장음표시 사용
501쪽
ΟBsERVATIONUM LIBER I. aut non egent Christiani. Verum quidem est eos qui propugnacula inhabitant,Turcas esse, sed pagorum incola: Graeci sunt. Senex quidam insulae inquilinus nobis reserebat, eam nunquam adeo cultam aut opulcntam, frequentioresque incolas habuisse quam nunc. Ouae sane res diuturnae paci & quieti, qua illis ii ne aliqua molestia frui licuit , adscribendacis Insula equis coloris gilui abundat; gradarii sunt omnes natura, nulli succusatores,adeo humiles, ut vix inveniatur cujus precium decem ducatis aestimari possit: attamen compacto sunt corpore. Insula magis in longitudinem quam latitudinem patet, ab oriente in Occidentem, ut circiter Sol, soccasum Mons Athos qui plus quam octo leucis inde distat, umbram in portum extrema ii uia situm, ad sinistrum urbis Lemnos latus, o aculetur, quod secunda Iunii a nobis observatum cst. Nam adeo celitas est mons Atlios ut licet Sol . nondum occasui vicinus esset elus umbra sinistrum insulae cornu pertingeret. Rivum
quendam laquuti sumus, e rupe ab oppido dimidia leuca distante labentem,& pagum qui in planicie juxta portum est, alluentem. Rus sons qui e loco sublimi decurrit, vulgo Cataracti nuncupatur. Nulla vulgarior est in insula planta Chamaeleone nigro, florem caeruleum gestante adeo elegantem, ut ipsum caerulcum colorem provocare possit. & adeo intensum est, ut ipsum caelum, ipse cyanus flos , & cyaneus color cum illo coria palle sicere vidcantur. Quia nostris vulgo Carduus Benedictus appellatur, siponte in is nascitur, nec aliqua cultura indiget: Graeci nomine corrupto Gaideracantha, hoc est, Asininam spitiam nuncupant. Asphodelo montes abundant. Quae in Creta Ascolymbros dicitur, istic Scombrovolo vocatur, hoc est, Scombri carduus : cst autem lacteo succo praegnans ille carduus, cichorii modo, flavo flore, esui admodum aptus, adeo ut nullam radiccm in hortis cultam noverimus, quae cum Ascolymbro sapore conscrri queat, ctiamsi in earum numero siser pastinacam comprchendas. Quoniam vero Plinius scripsit Lemni insulae incolas Gracculos ob id colere, quod locustas insulaevorarcnt: occasionem nobis praebuit inquirendi quaenam avis esset Gracculuu sed de eo agemus in libro, quo omnium avium ico ra exhibebimus.
Stirpium in insula Lemno tutarium nomina.
CON sp Exi Mus in arvis Lemni insulae nasiantia Psyllium,Thiasipi, Drabam:Cyperum
vero longum & rotundum,atque Conyzae species secundum rivos: praeterea Lam planam, nusiquam neque in Gallia neque in Italia nasccntem , propicrca nostris ignotam. Inveniuntur etiam plii res Iunci si ecies, Pulegium,Hclxine, Cotyledon, Apium malus-minus,quod Graeci Pat timendilla nunc nuncupant, Attractylis, Scorpii des, Scorpiuros, Chrysanthemum, quod crudum edunt, Ment hastrum, MajDrana situ stris, Aspalatiriis, Synonis, Filicis omnia genera, Anagallis, Rulcus, Adianthon, Phyliatis, Hemio nitis, Tragopogon, Tithymalus mas, Cichorium , Scordium, Anchii , Dracunculus, M clanthii variae species, herba lilii legrana nuncupata, ab aliis Herniaria, Lactucasi vestris, Brassica silvestris in scopulis ad littora maris nascens, Brastica marina, Chamae syce, Daucus, Anonis, Scabiosa, Medica, quam Atrivola vocant, sive Atri volo, eodem quo Tribulum terrestrem nomine, Oxalis. Papaver corniculatum, Rumex, Nerion, Hippole Iinon, Astyron, ilex, Pina pinena, Cucumis silvcstris, Phalaris Vrtica Roma ita. Polypodion, Ap ynon, taplis, Populus alba & uigra. Nascuntur & plurimae aliae stirpes, quas nec Latinis, nec Gallicis, nec veteribus Graecis nominibus exprimere quimus; earum tamen via Lgaria nomina prodidimus, ut intelligi possit quaenam stirpes in ea regione nascuntur, quibus hic carcmus. Intcr ceteras autem, utra est quam Archipelagi Cretae & Nicomediae
incolae vulgo Sarcophago nominat, at in Lemno Phrocalida appellatur, Phryges, & Lesbij Mauronia nominant, Itali Crabonella. Alia est Andra yda nominata. alia Aguroupes,alia CoutugusOnnada a Papavere rhoeade disseres altera Achinopoda vel Cachynopoda,quam incolae struendo igni colligunt. Congerunt & herbam Aguroupes,& Asphodoli siccos caules, quia ligni penuria lata rant, tum etiam quia ipsum sollim aIendis arboribus nisi domesticis haudquaquam est accommodum. Insrulae pars orientem si ctans siccior est, & pro ducendis arboribus mious apta. At quae ad occasum Meridiem tendit paulo humidior est,&virentior: loca in quibus arbores nasci queunt, &humida inter colles sita, fructiferas proserunt, uti ficus iuglandes, amygdalas, S paucas oleas: istic nascuntur & Ziziphi duo genera, quorum alterum satis in Gallia notum cst, plurimis locis, cum Lutetiae tum alibi oleaster perperam nuncupatum: attamen Ziziphus alba est Columellae non ignota. Quae Lutetiae vicinisque oppidis frequens nascitur, nullum fructum fert aut si quem fert,
502쪽
