장음표시 사용
481쪽
Graeco idiomate, quam Italicae voces cum Latinis. Urbium quae Venetis subsunt ineolae,
Italicam linguam perinde callent atque Graecam: at rustici, sola Graeca ut utatur. Graeco istum qui Turcae dominio subsunt, eadem usi ratio: nam qui majores urbes incolunt, Tur- cice & Graece loquuntur: rustici vero, duntaxat Graeco. Graeci rerum proprias nomenin elaturas adhuc retinent, praeterquam iis locis ad quae exterae nationes frequvntius com mearunt; ac multo magis in urbibus maritimis, quam mediterraneis. Nam quum jamdiu cum exteris, tum Turcis tum Italis commercia exercuerint, dictiones ab iis mutuati sunt, quas cum vulgari sua lingua commiscuerunt: quod verum esse probabimus, dum plurimos pisces, qui passim carca Cretentis insulae litora capiuntur, nominabimus. Nam
piscis qui veteribus Sphyraena dicebatur, quemque Smyrnae & Lesbi incolae sphνrra nomianant, Massilienses vero, qu bd gubernaculi clavo similis sit, Praefcome, vulgari Graeca lingua, ad Italorum imitationem a Cretensibus ceto marito, hoc est, Lucius marinus appellatur : idque ad disthrentiam veterum Asclli, ab illis nunc Gvidero maro nuncupati. Similiter Graeciae provinciae Turcae subjectae, veteribus Graecis nominibus immutatis, nova Tum cica receperunt. Exempli gratia piscem proponamus, quem Barbum vocamus, cuique antiquitus Mystus nomen ivit, eum nunc dictione partim Italica partim Tu cica appellant, quoniam mystaces habet. Carpam nominantes, quae Cyprinus ab eis nuncupari solebat, SatanHω nunc appellant. Idcm etiam Turcae fecerunt, a Graecis multa
vocabula mutuantes, ut res quas in Graecia invenerunt, exprimerent , quarum neque appellationes neque notitiam habebant: nam peculiares quosdam Graeciae pisces nominantes, sua lingua Gla os balu . & ιδε bati , hoc cit Glan in piscem, Se Anguillam piscem dicunt: etenim illorum lingua piscem significat. Sed illud mirum videri non debetinam exteri ad ea loca pervenientes, in quibus aliquid inveniunt , cuius proprium nomen sua lingua exprimere nequeunt, cum nova vocabula essingendi auctoritas illis desiit, ab inquilinis nomina mutuari possunt. dilem admodum facere solcmus in animalibus &armmatis quae ex Indiis adseruntur, quae nominibus, ipsis apud suos inditis appellare consuevimus: ut ex parvo animali constat ex Bretilia delato,& Tara. nuncupato, erinacei sortὰ generis, veteribus ignoto: sed a nonnullis qui Mus exuvium foenos millum duro etenim corio integitur viderunt, Ichneumon credito. Erronea tam cri ea cst opinio, quandoquidem hoc animalculum cum Ichneumonis natura nihil commune habet. N6nne ipsi mee Galli quasdam voces ab Arabibus mutuati sunt Nam veterum cedriam citro vel Caatrandictione Arabica nominant. Nullus est navium aut lemborum architectus, qui eam ignoret, atque picandis stipandisque navibus utilem csse nesciat. Nullus est ferrament rius, qui eam in sua ossicina venalem non habeat. Et licet Graeci non perinde constantereanaem rerum appellationem in una regione servent, quemadmodum in alia, plurimum tamen ad veterum dictiones accedunt, praesertim in rebus quae propria habent nomina.
Gracos qui exterorum Frincipum dominio subiecti su σα, ad ipsorum Principum quibin pareotia, risin vivendi consuetudinem sese
SCIENDvM est praeterea omnes Graecos eadem vulgari lingua non utit nam in una
pro vilicia purior ea est, quam in alia. Er quia accentus in omnibus non conveniunt, pueros Perae Constantinopolitanae urbi contiguae incolas saepius audire meminimust advenarum idioma rid ni est imo ipsi etiam viri sese mutuo rident, quemadmodum Galli Picardicam linguam, aut aliam quae pura Gallica non sit, imitantes. Hominum Graecanico modo viventium ritus generaliter descripturi, opifices&rusticos a nobilibus&civibus sejungere voluimus. Nam qui opulentiores sunt, de qui auctoritatis titulo delectantur, vestibus utuntur consuetudini ipsius Principis res 3ndentibus: Qui Venetis subint, Venetorum vestiuntur more: qui Turcae,Turcicis similes vestes gestant. At vulgus utriusque partis, sive insulas . sive continentc incolens, antiquitatis nonnihil retinet: nam promissam plerumque gestat comam,anterioremque capitis fronti imminentis partem tondere solet, duplicatoque & crasso pileo utitur. Insulani ea sidem sere inrcligione observant ceremonias, praelertim Cyprii, Rhodii, Lemnii, Chii, Imbrosi, Thasi, Pathmis, Coi, Lesbii, Corcvrenses,Zacynthii Naxii, Cretenses,&alii qui Christianam fidem retinent, tametsi sub Turcae dominio degant, quemadmodum & reliqui continentis Europae&Asiae incolae. Omnes generaliter pauca supellectile, uri Turcae, contenti
sunt, nec supra plumeos lectos cubant: sed culcitras sive centones lana aut panni tonsiura sustultos
482쪽
x L PETRI BELLONI isuffultos substernere solent. Odiosum omnes censent vinum aqua diluere: & etiam mimpoculis sese invitant , praesertim Cretenses. In eo autem a Germanis discrepant cum sese mutuo provocant, quod Germani m Unis poculis plenisque haustibus. Graeci vero m mutioribus &frequentioribus poculis generosissimum Creticum sive malvaticum bibunt. Eam ob causam apud veteres Graecari tquemadmodum S nuncὶ dicebatur pro inebriari. Sed quoniam Graeco more bibendo, ceremoniae quaedam observantur,eas hic adjungere visum est. Graecorum mensae humiles sunt admodiim; atque ex ordine minime eum confundentes hibere solent: quod si quis praeter ordinem vinum postularet, in civilis haber tur. Qui insundendo vino agilior S expeditior est, vini cantharum tenet. atque omnibus infundit. Moris est e vitro putatio, pede carente, bibere, & quidquid infusum suerit evacuare, ne minima quidem vini guttula in eo retusta. Nonnunquam Germanico more ad pocula sese invitant, & mutuo amplectuntur, dextras pra bentes, quas deinde Oscular tur & fronti admovent, postremo oscula malae utrique figunt: at tum nullus in bibendo servatur ordo. Et quia generosa vina minutioribus haustibus bibentes, stim sibi conci- Iiant, ejus sedandae gratia vas aqua plenum perpetuo apud se habent, e quo magnis haustibus aquam bibunt. Mulieres eorum sympo si is non intersiuut, neque accubam ctim limul convivantur. Fuit vero hic mos apud sati omni saeculo: cujus testis est Macrobius antiis quus autor. Fuit&similis consuetudo ipsius tempore Romae, qualis in Graecia fuit Platonis aevo. Nam idem Macrobius libro lecundo, capite nono, recitans ea quae Plato scripserat, inquit: Et terminuta Iocula,&c. Primis me I , epulas jam cursim varianti minutωιίω , solit cibus quum sin itur tacitor e cere is u/ces.
