장음표시 사용
281쪽
CHRIs TOPHORI A Cos TAmenta, stirpes, aves, & quadrupedes, quae istic reperiuntur, describere animus est. LONGE plures similes historias vetas hic recensere possem, quas brevitatis causa pra tereo. Quibus vero iste non sufficium, legant quae Aristoteles, Plinius, AElianus, Oppi, nus, SI alii plerique Auctores de Elephantis scripserunt.
CA N E L L AE arbor mali aureae arriplitudine est, nonnunquam major, interdum minor, ramosa admodum, cujus teneriores rami recti sunt: folium Laurino simile,la. tius tamen, colore dilutiore, S: mimis siccum, tribus nervis insignit una: flos eandi
dus, odoris propemodum expers: fructus silvestris oleae baccis par, vi resons initio, deinde russescens, de ubi plenam maturitatem consecutus est,niger atque splendesbens inuo tempore colligi debet,in ossiculum intus continens silvestribus olivis simile; simil- eatne praeditus, ex qua exstillat oleaginosus quidam liquor subvirescens, odore baccarum lauri, sapore acri cum pauxilla amaritudine conjuncto: praeditus vero est hic studi sessili parto parvo calyce, laeviore minusque crispo quam sint ilicis calyces. Harum arborum magna est frequentia in silvis provincia Malabar: sed prael antia & odore longe sinit inferiores iis quae in Zeylan insilla nascuntur. Set i LLAT 1 TIVS Canellae liquor vitreis aut plumbeis organis extractus is praefertur, qui e viridi cortice, praesertim radicum, minutim inciso eductus est: etenim non modis corroborat & stomachi imbecillitatem, colive dolores ex frigidi causa provenientes lenit: sed urinam cit, oris anhelitum commendat: utilis est praeterea secoris, splenis, cerebri& nervorum aegritudinibus, atque in syncope cardiacisque affectibus conseit: venenis resistit, & virulentorum animalium morsibus: menses movet, fle uteri astectibus prodest,uin mitiones cohibet,&appetentiam excitate valet item ad spasmos.& comitiales morbos ratcrae, ut summatim dicam, aperit, incidit, digerit, calefacit, A corroborat. Elicitur etiam liquor ex Canellae floribus, ted longe minore quantitate, minusque prata stans superiore.
ODOR Aτi illius ligni genus in Malabar natum, Santalo albo persimila,quo se infe
bribus indigenae inungunt, de Sambara appellant, non est Santalum, neque illius facultates obtinet: Medici tamen eius provinciae Santali speciem esse, di conserro tenuioris fortunae hominibus asserunt, commendantque in erysipelate, & inflammationibus: atque Santali rubri modo eo utuntur. Quo D vero Antonius Musa Santalum Lusitanis acceptum fert, tectὰ quidem e sed fallitur, quod Calecutico agro provenire censet, ubi montes asperi &con largos elephantis, tigridibus, apris, lyncibus, regulis serpentibus, aliorum,e generiam seris abundant: plana vero&arenosa, palmis Coccos sive Indicas nuces serentibus consita tat nullae san tali arbores. Solebat sane e Calecut celeberrimo olim Emporio petit istue enim ex reliquis Orientis remnibus omnis generis preciosae merces inserebantur, atque Sinenses potenti Diimi de opilentissimi, qui Indicum illum Oceanum navigabant, mercatores, amplas aedes
282쪽
AROMATUM LIBER. 263 quae etiamnum Sisum appellantur istic habcbant, in quibus suas merces, & inter eas iantalum e Malaca allatum, reponebant; quas deinde vendebant, & in alias regiones distribuebant. At cum Lusitani Calecutium initio appellentcs, a Rege & oppidanis proditione appetiti&paene oppressi fuissent,inconstantiae&nequitia illius gentis minime fidentes, maloris securitatis causa ad Re m Coch in transierunt, qui eos non modo laumaniter excepit, sed citam adversus Regcm Calecut sortissime de sendit & tutatus est. pro quo beneficio Lusitani postea luculentam gratiam retulerunt: nam vastato Calecutio, Regem Cochin potentissimum totius Malabar Domisum ericerunt,& cum illo etiam nlincariactissimam amicitiam colunt. Ex illo, Calccutii splendor, elebre nomen & emporium periit, atque tota nobilitas Qus regionis absumpta est: illaquc universa provincia Lusitani rerum domini nunc potiuntur. His igitur non minus debetur ob longissimas illas navigationes quae tot orbes nobis aperuerunt, unde adeo singularia n edicamcnta, alia que maximi pretii merces adferuntur de innotuerunt, quam Ptolemaeo ob doctrinamineatum de seriptionem. Sed de Calecutianis illis rebus plura ex Indica Historia petere licet. CELEBERRIMA porro nunc sunt Indiae emporia Cochin& Goa civitates, quae omnes illas Indicas merces toti Europae, atque aliis insupcr provinciis subministrant.
