장음표시 사용
411쪽
antidota S medicamenta, quibus singuli munire se poterunt adversus venena: etenim valde magna est humana malitia,& plurimi vel ob proprium commodum vel ob vindictae cupiditatem, veneno Ostendere,&tollere tentarunt, non modo plebeios homines, ted etiam imperatores, Reges, Pontifices, atque magnos Principes, qui, quo ma ore in gradu sunt constituti, tanto maioribus periculis sunt obnoxii. Hoc metuentes pleriquee Veteribus prata lari viri, multa variaque medicamenta composuerunt, quorum ulis munirentur, ne venena illis propinata nocere possent. Quemadmodum comperimus Imperatorem Marcum Antonium secisse, qui adversus venena singulis diebus mane pauxillum Theria sumebat; S Mithridatem, qui suam interdum TFreuta. consectione in Miliuidaticam, nonnunquam aliquot rutae folia, juglandes, de ficu ς: licet iam utebantur similibus aliis medicamentis, ne venena, si praeberentur, eos offenderent. UTuNTvR alii venenis, ad curandas multas Vritudinest quemadmodum Medici, ad expellendos &evbandos humores superfluos fit redundantes in humanis corporibus iid autem fortiter peragi nequit, quin vis Naturae inseratur: nam purgantia medicamentave ne data qualitate non carent: verum quidem est, ea praeparari&corrigi, nihilominus quidpiam veneni retinent, quod sortem illam vim purgatricem generat. Venenorum usus etiam in cheirurgicis receptus est: iis enim impuram carnem in ulces ribus corrodunt; ubi necessarium est, cauterii vicem praestati LSed A Alexi pharmaciusum praebent venena: nam argentum vivum gestatum pueros afascinatione pneservat,& sublimatum a peste liberat. Novi enim quendant in xenodochio, peste correptorum curam agere se litum, qui sublimati fragmentum supra cordis re- 'gionem gestans, numquam simili morbo correptus fuerit. Herique olim Ethnici venenis uti sunt, ut se a crudeli, quam expectabant, morte, aut 'ignominia, servituteve liberarent. Veluti Demosilienes praevertit crudelem mort cm de ignominiam quae illi parata crat, sumpto veneno.quod cannula inclusum, ponὰ aurc m sub capillis perpetuo gestabat. Idem egit Democritus, hausto, quod in annulo ginabat, venetio. idem etiam Hannibal a Romanis profligatus Se victus: tum etiana Cleopatra, ne ab Augusto in triumphum duceretur: atque alii multi, qui sponte sumpto veneno potitis sese necarunt, quam ab aliis illatam mortem ferrent. PRI M A si I A signa quibus dignoicuntur qui venenum hauserunt, sunt, si quis illico post cibum aut potum magnam gravedinem toto corpore sentit & magnam nauseam: cumque ex ipis ventriculo teter odor & sapor exhalant, quando cum dissicultate scue movere potest, de frequenter oscitat, facios colorem nunc pallidum, modo lividum, aut te restrem contrahit, quibus coloribus etiam insciuntur ungues, labra, & reliquae corporis partes: cum adeo est inquietus, ut neque pedibus consistere, neque iacere queat, sed humi se volutat, cor magnis anxietatibus amigitur, & deliquia patitur: admodum nauseabundus est, nec quicquam vomere potest: oculorum album eia, sive cornea tunica sanguineum colorem contrahit, de inflammatur; torvum intuetur: pulius inordinatus,& ctiam respiratio: atque inprimis rigor universium corpus Occupat, praesertim autem extremas partes,
idque secundum veneni, quod haustum est, qualitatem. Nam si venenum frigidum sue rit, universum corpus frigescit, praesertim pedes, manus, & facies; frigoreque delectatur; attonitus de quasi stupidus evadit. Sin autem calidum fuerit venenum, saxi torquetur, atque summo ardore intrinsecus corripitur, ut torreri videatur. Ceterum ad facilius dignoscendum venenum, diligenter consideranda sunt quae evomuit aeger, ut ex colore sudicari possit, quale sit venenum: singula enim peculiarem habent colorem. Agnito hac ratione, sive ex relatione, sive ex indiciis,veneno, per ejus contrarium cura molienda, ad extinguendam de tollendam ejus malignitatem : de quibus te- mediis veteres omnes Medici abunde scripserunt,tam generatim adversus omnia venena, quam sigillatim adversus singula: peculiare enim habent singula contrarium, quo corrigitur ejus malignitas.
Pessima signa in veneno insectis sunt, frequentia animi deliquiar oculorum inversio Se inflammatio, linguae tumida&nigrae exertio. pulsus debilis & formicans, frigidus si idoluniversum corpus occupans, praesertim extremas elus partes, de pectus: si sumptis quae vomitum cient rebus, vomere nequit: si perturbatum sit cerebrum, quod peculiare est in omni genere veneni, sive hausto, sive ab ictu virulenti animalis illato, in tantum ut ameniates de quasi furentes evadant; quod Iethale est indicium. Ut autem melius agnosci queat quale fuerit venenum, observandae sunt cibi de potus
reliquiae, ut conspici queat quid illis admixtum fuerit, quod ex colore, odore, gustu deprehendetur: aut si cuipiam animali obiiciantur, nempe cani, seli, gallinae, quae symptomata inducent, Obiervandum: nam si moestum erit , indicium, cibum infectum
412쪽
fuisse, si vero moriatur, venenum validum fuisse. certum est indicium. Dei, reliense veneno: ante omnia provocandus est vomitus, quo nihil utilius, ne venenum per venas & arterias disipergatur, & ad cor pcnciret: nam si eo pervenerit, solus Deus medelam adferre potest. Quapropter illico ciendus vomitus, ut venenum eiiciatur, antis quam c ventriculo transeat: id autcm fit digitis in guttur immissis, aqua calida hausta,&, quod magis vulgare est, epota tanta quantitate olei dulcis, ut plenus fiat ventriculus, faciliusque reiiciatur quidquid in illo continetur t retinendum vero aliquanto tempore, deinde immisso digito. aut penna vomitus provocandus; idque ro petendum, donec intelligamus omnem cibum N potum qui damnum attulit, relectum esse. Si porrh oleum vomitum non cichit, alia medicamenta vomitum excitantia danda erunt, a debilibus auspicaniado, qualia sunt, anethi, chamaemeli decuctum, raphani semen & similia, addita isi opus fuerit) agarici drachma: nam praeterquam quod valenter vomitum ciet. peculiarem sic altate in habet veneni vim infringendi. Nonnulli tamquam magnum arcanum, aquaestit latitiae florum mali aurantii tepidae quadrantem praebent: nam & vomitum provocat, Mocculta facultate veneni vim extinguit. Salubre autem est, medicamentis vomitum cientibus, venenis resistentia misceri, veluti Theriacam , Mithridatium, & usimodi alia, de quibus deinde agem M. Nostro saeculo inventa est olei extractio, quod a Vitriolo nomen habet, quoniam ex Ioatramento sutorio, sive vitriolo, elicitur, quo nunc nihil magis excellens agnoscitur ad expellendum venenum, ejusque malignam qualitatem extinguendam: sex enim illius
