장음표시 사용
291쪽
. Commentario de Comoed.eap.xix. Sed ea membra velactus dissi, guuntur interuentu Chori: sic prorsus,ut totidem Actus in Tragoedia sint, quot a Choris in orchestram, ahymelem ingredientibus de- sisnantur . Illa ergo pars, quae ante primum ingressum Chori praeponitur.5 agitur, primus dicitur Actus a Latinis Lab Aristotele Prologus nominatur. Nihil enim in hoc habet Tragoedia simile novae Comoediae cui Prologus est a Fabula omnino seiunctum nec agitur 1 personis, quae ullam habeant cum actione Comica coniunctionem
ossicium nihilominus utriusque Prologi est prorsus idem. Nam in utraque Fabula id unum Prologus agit , utimini initia tractandarum , frogressiones , nexum, exitum significetieuiter, spargatque
acti mi e mi ae semina iis inusia,quae in exordio spargenda praeerupit oratori Quintilianus. Haberiinquam, id commune cum Conue dia hic aditus, in ressu'. Tragoediae,qui Prologus dicitur illud tib-men habet proprium, ac suum,quod ipsius Actores Fabulat interdum singuli,interdum plures hanc partem qui1timamquam enim Furiae, Vmbrae, Dii , qui Prologi huius per Nam interdum sustinent, non , ingrediuntur amplius in roscentum , ad Fabulam tamen pertinentipiam, cum ea coniunctionem habent, eam perficiunt actionem, quam poeta sibi proposuit imitandam
HAee secunda dicitur ab Aristotele pars esse ex iis , quae pertinent ad quantitatem.Sic ergo eam definitiEpisodium est Tra- mediae pars, quae Chori modulationibus est interiecta. Quibus verbis ostendit, Epis io contineri quicquid in secundo, tertio, quar- to fit, exprimitur Actu id enim est , quod Choris modulantibus intercipitur et qui post Actum quartum ninil canunt amplius adem. quintum non terminant, nisi necesse sit aliquid ad extremum complorare . Hinc adeo fit, ut tria sint in pleri'. Tragoedij Episodia, quia tres Actus sunt,quos uno complectitur Epis ij nomine Aristoteles . Sed cur hi Actus Episodia, egressiones ab eo dicantur, haud facile diuinarim. Ita tamen suspicor. Principio Tragoedia simplici Chorico carni me , hoc est Dithyrambis, personis tantummodo Choricis constasse fertur Ad augendum vero poema,tollendamq.s tietatem praepositus est illi Prologus,explicans, di praeparanssa, quae
in eo poemate a Chorico canerentur. Quia tamen hoc ad ampli . candam nascentem illam Tragoediam, mendam molesti in audiatoribus satis esse non videbatur, additi sint Mius ceteri tres; qui
292쪽
agitur, argumento apposita ex ingenio poetae, egressiones esse dicim-.tur, apis dia . Nam ii mercule furentes, ut hoc tantum Exempli causa dicatur, quaecumq. vel ad Creontis mortem , vel ad Lyci tyrannidem pertinent, digressiones sunt, diuerticula quaeclam a refroposita , sed ab eadem re proposita existentia. Itaq. non eodeIT , hic intelligendum est modo nomen Epi dij, quemadmodum intelligimus in Epopoeia ubi Episodia ita haerent structurae totius Fabulς, ut, quamquam ij demptis , sublati'. structura operis hiat,in rusenam ducit, maneat tamen illa princeps actio simplex, ac nuda, qui sui Episodiis ornabatur quod Aristoteles docuit disertissimesinii cap.xv.cum principem, nudam Odysseae narrationem ita retexuit. Permultos annos, inquit, peregre quidam cum iret , rebus domini
eis sic constitutis, visorium: omnes a proci absumerentur, filioque insidiae iam instarent iactatus pelago domum peremit . cum aliquos agnouisset,illos gwssus perdidit,ipse s es euasit . Η itaq. pro i mim eiu poematis est. nam cetera ad Epis tamertinent. Sic, iam, Gaucit illud caput, disputationem Aristoteles. Egus via,
qua vere coagmentant Epicum poema ab ea distinguem,ae, rara actione, qua tundamentum Epilodij suppeditavit . Non igitur u sodia Tragoediae sunt eiusmodi nam in Actu semim tertio,d quase' in permista sunt, quae in principe illa actione collocari debent, Maenascuntur egreviones. Sed Epis i tamen noniinantur, quo quicquid praeter actionem illam interponitur, interponatur in iis Rictibus, non in primo, qui γ; qui sunt initiunt, ac finis eius a gumenti simplicis, ac praecipui, quod poεta suscepit imitandum . In
quinto enim accidit obitus, calamitas eorum, qui commiserati ne postulant in primo proponitur id, unde calamitas emanat 'adeoq. hi duo videntur Actus esse, qui vim contineant omnem argumenti ut merito Actus ceteri cum his comparati Episodia dici 4 bere videantur.
