장음표시 사용
91쪽
.decreuerit Aetaeas Helenam-medio tolle re, nihil tamen est actum quod baritudini magnaninsitati,iustitiae consentaneum non sit. Non beniin ea gratia,eoque consilio vult Helenam occidere, ut laudem inde ibi paret, ac gloriam, quam intelligit esse nullam feminea me' na,sed et sic lectat criminosam illum, ac scelestam , quemadmodum iustitia Principum postulati, vindici , ut suorum placet Manes eius
semina sanguine, cuius vitio priuati sunt vita; ut auertat pe riculum seruitutis turpi,simae ab ijs, qui superstites essent ex incendio. Nam si Menelaus,cqne iam eda. concilietur Helenae coniugi, eam captiuorum stipatam comitatu, atque seruitio educet in Graeciam Hac nimirum cogitatione maxime compella itur Aeneas , cum de tollenda Helena consultabat pici τὰ γωρ ibu Ioegina tri Ho, Coniugiumse domumq. patres, natorique idebis Diadum turba, Phrujs remitata minis Iris ιOeeideri erro Priamus t Troia arserit igni Dardaniaum totiessedarit guine inui
Non ita. Quis enim patititur affines suos in matronas Troia primarias impe rio premi tam impudicae mulierii Bene igitur Aeneas, prudenterq; colligit ad extremum,coniectatq; laudaturos omnes auctoris manus, si caederetur He una, iactum'. tamquam aequissimum,iustissimum. probatur S. Q.
Extinxisse nefas tamen, ODN Use merentis
Laudabor poenas, animumq explesse iuvabit Vltricissammae, cineres satiasse meorum, Nilii igitur in versibus illis est cum alijs pugnans , nihil abhorrensta Imperatorio decoro, nihil a iustitia, nihil a virtute, quae virum decet, alienum est. Itaq. male Virgilius accusatur inscitiae imprudenter atque inscite Iudices illi ab Augusto designati sapientissimos poeta versus inducere atque obliterare conati sunt. Suisagari potest huic loco defensio ex Prologomeni quinta, quae αλιασει , hoc est circumstantias spectare maxime iubet iiijs, de quibus accusari poetas videmus. quippe faciunt, ut honestum sitiquod alioqui turpe atq. indecorum esse videretur peristases vero, & circumstantiae sunt, locus,templis, personae, in pinnisque, ut ibi ait Aristoteles,finis, Did ius gratia geritur aliquid saepe quippe poetae aliquid fictum, lunt, ac fingunt fieri boni maioris adipiscendi grati vel maioris ali cuius mali vitandi studiis . Quae profecto cadunt in hoc Aeneae eo situm ad amussim . si enim Helenam occisam vult, vult propterea,
quod Troiamnim inter ortam animas puca re cupit illo sanguine,
92쪽
quem sitienter eas expetere putat, ex illa veterum opinione, de qua supra alio loco disserui id vero bonum aliquod maius cst,quam semicam illam praestare incolumem, cliberare. Si sua eam manu decernit extinguere, quod indecorum videtur, decernit ideo,ut matronas nobiles, murus Priami Resias eripiat e miserrima seruitute, quam seruire cogentur, si Helena superstes sit quod profecto decernitur mali cuiusdam causa vitandi multo maioris , quam sit id, quod ab infamia imminet Aeneae , si Helena viri fortissinu
93쪽
a proximesuperiori narratione.
