장음표시 사용
271쪽
Nil est i J Quid sit Nil. vel potius Nisincimus.
Est enitii color erauleus,qui vulgoHispanotu iam Anm. quam Auri dieitur pro Arabico Sed quid sit Causa aut alia- , nescinui . PotioAtabes colorem caeruleum voeant Nir. uatidem herbam Nil. Ideo non mirum si color caeruleus duobus illis nomini. bux appelletnt.
non una Rubino solum, sed & aliis gemmis nomen est commune. Veriis Lexicon Larininata breuin exponit Margaritum: alii λαν de μινυ- . Est autem nomen depravatum ex Graeco quoque πυάνον, deli flavum colorem gnifieat. Quare si Petis Tacui, tubinum vocant, hoc se 1Σ--σίαν dictum fuerit. C A P. L
Lusitanis aliosar. J iobar Arabibus est
nomen generale gemmarum d in omnium, Mirat τ' Margaritum quoque ipsis dicituri Alioliar. pro quo Lusitani de eaeteri Hispani. qui H in F, ut de Vascone , mutant, uicunt Aliolata
Arabibus & Persis Lulu J proprie est
Margat tum, non Aljohar : quod est genus pro specie ut apud luti consiulios Aaoptio de Cognatio tam progenere, quam pιο specie accipiuntur.
Non videtur verum esse, quod a quibusdanmodi. rum. hanc plantam mangonio, non natura, productam esse, eanna facchat itide radici Culcassiae insita : quanis doquidem hic nollet palli iu in India nasci serabit
Batire Indi. JBudiecas J Notistest negati Budiecas esse nomen
ex Bat ire depravatum. Nam etiam Arabicum nomen Baiisba potest pronunciati pro ratione apia Meum v alium.
Mex J l Exemplat Bessunensis nostrum habet avis, non. ut iste vult, Meus. CAp. xxv .
de Anil, quod a nobis notatum est, vide superiore libro ea p. x vi Ii. Nam Anil nihil illud est praeterliaiidem, quam Caesar t Vitruvius. &Omnes vetines Latini vitium, posteriores, quinum Plunius primus, Gla tum vocam. Nam τις est Graecum.
Reisbutos J Hoc est Principes. satas. SM videtur ptimus vocatus. qui illas legiones subegerit. Nam Moest Princeps.
x olam. J il l id est Dominus Alem. Nam xa lin- C in isti, Persea nihil aliud
ast, quam italoium Messιν, Gallorum Maviar. Hispanorum Dan. Ante docentos enim annos Principes apud Italos vocabantur Messe . item magni Equites. Itaque Xa non eonstruitur cum alio substantivo. quo. rum alterum oporteat esse renitivi casus. sed jungit ut in eodem casulaequam ap latiuu Itaque Nedet Hispaniee & Lusianire ma in dImposuerunt Garciae Mauri. quos de Arabismo conis sulebat.
lingua Persica Bala fastigium significatiJ Hoe
verum est. Ea lingua 1l Bala est i ψω, allii α Nabaia in Q montes. Mel lingua Persica justitiam significat.Jimo lingua Atabita.
Arabica x Persica lingua sat bo Dominum
senat. J verum. l signi seat proprie seniorem
sed quemadmo--dum Senim ante tempora Κatoli Magni erat gradus nobilitatis; ita apud Arabes Sao, vel potius Iais. Apud vetetes Francos tres erant indines nobilium. Glafiones, seniores . Iuniores. qui ordo adhuc servatur in Cermania,Gallia de Italia. Nam in Teutonismo nobiles minorum gentium adhuc voincantur Iuniores Domini, Nobiles majorum gentium 9 rasea, Mediae conditionis italis, & Hispanis aleum Seniores adhuc, ut Iado Arabibus, S: Pessis. Sed de Asaias aliam appellationem habent synonymam, qua mediae conditionis Ioastres vocant. . XE quod ut dixi. etiam Seniorem signi- ficat
Nera lanceam.J sane lingua Persicae . lanceam significat.quod Hebraeis m. Sed est
fatebuntur me verum dicere. Nam litera Mim in principio nominum propriorum posita facit derivativ rum sor mame ut a fit ara H. . ita ab Ali fit Moab,a xa derivatur Ilora. Susi I est Re bimatus: quis taeteros M
luimeda- nos haereticor vocant. neque est nomen proprium.