guttae ex aqua cordiali sumptae, vomitu venenum expellunt, GuΝqtie nratignitatem totis lunt. Sed non modo ad eam rem utile est hoc olcum: enim cliana multis aegritudinibus confert, ut docet Evonymus, magnus chymista, Z Valde peritus in extrahendis medicamentorum liquoribus. Itaque, quisquisaeeri, qui venenum hauserit, curam suscipiet, imprimis vomitum ciere debet: nam totius curae id caput est. Recto p r vomitum v neno, dabuntur aegro medicamenta facultatem habentia cxtin guendi & tollendi malignitatem a veneno impressam ventriculo Wnob; horibus partibus: eamque ob causam inquirendum quale venenum ager ha 1 serit,ut, illo cognito, illico eonsulamur Diostolides, Galenus, Paulus, Avicenna, id alii auctorcs, qui peculiaria remedia adversius singula venena tradiderunt. Quod si venenum in ii. testina descenderit, ut vonai-turciici nequeat, lenitivis clysteribus utendum erit, qui per siccessum cilciant venenum quod ad eas partes penetravit. Si non constet quale venenum sit haustum , subsequentia symptomata observanda
erunt an cx calido veneno oriantur, qualia sit ni faciei inflammatio, ardor internus , punctiones per universum corpus, oculorum rubor, unguium tumor, sitis ingens cum calore, ardore te punctionibus in ventriculor tum enim certum crit calidum esse venenum M propterea praescribenda esse remedia quae venenis valde advcrsi sunt, S noxium illum calorem interioribus partibus infixum tollant, medicamenta valde frigida S cordialia cumbezaardicis medicamentis propinando, ilhMjue supra nobiliores partes foris applicando: de ei bus dandus facilis concoctionis bonique alimenti, temperatus rebus frigidis cordialibus, quae veneni malignitatem extinguant. Si vero symptomata indicent frigidum fuisse venenum ; ut somnus profundus, stupor lethargi instar, membrorum rigor, faciei pallor: tum . praeter beZaardaca medicamcnta, calefacientia danda sunt, quae frigus internum & externum tollant, corpus S nobiliores partes fovendo medicam eritis ad eam rem convenientibus, & utendo variis diversionibus& calefacientibus remediis, quaeque veneni malignitatem extinguant, ac cibum eiusdem facultatis administrando. Praebenda itaque remedia ad morbi ex sumpto veneno orti curam pertinentia, non neglecta praecipua intentione, quae est,ut veneni malignitas medicamentis de remediis infra tradendis tollatur. QEA N D o aeger ignorat qualo venenum hauserit, nec symptomata id indicant, credendum est ex illorum esse gencre, quae tota proprietate noxia sunt, eaque omnium m xime perniciosa. Tunc major cura necessaria est: vomitus ingens, ut dictuna est, prou candus, &, si, in inrestina penetravit, lenitivo clystere alvus eluenda, deinde aegro medicamenta praebenda, quae tota proprietate venenis resistunt, BeZaardica appellata, quibus semper utetur in cibo de potui partesque nobiles interne de externe roborandae: cibis insuper utendum multi alimenti, expressione aut alia ratione praeparatas: quibus alexipharmam admiscebuntur, de quibus postea acturi sumus. Ista autem cura non modo in aegris, qui
Occultum venenum sumpserunt, adhibenda, sed etiam in his qui veneno cognito insecti, quod sua qualitate noxium est: nihil enim naturam aeque prosternit&debilitat atque
413쪽
M v LT A porro sum medicamenta peculiarem facultatem adversus venenum habentia: quorum nonnulla simplicia, alia composita. Quoniam autem in utroque genere varietas est, de iis quae magis usitata,& frequentiore experientia probata sunt, agam. Intcr composita, praecellit Theriaca Andromachi , quae, si recte composita fuerit, inter ea qtiae adversus omnis generis venena praescripta sunt, primas obtinet: dc liret ad legitimam illius consectionem nonnulla desiderentur, si tamen diligenti cura conficiatur, mirabiles enectus praestare experimur, non modo cum proprio liquore stillatilio sumptant, sed etiam virulentorum animalium puncturis& morsibus impolitam, imo ctiam tuanoribus pestilentialibus. Mithridatium etiam in hoc morbo nobile est, & interdum Theri cae vicem praebet. E citriis malis & Smaragdis paratae consectiones, miraculose simi in omni genere veneni. Terra sigillata adhuc praecellit, praesertim in febribus malignis. Thcriaca diatessaron venenis frigidis convenit, inprimis rabiosorum animalium morsibus. Sunt SI alia multa medicamenta composita, venenis resistendi facultatem liabentia: sed jam enari ata reliquis praestant, S expetientia magis comprobata sunt. VARi A sunt etiani simplicia medicamenta: Sed omnibus antefertur mnia illa terra a veteribus adeo celebrata, praesertim a Galeno ν quam ut lummodo observaret,quaque ratione illam Sacerdotes pararent, in Lemnon insulam, nunc Stali mene dictam, navigare non piguit: nec medicamentum simplex illa praestantius agnoverunt Graeci. Dictamnus legitim us in Creta insula crescens, ad quem caprae a sagittis toxico illitis vulneratae confugiunt: nam illum depascentes liberantur. Scordium, quod adeo insigni facultate praeditum est,ut a corruptione liberet, idque deprehensum Ex corporibus in acie caesis: quae cnim supra hanc plantam ceciderant,sine putrefactione aliqua diu inci rrupta remanseriim,quae vero suprastor dium non ceciderant, valde corrupta & immutata reperta sunt. Citra semen insigniter utile adversus venena, teste Athenaeo, qui longam de ea re narrationem instituit. tandem facultatem obtinebit Arantiorum Citro insertorum semen. Os excorde cervi valde etiam efficax est adversus venena,&syncopen. Idem praestat ebur, quod praeter virtutem alexipliarmacicam, admirabilem vim in ictem habere, frequenti experientia comperi. Omnes gemmae simili dote sunt praeditae,inprimis Hyacinthus, uniones,&omnium maxime Smaragdus, cujus grana decem sumpta, omnibus venenis prosunt, & morbis contagiosis, praesiertim in virulentorum animalium morsu & punctura-dysenteria,
malignisque febribus. Nihil ver5 praestantius comperimus legitimo unicornu , de quo pauca sunt tradita: solus Philostratus in Apollonii vita,venenis adversari scripsit: recentiores autem plura tradiderunt: sed multum interest ut sit legitimum, quia frequens adulterinum reperitur. Quendam venetum in hac urbe vidi ingens fragmentum habentem, quod quingentis aureis coronatis aestimabat, quique, me praesente, ejus praestantiae periculum secit in binis gallinaceis pullis, eorum cristas, filo toxico illito traiiciens, uni ex pullis pauxillum rasurae unicornu cum pauca aqua vulgari dedit, alteri nihil propinavit, qui post horae quadrantem portiti cui unicornu datum fuit, biduum vixit, nec cibum gustare voluit, tandem prorsus tabidus extinctiis est. Credibile est, homini propinatum, suturum ut non moreretur, quia meatus ampliores habet ad expellendum a te vencnum : deinde alia remedia dari potuissent, quibus addito unicornu) liberari quivisset. Ex omnibus istis medicamentis pulverem conficio, qui &manifesta qualitate, &occulta proprietate magnae cis caciae est adversius omnis generis venena, S pestilentes aut malignas febres, vel ubicunque hutnor aut venenosa materia insidet.