TErtia pars est Exodum qui sic ab eodem fistotele definitur Exodus est ea Tragoediae pars, post quam nullus est amplius
Chori cantus Hac videlicet parte continetur rerum euentuS, exitus Fabula, quae clauditur Actu quinto hoc enim perfecto , specta tores excedunt,nec minitus prodit in proscentum Chorus,aut canit in Thymele Immo vero disterit post Actum quartum, nisi sertai remanere debeaticum peribes ipsi collaeuturus stenteis, aut in
tu is ut videre licet in vitare
293쪽
uia Senecae Illud igitur in summa maneat; quintum Tragoediarunt Actum Exodum dici, hoc et exitum : quia Fabulam terminat ipse, nec ullo terminatur Chorici cantu . Quamquam enim interdum iα .ipso plane Actus quinti fine canitur,vint in Hercule Oetaeo illest men Chorus praeter ordinem inducitur, proprieq. reuocari debet ad Commos, de quibus infra dicemus. Id vero quod extra ordinem semel fit, nullam ita faciendi legem, aut necessitatem imponitri sed si .gnificat tantum, ostenditq id fieri posse interdum, ac raro inamquam non est nece sic di istare.quia Choriis ille,tametsi Choracis constat peribitis , non tamen est proprie Chorus, hoc est is, qui solus canatic actum elaudae extremum
CHorus quarta Fabulae pars est, certo constans Oetaminini in mero, ex viris , feminis , misticis, urbanis, senibus, pueris, adolescentibus, pro argumenti varietate multiplici inc initio quiadem communis Tragoedia cum Comoedia fuit Chorus sed a Latina
Comoedia demum expulsiis , tantummodo retentus in Tras iaest. Dixi vero certum fuisse numerum eorum,qui agerent in Cnor quia in ipsis Tragoediae incunabulis consuctudincivruq receptum accepianius, ut in Tragico Choro quinquaginta saltantes, ac concinentes inducerentur. Sed paulatim ille numerus imminutus est, nec antela si j imminui, quam redigeretur ad quindecim ut docet Iulius Pol- . Iux in lib. iv. Ait enim quinquaginta illos usque ad Eumenidas Aes.chyli fuisse retentos;ac deinde ab Aeschylo ipso redactos ad quindecim.Postremo vero secundum obitum Aeschyli ad Sophoclem usque, qui consecutus est Aeschylum , video in Choro saltasse, ac cecinisse tantummodo duodecim. Qui nunt erus postea legitimus semper fuit, videtur l. hoc etiam tenapore probandus nisi placeret proferre iterum quindecim quod non improbarim Alfirmavi deinde,Choricas hasce personas fuisse vel viros, vel mulieres,&c ut Satyros carago
.dia, Choroq. depellerem Antiquissimi enim Trascediarum Chori, ut tradit Horatius in Arte, constabant ex Satyris, semiuiris illis hirsutis, ac nudis capromam in morem inconditri temerem ista tibus . . Mox etia- ag: Hes Sabros sedasis, asper Inc. - grauit ut 4ου- tentauit, eo visa Iura bris erat, Ogrina mutitatemoria i ectator
sed haud itariis, multum. illa satyrorum es initas haesa in se
294쪽
. Repudiati quippe sunt aliaeque fiet, ratione Fabile fuerint ii
ductae personae, quae inusice canerent, atque ad numeriim mouere
tur. Haec enim duo fuisse Chori munera legimus apud antiquos;m
dulatum cantum, Taltationem adnumerum quae ut diximus , inchoabantur absoluto Prologo, vel Actu primo Nam praeter ordinem Communem , praeter morem, ac leges Aeschylus in Persis, Euripides in Rheso initium Tragoediae fecerunt a Choro. am in iiij rationem proculdubio damnauit Aristotcles , cum definiendo pronunciauit, eum in Tragoedijs elle Prologum , qui primi Chori antecedit ingres sum . Neque enim antecederet ingressum primi Chori Prologus, si Chorus initio prodiret,& Prologuna anteuerteret. Peracto igitur Prologo , siue Aciti primo iam absoluto, praecedente Choriphaeo,hoc est Chori ductore, ac magistro,Choricae sequebantur personae a sinistra Theatri parte paulatim egredientes, si ex urbana multitudine compositus essEt Chorus; a dextra,si constaret exi
