장음표시 사용
571쪽
OBsRRvATIONUM L I B. I I. III quae est colocasia: alteraveris quidpiam olivarum nucleis simile in capite proferret. Illum subsequuti auctorcs, alii aliorum velligiis insilentes, pro albitrio de bis loqhi uti sunt. Nam quod Theophrastus ait eius radicem sui nolam , aliter rcm te habere expcrientia docet. Dioscorides de Faba AE yptia agens, Theoplitasti verba fere expressit. Plinius vero cxillis ipsis mutuatus . silmilia omnino stribit. In eam itaque opinionem facile uariis, ut
per fabam IEgvptiam intelligenda sit edulis faba quae in gypto nascitiir. Ipse enim Galenus de vulgaribus fabis intellexisse videtur libro de Alimentis,ctura de AEgypti fabis agit.
Ut veris elucidemus quod Plinius refert Egyptios varii generis vasa ex eius foliis facere ranimadvertendum est colocaliae solia admodum ampla else, eamque ob causiam complicari convolvi instar corniculorum posse, quibus aquam e Nilo hauriant & bibant, deinde abiici. Tandem in amplum quendam pagum pervcnimus, nomine Berim bal. AEgypti regio nobis apparebat omnino aqua submersa, praeter quosdam aggeres nonnullis locis Eminentes, per quos ex uno pago in alium parcat iter. Incola: ut securi lint ab inundationibus Nili, pagorum aediscia lublimioribus locis substruere coguntur, quorum maxima consipicitur secquentia: etenim plana est regio, aedificia ex tenaci pinguique limo constrii-cta, A tecto operta acuminato, alveariorum instar, procul admodum apparent: nonnulla etiam teguntur plana forma, propugnaculi modo, quod vulgare est per universum Turcae dominium & Greciam. Tanta apud illos est lignorum & lapidum penuria, ut eorum aedificia humiles duntaxat sint casiae, non ampliores quam pusilla tecta, recipiendis anseri bus idonea. Eam videlicet ob causam, quod magna ex parte cubent, bibant iucdant sub arboribus i vel insectorum vitandorum causia, vel ut frigidiorem auram excipiant; etenim
hieme istic non pluit. AEstate autem sub tecto frigidiorem auram non requirunt sed sub Palmis. Tamarices in AEgypto humidis &siccioribus locis stadisserenter nastuntur, illarum enim silvulae perinde in aridioribus locis reperiuntur atque in humidis littoribus. Eae autem exarescentia quam Gallam nominavimus adeo onustae sunt, ut parum absit quin rami prae pondere rumpantur. Novum quidpiam nobis suit mense Scptembri conspicere aquaticam avem a Gallis quia in stagnis non minus damnum inseri quam Castor Ei aere, hoc est, fibrum vocatam a Latinis vulp-anserem, pullos recens exclusios in Nilo ducentem. Aquaticae aves quae sub hiemem a Septentrionalibus regionibus loca commutant, in AE yptum adveniunt, isticque pullos excludunt, deinde aestate revertuntur, solis immensium Mintolerabilem ardorem fugientes.
An Berim bal itanseuntibus nobis, plurimi AEgyptiaci pueri sese in Nili proquentem
abiiciebant, ut panem cxciperem, quem de industriae navi proiiciebamus, ut ex illis adco perite natantibus voluptatem caperemus: nam in aquam desilire non m a
gis reformidant, quam anatum pulli. Ita pagum nomine Sindou deinde pervenimus, ad cujus dextram est Diuruth; eaque nocte in oppidum appulimus Fova nuncupatum. amplam olim urbem ut Cairum: nec hodie ullum est in continenti AEgypti oppidum sexcepto Cairo magis amplum: multo etenim major est Rosetta, e regione magnam Insulam babens, Sacchari arundinibus, Sycomoris, Palmis, Colocasiis, omnis generis leguminibus,& oryza quae prae reliquis magni est census per universam AEgyptum excultam. In Fova pernoctavimus: nam licet nobis secundus ad iraret ventus, nautae tamen noctu navigare reformidabant, quod Nilus iis locis multos maeandros habeat , nec mimis rapidus sit, quam Ligeris. Nonnullis locis rectum tenet cursum, in quibus etiam notau velis explicatis secundo vento sine metu navigare liceati lentius cnim fluit, quam ubi sese con
572쪽
cuin alio flumine comparare l=cor,
Vix in nostra Europa amnem invenire liceat masis ad Nilum accedentem Pado,
praesertim a Ferraria mare usque: nam facile velis expansis subiri potest, adversus
ipsius etiam plostuentem : idem in Ligeri fieri potest perinde ac in Nilo & Pado.
