspergere is nisi varia philosephiae documenta fictis in opere fabulis occultaremento proseo imbriu losophus,neq. aliarum liberalium artium sciatia enissitus,hunc unum poetam egerit, quin in eo fusa, atque aspersa suae doctrinae praecepta recognostat ceterim intelligo, me nihil agere, nisi vos,quod inesse

234쪽

quia etiam in Virsilio esse, quod ab incredibili, atq ab indecoro sine

allegoria vindicari no possit. Ne mirita Macrobius factus cx procuratore praeuaricator,Homerum summe esimendat,quod in nulla sui operis parte trium illaru Dearum de pulcritudine certantium , iudicGq. Paridis mcntionem aliqua do fecerit: contraq. Virgiliu prauiter accusat, quod ab ira Iunonis impotenti, atq implacabili ausus sit poema taamplum, atq. magnificum exordiri. Scio equidem, hoc loco Scalig

mim,u gulam illam ceris iam suam in Macrobium intendisse, admirabundit,ouod tantus viritam insigniter emissitus non videret inali dis fine fabula hane aliquot versibus ab Homero petit iligi: sed in auctorem regerenda virgula est, quod non legerit apud Plutarchum, eos versiis non Homeri proprios,sed spurios, am suppositos a veteribi A

habitos esse.Vtcumq controuersia sit; reprehensum a Macrobio Vir siliu videmquod i iciviam incredibilem,& decoro minimὰ seruientem memorarit.Neq. enim simile vero videatur, aut deceat, leuisumis de causis altercari Deas,in ad litem dirimend m, componendamu mortalium,am adeo pastorum subire iudiciu velle . Iure ne dicanturluerian iniuria, non disputo. Sed fac tamen iure,ac merito reprehensa. Si qua Virgilius, aut ab incredibili, aut ab indecoro videtur labe respersus,ea ego Fulgcnt ij Placiadis, hominis docti, S: Christiani auctoritate detergam . qui fabulam hanc sapienter interpretatus, tres illas Deas humanae vita rationem dixit esse tripartitam contemplantem Palladem, actuosam Iunonem, Venerem voluptuariam. Has Dea pro' pterea iudicari a Iove non debuiste,quod Deus libera homini deligendae vitae optione dederit, ut quam velit e tribus suo arbitratu, ac iudicio copletiatur. Addit, neq prudelem aliquem, neq doctum ei uicau

sae iudicem fuisse delectu quia cum esset illo tis: mento stultorum consilium exprimendum,qui contemplationis actioni'. hoc est virtutis, ac doctrinae posthabita praestantia, voluptati corrumpendos se tradui, tam parui,peruerin auctorem iudicij non acutum homine esse opor

tuit,non eruditum,ac doctum,sed pastorem imperitum, iudφ'- minem;belluamim pene conuictu sic utentem, ut parum ab iis disserre: videretur. Multa eterea sunt apud hunc etiam Latinum Homerum, quae petito ab allegoria patrocinio egent sed prouidere me oportet, ne vos ante patieter audiendi fine faciatis,quam ego putide molesteq- dicendi. Tantu orandi mihi etiaminin etiam estis;vt quoniam hoc ad os hodie iudiciu a me delatum prudentius est,quam illud ad Paride, gregarios a Virgilio interpretes, velut interuerso fundo de ijciatis, constituatisq Philosophorum esse in tam amplo,splendidoq. sapientiae regno dominari. Quod si plane de re non liquet, ac Iudicum sentcntiae variant,ampliari per me licet, coperendinare ut actione altera, dicatur amicopiosius, a vobis de tota causa misim decematur.

