Tarquinii Gallutii Sabini e Societate Iesu Virgilianae vindicationes & commentarij tres de tragoedia comoedia elegia

51쪽

eoros attrilarunt mores qualis liquit,eiulatio e lyssis in cyclia. si enim Vlysses reprehenditiir ingemiscens intempestate illa iope Plaeaciam, de qua supra diximus , reprehendendus etiam erit Virgilius,qui gemitum. α conquestionem Aeneae ex eo loco sic expressit, - sa pene verba describere videatur . sed quomodo situ constabie Aristoteles,qui in . illo vi lib. Ethic iij. veniam dat, quemadmodum vidimus, sertibus viris,ut in maris periculosa tempestate pertia inescantiNeq; vero dicere iure possumus ac vere;improbari hoc loco eiulantem Vlyssem,non quidem in maris periculo pro e Pliaeaciam , siue Corcyram, sed inter scyllain, Cliaribdimq; perinitantem , quod est in Odyss. xij. Nullas enim ibi querimonias , aut eiulatus profert

Vlysses; scd socios potius hortatur,ut patienter incommodum strat ut aliquid hic es' diuinem cum Victorio ac Robertello,dixerim,ab Arist.damnari hon Homerum,sed poctam aliquem dramaticu, io lassis Epicharmumaeuius lyssem naufragum laudat in lib.xiv. Athenaeus.Damnari autem non propterea,quod in naufragio dolente lyia sim fecerit Choc enim,ut diximus,reprehendere non potest Aristote-Ies,quin a se ipso dissentiathsed quod induxcrit eundem ita muliebritor eiulantem,ut nihil addiderit de illa,quae apud Homerum,S: Virgiliu est moriedi cupiditate in acie,ac bello, quaeq; deprestensos in tempestatibus Heroes, ac sortes Imperatores excruciat. Aliud enim est angi, ac dolere tantum,quia moriendum est Laliud cruciari eo maxi-- me nomine, quod obscuro interitus genere, nec in arena moriendum sit. Maneat ergo, Vlyssem illum apud ignotum poetam doluisse tantu, quod mori deberet,non doluisse, quod extra belli pulcherrimam alea morere tun, ac propterea reprehendendum esse laudandum Aeneam

Virgilianum, Ulyssem Homericum,quod non de morte, sed senere mortis ignobili dole ti& conquerantur

. An in ea regione licuerit Cervos fingere,quos Occi-

.dderet Aeneas

μα- in eo pectu nudam, tres littore eeruos Prospieiter diras hos tota a enta sequuntur.

Crities Geographos huc omnes,at'; historicos ad Virsilium aeeu- dum conuocant:qui ceruos in Astica nullos esse testincantur. PIN

52쪽

ni in primis siue substriptorem accusationis ubiunt , emit Ahi in eam omnino carere coluirinantem in lib. viij.cap.ii; cui adstipulatur Aristo Merodotus . Quo grauius errasse Virgilium dicunt non hic tantum , vs rum etiam in Aeneid. iv ceruos Lybiae dedorix

Aenea& Didone venantibus. Decurri' in aha departe palmus .

Transentium cursu campinantque Hina ora H Pulverule et gaglomerant,mon G relinquunt similitererratum putaui in xj. ves ad pyram Pallanti struendam mi

lites lignatum dimissit, non modo potas vulgo arbores ' --' .etiam cedri in succidisse dicuntur . - Ferrosonat alta bipenni Fraxius uertunt actas adsis pinus,

Nee piaumis colant vectaregementissus omo, At edrus in Italia nota est . neque enim cum cedram dicimus , eam intelligi volumus arborem,quae citri illa fert poma in Italia nunc ut gatissinaa,citru' propterea dicenda videtur esse, non cedrus. Vides quippe a Dioscoride hanc in lib. j. cap. xxxv3. sic fuisse descriptam, ut cum ea cedro, de qua loquitur hic Virgilius vix ullam habere similitudinem queat. Postremo inquit Dioscorid quae Medica,vel Persica , vel Citromela, a Romanis vero Citria nominantur omnibus nota arborem habent toto facundam anno . pomum oblongum est, rugosumψcolore ad aurum versente, cum grauitate odoratum . semen habet pyrorum seminibus simile Multas hic nobis designat notas , quibus citrum distinguere possimus a cedro Haec enim alterius est arbor e neris,procera, magiaa, nasciturq; tantum in Libano Palestinae, atq; in Atlante,celeberrimo Mauritaniae monte: apud Romanos olim summis in pretio ad ornamcnta menseruin, ἐκ lectulorum mitare prorsusu citro non modo fructu,ac pomis , verum etiam folijs,4 procerita

