장음표시 사용
381쪽
362 CAROLI CLusi I praecedente enim Maio ab ipse requisiveram Paradiseam illam avem e majorum genere fuisse, quae binos illos nervos ex Ouropygio prodeuntes habent, & planiore sunt corpore, nec adeo orbiculato ut illae quae ex Papuis instulis advehuntur: pedes autem illi fuisse similes aecipitris vel pulli gallinacei pedibus quidem similes, sed valde foedos & ad ipsius avi
corpus compressos, ut pedum digiti dumtaxat apparerent: seque ejus esse opinionis,omnes paradiseas aves similibus esse praeditas pedibus, sed incolas ob eorum foeditatem de inconcinnitatem, eos simul cum cruribus refixa re dc abiicere. Illud ipsum sub extremum Iunium praesiens mihi confirmabat.
VALDE rara erat ea avicula quam Avium Paradisearum majoris generis Regem appellari intelligebam: nam tametsi Paradisias aves saepe, ut ante dicebam, viderim cum v lyssi pone tum aliis locis, de Batavi naucleri qui singulis annis navigationem in Indiam Orientalem nunc instituere solent, ex sua prosectione reduces aliquot es usi modi aves fere semper reserant i nullum tamen Regem conspicere mihi contigerat arue annum Christi millesimum sexcentesimum tertium, Anasset redami videlicet apud quendam mercatorem ei usimodi res exoticas de nautis reducibus redimere solitum , ut porro cum magno quaestu aliis vendat. Anni vero insequentis initio, significabat mihi honestis sinus vit Emanuel Swertet ejusdem urbis civis similem etiam se habere: itaque ab illo imis petrabam ut ad paucos dies aviculam mihi concederet,quo Se describere. & in tabella e primcndam curare possem ejus iconem. Quum vero illius paullo ante meminerim,de nemo hactenus similem, quod equidem sciam,exhibuerit, mei ossicii esse putavi, ejus histo. tiam addita icone hoc loco proponere.
ea avicula aliis Manue diatis minor de diversis pennis praeditar nam a ca - , is ud/m, duarum unciarum longitudinem vix superabat: caput illi valde parvum,
miod cum rostro unciam cum statisse dumtaxat longum erat: ipsa cauda eandem longitudinem habebat: vero toto aviculae corpore longe majores, ut quae uncias quatuor cum semiue prolixae essent,& binas uncias ultra extremam caudam porrigerentur: rostri color
albus, cujus bupema pars unciam longa, & brevibus elegantibusque plumulis sive villis rubri coloris ad mediam usque partem tecta, sericeorum quorundam staminu instar, quem admodum & tota capitis pars anterior; in serior vero rostri pars, unciam similiter longa, quam tamen 'iquant utra superabat prona media rapitis pars utrimque circa oculos par- pectore exilibus pennis satur Erubris de quali sanguinei coloris tectum, ut quodammodo sericeis etiam staminibus constare viderentur: omnes deinde pennulae dorsiim de remiges alarum pennas caudamque tegentes it: unius erant coloris: singulae vero alae tredecim pennis remigibus constabant, prona parte iusti ex rufo coloris, supina autem ex flavo susti: cauda septem aut octo pen-
e 4 qu 3 minil diligenter distinxit pictor, aut ob pennulas eas tegentes,
diuincias exprimere non potuit: supina potin corporis pars sub pectore, veluti torque minimum sere digitum lato insignita erat, atris plumulis tamquam sericcis staminibus constante: pennae ventrem tegentes albae erant, sed quae alis proximae, nigrae, de earum quinque aut sex in singulis lateribus paullo longiores: binas videlicet uncias aequabant,atque inlatiorem extremitatem viridi elegantissimo lue de splendente haud secus ac anatis serae masculi collum, praeditam, desinebant. Ex ouropygio autem inter caudae pennas binae prindibant
382쪽
dibant veluti se equitiae, tenues, firmae tamen, septem aut octo uncias longae, fle illae quidem prorsus nigrae, sed quarum e tremitates ad unciae longitudinem in orbem convolutae erasit ab uno dumtaxat latere tenuissimis villis praeditae, qui prona parte coloris viridis sa turi splendentis Sc elegantis, paene instar pennularum quae anatis ferae maris collum tegunt, magnam sane venustatem toto aviculae corpori addentes i supina vero earum pars fusti coloris erat. Intelligebam etiam quosdam esse conspectos, qui setas illas haberent alteram super altera versus extremum decussatim sitas.