C A ,. x B κτεαε planta Piperis stirpi adeo similis est sarmentis, soliis,&nascendi modo, ut, amissi na. quando simul sunt satae, vix e longinquo dignosci queant ab his qui plantarum istarum minus sunt periti: scandit chim &lectitur arbores iuxta quas sita est, Pip tis modo: ejus veris solium Piperis solio crassus est quidem, at magnitudine & nervis sive fibris prorsus simile. Turci L Vrachi tib Iani appellant. AROMATI cu Mest, cor de ventriculum roborat, status discutit, cerebrum & stoma- Uim ehum purgat cum Cardamomo mane a id unis praemansium orisque halitum commendat. Plurimi fit in Sinarum regione Moetam bique, te Colaia, ubi non nascitur: illic quidem 'b . frigidam aeris temperiem, postremis vero locis ob nimium aestum: temperatas enim regi hes expetit,& mari vicinas. i
PI R o similis est nux, paulo rotundior, externum operiment tam caris ossim & durum Nox mψιει- aliquantulum, a Bandae insulae incolis sere neglectum, nisi viridi cum sale&aceto vescerentur, quoniam grati&adstringentis gustus sit. Immaturam, atquc adeo in tegram nucem saccharo condiunt Lusitani: nam praeter odoris suavitatem te saporis gratiam, propter quae expcritur, Indici medici 5 Brachmenes multum illa utuntur in omnibus frigidis cerebri morbis, paralysi, & aliis nervorum atque uteri assectibus. Majoris vero aestimatibnis sunt apud illos grandiores nuces quam apud nostros. F i et ἱn eaaem insula Banda ex Maci oleum, admodum c6mmenclatum in nervorum
disssibus& aliis frigidis morbis. .
Ex 1 C IT v R & ex nuce moschata tiίta, calefacta, de praelo expressa, liquor admodum bis.su: vis de utilis in nervorum frigidis assectibus: thoracem etiam Sc pulmone lenit, indectatio fem vocem redditi impinguat,&sipem a auget.
ΑRAnsis nucem ipsam Iri si id, Ac Seure appellanti Macim verδ Pisbia, de Mibm,s88'ὐbeabulum proprie nucit corticem signincat. Perse arborem Drach nyncupant, rees Arubet Macis autem oleum Arabibus cissiliam, Persis auareret sit, Turcis Gis fas djeitur. PGKRo thunc Maelma Graecorum Macere plurimum differre minime dubium est,' si ustiusque historiam de facultates expendamus. De Macere autem proximo capite si
283쪽
T A fCi TvR qilibusdam orieritalibus insulis,praesertim vero inprovincia Malabar j;.. in inita S. Crucis regni Cochin, tum in ripis fluminis Mangate, AI apud Crata
nor, valla quaedam,&n ullis ramis praedita arbor Vlmo multo major, cinus folia sex aut septem uncias longa sunt, duas lata, exteriore parte dilutius virentia, interiore ia-tura. Ea non alium fruetum habere creditur, praeter semen quoddam denarii magnitudine, tenue, cordis effigie, colore flavo, sapore vero amygdalae,aut nuclei perlicorii in mal rum, tenui& candida tunica tectum, quod vesica quadam ex tenuissimis duabus simul junistis A transiparentibus membranis constante includitur: ea autem vesica in medio solio nascitur aliis magnitudinc non dissimili, sed cuspidcobtusiore.& circa pediculum anguis stiore, colore medio inter rubrum S fulvum, inaequali, S multis fibris a pediculo ad e, tremitatem rccta linea ductis , crispo S rugoso, haud absimilis illi quae in Vinio nascitur, paulo tamen latior tu planior. Succo lacteo praedita est haec arbor uti Morus, radicesque habet Ilici persimiles,m gnas, crassas, in latum & profundum diffusas, & cortice tectas crasso, aspero, scabro,dur&que, cinereo foris colore, interius albo & lacteo succo praegnante dum recens est, flavestem te autem dum sicca est, At admodum adstringente: & licet succus ille cum adstrictione nonnihil mordiceti brevi tamen evanescit haec veluti insensibilis mordicatio. Arenosa de humida loca amat, & reliquas sero plantas circum nascentes enecat. εme ilatη- Nomen vulgare huius arboris apud Lusitanos est Artine de eamaras, in ore som. lioe est, Arbor dysenteriae, SI Arbor sancta: ab indigenis Christianis Arturea, sancto Th-e, Matiryre: a Medicis Brachmenis Macre, apud quos summo in precio est arbutis cortex. RADI Is coitice recenti trito, cum Oxygala seu lacteacia onaixto omia is pencris dys. enterias δἴ alvi profluvia mirabili successu curant omnes Medici cum Bractamenes tum se . Canari nidi Malabarici. Aliqui hujus corticis sicci&in pulverem redacti semunciam per noctem macerant in quatuor unciis seri lactis, cumque bis in die propinant mane & vesμ-ri, deinde medicamcnto simi pio origam sine sale S butyrociactam, atque pullos gallinaceos coctos, maceratos & tritos in origae decoctione statim agro cxliiiant: interdum , si necessitas urgeat,opium admiscent, roborandi medicamenti causa: solem vero etiam Ar bes cuiuscunque generis alui profluvia opto nucem oschata admixta curare. Ad vi ii in Huius item radicis usus salutaris creditur ad vomitus compescendos, ventriculum p ς -- roborandum,cum aqua Ment hae de Mastices pulvere.