Paulo post addit ex Herodoto Parthos in symposis uxorcs minime admisisse, sed solas
contu inas: sic inter pocula, res serias traistari non vult.
Vetus mortuos deplorandi consuetudo apud Ethnicos, etiamnum hodie perdurat in Graecia,Epiro, Bulgaria, Croatia, Servia, allachia, lilyrico, Dalmatia , alusque provinciis Graecos ritus observantibus. Scd res magis ridicula cst quam ut credi queat: nam sub Iato aliquo e vivis, mulieres designato quodam loco conveniunt,& a summo diluculo ut Iare incipientcs,pectora tundunt, malas lacerant, crines vellunt, ut spectatori commile rationem excitare queant; atque ut melius pompa procedat, seminam conducere solent bene vocalem,& crassore reliquis voce intonantem, ut pausae & accentus facilius mic ligi queant; sicque ejulatum continuant, laudes defuncti ab ipsis usque natalibus ad ejus interitum continua serie enarrantes. Accidit plerumque in hoc luctu , ut mulieres sese serio verberent, atque virgines totam faciem unguibus lacerem. Et tametsi Venetus Senatus,
qui plerisque locis dominatur, ubi incolae hanc mortuos deplorandi consuetudinem habent, ut in Corcyra, Cypro, Creta, aliquando vetuerit, ne amplius more Graeco deplor renti attamen incolae minime eam deseruerunt: nam ipsi etiam viti aliquid sibi decedere hoc edicto existimabant. Moris enim est, ut Graecorum uxores in publicum non Prodeant et attamen si quae formosa sit mulier in ea urbe in qua mortuus defletur, suae sormae praestantiam demonstrandi datam sibi occasionem gaudebit, dum reliquas per urbem comitatur: quandoquidem passis capillis atque nudato pectore turmatura incedere solent. Ad hoc spectaculum conveniunt etiam viri, ista saltem oblectatione fruentes, quod vicinorum uxores & filias pro suo arbitratu consipicere queam, quas alioqui alio tempore vix videre liceat: verum quidem est viros diversis de causis adhu)us, nodi spectacula conflu re, quonum alios stimulat zelotypia, alios impellit amor.
obbriorum insiti Creta locorum obstematio.
PR1MARt I tres Cretae montes vetera nomina immutarunt: nam qui olim Leuci vocati sunt, nunc alias la appellantur: Ida jam Guriti dicitur: αDim nominatur Serbia, εe quibusdam locis Adeo celsi sunt, ut nix tota hieme eos operiat e tametsi cupressi hinc inde inter saxa convallium nascantur. Hujus insulae ambitus quindecies centena & viginti passuum milia continet: & quoniam adeo frequentes in ea sunt montes,rara sunt campestria. Itaque multa sunt inculta loca, non minorem tamen censum adferentia dominis quam sertile siolum: quia pecudes uberes pastiones issicinveniunt. Istic magnos greges alunt Diphonesi, arietum &caprarum, qui illis ex caseis di lana singulis annis magnam pecuniae vim reddun: Ex Idae montis summo vertice, mare insulae utrumque latus alluens facile conspeximus. Non immerito Cretenses olim Dia-
me fuere dicati: nam etiam hodie veterem consuetudinem sequentes, naturae impulsu de
483쪽
ab ipsa pueritia Scythico arcu sese exercere solent: quin & ipsi pueri in cunabulis si irascantur de Gulent, Ostenso illis arcu, aut sagitta in manus dat.i placantur: propterea ipsbs etiam Turcas arcus jaculatione superant. Quemadmodum autem antiquitus strenui crant in pugnis marinis: sic etiam nunc adeo dextri, agiles & strenui sint, ut e suis naviculis quas M'iraces appellant , magno animo hostibus resis larit. Haec ideo referimus, quoniam experti sumus , S vidimus illos a Piratis oppugnatos inter Zacynthum , nunc Zante , d c cingo, olim Otheram, tam sortiter pugnantes, ut bini myoparones, etiam in malacia, parvam Cretensem naviculam adgredi cominus non sint ausis. Hac Insula
Creta difficile vi oppugnari potest: nam cum ad eam nullus lit aditus nisi per mare, S: incommodos habeat portus, munitior propterea est. Ucrum quidem est urbium S castellorum mutis cinctorum incolis non deesse commodos portus, ut in Canea, Candia, Setia, Vovlismcni, Chiamo, Selino, Spachia : sed praetcrquam in praedictis urbibus, rari admo dum sunt in littore portus: atque omncs illi, procul ab urbibus: equorum numero unicum dumtaxat in tota insula commodum novimus, ti Suda nominatum, qui pone Caneam ut hem est: in quem Ariadent Barbarossa cognominati triremes appulerunt, postremo quod Turca adversus Venetos gessit bello. Sed, ut dictum est, re insccta, imo vix conspecto quidem lioste, militem in triremes recipere coactus fuit, ob exiguum numerum,& loci incommoditatem. Tres siolummodo celebres urbes nunc sunt in insula Creta. Primaria ianominatur olim Matium aqua universa insula appellationem desitaniplit. Amplitudine secunda post Candiam, Canea vocatur, olim Cydon, a qua cotonea mala cydonia dicta sunt. Tertia est quam veteres Riii thymnam nuncupabant: paulo in incommodiorem habet illa portum pro navibus triremibus. quoniam minoribus ibitina naviculis aditus in eum patet: at Canea SI Candia commodissimos habent, pro omnibus navium generibus, eosque egregie clausos, & ab Omnibus ventis tutos. Haec de tribus primariis populosis urbibus: de caltallis autem hinc inde per insulam sparsis transcursim agemus. VOulismeni castrum Olim Panormiis ductum, adhuc intcgrum est, inter Cytiam 5 Candiam ad littus maris in edito situm,ad cujus latus sinistrum horrcnda est maris vorago. Cytia, olim Cyteum, quartum est Cretae propugnaculum: nam oppidum pusillum cst,populosum tamen, ad innmana insulae cuspidem, e regione Rhodi, ut centum duntaxat milium passuum interstitium sit inter Rhodum S: Cytiam urbes. Duo sunt praetcrea alia castella in summo capite insulae. Unum mare AEgaeum spectans ad Septemtrionem,Chmmo nunc, olim Cysimum appellatum, Omnino fere dirutum, cujus tamen veteres muri adhuc integri permanent: sublimi loco non est litum, sed humili,teli jactu alittore. Dimidio a Chyamo miliari, versus Canospata, vel Caposipada, vetustae cujusdam urbis in colle sitae