Nu LL A M regi oriem, saltem servidiorem , in Asia, Africa & America esse opinor, ou--
quae Psittacos non producat, eosque varii magnitudine, Ad colorum varietate
differentes, ut ex veter uti x Neotericorum qui aliquid de Avibus scripserunt lv. elibrationibus perspicuum est, & ipsa quotidiana experientia docet. veteribus certὰ, non nisi quos Alia aut Africa mittebat, cognitos suisse, mihi persuadeo: at Neotericis etiam quos Novus Orbis siubministrat. INTER Neotericos autem, lienio mea opinione diligentius 3c examus de hoc Avi uni genere commentatus est C. V. Vlysse Aldrovando Bononiensi, qui Librum XL. Tomi Ptimi ornithologiae ei dicavit. Ille enim philosophiesi methodo tradidit quidquid ad Psittacorum historiam pertinere potest, de quatuordecim divelsas eorum species deseribit, tredecim vero icones exhibet: quarum auae priores maximae sunt, de corvum magnitudinemperant; tertia δc quarta,columbae sunt magnitudine; quinta ,sexta ,septima, octava,nona, dedecima mediocris sunt magnitudinis, caudamque brevem habent, saltein non adeo longam ut tres subsequentes quae longiore cauda sunt praeditae: decima quarta brevem etiam habet caudam. Priorem illam elegantem ejus speciem quae pectoris 3c ventris pennas flavas habet, eas L vero auae alas dorsumque tegunt, tum etiam eas quae in cauda caeruleas, non semel videre
memini,& iconem habeo vivis coloribus expressam; atque illam ipsiam esse arbitror,quam Ioannes Lerius cap. xi. Historiae suae Americanae Camia a Brasilianis appellari scribiti Alte- mali. ram sipeciem etiam videre memini in arce Caesaris Eberstor fiana ad Danubium sita insta ii, Viennam, tum etiam Lugduni Batavorum apud Sionem Lucium Danistam, binas aves ejus generis, quas postea magno duci Moscovitarum dono mittebat. Reliquae vero species praeter tertiam, quae illi alba cristata est,fle decimam quartam,quae erythrochloros etiam a. stata mihi etiam conspecta, tum pleraeque aliae ab ipis non descriptae, tam breviore cauda praeditae, &majuscul, corporis mole, quam minoris generis, quae longiores caudae
pennas habent, de collum veluti totque tubro aut atro ornatum; humana verba exacte exprimere solitaei quibus similem unam habuit Nobilissimus vir Philippus Matnixius Sanct- Aldegondius, quam saepe cachinnum humano more sustollete audivi, quum ab adstantibus Gallico sermone compellaretur hoc modo, Riet prem'renen, id est, Ride psittace, ri dei sed quod magis mirum, Gallim etiam sermone subiiciebat illico, tamquam ratione praedita, haud dubie tamen ita edocta, Ois grandμ qui me frict rire, hoc est, o magnum fatuum qui me ad ridendum provocat: illaque verba iterum de tettio repetere solebati SE D inter reliquas unam Psittacis primae speciei magnitudine aequalem, apud Illustri L ..
simam Dominam Mariam de Blim tu, Ducem Croyam 8c Areschotensem felicissimae me. - .let os moriae, prius quam ex Hollandia excederet, cui sane parem in pennarum coloris varietate Ac elegantia videre non mem ini: etenim licet omnes fete pennae corpus tegentes rubro colore essent iniselae, caudae tamen pennae, quae valde prolixae, partim rubrae erant, partim caeruleae: at quae in dorso dcalis, versicolores ex flavo, rubro δc viridi, quibus caeruleus Ior etiam commixtus: caput circum oculos albi coloris erat,sinuosisque lineis nigris,quem admodum Canide caput, distinctum erat: psittacum, qui similis esset coloris. apud nullum
Auctorem descriptum memini Ea porro avis Annam ab Hilla Illustrissimae Ducis neptem, hune Comitem Megensem Sc Dominam de Groes bera adeo liligebat, ut quocumque
per conclave ex patiaretur, illam subsequeretur, nec quenquam vestem eius attingere conspiceret, quin morsu illim appeteret, ita reIotypia quadam laborare videbatur. C h T E R v M Psittacus ille majoris generis quem Lerius captis septa memo aio a Brasilianis vocari scribit, valdὰ elegans etiam esse debet: nam alarum re ses pennas, dc hin. caudae quae sesquipedalis longitudinis, media ex parte coccinei coloris esse refert, altera prorsus elegantis Danei, tubo seu nervo qui medias pennas per longitudinem secat, diversos illos colores distinguente, thliquas verb totius corporis penna, prot sus caeruleo colore tinctas esse. Addit utrumque genus illud majorum Psittacorum , Areas videlicet de Ciniri, magna esse in existimatione apud Brasilianos, quia illorum pennas ter aut quater in anno
383쪽
vellunt,ad vestes,pileos clipeos,&aulaea conficiendum, tametsi domesticu non sit, quia tanton in vastis arboribus medios vicos occupantibus freque ut ius versari solet quam in silvis. P RAE TE R. hinos illos ingentes, idem Lerius tria aut quatuor Psittacorum genera apud
Primum videlicet citam mi usculorum & crassiore corporis mole praeditoru, cui rotra nomen indunt gratiliam Tovoupinam ut ii, caput ornatum habens pennis verscinioribus flavo, rubro S violaceo, extremis alis suave rubentibus, δe caudae pennis oblongis 8c si avis, reliquo corpore prorsius viridi: hoc genus ratissime ad exteros transferri, nullum
tamen facilitas fle perfecti iis c doceti adlauni ina vorba pronuncianda. quam istud. Additctiam Bratilianam cluanidam mulierem in pago binis milliaribus ab insula in qua ipse cum aliis Gallis habitabat distante, sintilem Pilatacum in deliciis habuisse , qui eo intellectu de ratione praeditus videbatur, ut comprehendere de discernere posset, quidquid ipsi diceret
quae illum ducaverat. Nam quum, inquit, animi recrcandi gratia in illum pagum prosecti, ante illius mulieris ades interdum transiremus, compcllare nos ipsa solebat his verbis, Vultis mihi pectinem dare, aut speculum, de illico essiciam ut m cus psittacus coran vobis cantet 8c saltet 3 si eius petitioni annuebamus, simulac quaedam verba avi pronuntiaverat, psittacus non modo in pertica, cui in iidcbat, saltare incipiebat, sed etiam garrire, sibilos edere, de Brasilianorum ad pugnam sese parantium voci se rationes imitari: breviter quando ejus herae in m mcm veniebat ut diceret, Canc, cancbati Salta, saltabat. Sin vero aegres rens, se quod petierat, non impetrasse, paullo acerbius avidiccret, Auge, hoc est, sile, immobilis silebat, nec ulla ratione cum ad linguam aut pedes movendum excitare poteramus. Secundum gemis LMarganus a Brasilianis appellatur, quale est eorum Psittacorum, qui in Europam in serri sol ciat, nec magni apud illos pretii, propter abundantiam: non minua enim istic ficquentcs stam . quam apud nos columbae. Psittaci lcrtii generis,ab ipsis Torati appcllati,majores non sunt sturno,& universum pus tectum habent pennis impense virentibus,caudae vero pennae,quae valde longae,flavum colorem admixtum habent. Illud etiam addebat se observasse, psittacos illius regionis nidos ex arborum ramis prO- pendentes non construcre, ut topographicis suis tabellis quidam persuadere conantur 1 at in arborum cavis, eosque orbiculari sorma, satisque duros de firmos.