R oo A et v s Brachmenes quidam medicus nulli familiaris, virque probus, boni judicii
misi vi s. 5 magnae existimationis apud omnes civitatis S. Crucis regni Cochin inccitas cum gentiu ν η. lestum Lusitanos, quid illius fideli opera sirpi iis uii cssent, ut bona fide exponeret istius M. . .. corticis quem Macre vocant, facultates, in laaec verba rcspondit: Si vos Lusitani hune eorticem probe nossetis, multo pluris illum facerctis quam Piper sed quoniam istic in Lusit nia ejus iacultates ignoratis, idcirco contemnitis. Pulvis quem in omnis sciactis alvi pr fluvio ex oxygala propinare soleo, ex hoc cottice, de quo percontaris, conflatus est. Rus magnam quantitatem tibi ostendere domi possem, quam in Bengala & lapan sum missurus. Sitne vero inutile medicamentum, tu ipse, qui illius essectus plerumque conspexisti, iudicare potes.s .... HUNC Corticem etiam ostendi rhirotomo cuidam 'enus quoddam hominum.
est circumforaneorum, qui peregrinando poenitentiam agere sese profitentur in illis regi nibus in petiique ut quid esset stametsi probe nossem; signi hcset: respondit ille,cum sequerer, cujus arboris cortex esset se demonstratur una, ostenditque arborem quam ante sciv
rami de addidit, Apud nostros Itomines appellatur Cura macre ntita a saria, hoc est, Macte ab Angelis ostensum hominibus ad ipsorum salutem. Subjunxit Iii super istius co licis apud ipsos usum esse in compescendis vomitibus, alvique profluviis sistendis, plusquo poli e hujus radicis portiunculam,qum magnam quantitatem cortieis Mimia lariorum
284쪽
aut Arem, eamque praestantiorem esse Coru Malabarim, de quo proxime dicemus. Re .serebat praeterea, Macre fructum omnis generis lumbricos in humano corpore natos necare &expellere,& calculum in renibus trangere: tum etiam eos qui singulis diebus mane uterentur, liberos fore a calculo & a coli doloribus, nae inebriari posse. MAGNA disceptatio est inter Neotericos an Graeci Macin & Arabes Macerem noverint. Negari non potest quin multo plura medicamenta nunc noverimus quam veteres:
inficiari etiam non possumus, pleraque illis cognita fuisse de quibus dubitamus. Nam certissimum est, Graecis probe notum fuisse Macer quod nobis dubium est, S: plerisque
adhuc ignotum tignorasse aulcm Macin-nucem moscitatam nobis adprime nota, ut ex eorum scriptis constat.
G A LE N vs simplicium libro septimo Maec rem advehi ait ex India, constare essentia pleraque frigida de terrestri, paucula vero frigida: conferre sua adstrictione adversus dys
enterias de cruentas excreationes.
DIOS c ORI DE s vero lib. i. cap 94. Macer qui ex Barbaria advehitur, est cortex fla- vesicens, crassus, degustu perquam adstringens, qui contra cruentas excreationes bibitur, dysenterias,& alvi fluxiones.
Qv AE facultates inveniuntur in cortiee jam descriptae arboris,non in Maci odorato nucis mos liatae operculo, quod calidum sit unaque est in fine secundi gradus, aut initio tertii, tenuiumque partium, fle levissimae amaritudinis, pauculaeque adstrictionis particeps: itaque certum est utrumque loqui de cortice nostrae arboris, non de Maei, quod illis ignotum fuit. ADMONvIT me praeterea medicus quidam Regis Cochin, ne dubitarem quin hic cortex Avicennae Macer esset: magnaeque inscitiae essc de re tam aperta disceptare: hujus Auli Ictenim LMacre facultates, eis, quas seo maceri veteres tribuunt, persimiles, facile id de- Miare.
PLINi us etiam lib. XI i. cap. v II r. Macer, inquit, ex India advehitur, cortex rubens radicis magnae, nomine arboris suae.