Id recipit Lemniae terrae aut boli armeni nostri videlice J praeparati pondus
aequipollens tres regales argenteos Hispanicos, seminis citri, scordii , dictamni, unionum praeparatorum, singulorum pondus duorum regalium, ossis de corde cervi, eboris, singulorum pondus unius regalis, unicornu & lapidis Beriar si haberi queant) pondus viginti
granorum: omnia in tenuem pulverem reducuntur, & decem auri solia admiscentur.
Hujus pulueris dosis est pondus dimidii regalis, cum aqua, ad aegritudinem quae curanda est, idonea. Per multos dies sumendus est luc pulvis jejuno ventriculo, miscendusque
agrorum cibis: magnarum enim est virium, ad tollendum veneni fomitem, ejus malignitatem reprimendam , cor partesque nobiliores roborando tollendam noxiam veneni
qualitatem ipsis impressam. Vtilis etiam est in pestilentibus Je malignis febribus: nam venenosam illarum qualitatem reprimit; quae nisi tollatur,inanis est Omnis cura. Dari etiam poterit iis qui a virulentis animalibus praemorsi aut icti sunt, ad extinguendam veneni malignitatem. Ceteriim licet hic pulvis tanta vi polleat in his quae diximus: magis tamen excellit lapis Meare,quia in illo consistunt omnes supradictae facultates, culta quadam pro prietate & caelesti gratia in illum infusa adversus venena. Qui, si reperietur, praestantissimum cst omnium remedium, ut in sequentibus demonstrabimus. - ά .
414쪽
V ARi As habet hic lapis appellationes: nam Anabibus dicitur,
Indis Metam, Graecis Alexi pharmacum, Latinis Contra venenum, Hispanis Ilae. aba Conιra vene 1 ι myos, hoc est . Lapis venena & animi deliquia curans. Conradus Gesine rus in Animalium quadrupedum historia, de Capra montana agens, scribit, hoc vocabulum hebraeum essemam Bel hebraica lingua Dominum significare.
venenum, quasi interpretareris Dominum veneni: nec immerito sanctale nomei oblitaei, quandoquidem ita venenis resistit, ut illa extinguat & tollat, non secus ac illorum dominus. Hinc fit, ut omnia medicamenta venenis rellitentia, per cxcellcntiam nuncupentur.
Iste lapis in internis partibus cujusdam animalis Capra montana appellati generatur: lapides autem in animalium corporibus generari, vulgare cst, praesertim in homine, qui nullam corporis partem h bet in qua lapis non generetur : sic etiam in avibus, piscibus reptilibus. Plinius cap. X. lib. xxviii. Historiae naturalis, cervos, speluncas in quibus colubri &serpentes versantur, adire scribit, quos suo anhelitu eliciant & vorent: usque facere vel ut se ab aegritudine quadam liberent, vel ut juvenescanti diuturnae cnim sunt vitae. Arabes addunt serpentibus illis a cervo devoratis, lapidem BGν hac ratione generari. In legionibus ad Orientem sitis quadrupedes reperiuntur cervi appellatae, qui aestate
vitulentorum animalium iistic frequentium & valde noxiorum ob regionis illius servo. rem) cavernas& antra adeunt, eaque suo anhelitu educta proterentis, occidunt, d inde devorant: cumque saturi sunt, sestinanter ad aquosa loca progrediuntur. totosque se in aquam mergunt, praeter anteris rem capitis partem, ut resipitare possint: idque agunt, ut aquae frigiditate ingens calor, quem devoratis noxiis animalibus conceperunt temperetur, istie persistentes nihil bibendo, donec ingens ille calor temperatus & sublatus sit. Dum autem in aqua haerent. in oculorum angulis generatur lapis, qui ex aqua egressis decidens, in medicum usuin colligitur. Haec, ut brevibus verbis comprehendam, iesibunt Arabes. Ego vero ab illis qui ex Orientali India redierunt, quique Sinat una regionem superarunt,hrius rei vetitatem diligenter sciscitatus sum, quae ita se habet. IN India supta Gangem, quam Ptolemaeus ab ubertate & opulentia adeo celebrat, certis montibus Sinarum regioni vicinis, animalia cervis valde similia reperiuntur, cum magnitudine , tum agilitate de aliis notis, exceptis quibusdam partibus, quibus cum capris magis conveniunt, ut cornibus, quae, veluti caprae dorsum rellexa habent, &corporis forma, unde nomen illis inditum Caprarum montanarum; commodius ta non mea Dpi nione Cervb caprae vocari possent, propter partes quas cum cervis N capris similes obtinent. Istae porro Cervi caprae in illa regione eadem agunt, quae Plinuis de cervis scripsit: ferarum enim antra subeunt, & suo anhelitu noxia animalia cducunt & vorant, deinde ad loca aquosa se conserunt,in quibus se mergunt,donec veneni vim extinctam esse sentiant, ab aquae potu prorsus abstinentes. Deinde aqua egressae, multas salutiferas ct insignium facultatum herbas per arva depastum eunt, quas naturali instinctu venenis r sistere agnoscunt: eaque ratione, naturalis caloris auxilio, ex veneno ab illis devorato de pallis herbis, virtute quadam specifica infusa generationis tempore in internis ipsius animalis partibus & aliis cavitatibus magni & parvi lapides generantur, intcr reliqua medicamenta venenis adversa, nobis hactenus cognita maximae admirationis &essicae . Es T autem illud animal lex corum relatu qui ex illa regione redeuntes animal conspexerunt in quo reperiuntur isti lapides, cervi magnitudine, de ejus quali sormae, biliis duntaxat cornibus praeditum latis, & extremo mucronatis atque in dorsum valde recurvis,
breves pilos habens cineracei coloris cui admixtaru do: in iisdem montibus, aliorum etiam colorum reperiuntur. Indi, vel telis, vel laqueis, vel decipulis illa venantur de m ctant: adeo auwm ferocia sunt, ut interdum indos etiam occidant, agilia praeterea &ad saltum prona: in antris vivunt, gregatim Oecunt: utriusque sexus, mares videlicet Si sem nae inveniuntur, vocemque gemebundam edunt: lapides autem ex interioribus intestinis aliisque cavis corporis partibus educuntur. Diligentes porro sunt Indi in illis venandis, ob ingens precium quo Lusitani mercatores, istic negotiantes, lapides redimunt, quos in Sinarum regionem transserunt, inde in Molucas,& ex Molucis Calecutium, ubi majorcst illorum negotiatio, & tam ingens prccium, ut legitimus lapis quinquaginta coronatis aureis aestimetur, perinde atque hic.