Om V M hic in scirpo quaesiuit, inuenitque Castet uitriis, Virgilium arguens , quod libri
huius narrationem seiunxerit a secundoci nece duobus fecerit unum cum utriusque una eademq. sit expositio narrantis Aeneae super mensam Didonis excidium Troianum, errore'. septennes . Quin eodem nomine multo maxime reprehendit Homerum , quod sermonem Vlyssis apud Alcinoum in libros diuiserit quatuor Causam accusationis repetit altius. Existimat enim Epicos poetas totum carmen,& suum ipserum opus diuisisse in quasdam quasi concentiones,recitationesve,hoc est in ce tas partes, quae commode uno ductu,impetuq dicentis recitari possent sine illorum satietate,qui audirent eo plane modo, quo Com dia,aut Tragoedia diuiditur in actus, scenas suas mas autem reeitatione S, partes appellatas esse contendit ab auctoribus libros radem recitationes singulas libris singulis comprehendi debere:quod si longiores sint, iusta eas reprehensione carere non posse . inc intellis vult,Homerum peccasse dupliciteri primo quidem, quod plus nimio longam fecerit expositionem illam Vlyssis, deinde quod eandem in libros diuiserit,nec libros ipsos absoluta narratione termin
94쪽
. t. Virgilium vero eo sellam errasse nomine , quodnam itionem Aeneae partitus sit in libros diuas,quae tam langa notis sint audiri t ia,& pronunciari una tantivnmodo recitatione non Et maec illa , tamquam E Cortina sed dici vix potest quantum aberreta vero . Ponit quippe sine ostimoni sari auct itate maiorum,poetas 'ses Epici carminis auctores antiquos partitos fuisselibros eo'. recitasse quod alium est. Hanc enim curam filii postea sumpseruo ij,quos appellarunt Riviset Mos, hoc est carminum sutores,cantoreste; quos propterea sic dictos accepimus , quod Homeri , aliorumq. poetarum opera temere sparsa,& diuulsa cosuere quodammodo primum,d compingere, deinde in partes aliquas diuidere certas auii sunt, quas commodE recitare, aut canere possent,cum alijs in locis,tum vero praesertim,ac maxi-mὸ in conuiuijs Principum Aliqui auctorem faciunt huius diuisionis,& Rhapsediae Pisistratum. sed hunc ait Aelianus in iii var.his .vnsuersa tantum Homeri opera confusa,S perturbata in Iliaden, atq, in Odysaeam tamquam in duo corpora digessisse . Suspicari potius libet, auctorem fuisse Pisistrati filium Hipparchum et quem testatur idem Aelian in libro viij versus Homeri Athenas importasse primum, in hapsodos instituisse , qui
eos canerent in Panathenaicis . Quos oppido Rhapsodos videmus consecutis temporibus appellatos etiam fuisse cλύχυς, ωραcδυρμι, a virga, siue bacillo,qui dicitur Graece ράcδὸς Prodibant quippe Rhapsodi recitaturi cum scipionibus, 'uidem varie coloratis . Nam squi profitebantur Iliadem,gestarunt rubrum,ad indicadas caedes mi litum,& cruorem qui Odysseam, croceum : quod eo colore apud antiquos significarentur exules,4 errantes. Quin etiam ante hoS Hipparchi hapsodos aliqui praeterea fuisse videntur Homerici carminis recitatorem: cum memoriae prodiderit Aelianus in eodem lib. iij. multo iam ante filisse Homeri carmina distracta, S discerpta,quae e nerent illi prisci particulatim r ut pugnam ad naves, nauium catal gum,Patrocli parentalia,Telemachi peregrinationem, nauigationem
Vlysiis, &c cluae postea collegerunt, consuerunt,4 diuiserunt melius
Cmram haec nihil ad nos,qui de his auctoribus haud laboramus, inini,compertum illud sic; poetarumdibros eos fecisse, ac diuisisse , qui concentionemq. sibi seponere voluissent. Hinc mini sequitur, non esse reprehendendum Homerum, aut alios
para oris 'ob eam partitionem,quam ipsi non fecerunt. Quod si apsodi iniri incire male,ae praeter rationem diuiserunt opera poetarum, ipsi plectodi suis virgis sunt, ac parcendum poetis , qui ea φὶ cura'bi ouincim'. aliis permiseriint.
95쪽
De Virgilio vero,quamquam non habeo, cur c rinem Rhapse dis fuisse datum negotium, ut Aeneida diuiderent in libros, quos in conuiuiu canerent , exploratum tamen esse,ac certum puto, virgilium ipsum de recitatione ac cantu non laborasse. Neque enim uia eum carmen ea gratia scritatur, ut recitetur , quemamodum striabuntur dramata. Itaque sequutum eum esse dixerim Homerum, totumque illud Aeneidos opus sine librorum partitione coagmentasse. Eos autem , qui vel recitare, vel canere Virgiliiversus ad citharam vellent,eandem,quam videbantisin placuisse Rhapsedis Homericis. retinuisse diuisionem. Cantoribus enim opportunius erat Aeneae inse rationem di partito diuidere, quam totam recitare simul,aut canere.
Psquam res A ae, Priamiq. euerteregentem Immeritam visum superis,ceciditq.suprarbum Itium, omnis humofumat Neptunia Troia, Diuersa exilia, ct defertas qrtarere terras Augurys agimur Diuum, classemq.sub ima Antandro, di Phruiae molimur montibus Idae Classis haec viginti constabat nauibus, ut apud Didonem testatur
Bis denis Phruium eonfiendi nauibus aequor. Quo magis admirabile videtur esse Castet ultro, qui potuerit Aeneas
tam cito, tam magnam classem,iam prope hos cm,ut Graecorum armavnclutue circumsonarent, ipsa demum adhuc fumante Troia, moliri Putat erit Ex eo Penere peccatorum hoc esse , quae ab Aristotele in cap. xxij licuiuur ἄλογα, hoc est figmenta a ratione aliena, minimeque decentia.