MINIME vero nos movere debet quod Dioscorides ex Barbaria Macerem advehi a serat, quem Plinius & Galenus ex India deferri scribunt: idem enim illis accidisse potest in hoc medicamento, quod in Cinnamomo &Cassia, ut squoniam ex peregrinis Zc lon- i in ιν ρginquis regionibus adveherentur eorum natales non fuerint probe cogniti. AIT tamen Ptolemaeus: QMdam in Indo fluvio insula vel urbs sita est, quae Barbaria dicitur, ex qua facile comportabatur Macer: vel quod afferretur ex Arabia eo maris sinu qui a Barbaria insula Barbaricus appellatur. Cui suffragatur Strabo,omnia, inquit,quae in India proveniunt, ea scilicet parte, quae ad Austrum vergit, similiter in Arabia iustuntur. M A c I s de Maceris differentia Avicenna probe fuit cognita, quippe qui Maelm odo. Om ratae nucis involucrum cap. 4s ,. 8c Macerem radicis corticem cap. 6sq. sub titillo lissardescripsit. Nou ignota etiam fuit Serapioni, qui ex auctoritate Ilach, Macim esse nucis odoratae operimentum dixit, diversum ab eo culus Dioscorides meminit, quippe qui scriptum reliquerit, Macerem esse ligni corticem sive corium. Li ET itaque Macim de Macerem disterre inter se qualitate,substantia, figura plan- M iηter βω, dc regione, quandoquidem Macer radicum arboris cortex in Malabar nascitur; Macis veris nucis Moschatae operimentum, in Banda,loisissime inter sedis litis: Tametii Monachi qui in Mesuen commentarios scripserunt, assenint non differre, suam gligentiam, ne dicam inscitiam, ista ratione prodentes. v v L G A Ri s admodum hujus corticis Maceris est usus in omnibus nos omiis pro- collis vinciarum Sinae, Iapan, Malacaede Bengala, th dysenteriis, alvi profluviis, de s uiguinis re-
jectionibus, cujus causa ex Malabar usque petunt. .. . t Lωπω pin Mere non pigebitque cap. iv. lib. iv. 1 ram procaris is cortex musam
p v et xl D. IISDEM locis, praeter memorutam arborem, nascuntur duae aliae arbores, plurimum inter se differentes, sed quae iisdem facultatibus cum superiore misitae litae. - ΤHARvM prior de qua hoc sapite agemus vocatur in Malabar uda D, dc π; in Cariatin cim: Brachmenis Cura.
285쪽
as 6 CHRIs To PHORI A COITA EST veth liaee arbor pumici malo aureae similis, cui etiam persimilia liabet solia. sed
quae medium nervum crassiorem habeant, aliis octo aut novem in latera excurrentibus: flos luteus est, odoris sere expersi radicis cortex diluta viriditate praeditus est, laevis & tenuis;quili frangatur aut vulneretur, multo lacteo succo manat, lentiore & magis viscido
quam qui ex superiore fluit, gustu insipido, amar Itudinis tamen alicuius participe. frigidus S siccus, plus tamen siccitatis quam frigiditatis possidens; in quo ordine Medici illius provinciae etiam constituunt.
H v lv s virentis corticis succo licet admodum ingrato I lurimum utuntur incolae gentiles & Christiani ob admirandos quos praebet enecias in omni genere profluvii, cum ita lyenteria tum in diarrhoea & dysenteria e quacunque caiisa prognata. Lusii tant ranaeli Medici methodum in eo exhibendo servant. Vtuntur etiam co sicco veluti priore: scd prioris cortex longe praestat. Distillant vero atque utuntur in hunc modum. CORTICis in pulverem triti uncias octo, a mincos, apii, coriandri sicci, cumini nigri nonnihil tostorum Se in pulverem redactorum singulorum drachmas tres, corticum λl yrobalanorum Cepulorum drachmas septem, butyri vaccini non fialiti uncias duas, lactis acidi quantum s is est ad pulveres istos excipiencium sumunt, indistillatoriam ollam viat ream lsi delicatioribus paratuc aut vulgarem lut maxima ex parte fit imponunt. S: stiulatilium liquorem eliciunt, cujus quatuor vel quinque unciaς cum aquae avellanae Indicae,a..... vulgo Arma nominatae, aut aquae e pediculis rosarum unciis duabus propinant alvi profluvio laborantibus, sinterdum, si necessitas urgeat,trochiscos de charabe vel de Lemnia terra admiscentὶ semel in die, vel bis, si opus siti illico autem post ejus sumptionem, orizan cum o gala exhibere solent. Clysteres etiam ex eo consecti praesertim sub noctem iniiciuntur.
Licax vetb hieliquor admodum commendabilis sit, longe tamen praestantior est Maceris cortex viridis, licet multo ingratior, &sumptu dissicilior. U Ti Li s etiam his est radix seu cum orizae decocto sumpta,sive inuncta adversus haemorrhoides & ani scissuras. FOLIOR vM ejus cum Tam arridorum soliis decoctorum vapore crura tumentia utiliter foventur: ipse autem decocto madentes panni commode in tympanite applicautur.