235쪽

ALLEGORIA

V o D votum est comicoriam omnium po&, rum,palam, ac libere profitentium, ea se gratia, consilioque adiecisse ad scribendum animum,ut populo placerent,quas facerent fabulas, id me votum iam saepe damnauit, ac reum fecit apud vos Auditores: quorum humanitatefactum video, ut numquam ex hoc loco dixerim,quin ea,quae dicerentur a me, oculis, vultu, nutu, ipsa etiam , quae vendibiles excipere solet oration ἰs, ad murmuratione secunda comprobaretis . Licet Icia indierna die non tant de me gloriose, atque inuerecunde praedicare ,

quam de vestris in me promeritis ample,magnificeque sentire. Nam cum semper hic mihi vigiliarum mearum extitit fiuctus , ut a vobis accurateriac libenter audireritum vero maxime anno superiore cum explanationε vir iliani operis a Grammaticoru vulgo uc vindicaui, ut contendere,philosophorum esse,philosopha illum pestaminutio

tariun veritis Platonem, quemadmodum cum nominabat Alexander Seberus,auditoribus interpretari Acclamastis inquam orationi meae,am. arcanam in o poeta Philo phiam occultari aliquam, vestro quoque suffragio decreuistis. Nunc , quoniam ita placere omnibus hanc sententiam animaduerti in a Philosophis, quorum fines intraueram, neque fastidiose reiectus, nequepostulatus iudicio,aut appellatus ex tribunali suis intelligo mearum esse partium, constituere certam philosophia formam,quam in opere, veluti mysterio quodam

videatur allegorijs poeta solertissimus obduxisse. Cum enim a Platone omnis pnilosophiae ratio tres in partes tributa sit,quarum prima subtilitate disputandi,ac dissercndi, altera moribu S, , Ita, tertia naturae ipsiuis obscuritate contineatur nisi etiam dico quam tandem e tribus hisce formis appositam Aeneidi, atque obuolutam illo poemate putem, fidem meam, quam tum vobis Iudicibus obligari , non N

236쪽

principio igitiir, ut hi certis Vorata, Seexta secer unus,lud ponendum existit navi,quod turpissimum eotii dux ium,qua isti hemque venire,eam philosophia partem,quae genera partitur, ac species, quae consequentia δε repugnantia videt, quae dissipguit ambi- gua,non fuiste optimi poetae conimium in grauissimu illud opus inciu- aere:nisi eos fortasse audiendos putatis,qui paulo superioribus annis tam acute, atq. subtiliter de poeticos vi,ao natura disputabant,ut eam non modo Dialecticae, sed etia Sophisticae subiungere non dubitarent. Vnum igitur esse video, quod disputando inuestigare ac quaerere

minime puduit prudentissinios viro. naturalem ne, an eam. quae de moribus agit, philosophiam in toto poematis cursu persequatur Vir gilius,&occulat allegorijs. Quaestionis vero causana eam esse dicunt, quod nihil in disputationibus illis acutis, aut docetur ali, sicis, aut amorum doetoribus explanatur,quod a poetis ipsis implicitum fabulis, conuolutum non sit. Nam, ut a naturalibuS ordiamur, ea primuin initia in oculos ipsos, ne dum in animum, ac mentem incurrunt,quae ab Empedocle radices, S rerum omnium fontes appellantur. De quorum altercatione atque inimicitia; quam exercent, antequam ex ijs aspectabilia corpora coalescant, superuacaneum est apud do istos in sapientes viros multa commemorare. Illud breuiter, xcursim repetere memoria fatis sit, ex illo elementorum conflictu, velut ex bello

iam profligato existere naturalium rerum, atque adeo ipsiui ιις statis admirabilem consensionem, ac nacem. Hanc ergo Mina, iuncorporum pugnam, in qua naturalis phili, sephiae primordi rudimenta posita sunt, nolite puta ut ignorasse poetas, Mitan ipso in tabulis praetersisse Vetat enim nos ita suspicari Graecorum racile princeps Homerus, qui Deorum in caelo simultate, civile prope dissidium studiose depingit, cum videlicet. . - Contra Nept-- fa i consistit Apollo,

Tela tenens pennata manu, cuni uade Mavori

Cingreditur iacit arcitenens Diana sagitta

Iunonem mira pedisis talaria e tam . Latonam aggreditur sumptis Iunius armis. Parte alia ignipotens magno cumfluminepugnat Mulciber, aueret Xanctum quod nomine dicunt, Caelicolae. Ego ne ita caecus sim, ut Homerum, qui tam multa sine oculis vidit, intelligere non potui credam,quam haec a Dijs aliena discordia sit, atque in fovendis mortalibus intestinum ipsi caelo , ac plane domesti eum bellum neque suspicor potius , immo prorsus in animum inducam meum, tectiorem aliquam, S remotiorem ab oculis pugnam illo