rudera inveniuntur, dimidio a mari miliari, ubi adhuc murorum restant vestigia, tantus elegantium cisternarum numerus, ut nemo sine magna admiratione cas contemplari queat: incolae Paleo F clenico castro appellant. Portus muri qui jam fere arena oppleti
sunt, magno indicio sint, eam urbem antiquitus fuisse potentcm. Ex adverso Chysami, insula transversim dimenta , aliud est castellum in colle situm ad maris littus, nomine Selino. Aliud est praeterea oppidum Spachia nominatum, quod muris non est cinctum , sed aedificiis hinc inde sparsis magnum quendam pagum efficit ad celsisIimo rum montium, Olim Leuci nominatorum, nunc vero dela Spachia, radices in decIivi sit. tum: ibi parva quaedam arx solummodo est extructa adversus piratas perfugium, in qua praesectus vix commodam habitationem habet. Hujus pagi incolae belli sicientia&sagit tandi peritia reliquos inlatanos longe superant: delectantur propterea validioribus arcu bus,quam reliquarum provinciarum incolae. Quidquid olim de Cretae fluminibus dictum sit, persuaderi mihi non potest, unicum in tota insula reperiri quod navigabile sit, aut pa vam solum naviculam ferre possit. Certum est multos inveniri magnos rivos, in quibus sponte & sine cultura Colocasia crescit: quod mihi non mediocrem admirationem attulit
tantam ejus quantitatem istic conspicienti. Inveniuntur de in illis fluviatiles cancri. Acristem peries,& rivorum fluentium commoditas occasionem praeberit incolis cultissimos hortos instruendi, dc elegantia vireta, eaque magno numero ingentem illis censium adsc-rentia. Horum nonnulla adeo amoeno loco sunt, ut corum contemplatione nunquam
quempiam taedium capiat, praesertim in possessionibus nobilis cujusdam Veneti, cui nomen Ioannes Franciscus Baromo, qui nos in omnibus suis praediis & villis honorifice excipi curavit, &quae in illa regione singularia erant, demonstrari. Vireta maxima ex parte sum consita amygdalis, oleis, malis pimicis, et i Ziphis, ficis, aliisque fructi seras arboribus, inter quas vastae magnitudinis aureae mali, citriae, & Adanai poma fcrentes, e quorum fructibus Graeci succo expresso dolia implent, quibus suas naviculas qui races nuncupatas onerant,& Constantinopolim, vel in alias Turcae subjectas provincias vehunt, eo enim
484쪽
succo Tureae plurimum in cibis utuntur agrestae sive omphacii loco :&in ossicinis ex di. menso venalis reperitur, in quibus salsamenta&garum prostant. Nonnullis Cretae locis proveniunt Palmae majores, A pumilae, praesertim ad rivi cuiusdam ripam qui ex fonte decurrit in aquae salsae gurgitem, quem Cretenses sua lingua Almao nuncupant: sed non sunt fructiferaei caelum enim Crotenue nimis frigidum est pro Palmis.
Pseudoti brinthus Cretensis f ' rudera quarumdat urbium eru insessu.
LABr RrNT HVs qui nunc in Creta conspicitur, is non est cujus Veteres meminerunt. Nam qui nunc ostenditur, ad radices montis Idae vulgo Psiloriti nuncupati situs est: nil aliud quam Latomia fuit: omnes tamen Cretae incolae eam adulterino Labyrinthi nominc demonstrare norunt. Latomia autem fuit solidi admodum &elegantis saxi, e qua lapides diversis locis exempti sunt, cum Gortinae & Gnosi urbium aedificia extruerentur, ouae olim primariae totius insulae urbes fuerunt, ut ex earum ruderibus
apparet. Quemadmodum autem malorem Pyramidem AEgyptiacam Busiridem nuncupatam aec ris c proximo illi pago duccssiumendi sunt, qui viam demonstrent, x in ipsa Pyramide praeluceant: sic duces e pago quodam, ubi olim urbs Gnosos fuit, huic Latomiae vicino, sumendi sunt, qui Latomiam ingredi volentibus viam domonstrent. verum quidem est multos inesse maeandros oblique admodum, naodo ad dextram modo ad sinistram sese contorquentes, quales in arte elaborato Labyrintho esse possent: at istud duntaxat provcnit c locor lim, unde lapides exemti sunt, cavis: quod probari potest e vcstigiis& orbitis rotarum, atque o lapillis hinc inde muro inclusis ad viae latcra. Gottinae rudera admodum sunt magna: at nunc paucae quaedam colum nae rectae, si, lo infixae, restant, &exigi ius quidam pagus vulgo Metaria dictus. Muiorum lapides, quoniam clegantes &quadrati crant, omnes ex sam ducta latomia olim excisi, avecti fuerunt, idque tacite, propter mare vicinum. Est etiam torrens e monic delabens, quem esse cxistimo Strabonis &s lini Lethyum: is cum vado transiri qucat, nec ponte nec cymba opus est. A quaeductus ctiam adhuc integer magnis fornicibus subnixus, & plurimarum molarum rotas versens. Frequentes item ni Platani in valle ad iantis staturiginem: sed nullae hieme folia retinent. Persistunt adhuc inter rudera quidam validi arcus & muri cujusdam templi, tum etiam m uitae sornices tenaci cemento & latere constructa: supra rivum Lot layum, quae nostra opinione factae sium ut locum planum Maequalem redderem, ad instituendum iubis
cita ratione Cretenses Ladanum colligant.