PETR BELLONIIIaon mature sicit. Lemni incola: Nerii fiorcs spargere, SI Punicae mali ramis infigere se lenti ista ratione quodammodo indicare volentes, facultatem habere punicas conservandi, ne flores abiiciant: imo sibi persuadent id proli ibere quo minus mala pii nica findantur. Omnes incolae Origani penuria quandam herbam inter vepres de scpcs magna cluantitata colligcrci blent, quam singuli domi conservant, S cum piscibus edunt: eam vulgo Lago-ehymem, ' hoc est, I pi,dis cubile nominant,eius lapor & odor origani lieracicotici simi, foliaque Mille solio similia,ssem n globosum, ut piluta Vrticae Romanae. Diu illana diligenterque perpendimus, S degustavimus: at nihil unquam coipperimus quod legitimum
Ammi magis referret, ista planta. Non immerito igitur ea utuntur condiendis piscibus cum recentibus tum se litis. Graeci vulgo Paliurum vocant fruticem quem plurum Rhamni tertium genus esse existimarunt; quod certo asserere possumus: nam cum insulanus qui dam dolore se assici diceret cx punctura spinae Apaliura nuncupatae, Cum in Iucm comitati sumus ut fruticem videremus: ac comperimus nihil aliud ciscelus Apaliura, quam Paliurum. Eorum sepes ex Rhamno constant, qui sponte istic nascitur, vetusque nomen retinet: nam vulgus Rhamnos vocat. Altissimi totius instulae montos Maccdoniam spe-lant, littore Occidenti obiecto in sinistro Insulae cornu: cos Veteres Soace appellarunt. m Chamaeleonis nigri radices apud pagum quendam Livadoctiorio nuncupatum crui curar mus, plurimi Graeci 1 Tiircae spectatum venerunt quid agcremus: eas vero frustulatim sectas filo traiiciebamus, ut facilius exsiccari possenti Turcae in o negocio occupatos nos vidcntes, similiter radices tractare de secare voluerunt: at clim summus csset aestus,& omnes sit dore maderent, qllicunque eam radicem manibus tractaveram, sudoremquci absterserant, aut faciem digitis scalpicrant, tantam pruriginem iis locis quos attigerant postea senserunt, ut ad uti viderentur: Chamaeleonis enim nigri radix ea virtute pollet, ut cuti applicata ipsam adeo inflammet, ut nec squillae, nec urticae ullae centesima parte ita adurant: prurigo tamen non adeo celeriter sese prodit. Post unam aut alteram porro horam, singuli variis facici locis cutem adeo inflammatam habere coepimus, ut tota sanguinea vidcretur; atque quo magis eam confricabamus, tanto major excitabatur prurigo.
Fonti assidentes sub platano, pro ludo habuimus initio, &risimus: at illi plurimum indignati sumi& nisi asseverassemus nunquam expertos tali virtute cam plantam pollere, haud dubis male nos multassent. Attamen nostra excusatio fuit ab illis facilius accepta; cuni eodem incommodo nos affectos conspicerent. Mirum sane, tantillae radicis tam ingentem cis caciam nostro malo expertos esse. Chamaeleon albus non minore copia in ea Corcyrae parte quae schimo appellatur, SI Cretae planis nascitur, quam niger in Lemno. Galli ec Germani medici frustra laborarunt incepingendo Chamaeleonc albo& nigro, quem non conlpexerunt. de dicere audemus neutrum in Italia nasci: nam praetcrquam
quod stirpes per Italiam perquisivimus, nobis etiam fidem facit D. Aloilius herbarius, horti Patavini praescinus; qui asserit, utrumque conquisivisse, sed nondum istic reperisse.
Turcarum Satrapas sim more visentes, vibter
Qui Mubachi loco erat, vulgo valvoda appellabatur: a quo cum obtinenda esset
licentia, locum unde terra sigillata eruitur, adeundi, nos ad prandium invitavit, de suae mensae adhibuit; quae res occasionem praebuit, ut describerem qua ratione Turcae suos convivas privatim in familiaribus epulis excipere sileant. Non dubium est, quin si Legatum quempiam delicatius tractare vellent, lautiore ciborum apparatu uti possint, quam in eo epulo quod nobis dedit : sed narrare duntaxat volumus, quibus ordinarie vescantur. Prima patina fuit crudorum cucumerum absque oleo & aceto, quos cum to sale edere solent: Deinde adpositae fuere crudae cepae, x cruda Mouronia: tum jusculum tritici clixi, mel & panis. Et quoniam aderant Christiani Graeci, vinum bibimus, quod Calohicri vicini attulerant. Hi sunt Turcarum in suis epulis appariatus: mantilium aut mappae nullus usus. Turcae nulla disticultate cum Christianis versamur, longeque malunt cum eis commercium habere quam cum Iudaeis. Ad modium sum avari, nec abs rei at nobis dolet toties expertos esse. Nam de postridie clim ex Livadochorio discedere gitaremus, ut locum unde terra cruitur conspiceremus, valvota nobis de nunciari jul-
sto ne eo proficisceremur, nec nostros duces passus est nos deducere, ni primum binos
503쪽
oBsERVATIO NUM LIBER I. 3 aureos ducatos pervolveremus: quos tandem illi dare oportuit, inliti utilitatis in hac re diplomate nobis adferente : nam aperte nobis indicavit, si locum videre cuperemus, binos aureos numeraremus, alioqui abiremus. Hrius rei mentionem facere voluimus, ut pa-tcret quantae sint Turcarum O litationes, si cuipiam cum illis est negocium. Nemini gratificantur, nisi parata pecunia, es prae reliquis orbis nationibus fiunt pecuniae avidi: imo 1 iunicus duittaxat denarius expilandus restaret, cum habere volem, nec teruntium remittent. Id vero accidit, quoniam unico forsitan mense vel anno, pliisve aut minus uni pro
uinciae quispiam praeerit, quam d serere cogetur, & ad alterius gubernationem ablegabitur, mille leucis a priore distantem: itaque nullam cxpilandi occasionem vel minimam negligunt.
Loci in Lemno, unde terra Asiganda eruitur, destriptio.