Deorum praelio voluisse describereZsequar Alcac druium Cyrilla,noa

237쪽

sepientissimum modo, verum etiam sanctissimum ducem qui abditos, ac penetrales Homeri locos face praelata collustrat,4 ceteris in . tuendos tamquam interpres, ac mystagogus ostendit. Is igitur in eius libri pro aemio, quem contra Iulianum Caesarem perlidiosum is Christiana religionis desertorem promulgauit, haec Homeri figmentae cum Is contulit, quae corporis actione, quae voce ac gestu ab histrionibus aut mimis redduntur in scena quemadmodum enim pectae,qui Theatro seruiunt, minime satis habent, aut ira percitum hominem, S cupiditate, aut contentione, atque ambitione discordem, aut

aestuantem inuidia, aut ieiunio enectum, di fame verbis affingere .sed ipsam quoque iram , a cupiditatem , illana ipsam inuidiam , discordiam, ac famem, corporatam, aspectabilina, spirantem et lam S IO-quentem faciunt sic Homerus naturalis Philosophi partes acturus,

Daud sibi satis esse putauit ipsa rerum naturalium initia, quae vocamus sementa, vem, retexere, nisi etiam quibus lain ques persenis induta produceret in medium, .legentium oculis spectanda per otium, ac contemplanda proponeret . Itaque varia illa partim in Troianos, partim incisaecos bellantium Deorum, digladiantium studia, rari sitiit, aduexseque quesitates elemeptorum, quibus intersu continenter, ac semper bellum gerent, continenter intereunt, ac renaseuntur: quae videmus,sensuque tractamus corpora conformant, ipsam seruant. cominent rerum uniuersitatem. Quam quidem elementorum pugnam quia diuinam existimabat Homerus, non hominum illud praelium es dixit, sed in ricationem Deorum, o mortali inter se certantes, concurrerites induxit, sed bellumina committentes,4 ferro decernentes Divos. Quid enim esse causae putatis, cur Apollinent Deum illum, S radios vibrantem Deum cum Neptuno, nariS, aquarum, quae ab illo nascuntur omnium praeside, congredientem faciat , nisi quia caliduni, S siccum elementum humido, ac rigido, qu ilis aqlia cli, aquarumque moderator NeptunuS, aduersatur Cur lunoni aetas dolia in e Dianani. nudi lina etiam dicitur. Oppodit in praelio, nil quia flabilis, de spirabilitae a Luna,quae in subie ta, supposita omnia non tam ditionem, quem maleficiu excr-cet, agitatur semper,ac per moueturi Cur Vulcanus Scamandrum, siue Xaiulium, illum nobilem Troiae fluuium bello premit, ac sequitur, nisi quia crues, R maxime calidus ignis,que habet in potestate Vulcanu S,

humidis, ac frigidis chus vi de Apou me diccbamus, est in inricus λ. Sed in ea pugnantium Deorum congressione illud mihi mirandum eximie videri solet quod, quem discordias componentem, atque adeo auet rei tria malasta obellum inhibentcm esse oporteret, eius

pugnae cum animi obleomento spectatorem, digladiatione illa ,

238쪽

i cogitatis nepos sum , id significare videtur , quod nec a vero, nec a recta religione,

abhorret i elementorum pugna, quae ab elementis ita pugnantibus existit, omnium procreatione rerum, Hespicientcm e caelo Vniuersi satis molitorem,atque opificemDeum sommopere detestari Ab hisce rerum inims, ad ventos, quorum est incredibilis vis, atque in omni vitae parte admirabilis usiis, veniamus. Multa quidem de his implexa fabulis, Meomnientis sunt; sed illud longe pulcherrimum, dationibus nostris accommodatissimum iudico, quod Vlyssi, homini maxime gnaro, ac scientissimo accidisse commemorat idem Hodii,

rus. Cum enim diu, multumque aduersa ventorum tempestate iacta, tus,4 circumactus in mari fuisset, Aeolum, illum procellarum domi