ALTE R A istarum stirpium,tertium videlicet genus earum quae ad alvi profluvia utiles sitim, vulgo in Malabar dicitur a Brachmenis Sc Canarinis D eti, a Lusitanis a coira erisi vi, hoc est, Arbor crysipelas curans. FR v TEX est non admodum ramosus,octo aut novem pedum altitudinis,cui rara sunt solia, mali aureae minoribus soliis similia, incepta appendice qua carent, utrimque eleganti viriditate prinlita: flos exiguus, candidus, quatuor soliolis praeditus iecusus medio exit alba fibra cuspide viridi insignis odore floris Periclymeni, cui procul aspicientibus perissimilis videtur: rotundum semen, lentiscini magnitudine, ex viridi nigricans ubi m riiruerit, nigrum. Gudex & rami cinerei sunt coloris, radix alba & insipida, cum nonnulla tamen amaritudine, odoris propemodum expers. TAMETSI utilis sit haec planta adversus alvi profluvia, quemadmodum superiores duae, cum illis tamen minime comparari potest, quandoquidem imbecillior est: itaque qui superiores novit, ea haudquaquam utetur in alvi profluviis, at in curando dumtaxat omnis generis erysipelate, & eo praesertim quod e mera bile ortum est, etenim insigni virtuto adversus hunc morbum pollere deprchensum est. TERI TVR & maceratur hujus plantae truncus sive radix orio decocto scinis vocanti aliquot horis quiescere sinitur ut acescat hac aqua, ery fi pelas deinde ea inungitur, bibe daque propinatur sufficiente quantitate bis in die, purgato prilis ventriculo. n ADEM ratione praeberiar radix, orizae decocto macerata, iis qui jecoris inflammatio ne laborant, & febrium ardoribus: addito autem succi foliorum Tamarindi momento, vulnerum labia circum quaque inungi solent, ad inflammationes prohibendas, &hum rum defluxus cohibendos. . Qv o Ni A M vero illis in provinciis multo majore quantitate hoc tartium genusquissim um C m nuncupatum crescit, incolae eo utuntur.
286쪽
AR so R Caryophylla proferens magnitudine es forma tauri est, sed superiore para Amissura ι- te magis ramosa, minore& angustiore solio: copiosos stri flores, initio candidosi se Ddeinde virides, cum nunc in fructum essermati sunt iat ubi maturuerunt, rubros, qui deinde collecti &siccati nigrum colorem contrahunt: nascuntur ficus modo spatia sim pet ramos ad foliorum basim bini, terni aut quaterni simul juncti, vel unicus interdum.
Dici et v K Arabibus, Persis, &Tureis Caransul, ipsa arbor Siger, folium vis .PA v Lus aegi ueta acres illos constituit, calidos &siccos ordine tertio: alii dumtaxat
secundo. VENTRICvLvM , ieeur, decor roborant, concoctionem juvant, urinas cient, alvum ror. μι cohibent, oculis instillati eorum aciem exacuunt, nubesque extergunt: de quatuor dracloniarum pondere cxlacte sumpti Venerem exstimulant.
287쪽
Pipi R aliud domesticum, cujus usus est , aliud silvestre, quod ob amaritudinem ne
sim tur. DOMESTICI planta sarmentosa est, scanditque hederae modo, arboribus,quas nancisci potest, sese circumvolvendo: nodis per intervalla praedita; ad quos solia nascunt ut Betele soliis similia, parte interiore sature virentia, exteriore dilutiora, cuspide mucro -ra,&gustu linguam vellicante. Horum soliorum alia aliis nigriora sunt: quae dilutiora sunt, nbrasque aequaliter nascentes habent, feminas censent snam utrumque sexum in f liis ejusdem plantae conssiluunt nigriora vero inaequalibus fibris, mares. Ad singula inte nodia, unde folia dependent, ex ipsa soliorum sede ' nascuntur uvae,quarum maximae cir citer quinquaginta grana obtinent, minores vero trigintα Radix pusilla est,& summEtellure fibras agit. sv MM A autem similitudo est plantarum quae nigrum piper proserunt & album i albi tamen istia tenuiora & molliora vident lir: ejus etiam fructus magis aromaticus, meliori que saporis quam nigri. Hujus vero seliorum nullus est ussis apud illius regionis ineolas sed nistri piperis sella dumtaxat expetuntur incoli doloribus, aliisque omnibus alui aegri tudinibus E frigida causa provenientibus: ea oleo Cocci sive Nucis Indicae prius inun deinde calefacta, supra alvum adhibentur magno effectu. Po R R o setitur Piperis planin hoc modo: sarmentum ejus seu ramus juxta praegra dem qualemcumque arborem aut palum deseditur, atque bubulum stercus & eineres cum aqua insperguntur: infra annum deinde fructifera est: quoque vetustior est planta,eo feracior, quippe quae ad ipsius arboris, cui maritata est, fastigium sese circumvolvendoseandere soleat.' Ministermiunt m ipsi foliorum sed i mratim indem MD, sed adinsa solii seria nascitur am, vi ex uti
Hi s Indici medici utuntur, cum in roborando ventriculo,' iecore tumoribus o structionibusque liberando, tum ad discutiendos flatus, & uteri frigiditates corri
α,. r. Λ DMODUM procera est iu arbor rectaque,tenuis rotunda,& sungo a materia: DIiata. Mia. habet longiora latiorati, quam Palma quae Coecos seu Indicas nuces fert, ex summa arbore nascentia, inter quae prodeunt tenues virgae parvis floribus onustae. albis ... ac stre in odoris, quae deinde in fructum Areca nuncupatum eisormantur, nucis juglandis magnitudine, minimὸ tamen rotundum, sed oblongum ovi gallinacei exigui modo, exteriore cortice admodum virente, dum recens est,&, ubi maturuit, admodum flavo, ut Ionge spectantibus veluti dactyli sive palmula maturae appareanit materia molli & tomemtosa constat hic cortex , continetque inclusum fructum castaneae grandioris magnitudine, altera parte similiter sessilem, naidum,durum,rubris venis plenum, quem incolae edunt. Lia . . . E V M adhuc virentem sub arena condere solent, ut melior gratiorque esui fiat: vulgo m- ωio autem edunt cum seliis Ferale: confringunt etiam, ilique exponunt & siccant, trum ci ων appelland eoque plurimum utuntur tum in cibo, tum in lotionibus adstringentibus triast, iis L involucro dentes repurgant. u. C v M veto adeo fungosa hujus arboris sit materia, frangitur dissiculter: idcirco virga ora rebia duorum digitorum crassitudine ex hac arbore parata Crocodilum cum in aqua, tum in retinere potest, si per ejus fauces transmittatur hac etenim ratione illos venari M .inis. silentὶ ut sape conspexi.