CCEPTA a valvota liceatia, iter ad montcm institui: ille tamen aliquot pastilliso terrae sigillatae me ante donavit,&Ianitiarum comit cm addidit. Concessimus in a proximum pagum nomine Rapanidi, qui a portu Hecaton cephalcs appellato non procul abesY Α Uvadochorio usque ad Rapanidi, trium leucarum ei distantia: cum quo
quinque essemus numero, primum H cphritiae rudera vidcre voluimus: conspicitur adhuc vetus arx, omnino fere disiem, cujus muros mare alluit; omnique habitatione caret: attamen ejus portus elegantior est Lemni portu, magisque fidam navibus stationem omni
tempore habeti Hephaestia directe Samothraciae opposita est quae vix quatuor lcucis ab insula distat. Adestructo castello digressi, secundulia ejus murum ad 1im stram progrcssi sumus, versus collem iter facientes, qui non longius inde abest quam quatcrnix sigittarum lactibus. Inter montcm S portum, Lacellum est Sotira nuncupatum, ad quod Calo-hicri oppidi Lemnos convcniunt sexta die Augusti, quo terra e sua fodina crui solat. Id sacellum exiguis quibusdam parietibus selum modo constat, te clum lapideum sustinentibus. A sacello digrcssi, rectaque ad montem tendentes, in binas scinitas ilicidimus, quarum altera dcxtia, altera sinistra ad binos sontes ducebant teli circiter jactu inter sὰ dissitos. Quae ad dextram est scaturiso, aestate nundeficit: at quae ad sinistram, omnino cxarescit;&etam locus sit humidus, soli junci ibi proveniunt. Nos ad dextram equitavimus, ubi nullae arbores crescunt, praeter siliquam, cambucum, S laticcm. umbram sonti praebe lues: ruo autem facilius perveniatur in eum locum unde terra lignanda desumitur, lapidei gr*us sunt additi. Ascensus est supra terram ipsam, S: ad alterum locum humidum via du.cit, atque paulo supra ad sinistram est locus terram sexto Augusti die crvcndam continens. Et quoniam eruitur vena aperta, nihil aliud conspicitur quam obliquum soramcn, quod
terra denuo tegitur. Licet vero peregrinus co proficiscatur, atque illi locus dc monstretur, nunquam coniicere queat ubi nam sit sodinae Os,quia terra obturatum; ncc ulla ratione esse ficere potuimus, ut sodina aperiretur: cum unico dumtaxat diem anno conspici soleat, non sine magno apparatu α ceremoniis.
Res viles m pama ammationu celebriores feri ceremoniis; s exiguine rebus auctoristem concisiari isupernitione nobilitentur.
PER hanc tetram demonstrabimus, quantam auctoritatem rebus vilibus & nullius
alioqui per se momenti, ceremoniae concilient: nam licci terra de qua agimus magnae sit eiscaciae; si tamen adeo vulgaris esset, ut cuilibet eam sium crz lic rei,dos quam illi mortales ob ejus efficaciam tribuunt, vilesceret, nisi cerena ciniis trobilior rota ita esset: ita ut non dubitemus, quin, etiam si in alia insulae parte similis terrae ira illi quae in Cochino est, inveniatur, Graeci ea uti nolint,nisi dum eximitur adfuisse iit Calohicri lc sb- Iitas ceremonias adhibuissent: imo etiamsi ex eodona Cocli inci erutam haberent alio die quam sexta Augusti, ea uti aut aliis utendam dare nolint, cxistimantes aliquam cis caciae partem, ex rebus hominum ceremonias colebrantium, vel qui illis adsunt, artificio factis, accedere: atque ejus vim nullius esse momenti putarent, irili crui conspicerent. Aliis exem plis demonstrabimus, ceremonias & se perstitioncs ea quam diximus facultate pollere;& quoniam peregrini Mus rationem nondum intelligunt, exempli gratia iridis radicem proponemus; quae licet abunde in Macedoniae montibus sponte nascatur,& vili in ossicinis
504쪽
vendatur, eam tamen cuivis colligere non licere creditum est , sed solis castimonia praedi tis. & terra unde eruenda erat, tribus antae mensibus multa circumsula, hoc veluti placa mento terrae blandientibus. Aliis insuper multis superstitionibus rem peragebant, a Theo-I rμη M. phrasto descriptis:quam ob causam a veteribus Consecratrix nuncupata est. Idem dici porcii de visco quercino, quod Druides aurea falce dem et bant, aliasque ccremonias adhi- Ii, i 6 bcbant quas Plinius commemorat. Ccremonias in terra sigillata variis modis fuisse adli bitas ccrtum est, illique pro aetatum ratione diversa signa fuisse impressa. Nam Dioscor, dis aetate, qui diu ante Galenum vixit, hircinus sanguis pastillis formandis admisceri consueverat: unde colligere licci quasdam ceremonias fieri solitas dum occidebantur hirci veneri lacri, quae, ut narrant fabulae, efficiebat, ut Lemni mulieres hircum olerent, cujus rei causa a viris despectae, uno consensu omnes insulae mares trucidarunt. Inde factum ut se .cerdos pastillos caprae imagine signaret, unde nomine Graeco Spluagida aegos, hoc est, sigillum caprae appellavere. Quoniam autem captae N hirci vulgo in insula immolabantur, eorum languis terrae admiscebatur. Mc minit Aristoteles conspectum esse in Lemno hi cum , atque secundum ab illo generatum, qui lac in uberibus caprarum instar habuerint iat pro prodigio illud refert. Galenus hujus terraemistio nas modum cognoscore cupiens, dum Romam Alexandraeam Troada Romanorum Coloniam navigaret, Lemnum appulit, &ad locum memoratum perveniens, perquisivit an hirciniis sanguis etiamnum terrae admisceretur, antequam signaretur: at eam consuetudinem jam desiisse comperit, S: quae in ejus locum successerat, describit:nempe Sacerdotcm conscen colle certumque n. clam tritici & hordei numerum in terram conjecisse, aliisque quibusdam pro religione patria perpetratis, plaustrum totum terra implevisse, atque in urbem Hephaestiada convehi catalle. Adfecit pleraque alia, quae brevitatis causa praetermittimus. Mirum sane Lcmniam sphragida tam longo aevo in usu fuisset atque intcr homines aded fama celebratam, etiam ipsius Homcri de Herodoti aetate, qui Diostoridem Sc Galenum multis seculis praecesserunt, adeo celebrem fuisse, ut