Aeque non M. JVtrumq. verum n5 est. Sed xque est Arabicum ea ' Persicum. Omir.J Sciat eraditiis Lector, quae de Maccoeum ludo his tradanturAEsse a Mauris qu- patet ex Goaxati quae est pronunciatio Mauritantea. Nam n o litetam Mauri vocant aa. Idcirco P . ipsi dicunt O axis. quod Hispani rettone per L dicunt addito
Rocha J Est Galli eum. A Gallis Hispani bHispanis Mauritani. in illis Petis. Nam ridi lum est, quod Tigridem Gareias exponat. Piada J λιι η. Galli eum. Sem igitutdc Macebo. rum ludum .& eius appellationes a nessis Europaeu
272쪽
in Orientali India nascentium. HISTORIA, buis adprens iis-ὸ Doclon G A R C I A, B ORTA in hoc genera siri a sunt,
CARO Ll autem Chus I opera ex Hispanico se mone, Latina facti, in Epitomen contracta, & ejus aliquoς
capita stholiis illustratim. .
273쪽
R o D M T in iacem ante biennium, DLItrissime Trinceps, E CARis Toptio R1 A CosTA Burgensis in Bi Jania Medici liber, aromatum simplicium quorundam medieamentorum in India nascentium hinoriam complectens. Eum
superiore anno in Tritannica mea peregrinatione amici cuiusdam opera nactus,non modo avide percurrebam, sedulii talem etiam asiatinum cen
sebam iis qui Bi panici sermonis ignari sunt,si Latinum facerem. riam sanὸ provinciam ut susciperem, impellebat me natura, uasmillam rerum cognitione mirifice semper oblectata fuit.
VERU M, cum totam historiam eum iu qua G ARCI As AB ORTA multis ante annis in regenere commentatus es diligentius conferrem ploraquesere omnia ex illis desumpta es deprehendebuerino' Mamobrem crinanem fore laborem, necnon lectori actutum p.imiam exictimabam,si, quam abso tum historia G A R Cl AE exmne , Neretexerem. SEMEM itaque evitum immutans qua admovi confusa erat,m totum opus in Epitomen contrahes, dumtaxut Latia donania eaossim iam 'a apud GARCiAM non exuare, aut paubaluer ab eo descripta observabam .
ICONES praeterea,quas vis vivum expre e passNoriatus, sivis locis in perserat, reiiciendaι censebam, quoniam iani in pta, sisu, F nihil minus, quam legitimas stirpes referrente uti ex unisa Cmoph, rum amiaris e se quam idcirco inferendam esse arbitra ar, ut cum segitima, G a R C i a adiecta, conferre liceat quilibet iudicare terit. QVIBVsDAM insuper notis nonnulla evita auctrabam, in in hoc genere soleo, prasertim cum quid simile, vel etiam diversum apud alios Auctores legere memini, aut ipsa experientia didici. TEMEM porro hunc laborem sta iris am V. C. nignes cepturam certo inens,ipsius nomini consecrare non sum veritin,cum quod studiosummopere delectetur, rumuta uod saltemgrati mei erga ipsam animisterimen exHaret, prosingulari illa, qua me proxime Casilis excipi bat sumanitateisitque insigni tua disicedente prosequebatur, munificentia.
D E V M autem o . max. oro, ut I Brisma V. C. Omnia prosteraeiargiri dgnetur. Vienna Ainria, M. Ian. M. D. L XXX M.