Ceterum quum sub extremum annum Christi millestinum quingentesimum sexagesimum qualium essem Vlyis pone apud Sebaldum Linsium Germanum Vlmensem, memini filium ipsius Rodericum, ex Fernam buco Brasilianorum, ubi commorabatur, eo ain pellere,de navem mcrcibus onustam advehere, in qua etiam aliquot mancipia, de nonnullipsittaci quarta: speciei ab Aldrovando descriptae, atquq alii ctiam minores sturni magnitudinem non excedentis, prorsus viridis coloris pennis tecti,*d omnes brevi cauda praeditide albo rostro, idque genus fiugibus valde noxium reserebat: eos in itinere Mayti granis aluerat, cuius multas spicas cum adhuc habere observabam. In secunda navigatione quam Batavi in Indiam Orientalem instituebant, in Iaua vicianisque quibusdam insulis Psittacos observabant longe illis elegantiores quos e Brasilia ad-vchere ibiciat, eosque a Lusitanis qui in Iava de Moluccis versabantur, No M appellari intelligebant, & illos il uidem colloris mole non valde magnos, sed adeo elegantis coloris, ut venustiores depingi non posse existimarent: pectus enim de ventrem pennae rubri coloris storidi splendentisque tegebant, dorsum aurei coloris pennae, alas vero viridis de caerulei commixtorum colorum pennae ornabant, sub alis suave rubens color splendebat. Valde autem ingens erat istic illarum avium precium, ut non minoris aestimarentur , qu1m Octoaut decem dati eris Germanicis. I in scotius scribit, Lusitanos saepius periculum fecisse, an Vlysi ponem transset re vivum aliquem possent, sed numquam voti compotes factos fuisse, quod nimis tenelli de delicatuli sint: Batavi tamen eam industriam adhibuerunt,ut unum vivum Amsteidamum usque retulerint, qui tametsi non osset e selectissimis, centum tamen Sc septuaginta florenis ejus provinciae, hoc est, paullo pluris quam septuaginta desieris venundari potuit, quemadmodum in Diario illius Navigationis annotatum comperio. Isin itinere pleraque verba Hollandica. quae a nautis audiverat, pronunciare didicerat, adc iaque cicurem ipsum eius herus reddiderat, ut rostrum in os de aures ejus insereret sine noxa,
pilosque barbae ipsius componeret: at si quis alius manum admovere vellet, illico moriacam appetebat, haud secus quam canis qui sipiam. AN No porro Christi quanto supra millesimum de sexcentesimum, mittebat mihi I cobus Plateau saepius memoratus Psitaci cujusdam iconem vivis coloribus expressam, cui quum similem hactenus non viderim, neque apud quempiam descriptum m inerim, in hoc Auctario ad Exoticorum Historiam typis jam expressam addunctam volui.
384쪽
EvM autem se plus quam biennio aluisse
scribebat,columbaeque esse magnitudine .ca put illum habere paenu inflar Accipitris .ejusscemodi nempe coloris pcnnis te stu ardentes oculos: collum &pectus versicolores pennae obsidebant quas quum irascebatur. aut mo lestia aliquis ipsi crearet, admoto ad caveam qua coclus userat,aliquo animali, surrigebat, ut cristatus quodammodo videretur retant autem illae rubcscentis coloris, S extima parte taetulei elegantissimi: ventris pennae 1lim lis fere etant coloris fusco tamen insuper sui. fusae colore: dorsi penae virides,& alarum rC-miges pennae subcaeruleae: cauda freque tibus
pennis viridibus sed non longis constabat. Illum Psittacum nunc habet Illustiissimus princeps Carolus Dux Croyus S Arescii tensis ab ipso Iacobo Plateau redeptum cum toto ipsius rerum Exoticarum thesauro, qui instructissimus esse solebat. Sed 6c alios duo decim aut plures psittacos diversi generis habere illum Plincipem intelligo quorum plerique vivi,& eorum nonnulli persecte huma. na verba exprimere, alii saltare norunt. C ε ατ g de Psittacis quidpiam comm n-tari non statueram, quandoquidem exactissime C. V. Itysses Aldrovandus, ut dixi, de iis tradiderit. & ante ipsum C V. Conradus Gesne tus etiam de illis egerit: sed quum hanc iconem a Iacobo accepissem, sacere non potui, quin ejus aliquam mentionem facerem aliorum similiter Psittacorum quos mihi diverso tempore & variis in locis videre contigit. Propter candem causam praetermittere , nequivi Psittaci pusillum genus quod ex AEthiopia locrique Manicongo vicinis, proximis 3 his annis a Batavis naucleris relatum est: & maris idonem, quia femina multo elegantior utriusque enim sexus allatuc lectoris oculis proponerem. Ps1HAcvs Misi Mus. ' CO Re V CYLI moles Fringilla magnitu
dinem aequabat iocesi cluarum unciarum Cum nimia.