Ligeris autem alveus non est adeo protundus. Omnia Cymbarum sive navicularum quarum in Nilo usus est genera, ab aliorum fluminum naviculis diffcrunt: vulgare enim est cymbas singulis locis pro amnium natura variare. Nam homines ad loci naturam navid. gia accommodare volentes, fli minum cursum obicrvare coguntur. Nisi enim in Tibeti qui rapidus est, profundumque alveum & altas ripas habet, cymbarum utraque extremi tas, live prora & puppis praealtae cssem,&riparum altitudini responderent, quandocumque appellunt, ad cgrediendum scala pcrpetuo opus foret: eam ob causam angustis scaphis in Lunae crcsiccntis formam fabricatis, proramque Ze puppim 'praealtas habentibus &in mucronem desinentibus utendum est: quarum gubernacula longis perticis alligata sint, Ni gubernator in summa puppi ster, ut quo agenda iit navis, conspicere queat. At Nilus cum ripas humiles, de summa aqua duntaxat eminentes habeati naviculas exiguas, humiles, planasque, Sc latas stri. Padi sicaphae breves sunt, profundae, constratae, subrotundaeque, & gu bernaculum ad latus habent, possuntque mare subire, de Venetias usque navigare. Oblongae naviculae, quarum usus est in fluminibus haud profundi alvei, ut sunt Ligeris dc Sequana, extrema puppi gubernaculum seu temonem habent. Nonnulli persuadere voluerunt, amnes inveniri qui majores naves gravioribusque oneribus plenas ferre queant aliis simili alveo & prosunditate praeditis: in exemplum adducentes fluvium Aile, qui licet Ligeri angustior sit, triplo graviora tamen fert onera, id autem aquae naturae tribuentes, haud ejus profunditati; Elicio argumento niti non videmur. Sed quia ejus rei elucidatio in experientia consistit, facile veritas adquiri potest. Clim Nilus universam regionem inundat, vastus est, magnaque&capacia fert navigia, quorum dumtaxat usus est inundationis tempore: cessante inundatione, certa loca ostenduntur tibi ab equite vado transiri potest. Expansis etiam velis navigare in eo licet, cuni neque Tntes neque silvarum frequentia ventum adimere vel impedire queant, ut neque in Pa- Et quemadmodum populi in ripa Padi nascentes quibusdam locis ventum navigan- tibiis infringunt: sic etiam Palmae aὸ Nilum crescentes. Nili piscatores cum Padi pisca.