ceremoniis NI patriis ritibus augustior redderetur. Hoc porro nostro seculo, utrique illi ritus, quantum observare& intellisere potuimus, plane obsoleverunt, aliique sunt inducti, quos quidem non vidimus snam sexta Augusti in insula non fuimus sed veros esse asserere non verrebimur; quandoquidcm plus quam sexcenti viri toto suae vitae cursu eos ita celebrari viderunt. Totius ergo insulae primae auctoritatis viti cum Turcae tum Graeci sacerdotes & Caloieri, in sacellum nomine Sotira conveniunt, celebrataque Liturgia more Graecanico, precibusque fusis, omnes simul,Turcis comitantibus, collem squi a sacello, gemino teli jactu duntaxat abest) conscendunt, atque quinquaginta aut sexaginta viros ad sodiendum adhibent, donec venam terrae aperuerint: de tecta vena, Caloieri sacculos quosdam ex animalium pilis consectos terra implent, quos Turcis astantibus tradunt, nempe Solibachi, aut Valuodae: cumque tantum terrae exeme rint, quantum in illum annum sufficere existimant, iisdem operis, qui illic adhuc praesto sunt,uenam denuo tegi curant aggesta terra. Tum Soubachi maximam ctas terrae partem ad Turcatum Imperatorem Constantinopolim dcvehi cur ad Reliquum mercatoribus venditi Et nequis nisi eorum opera illam habere queat, sevcris legibus incolas coercent: neque fieri etiam posset, ut quispiam licet viginti operas in terra nocte adhiberet ad terrae venam usque pertingat, quin facile animadvertatur. Qui dum effoditur circumsistunt, singuli in suum usum,ejus pauxillum sumere possunt: at eam divendere non audent. Turcae minus serupulosi sunt Graecis S plerisque aliis nationibus: permittunt enim, ut Graeci Christiani suas imprecationes supra terram sigillatam ipsis praesentibus faciant; e6s que etiam adjuvanti Porro si verum est quod seniores insulae nobis narrarunt,ritus ille deligendi certam diem in anno, prinitam inductus fuit Venetis imperitantibus Lemno, rc liquis AEgaei maris insulis. Ipsie collis non adeo sterilis est, quin triticum satum optim Eproveniat. Nullus est incolatum qui de Vulcano quidpiam recitare non norit. Atque quemadmodum in insula Cor Ia, pueri historiam Delphini recensere sciunt, tanquam si recens accidisset: sic&in Lemno de Vulcano fabulantur, sed non uno modo : nam alii referunt ipsum equi lapi crus confregisse, atque codem loco, terrae vi & efficacia sanitati restitutum fuisse: alii, coxendicem fregisse .lum, isticque haerere coactum donec curare tur; quae Opinio antiquitatis aliquam scintillana retinet. Nulli sunt homines designati adrerram conscrvandam, neque ulla murorum vestigia conspiciuntur, quibus ille locus ad faciliorem tutelam septus fuerit, ut olim creditum est.
505쪽
Piscium ad bitus insuli frequentium nomina.
CVM montem circum ivissemus, in pagum Rapanidi, sexto gIobi a Cocli in
molite solii in distantem pcrvenimus: montem appellamus, non quod praealius sit, sed tumulus duntaxat collis instar, alcensu non adeo difficilis, & media cx parte humilior Monte martyrum, vulgo ita unι-wartre, Lutctiae vicino, per quem boves cur 'rum ad summum usque verticem trahere qucant. In Rapanidi existentibus,plurimi pisces nobis delati suere, capti in proximo portu, vix tertio globi jactu inde distante. Ex his nonnulli hamo capiuntur, ut veterum Cana, quem ipsi Cano, Massilienses Serran,& Genuenses Bolasse appellanti alius item vulgo illis Ropho dictus. veterum Orphus. Sagena capti pisces erant Bienni, Glini, Atherinae, Sargi, Gobit, Merulae, Turdi; de veterum Graecorum Iuli des, vulgo vero uourrisses, ii nempe quos Veneti ob elegantiam Donzelle vocant, Genuenses Ligurelle. Nunquam impetrare potuimus ut Graeci ejus pagi incolae, nobis terram ostenderent, ob Turcarum metum: tandem unicus repertus qui elus sacculum clam traderet, atque tota nocte iter faciens in Oppidum usique Lemnos deferret: qui si proditus fuisset, Mubachi ii ve Insulae Praefectus magna facultatum parte cum multasset. Varia terrae genera in diversis insulae pagis invenimus: at nemo unquam sigillatam ostendit, praeterquam in nonnullis aedibus Myrinae, nunc Lemnos nuncupatae. Nobis etiam certo affirmatum cst, iam ab omni aevo terram eodem loco eximi solitam, nec fodinae locum immutatum. Nulli labori S diligentiae pepercimus, ut Labyrinthi vestigia in insula Lemno inveniremus: quae si ulla superessent, ea nos perindc atque reliqua reperturos fuisse se arbitramur. Insula Lemnos magna arborum penuria laborat: nam nullae serae abundanter crescunt, nisi apud pagum Rapanidi, ubi Esculi arborum silvula est, quae ad struem dum ignem non caeduntur, scd conservantur, pharmaci cuiusdam, a Graecis S Italis δευ- me nuncupati, ex illis exstillantis gratia: calicibus vcro de glandibus Q us arboris quae perupe tua fronde viret; ad curanda coria utuntur. Vetome cx Iustula non transserunt, verum in suum usum& commodum servant. E loco unde terra in colle c&ditur, usque ad oppidum Lemnos, mille deducentorum duntaxat passuum est distantia. Peragratis omnibus insulae locis, in pagum Livadochorio rediimus, & irostrum Iani serum dimisimus. Subsequentibus diebus, errabundi per insulam vagati semus, navim vectoriam expcctantes,&quendam virum e Chio oriundum reperimus in Lemno medicinam exercentem, at ipsius altis adprime rudem, qui nihilominus brcviore quam biennii sipacio plus quam trecentos ducatos lucratus erat: arbitramur enim nullos unquam ad medicamenta sumenda procliviores fuisse ejus insulae incolis Illi mercedem non persolvunt praescnte pecunia, sed ex iis quae possident largiuntur, hic hordeum, alius cascos,tertius allia &cepas, lini siemen: quae res aeque nobis erant utiles, ac praesens pecunia, quandoquidem eas in nostrum usum comparare oportuisset.
Chon triummi, aliaque singularia, tum serpentum
qui in infula Lemno reperi lux nomina.