te quia citrus haud multum crescitivi videmus, dolia mamra quidem, quam laurus habet sed lauro simillima cedrus autem, altissima prouenit soli)s,odore,caudice,cupressi seirio iunipero si milis est. I isnotis,atque nominibus hae duae secernuntur arbores ii ter se, nihilo minus tamen cedrum imaenias si in pro citro positana

apud Hii, u's in citrum pro cedro . Nos interea cedrum propriε dicimus a ore, illam proceram , ac magnam de qua sine dubio chnis Virinlius ' que confiiunamus in Italia non esse, sed tantum in Mauritania, amyein Syria, ut Plinius is testatur mesaremion' dum vi tu mi cur a poeta scienti mo inter o res em πις mur,quae caedi 'iuxta Ἀ--- ,

53쪽

Haud sanesminorem actriuit Umirationem onagri , quos irem in Italia collocat aevin praecepta rustica lege' desci ibens Italis suis , ait interdum exercendam esse venationem , cursu premendos non lepores suum. Et cereos, quibus abundat hac regio, sed etiam ona -- gros,quibus omnino caret. Sunt enim onagri silueti res asini, quorum

reges ait Varro lib.h rei rusticaec H. in Phurma Lycaonia,

Italia nullos , sed cicures omnes,ac mansuetos.

Vidit rei difficultatem Peu.Victor in lib.variarum lectionum xxx. viij.cap.j. Et quia modum euadendi non vidit, affirmare non dubitauit,peccasse quidem in his Virgilium,sed culpa leuissimc cuiusmodi maculas, timuit,negligunt poetae cum ornamenta sectantur. Nemo tamen aequis, opinor,audiet animis haec de Virgilio, qui limatissimus

est,artificioque sic tersus,ut ne labeculam quidem patiatur, aut nae- luam. Itaque coniugerim ego potius ad illam defensionem,quam primo loco posuimus in Prolegomenis ex Aristotelis poeticae cap. xxiij. ubi poetarum errata bipartito distinguit, ac diuidit: in ea,quae poeticae propria sunt, Z in aduentitia, hoc est ea, quae alienis peccantur in artibus. Priora proprie peccata esse contendit,posteriora minus proprie, adeoq; poetis non adscribenda; cum praesertim idonea postulabat ratio, ut fingerent aliquid ,quod ab alijs artibus abhorrerct. Ad hunc, inqtram, ego locum confugio, affirmoque non esse poetica propria illa, in quibus errare Virgilius dicitur,led alterius disciplinet, hoc est historiae naturalis,aut cosmographiae diligentiori quae non pr uincias modo,sed mores etiam incolarum,animantiaq; omnia describit, ac notat in singulis . Quare aduentilium hoc erit erratum, multoq; leuius,quam quod Pindarus admisit cum ceruas fecit cornige-τas,qua cornibus carent. Si enim Pindarus culpa liberatur ab Arist tele, diciturque tantum peccare per accidens, non per se, multo liberandus est facilius hic Latinus poeta, dicendu' in eo genere peccati accidentis extrinsecus errare leuius quod est non errare . Id

quod sertasse sibi vosuit Petri Victor cum libere pro aus est, emine Virgilium,sed leuissima cum, hoc est ea, quam per accidens nominat Aristot mod si voluit,nihil a nobis alienum dicit sed rem ipse non explicat. Ceterum haec uniueria diximus de tribus tuis loci 'equo ab huiusmodi , qui apud Virgilium oppugnantur a Criticis una

enim illa defensio tuetur singulos . inuitanam aliam ego nomin tim possum inire rationem ad ceruos in Astica retinendos,reseruabo patrocinium illud Aristotelis onagris,4 cedro:nec dubitabo dicere,

vere ceruos in Africa esse , ex uictoritate, testimonioq; multorum

Nam Oppianus idiij de Venatione distincte, planem positit in Lybia

ceruos.