semisse longitudinem habebat ab infimo collo
ad Ouropygium usque: omnes pennulae corpusculum tegentes, Viridis erant coloris, sed in quibus mani restum apparebat discrimen: nam qi in dorsis, saturatiores erant; quae in ventre, dilutiores: remiges alatum pennae trium unciaru longitudioem habebant, Zc tametsi proni parte, eo videlicet latere quo brevioribus villis erant prae, dilae,quoque sese invicem tegebant, viridi ilium colore essent tin , alteroi tramen, quod longio. res villos habe M totas pina parte fusci erant coloris: caudae pennae elegatissimae erant, Npaen Ebinas uncias longae. paullo minus semincia latae, colore ea partes ua: omopygio infixae uiridi cim flavo permixto tinctae, deinde rubro eleganti, de mum nigro,postrem iridi:&thmuli post mi colatim ab invicem dissitati Nelim in quorumdam psittacorum viridium i Aiore corporis mole. praeiatorum. eaudae pennis iuere autem vix innspicieban ur, pisi quum e radam pluraret . quia ab aliis ejuslem longitudinis i ges Mur,qqaeptorius virides: eollum breost.&crassius litim plumulae ea put tegentes breves admodum de ustides, prae te ςa quae vc Kem suptae tostrum irrum totum guttur tegebant, nam illae rubrum elegantem & floridum colorem habebant; de mare loquor, quia feminae pennulae dilutius rubebant, neque tam amplum spatium occupabant quam in mare: oculi erant nigerrimi r rostrum crassum & firmum, superna pars
385쪽
366 NICO LAI MONARDIadunca&mucronata, ut in reliquis psittacorum generibus, ejus color subrubens: erura brevia semunciae longitudinem vix aequabant,cine raceique coloris squamiserant iccta, ut aliorum vulgarium psittacorum pedes, iique in quatuor digitos diviti, quorum bini anteriotes& imparis longitudinis, bini posteriores εc illi etiam impares breviores quidem duobus articulis praediti, hi internii longiores autem tribus, Ac hi externi: ungues albi & satis longi. Valde exilem habere vocem, Zc dumtaxat pipire observabam: gaudet consortio. Quum edebat, altero pede cibum non tenebat, ut alii psittaci, sed tostro carptim cibum corripiebat: cibus autem magna ex parte, phalaridis semen, illo enim libentius vesci observabam quam ullo alio seminis genere: mihi tamen quidam consipecti sunt ita edocti, ut panem aqua tinctum carptim morsicando ederent: potus est aqua. Illud praeterea in hae avicula animadvertebam, quod semellae sencscentes, Vix edere volebant, nisi cibum iam amare carptum Sc aliquamdiu in prolobo retentum, & quasi coctum suo rostro deinde exciperent, ut columbarum pului irratre ali selent.
Sus extremum annum Christi sexcentesimum quartum supra millesimum mittebat
ad me Illustrissimus Princeps Carolus Dux Croyus M Arescholanus Iconem quam ad peregrinae cujusdam avis normam depingi curaverat, quae spectatur in ipsius m plissimo&instructissimo omnium rerum exoticarum Thesauro, in ejus urbe, cui Bellu mons nomen, sito: Se Molo pacis Indicae nomen indebati tam iconem, quia avis valde pstegrinae erat, neque illi similis umquam mihi conspectae, in Auctario quod ad sex priores Exoticorum libros adornabam, locum inter aves habere volui, ut Lectoris oculis spectandam proponerem. ISTA M porro avem ad Scolopacis ge- NvMEN Ivs IN Di s. nus non esse rc serendam , rostri, licet praelongi forma satis indicabat, quia falcatum erat: propterea ad Numenii speciem quam C. V. Gesnetus Arcuatam, Itali F lunecto. Galli Cortas appellant, Bellonius Horium Aristotclis esse censet, potius reserendam esse, mihi facile petsuaserim. Nam ad esus magnitudinem accedebat, collum obIongiusculum habebat , rostrum longum de acutum quidem, sed falcis messoriae institincurvum oblonga & tenuia crura.quatuor digitis praedita, quorum tres giores. posterior brevis,omnes autem nigris unguibus armati: femora,media illa ex parte quae supra genu est, nuda,& pennis destituta, quam notam cum omnibus aliis avibus , paludosis in locis versari selitis, quodammodo communem habebat: eius cauda brevis, nec extremas alas superans: pennae autem universum corpus tegentes alterius erant coloris, quam in vulgari nostro Numenio, nam prorsus rubrae erant minii instar, praeter carum quae Icmiges erant, e
tremitates; illae enim atro colore insectae. Hujus item crura & rostrum paeta ut ochra flavescebant. CETE R V M Bellonius cap. xII. lib. I v. de Avibus eas aves duas Galli Cars,sive Cretam vocant, gregatim volare, & in humidis pratis es ram venari scribit, lumbricos tostro δ terra videlicet eruentes de tametsi serinum sapiat earum raro, conviviis tamen expeti.GH
386쪽
a iacem cap. v I. lib. v. Exot.