IN τε RE A dum per insillam iter facio, negocium quibusitam incolis dedi ut omnia
serpentum qui in insula reperi utitur, genera viva caperent, quorum diligentem secti nem 3canatomen seci. Et quoniam vernacula istic nomina obtinent, ea subsequen te ordine descripsimus. Cenchriti, Laphiati, Ochendra, Sagittari, Tephliti, vel Tepli lini, Nerophidia r quae omnes appellationes, licet vulgares sint,antiquas tamen nonnihil resipiunt. Nam Cenchriti, Veterum Cenchris est, citiusiconem ad vivum expressam, laic subiicere libuit. Laphiati, illorum est Elaphis. Oehendia nihil aliud est quam Echis aut Echidna, quae tamen non est legitima vipera. Ampli isbaena vetustum nomen retinet. Sagittari veterum est Iaculus. Andri tamen de Pari incolae in Eusus serpentis appellatione non conveniunt : nana Iaculus maculis nigris oculi picturam asiabre reserentibus, in dorso insignitus est, uti Torpedinis piscis dorsum, quam Plinius Oculatam
506쪽
Oculatam nuncupavit,ad Melanuri differentiam. Τephliti,vel Tephlini convenit nom ne cum veterum Typhlino. At omnium icones &li istorias libro δe Serpentum natura exhibemus. Plialangia Lemni, unius solum sunt coloris; eam ob caucam a Cretensibus de Zacynthinis discrepant. Conspecta tanta Chamaeleonis nigri in Lemno abundantia,ex istimavimus albi Chamaeleonis gummi facile nos invenire posse; eaque de causa incolas percontati sumus an Collam haberent: Gaamaeleonis enim gummi, ipsiusque Chamaeleonis albi planta, Graecis Colla vocatur. Capsarum quidam opifex respondit se proferre posse, dc quod Colla vocabat, nobis attulit: verum Chamaeleonis albi gummi id non erat. sed Chondrillae, qua in testudinibus&tessellatis operibus glutinandis uti solent, idque ad radiccm ipsuis plantae generatur opera vermiculi cujusdam, ipsam praerodentis, deinde tu.berculo quodam fabae magnitudine, e lacteo succo ex radice profluente confiato, sese includentis. Id Lemni incolis notum est, te, ut dixi, proprio nomine illis vulgo Colla dictum. Cerae genus illud quod veteres Propolim appellarunt, magis flavum est in Lemno, quam vulgaris propolis, quae plerumque alibi nigricat. Stirpes in insulae parte ad Orie tem spectante, proxime collem unde terra eruitur . nascentes, sunt Thapsia, &Centaurium minus. Seduli sunt in Xso serendo atque Sesamo. Nullus illorum ignorat Andrai da herbae decoctum epotum, adversus stomachi & pectoris dolores utile esse. Rustici diligenter observant aspera 3e montana loca, in quibus caprifici nascuntur: horum etenim ramos,1e, illum qui D. Ioanni Baptistae sacer cst praecedente, demetere, de domesticis fi- cubus imponere solent, illorum mictus ab omni noxa conservatos iri hac ratione sibi perinsuadentes. Aquarum scaturigines diligenter etiam ab illis excoluntur; quoniam horios alunt, in quibus inter cetera, allia Sc cepas libenter serunt, atque cucumeres , quibus non memini edere suaviores. illis vero cum solo pane, nullo ad ito oleo aut aceto,' esci s lent. Qiiod si quis familiatis hortum ingrediatur, tum rusticus selectiorem aliquem cucumerem decerpet, eique manu sinistra apprehenso,de recto detento cotticem secundum Iongitudinem usque ad pediculum adimet, quem supra manum stellae instar propendere sinet, deinde cucumere inquatuor partes fissio,cum honoris gratia astantibus partietur,sine alio condimento edendum. Haec ideo adscripsi, quoniam nostris nova erunt: at apud illos summae civilitatis aestimatur; quemadmodum cum apud nos pyrum aliquod optimi succi alicui praebetur.
OArea era vulgo in Lemni insita nitoribus capiuntur.
IN Lemno nullum es flumen: eam ob causam incolae nullum fluviatilis piscis nomen
nobis indicare potuerunt: sed quia insignes habent in littore maris piscationes, marinis piscibus abundant. Et quandoquidem Ostreorum, quae Gaideropoda nominant, piscationem vidimus, ejus rationem hic adiicere libuit. Piscator oblongam perticam, cujus extrema pars cuspide ferrea plana munita manu tenet, qua magnis ibi bus Ostrea scopulis inhaerentia verseret, haec in mare dejeua, manu serrca qua pertica altera extremitate praedita est sublevat 3t eximit: eadem ferrea manu Erinaceos marinos piscari etiam solet. Differunt illa Ostrea plurimum a nostris: nam eorum testae duobus tuberculis tam firma articulatione connexae sunt, ut difficillime aperiri queant: ca quoniam magnam similitu dinem habent cum asini ungula, Graeci vernacula lingua Guaideropoda, hoc est asini pedem, appellant. Nullum parvum Cancrum alunt, quemadmodum nostratia. Myrina discedcntes, rivulum quendam sequuti sumus nomine Salinari, atque iter ad molam vento versatilem, in tumulo qui ad dextram est, sitam, instituentes versus Candiae portum, sterilem locum invenimus, in quo nihil nisi Chamaeleon niger, de quibusdam etiam locis albus: atque terram rubram conspicientes, fodere coepimus, Se venam quandam terrae aperuimus, cujus quantitatem desiumptam cum Hephaestiana diligenter contulimus, ipsamque omnibus notis illi quam rusticus e Rapanidi attulerat, resipondentem deprehen-ciimus. Nam quemadmodum diximus, omnis terra sigillata unius coloris non est: sed imterdum fit ut vena inveniatur candidior, nonnunquam magis rubra, aliquando utriusque coloris particeps. Coriarii in Lemno ad glutinanda coria, glutinis loco, pii i terra utun tur: Attamen propterea haud dicimus terram Cochini montis pinguem ene: sed ut plurimum masis macram, quemadmodum fere marga.