54쪽

se penim legio feruet erifiata per agros. At eumfusus arenoso sub culmine ceruus Moues sub dio earpit per membra sopores, Squammeus extemplo serpentum mercitus Utam

Invadit,o e.

At ne dicatur hic etiam errasse Oppianus eodem abreptus oestro,ea- mendiq; studio,quo deceptus Virgilius sit,alios proferamus testes gra- uiores . Philostratus in lib.vj vitae Apollon. cap.xij.ubi ea percentet, quae Apollonius ipse propE Nilium aspexit , ceruos nominaturi ab eo visos esse commemorat,capreas,strutationes ferasquasdam exor

no mistas, ac tauro Nisericus vero Gentilis in lib. Virgiliam cap. viij eximimit vi filium evincemos in Africa posui, restremies Tininim historieum , cuius haud medioeris auctoritas est ri nulla sit Oppiant,philostri rei Timaei,aut aliorrum testificatio ipse de inum comprobatum experimento est,ceruorum in Astica greges esses Tradit enim Brod libro Mistellansiij cap.xiij Italosa λGallosque, qui fuissent in Africa Barbarorum captiui ea de re interrogatos esse , ac respondisis iis Astica ceruos se vidisse permultos. Quod si tamen alicui auctoritas Aristotelis, de Herodoti, qui ce

uos in Africa esse negarunt,tanta idetur esse, ut neoculis quidem , s existiment habendam fidem, dicere ad tuendum Virgilium, terit,eorum quidem aeuo nullos in Africa ceruos filisse, Vimiliai tem aetate iam aliunde aduectos extitisse, adeoq; polliam ea uti, Iuisse figura,quae mecE dicitur πρα- ιις latine anticipatio de quo necesse erit alijs in locis de industria,eopioseq; disputare. Dat enim haec figura poetis veniam,ut anticipent tempora, dicantq; sine reprehensione aliqua multo iam ante fuisse, quam nata,aut inuenta essent.

Aeneas intemplo Didonis.

An temere, atque alieno tempore ficti sit . .

. Videt Iriaeas ex ordine pugnas,

Beliaque iamfama totum vulgata per orbem. Hic etiam aliqui volunt erratum ede, ac per summam inscitiam in eo templo picturam affictam, quam contemplaretur Aeneas; cnm pin-gencli ars Troianorum temporibus nulla fuerit, ut docet Plin. lib. v. cap.iij.in quo de picturae inuento sic loquitur ad extremum Fatebi turq; quisquis dilixenter eas aestimauerit, nullam artium celerius con

55쪽

ad Virgilium oppugnandum potuit Plin. explicatius vicere. I 'ihi quidem eodem plane modo quicquid hic obiicitur anioliti, quo superiorem quaestionem profligaui . Nam hoc quoque alienaeie eatum est artis, hoc est historiae,non poeticaeri triuii ,si peccaraim, tamen aliquod est poetarum licentiae dari potest his anticipatio temporis,quemadi nodum aliae concedendae sunt multa , t alibi demonstrabimus Sed necesse non habemus ad hoc praesidium ire mim exelorate didicerimus ab alijs , multo iam ante bestium Troianum artificium pi-'cturo fuisse. Neque enim ulla est apud scriptoresantiquior memoria Iam belli Thebani inter Eteoclem Polynicem. At illo tepore lauem aliquam hinuisse pictura ιtque in pretio suisic, intelligere ianet ex Aesthylo in Tragoedia quae inscribitur ἐπα ἐπὶ θήβαι ubi liumtio describitur ita Capaneus picturatum serens in eo praelioscurum

In clypeo autem Eteoelis haec ait argumenta, sterioribus maximῆ simili fuisse depicta.

Formatur illi Hypeus baud paruum in modum Armatus etenim irsat ad shalae gradus Vertere inimicorum ad solum turres volens Itemq; elamat litterari m 3IIabis . . Non ipse me de turribus Mavors ruet. Quod si quis diuinando contendat, haec iiijs Thebanorum duciam clypeis non expicta coloribus suisse, sed vel caelata,vel sculpta, eunti ego reuocauerim ad auctores picturae multo sane antiquiores, quam Troianum Aeneam . Plinius enim idem in lib.vij. eius inuentorem ar-