Sed nobis Aristoteles ipse eodem in loco aliquam sertassis ad defensioncm aperiet viam Assirmat enim ille quidem errata quaedam esse poetarum gravia,eaque dici debere sed docet etiam, interduinucesse poetis coadonanda , quemacunodum condonamus omero,
96쪽
alii Arinystema Corcys tenuitat Ithaca me som-ac dormientem, laciari ethaeace,ises vinores ab Alcinoo datos eunde in Vlysi se exhonentes Ithacae littus item sopitum, ac plane solum, cum H - , ibus Resijs eumque insalutatum e estigio relinquentes. Haec,
inquam,Ari teles ipse ait esse λογα, praeter rationem omnem, ληemque contagi cum credibile non sit,Iinacae Regem, ain honorifi--p'xulo ante susceptum,ita ne tisi demum,4 exponi, eo maxime te-sere, quo illi must na inime praeu dium erat aliquod aduersi procos necessarii A. Nihilo muri Homerum liberat culpa,--tque, quicquid ibi absurdui, est,alio quodam bonoriim senemcompetitari. It e licebit etiam nobi absoluere cul Virgilium cuni mi
magis credibilia sint quae de comparata repente classe comminiscitur ipsi, quini Qua hi exposito Usse fingit Homerus. Neq. enin ,' eum ait Virgilius,Aeneam classem illam esse molitum adhuc sum an tua via , significat etiam,eadem fumante illico discessisi . Potuit enim in Antandro asiquo tempore facile commorari dum Graeci coIligendis boliis , reficienda classes, partienda praeda. gaza Troianorum nauibus imponenda , opperienda demum commoda tempestate occupabantur. Quod si ne tempus quidem istud tam multis moliet dis nauibus satis esse vidi tur,illud animo reputemus,quod est in lib.
Aeneidax. eas Aeneae naues ex arboribus textas sacris fuisse, concessu Rheneficio Cybeles , quae veniam dedit , ut ex Idae monte succiderentur.
Pinea, Da mihi multos dilecta per annos, Lucus in arce fuitsumma,quo fac ferebant, Nigranti picea,trabibusi obscurus acernis. Has ego Dardanio iuueni,cum lasei geret Laeta dedi, Quaproseer in ea molienda classe aliquam intercessisse machinam intelligere debemus in Deorum opem interuenisses quia verosimile non est , Cybelem eam tantummodo siluam Aeneae dedisses, nec eum fabricandis,4 componendis nauibus adiuvasse. Quo fit, ut si huius machinacidiuinaeq. opis rationem habeamus, id quo alioqui videtur
αλογον, atque abhorrens 1 ration quasi quodam medicamento cure tur,4 deleatur. Hanc enim ait ibidem Aristoteles esse causem, cur illud erratum Homero condonandum sit; quod nimirum eiusmodi figmentum absurdum quibusdam veluti condimentis aspergat, dcleatq. iucunditate fabulae quicquid alienum a ratione confingit. Illa, inquit, quae de Ulysic dicuntur exposito,toleranda no essent, si ab aliquo malo poeta tractata fuissent Sud Homerus alijs plane bonis absurda compensat,ac delet; quicquid abhorrens a ratione videtur , tamquam
97쪽
bus ibi docent interpretes;Victorius praesertim , Cin uitriis. Sed ijs praetermissis,quod MVirgilium attinet,satis nobis est,receptu -- hemul machina illam, opem Bere mesiue, tamqua ad medicamen iniuria ge praesentis imi quod meresine dubiopossi equiequid
ea molitione ver mise non est, obliteretur, necicatrice quidem, aut vulneris aliquo vestigio relicto. Si quis enim contendat, tempus illud,quo Graeci occupabantur in colligenda pratini, non esse satis set .hricandae ciris,habet cur credat esse satis ob eam machinam, &μορ- Uium Deae,quae rem more facila potest,atque anticipare quicquid a mortalibus eram miliani, temporis diutumitatem emagitet.