A suo Claristi millesimo sexcentesimo quarto mittebat idem Ho et ut illi ipsi Doct
is oti Paπio aliam marinam avem colore prorsus a superiore differentem, non mi- in iis tamen quam illa magnam,& paene ejusdem sormae, nisi quod hujus alarum remiges pennae paul Io longiores mihi vilk, ut etiam aliquot luca la pennae: sic ut dubium me facerent, irite riae mergos reponere deberem,an in Larorum sive Gaviarum classe habere. Poterit tamen benevolus Lector utri velit classi adscribere. Eam vero sic describebam. Αi, imo collo adouropygiundusique ducta per dorsum mensura, pedem Romanum son- suu ga erat; a capitis vertice a J dorsum usque, uncias undecim, colli ambitus totidem crassisserat, rostri, quod valde mucronatum & firmum habebat, longitudo, unciae quinque cum semisse: rostri pars crassior,&quae circa Oculos, nigra erat:corporis ambitus viginti quatuor
uncias, hoc est, binos pedes Romanos explebat, alae plus quam pedem longae, cavὸae vero longiores pennae septem unciarum longitudinem non superabant, crura satis tenuia I in. firma habebat, eaque binis unciis non longiora,& nigri prorsius coloris, ut etiam pedes, qui valde lati, quatuor digitis constantes,quorum exterior & illi proximus squi longissim id tribus articulationibus constabant, tirtius duabus, minimus una, singuIi parvo ungue praediti praeter secundum, cujus unguis paullo latior, & altero latere serratus, omnes autem nigra membrana simul connexi: longiores porro de te miges alarum pennae totae nigrae, ut etiarities illae quae in cauda superiotes & longiores, mediumque caudae locum occupantes: reliquum corpus albae pennae tegebant; quae tamen in dorso, nonnihil subflavescebant, tamquam luto aut pulvere conspersae fuissent. Cetenim eam avem in insulis Farris captam x Sulam vocari scribebat ad me tuis temporis ipse Holetus , illasque insulas varias alias aves alere addebat, quarum nomina subit ciebat, atque propediem aliquot expectare; quas ubi acceperit ad nos missurus sit. Operae-
pretium igitur me factutum existimavi, si partem epistolae quae de praecipuis avibus in Farris insulis reperiri solitis agit, hic subjicerem.
FARRA insulae, vulgo Ferrorer, nomen a plumarum copia adeptae videntur, quippe rana isse. .. quae felices admodum in avium et ura, quarum praecipuas sub certis classibus lilc recensere libet, easque omnes palmipedes. P Ri Mo quidem ordine ties illas species, Dindin, Alias, Dumias, uti vocant, quae se cU. r. multitudine sua &plumae usu reliquis omnibus harum insulatum avibus anteferuntur. L v N D A, est mi inor illa, quam superiore Autumno miseram tostro rubente & latiusmi. Io, pectus candida . nigra tergum & alas, pedes rubra, mole colporis Anate inferior sta inquam cap. x. M. v. Exoticoram cinatu auricaequentiora migmvι. J Nidificat in piaeeipitibus celarum rupium cavernis: ova edit gallinaceis cum colore tum magnitudine paria: sub Autumnum quis abeat ignotum: revertitur primo vere. HAc aliquanto major est AL x Α , rostro lato δc nigro, itemque corpore, nisi qu5d 1lhc 'sub pectore& in extremis alis albicat i pedes nigrii caput denique sustum, nisi linea alba ab utroque oculo ad rostri partem proximam ducetetur. Nidificat in editissimis scopulis ut
Iasuda, magnitudine aequans minotem gallinam: ova ejus maculata ex albo de nigro. G R A N D r o R illa Lo Minta est. Eius corpus totum nigrum excepto pectore, quod al- L-.ia. bet, pedes nigri, rostrum nigrum, oblongum, acutumque: Ova in aeditioribus scopulorum
marginibus excludit, cyanei quidem coloris, sed lineamentis undique diversor uni colorum mir8 variegata a veluti picta. IN Altero ordine collocate placet duas diversas species quae terram numquam ingre- c . itidiuntur, utique pedibus ad incede udum inutilibus praeditae, mole corporis Ansetem mi
P Rio R, IAHimet esto, major scilicet ex illis duabus quas superiore Autumno misi, t. ira quamque insulano; pro Halcyone habere dixi, hae sine dubio ratione inductos,quod Hal cyonis more foetum in undis marinis producere nescio a quibus acceperint i quamquam ego minime pro Halcyone reputem, longe enim dissentit descriptio Plinii. Caput ejussu Dcum, sub collo circulus albus: pectus item candidum, tergum de ala nigricanti maculata passim punctis albis, pedes nigii. fea es videtur Mergo Farre maximia cap. vi. lib. r. Exa
ALTERA Goirfuge colore corporis Assa non absimilis,lametsi corpore longe maior. ro- u. coactu. st tum ei latum admodum ερ incurvum; caput oblongum atque nigrum, Oculorum margines candido circulo tinguntur: pedes nigri, quorum nullus ad incedendum usius, sed nec
387쪽
alarum quas admodu exiles habeti Etenim nec incedere,nec volare unquam via est utraque. Rarissime aute haec,& non nisi peculiaribus quibusdam annis visitur: nec ubi foeturae operam det,ulli liominu exploratum.Utram q. hanc sipeciem in Mergis ego numeraverim. TE RTI A classo constituo tres species serma discrepantes, at hoc genio valde amnes, quod tempestatum praenuntiae,& in alto tantum Oceano versantur. H A R v M quae magnitudine anteit, gallinam mediocrem magnitudine, forma falconem utcumque aequat, vulgo hoc est, equus marinus non convenienter appellatur: cinericio est undique colore, ni aculis albis passam interstincta, rostio incurvo veluti seu coniis, sed breviori. Ad ejus, quemadmodum & duarum insequentium conspectum, ex horrescere piscatores. &littora legere, qua possunt celeritate, selent, certi tempestatem in propinquo esse noxiam. ALTER A passere paulo major, tota & l aec gri se a est, sine maculis, rostro exili admodum, Pegasum prae superiore ructius dixeris , siquidem sit peripsses fluctus incredibili pedum velocitate transcurrere, ac nimbi inllar ferri non sine admiratione videas nutransferri ad hanc vcre possit, quod de Camilla nimis hyperbolico Virgilius: In Oel inrasta segetu ' fumma Doti et
Gramina, nec teneras casu ias set aricti: Vel mare per medium factu tumenti Ferreι iter , reteres nee timet aquore Iianta .