num, gubernat remque ventor una conuenisse, ac rogasse dicit, ut aliquem tandem, Mitirbi tribus incommodis in errori suo modum, ac finem imponeret. Ne longum faciam lauditus illico a Rege ventorum est, & tam diuturna calamitate, temporis puncto leuatus Acci pit ab humanissimo procacis populi Deo ventos omne S, atque anhelitus terrae folliculo uisutos, S culleo, quasi parricidas istaeos in os facio contineret semper, e secunda in poturum nauigatione uteretur. Qiuid vobis haec fabula videatur, haud sane scio AB quidem non ita stultum putarim Homerui ingeniosiissimum poclam , ut tam pingue mendacium credibile s. facere posth condideret Aliquid profecto ea dignum sapientia, qua praeditus erat, tam impudenti vanitate docere, ac exprimere voluit. Docuit sane fcliciter expressitque: non id

modis significans quod Eustathius interpres assimiae inuitososuae iv anemoria utile praestistis,imum, qui ventorum qu uri clam ortus, occasusque diuinaxit , dc lyssi,nedixerit , minatura miracul a ditissi in adumbram, eorum, qui physicam tractant qua us remotiorem,sii in naturalem magiam alipellant , t nonico probat' u. hoc est, ventos habere insitam illam, impius ra cum viribus simultatem,quam Gradicium A vocor: Rc pro sus, ut numqv m in eam Mi rirgionem aspirent, ubi certi quida stiles ex edito, ac sublimi loco deligati suspcndantur. Intellectum id primum est Empedoclis beneficio quod testatum reliquit in duode- in simo historiarii libro Timariis ubi confirmat,eum Philosophum incredibili quod insulo, ac sinaviariter attulisse mortalibus admi,

rationem. Nam cum aliquando immoderate , insoletaerque sarent Etesiae, sic, ut v xij rei. tecta quatefacerent, corrumpere latsegetes, ipsas Aham arbores, ac siluas extirparent, aliquot seglubi

antros,in vires e pestibus factos in collibus, atque in altissimis mon. tium verticibus, ad vehementissimos illos ventorum inhibendos,

239쪽

ent subies, confestim in ea provincia *irare desijssent, eorum more, qui ibis Hebritatisque populis ac Regnis, nouum sibi co 'snomen inueniebant. κώλυπιανεμως Graecis, hoc , si ventorum depunior, ac profligator, honorifico sane vocabulo dictus est. Sed quia leuissima hax tenuissima ventorum corpuscula su terfugiunt visum, praellat ad ea, quae magis oculos, Venim cienti

inprimisque ad caelum rationem conuertere quomihi pulcrius nihil ornatius, nihil'tio Philosophos ipsos ad sui contemplationem vehementius rapiat, inueniri, aut cogitari animo potest . Quid ergo de hoc altissimo Dei Opt. Max domicilio tam graphice facto, aureis ilicis circulis quasi balteis undique comprehenso, creberrimis astris, tamquam bullis, gemmisque artificiose distincto, ipsi quoque poetae philosophantes imperitae hominum multitudini tradidereptam varia, tamque a vero in speciem aliena , ut pigeat relegere animo fabulas, atque hoc loco ad satietatem usque recensere . Vnum tamen haud praeteribo tacitus , quod instar omnium esse possit cui id tandem pdicam breuissime . Caelum incudis filium facere poeta non dubitarunt duram oppido illi matrem dederunt,4 quae parere non possit, nisi tonitri, ac fulmine perterreatur . Nae ipsi plumbei aut etiam

incudes putandi sunt , niti prudentissimam aliquam sententiam tantinagna mittitia tegere volue uni cur enim caelum incudis potius illius sit , quam aut malles , aut scalpri, vi etiam ossicin i Liberae nos ea quaestione, ac dubitati e mirmitus: qui propterea ex inc de parente natum esse caelum a Vetecturus dlatiun autumat, quod sgnificare doctissimi viri, ac Mmqnstrare mortalibus vellent, perpe tuum caelestium risium ultro citroque meantium sine ulla commin

tione collisum , de u Erlam onini mi unem interitus , omnis omnino viiij, atque o ruptionis expertem Vt enim illa ferrea fabro .