sticani, vel peregrina Ad Choriphaei praeeuntis normam, legesque mouebantur, desca Munt ceteri, consistebant, lugebant, gestum pro rerum,quae canebantur varietate, varium ficiebant. Illo namque incisente, Chorus in hanc, atque inam mouebaturparteri ac primo quidem a dextra misi mi ut orbis eaeaelestibus primi cur nimitaretur, qui ab Oriente voluiturii, Modem hune motum o ri appellabant,m- , hoc est eomiersionem Deinde a linia. Una tebantur in dexteram ad similitiiditim stellaremere intium, quae ab occidente nituntur in Orientem:quam conuersionem,quia sum riori contraria est, nominarantiam r. σὸν Has voces Latini retinu runt in odi, quarum partes ex inopia vocabuli strophas , ain antlia Mophas appellarunt. Postremo ubi gemina illa conuersione tua quodammodo elegissent vestigia, in medio, tamquam in Deorum conisiectu,consistebant Mea quiete immobilem terram esse signi Mahat.
Ac semper quidem cum ita se mouerent, circumagerent. Immo etiam dum quiescerent, modulate canebant canticum vero ipsum, quod in stropha sectebatur ad numerum i dicebant δοῦν quod modulabantur in antistrophi, vocabalu αντο, . . . quod denique stantes in medio concinebant, nominarunt ἐπφιον. Et quoniam quaeri potest quae nam esset totius Chori in progrediendo figura, ct conforma tio, id etiam addo Peam iuisse duplicem ex Polluce quarum altera dicebatur σοι ους, hoc est Ordoci altera ζυγν iugum . In Tragico Choro cum personae essent quindecim , si ei, hoc est, ordines erant tres,
quorum singuli quinas continebant per nas. Quod si diuidenda esi sint in iuga, ζυγα fuerunt quinque , quorum singula ternas haberent Atque ita, vel per ordines, vel per iuga m0uebantur ad nul
295쪽
Vtramque sermam ingredientis Chori Martiisus Deirio in Proleg menis ad Senecam est conatus exprimereri de quidem eam qii se sus dicitur,&ordo,si e Graece .la.. hoc modo
quinis videlicet personis Choricis per ordines singulos,versusque diaspositis Iugi autem, quod appellatur Graecei hanc putat cis conismationem in schema.
in iis nimirum in tarios versiis, ordines 4 butis . Recte adeo auctor Eumologici ait uniuerse, Chori mam issetetrasonam. luilist mimiam orato, quam iugum atera intuor . Quaeret tamen aliquis,cur terni illi quinos per ordines dispositi dicantistium nam Halh dicti sint vex iis, ac redines, ipsum nomen satis siperqued
monstrat cum ab exercitu, ac militum smine ductum sitiquod per ordines,versu' distinguitur. sed haud minus ea quinorum in remis ordinibus figura, quam illa, quae ternos ponitin Arsibus quinis,praese fert agminis formam : eris vir asei deberet versus, Mordo Re Metaul Scalig. in lib. . cap. ix repetens nominis causam ab initio,atq. ab ipso velut exortu Fabularum. Principio enim eum vide et tota Tragica Actio bio constabat Choro, millis Actoribus
praeterea; antequam haberet personas alas quinquaginta,sicut initio diximus, Chorus ipse fuit monoprosopos, hoc est unius tantum personae. Unus videlicet quispiam prodibat in Scenam,ciuium vitia recensens in quidem line cantu me inde alter est aestitus, ut inte rogationibus,ti reiponsionibus explerent melius partes suas postea quaterni fuere , partitiq. totum sunt Chorum in paria duo quaeri circo vocavere , iuga . Cum igitur ad extremum plures essent in Choro, in ternis illis sic accessistet aliorum numerus , ut placuerit non paria facere, ii nos , bino'. disponeres, scd ternos , ac terno , retentiim est antiquum iugorum nomen, quod pristinam sesellit significationcm . In summa factum hac in re ait Scaligor quod in Tribubus euenit Romanis cum enim Romulus totum populum
in tres diuisisset partes, a quibus appellatae sunt Tribus, aucto pamtium nuntiem Tribus nihilo minus appellatae sunt. Sed cur inquies, illi quin tres in ordines distributi non sunt etiam appellati cum h