Dum haec ictitabam, quoddam animal conspectam ivi, huic ni fallor simile, quia
415쪽
DE LAPIDE BEZAAR ET HERBA sCORE NE LA. 9 omnes notas habere mihi videbatur, quibus modo descripta praedita iunt. Est aulcm ex longilaqi is rcgionibus per Asricam generoso Archidiacono Ncbiensi delatum, magnitudine cervi, capite S ore cervino, agile instar cervi, pili Jc color cervino similes: corporis forma capram refert; nam magno hirco simile est, hircinos pedes habens de bina cornua in dorsum innexa, cxtrema parte contorta, ut hircina videantur; reliquis autem partibus cervum aemulatur. Illud autem valde admirandum, quod ex turre se praecipitans in cornua cadat sine ulla nox 1, perinde subsultans& resiliens, atque pii 1 vento plena. Vescitur
herbis, leguminibus, pane, omnibusque cibis qui illi praebentur: robustum est de ferte a
catena vinctum, lula Omnes funes quibus Iigabatur rodebat rumpebat. Praestolor donec moriatur aut mactetur, ut, an lapidem Bezaar contineat, observare queam.
VARi A porro est horum lapidum forma: alii enim osticuli dactylorum instar oblongi
sunt, alii castanearum sormam aemulantur, alii rotundi tamquam orbiculi, alii columba - varie M. rum ovissimiles: unum habeo hoedi rencia perscctu referentem: omnes autem utraque cxtremitate obtusi, non mucronati. Ut autem hi lapides forma variant, sic etiam colore:
nam seperiuntur spadicet, fulvescentes, plerique ex viridi nigri cantes instar malorum quae insana appellantur, Italis , Hispanis 'rogenias, plerique etiam selini coloris, hoc est, venis illis praediti, quibus distincti feles algaliam excernetitas. saturi videlicet cine-racei. Omnes legitimi ex laminis seu corticibus invicem amplectentibus, miroque artificio compositis, perinde atque ceparum bulbi, constant: stantque istae laminae adeo laeves Scsplendentes, ut singulae magna arte expolitae videantur, imo ctiam sublata exteriore lamina, quae subest multo siplendidior conlpiciatur: ex qua notu legitimus esse deprehenditur: Letii; αἱ ... cujus notae periculum facere volens in eoqitem possideo. illi externam laminam ademi,& M. proxime subsequentem splendidiorem esse animadverti. Suiit vero istae laminae vel crassi res vel tenuiores secundum lapidum magnitudinem. I ener autem est lapis hic, de alabastri instar radi potest, atque si diutius in aqua haercat, dissolvitur. Interno neque cor habet, nequc corpus si a pra quod compositus si, sed concavus est 3c plenus pulvere ejusdem cum lapide siubstantiae, majoris que etiam quam ille essicaciae. itaque primaria S praecipua no- pnarari. κε ta est,iapidem esse legitimum, si eum pulverem contineat,quia adulterini illo carent Duλ- Αhus itaque dictis notis legitimus ab adulterino dignoscetur ii videlicet laevibus de quasi expolitis laminis constet, pulveremque interne contineat: quia adulterini neutrum habent. Nam quendam confringi vidi, ad observandum an legitimus esset,& laminis conitaret rsed in centro repertum granum aut semen quoddam, supra quod Indus impostor lapidem sormarat.
Guido de Lavaratis hujus urbis civis, qui universum orbem circuivit. ερ in Sinarum regione versatus est, mihi reserebat Indos inveniri, qui ex masia ipsis cognita adulterinos conficerent : verum binas ill s notas imitari nunquam potuisse, laminas scilicet de pulverem: addebat, pluris apud Indos aestimari, quam apud nos, quia illorum auxilM multos
Andreas Bellunensem libro quem de lapidibus inscripsit, ex Tipthasi Arabe reseri
pidem Bezaarem metallicum esse, eadem lue ratione ex suis venis erui, qua reliqui lapides, Em ad u-
Adai rantes, Rubini, Smaragdi, Achates: es iisdemque sententiae videtur esse Serapio,cum de hoc lapide verba faciens, ait. Vena huius lapidis reperitur in Syria. India, Zc Orient libus regionibus: sed uitiusque opinionem erroneam esse, ipse animalia Indorum venat rum diligeriti 1 capido quibus educitur,tum facultatum mani sesta expcraentia aperiae vincunt, ut docebimus. iam . .:
Serapio auctor est, s io etiam tempore hos lapides do prehensos esse id ulterino i scribit enim: Istaqvm Iapidum aliqui nullam facultatem advorsus venena iurent,ut stiani. . 1 P ν ori lupide mullam apud Graecos aut Latmos auctores mentionem reperto. Soli resis; ia
Arabra rius meminerunt,&quidam Neoterici ; eamque ob causantitia bos auctores,&Latinos Neotericos producam, qui de illo scripserunt. 'γι s. In oti, EN Arabibus Memo plura de hoc lapide setipsit, Serapione, vim in Medictane valde A, sia. M Hrito,cap trecentetsi mo&sexto an quo multa delapulo Buzaar scitu digna explicat,quam m. Fidelicet praestans sit, adversus omne veneni genus, criuscunque tand qualitati l iit, M vrisu virulcntorum animalium moris de ictus: radicem enim de r lignam υeneni corporibus impressum mainguid& prorsus milit eum a morte liberans qui illo utetur. In pollinem autem redachim dat, iisdemque viribus pollere ait, sive Et beatur,sive 'rere inςρtin. Nam sumptus, sudorem provocat, M venenum ad exteriores corporis paries cxpellit, additque, siquis sinistrae corporis nudae parti applicatum gestet, nec a re neuo, nec aperniciosialiqua re ossendi,quia propria facultate,quovis modo corpori applicatus, veneni -- δεω eo insectos sanat: i)que non modo in illis praestamqui venenum hausissent,
416쪽