LA O A NI, e praecipuis quae nostra suffumigia ingrediuntur medicamentis,colligendi
ratio, inter m cmorabiles res quae in Creta observari possum, censenda est. Non colligitur e Ledo, ut veteres aestimarunt, sed alia arbuscula Cisto nuncupata, cuius tanta est abundantia, ut ejus rcgionis montes isto Vestiantur. Natura ea est, in deflue tibus floribus vernis, abiectisque hibernis foliis, novis frondibus amiciatur quasi lanugine pubescentibus in proximam aestatem, quae per Solis aestus vliginoso quodam rore pinguescunt: quoque ardentiores sunt calores, tanto ab dantior ille ros soliis innascitur. In v nitur Cisti genus incultis Oyse locis, ducatu Cenomano, sponte nascens, praesertina circa pagum Fouletourte, apud Sotilleti cre snatalis nostri locum) Ominibus notis Graecanico re- ndeias, praetcrquam quod Cenomanus cistus pingui rore non oneratur, quemadmo. ra Graecanicus: Ied illo etiam longe minor est Graeci colligendo Ladano pcculiare linstrumetitum parant, vernaculo scrmone illis Ergastiri dictum. Est vero instrumentum
rastro dentium experti simile ili uicastixae sunt multa ligulae silve zonae e corio rudi neque praeparato consectae. Eas leniter adfiicant ladanistris fruticibus, ut inhaereat liquidus ille Dumor circa folia concretus, qui deinde a ligulis per summos Solis ardores cultris cst abradendus. Itaque Ladanum colligendi summus, imo intolerabilis est labor, cum totos dies ardentissimo caniculae aestu in montibus haerere Iaccesse sit: neque vero facile quisquam alius ad id colligendum operam sumit praeter Calolii ros, hoc est, monachos Graecos. Nusquam autem majore copia per totam insitam cogitur, quis ad montis Idae radices, pago Cigualinus nuncupato, & apud Milopotamo.
485쪽
Scam piscis in steta bitoribis admodum frequens, aliutamen regionibω zalde raras.
Piscis est muli barbati magnitudine, Cretae admodum familiaris , Scarus dictiis,
cujus veteres Auctores saepe meminerunt: nam apud Romanos olim in deliciis suit, primarium locum inter reliquos pisces facile obtinens. In nostris silve Oceani sive mediterranei maris littoribus conspici non solet: & asserere audemus, neque in Propontide, neque in Hellesponto, neque in Euxino, neque in Adriatico inveniri: nam eum illite frustra requisivimus. Attamen adeo frequens esst in nonnullis Cretae littoribus, ut nullus alius vulgatius capiatur. Quoniam vero cadem insulae regione, qua Ladanum, invenitur,& ejus maxima captura incidit in tempus quo Ladanum colligitur . contigit ut cadcin profectione utrumque observaremus, idque casu potius & fortuito, quam dedita opera. Iam diu in insula haesieramus, quia tamen c5 modo tempore meam non appuleramus, lacu trum videramus. Sed nave conicen se,ut cx Rhetymo ad Candiae urbem navigaremus piratae nobis vela facientibus obvii facti, compulerunt ut fugam capesseremus ad littus intret Milo potamo & Cigalinus. Quo appulsi nautae,deserta navi in montem profugerunt: qir Oniam tamen piratae suas naves egredi non solent, ut cos qui in terram fugiunt persequantur, direptis silum nostris impedimentis, abierunt, relicta istic nostra navicula, & aliis nonnullis quae tollere non potuerunt. Nos vero perterriti, per montes currere non desit mus, donec ad Calolii crorum monasterium in valle juxta littus situm perveniremus, ubi tunc nassas sublevabant quas ad capiendos Scaros demiseram. Et quia istie aliquot dies haesimus, satis nobis ocij fuit, ut, cur lii pisces alibi rari, istic adeo frequentes cstent, percontaremur. Comperimus Scarum piscem saxatilem, praeterquam quod inter rupes S saxa versati gaudet,si mento ipsius ventriculo c5vcntcnti etiam opus habere, pusilla videlicet quadam herba alibi non nascente, cujus cum Scarus admodum sit appetens, libenter inca insulae parte versatur, ut illam depascatur. Cato hieri igitur , aliique ejus loci rustici, Scari, qui phasiolorum planta delectatur, naturam non ignorantes, cam in agris scrunt, ex qua esca 3arant ad Scaros capiendos idoneam, solia treservatis in suum usumlobi,) interdiu nassis imponunt, hasque in mare dentissis Scari ingrcssi, capiuntur; alias dissicilis foret eorum piscatio: nam linea aut sagena rarissime capi possunt. Quia autem Phasiiol tum herbam Scaris dedicarunt, vulgo cam Scarovolano appellant. Scari gregatim natant, uti Salpae:& inulis barbatis sunt colore proximi. Omnes Scari notas hic recensere minime necessarium est: eum enim satis fuse cum reliquis piscibus descriptimus. Sed tamen nota. tu dignum quidpiam praetermittendum non duximus: quod nobis hac fuga usque in inultam nouem iejunis, Calohierus Scarum attulit ipsorum more veru inqxum &co ctum solent enim ligneo veru in os infixo per corporis longitudinem cos terebrarc, Sc supra prunas assare) qui quodammodo rident en hominem emcntiebatur: nam Scarus dentes more humano aisipositos habeti cumque labra ignis calore contracta essent, hominis ridentis os aliquatenus rcscrcbant. Praesertur in hoe pisce, herba quam depastus est, cujus magna in ipsius ventriculo semper invenitur copia. Iccut illi magnum cst, adjusculum ipsi faciendum accommodum : nam cum intestinis , sile, S aceto tritum, gratiorem reddit totum piscem. Ut au
tem quivis intelligat de quo pilae egerimus, illius effigiem hic adposuimus.