288쪽
PRAEALr A est haec arbor,&recta, nec admodum crassa, praesertim in fastigio:
ab infimo ad summum paulatim gracilescit, &colore cinereo est: truncum a radicibus ad fastigium usque parvis quassi gradibus circumdant, qui ascensuris scalarum vicem praebeant: flos castaneae similis . fructus vero integer capite humano major, forma oblongiore, triangulari,&colore viridi admodum diluto. TAMET si Nara huIus arboris nucem vulgo appellent clim Persie tum Arabes, negant ramon Persis legitimum esse nomen, sed Narges dicendum 1 ipsam arborem Diracb Per vocant, Arabes Ster Indi; Turci autem arborem Agub, fructu niciae Min: Brachmenes at
Ex hac arbore ex insulis de Nalediva fabricantur naves, atque elavis, malis, velis, ru--Nadentibus, aliisque armamentis necessariis instruuntur: instructae Iam, mercibus ex eadem . . arbore conflatis onerantur, oleo,vino,aceto, sacci aro nigro,fructibus, aqua, & atdEte aqua' ' vulgo vocata. Ex illa etiam ipsia exstruuntur aedes cum sit is tabulatis fatis firmaet atque ejusdem ramis squos oti dicuno contegunt imbricum vice,nam imbres commode arcent. Ex iisdem ramis tecta comparant ad tegendas hieme naves, quae in postum deductae, remulco deinde in terram trahuntur. Is TAR v M potio Palmarum duo genera constituunt: Vnum etenim Sura cogendae Η f. gratia deligunt, ea est veluti vinum mustum, quae ignibus decocta in liquorem transit viribymilem, incolis raca appellatum, alterum fructuum gerendoriim causia adservarit. COLLIGI TvR vero Sina in hunc modum: Aliquem e ramis cerebro viciniorem prae- s.f. cidum, duorum pedum longitudinem relinquentes, ad quem vasicula ampla, oris tamen O ηιε. angusti, illis nuncupata, colligant: per hunc ramum praecisum exstillat arbor ram jam memoratam , qui organis distillatoriis impossita, ignis Vi aquam eliciunt ardentem: cal.liis. purior, illis Fula dicta, hoc est, flos, facilius igne incenditur quam nostra aqtia ardens sive vinum adustum; altera nuncupata non item: sed huic purioris aliquantulum admiscere solenti E antequam ignibus decoquat tir, soli exposita, si accium satis interdum acre, tametsi neque mentita, neque cortex arboris Myrobalani iniiciantur, quae inedicamenta plerumque admisceri solet ut acetum acrius reddant. Exemplo primo vase
exstillat alia,quae ignis vel solis caloribus inspissata, Saccharum fit incolis iam appellatum: tis . praestantior censetur, quae in Nalediva colligitur, quam quae in Malabar. FRuc Tvs tecens lub primo illo crasso viridique operimento, alio cortice nigro praedi. d. istus est, medullam tegentc:qui recens, antequam nigrum colorem contrahat, tener & ean
dicans est, editurque cum sale, vel sine sale, vel cum aceto & pipere interdum; atque gustu est Cinarae: cum verbiam nonnihil indurari coepit, Cardui caput sapit. Medulla cortici
adhaerens tenera & dulcis est, continetque multam aquam limpidam, suavem, nec fasti. dium aut nauseam sua dulcedine parientem, quae vulgo in solis ardoribus bibitur. Frequens est hujus aquae sub dio refrigeratae, atque etiam Ligrauis adversus jecoris renum. que nimios calores,purulentaeque materiae per virgam excretionem: refrigeratur vero haec tin se aqua in sua nuce viridi Lasia appellatae diu conservatur, nam toto anno inveniunt ut istae nuces virides, quatum nonnullae interdum tres aut quatuor libras sive pintas aquae
Post AM jam indurata est haec nux, dur remqtie medullam contraxita remanet L. α in concavitate limpida quidem aqua, at non adeo dulcis ut prior: nucem tum vocant Ma- labares Elemi. In annotinis nucibus mutatur haec aqua in rotundam quandam substan.
tiam, mali instar, candidam, spongiosam,&levem, sapore dulci.