274쪽
M N Es bomtussiare desiderant , isq-γωsopbiu principio Meta- ρλβest. Tann apud me fuerunt pondem ea queda, lenevole Lector, ut reum tria, per aris regiones. provinciaι,θ'entes curiosos quaerere instituerim, aquiluusingulutatas disinae nori eaescere possem: quemadmodum iam fecerunt misi, iantes Uri, referente P. Hur remo in Tibliorum praefatione adhulinum. Cu Pi D v s is questructum Equemco ena ex meis longis pere risustollibin, cura Liud persis inrisombino provincis,ptatarum, qu us ad buminam salutem
P O R R o in Orientali India, in D. Garcium dei orta, edcum Lusitanum incita, i rumgravem, rari senectentis ingenii, csus laudes 'Hereo, quoniam tanta sunt, μι cum multas enumerasse existimarem, mulio plures me subterfugerent. SCRIPSI Tubbrum Lusitanicosermone,cui titulumfecit,Collo phila de Simplicibus, Aromatibus, & Medicamentis indiae, tum de quibusdam fructibus istic nascentibus. Ut autem eo libro de iuriis meaecumentis, antis, dis rebus humanae saluti necessariis agis' nonnulla etiam ustibus humanis inutio attingit, Dialogi orari nasuta ita Audante: ubi coliscutores Hrunque diversere, in extra septa ferri conseu ere. απ , Hurimi errores pasm occurrunt, quos tametsi Auctoris existimatio cie tuus ipsi tribuendos minime patiarur, sita opographic operarum squae in civitase Goa, ubi Hebriapy, non adeo cultae expolitae inveniuntur ut in bis regionibus potius neglientia: lectori tamen molditiam cν tam pariunt. Misis aeterea Ebro deest, quominus omnibus numeris absolutus censeatur ii mirum picturam plantarum, ine quibus agit, eriles: quaagravioribus , m orismomenti, ut ereribilecti, rebus occupatus, inserere non potuit. C E T E R v M no Iris hominibus eum obrum mamin profusurum exim bam,si ad enum rerum, quae in eo bona continentur, notitiam perducerentur, subjectis ob eo in oculos me sis γ' picturist neminem autem id facio praesare ple, nisi qui eas pias oculis conje-xisset, , expertus est. Itaque patriae prodesse cupiens, in in meos proximos amore compulsus, eum tiborem in me rec re, es singulas lives integras ad ovum exprimere conitia tui, multis aliis rebus advitiis, quas i i congeri, aestare etaero de orta obsera dfias ea as
N O N, fugit quanto me perieulo exponam, praesertim boc saeculo, quo hominum nequitia ρturimum imperas, es eapumnquere ebenderesolet quae nonretia it. Sed id me consolarari quodplurimos sapientes miros aem mari transii se certum sit: quoisi jumodi metus deterruisset, multitidis ignoraremus,qua summa indusiri ingemit et citate, , ἄ-hentia, in bonarum literarum commodumposieritatriaquerunt. ET &et cum iis minime sim comparandus, meaque audacia eo msar appareas, qu)d de non usiis erroribus agere instituam, qui inter Graecos, Arabes, ω Larinos circa plantarum 6ν aromatum cognitionemremmissum,partim eorumnegrigentiά,partim etiam quod illarum medeamentorum nugases conjicere non potuerint ,sed ex incertis aborum relationibus dumtaxas exceperint: venia tamen non indignus censentisi de bis, quae meis oculis conjexi,
275쪽
constaurum Ggemium γ' laborem, προ- improbestarum meum ammin, qxi ta long ἡ ω maris perestrina ibus ea coujicere voluerim, quae alii ex solo aevditu Mpriureiudit. Nεί in kiis eo, quin haec elegantiore stilo tradj queantd Utrum certam meritas expositis cluerta longe praeserendum esse censeo. Eam ob causam te rogo, meam voluntatem, uti decet, excipias, neque vers exiguitate mmearis: nam licet moles exigua sit, ma ua tamen meo continentur. anoa si qua iam occio rent, quae tuo palato non arrideant, e t tanquam pru .
dens omittito,Villud cogitato, me tibi Iob non scribere, totque esse opiniones quot sunt b reines: namque feri poterit, ut quae tibi ingrata erunt, alii probent. Idsi effeceris, cistabo ut aliam majorem obrum in merium proferam, reliquas berbas, μου, fructus, aves, annmabaque cam te rectria tum aquarica, quae in istis provinciis, tum etiam in risia er Sinarum regione inperiuntur, iactenus ad Gum non expresse,inde quibus parum admodum scriptum ea, complectentem: aba item observatione sis , qua tibi forsitan maru an
Fies LM itaque sciam, in omnibus donorum virorum idi eam leno, cessura mesubuciem, qui ea Amtaxas quae norunt, aut quae decet, reprelandere fiant. Eosetare qui invidia μ tu amari tantrarium scient , Obsecro in sumpto casmoprimum a uidscribam quod in vicemproferant: tum rimum enim integrent , quam rubussit carpere, quambexescribere quo omnium ocidis exponendumen. V A L E.