486쪽
Ua jgeneris avium in Gracia observatarum Gilica nominatam veterum appetationibus collata.
V τ peculiariter de avibus nunc ageremus, impulit, clubd parva navicula inter Z
cynthum & Cyllieram novo vere navigantibus, Naria avium penera volando dessessa apud nos consederunt, quas vulgaribus nominibus exprimere tum didicimus. Sed cum eas septem libris prolixe dc scripi crimus, de singulis duntaxat aliquid nune agemus. Quoniam porro non ignoramus plurimos dubitare, an animalia in oriente degentia diis de magnitudinis &formae sint cum his quae apud nos conspiciuntur,eos docere voluimus, similia esse omnia quadrupedum, avium, serpentum pisicium, & plantarum genera, iis quae in nostris provinciis habentur: atque si ulla est differentia. eam in toto genere conspicuam inveniri. Vcrum quidem est multa genera istic esse nostris ignota, quae veteres propriis nominibus appellarunt, quorum cognitionem ut adipiscamur, clabor mus. Quo modo igitur Germanus, Gallus aut alterius nationis quispiam nomen vulgare in sita lingua reperiet, quo peregrinae avis appellationcm cxprimat, si ipsius regio ea careat Exempli gratia, proferemus quam Graeci Meropem, Latini Apiastrum liominarunt, Cr tar adeo familiarem, ut nullo non loco volare conspiciatur, attamen alibi adeo ratam, ut ipsi sinet Graecis mediterranea incolentibus ignota sit. Vix unquam in Italia volare visa est: attamen Galli, Gcrmani, S: alii Europaei, eam avem quam nos Melame appellamus Meropem esse censentes, vatae ii allucinantur. Nam Merops avis est Sturni magnitudine, si ui minimc apta, Alcioni, quam nos Galli inartinet Wμιαν nuncupamus, sere sinitiis. Cretentibus amplius non dicitur Merops, sed Melissophago, dictione Latinae Apiastri quodain modo respondente: nam volans in aere apes depascitur Hirundinum imstar. Solus non volat, sed gregatim, & praesertim secundum montes, in quibus genuinum Thymum provenit, ut apes aucupetur,a quibus appellationem sumsit. Licet autem Gallorum Me ange, quam Graeci Parum vocant, Itali Sparnocetolo,multum illis damniis rat, & Rubeliae sive Gurge rme, Rubecula Latinis, Prau ros Venetis dicta, apes volet, neutra tamen Apiastri nomen a)epta est, quemadmodum hactenus existimatum est. Vt vero hunc errorem tollamus, veram ejus figuram hic proponere libuit.
Elegantistimo colore praedita est E aec avis,nec minus florido quam sit Psittaci color. Procul auditur ejus vox, illi fere similis,quam vir ore in
rotundum clausio sibilans caneret gruigrumum' rui, nee minus senora quam Vireonis, raria
Gallis dicti. Hus singularis elegantia pueros o
innses invitat ut illum cum cicadis venentur. quemadmodum 8e majores hirundines Apodes nuncupatas, hac ratione: aciculam hami instat incurvam, cujus caput flo alligatum, per mediam cicadam s*unt, cxtremum filum manu retinentes: cicada sic transfixa nihilominus in aere volat, quam conspiciens Merops, impetu
in eam ruit atque devorat cum acicuIa, quar
tentus capitur. Avem quae Gallis Coqu, veteribus Graecis Cocox dicta est, Cretenses nunc Decocto appellant: Decocto autem significat octodecim. Rus appellationis causa, quod Coccyx suo cantu Decocto exprimore videtur. Avis quam nominamus Bemeron-net te, Lavendi cre similis, Latini Culicdegam,Veteres Knipologum, Graecis nunc Sus P da dicitur. Attagen veth Taginari: licet nonnullis Attagas, quemadmodum de Constantinopoli. Cum vero Attagenem nostrae Cannm petiere, quam Veterum Tetracem esse arbitramur, admodum similem noverimus, aliquam notam perquisivimus qua discemipossent. Cannepetiere autem deprehendimus plumoia non habere crura, uti Attagens cui uec rostrum nigrius brcvius atque firmius: minorque est quam Cannepetiereὶ alias co .lore non multum dii erunt, tametsi Attagen interdum variet: nam & omnino candida invenitur. Eam esse existimamus quam Sabaudi sive Allobroges Perdicem albam vocant, Plinius Lagopodem: nam prorsus alba est, cruraque habet plumis onusta, ut Attagen, tametsi minoribus. Cum Venetiis essemus apud Dominum de Morvillieis, Regis tum L gatum, vidimus Attagenes albas: Itali autem utrumque gcnus Francolin vocant. Quem
487쪽
Romani Tetraonem nuncuparunt, nunc vero Itali Gallocedrone, Arverni Falsant-bruyant, Sabaudi Coc de bois,fiequenter in celsiorum montium Cretae hilvis conspicit tir. capone duplo ma Or, macula rubra utrinque circa oculos ad tempora insignitus, ut risianus, cujus plumae in ponore prae nigredine splendent, ut palumbis collum : nihil albi toto corpore obtinet praeterquam in alis; cruraque habet plumosa, ut Attagen, perdix alba Saab audica,& Gelino ite de bois Gallorum.