M E OvLLA nucis recentis tenera alba & dulcis, sola editur ab Incolis, aut cum Iure, - hoc est, Saccharo e Sura consecto, vel cum Atela. pulmento ex Ori Ia in aqua cocta,deinde
trita & probe sole exsiccata: editur item cum piscis quodam genere siccato ex insulis de Nalediva advecto, simili fere bubulis carnibus immo induratis, on clama)a appellant, - Cinvivis numque condimentum est ad bibendi appetentiam provocandam. Ea vero mixtura non modo incolis in usu est, sed ab ipsis etiam Lusitanis expetitur. Ex eadem medulla lac conficitur Amygdalino simile, ad edulia paranda utile. So L i B v s exsiccata haec medulla vocatur Cura: suavis est, reconditur, illisque petio de cνna. in usu est, atque nostris Europaeis casuneae siccae. v v L c o creditur, & experientia comprobatum est, frequentiorem hujus nucis ii sum
289쪽
lumbricos generare: cui morbo totius provinciae Malabar incolis admodum obnoxii sunt. Ex TERNO illo primoque cortice sive Oper i nemo crat , foris lavi, intus vero tomentoso dum re siccatus est, fiunt rudentes S alii sun es nautici, uti in Hispaniis ex sipario. Tomentum illud Malabares vocant, maigni apud eos usus : nam quoniam aqua marina non corrumpitur, stipantur eo omnis gencris navcs: itaque illis populis usium praebet lanae, xyli,s luparum, lini,&sparti. E secundo nigroque&duro cortice, quia nostris Gradicitur, ab incolis vero Xareto, fiunt scutellae & alia vasa potoria in tenuiorum ulum. Fiunt cita in cx eo ustulato carbo nes aura fabris utiles, qui in illis provinciis riti&industiti, nec admodum sumptuosir periuntur. Solent enim suum opificium proclamantes compita circuire secum deferent
urceolum, malleolum, &duo Caela,canna qcie tubulum palma ari longi tarditae manu tenentes, quo cum incendunt. Ii in aedes ad nulli, vasa ex auro Matremo conficituat, pro corum . qui ipses Voctiunt, arbitrio.
Fiv NT ex husus Palmae soliis petasii maiores S minores, ad Solis ardores & imbres arcendos idonei: texuntur etiam floreae, S: alia pleraque. Coccvs porro de Nalediva cognominatus adeo commendatur ab ipsis incolis, NaMalabarensibus, non modo a plebe, sed a Regibus 5 Principibus viris, ut in omisere morborum generc ad eum confugiant tanquam ad suram anchoram. Fiimi in eam gratiam ex illo pocula quae auro vel argento excipiuntur,Win navium truciniumque figuram efformantur, ad aquam bibendam, inquam cx catenula modullae ipsius Cocci fragmentum pendere sinunt: sibique certo persuadent, illis, qui aquam ex similibus poculis hauriunti nullum venenum nocere polla, futurosque immunes a multis mos bis, in quos sane memini multos incidere, qui ex iis poculis bibere ibi iti erant. Et licet omnem diligentiam adhibuerim, nu inquam Iamen obscrvare potui, similia pocula aliquem ex morbis curarc, ad qpos utilia esse creduntur: notitis igitur arbitror tantam laudem obtinuisse a vulgi opinione. Nonnulli ex hu usin odi vastulis bibere soliti, mihi inimici runt sese experientia didicisse secur incendi ,renes noxam contrahere,&calculum generari: nihilominus tamen magnum est corum pretium, longeque pluris aestimantur iis locis ubi inveniuntur, quam aliis procul inde dissitis: nam interdum elusimodi nuces nudar, neque auro aut argento ornatae, quinquaginta aut amplius aureis nummis aestina an tui. Nigrior autem, nitidior, longior, maiorque est hic quam aliae nuces Cocci communis. P L ER Aser his fluctor re sarcia Armatum historia desiumpsit, at μkὸ anima pertet, atri se amaM. DI Indua descripti νη- ωnseret. Sira tua pin fer scri reinu, Miqam inbuim Palma moti rem Diarant: or in eorum mero. Martinis Francis uis, qui uria parra H staris Irin verontrari Orbis cap. viii. hac tradit: Inter ω reliquas memoria quia adviirati sunt, tum in is alis Lo ton Pessininis a Phlial I. Rue Hil vi iadactis, subcu asstic paucos ante annos,ucta surre, tam ιη sinarum Regna, aliisque qx aviise propin . referri merui tibet ea arbor, qua Parma coccifera appellasar, ad Isirimen em Palma quada- 'los producit. Ia emm tota ed uitae , ut naν. in Phivpinas appκlem, qua ct ipsa, meνtesque omnes quas ν hebat, tum rutimes, vela, cuνiqui in se acta erat,demque malis ipse, ex bas arbore constarent. Nerces νσὲ fuere panni e villis cortuis, summa tenuitate θ iisu tria cant exu .uno. yro triginta inis qua ea vehebantur tum usque ad ipsam aruam raram usius necessari-. Asbmabant Mercatores illί ωνι vecti, tom inbuia Halaira unde adreM-ra nultam rem, ad rictum necesso iam. cogν, n ex hac artare depromptam t ex qua si tur fabricantur integra avis cum sub tectu. Exsuctu eximitarineianorigrata θ salubru. sapere nuces aνestanaι recentes remem. Recisio Hum eo, qui coccorum sim nucum racemum fret, ramo se, siqui&m Coccaestu nuxi arboris mari infructis. iis quilibet aqua μινα ad missium sextarium cotinet totvi in Mare in arborutruncum si retii t ὲ quo imbra perforvio, omnem reci unt, qui, aliis re quas imiciunt. cemmixtis, firmum,omnium ita insulo. ct Regni Sinarum incola familiare. Ex eadem vis acetum,ex me dati aatem inim me ammtis nivi, o lac amygdalmo
YROBALANORVM quinque sunt genera , diversis arboribus & regionibus scentia. CITRiNA quae a Medicis Aritiqui,a plebe aute Arare nuncupantur,nascuntur in
arbore mediocris magnitudinis, multis ramis, & in ordinem digestis, praedita, soliis Sorbi.