507쪽
Calydarum aquarum in Lemnoscaturigo, m Graecorum
Nu L L A est in Archipelago sive AEgaeo mati insiuia, suae Caloli rorum Christianorum monasterium non habeat. Lemni monasterium a pago Ibvado chorio non procul abest, & Agio Paulitico appellatur. Calidarum aquarum scaturigo est in insula, quam Graeci vulgo Thermes nominant: adeo tamcn calidae non sunt, ut pleraeque aliaetnam ad ipsam etiam scaturiginem sese in eas immergere licet: quod in reliquis, quas per Phrygiam, Ciliciam, Arabiam, Macedoniam, Italiam, Germaniam & Galliam vidimus, Thermis observare non potuimus, quandoquidem eae aquae primum refrigerari debeant. Nulla propterea istic ingens est structura, sed solum exiguum tuguriolum, in quo quilibet vestes exuere potest, & inde in fornicem ingredi, ubi sola ingens est lapidea pila, quae olim sepulchri usum praebuit. Exiguam scaturiginem habet haec aqua, eam ob causam unicus solummodo, aut bini simul lavare posint.
E Lemno in Thasin insulum navigatio.
INPε in Thasum Lemno admodum vicinam cum duobus Calollieris trajicere volui.
Ante auroram e portu selventes, illucestente jam die tantum progressii eramus, ut medio quasi itinere inter Lemnum Thasum essemus: versim adversus ventus adeo v hemens exortus est, ut etiam invitos in Scyru insulam qui siquaginta miliaribus infra Lenionum sitam appellere cogeret. Tanta tempestate quatuor horarum spatio nostra navis deferebatur , ut ante noctem in Scyrum appelleremus: in ea altissimi sunt montes. Subse- uente die vela vento committentes, ut Thasum perveniremus, fatisque secundo vento in navigatione usi sumus. Istic triduo haesimus, hac illac errabundi, deinde navem conscendere oportuit qtiae in Montem sanctum, alio nomine Athos nuncupatum,cursum te
nebat. Non mirum est si Romani olim Thasium marmor in precio habuerunt: nam ipsi montes&scopuli illius insulae ex elegantissimo candidissimoque marmore constant. Oppidi portus fidem praebet olim id admodum excultum fuisse. Insulae montes abietibus &piceis abundant, frequentesque in iis nascuntur Thapsia & serula. Nonnullis adhuc insulae locis magni Moriae, hoc est, metallicorum recrementorum cumuli reperiuntur, ex uibus manifestum indicium est, olim istic divites suisse sodin asi quod cum lus quae Hero-otus scripta reliquit,convenire videtur,Thasum auri argentique sodinis illustrem fuisse urbem. Nobis demonstrata fuerunt vetera numisimata argentea, quorum inscriptio Graeca erat Thasiorum. Thucydides Graecus Auctor Thasii fodinis Praefectum se fuisse seriabit: Etant vero sub Alexandro Macedone Thasii: nam licet inita sit Thraciae vicina, Macedoniae tamen admodum etiam propinqua est, non procul a Bucephalae portui Thaii a tem portus sistum duobus miliaribus de semisse distit a Macedoniae continenti. Thasi scidinae Olim singulis annis octoginta talenta Philippo & Alexandro pendebant: at nunc plane desertae sunt. E Thasio s.lventes ut in Montem Athon traiicerems, quatuor horarum spacio ad monasterium Liatopedi appulimus, quod inter reliqua in totius montis Athou Isthmo consistentia monasteria facile primarium est.
OVEM nunc describemus montem,Graeia Athos Italice Monte sancto appellatu
Nihil scribere meminimus, quod, hoc monte, magis sigillatim describi mereatur: nam veteres Auctores illius adeo frequenter meminerunt, ut Corum seripta meri- tb celebrem illum reddiderint. Et sane mira est ejus forma. Quod olim Hemdottis de Persarum rege & hoc monte scripsit, nimirum Xerxem eum in ipfius isthmo,qua angit stiis quibusdam continenti comungitur, sedisse,ut classem istac traiiceret; plane a veritate alienum nobis videtur: attamen certo statuere non audemus. At cum illac transiremus, de
industria locum diligenter perlustravimus: nam ex Hietita oppido digressi, ut an mcisio-D D num de
508쪽
num&fossarum aliquot vestigia exstarent conspiceremus, nulla observavimus: vel si Utilia fucrunt, nunc pinae obruta de adaequata sunt. Tametsi in diversis totius orbis partibus plurimae sint nationes Christiana in religionem variis ritibus colentes, omnesque Claristum agnoscentes; nulla tamen est, quaesiimmum aliquod caput in sua Ecclosa non constituerit. Atq. asseramus Graecanicae Ecclesiae ritus larius patere quam Latinae: Graeci autem cum a Romana ecclesia secessionem fecerint, alios ritus sibi delegerunt,a Latinis admodu disterentes. Quemadmodu autem Latini unicum Ecclesiae caput agnoscut, quod Romae suam stationem habet, Gq. Omnes nationes eius doctrinam sequentes Obediunt: similiter Orientalium Ecclesiarum capita, Patriarchae nuncupantur,quo tu sedes varus locis designatae sunt: nam plurimi populi tiam Graeco sermone non utentes, Patriarchis subiecti sunt. Poetae Sc Historici hunc montem mirum in modum illustrarunt: fuit etia ab omni antiquitate Graecis teligiosis dedicatus:& arbitramur Ethni Corum etiam tempore a sacriscis idola colentibus habitatum fuisse. Unica st per universam Graeciam Religiosiorum disterentia, quorum masculini sexus Caloieri, feminini vero Calogriae appellantur: quae appellatio nostro idiomate reddita tantum valet, quantu apud vulgus bellus pater: Attamen Cato ieros pro 'um senem,&Calogria bonam vetulam proprie significat. His mons Atho, olim dedicatus fuit, S privilegium datum, quod etiamnum hodie retinent, nem pe,noque G raecum, neque Turcam hunc montem habitare pos se, nati Caloimis lit. Cato ieri nunquam matrimonium contrahunt, licet Graeci sacerdotes coniugati sitnt. Per Omncm vitam carnium esu abstinent, atque etiam frequentissimὸ piscium sanguine praeditorum , praetcrtim quadragesimae ipsorum lcmpore. Dii rite radiam adum vivunt, S vix ullum ferculum illis est uisitatius Olivis conditis, non nostris si1milibus, sed nigris de maturis, quae line muria, instar prunorum .exsiccatorum serrantur. Ceterum quoniam sex fere Caloierorum millia variis eius montis locis habitant, in quo prope modii in quatuor &viginta ampla vetustaque monasteria validis altisque muris septa, hinc de inde sparsa cum maris litore tum continente, quae ingress4 sumus; tum etiam quod qui ea adeunt gratis