276쪽
Oh i o Ru M Aloes usius familiaris admodum est ad aluum purgandam Fal νη- in provincia M alabari exhibenturque sine metu non modo pueris, sed etiam gravidis mulieribus in hunc modum: F o Li o R v M unciae tres in frusta sectae, additis duabus drachmis auri crassioris salis, lento mitique igne coquuntur donec fervere incipiant: colantur: colaturae additur acenari uncia una; tot que nocte sub dio relinquitur: postridie mane circiter sextam propinant frigidam istam aquam ei quem purga.
te volunt, semnoque abstinere jubent, deambulationem vero per cubiculum permittunt, istis. ut celerius medicamentum operetur: tribus deinde horis ab aqua hausta, quatuor uncias
jusculi gallinacei cum aliquot granis Mastiches exhibent: post horam edit, & bibit vinum dilutum. Porth augetur vel minuitur dosis foliorum & colaturae pro illorum,qui id medicamentum sumpturi sunt, natura & viribus: non mimis familiaris est haec purgandi ratio praesettim delicatulisi quam Manna aut Canrue fistulae recens pulpa quoa magis mirum est, reliqua officinarum medicamenta prae isto respuunt. C a TE R v M eodem ordine, quo nos in Europa, Indici Medici purgantia medicamenta exhibete solent, sive solidioris, sive liquidioris sint substantiae, videlicet ipsa aurora:&deinde qilinque horis, ab esu, potu, dc mno abstinent. bo tempore si non purgabitur aeger,ex ' Avicennae praecepto Mastichra drachmas duas stillatitia rosarum aqui dissolutas οὐ m.. ad roborandum ventriculum dant, alvumque inungunt bubulo felle, lineosque pannos 'i' selle madentes ventri imponunt, ad pruritandam expultricem facultatem, si necesse sit.et Si vero bene purgabitur, post quinque illas horas a sempto medicamento,ues uncias justuli gallinacei tepidi exhibent, praeterea nihil: deinde ut aliquantulum dormiat permittunt, de paululum aquae rosaceae bibat: etenim a semno subsequi solet commoda purgatio i atque plurimum roborari asserunt facultates naturales jusiculo illo, somno de aqua rosacra. Nam si libet alior permitteretur pastus, naturalis facultas in eo concoquendo occuparetur, tardioremque purgationem moliretur. H ic est usitatior medicandi modus inter eruditiores Medicos illarum Provinciarum, qui rationi maxime consentaneus est: etenim sel soris adhibitum selutiuum est, irritando
assueverunt, ut etiam abstinere nequeant sine manifesto vitae discrimine. Id ipsa se re, expetientia comperi dum Indico mari in Lusitaniam redirem. Eteniis eadem . vi vehebantur captivi Turcus quidam natus in Aden,& alii cum Turci, cum Persae de Arabes, qui clam aliquantulum Opii secum detulerant, quo propterpenuriam velati medicamento usi erant. Eo absumpto, Turcus ille Adensis ad me, Heus tu, inquit, quando. quidem curandorum Vrorum in hac navi provincia tibi data est, certb scias, nisi mihi Mmeis sodalibus Opium praebueris, biduum nos non supervicturos. Clim uod negareminium me habere, respondit: Illua ergo esto unicum remedium , quo nos, qui it esui Hruevimus, liberati queamus: si singulis diebus mane unicuique puri vini haustum propines licet nobis admodum arduum sit&raediosum, quod nostrae legi adversetiit: sed quoniamnostra latus exeodependeat, necessario serendum est. Ex illius itaque praestripto vu
277쪽
num omnibus dedi, liberatique sunt,&intra mensissipacium, vinum amplius gustare no, luerunt: nee illis obfuit Opii defectus, cujus usus jam in desuetudinem abierat: imo 'cii in illis deinde Sc vinum & etiam Opium dare vellem, neutrum cupiverunt.
LACCAM verd in pulverem redigere solent ejus regionis incolae, deinde colliquare,
ad miseereque quem cupiunt colorem, rubrum, viridem, nigrum. luteumve, postea vel in hacillos tenues conformant, quales sunt qui in Hisipanias adseruntur au obsignandas literas, vel in majorcs S crassiores, ad usus mechanicos. Nam qui torno lecticas, sedes, vel alia quaevis ex ligno conficiunt, si colore inficere cupiunt, selent ea in torno versare,crassoresque bacillos Lac admovere,quaces cri illo motu liquescente ligna elegam tem Laccae colorem recipiunt multis annis durabilem. Α v Ri fabri autem S: argenti fabri vasa sua vacui sui firmiora elegantioraque reddant Laccae pulvere implere solent, eaque deinde igni admovere, ut Lacca liq uescat, postremo restigerari sponte linunt, vel aquae immergunt. C E T E R v M adulteratur interdum resina & cera: sed adulterium facile deprehenditat ex odore & mollitie, si frangatur aut uratur. PORRO non esse Dioscoridis Cancamum, ut Serapio arbitratur, Amatus Lusitan Commentariis in primum librum Diosc. enarrat. 23. probe annotavit, ubi duo Laccae genera describit his verbis: i c v N QR Cancamum Laccam esse putarunt, mire errare deprehenduntur: elim Cancamum gummi odoriserum sit, Lacra vero sive commansa, sive suffimentis expetita, inodora percipiatur: quam hodie Lusitani ex India adserunt, rubram, transucid/m, tincturis praecipue deservientem &ex ea Officinae compositionem quandam praeparant, Di lactam appellatam quae, ut certo scimus, non gummi, aut arboris plantae e alicujus gutta est, sed potius formicarum alatarum stercus favagove, velut cera apum,S c. Et paulo postrEs T vero alia Lacca artificialis, quam insectores pannorum Vendunt, quae ex faece Br silii, Veretinii dicti. & Cocci resultate qua pictores pro conficiendo colore rubro obscuro maxime utuntur. Hauc vero Serapio inepte admodum cum prima confundit Lacca tundo hodie multi impudentissimo errore, Serapionis aut horitate seducti . eam in compositionuDialaccae miscent.