io NICO LAI MONARDIliausissem, sed quibus etiam vel insta de , veste, epistola aut aliqua alia re, qua offendimisim positum fuisset, valde uti Iis est, eodem Serapione teste , lila lapis ad virusen totum animalium morsus&icius, hausto elus pulvere: sudorem enim ciet, venenumque unive sthim ad partes externas propellit. Hujus lapidis pulvis perniciosiorum animalium mori. bus te ictibus inspersius, valde essicax est: nam veneni malignitatem tollit adeoque eommendatur, ut cliam si vulnera abl ujusimodi animalibus inflicta putrescere Λ: corrumpi incipiant, ea fanet: virulentis animalibus hic pulvis inlectus, torpida reddit, & vires eis ad. 1mit, sique parti, qua nocere solent, imponatur, etiamsi vulnera infligant, non sunt perniciosa, ut in scorpionibus experientia probatum, quorum ictus t parte qua pungunt illo pulvere inspersa) innoxii redditi senti viperis autem M virulentis animalibus, si iniiciantur aliquot hinus lapidis grana cum aliquo liquore, ilicd intereunt. Hac Serapio. Raetis, Galeni limia, vir inter Arabes multae eruditionis, in suo Continente seribit, Lapidem Bezaat flavescere, tenerum esse, & insipidum,cujus bis periculum fecerit, & ad ver sus Napellum, omnium venenorum perniciossissimum .compererit incacissimum. Scribitilissipet admirabiles facultates in hoc lapide observasse adversus omnis generis venena, quas in aliis Alexi pharmacis non reperisset, sive simplicibus, sive compositis, ut Thetiaca, aliisque Compositionibus, quia maior est hujus lapidis emcacia, quam ullius alterius m dicamenti. Idem assirmat in libris ad Almantarem scriptis. In venenis qu. e cor offendunt,& tota substantia noxia sunt, quam inanis est cura, nisi lapis Beraar sumatur hic enim re sistiti & addit. Ipse observavi, Napelli veneno, quod omnium maxime perniciosum,
Alius Mauritanus,valde eruditus Sc magnus Astrologias,Hamecia Benreripho appellatus, qui de lapidibus sub caelesti aliquo signo aut planeta sculptis, & quibus facultatibus sint praediti scripsit, in eo libro quem de plantarum, lapidum, animaliumque in medicum
usum receptorum viribus composuit,ait. Lapis Amaar omnibus venenis resistit: praeterea
ejus pulvis sumptus singularem facultatem habet adversus scorpionum ictus, & sculptus
gellatus, adversus virulentorum animalium morsius utilis est.
Abdala Narach, alius Mauritanus in Hispania natus, vir in Medica arte peritus; Lapidem Beriar, inquit,omnibus veneuis adversum, apud Mirama molinum Cordubae regem conspexi, cui venenum maxime perniciosum propinatum fuerat, sed lapide Beriat sta pio, prorsus a veneno liberatus fuit: ejus deinde rei gratia suum palatium illi dedit a quo lapidem quo sanitati restitutus fuerat) acceperat;regale profecto donum,quandoquidem Cordubense palatium, Alcaser dictum, hodierno die valde insigne adhuc esse, magn6que aestimari videmus: isque lapis valde commendatus esse debuit, qui tanto precio
Avemoar medicus Mauritanus in Hispania natus, municipio PGaIs r nuncupato. inter Cordubam de Hispalim, in suo Theysir scribit, quendam iam deploratum, ob valde n xium venenum devoratum, se liberasse propinatis tribus granis lapidis Beraar ex aqua cucurbitae: quod calidum suisse ex eo apparuit,quia sumpto lapide, iuericium colorem aget
Averrois medicus 3c summus philosophus, Hispanus, Cordubae natus, in Colliget quod de Medicina scripsit, Lapidem Bezaarem maxime utilem esse ait adversus omnes
noxiorum animantium morsus, praesertim vero scorpionum ictus.
Hasabas, tribus locis in quibus de venenis agit, lapidis Beraar meminit, sed succinctδadmodum, tenerum enim illum esse duntaxar dicit, deinde in aqua alteri debere, quae aegris veneno affect is propinanda sit. Rabi Moyses yptius, natione tamen Hispanus,mediens peritissimus, qui Galeni v stigiis prorsus insistit, cap. iii. Tractatus r. ii, quem de venenis conscripsit, de mediis camentis simplicibus, quae conveniunt iis qui a virulentis animalibus praemorsi sunt, agensi Medicamenta simplicia, inquit, nobis communia, quae magis utilia, fle multotum experiemia comprobata, reseram. Horum e numero est Citri semen, dcc. alterum est Smaragdus, ingens medicamentum adversus venenum, Ece. Tertii meminit Galenus,
quod est lapis Maiar, ex quodam animali eductus, glandi similis, colotis subvirescentis,
paulatim incrementum sumens, eamque ob causam laminis invicem complexis constans. Aiunt nonnulli in oculorum ataulis vervecum quorundana generari, qui in Oriente reperi ilia rure alii vero in eorundem vervecum sellis vesica inveniri; quae ententia inapis vera est. Alius est Beriat metallicus in AEgypto variorum colorum, quem veteres in suis scriptis valde celebrarum: vertim illius lapidis nulla constat experientia: nam perieulum feci, de nullam utilitatem adscrre deprchendi: illius autem qui in prant ictis animalibus reperiatur, sacultares multa experientia comprobatas novimus. Praemoliba virulento animali propi-
417쪽
DE LAPIDE BEZAAR ET HERBA SCORE ONERA. II 'opinatus, alit vulneri inspersus, Deo auxiliante, cum curabit. Experientia constat, tria ista medicamenta, semen citri videlicet, Smaragdum, & lapidem Bezaar in animali generatum, omnibus veneni generibus resistere. Idem confirmat cap. iv. Bina autem magni momenti spraeter iacultatest recenici: nempe ,hunc lapidem in fellis animalium vesica generari, quod rationi valde consionum lapides cnim in multorum animalium felle nasci videmus) alterum , quod paulatim incrementum sumat, ut ex laminarum I ructura
Avicenna, vir adeo celebris, de hoc lapide nihil peculiariter scripsi, quemadmodum hostisa..de multis aliis rebus solitus, qui tamen, ctim in Persia natus, civitate Bagora, ejus rei majorem notitiam habere debuisset, quam Mauritani in Hispania nati, qui adeo peculiarem ejus mentionem fecerunt: ejus duntaxat meminit cap. IV Secundi canonis,de medicamentis agens, quae propria facultate venenis resistunt, in exemplum producens Theriacam &lapidein Bezaar, deinde utrumque interea recenset, quae sanitatem conservam & spirituum efficaciam ut venenum a se propellere possint. Et cap. Iv. Fen. v I. lib. I v. tum in v'. tribus locis, vel sus venena lapidem Bezaar celebrat: idem in cura sellis viperae, valde
commendat: sied ii loci adeo breves & mutili sunt, ut de iunctorie At cursim Jumtaxat de illo agere videatur, & ca ex sie non deprompsisse, sed ex Rasis octavo Tractatu. In eodem enim capite, lapidem Beraar valde utilem esse dicit, si reperiri possit; unde apparet quanta dissicu latc consequi illum licebat. Et in cap. de his qui Napcllum sumpserunt: Lapis, inquit, vocatus Bezaar, colore flavus, purus, S probatus; ad distinctionem videlicet adulterinorum, qui etiam illo te mirare reperiebantur.