Quia multo magis a iugi similitudine, ac ratione distedunt, qua ta
296쪽
terni, adeoque ab ordinibus agminis potius, quibus similiores sunt,
quam a iugo nomen sumere debuerunt, a quo maxime differunt. Quae profecto, ut vere tradaptur, haud ita tamen accipienda puto, ut credendum sit, perpetuam ingredientis Chori con*rmationein suis , vel per ordines, vel per iuga dispositam. Diximus enim supra dice-mulque pluribus infra in libello de eleg.cap.v. Chorum habuisse partes illas tres , strophen, antistrophen epodon et ac propterea se conuertisse identidem tum a dextera in laeuam,tum a laeua in dexteram, ac demum in medio constitisse quae conuersiones,statione'. quamquam Dithyrambicae poeseos 4 Lyricae sunt propriae , cum ipso tamen Tragoediae Choro communicantur . In Choris enim Euripidis
huiusnodi otuli, livlice' subinde uiueniuntur inscripti stre lita Antistrophec apud Sophoclem praeterea Epodos . Cum igitur has mersiones; & status se etiam Tragicus chorus haberet,non, testimam, perpetuo motu, ius vim ordiniume retineresima. sed debuit in orbem praeterea se circumagere, unc a dextera, maimia mincipium sumem. Itaq. ut cetera probem, in hoc tamen ipsi Martino Deirio non assentior, Mirmati cyclicum Chorum,cuius est
apud Xenophontamin alios mentio, qui-o
vagieum non fuisse, sed tantummodo Dithyrambicum si enim, quod ipse fatetur,aragicus Chorus strophas habet, atque antistr phas, Dithyrambo,& Lyrica desumptas,orbem etiam circulumque
habeat necesse est,qua figura conuersiones illae continentur,4 fiunt. Quin existimo, varios etiam flexus, traictus, quasi volumina eslbr- masse Tragicum Chorum, dum incederet, aut saltaret ad numerum; cum conuersiones illae,quas strophas antistrophasque dixerunt, non modo referrent illum orbium eaelestium, stellarum errantium ci Cumvectum , de quo supra diximus, verum etiam Labyrinthi varias ambages,& inextricabiles flexus. Tradunt enim multi, in primisque Faustus Victorinus in lib.de Comoedia,strophas illas, atque antistro.
plias inventas a Theseo filisse ad commemorandas flexuosi Laurinthi vias, ex quibus euaserat sospes. Igitur oportuit, eas non solum cyclicas esse, sed praeterea seniocis, implicatas, &varias. quae pro
mo rarietas mulso maiorem Matoribus actu iucundit em
297쪽
quam circulus, ambitusque in orbem idem semper, atque perpetuus id quod paucis ante annis experti sunt ij, qui Stephonij Crispum Neapoli dederunt, Choris in hoc subiebiun schema , aliaque litae similia consormatis Multa ex hoc genere possunt excogitari praeterea schemata,eaque varii; quae tamen ordines illos ,4 iuga excludere de Choro non de-
298쪽
bent eum Chorus ipse a iugis, ut opinor, initium sumeret, in iuga rediret identidem,i adem sertasse detineret. Itaq. nihil mirum est, si praecipua Choricae sermae diuisio a iugis, Mordinibus tamquam a principibus quibusdam petatur partibus, hoc est adiijs,quae initium
Choro faciunt, eiusdemque progressionem comitantur,4 expediunt finem . Immo vero sim auctor, ut etiam per proprissi vera iuga priscorum more disponatur, & inchoetur Chorus, non modo duodecim per narum sed etiam quindecim, antecedente videlicet Choriplaeo,
ceteros subinde circumducente,flexu,tractuque multiplici
Ceterum hanc saltationem, tantum non solitarium , ac sine ii bia, citharaue fuisse scimus. Diserte quippe docet Horatius , conci- rientibus Choris adhibitam iuisse tibiam QAristoteles citharisticam, auteticamque hoc est artes pulsandae citharae, inflandaeque tibiae,quasi poeseos dramaticae formas facit in capite primo; quia dramati nimirum in Choro subseruiunt eum quo non tibicinem modo, ac citharoedum fuisse ait Scaliser, sed eos etiam, qui modos faciebant; ut ad eorum Ieῆes Choricae personae voces,cantumq. tempera- ,rent. Et fas quidem semper fuit, Chorum duas in partes diuidere. quae divisio appellata est 'vela ipsae vero partes , aut cantica, quae time proferebantur alternis, π/- , s ἀν eeia dicebantur, ut acce