alantur: praetconstitutum facturus non videor, si ipsa eo ordine quo sita sunt reccnicam, propriisque nomi rubus appellem: namque certus sum, Graecas cereis monias istic diligenter obscrvari, eam q. Ob causam istos Cato ieros maius sanctimoniae nomen adquisivisse, reliquis qui in monte Atho educati non fuerunt. Provinciae autem quae Graecorum religionem sequuntur. sunt Circassi, Malachi, Bulgari, Moscovitae, Rusii, potior Poloniae pars. de Mingre liae, Bosiaiae, Albaniae,& Illyrici sive lavoniae, cum nonnulatis Tartaris,deinde Serviani&Croatae. Breviter omnes provinciae circa pontum Euxinum sitae, cum circa ipsius littora, tum continente, Graecorum religionem sequutae sunt. Hi omnes montis Athou Cal Ohieros maiore in honore atque aettimatione laabent, plusque illis tribuunt quam aliis qtii inco monte non fuerunt. Imo ipsi Turcae qui in omnes paenὰ supra cnumcratas provincias imperium obtinent. magnas illis et cmosynas conferunt ob vitae sanctimoniam& ltrictam ceremoniarum Observantiam. Monachi montes Sinai de
Libani incolentes, Divi Antonii solitudines oppidum Tauri, exterioraque liκa ad Erythraei maris littora sita, Antiochiam item , Alexandriam, Hierosolyma, Prusam , Damaseum , .rique picraque alia monasteria, passim pcr Asiam & Turcarum ditionem sparsa, etiam at ud Cλristianos maiore in precio habentur, cum in monte Atho habItarunt. Omnia m,nasteria de monachorum genera per Asiam sparse, , nobis enumerata, sub Turcarum imperio quae sinit, sua sacra idiomate Graeco peragunt Atque licet Graecanicae ecclesiae caput, Patriarcha nuncupatus, Constantinopoli sedem habeat, plerique tamen alii idem nomen , similemque potcstatem obtinent, in iis provinciis quibus praesunt. Nam patriarcha Alexanotitius abs tutam habet potestatem in eos qui Graecos ritus observantes
in AEgypto de Arabia vivunt, magnificasque in Mcmphi sive Cayro habet aedes quas vidi- imis) aedibus Patriarchae Constantinopolitani quae peculiari nomine Patriarchatus nuncupantur) non multum inferiores. Alius Patriarcha Danaasci residet qui absolute imp rat omnibus monasteriis Λ hominibus Graecae religionis Syriam incolentibus: is singulis annis decima quinta die Augusti in Monasterio supra montem Libanum adesse cogitur ad liturgiam celebrandam. Est praeterea alius Antiochiae, qui Monasteriis de aliis Christianis Graecis praeest qtii Barut, Tripolin, Haleb, aliaque plurima Asiae loca inhabitant. Turearum Imperator hos Patriarchas sua religione uti permittit, modo tributum perseivant. Dicitur vero Constantinopolitanus pro monasteriis in monte Atho sitis, aliisque per Euro pam sparsis, duodecies mille ducatos aureos pendere. Porro cum istorum Patriarcharum quispiam e vivis excessit, Episcopi& Metropolitani, qui nostrorum Cardinalium instat
HInt, conveniunt ut alium eligant: perpendendum autem est, neminc in Patriarcham creari posse, nisi primum Metropolitanus suetir; quod cum Pontificia constitutione convenit.
509쪽
OBSERvΑTIONUM LIBER I. 3 Ceterum ex sex Religio Briim quos Cato ieros appellavimus milibus in monte Adaci degentium, ne quem otiosam vitam traducere cxistimetis: nam summo diluculo e suismo itasteriis egressi, lingilli sitia instrumenta gestam: alii bipalium, alii ligonem, alii salcem. peramque habentes ex humero dcpendentem, in qua panis biscoctus S cerae. Singuli pro sui monasterii oeconomia sustinenda laboranti alii vineas diemes aluarbores caedentes, alii naves fabricantcs. Neque aptiorem eorum comparationem fadere possemus, quam cum Principis cujuspiam familia oeconomice& bene constituta: alii etenim sartores sunt, alii fabri mutarii, alii lignarii, alii alia opiscia cxcrcentes in communem omnium utilitatem, ad lanae usque pensa etiam ducenda, e quibus sibi interulas texunt, &vcstcs comparant: vili profecto vestitu amiciuntur, illo sere modo quo bicremitae a nostris vocati, lequi furva veste utuntur, Galli & Bons lammes nominant. Ipses nuncupassemus monachos vulgari nostro loquendi more, nisi hac dictione abuteremur: nam monachi vocabulum, unicum designat, qualis nobis Heremita, sive in monte Atho Philere mos
Ad hujus montis cujus longitudo trium dierum itincrc patetὶ somam recte exprimendam, proponenda est nobis hominis resupini in mari ab occidente in Meridiem cxtensi Idea. Quemadmodum vero si quispiam resupinus natans pedibus lutus contingeret, id spacium quod pedes occuparent, angustius emceret, quam quod reliquae corporis partes, atque inde paulatim in latitudinem sese expliearet ad scapulas usque, & inde demio, ubi collum est, in angustias coiret,deinde caput rotundum magisque emi iactas rcliquo corpore appareret: sic ctiam summum lugum in extremo monte Atho attollitur, quod a navi' g ntibus plus quam triginta miliarium intervallo conspici potes' estque illa eminentia totius montis caput. Atque si quis procul e Macedoniae montibus i plum consipiciat, supini hominis formam referre videtur: nam ut mentum atque nasius supini hominis magis eminent, deinde paulo post intervallum conspicitur inter mentum & pectus, exprestium eo ca vitatis spacio quod a mento ad guttur descendit: eadcm plane ratione conspicit ut mons dilatari, humerorum altitudinem ostendens, deinde in arctum quodammodo sese cogens: sic ut corporis medietas in ipsb umbilico constituatur: postea denuo intumescit, ut in corpore coxendices, atque progrestionem faciens usque ad genuum locum, quae attolluntur non secus ac si resupinus crura nonnihil contrahat. A genu bus deinde crura extensa in arctum ita desinunt, ubi videlicet continentis unctus est mons; ut Cherronesius illa montis Athou, hominum industria expresse facta videatur, ut humani corporis resupini fornram exprimeret. Eam ob causam facile accedimus ad id quod de Dinocrate architecto dictum est, qui Alexandro persuadere conatus cst ut supini hominis formam aedificaret, una manu oppidum sustinentem,& altera craterem,cx quo proflueret aqua omnibus advenis potum subministratura.
si ginque zel sex nune esse Caberor: m Gracorum in Atho monte degensium millia, lanc inde per Monacterias arsa.