Hi sunt veteres Auctores Arabes, quos de lapide Beraar scripsisse comperio, iique non pauci, qui suo tempore illius notitiam habere debuerunt, propter commercium quod Maroci Reges in Indiam Orientalem exercebant , praesertim autem in Persiam, pcrquam merces & alia magni precii ex India adferebantur. Id mihi assirmavit vir illustiis,qui multo tempore Regis Lusitaniae vicarius in India fuit , hujusque lapidis notitiam ,&qua ratione ex animalibus extrahebatur, quaque forma praeditus, consequiitus est, quod ma
gnam lucem mihi attulit in his quae scripsi. Ipse autem illius lapidis periculum fecit,& ejus
1acultates a multis aliis feliciter exploratas vidit. Ego vero in illo ipso viro, unius, quem possidebat, omnium quos unquam viderim maximum &praestantissimum, periculum feci in longo & dissicili morbo, quo correptus fuerat, moestitia anxietateque accedente; sibi enim vcnenum propinatum esse metuebat. Meo consilio per plerosique dies mane tria
grana pollinis litus lapidis Buraar ex buglossi stilla titio liquore sumpsit,&plene liberatus cst
PLURIMI neoterici medici, lapidis Beraar meminerunt, & eum in suis libris adversus Omnis generis vcnena, variosque alios morbos valde extollunt: quidquid vero singulis scriptum reperi mus, in medium proseremus. Matthiolus Senensis, vir doctissimus, suis in Dioscoridem Commentariis lib. v I. enumerando medicamenta quae propria facultate venenis resistunt, lapidi Beraar magnas facultates tribuit, illumque reliquis medicamentis venenum profligantibus anteponit, &sere ea recenset, quae ex Arabibus in mcdium attulimus. Andreas Lacuna Sego bicnsis,quem docti viri Galenum Hisipanicum appellarunt,com-- mentariis quos Hispanico idiomate in eundem Dioscoridis lib. v r. sicripsit, refert quam ad mirabile sit lapis Eeχaar remedium adversus omnis generis venena, virulentorum anima- sum morsus,& epide micas malignasquc febres: essicacem etiam esse in Epite plia,cal Ium renibus eiicere,&pollinem ex vino propinatum, calculum in vesica comminuere.
Hunc etiam lapidem in montanis quibusdam Persae capris generari refert,legitimumque laevom , splendentem, squamosum, stiabilem esse debere, coloris praeterea ejus maliquod in salium vocant, valdeque celebre esse medicamentum, inter Principes fi illustres Viros, ad ea quae jam relata sunt. Valestus da Τaremo, percelebris suae aetatis meditus Mediolanensis, Tornam irae disci- visti. d. Pesus, libro vi I. Praxeos, hunc lapidem Beraar valde praedicabat contra venena&alios morbos , ob ejus insignes facultates sua aetate experientia comprobatas adversus venena. sanctius Ardonius de Pisauris, medicus Italus, in libro quem de venenis composuit, la- 3 4 μ δε Pidem Bezaar valde comm cndat, Omnibusque medicamentis simplicibus & compositis 'si '' 'veneno resistentibus, aut virulentorum animalium morsius curantibus praesert: idque multa & longa experientia se observasse ait. Amatus Lusitanus, vir nostra aetate eruditus, qui dum haec scriberemὶ Ragusae vivo fli , --bat, Commentario in lib. i I. Diostoridis de genitali cervi agens, perdocte de lapide Nar scribit, ut vir Lusitanus,&qui multa a suis civibus ex India reducibus intellexerat. Lapis,
418쪽
ix NICO LAI MONARDILapis, inquit, Beraar glandem forma refert,coloris cinericii, subobscure ad caeruleum tendentis,ex multis laminis constans; ideo BeZaar vocatus, quod praestantissimum sit adversus
omne venenum remedium. Ex animali uni cervissimilium, quae montanas capras appellant,interni ς partibus in India eruitur: clus tria grana ex aquaistillatitia florum arantiorum, Hispanis qua ae altar nuncupata, propinata, praestantillimum sunt remedium adversus omne venenum, ex aqua Vetooxalidis seu aceto tir, epidem iras sebres curant, earum malignitatem extinguendo: cum stillatilia portulacae aqua, vermes, si febris adsit, necant: nulla febris conjuncta, ex vino. Praeterea pervicacem lateris dolorem se cum illo curalse ait, etiam si maligna qualitas admixta esset. Toxico insectis datus cum medicamentis v mitum procurantibus, cum vomitu Venenum expellit; iis autem qui vomitu rejecerunt, per sudorem aut alvum educit. In febrium paroxysmo datus, a febre sudorem excitando plerumque liberat. Cura Lxxi v SI LXx XII i Centuriae tertiae, ad epide micas febres lanandas, lapidis Beaaar tria grana ex aqua ad eum morbum accommoda dari scribit, veneni
enim malignitatem in similibus febribus extingui, idque remedium csse praestantissimum. Apud Indiae porro Reges hunc lapidem magno in pretio haberi ; Id autem verum esse apparet, quandoquidem in prima illa expeditione, Rex Cochin inter reliqua pretiosa dona, maximi muneris loco, lapidem Beraar nuce avellana paullo maiorem, Regi Lusitaniae misit, qui intellecta ejus insigni facultate) valde aestimatus hic fuit : isque lapis omnium
primus a Lusitanis fuit in Hispaniam illatus: postea autem plures inde retulerunt, conspectis magnis curis quas Indi cum eo lapide agebant. Sed etiam iuim liodierno die cum adamantibus, rubinis, aliisque preciosis mercibus, quas ingenti P uniae summa vendunt, adferre selent. Nicolaus Florentinus, inter eos qui illa aetate vixerunt, vir maximae cruditionis, sermone quarto, tractatu quarto, capite nono, Lapidem Bera ar valde ceschrat, eaque omnia dicit, quae Averrois N Serapio, nihil de suo promens, quemadmodum nec in reliquis Omnibus quae scripsit. Ioannes Agricola Ammonius, Germanus, qui de nostri temporis simplicibus medicamentis scripsit, libro secundo de Lapide Begaar agens,efficacissimum prorsusque divinum
csse advcrsius venena medicamentum, tum etiam in virulentorum animalium morsu,
dicit. Hieronymus Montuus, Henrici Galliae Regis medicus. tractatu de Cheirurgicis rem diis, inter medicamenta venenis resistentia, primarium locum lapidi BeZaar hac nostra aetate tribuit, multaque cxperientia id observasse in multis illustribus viris, scribit. Antonius Musia Brasavolus. Arrariensis medicus doctissimus, in corum quae supra Mesue antidota scripsit, prologo, Historiam narrat quae Drrariae accidit multis veneno insectis: rejecto enim veneno liberatos fuisse ait, vitrioli oleo, Sc lapide BeIaar sumpto. Conciliator, ritrus de Abano nuncupatus, Patavinus, vir sua aetate valde doctus , Tractatu de venenis cap. LXX X l. Beraar, inquit, antonomastice vocatur a certo lapide Bezaar appellato, cuius peculiaris facultas venenis lethalibus resistendit statim enim liaberat absque alterius antidoti, ulliusve medici auxilio: & sic per excellentiam dicitur BeZaar Omne medicamentum, ii veneno, morte, aut gravi aliquo morbo libcrans: quis
ruis autem istum lapidem gestarit, ab omni lethali morbo securus esto. Insuper Edwarum Angliae Regem,isto lapide liberatum fuisse a veneno Q lethalique vulnere, quod SH-tanus acinace toxico illito ipsi inflixerat, in acie apud Acaronem civitatem , transmarina illa adversus Mahumetanos expeditione: nam cum nunc esset morti vicinus, propinatum
illi fuisse lapidem Bezaar, a Templatiorum summo Praesecto, ordinis tum magnae existimationis, valdeque opulenti: addit praeterea, se alium lapidem conspexisse laevigatum ,ra- sibilem ut gypsum, pulverulenti coloris, magno aestimatum. Conradus Gesinetus Tigurinus, libro quem de animalibus quadrupedibus conscripsit, de capra agens, lapidem Berrat valde celebrat adversus omne venenum. Sum M alii Auctores qui hujus lapidis meminerunt, sed breviter admodum, de illum adversus venena in genere & particulatim duntaxat praedicam, quorum nomina non I censeo, quiajam enumerati sussciunt ad conciliandam auctoritatem apud eos, qui illo utavolent.