toribus in hoc conveniunt, quod utrique aquam in cymbarum alveo uchunt, cratibus vimineis superimpolitis tectam : ut hac ratione pisces vivos adserventi de percrates incedentibus pedes non madeant. Paulo supra pagum ' Sindou erogressi. alvei caput conspexmius, quem Alexander sodi cur. ivit, ut aquam in Alexandriam deduceret implendis urbis cisternis, puteis N sontibus; quem ad sinistram reliquimus. Tcrra exempta, adhuc stiperest ii trinque projecta secundum canalis ripas, cujus caput a magno illo pago Sindou quadranto milliaris dumtaxat distat. Regio ad dextram relicta, paulo sub limior erat sinistra, atque magis arenosia . ideoque inam Nilus eo non pertingit) sterilior. At quae ad sinistratri est, quoniam humilis 3c plana, atque Nilo irrigatur, sertilior est Se magis herbidai in quam aquaticae aves hieme commeant tanta copia ut agri S prata iis albescant: praesertim ciconiis, quas Egyptii non ab re magni faciunt, climranae tanta abundantia istic generentur, ut nisi ciconiae eas vorarent, nihil illis esset frequentius: tum etiam quod serpentes capiam, & devorent. In arenosa altera parte vultures consipiciuntur, accipitres AEgyptii, milvii, aliaeque aves carni vorae: sed AEgyptius accipitet omnium frequentissime, corpore corvi , capite milvii, nostro inter corvinum &aquilinum medio, nam mucronem paulo magis incuruum habet, crura vero de pedes inter corvum Sc aves rapaces. Similis nominis avem in Herodoti aliorumque veterum scri piis invenimus: videturque ea esse quam accipitrem AEgvptium nominant. Colore est accipitris i qui tamen interdum variat. Eius iconem libro de Avibus exhibebimus. Bulliti, tempore inundationiς. in aqua ad aluum usque versantur, caput ad armos usque in aquam demittentes, ut gramina depascant, quibus depastis, rursus in aerem attollunt, ut horbam dentibus attritam ruminent, atque in alvum demittam: nullum etenim animat pulmonitrus praeditu in live aves, sive quadrupedes. sive etiam cc te Se delphini, de reliqui qui mandunt, escam in aqua deglutire queunt. Hac itaque ratione aluntur Bulsati inundationis tempore. Nulli peritiores natatores reperiunturAEgyptiis: Iales ut sint, necessitate cois
573쪽
ons ERvATIONUM LIBERI I. Ioue gente: nam inundationis tempore subinde ex uno pago in alium trairare necessc est ad sua cxpedienda negotiar quam ob clausam vestes ad natationem aptas gustant, pronii stam vi delicet interulam albam, leviter claboratam; deinde chlamydis genus inconsutile laneum, vilis cujusdam tapetis instar,qua humeros de corporis aliquam partem olymolvunt : nec alias vcstos gestant peregre prosecturi. Si profundum gmnem tralatire necesse est, chlamydem cuin interula capiti obvolvunt diadematis instat; atque sic natantes ad alteram amnis ripam perveniunt. Si vero longior facienda natatio est, scirpeos fasces post se trahunt, donec terram pedibus attingere amplius nequeant: tum demum illis incimibentes, Iratatio. nem leviorem & minus Operosam habent. Aquilone adhuc prospero, magnum iter conficiebamus, & licet plus quadraginta passuum millibus a Pyramidibus, adeo a veteribus celcbratis, abessemus, nobis tamen apparere ince runt: edito enim sunt loco, eorum qui Nilo vehuntur oculis expolitor quod Plinius his verbis intcllexit : Sane consipicuae undique adnvigantibus. Egyptii Pyramidum nomine appellare non norunt, sed Pharaones nuncupant. Magis adhuc admirandae videntur prope inspicientibus, quam ab auctoribus descriptae sunt, ut postea demonstrabimus.
Singularia quaedam de oe AEgyptiis.
NULLA est natio quae magis antiquitatis vestigia retineat, AEgyptiis: nam et ianinum illos in urbibus videmus similibus vestibus uti, quales descripserunt veteres. Per universam AEgyptum, pulli gallinacei a matre excludi non lent: sed fodinaces artificiose, ut vidimus, exstructas habent, in quibus tria aut quatuor ovorum millia reponunt; quarum calorem ita temperare norunt, ut omnia ova simul excludantur; quod recens inventum non est. Nam Aristoteles lib. 6. historiae animalium cap. 1. jam scripsi Drat: Incubitu avium, sectum excitidi naturae latio est: non tamen ita solum ova aperiuntur;
sed etiam sponte in terra, ut in AEgypto, obruta smo pulliciem procreant. Hi furni cona' munes sunt plurimis rusticis, qui e diversis locis sua ova inserentes illic excludi curant. Aggere sex struunt, ad continendum in suo alveo Nilum, quos straminis, Sacchari ha rundinum, Halimi, Rhamni S Tamaricis lasciculis muniunt. Postridie nostram navigationem vento xime prospero prosequentes , quibusdam Iocis Nilum saepenumero se contorquentem & Maeandros facientem invenimus: interdum etiam Palmarum arbores nostrae navis velis flatum adimebant, sic ut nautae phaselo egredi, eamque vi pertrahere coge;ctaturin Remissiore autem vento , Milique profluente ad modum rapido, ad alteram ripam appellere non oportuit, atque in icrram deiccndere.