Catervatim haec si navigatibus appropinquet,dcponc da esse siubi id vela,intelligetes noriit.
TEκri A species Par animagnitudine passeri par, sub pectore candicans, in alis,dorsoque Ze collo nigricans, rostro item nigro S hatiore nonnihil, pedibus rubris: natando velocissimam haec se praestat, quantum Storm snka discurrendo. Hae tres sipecies ubi sartum proferant, nescitur. Proin mea quidem Opinione, ad Halcyonis descriptionem inter omnes quas enumeravimus proximius accedere Videntur,quamquam colore ad Plin i descriptionem prorsus non quadrent..t ARTu M locum tribuo, quae avis aquilino generi videtur adnumeranda; siquidem de corporis mole Sc rapacitate illis respondet: rostrum habet curvum sed non admodum latum, pennas corpus tegentes Viseas, son alarum extremitate albicante; pedes itc mgristos. Foetum negligenter in apertis campis producit ex ovis griscis, grandioribus atratinis similibus, quae exilibus nigris maculis notata sunt. Piscibus vescitur, sed dil praedam in omne genus auium insensissime exercet. At NTo ordine dcscribendae veniunt duae diversae anserum species, quarum Prior, Hel Megara, caput de collum habet nigrum circulo albo cinctum, pectus album, alas gristas, tergum cyanei coloris, pedes rubros; Ze magnitudine anati respondet. Altera species, Danhaas, ansere silvcstri paulo minor . caput illi priscum, collum rubro circulo cinctum, pectus gri eum. alae similitcr de collum, pedes rubri. H AE: species rarissimc in Farris conspiciuntur, neque istic laetificant: unde autem veniant, &quo migrent,nemini cognitum. Superstitio autem ex isnga experientia nata est, hae ubi apparuerint, mutationem magistratus imminere. Alias silvestrium an fetum satis hic quoque magna copia. HAc TENus de praecipuis avibus quae Farris insulis familiares. Nunc pauca de aviculis quas in arboribus Orcadum nasci proditum est. Cuius sive Claugera Scotis, Pernacles Anglis, Roseres Hiellandis, avis est per autumnum hiememque dumtaxat conspicua, serma anati vicina. Hujus natalia cum ignorentur, factum ut vulgus primum ejus protoplasima sue rudimentum censuerit esse testas qualdam albicantes, adnatas truncis sive fragmcntis ligneis, quae maris fluctibus in arenam littiisve propelli hic solent, ubi ligna alias non crescunt,& formam aviculae istius quodammodo aemulantur. Vivam tamen & omnibus modis absolutam avem cx massa illa testaceaeva. sisse aut prodiisse,nemo est inventus qui se vidisse assercre fuerit ausus. Hactenus Hoterus. AvicvL E porrd non sunt quas in Orcadum arboribus mari vicinis nasci vulgo putant, &Bernaclis sive Rostans appellant, scd aves anate sera non minores, ut ego aliquoties vidi, imhipiarum carnem etiam gustavi. Meras autem esse fabulas quaecumque de carum natalibus bactenus fuere tradita, a Batavis qui ante paucos annos ad Novam Zemiam navigarunt, Se fretum Nassovicum,uulgo Meygazappellatum, superarunt, est deprehensum reas etenim aves in aliquot scopulis incubantes suis ovis Observarunt, quarum nonnullas,&multa illarum ova in navim retulerunt, quibuS famem propulsarunt.