N v NC superest, ut quae de ipse exsterientia comperi, in medium adseramus, ad cons mandam ejus Λ admirabilis illius esticaciae auctoritatem: ut agnosci possit, ea, quae suprYdicti auctores scripserunt, manifestis exemplis comprobata es . Decimus quartus jam agitur annus, quod Ill ' Dux de Briar a Domino Ioanne Manti que admonita fucrit, in aula frequentem usum esse Lapidis Beraar, adversus animi det quia: crat autem Ili ' huic seminae filius isti morbo ab ineunte quasi aetate valde obnoxiusi
419쪽
r g LΑpi DE BEZAAR Er HERBA s COR ZONERA. t 3 cumque illius silutis admodum cupida esset, singulare aliquod remedium requirebat,
clim ordinaria medicamenta, qua 1aoctissimis medicis ptiescripta fuerant, nihil promiste animadverteret. Intelligens ergo, quantae efiicaciae esset lapis Bezaar, negocium mecium communicat: valde insolens mihi id visum est, quia illius nullam aliam notitiam habebam, praeter eam quam in libris scriptam compereram; sed neque existimabam, in his regionibus reperiri : eam ob causam illam submisu oravi, ut in illo adquirendo omnem diligentiam adhiberet; mihi enim cara erat illius adolescentis calus, ob insignes eius virtutes, , multam in omni scientiarum genere, atque in omnibus aliis rebus Ili ustri viro necessa riis doctrinam: tum etiam ut lapidem maximc a me desideratum conspicerem. Allati tandem sunt v lyssi pona. Genuensis cujusdam opera, bini lapides probi auro inclusi, ossis dactyli magnitudine, paullo tamen crassiores, colore praediti Ex viridi nigricante , instar malorum quae I nsana appellantur. Itaque communi consensu statutum est, ut corripiente illum inopinanter animi deliquio, lapis illi praeberetur. Vesipere quodam in syncopen incidit, illico secundum ordinem in aula consuetum tria pollinis unius lapidis grana in stillatitii liquorisbuglossi sufficienti quantitate ditat uti in os eius apertum injecta sunt,quae cum difficultate degluttit. Deinde, quanto tempore ad symbolum apostolicum bis recitandum necessarium opus fuisset, tam facile animi deliquium ipsum reliquit, ac si illo correptus non fuisset. Perspecta tam insigni lapidis facultate, magna in aestimatione illum habui , mus; praesertim cum observaremus, quotiescumque daretur lapidis pulvis, illum tanta facilitate ab animi deliquio liberari: nam manifeste apparebat, pulvere non exhibito, animi deliquium longo tempore durare,& cum difficultate ab eo plene liberarii dato autem pulvere, subito & facile ad se redire, perinde ac si nullum passus esset animi deliquium. Illustrissima itaque Dux semper in marsupio cam pulveris quantitatem gestabat , quae pro una dosi necessaria erat, ut, corripiente illum animi deliquis, facilius propinati posset, & ipse breviore tempore liberaretur. Illud etiam accessit commodi,quoa postquam pulvere uti caepit,adco frequetuer syncope molesta non fuerit. Hac re considerata, Il Duci dixi,
ex medicorum praxemis, ea medicamenta quae morbum aliquem curant, posse etiam praeservare, ne in illum incidamus; eamque ob causam, commodum mihi videri,ii singulis diebus arane pulverem sumereti fieri enim posse, ut continuo illius ulla, vapor cerebrum subiens, qui ex venenosa S maligna aliqua qualitate generatus erat, absumeretur, & lapidem, malam illam qualitatem extincturum, vaporemque ex un iverso corpore aiit ex peculiari aliqua corporis parte ascendentem, absumpturum , & , sublata mali radice atque origine, ipsum liberum futurum. Id igitur factum, dataque sunt illi singulis diebus inanὰ jejuno ventriculo tria pulveris grana, ex Buglossi stillatitio liquore. Deo porro favente, adeo efficax fuit id med iramentum, ut ab illo die quo uti caepit usque ad ejus interitum, animi deliquium nunquam illum corripuerit: pluribus autem quam decem post annis alici morbo extimaus est: per sex vero continuos mensies,nullo die intermisso,pulvere usus est. Deprehensa tanta adeoque manifesta lapidis efficacia: cum nobilis adolescens semitra, I I cui nomen Maria Catano, multo tempore animi deliquiis amicta fuisset,&, Iicet magni medici medicamenta illi praescripsissent, tales syncopes interdum pater tur, ut decem aut duodecim horas durarent, easque singulis paene diebus; jamque adeo imbecillis esset, ut
multo tempore lectulo non surrexisset, evocatus sum ad illam: animadvertens autem me
dicamenta ab aliis praescripta nihil opis attulisse, relictis vulgaribus remediis, quibus alumedici multis annis usi fuerant, Vlyssi pone Lapidem Beriar adferri jussi. atque ipsi, priopurgatae, lapidem ordine quo decet exhibui: ex illo tempore quo uti capit, in hunc usquo diem si amplures sunt quam duodecim anni in nunquam animi doliquium passa est: lapidem autem integrum da li magnitudine absumpsit. M. Eo tempore Lacentiatus Ludovicus de Cueva, vir in sua arte doctus, venenosum quida tablviae ui. piam imprudens sumpserat; atque ilico adeo gravia symptomata sunt subsequuta, ut brevi moriturus videretur :&licet medicamenta vomitum cientia, Thetiam, aliaque remedia venenis resistentia illi administrata essent, ad eum accessitus . adeo aegrum depreliendi ut ejus salutis exigua spes esset. Animadvertcns autem venenum ejus morbi occasio iam
esse,&quam inutilia fuissent medicamenta illi exhibita, ipse requisitum ivi lapidem Bezaar, quem'nulli bi reperi. praeterquam apud supra memoratam Domin. im Mariam .rano, cinduntaxat interior pulvis restabat, sex forte grana pelidens: pulverem ab ipsa ac reeptum in duabus chartulis reposui, magna laetitia assectus,me remedium o, qui tantope.