Saera Diomeae a re Diui . ferebam Auspicibus eo torum operum veroq. nitentem Coeheolum P gi mactabam inuitiore taurum. Euangelus apud Macrob. in libro iij. cap. x. Virgilium accusat inscitiae,quod Potificij videIicet iuris ignarus nesciuerit,apud antiquos lege cautum, ne Ioui taurus immolaretur. Sic enim Atteius Capito inlib primo de iure sacrificiorum scripserat. Ioui,Tauro, Verem Arietet immolare non licere. Quin Labeo rerum acriurum scitati nus ante docuerat,taurum nisi Neptuno,Apollini arti non immolari Hisci
quan Hauctoribusinstitutus Euangelus ille,Virgilium Hstimat im rum eius iasseres ionis, ac propterea reprehensionedoctoriun sed nos haud postamus melius Virgilio patrocinium dare, quani quod dem ioco aduersus Enangelum Macrctius ipse subtexuit. Ait enim pestam sapientissimum Virgilium non ignorasis Ponti iacium illud iii , iuvin sacrorum, id quod ipsemet demonstraton,
alibi canit. Taurum Neptuno, Dinum tibi Hebe Apollo: m artificiose hic, de industria Aeneam inducere sacrificantem I ui tauriam, litantcn34 victimam alienam, quia consequi debet prodi-
98쪽
vitio sacrificari, si Ioui tauriis inmolaturi, More si ni Atrei Cmto: qui aduersus Mamnem in acie collocatus ab Euare Haec enim verba orioribus illis adiecit . si quis suis Ioui tauriri
cerit,piaculum euo . Non igitur ex is ratione iam ii mactatur tauriis sed velocus detur moestim ac prodigiositum: quod o cutum est,quia Ioui praeter lesesin vitio litatum miri . Probat hanc patrocini rationem etiam Seruius cum ait Ioui. seleret immolari iuuencus, mactatum fuisse dedita opera, ex ita stria taurum, ut crederetur, ex illo errore,ac sacrifici vitio consec tum esse prodigium Polydori s Minem fundentis Evirgulto, exesamanti R. de tumulo. Quare poterit huic loco patrocinium dare qui in defensio in Prol ego in Evnosita ubi diximus ex Aristotele intuei das esse peristases, hoc et circumstantias, cum aliquid videtur esse Perperam excogitatum. Inter peristases autem praecipuum debet esse tempus,& id cuius gratia. Cum ergo tempus lanis poetae propositus illud postularet , ut aliquid fingeretur factum praeter morem sacrorum,no est accusandus Virgilius, sed eum admiratione suscipiendus, quod tam lynceus sit , tam callide circumspiciat singulis in locis uniuersa tingit en in tarc boni maioris gratia, ut de fine ibi loquitur Aristoteles,Mque ut temporis rationi consulat,& euenturo prodisi
Vera ne sis an verosimiliter excogitata
M ampius Arras memoras, o litium circum Eminum Micone celsa, Gyarri minxit, Immotamq eoli dedit e contemnere ventos
Cumluc'nificet haud dubie Virgilius: Delon siue ortygiam Insulam uitas olim errabundam in mari, ac denium c5stitisse,ab Apol- iure videlicet,ac Diana redditam immobilem,cum ibi nati ex Laiana sunt,ac sub oliua depositi ieinitur a Catullo in carm.sarculari cum haec inquam ijs versibus poeta significetividendum est, quaerendumq-num HoriSis rivo probare per leges exicie licueriti quae iubς- - -
99쪽
poetam,ut est apud Aristot hi cap. primo,a veros ii non discedere bon enim credat quispiam,Insulam esse ullani, quae natura moueatur in aquis,s tamquam nauicula luctuet. Sed si paucis, de quam breuissime de quaestione decernendum sit, fi--ἐenter eg dicam,ac exE,m fuisse utilio fabulam illam, aut exco-
- gitare , aut probare iam e cogitatam idoneanique comminiscendi, aut probandi causam eum habuisse ab ipsa natura. Nam Plin. lib. ij. cap. xcis aliquas esse terras assirmat, quae ad ingressum pedituni, equitumve reinant in agro praesertim Matino S Gabiensi Min . cap. o. Insulas quasilan inueniri , qua semper fluitent mobiles ac vagantes. Quaedam Dasulae, inquit, semper fluctuant, sicut in agro
xcubo, in codem Reatinori iii Vadimonis lacu, S ad aquas Cutilias opaca sit ira, quae num ouam dies, ac noctu eodem loco visitur. in Lydia quae vocantur Calaininae, non ventis sol una , sed etiam contis quo libeat impulsae , multorum ciuium Mithridatico bello salus. sunt Scin Nymphaeo paruae, Saltuares dictae , quoniam in symphouiae