388쪽
CE τε R v M subratremum Decembrem ejusdem anni,videlicet millesimi sexcehte
simi quarti, ab eodem Hotero s iam avem accipiebam, cujus in Farrensium avi uni Quarta classe meminerat epistola Martio praecedente exarata: & quia nonnullas notas ab iis quas ipse ponebat variare conspiciebam, illius brevem historiam chim ejusicone in tabella expressa, in hoc Auctario Le ris oculis subiicere volui. 'ER AT autem grandioris alicuius Gaviae magnitudine, ab imo videlicet collo ad ov-ropygium usq. novem uncias longa: corporis
mensura, uncias sedecim crassus: collum summo capitis vertice ad tergum usque septem uncias longum:
caput non valde magnum , nec rostrum
planum, at potuis lon .giusculu & angustum, capitis proxima parte scabrum, extima vero
laeve, nigrum, & curvum instar sere rapacium avium aut Gaviarum, binarum unciarum longitudinem non excedebat: alae septemdecim paene unciarum longitudinem explebant, &paullulum extremam caudam superabant: quatuoi majores alarum pennae remiges nigrae , non albae in extremitate, ut Hoterus adscripserat, nisi forte similem notam in aliis eius generis avibus conspexerit: a tubo vero ad mediam usque pennarum longitudinem, illas candidas rcperiebam, quemadmodum etiam majores & lupernas tres caudae pennas, qua ouropygio inserebantur, reliqua parte nigra, non secus ac alarum Extrema: ad ceteras vero pennas corpus tegentes quod attinet,cineracei ex nigro erant coloris,niger tamen exuperabat,& Haliaeti. vel Milvi pennas valde aemulabantui et crura in extima sere corporis parte collocata habebat, ut pleraeque aves aquaticae,supraque genu valde erant brevia, a genu deinde ad pedem usque,paene tres uncias longa: pedes plani,tribus digitis praediti & brevi calcati: interior digitus,qui brevior, binis articulis constabat: medius,qui longissimus, tribus: medio longitudine proximus quatuor.calcar, unicum articu tu habebat: omnes autem digiti in parvos ungues curvos desinebant,& nigra membrana sive cartilagine conexi erant ad ungues usque.
PORRO quum haec avis ex Hoieri relatione perinde grassetur in omne genus avicularum, ac in pisces, parum abest quin mihi persuadeam, illam esse, aut certe ei persimilem quam Consalvus Oviedus Historiae Indiae Occidentalis lib. xiv. cap. vii I. describit, unica nota excepta si quidem vera sunt quae scribit nam haec utrumque pedem planum habet, Musdemque sol mae: ille autem sinistrum dumtaxat pedem planum suae tribuit,alterum vero facit vulturis aut aquilae pedi similem. Sed forsitan Lectori non erit ingratam, si caput illud in Latinum sermone convertam Hispanico enim sermone seripsit &hic subiiciam.
SAE p E, inquit, conspiciuntur in hac insula Hispaniola, tum ea quae a D Ioanne nomen accepit, atque in aliis huic Indiae adsicriptis, aves mea opinione valde mirabiles, dubiaeque naturae, quia tam supra terram, quam in mari & fluminibus praedari &vivere possunt: sunt autem corporis mole tam grandes, quam magnus Larus sive Gavia, pennisque habent illi ferὰ similes, mixti videlicet coloris ex albo & fusco; rostrum etiam simile, sed magis mucronatum: pedes vero habent diversi generis, sinistrum quidem planum an tum, anserum aut aliarum avium in mari degentium instar, dextrum vero curvum & ad captandam praedam idoneum, ut vultures falcones, aut aliae aves curvis unguibus praeditae. Itaque quando inter volandum piscem aliquem summa aqua natantem conspiciunt, ex alto sese pratiripites dant, pedisque dextri unguibus corritiunt, atque, si lubet in aqua per sistentes sinistri pedis auxilio istic vorant, aut ex aqua sublimes elatae, inter volandum prinda vescuntur,vel in scopulum aut arborem sese transferunt ut commodius praedam vorare possint. Mihi porro relatum ei supra terram aucupium etiam exorcere,& parvas ave
389쪽
i coaem conspicere memini, hoc est quae caninum rostrum glabrasque nates haberet, sed Rus brevioribus pilis tectum,&caudam prolixiorem. χοιροπε. -:- ne adnumerem hoc animal, an αλου classi adscribam, sum dubius; rostri ramen fornia facit,ut potius genus esse opinet κα κεφαλ-: Lector tamen utri volet elassi adscribere poterit. C E T E R v M quoniam de Simiis agere coepi,non incommode me facturum existimavi, si de aliis quibusdam generibus, praeter tim cercopithecorum, agerem, quorum apud Lati nos Auctores nullam mentionem factam invenio. Initium autem faciam ab eo gencrcquod balbam satis prolixam gerit, & cujus icone habeo coloribus expressam, quam etiam in tabella delineandam a perito pictore curabam,& porro sculpendam, ut hic adponere in .
pithecos,eos videlicet qui majore sunt corporis mole, aequabat: eaput, dorsum, crurum postica pars& cauda nigris villis erant recta, quibus fuscus color admixtus: pectus, venter, crurum pars anterior longioribus villis, iisque albis crant obsita: C men. ro propendebat dodrantalis longitudinis barba in mucronem delinens, alba sive incana: aures non magnas habebat,simisque erat naribus, ut major pars eiusmodi animalium t cauda valde longa erat M satis crassasujus extrema pars in longiorum villorum si cum desinebat, perinde ac te nis cauda ; quam notam in nullo cercopi, theci genere observavi, quam unico alio, de quo postea: pedes in quinque longiores digitos fissi, antetiores praesertim, quibus Iamquam manibus utitur, ungues sere humanis smiles.