Multarum abaru=m avium Graea nomina cum Gilicis
Avεs veteribus Graecis Ciciae mmcupatae, Latinis Turdi, nobis Grities, Ma uvis,
Trasses&Toureis, nunc in Graecia nominantur Schynopo ulli, quasi Lentiscinas aves dicas: & quia Myrti baccas etiam devorant, a nonnullis Myrtopo ulli. Sed tales aves plurimum damni inferunt locis olea consitis. Quem Aristoteles Viscivorum adpellavit, Galli Grande Gri vc nominant, quoniam primaria in suo genere, SI reliquis major est. Secundus Aristoteli Pilaris dictus, nostra lingua vulgari Litor ne nuncupatur rmagnitudine est Merulae. Tortius, illi iliacus, nobis Mauuis, omnium minimus cst, Sturni crassitudine, in alarum complicatione&sub vcntre nonnihil flavescens. Avem nobis Rot telet dictam, vomacula lingua Tritato vocant,appellatione veteri Trochilos quodam in modo resipondente: quam ab altera minore probe distinguere norunt, illis Tettigon dicta, Latinis Tyrannus, Gallis raul, Mucie aut Sourcitae, flavas plumas utrinque in capite gestante, cristae instar, quae illis lut nobis superciliat oculos tegunt; unde hanc appellationem Gallicam invenit ocustam crassitudine non superat. Gallorum Chouet tes aut Choucas, quas Picardi Belgicae populi Craues nominant, rostro & pedibus rubris, Aristrate les Corahias appellavit, Plinius Pyrrocoraces,frequentes sunt admodum in summis montium insulae iugis: Graeci nunc Murapola vocant. Aristotelis Cyanos,& Plinii Caerulcus, quoniam in celsis rum montium scopulis degit, & Metillae smilis est, nomen Mune mutavit &Petroco stipho dicitur: minor est Merula, M. omnino caeruleus, ad alendum in cavea cantus gratia aptissimus, habet etiam vocem Merulae proximam. Nullum Gallicum nomen illi indere possumus, quia apud nos non reperitur, uti nec in IΡlia, nisi sorte in cavestalla tus: nam interdum pulli e nidis tolluntur, ut humana verba loliare edoceantur. Quemadmodum porro Aristoteles tres Merulae species agnovit: sic illi Merulas habent uigras albas quas veteri Graecorum nomine Cossi plios appcllant: tratiam praeterea sipeciem cojus Aristoteles meminit, quam Galli peculiari nomine Merluau collier, id est, Merulam toris
quatam dicunt, quoniam albam lineam habet sub gutture versus pectus, collum omnino Cingentem: ejus magna frequentia in valle Morienne,& per reliquas Allobrogum valics. Quam multis Galliae locis Dixi, uica , Lutetiae Vann au dicunt, veteres Romani Parcina nominarunt, Itali nunc Paoncello, vulgari Graeca voce ut antiquo nomine Aox appes latur, quoniym saepe caprae modo voci seratur: Nonnullis Taos agricis, id est Pauci silvelbis nuncupatur, quoniam cristam Pavonis instar capiti imminent na gestat, ut N Galerita. Nullae in Creta cinereae sive minores perdices sint: sed aliae rubentes Gallinae crassitudinc, quas vulgo Coturno appellant, voce ut apparet ab Italis mutuata. Veterum Curuca, sive Gallorum riuuet te brutae, nunc istic Potmnida vocatur. Nobis asseverarunt eam vulgi Cuculi pullum alere, licet plurimae aliae cum etiam alant: haec tamen peculiariter magis
quam reliquae aves. Non desiim qui Potamida, Gallorum Rossigno i, sive Lusciniam esse velint: atque ut ingenue fateamur. nostra etiam fuit ea opinio: attamen postea deprcliendimus Lusciniam istic Adoni aut Aidoni nuncupari. Rossignotappellatione Galli binas
aves norunt, aliam nemoralem, alteram muralem, quae veterum Graecorum Phoenicurus,&Latinorum, GaZa interprete, Ruticilla est. At Polamida a Rossigno i sive Luscinia diiseri, pedesque & rostrum plumbei coloris ad cinereum vergentis habet. Gallis Fau-uet te brutae, aut Grade Fauuet te dicitur,ad alterius, quam ipsi Fauuet te rovise nominant, disserentiam, Troglodytes veteribus dictam. Veterum Graecorum AEgotilax,-Latino rum Caprimulgus, in Creta vulgo notus cst, praeter Solini de aliorum opinionem: quem quoniam per urbes noctu volat, horrendamque vocem emittit, Fresaye vel Estrare appel.
lavimus: Interdiu non magis videt quam Noctua, Galli Chevectic aut .ialitiant nominant. Nonnulli Orisaye pronunciant: sed id nomen altori avi convenit, ossifrago nimirum, cujus mentionem libro de Avibus faciemus in Nycticoracis desicriptione. Caprimul
488쪽
,8 PETRI BELLONII gus hic Cuculi seria magnitudine & crassitudine est, & apud nos in celsis turii bus & templorum soraminibus nidulatur: apud Cretenses autem in scopulis mari imminentibus, ubi magnum damnum pastoribus, qui Capras sub tectum noctu cogere non solent, inserunt. Nam e caprarum uberibus lac exugunt. Ovidius 6. Fastorum corum meminit his verbis:
Vetera m recentia, Gasiis Graeque mustarum
INTER aves nobis notas nullam conspeximus quarum pedes quatuor digitos non habeant, praeter Pluvier, Guillem ot, Canne petiere, Ostarde ,& Pie demer, quae olim Haematopus nuncupabatur. Rara est haec avis in nostris littoribus, tametsi aliquando visa sit. Corpore est ardeolae,Gallis Aigrette dicheialis Lari sive Mouette Gallorum: & eorundem Flambant; sive Phoenicopteri Latinorum surma i rostro quatuor digitos oblongo instat Beccasse Gallis diste squam ob causam a nonnullis Beccasse de mer etiam dicta est sed a reliquarum palustrium rostris, quibus rotundum est, differente: nam hujus planum