rum masti, quam cuden dicinius,noctem, ii renidie malleis assidue tunditur, neque o, ruuntari r aut commimiitur tanen ita criesus illae rotae, quarum otiinxinuolutae sunt extimis , perpetuo quidem

cursu circumaguntur in orbem, sed tamen neque detritae sunt v quam nec in futurum ulla ratione deterentur. Probare videtur haec Platonis amantissimus, ac Hidiosissimus Proclum qui caehim ab antiquorum multis appellatum aeneum arbitratur ad illam eandem opificij pulcherrimi perennitatem, aeternitatemque declarandam . De naturalibus ita diximus . Sequitur , ut de ijs, quae moribus , aut multiplici hominis officio continentur, aliquid etiam in medium proferamusci quae quoniam iaprae cepti iversantur , partibus singulis humana vitae salutaribus , ab obscurissima illa Hesiodi fabula initium faciam, quam inuolucris explicatam suis proposuit nobis antiquissinu temporis Philosophus

240쪽

apud Galenum Chrysippus Canit igitis Hesiodus Iouem vetulum

illum Iasum,& tam multarum nuptiarum, Metim virginem praeclarosita coniugio devinxisses quam cum eximie muneribus ornasset, ac mundo, cum praeter caeteras coniuges blanditia consitefecisset,& gratia, in ipso toro , atque complexu cominanducauit totam , atque inventrem penitus abstrusit suum. si id de ita de factum putatis fingite hoc ipso commento, quod accepistis ex me, fabulosiorem fabulam is rvincenda tamen est expectatio veltra mendacio. Meti grauidus,ac foe

tus Iuppiter, iamque ad pariendum vicinus , sic dolere, ac discruciari capite coepit, ut a Vulcano securi aliqua, vel cuneo sibi diffindi vellet,& cuperet cerebrum.Ita prorsus id factum est, ut Iuppiter imperarat:qui confestim periculo puerperij liberatus, in lucem e bipartito capite Palladem,doctissima disciplinarum, consilioru omnium' eratriceni inlidit Deam . Ridetis tam palmare mendacium; ncem νὰ ridetis sed risum in hac fabula iubet tenere Chressippus . Nemiis,Metim nihil aliud esinui prudentiam,artemq. vitae sapienteriac moderam degendae dem traditum ab Hesiodo , eam virginem consilis,ac sapientia Dijs,hominibu' antecelluisse uniuersis Mane videlicet prudentiam vorare quodammodo nos, hoc est diligenter ,

quam citissime comparare, atq in capite condere sapientes iubent . .

Nam ingeniose Galenus ipse ita fibulam hac secundum Chrysippum enodat , interpretatum de suo:merito primit in ventrem ab ored trusam intim,deinde conceptam in Iouis capite Pallademqui mi. dentia ortum quidem ducit a sensibus, habetq. in ipso rerum experim

mento incunabula quaedam sed tamen in capite adolescit, maximeq. perficitur in vertice, ubi medius,4 praecipuus cerebri Iliculus est . Sic ille philosophatur: ad veritatem quidem no omnino reste, ad sensum Hesiodi sapienter. Quid vero nobis etiam fiet,ubi hanc moderandae vitae rationem,ac viam didicerimum id omnino, quod accidisse Ioui comminiscitur fabula. Quemadmodum enim Iuppiter,exhausta iam, Vorataq. Meti,consultis imus euasit,is Palladem peperit,sic ubi vera nos prudentiae specie informauerimus animo, non modo nihil invita peccabimus, sed nostra ipsorum cogitata,quae veluti status ex capite proseremus in lucem, non cogitata mortalium esse, sed ab ipsa

de prosina consilia videbuntur. eterram hanc, quae de moribus agit,philosephiam, nihil est, quod inibor, c tineat magis , quam dati hominum criminibus .ud Inser audis corta certis sceleribus, ac peccatis excogitata insessus ei uessi sus figmentisine semidocti quidem, ac penes

putares ipsi ullam a inbendam esse fidem arbitrantur . In manibus 1 t,4 quotidie esuntur a nobis,quae nouitius, ac tiro philosophiae apud Marcum Tulli in eam sententiamas , eluculentεῖ P sitetur