VN VE Rs us hic mons cum peditibus tum equitibus aditu perdisseilis est: in quo
recenseri possem quinque aut sex Caloierorum millia in monasteriis habitantia, quae vigesimum tertium aut quartum numerum explent. Nullum vero eis coenobium quod plures ducentis Caloieris pro portione non habeat: etcnim in quibusdam trecenti aluntur, in nonnullis ducenti, in aliis centum N quinquaginta, in aliis centum, atque in aliis similiter plures vcl pauciores.
Omnia monacteria in monte isti firma munita esse adversius Piratarum incursiones hcetigis non admodum iniqui aut moleHi situ L.
Ex viginti tribus vel viginti quatuor monasteriis in hocmonte exstructis. nullum est,
quod munitum & muris probe cinctum non silicum ut hostium vi, si eos invaderent, tum piratarum excursionibus, si opus foret, resistere queant. Nam cum maris littora incolant, divexare possem piratae, nisi munita haberent monasteria. Attamen illi ipsi piratae, licet etiam sint Turcae, ab omni humanitate alieni, Cato ieris vix molesti esse solent, aut illos ostendere magnopere conantur. Iustitia nimirum etiam inter Latrones
510쪽
o PETRI BELLONII locum obtinente,atque ratione inter sceleratos imperium habente. Etenim licet omnium mortalium sint nequissimi, & religionis maximi hostes, conscientia tamen illorum aniam os urgente, montis Athou Caloieros minime laedunt: imo qui neque patri matri ve, noque fratri aut serori, aut cuivis sanguine juncto, neque amico parcerent, quin eos venun darent, naturae quodammodo instinctu Caloietos observant. Illi vero piratae hominibus insidiantur non modo ob eorum facultates, sed etiam ut ipses in servitutem redigant: nam singula mancipia quinquagenis ducatis aureis aestimare solent.
Montem Othon in eum actimatione apud Gracos
IAM ab eo tempore quo Graeci scriptores celebres esse coeperunt, fuit hic mons magnopere commendatus: quod etiam nomen illi datum indicat. Graecis enim vern,
culo sermone ἀν- δρse appellatur, apud quos in ea est sanctimoniae opinione, tua Roma apud Latinos. Quibus per eum montem iter facere contingit, cujuscumque negotii causa, victus per monasteria gratis subministratur: verum a Caloieris nihil aliud sperandum est, quam quo ipsimet vesci solent, videlicet olivae conditae, crudae cepae, fabae aqua maceratae deinde salitae, panis bis coctus, rarissimὰ recens panis, de nonnumquam falsi vel recentes pisces, quoniam maris littora accolunt. Omnia porro monasteria usque adeo vi. cina non sunt: duo vero duntaxat inter ea sunt primaria, unum Vatopedi nuncupatum, alterum Agias Lauta. Magna vero maris opportunitate utuntur, cum propter navigationcm qua illis omnia necenaria aliunde advehuntur, tum propter piscationem quae illis perutilis est. Temporis etenim fallendi gratia piscationi indulgere solenti quam ut commodius exercere queant, naviculas ex crassis Platani truncis conficiunt sine magna dissicultate, atque sine impendio, ex singulis videlicet truncis excavatis, singulas fabricantes, illis scaphis sere similes quibus Ararim aut Sequanam traiicere solent. Alias binos truncos excavatos ligneis clavis in navicularum formam conjungunt: quibus i dum venti silentdc malacia cst tam altὰ in mare progrediuntur, quantum ad piscationem requiritur : illo rum vero teria, suberis desectu, cucurbitis, uti in Propontide pini corticibus sublevari Q-lem. Monasterium Agias Laura nuncupatum, inter reliqua totius montis monasteria facile principatum obtinet, atque ad radices celsissimi jugi quod verus Mons Athos est sit tum est, qua parte Lemnon spectit : in eo sunt circiter trecenti Caloieri. Monasteria igitur per montem sparsia, ea parte qua Macedoniae continenti conjunctus est, recensebo.
o seriorum nomina, serie quadam enumerata, sumto ab iis initio qua continenti sunt proxima.
MAcεoo Ni A digressis, de magnum quendam pQum Hierizos nuncupatum
paulo supra isthmum situm ingressis: atque inde secundum maris littus progredientibus, in isthmum nomine Nadie a pervenitur, deinde ulterius in Prulacas: postea in collem Megalivigia appellatum ascensus est. Eo loco interdiu & noctu fiunt
excubiae, praesertim quando piratarum excursiones metuuntur. Nuper admodum Hieri ros ingens duntaxat pagus ruit: at abhinc octennium Turcarum Imperator muro includi&muniri jussit, ob piratarum metum. Ε Megalivigia progressis, primus fons in ipsa via occurrit, Graecis Protonero nuncupatus: quo praetergresta, & isthmo superato, in montis Athou ditionem est aditus, atque monasterium nomine Ruras occurrit. Littus deinde versus Orientem legentibus, aliud monasterium invenitur Chelandari appellatum, postea
monasterium Simeon elegans de peramoenum, nequaquam tamen magnitudirie, nitate aut opulentia cum siequente Vatopedi nuncupato comparandum. Quinto ad Pan.
tocra torou, sexto ad Yvero supra tumulum in littore situm pervenitur . septimo ad Philotheou, octavo ad monasterium Caracoul omnium sere postremum: nam quod in extremo monte ad radices altissimi jugi Athou situm est, Agias Laura nominatur. Ex Agias Laura monasterio digressis, atque ad aliud montis latus obversis. alia similiter monasteria cum in littore tum in continenti occurrunt, quemadmodum in eo quod descripsimus latere. Montis igitur ambitum sequentibus, Se ex Laura digressis primum occurrit monasterium