HA nu i tenues admodum fritilli tabellas, cum pyxide qua adservabantur, ex ca
pliurae ligno confectas, uti ex odore facile deprehendi poterat: nunquam tamen Camphoram exsudabam; at si manibus tractaremur, solummodo Camphorae odor in eis major spirabat. P ο κ μ o Caphura de Burneo cum multo pluris aestimetur, praestantiorque sit sinensi, per Cates est vero Cate ponderis genus viginti uncias pendens) vendituri Sinensis autem pet Bares, estque Bar pondus circiter sexies centenas libras pendens. Valet etenim ejus, quae ex Burneo advehitur, libra una, quantum Sinensis centenae librae.
C v M itaque illius tam vile sit pretium, plane explodenda eorum est opinio, qui illam a Rege Sinarum adulterari arbitrantur, quandoquidem unus sit ex potentissimis totius orbis Regibus: de quo ejusque provinciis si quis sermonem instituere cuperet, magnum volum eia conscribat oporteret. Nam si regni amplitudinem, incolarum frequentiam, politiae & gubernationis excellentiam, & divitias spectes; nullum aliud in universb orbe est Imperium quod cum Sinensi comparari possit. Et haud scio an quispiam tam confidentis sit ingenii, ut eorum, quae istic excellentia perpetua memoria digna sunt, historiam conscribere adgredi audeat, cum singula longe famam relationemque omnem superent. Si quis tamen partem infinitatis eorum, quae in Sina obseruanda fiunt, scire cupit . legat lubrum quem de ea conscripsit Reverendus pater Gaspar de Cruce, Dominicani ordinis
monachus.. UT vero e multis mercibus, quae ex Sinarum regione advehuntur, paucas perstringam, sunt argentea vasa diversi generis, fiamma arte de diligentia elaborata: omnis praeterea d inestiςa supellex, uti lecticae, spondae seu Iectuli ad recumbendum ex argento sculpto&diligenter
278쪽
aurum, moschus, uniones, argentum vivum, aes, minium, murrhina vasa plurima, quorum nonnulla duplo aestimantur argenti pondere, & pleraque alia clim ad humanos usus necessaria, tum ad luxum & ornatum. Ego lane inde habui binas thecas ex lblido argento cum omnibus instrumentis chirurgicis majoribus & minoribus , ut sunt cauteria, specilla, malleoli, &c. ex argento consecta Sc exornata tanto artificio, quanto ab ullo argenti fabro
PRAE τε R ea Mannae genera quae a doctissimo ab Orta deseripta sunt, aliud inornrit Z s. eis venale conjicitur, quod in varias Indiae provincias defertur, quodque glebis paulo O Qmajoribus constat quam Calabrina, neque ita candicat: id valcnter purgat: S quo niam magis solutivum est reliquis generibus, minorisque est pretii. vulgus p λ fert, coque ....phirimum utitur. Diligentissitne autem ab humiditate conservari debet , alioqui facile corrumpitur. Comminum autem esse medicamentum, sic deprehendi. MuLOM eo utebatur Medicus quidam Brachmanes, meus familiaris, degens in civitate Cochin, atque summe a bonitate commendabat. negans pretii vilitatem inam uere ejus praestantiam, vilioris ideo pretii aestimari,quia major quam reliquorum generii in illius 'inveniretur quantitas. Cum vero compolitum aliquid mihi videretur, sulpicari coepi illum id in suis aedibus conficere: semel enim resciveram omnino Manna eum careret, paulo vero ante mihi dixerat ex Ormur ad ipsum advehi; paucis tamen internectis dic bus maximam illius recentis mihi ostenderat quantitatem, cum hiems esset nullaeque naves ultro citroque navigarent. Tandem bonus Brachmanes saccepta a me silentii fide. quod in illis saltem provinciis cum minime proditurus essem in salsus est a se componi pa, quam in Peria P . sia observarat, ratione,videlicet, Amylum candidum S purissimum. Marinam cuiustum 'ru' que generis, sed praesertim quae Calabrinam aemulatur, Scammoneam&seminis genus vises. .