re illo indigebat, reperisse: ad eum regressus, magis amictum reperi, quam quispiam existimare postet. Ilico tria pulveris grana quae attuleram chartulae involuta, eum aqua stilia latitia bugristi propitiavi. atque intra temporis spatium, quo symbolum Apostolorum tetrecitari posset a pulvere pto, manifeste symptomata, angustiae, animi deliquia miti-
420쪽
gari,&cessare caepetunt, sicut sub noctem jam meliusculὰ haberer, & libera mortisperi. culo scui adeo vicinus fuerat esset, S postridie sanus appareret; plurimunδ tamen per mul tos dies amictus, ob praecedentia symptomata. tr. Eodem Licentiato Ludovico de Cueva ad venationem cum nobili viro profecto, unus e famulis aquam hibit e lacuna stagnante valde corrupta, & venen iis an ina alibus plena, atque statim adeo amictum se sensit, ut loco se movero nequiret, intumescente alvo S re liquo corpore, magnisque angustiis pressus S animi deliquiis, vomens Sc sudans, ut transversim equo impositus, in proximum pagum vehendus esset radii thitis auteni quibus dani remediis,datus Eclapis Bezaar,quem nobilis ille vir gestabat in similes eventus: tuit autem
pulvis ille adeo utilis, ut postridie cum suo hero proficisci posset. Iam v. Puellula quaedam venenosum quidpiam odit, ex quo subsequuta sunt gravia admodum
symptomata,qualia inducere selent venena: cium autem modica remedia nihil prodessent, auctor sui, ut Lapis Beraardaretur; Sc statim convaluit. Epilepticis etiam pueris praescripsi, quorum plurimis valde prosuit. Deinde his qui a Verimbus infestantur: in quibus ad ui 1 a. mirabilis est efficaciae: nam eos expellit, a symptomatibiis liberat quae parere solent. Idem praestat, quocunque in morbo materia aut humor inest v cnenosus. Iit nulla autem re magis manifesta apparet ejus emcacia quam in peste: cum enim in Germania pellis valde grassaretur, quotquot lapidem Beraar sumpserunt, plurimum illis profuisse atquido apparuit. Eius autem factum es periculum in Xenodochio quodam, in qlio erant pesic correpti: duobus propinatus est lapis, aliis minime , qui sumpserunt, ii rati sunt, reliqui duo extincti fuerunt. Tum multis ista lue correptis exhilaltus est, quorum nonnulli binos carisbunculos, alii tres haberent; qui omnes liberati sunt. Huius exempli testis suerunt multi
magni nominis&nobiles viri, tum etiam plebei. In moestitia&melancholia valde etiam utilis est hic lapis. Imperator Caresus V. selicis memoriae, in hunc effectum saepe sum cbat; atque ellatia lumpseruiu plurimi qui sinu manifesta causa tristes sunt&anxii, quia tristitian adimit, de alacres reddit qui co utuntur. Multos admodum anxios, Se animi deliquio amictos melancholscosque vidi, qui sumptis limus lapidis tribus granis ex aqua buglossi, sine dissicialia te liberati fiant. In malignis decpidemicis febribus, admirabiles sunt ejus vires, quia malignitatem tollit, & veneni qualitatem extinguit; quod inprimis medico procurandum est: nam nisi primium ea tollatur, frustranea estoninis cura. Plerique pellis tempore hujus lapidis fragmentum more gestare lent, tum quando a veneno, aut venenosa aliqua materiali binietuunt. Valde etia inutilis est aqua, in qua maceratus est hic lapis, iis qui pestilente aut maligna febre corrc. pti sunt. Nobili euidam omnes famuli maligna febre quam Hispani moret a appellam correpti' fuere: lapidem Bezaar in aquae pleno cantharo maceravit, de hac aqua Omnes aegros bii, rejussit, oui deinde a morte liberati liint. Eam ob causiana multi in aqua quam hibere dc-bent,assiaue hunc lapidem tenent, dum aegri sunt,quia ad tollendam febris malignitatem utilis est,& cor roborat. Neque istum m doemcax est hic laput in rebus xiis N vene--4 ηε ct nis: verum etiam in aliis morbis, ut experientia dcmonstrat. Nam II in vertigine S: in
obstructionibus valde prodest; quod hac ratione deprehensium eth. Monacha quaedam animi deliquium & obstructiones patiebaturi sumpto lapide ad curandam sym: en, si
mulab obstructionibus libera evasiti mensesque, qui diu obstrum fuerant copiose fluxerunt. Valde etiam utilis est iis, qui sublimatum. aut corrodens aliquod venenum hauserunt, quia veneni malignitatem, symptomataque tollit: in corrosionibus tam n convenientia remedia etiam adiicienda, quia alioqui in illis nullius emcaciae esset lapis. Lae in isto casu plurimum commendatur, magna quantitate & frequenter ingestum : nam praeterquam quod admirabile est remedium, in corrodentibus venenis eo utendum est, quoniam Venenum per vomitum expellit, et iisque malignitatem extinguiti vera enim cit a tidotus adversus corrodentia venena: deinde illo epoto, lapidis pulvis dabitur, aut aliquod ex praedictis medican entis veneno resistentibus. f ΠSed insignis etiam essicaciae est hie lapis in febre, τὰ ardete Hispanis dicta , inscctis, hoc .etis iis rubra, Pulicum morsus instar percutem siparsa apparent, praeseriis in
humeris & musculosis corporis partibus: id autem fit, natura propellente ad externas partes humorem. Itaque initio curandum ut evacuetur, non autem intro reprimatur: quod fiet frictionibus, cucurbitarumque applicatione, Λ: aliis remediis quae humorem per casPartes extrahant, per quas natura propcllere satagit: epith mala aut m non usurpanda ne que unctiones aut aliae res similes,quae stigmatum eruptionem praepedire queant. Deinde illico postquam stigmata apparere incipiunt, aegro danda sunt ea, qua venenum tollendide extinguendi vim habent ide quibus iam abunde diximus missionem sanguinis fugien