tis ait suisse Gysem Lydium inui vixit post nobilem illam eluvionem

terrarum,qua nihil est in antiquorum monumentis antiquius. Aristoteles vero excogitatam in Graecia facit a Pyrrho Daedali cognato rTheophrastus a Polygnoto Atheniensi qui tametsi non aequat alios antiquitate, ostendit tamen incerta initia pictitra fuisse apud priscos

scriptorς atque ideo licuisse Vii filio litora sententiarum

56쪽

tate illam probare, quae picturam faceret bello Troiano vetustiorem Quid enim magis finsere poetae liceat, ac pro facto ponere , quam

quod virum facium sit,duuio scriptores inter se iiudicio disputant Sio autem illi,s de picturo incunabulis eo oro pie disputasse, praetereo, quo, ante laudaui,ostenditiit etiam alij. Nam Aegyptios,vel e cnx Plinio teste, antea annorum millia picturam pussu inuentam diaeetant, quam transisset in Graeciam ECLecis autem ipsis aliqui apud Nionios aliqui apud Corynthios natam putabant onines tamen in ista et mminx umbra hominis initium habuisse simia pri mi eius artis auctores lineis circumscribere aggressi sunt. Praestas te igitur illa adhibere tertiam decimam defensiouem expositam a ratio, α in Prolegonicitis,quae veniam poetis das ut ex opinionibus docto, hominum aliquatum variantibus ibi quamlibet sumant, seponantv

atate uerit.'

- Irae dum Dardanio Aenea miranda identur,

Regina ad templum longe pulcherrima Dido cessit, c. Hic vero laboradum diuitias est Arguitur enim, planissimeq; conuincitur poeta mendacij cum Didonem ijs temporibus nil se tinxerit,quibus non dum natat omnes omnino prodiderunt historiae . Ac-neas quippe Didonem antecessit annis ipsis ccxxviij eoque amplius, ut facilis est supputatio ex Iustino in lib. xliij. bi scriptum reliquit, Astantum Aeneae filium Albam Longam condidi si , urbemq; 1llam Regni fuisse caput annis ferme trecentis . excitatam postea fiandatamq; Romam a Romulo, qui ex Albanis Regibus oriundus erat . At Carthago,ut idem docet Iustinus lib.xviij.r idone eondita est annis tantum duobus,& septuaginta ante Urbis Romae molitionem. id quod etiam scripsit Orosius in lib.iv. cap.ri .ergo, si duos deptuaginta demas E trecentis,superant anni ducenti,octo,& viginti, quibus Aeneas Didonem antecenit . adempene testatur Velleius Pater in libro

Primo eoque tantummodo discrepat, quod Carthaginem ex -- tam putat annis quinque, sex sim aut Vrbis exordium

57쪽

Quin Dido ipsa cum suit, virago, castissima fuit Sibi enim in peetus adacto ferro suo se iudicio praecipitem dedit in subiectum rogum, inspectante populo ne Iarbae Getulorum, siue Mauritaniae Regi, eontra quam Sichaeo coniugi vita iam functo pollicita fuerat, nubere cogeretur. Id enim larba Rex ab ea non quotidianis modo precibus, sed minis etiam intentatis exprimere conabatur quod est apud eundem Iustin.lib. xviij. Mindicatur a Tertulliano in paraenesi ad castita rem . it enim Didonem in alieno profugam solo, i Regis ultro nu--ptias optare debuerat, ne tamen secundas experiretur, uri maluisse quam nubere. Recte itaque D. Augustinus lib. Consessprimo cap.iij. Virgilianam hanc de Didone narrationem appellat mendacium . Re-EtLMacrobius lib.v.cap.xvij.fabulam nominat. Qui cum dixisset, Ut gilium non Homeri tantum imitatorem fuisse perdiligentem, sed etiaaliorum, haec ad rem comprobandam adiungit. Non de unius racemis sibi vindemiam fecit sed bene in rem suam vertit quicquid ubicumq; inuenit imitandum,adeo,ut de Arsonauticorum quarto, quo rum scriptor est Apollonius,librum Aeneidos suae quartum totum Pe- ne formauerit, ad Didonem vel Aeneam amatoriam continentiam Medeae circa Iasonem transferendo quod ita elegantius auctore digessit,ut fabula lasciuientis Didonis, quam falsam nouit uniuersitas , Per tot tamen saecula speciem veritatis obtineat. Tantum valuit pulcritudo narradi,ut omnes Phoenissae castitatis conscij, nec ignari manum sibi iniecisse Reginam, ne pateretur damnum pudoriS,conniueat tamen fabulae. Ita Macrobius sed privstabit ipsam audire Didonem, apud Ausonium hanc sibi per summam iniuriam impositam calumniam expostulantem.