visa a letum,quod ex Bengala aduchitur, quodque Lathiridis grano simile est, sin jecio interdum polline radicis cujusdam candidae lacticinae , cui nomen Danteὶ cum saccharo, pauxillaque aliqua odorata aqua permistebat, solique exponebat. MANNAM autem adulterari nihil mirum, quandoquidem & lapides Begabat est anto artificio in Olm uet& in urbe Cochin provinciae Malabar, ubi Rex degit. adulterantur, ut legitimi appareant, sellantque etiam maxime expertos in iis dignoscendis, prima super
ficies quae nisi frangatur, vix a legitimis discerni queant.
IN v g Niv NTvR interdum hae arbores sive arundines vocatae I. -s, in quibus nasci. Diarii biIν-tur Tabaxir, tantae amplitudinis de crassitudinis, ut ex ea cymbas faciam, quae binos vi. ros capere possint, non quidem illas oxcavantes, sed relictis soldm d uobiis utrinque in ternodiis per medium secantes. Coiascendere vero solent similes cymbam bini Indi, iique rivi mihivi. nudi nam nudos incedere illis in regionibus moris est sedereque singuli in ejus extremitatibus, junctis cruribus, tenentesque singulis manibus remos trium aut quatuor palmo. rum longitudinis, quibus eas cymbas impellunt tanta dexteritato, ut etiam adverso rapidoque flumine summa celeritate navigare possint, quemadmodum meis oculis conspexi in fluminec rogamr, in quo plurimus est usus cumbarum ex liac arundine confectarum, Cων rararquoniam qui eis vehuntur, securiores sese existimant a Crocodilis, quos illi Cai manesvo cant, magno numero in hoc eum ine versari solitis. Nam clim ferocissimi lint, saepenum e ro in naves majusculas δc minusculas impetum facere solcnt, ut eos, qui illis vehuntur, ainprehendant. Si enim aut in flumine aut in lixiore liominem, bovem. bubalum , aprum, porcum, aut quodcumque tandem aliud animal comprehendere possint, illico devorant. Indigenae autem assirmant nunquam compertum esse, ut eos, qui cymbis ex Mam bat conscistis vehuntur, appetaut, sed si enumero consipectos esse natantes proxime illis,attamen praeterim sine noxa.
279쪽
MI N i set E Riv M praestant Elephanti non modd in convehendis oneribus, flebeio
is tormentis e loco in locum commutandis, sed etiam in muniis aliis domesticis. Pro muscide vero squa veluti manu utunturin onera crasso simoque fune cotiligare selent: funem vero ore apprehendentes, eum sannis seu dentibus quos exertos habent, quoties opus est circumvolvunt, deinde onera sublimia in aere ferunt , aut trahunt, ii nimium gravia sint i tanta dexteritate & attentione, spraesertim si iis contineantur res fragiles, & quae effundi possintὶ ut hujusmodi res requirunt: nec, cum semel iter confecerimi, viae demonstratore amplius opus habenti tanta sunt memoria praediti. Interdum etiam in bellum producuntur frontem & pectus armati equorum cataphractorum more, multis appensis tintinnabulis ad pectus de cingula seu lora, quibus lignea castella ipsis imposita constringuntur: de praeter milites omni armorum genere instructos castellis inclusbs, singuli peculiarem suum rectorem vehunt, ipsorumque sannis enses sive falces allisantur, quibus hostes seriant & profligent: at si vulneremur, timidi de furentibus similes siue o vertunt, atque suorummet ordines plerumque perturbant. P LINI v s lib. r. multis locis plurima de Elephantis memoratu digna refert: at nos nonnulla hic describemus magis fide digna. V v L o A RI s opinio est in provincia Malabar, Elephantos mutuo se intelligere. Loquutum autem aliquando in urbe Cochin squae illius provinciae nobilis civitas esu publico testimonio constat hoc modo. EL p pHAs quidam in littore maris urbi vicino laborate selitus, jamque laboribus sessus, domum redire properabat, ut quiesceret: Praefectus vero illius urbis orabat ut in lab re pergeret, atque liburnicam . quam jam commovere inceperat, in mare traduceret: renuentem Elephantum Praese s denuo compellare. blandisque verbis demulcere coepit, id in suam gratiam faceret, ita enim decere, quandoquidem in servitium esset Christianis simi Regis Lusitaniae. Elephantus