Verum enimvero istius generis longis clegantiorem de magis politum videre memini Hagae proximis his annis apud nobi lissimum virum Paullum Choartum Buzenvalium, Christianissimi Regis Galliarum Hemici Quatti apud Illustrissimos
Ordines conscia eratarum Provinciarum Legatum: nam valde tersis Sc nitidis pilis
totum eius corpus erat tectum, illisq. mul-
to brevioribus quam cujus picturam ha. beo pectus etiam album habebat & anteriorem ventrIs partem: cana etiam barba mentum ejus ornabat, minus tamen prolixa quam superioris, M palmaris dumtaxat longitudianis, eaque mucronata: hujus cauda in floccum non desinebat, ut superioris, sed similis erat formae cum vulgarium cercopithecorum caudis.
E O R v M porro qui non sunt barbati binas habebam i oesimet sc dissimiles invarum Prior exprimebat animal tectum pilis mediocris longitudinis &svic cx flavo coloris, cisis,liis quemadmodum etiam totum caput praeter rostrum: guttur albicanxibus villis erat Obsi tum, veluti δc totum pectus: anteriores pedes, manibus humanis sero simillas. in quinque digitos frant diuis, similitor M posteriores: cautam Iaabebat non valdo lilisutam, sed Levem quodammodo, tamquam νulsi fuissent pili. extremaau metu passin tripo tum villotum floceum desinebat, veluti prioris basi irauda. ' nio C iΑIter majore corporis mole praeditus Rige videbatur,rqs tamque. pt9h iis sustumha- cirretii buisse, caput canescentibus villis tedum,u collum cium pedore longis viiijs leoni iubae instar etiam canestentibus obsitumi alioqui forma superiori non erat valde dissimilis.' 'Huic sese parem tabellae illae Adriapi sellardi istor incisae expressum etiam habebant. DuM Vlysi pone haerebam, ex Fernanbucos Perfiatibuco Brasi Iianorum memini advectos fuisse sub Decemblis initium anno Christi quarto cum Psittacis illis, de quibus supra dictum est, Cercopithecos quintam non m. na C-γι-m corporis inole praeditos,sed minore quam supra immiticosque faupistia is villis te s
390쪽
37 2 CAROLI CLvs Ireilvicoloris,quibus similes postea mihi non sunt consipedit: habebant illi peculiarem quan .ciam notam, quam in nullo alio istius generis animali observavi: nam suavem qu cndam , moschi quodammodo instar, si rabant odorem: &Rodericus Lincius,qui eos advzxerat, mihi affirmabat omnes istius generis similem odorem exspirare. C 'thhem C E T E R v M Ioatines Lerius cap.x. Historiae suae Americanae alternis cujusdam genetis meminit,quod apud Brasilianos Tovoupinam utios est frequentissimum,& ab ipsis Castappellatur, pusillum etiam,sed nigri coloris,quod maxima ex parte in silvis versatur, S pG tillimum peculiaribus quibusdam arboribus insidere solet, serentibus siliquas perinde crassas ut nostrae majores fabae, quarum fructu vescuntur. MEMINIT & alterius pusilli generis non majoris Sciuro, N ejusdem fere coloris, rus videlicet, cui Brasiliani Sa in nomcn indunt: habereque scribit formam squantum quidem ad collum, rostrum, anterioremque adeo corporis partem attinet) leoninae similem: magno haud dubie aestimandum, si in Europam transvehi posset, sed adeo delicat ut uinesse, ut navis in mari agitationem nullo mogo ferre queat, praetcrea adeo superbum, ut oblevissimam occalaonem, inedia potius & cibi abstinentia vita in finire cupiat , quam minimam molestiam perferre. H vi C sorma non absimilem advehebat etiam cum Psittacis, & odorato illo Cercopithecorum genere Rodericus Linsius, sed unicum, reliquis eius generis in itinere mortuis: quia toto trimestri tempestatibus jactatus in itinere haeserat: longe vero clegantioris erat coloris, quam is quia Lerio describitur. Illius igitur formam quum memoriae imprcisam adhuc retineam, & ejus nativam iconem coloribus expressam postea nactus fuerim, facere non potui, quin in tabella incisam hic subiicerem & tactori communicarem.
ERAT autem, quem videbam, Scium minor, &aded delicatulus, ut molli villosaque pelle fovendus esset ob aeris frigidioris asiperitatem: rostrum & capitis pars anterior leoni
nam quodammodo formam reserebant, fuscoque colore cui rubedo quaedam permixta, erant praedita: aures albicantibus villis erant litissitae, quibus ruber color etiam admixtus:
guttur & pectus longioribus villis partim fulcis, partim albis tecta habebat: reliqui pili per
corpus sparsi nigri & albi ,radiatim a dot se ad ventrem alternis erant dispositi: cauda etiam, quae longa erat. similis coloris pilis alternatim erat tecta: venter nigris pilis tectus: rura breviores albi pili quadam rubedine insecti tegebant: pedes in quinque digitos noti valde longos fissi, albis unguibus erant praediti: breviter elegantiorem videre non memini. Vivus adhuc erat, quum insequente Ianuario Vlysipone, Hisipalim prosechatus, disicederem: an porro in Germaniam, quis destinarant, missus sit, nihil intellexi CHE R v M consulendam censeo C V. Conradi Gesneri Historiam de Quadrupedi bus animalibus, in qua Simiarum differentias peculiari libro complexus est.
Turas expressi jam eram Exoticorum Sex priores libri, quum insequente anno,
millesimo videlicet sexcentesimo quarto honestus vir Emanuel Zmeris sup a m moratus, se illud animal, cui Ignavi nomen indidi, habere diceret,& recenter qu dem