est in extremo & mucronatum, & aliquantulum nifricans, reliqui parte rubente: caputeum collo nigrum est: nigrae sunt 3c alae superius, nisi albae plumae eas transversas secarent, unde Gallicam appellationem sumsit Picae marinae: interior alarum pars & venter alba sunt: extrema cauda nigra, ejusdemque cum Anate longitudinis: binos habet pedis digitos simul cohaerentes, interior vero ab aliis sejunctus est: calcat in pedis calce ut reliquae aquaticae aves non habet: ejus praeterea pedes molliores sunt & delicatuli, non sicci & duri ut in aliis: crura tres digitos oblonga: aigiti breves, ungulae fornicatae ut in Tardis. O ne est insipida, dura, & admodum nigra, gulamque habet admodum magnam, amplam de robustam. Berasse nostra, veteribus Ascolopax dicta, retinet etiamnum nominis assinitatem quandam cum veteri Graecorum appellatione: nam hodi i Iornitha ab illis vocatur, voce conformi cum Latina dictione Gallinam. Α laudas Cham hiladi nominant,& Palumbes Phassa. Magis proprium vocabulum non habent, ut Elotium sive Cortiet exprimant, quam Macrimit, hoc est, oblongus nasus. Graeci vulgaribus dictionibus carent, quibus tam apte propriis nominibus aquaticas aves distinguere possint, ut nos: nam Sarcelles & Morillons indifferenter ut Cannes, id est, Anates appellant, nomine Pappi. Mergi marini peculiare quoddam genus in Creta reperitur sub aquis natans Cormarant Gallorum, & reliquis Mergis diversum: Aristoteles Ethiam nominavit, Littoris accolae Cretenses V ut tamaria de CalicatcEu appellanti magnitudine est Querquedulae sive Sarcellae Gallorum, ventre albo, capite, quod planum est, doris, aliis& cauda nigris: nullum calcar in calce habet, quod illi soli inter reliquas planipedes aves peculiare est: ejus plumae nihil aliud sunt quam tenuissima lanugo firmiter cuti inhamensi ejus rostrum utrinque admodum incidit, concavum & ferme planum, lanugine magna ex parte inlcctum, nigrum superne,album inserne. Fluviatilis ille minor Mergus, quem Galli nominant, Cretae ignotus est. Gallorum VerHer, Graecis Chloris Λ: Latinis Lutea dicta, vulgari Graecorum sermone Assatandos appellatur, nomine satis affini illi quod apud Cenomanos obtinuit, Serrant. Latinorum Fringillae, sive Gallorum mons, nune Fringitari dicuntur. --ce prorsus a veteribus aliena, Veteribus Spirae nuncupabantur. Veterum Orospizae, quas 2 Nams, aut syssae Ardesevocamus, a vulgari Fringilaro, ex Italica Fringuello appellatione deducta. non discernunt. Nostri Braiams illis etiam vulgares sunt: scd veteris Graeci nominis Anthi obliti, Latinam Floti appellationem usurparunt. Vulgo etiam vocant Passerem Sporguitis, de Gallorum Μωetie Laros. Veterum Pihil is , sive Latinorum Carduelis, dc Gallorum Chardoneret, ab illis Guardelli aut Stragalino dicitur: licet hoc vocabulum Chardoneret conveniat alteri avi quam Graeci Acanthin, Latini Spinum nuncuparunt, nos vero Serin dicimus, ipsi nunc spinidia. Nulla avis in Creta frequentior Gallorum
489쪽
oBsERvATIONvM LIBER I. I 'Iorum rivorim, quae per vepres & dumos volat: quoniam autem avicula est capite, cauda, Maliqua corporis parte nigris, plerique vulgo Asprocolos nominant, hoc est, albus podex. At hoc nomen non rei te illi tributum est: nam alia est avis quae apud Gallos hoc nomine Cui Mane peculiariter insignitur; Latinorum videlicet Viti flora, & Graecorum Oenanthe. Nonnulli, Gallorum 'inne, aptiore vocabulo exprimunt Melanocephali, hoc est,Caput nigrum: veteribus Graecis Melancoriphos dicta cst, Latinis Atricapilla eadem cum Zi-kalis, quam Galli Papolihi aut Becasigui nominant, Latini Ficedulam. Veterum Ortigometra, hoc eli Coturnicum mater, rara est in Creta: sed reliquis Graeciae provinciis non mimis frequens, quam in Italia aut Gallia: nonnullas notas cum Coturnicibus communes habet: & quia hoc vitium habet ut commode volare nequeat, natura illi celerrimum cur sum tribuit: Galli appellant, Itali Regem Coturnicum. Quoniam vero nigra est,& in aquis perpetuo versatur, quodammodo similis Gallinae aquaticae, Italis Muliea dictae: Iony tamen minor, neque adeo nigra, sed albo colore in alis& lateribus variegata, caudaque subtus rufia,S ut in reliquis aquaticis avibus brevi, rostro binorum digitorum longitudine: sed si cum Becasse, Chevae rei de Gallorum rostris admodum oblongis comparetur, brevi. Vultures, Aquilae, S: Falcones in Creta nidos exstruunt,non in quercubus aliisve arboribus, ut reliquae aves solent, sed in scopulis mari imminentibus M propendentibus, locis admodum dissicilibus de praecipitiis. Vix conspici queunt nisi e navibus tam a. ri. Itaque clim eorum pullos habere volunt, longo sene opus est secundum scopuli longitudinem demisso, cujus caput palo in montis vertice terrae infixo firmiter adtigatum sit: per eum rusticus quidam sicciemittit, donec ad vulturis nidum perveniat, deinde per eundem funem denuo in altum subit. Vel puerum m no corbi impositum ex summo sto pulo demittunt: qui ad nidum perveniens, pullos eximit, & corbi imponit, quem postea
rursus sursum attrahunt. Vultures tum survi, tum nigri, Cretae montes incolunt, inquibus greges pascuntur, agnosque x hoedos, tum etiam lepores, si quos in aperto deprehendant, rapiunt. Idcirco pastores iis capiendis invigilant ob quaestum: nam alas sagittarum artificibus vendunt, ad eas plumis exornandas: cutem autem detramm pellionibus, qui adparatam magno vendunt. Falcones vulgo Falconi nuncupant, Aucupem, Hieracari, voce ex Hierax deducta, quae omnibus rapacibus avibus communis r eas enim tam aptὰ propriis nominibus distinguere non norunt quemadmodum nostri Aucupes: nam Sacre, ---,c foli, Grier, &Dercelet, cum Falcone apud illos confunduntur, nulla specimrum distinetione fasti. Milvius seu Gallorum Asian, quem veteres Ichtynon nuncupare. solebant, nunc apud eos Licadurus dicitur. Sed quoniam de omnibus avibus in aliis opere
egimus, in quo singulorum effgies exhibemus; de iis plura dicere nunc sit persedebimus.