cantu ad ictus modulantium pedum mouentur. In Tarquiniensi lacu magno Italiae,duae nemora circumserunt; nunc triquetra figurana Edentes , nunc rotundam complexu , ventis impellentibus, quadratam numquam . Haec ita tellatur Plinius , eademque confirmat
Theophrastus in libr. iv. historiarum cap. xj. QSeneca lib. IIJ. Naturalium quast cap. xxv qui praeterea causam exponit, cur Insi lae tam magnae sic supernatent aquis Craue, inquit, deue in non aestimatione nostra , sed comparatione cius,quo vehi debet. Itaque
ubi aqua grauior est hominis corpore, aut saxi , non sinit id, quo non vincitur,mergi . sic euenit, ut in quibusdam stagnis ne lapides quia dein pessum eant , de selidis, de duris loquor . sunt enim multi pumicosi, leues ex quibus quae consant Insulaetati dic, natant. ad Cutilias natantem Insulam vidi Alia in Vadimonis lacu vehitur, alia in lacu Stationensi Cutiliarum Insula arbores habet de herbas nutriri tamen aqua sustinetur: in hanc atque illam partem non tantum vento impellitur, sed Maura nec umquam illi per diem in noctem in uno loco statio est adeo mouetur leui satu . Huic causa dupicecst aquae grauitas medicatae, Mob hoc ponderosae ipsius Insulae materia vectabilis , quae non est corporis solidi,
cuamuis arbores alat fortasse enim leues trimcos , frondes'. in lacu sparsas pinguis humor apprehendi , ac vinxit . Itaque tiam siqua in illa saxa sunt, inuenies exesa, istulosa. His qua Seneca ita recenset, agrum addam Tiburtinum , ubi lacus est Insulis huiusmodi mobilibus restrius , non ita magnis illis quidem , sed quae honainem,
aut bouem strant, quod ipse sic vidi, quemadmodum vidit utilias
100쪽
uctuant,qure potuit,seu fingere, seu primare Desi mobilitatem Virgilius cum praescietis eam rem testatam iam alij scriptis , mon mentis' reliquissent, ut lacere videtur idem Seneca in lib. H. nat rat quaest cap. xxvj sci mouetur Aegyptus,inquit, di Delos,quam
Immotamq eoli dedit, . eontemnere ventos.
Cum enim Virgilium dicit, poctas intelligit uniuerse:quorum coimmuni nomine canit Ouidius -- Tempusqjuit quρ rarit 'et Nune sedet Oru ζιa.
Sed opera pretium et cognoscere unde fluxerit antiquorum pocla rum huiusmodi de Delo commentum . Hoc enim idem Seneca velut in tabula nobis ollcndit innarmans, aliquos fuiste scriptores , qui di cerent. Delum numquam terrae motibus concuti, aliquos contra , qui non modo quati vellent, sed traderent etiam nominatim circa Peloponnesiacum bellum tremuisse. Ita quippe , atq. his verbis loco laudato pergit de Delo narrare . Hanc Philosophi quoque, crcdula natio, dixerunt non moueri, auctore Pindaro . ThucydideS ait, ante quidem immotam fuisse, sed circa Peloponnesiacum bellum tromuisse.
Callistiaenes alio tempore ait hoc accidis . Sed Macrob. in lib. iij. cap. vj ex eiusdem auctoritate Thucydidis Ilia omnia contendit. Delum,inquit,neque antea,neque postea hoc incommmodo vexatam,
sed semper eodem manere saxo Thucydides historiarum lib. iij. do cet.In nac dissentientium varietate scriptorum fis it anticuisio tis, eos sequi qui dicerent, Delum Insulam terrae moti is obnoxiam fuisse maxime, oceos qui confirmarent desijsse postea si,litis illis tr moribus quati. Et quoniani ipsis permissa ingendi potestas est. licuit ijsdem comminiscendo dicere , Insulam illam non modo tremoribus agitatam olim fuiste,quod est eo a e cumminibus pone teri sed
instabilem, mobilo . fluctuasse , qu ala quibusdam traditum erat 1nsulis , adeoq. credibile videbatur. Quod si haec fas fuit ita confingere,ac veris addere, cur non licuerit etiam dicere desiisse tande in aliquandope machinam, hoc est Apollinis, Dianae beneficio fluctuare; cum traderent historici acertoquodam tempore Me fuisse amplius terrae motibus illis antiquis, tremoribusq, concussam. Quare nihil a Virgilio peccatum est, qui figmentum probauit antiquum , ,
verosimile, ac prudenter excogitatum. Cum enim scirent mortales aliquas Insulas esse natantes, credere facile potuerunt, etiam Delum
in Aegaeo fluctuailla, quae veterum superiurio erat,alicuius Dei ac neficio constitisse . .