haec duo verba proserens, Mosesquae lingua Malabarica, vulgari de usitata in ea provincia equa Elephas oriundus erat, significant, volo volo. ad liburnicam rediit, eamque in mare impulit. IDEM eum ipsus rector hora constituta cibum illi non praeberet, de mora conquestus est: rector vero id accidisse aiebat, quod lebes, in quo cibum illi coquere solebat, pertusus esset, proinde ad cacabarium desertet resarciendum. fert eum elephas: cacabarius negi gentius reparat: rector elephantum obiurgat, Ad contumeliosis verbis afficit, atque ad c cabarium cum lebete remittit ut diligentius re arciat: is vero de industria lebetem reparare simulans, rimam auget, δc elephanto reddit; qui lebetem promuscide sumens ad flumen deseri,& aqua implet; quam dum effluere conspicit, magis pertusum esse lebetem intellia git, de ante cacabarii aedes resert magno barritu intonans: concurrunt Regiorum negotiorum Praefectus de alii multi: cacabarius, blandis verbis veniam ab elephanto petens, lebetem probe reparat, eique restituit: ille vero minime fidens, in omnium conspectu ad flumen redit, aquamque haurit; quam dum videt non effluere, lebetem ostendens adstantia hus, quasi ipsos rei gestae testes esse cuperet, ad rectorem suum refert. N A TvRA gratus est, beneficiorumque memor, nec cuiquam nocet nisi injuria assectus, aut dum certo morbo corripitur quo veluti in furias agitur, quod singulis annis fieti solet: tum enim nemini parcunt elephanti, sed obvium quemque proterunt. Acci Di T in urbe Goa,' in qua legati Regis Lusitaniae, qui regiam potestatem obtinent, degere lem, ut unus ex elephantis, qui istic ad Regis servitia aluntur, huiusmodi mollis correptus, vincula fle catenas inam solent ferreis catenis constringi, te loco quodam concludi donec morbo liberentud disrumperet, Ze per urbem vaearetur: fugientibus vero omnibus, mancipium quoddam in ulnis filiolum gestans in platea obviam habuit, quod coniecto elephanto exterritum, ad suas aedes celeri cursu confugit; quas ut aperiret, fili lim numi ante ianuam exponit,moxque aedes ingressum ianuam occludit,ptae metu filioli oblitum: elephas puerum consipiciens, promuscide leniter sublevans,in proximum humile tectum. quod e regione istarum aedium erat, collocat, atque aspicis an puer istic sine damno consistere queat, deinde suribundus ulterius progreditur: beneficii memorem, tametsi furens, sese ostendit hic Elephas, qui puerum non necavit, sed agnoverit filium ulieris esse quae eas aedes inhabitabat, quaeque illi de aliis domesticis elephantis, quotiescumque istac transirent, panem aut fructus crure lita erat: nam bimusmodi cibos de alia edulia ante iras ades venalia exponebat. ALI D
280쪽
AROMATUM. LIBEῆ. ALi y D grati taldinis exemplum reseram. In ejusdem ut bis soro vagabatur hujusmo, di furiis correptus elephas: vir quidam aeger, effligere cupieris, prouu cadit; clephas minime cinocens promuscide compreliendit,&in sicana no qilodam deponit. Ateha; hic vir. eodem loco, illi ipli elephanto, antequam in morbum incideret, magnum quendam seu .ctum Deis incolis appellatum de quo nos inserius) sua manu praebuisse. . itias .fm.
A pu o urbem Coeli in elephas quidana trihusmodi suriis agitat ut lia laetitia quadam
Iiaerebat, ad quam cum forte accessissent inopinanter non trulli pueri, Elephantc conspecto Mnesilistugcrunt,praeter unum qui istic perilitit : cum accedit elephas. ad blandiens qu , ammodo, & promuscidc demulcens, lenitcr eum corripit , suoque dorsis imponit, & per lacunam exspatiatur, deinde illum reponit quo apprehenderat loco veluti laetabit inluet. Cum ea quae ipia accidissent puer narraret, militi viri elim colatitati siliit: sed produl l lacu naremanentes, arbores conshenderunt, ut e tuto spectarent quid ageretur. Puerum propius accedentem elephas velut ante corripit, dorisque imponit, SI cxspatiatur. Id sa pius
1 puero est repetit una, donec blandis verbis quemadmodum edoctus fuerat) elephantum
denuo mansuetum redderet,&in urbem pelliceret. - ....