Insecti cujusiam Creta famitaris Thalangium
CRετε NfEs Phalangia appellare norunt Sphalangi, insecta parva, admodum perniciosa, Araneo paulo maiora, octo pedibus praedita, utrinque quatuor: singuli pedes seu crura quatuor articulis constant, binosque ungues habent incurvos: bina utrinque crura anteriora illis data sunt ad progrediendum, bina posteriora ad retrocedendum: obliqua in terra foramina inhabitant binos pedes alta, quae retrocedentes ingredi lent, cibum ita attrahentes: aditum suorum foraminum stramine muniunt, ne obturentur, sed aperta maneant. Corpore sunt superiore parte cinereo, binis rubentibus maculis anteriore dorsi parte insignitor resupinata autem, nigris maculis notata conspiciuntur qua singuli pedes corpori inhaerent: venter flavet. Siquis autem scire cupiat qua parte noxii, os intueatur, & binos exiles nigros aculeos deprehendet, iis similes quos Scolopendra obtinet, quibus mordent atque cibum retinent: telas Araneorum more texunt ustisque &papilionibus vesicuntur. Circiter sexaginta ova ponunt, & pectori adhaerentia fovere solent, pullosque exclusos ventri inhaerentes gestant donec adolescant. Piloso sunt corpore: quoniam autem magnitudine disserunt, foramina pro corporum magnitudine excavant rvariare autem inter se pro Insularum diu et sitate obhrvavimus. Immortale est dissidium inter exiguum hoc animal & vespae cujusdam genus a Latinis Ichneumon vocitatum :quod libro secundo, ubi de lalineumone AEgypti agemus, ex nostra observatione describemus.
490쪽
Hirci seri quoddam geni Creta familiare, quod
IN svLA Creta Lupis caret; eam ob causam magna cum securitate animalium greges noctu in arvis pasci sinunt, praesicrtim ovium 3cariettim Stripli cri ab illis appellati rum. Si insulani, Hirci seri, quem Galli nuncupant squorum istic magna est copia) hoedos capere queunt montibus oberrantes, cum domesticis seu cicuribus ca pris educant, ut deposita teritate mitescant. At seri, iis cedunt, qui primi cos appreliendum aut occidunt. Cicurem capram magnitudine non excedunt : sed non minus carnis
obtinent quam Cerui, similibus pilis sui vescentibus & brevibus praediti, non caprinis. Mares prolixam nigricantem barbam gestant,quod nulli alteri animali Cervinis pilis praedito accidit, praeterquam sui arbitramud Hippelapho. Senectute canescunt, &secundum dotii longitudinem nigram lineam excurrentem habent. Hunc ctiam nostri montes alunt, praesertim praecipitiis&accessu difficilibus locis. Admiratione profecto non caret, tantulum animal adeo grauia cornua ferre, quae aliquando naanibus tractavimus quaternos cubitos longae tot autem transversos radios habent, quot hircus & capra annos nata sunt. Duo eius diversi iiiventinus genera, ut ex eorum cornibus Cypro de Cicta dela'tis demonstravimus, quae Domino Ioanni du Choui, montium Lugdunentis agri Praefecto reduces dedimus. Illorum venationi aliquando' intersuimus. Rustici quidam in summis Cretae montium iugis inveniuntur adeo jaculandi periri praesertim circa montem Spachiae&Madam, ut viginti quinque passuum intervallo eos ferire norint. Capras a se educatas, & a paruulis cicuratas, loco quodam in monte alligant, qua mares transire solent. Sagittarius verb inter vepres seorsim latitat adverse vento, non ignarus Hircum alias centum passuum intervallo odoratu percepturum. Mas seminam inveniens, consistiti tum rusticuς sagitta illum petit. Si Hirtus leve acceperit vulnus, aut alioqui sagittae ferrum vulneri inhaeserit, illico sibi mederi novit: nam ad Dictamum confugit, herbam Cretae scopulis inhaerentem , qua depasta brevi curatur. Mirae agilitatis est hoc animal, ejusdem cum Caprea naturae: nam ambo in asiperis scopulis & aditu dissicilibus degunt: at Hircus serus ex scopulo in alium desilire solet sex etiam passuum intervallo distantem, quod qui non viderit, dissicile admo. dum credat. Quoniam porro iis locis suimus,
ubi ejus veram &genuinana effigiem nancisci potuimus,cam ad vivum expressam hic posuimus.
Cretens aries Strepsic ros nominatus: disiceptatio praeterea edocens quid sit Unicornu.
ARi ετ v M genus est in Creta, cujus magni greges aliis haud minores vulgo eonis
spiciuntur, praesertim in monte Ida, quos pastores Stri phoceri nominaiit,nostris in hoc dissimiles, quod nostri cornua inflexa 8c contorta gestant, illi vero omnino erecta, ut unicornu, in ambitu caniculata. Cum primum ramos eorum Freges conspiceremus, ignari Veteres Q us meminisse, in mentem subiit inquirere . si quid cum Vnicornu commune haberet. causa fuit ut Koc loco de Unicornu disceptationem institueremus, quod nunc in tanta aestiniatione&precio esse conspicimus, ut valde mirandum si, Praesertim cum apud Ueteres in usta medico nullius fuerit autoritatis mam si quam liabuis sci, Auctores proculdubio eam non reticuissent. Aristoteles inter ea animalia quae bisul cam ungulam habent, orygem recenset unicornem: at facultatum cornu non meminit. Columc Ilae.etiam fuit oryx cognita, quando scribit cum reliquis animalibus muro& vi. uariis includi solere. Quod si Romani, res exoticas plurimum aestimantes, tam insignes Unicornu qu les nunc illi tribuunturὶ facultates intellexissent, haudquaquam eas silentio pressissent. Non negamus quin unicornu rarum &prcciosum aestimarint, sed non ut in mς dica-