299쪽
HS igitur suot Chori partes duae canere modulato,atq.aseeristas leges moueri, conuerti, consistere sed sunt aliae m. propriae,quarq declarant quid canem, at'. in quam sententiani imui Chorum Oporteat ut non tam haes pricarum person urum qi anxpoetae scribentis Fabulam dicendae partes, atq. ossicia videantur. Ab Horatio,qui ea singillatim exponit, quot qualia sint huiusi di οὐ sciae discam
ta Et rigat iratos, ct amet rem e limentes
pretium perpendere,atq.ordine recensere. Prin o loco iubet chorum sustipere partes actoris , vel, ut est Pmultis codicibus, partes auctoris. Quae scriptura si probatair, significabit, Chorum oportere monitorii, ac suasoris personam sustinere monitorem enim in suasorem saepe videnriis a Latinis auctorem dici. Vnde incrunt IIa Ioquendi formae . tibi sum auctior, c. Et profecto Chorus apud Tragicos, hoc monitoris, suasoris, doctoris officio saepissime fungitur.ut m Thyeste apud Senecam Pin.Λαum III
di, seni unimis secumis. Aristotelet misti mitis Actoris,aut perse ob interea' cum .hoc est, u quindecim mi ut ducisecim personis,quibus imponitur Choras,vnam tantunimodo loqui,tam tuam unum Actoren tacere cet os oportere. Non enim Chorus invitatur solum canens.
300쪽
ac saltans ad numerum , verum etiam Aterdum colloquens videreticet in Electra Sophoclis, cin D este in octauia sen
eae. Quibus in Fabulis Chorus in terrogat Nunti uiri, uerit cum eo colloquium. Neque vero probandum est, quod ait Diomedes Grammaticus in lib. iij non modo unum tantum e Ciloricis loqui debore, sed interdum cunctos, 'uidem una quasi voce confusa'. nam Aristoteles ipse videtur aliter hac de re decernere; Domnium vox illa
confusa est a collocutionibus alienam ec potest in alium locum,quam in tumultum aliquem conuenire. Sed tumultus abhorret aCli mo moderationem semper,& ordinem amat. Secundo loco admonet, ne Chorus aliquid umquam canat, quod. um antccedenti, aut consequenti Fabulae parte coniunctum non sit. neu quid medios inceνeina actus, Ruod non proposito conducat, ct haereat aptu, 'Unicum videan us exemplum apud Senecam in Troades. In qua primus mulierum Chorus achrymis suis in eiulatu respondet, ac substruit Hecubae, quae in Prologo, vς tinctu primo suam erat eaptiuit
Non rude ustus , Iaer misi nouum Lugere iubes. hoe eontinuis Egimus a is, ctrisminia vero consolatur polyxenam quam esse mactandam ad Achillis tumulum in Actu secundo iam victum, pronuntiatum erat . Consistatur, inquam, morituram virginem, proposita illa phi ius horum quorundam impia o miniorum nostrorum mortalitate sententia me videlicet post obitum, atq. miri iustionem existimaret puella timida sibi occurriurum esse Cerberini, a ita inferonim
molastra, et arum fabulis decantata. Verum ιι, an timidossabia deeipit, Vmbras corporibus vivere conditis here. Reliquos si videamus, , consideremus diligentius, eodem plane in
do rei proposita coniunctos, haerentes Scaptos esse inuenienati STertio loco ait Chorum debere boni clauere, eorumq. tueri par tes,initi sunt innocet, ici, ac probi. Sic enim apud Soplaoclem in ea Tragoedia , quae inscribitura hiloctetes , ipsius causam Philectetae suscipit Chorus , eius'. commiseratione capitur ideo , qui, qui Rex olini maximiis , longeq. potentissimu fuisset, solus tunc In antro eu ruer, aspereq. vitam agere cogeretur.
Quarto confirmat Chorum oportere consilium amicis fideliter , dioceli sine fuco,ac faenacijs dare.fd consilietur amicisJ. Id enim est
eo iamconsiliari, vesperiti latinitatis, es docti admonent interpret . Fractat hoc apud cuiuium s -- c