IIIa ego sum Dido uisu, quam eo picis hospes,vismulata modis,puIeraq; miri Dis. Tatis eram sed non Maro quam mihi Anxit erat mus , Vita nee incestis iata cupidinibtis

Namque nec Aeneas idit me Troius unquam ,

Nec Dbiam aduenit classibus Iliacis. Sed furias fugiens ,atque arma procacis Iarba. Seruauifateor morte pudicitiam, Pectore trans o, eastis quὼdpertulit enses Non furor,aut aes crudus amore dolor. Si eeeidisse iuuat Vixisine ulnere fama, Visa trumlosetis moenibus opDetj. Inuida cur in me simulas Musa Maronem, Fingeret otiosrae damna pudicitiae tVos magis hi foricis lectores credite de me,

ruam quifurta Delum concubitus; canunt.

58쪽

Humanissinimi assimi, tuus. Aliud est etiam Episramma Mariani in eodem plane argument' atq; Antentia , quod quit mihi: ac respondex Ausenio praetereundum

non est.

cogerer,ba cecidisortiter v manu. At v 4 Vates sunt Me praemia laudi,

feret ineui mina adulteris

Constat igitur oninium testimonio scriptorum mentitum essem gilium , tum in componendis temporibus tam inter se varijs atque distractis, tum in exprimenda Didone contra quam postulabat eius castitas , iudicitia . Causam perquirere neceste est, cur id sibi fas esse putarit doctissimus vir neque enim existimandum est,ea Vir ilium ignorasse , quin isti tam explicate a historicis prodita fuisse

commemorant.

Non possum de quaestione statuere , nisi quandam prius exponam licentiam poetarum,quae dicitur anachronismus,versaturq; in rati ne temporum in uertenda pro arbitratu . Quippe videmus saepissime nouum tempus ad antiquum transferri, aut antiquum ad nouum; quaeque prisco facta suut aevo perinde commemorari, ac si multo post, aut nuper euenissent: contraque quod nouissime gellum est, iam olim, Qtemporibus antiquissimis factum esse contingi . Catullus e Latinis primus huius anachronismi siit testisci qui in Epithalamio de nuptiis Pelei Thetidis ausus est canere , tum Peleum amore captum

Thetidis fuisse , cum in Argonautarum expeditione Colςhidem adij tad vellus illud aureum auertendum. Tum Thetidis Peleus incensu ertur amore rTum Tritis humanos non despexit semenaeos,

Tum o ridi patre ipse iuga udum rei sanxit. Et tamen Orpheus, ollonius, alijq; prorsus omnes testantur,ante quam Argonauis illud iter haberent in marium natum Achillen e Thetide, Pelamu inrisse Eadem inis anachronises licentia Propo tilis est in iis iij. eleg xij caestium, neratiumq, Spartanorum liuiis eo affligens tempore , quo culi legibus e Damasio depula iam erant . Multa tua Sparte miramur iura palUtra, Sed mage virgine rubonam mnoquestu non insanisi exercet corpore ιοι Ἀμ--Mamri muta puella viret. Cum

59쪽

Et patitur duro vulnera pancratis

Nun tigat ad caenumgaudentia brachia laris. . - - Mi e nune diseipondus in orbe retat. videtur his versibus haud dubie significare, sua inemoria, ac aetate caesum,4 pancratium spareanorum fuisse gymnicos ludos men optime norat,opinor, apud spartanos Lycurgi decreto eas misse