ANTE verbquam lauiusmodi aegritudine&amoris furore corripiantur Elepiranti, eos sui rectores in agros deducere, atque illic validis firmisque catenis serreis constringere solenti furoris enim indicium agnoscunt ex quadam Oleola materia,quae ex illorum aut ibus cmuit. Medicantur autem huic aegritudini ipse rum tectores, graviter illos obiurgando,& 'rationibus demonstrando sprobe etenim audiunt Mintelligunt) vilis S degeneris esse animi ob amorem ita in furias agit deinde certa quaedam medicamenta illic uitiata adhibent. Maxima eorum castigatio est, gravibus verbis illos objurgare, tametsi interdum anteriores pedes sublevare eos jubeant, plantasque cum hamulis feriant, dicentes sese eos uti puctos castigare obstuli itiam. Ex venerea porro illa furia, quae singulis annis elephantos vexare solet, ritiocinamutnonnulli annuo spacio uterum gestare elephantos seminas: nihil enim certi, ipsesum re
ctores & alii gentiles, diligenter a me interrogati, de partus tempote proferre pinuerunt AElianus autem atque alii, sesquicnnio vel biennio uterum gestare putanti Affimarit 'rid incolae, singulos elephantos peculiarem habere seminam, nec aliis commiseeti, lino fit cum suis quidem seminis, pinquam illas gravidas deprehendunt. i, ita GLORIAE avidi sunt elephanti, cuius causa interdum mira acinora piaestate eotis ciuntur. Nonne in littore urbi Goa vicino quidam crepuit medius, dum solus magnus taeneum tormentum bellicum sublevare cupiti quoniam ipsius rector glavibus verbis objurgasset& contumelia affecisset, ostendens illi duos iuniores elephanto, advEritantes ' in illius amet tormenti tollendi gratia: C E T E R v M uti beneficiorum sunt memores, & gloriae avidi, non minus v m dictae cu- vi.ducta re. pidi esse deprehenduntur , quemadmodum ea, quae in urbe Cochin acciderunt, discu
Mi LEs quidam Cocci sive Indicae nucis putamine domesticum elephantum petiit:
eumque in fronte attigit: elephantus putamen colligiti&turn eo tempore injuriam ulcisci minime posset, in os recondit, donec elapsis aliquot diebus militetu in platea quadani
deambulantem conspiceret: tum demum pro muscide nucis putamen ore eximit, atque
militi vicinior factus, in ipsium coniicit, deinde abit,veluti laetus quod in)uriam sbi illatam' ultus esset. Axius quidam miles in eadem urbe Elephanto suum rectorem iniuria affecisse visus est, quod illi in via minime cedete voluisset: eam iniuriam ulcisci cupientem rectot vetuit. Post aliquot dies ministeria quaedam in littore Manga te fluminis quod urbem Cochin Mauri pa
alluiti absente suo rectore obiens, militem cum aliis quibusdam sermones conserentem conspicit, promuscide ipsum corripiti nec eorum qui rogabant ut militem dimitteret, voces moratus, aliquoties flumine mersit, subinde eum in altum sublevans, &aquam qua
madebat defluere sinens: deinde cum iniuriam suo rectori illatam probe ultus sibi visus esset, militem quo comprehenderat loco denuo in pedes iistit. I A porro quaecunque hic de Hephante tradita sunt, inter ea quae exquiri potuerunt, maximὸ vera esse satis con illati alia pextermitto, quae Matthiolus & plerique alii scripserunt. Sed Si de Elephantc, cie aliis medicamentis quae ex India in Europam transvehuntur, doctissimus orta magi acuta diligentia commeritatus este ille quidem exa Ilorum relatu majore ex parte, eg ipsa ἡ- ψία. Etenim ut ista ad vivum ipse depingerem, i l. a ipsis locis, ubi nascuntur, non sine libertatis devitae discrimine collegi, quo etiam .erius describere possem , cum quae hoc libro tra-3lterum δε-duntur, tum quae altero volumine quod prae manibus habeo: in quo reliqua medica