290쪽
A ROMA TvM LIBER . ifiEM n Lic A , illis diista, folia minutim incisa, filici sere similia, id paulo era L εμν 4.
sola liabent. I ND ico R v M, quae ab incolis Γα- si appellantur, folia, salicis foliis sunt similia. BELLE Ric A rotunda sunt, incolisque Gam dicuntur,&folia obtinent taurinis si is steriiια milia, minora tamen Λ tenuiora. Inveniuntur haec quatuor genera per totam provinciam Malabat, Dabui, Cambara, & Batccata; ea sunt quae in Europam devehuntur, sicca de condita. Cit E pvLORVM, quae illis aretra appellantur, arborem non consipexi, sed ejus solia clanu. Persicae foliis esse similia reserunt, Sc arborem ejus em cum aliis esse magnitudinis: sunt vero omnium arbores Prunt magnitudine, sed pluribus ramis, magisque in orbem digestis,
Nr Taniarindi fructus elegantis de aspectu pulcIrrae arboris, Castaneae aut Gratio una arboris magnitudine, multis ramis praeditae, δc soliis latam ui
rum arboris magnitudine, multis ramis praeditae, δc soliis latam umbram praebentibus, materie lida admodum: folia filicis feminae squam Hispani , Cantabrii riuora appellant foliis perii milia, dilute virentia, Valde elegantia,gustu acido,gratoque, e quibus condimentum fit vocant perinde atque o petroselino: flores candidi, aureae Mali floribus admodum similes forma exteriore, de odore: attana cnoctonis soliis constant, quorum quatuor interiora alba sunt de crassiora, velut Mali aureae florum folia,quatuor veris exteriora tenuiora, dc bina ex his eleganti nervo radiata: e medio flore quatuor enascuntur stamina corniculorum modo inflexa, candida de tenuia. Fructus admodum similis est Ceratiis,' ris virescens initio, deinde per siccitatem cinereus, continens osticula totunda Cassiae selutivae modo aut parvis Lupinis similia, dura admodum, de colore nitido terreo, haudquaquam flavo, quemadmodum nonnulli reserunt: his non utimur, sed sola pulpa quae nonnihil lenta de visicida est, jucunda tamcn aciditate grata, tametsi nonnulli indigenae asserant ossicula assata de in pollinem redacta ex oxygala in alvi profluviis utiliter exhiberi: facile avellitur hic fructus,& etiam sponte decidit. Folia sub noctem sese contrahunt, suumque seu Iuni amplecti solent: qui si desit,sua virgulta de ramos complectuntur: summa vero aurora sese explicare incipiunt grato spcctaculo: haec trita partibus erysipelate insectis imponunt, atque etiam circa phlegmonas, ad arcendum, qui influit, humorem: iisdem cum fiale Ormuziano phlegmonas resolvunt, dc cum cineribus cx Cambara pituitosos 3c melancholicos tumores. Voc Arvκ hie fructus in Canar in Clumba,ossicula vero Chinum, in Malabat Pasi, dein Gueta rate ambiti: Arabes, Pcris, Turci Ta--di vocant; ossicula Abra, arborem
PRAEFERvNTvR qui in locis montanis iisque Septentrioni obversis nascuntur: usii vero compertum est, hujus arboris umbram sub ea dormientibus non mimis noxiam esse, quam arboris juglandis.
M vLτA Cassa solutiva nascitur in Cayro,&pletisque aliis provinciis tum Orien- e. n.
talis tum occiduae Indiae. Praesertur tamen quae ex Orientali delatas quaeque cavialis OIocis ad Septentrionem magis vergentibus nascitur. Hama. AMYC DALAE magnitudinem aquae, soliis mali Persici similibus est, nonnunquam angustioribus, locis praesertim siccioribus nata, floribus luteolis aut flavis, non ingrati od ris: quibus deciduis succedunt siliquae oblongae, eleganti viriditate praeditae dum recentes sunt, & quae maturitate nigredinem brevi consequuntur. TANTA est ejus frequentia in Cambaya, unde praestantissimam advehunt, ut unius Canψil quingentarum , viginti duarum librarum pondus hoc es in pretium, non aestini turpiuris quam nummo aureo,qui trecentos dc sexaginta maravedis aereos obolos Hispanicos) valent.