Gymnasi vetitas exercitationes,in quibus,ut ait Plutarcis e rimis manus attollitur . At inter ludos, in quibus attolli manum prorsiis oportet, pancratium sine dubio fuit maxime , pugilatus, ac caestus . Quin Seneca ipse plane distincteq; docet in libris de benes pancratium apud Lacede monios non fuisse. Lacedaemoni j, inquit,vetant suos pancratio,aut coellicertare : ubi inferiorem ostendit victi consessio diciebat inquam, Propertiuiliares per eam tamen licentiam,de qua dico, illa etiam facta esse post Lycurgi leges commentus est, quae il--lius instituto a Spartanorum exercitationibus , ac ludis fuerant iam olim sublata . Ante Lycurgum quippe Lacedaemon ijs in usu fuisse caestima, ac pugillatum docet nos Lacedaemonius Pollux Castoris rater, utraque olim exercitatione gymnica nobilitatus Ouidius etiam nonnullis in locis tenam,rum seriem rationemque praeuertit ex ea licentia, quam poetis videbat esse solemnem . nam in postremo Metamorphos.comminiscit tiri, limam Pompilium Pythagorae fuissesdiscipulum. At hoc falso tradit una elle Liuius docet in de-c ad prima intelligi facile potest ex eo, quod Numam decessisse , sciamus Oli mpiade xx Pythagoram sexagesima floruisse . Et tamen utrumq; eodem plane tempore vixisse canit, ut dicebam Ouidius in

lib.Metamorphoseon extremo, iterumq, in tertio de Ponto, Iasuis

xum item tertio. . .

Omnes vero aliorum in hoc genere licentias vincit Alexis pest: Comicus apud Athenanim in tabula , quam inscripsit Linum cit enim Linum 'erculi,quem erudiebat doctrina, praecipiet item . vix multis,qui aderant libris,unum caperet,ac seponeret , qui sibi es sextuna veniret ad manus Quos quidem libros enumerans Linus ait. in iis eae omneum,ile si Mum,Cherilum,Homerum, Epicharmum . At hi poeta non di in nati crant,fuerantq; Lino, Mercule binis, steriores aetate. Huic similis est licentia in illo intemperijs agitato, correptoq; furi, Hercule apii Euripidem . paratcnim se ad ludos committendos Isthmios: qui sunt instituti a Theseo post obitum Her

culis,ut docent Pausan Plutarch. Pindari, Apollonijq. Scholiastes.

Sim sist in eiusdem Euripidis Cyclop ubi Sicilia CD ciae pars es-

60쪽

se dicitur,in quam tamen non dum erant inductae tarmorum DColoniae, qua postea Graeciae nomen Insula illi secerunt. Eo quippe inigrare sunt iussae post imperium Lestrigonum atque 3 clopum. Quid multat Virgilius ipse in Aeneidos lib. vij. ponit a Latino Rege usu

patum fuisse morem aperiendi Iani

- - ream;sequi, m. metune meridis indicerebeiaaLatinus . . tahebatur, triferis recludere ρ - Hunc inquam morem iam inde a Rege Latino i intitticum tamen historicorum omnium,ipsius i. Serui testimonio nobis exploratis . . anum sit,eius inmines,religion1'. primum 'Pompilium: illum secundum Regem Romanorum Ruinalius est per

uis apudVirgilium locus in octauo:ubi laudes canuntur Herculis. Nee te usi acies,non territi e Tipi inu

uus arma tenens

Quo seco semius ostendit, aliud tempus suisse pro alio positum Con pro omne Typhoeo cessisse Mostroso Gigantum Principi, quod is sum erat.Cum enim Hercules vicisse: Centauros, ut dictum ante sue

oris eodem Virgilior . - Tu nioigenas inuicte bimembres Hyleumq. Fbuum man tu Cressa mactas Prodigia, erc. sequebatur , non potuisse eundem Herculem Gigantum interesse , praelio, qui multis sane saeculis erant iam Centauros antegressi. Sed quid ego poetas dico Plato ipse hac est abusus anachronismi licentia in Dialogis, qui poematis similes sunt. Eas enim personas colloquentes habet, quae,si tempora compares, inter se colloqui non potueriat Cum aequales aetate non fuerint.Multa praeterea dicit, quae ab ipsa te- Porum ratione sunt alienari quale illud est in Corgia de Archelao, quem Macedoniae Regem tum esse tradit, ciundialogos scribit meo dubitat paulo post affirmares, Periclem e vivis nuperrime decessisse. Pericles autem,ut Athenaeus ostendit, Iocum hunc Platonis exagitas, multo ante quam imperaret Archelaus,esse desierat inter vivOS. Haud scio, an ad hunc anaehronismum , atque ad hunc usum tempori immutandi, reuocari debeat quod a Callimacho factum est re

nocandum certe contendit Iacobus Maaonius vir doctus , in pol raeli, bili Herculem stetisse