Sed cum istic parumper haesissemus, secundus ventus nobis denuo adspiravit.
Tlurimarum avium atque aliorum animalium secundio . 2 ilum observatorum descriptio.
CvM AEgypti regio hieme adco tepida sit, dc pallistri si plurimas aquaticas aves alit,
atqhe inter reliquas illam quae Graecis de Aristoteli Crodicta fuit. Eam ex voce agnovimus: strepera etenim est, Sc ut Vannellus Aex, sic haec dum volat Crex. Crex pronunciat upsiam vero sequentibus verbis descripsimus. Crex corpore est inter elorium &calidrim, media inter illas crura etiam habens, quae cum pedibus & capite nigra sunt: cervix, pectus,& humeri albescunt: corporis superior pars ad cinereum lcndit colorem,candidam lineam oblique alas secantem habens. Humi&in aere victum quaeritat, ut Van-nellus, qui veteribus Aex appellatus fuit, atque sint ili modo strer tum volando excitat. Inter aves quae Gallico nomine cognitae sunt, minime recensendam arbitramur, tametsi antea existimaverimus Gallorum Ba V, hoc est, aegocephalum Crecem esse, quoniam Herodotus eius magni; udinem cum Ibis genere comparat. Antea Ibidem nigram pr
574쪽
H aeniat op delaabueramus: sed observatis ejus moribus, non Haemato podem, sed Ibinni gramelse deprehendimus, cujus Herodotus primus meminit, deinde Aristoteles. Corpore est olorii, aut paulo minor, omnino niger, capite corvi aqviatici, rostro,qua capiti iungitur, pollicis crassitudinem superante, sed per extremitarem mucronato & incurvo nonia nihil, atque fornicato, de omnino rubeo te, uti etiam cruribus, quae oblonga sunt, similia cruribus illius avis quam Plinius Bovem taurum, Aristoteles Ardoam stellarem nominant, collum vero oblongum ardeolae instar habet: lic ut clim primum Ibidem nigram coiit piceremus, Boui Tauro corporis habitu similis nobis videretur. Egyptii, Mauritani vel Arabes, suae rcligionis ceremonias strictius S diligentilis obser vant quam Turcae: & licet utrique eandem religioneni, quae Malium plana est, amplectantur,uiusdemque Domini imperiothbsint, Turcae tamen majorem sanctimoniam Arabibus, quam tibiipsis tribuunt: Eam ob causam , quod Alcoranus lingua Arabica primum consciiptus sit, deinde in Turcicum idio ma conversius. sed&ipsi doctiorcs Turcae, non Turcice, lud Arabice loquuntur. Characteres quidem similes sunt, Turcae etenim litos Cliaracteres ab Arabibus mutuati; sed lingua diversa cst. Ad Nili ripas appellentes. &ria vim egressit ut pagos perlustrarc mus, Mauritanos in suis Moscheis, hoc est, suis templis canentes, de sibi alternatim respondentes audiebamus, Latinorum sacerdotum more, &iisdem accentibus pausisque sere utentes ut ii qui Latinos Psalmos canunt: quod minime faciunt Turcae, quorum idiomarude est, Arabici facilis,&ad rhythmos componendos apti, comparatione. Sed de Alchoranus rhythmicis versibus conscriptus est. Quatuor sub Cairo milliaribus Nili alveus in binos ramos sese dividit, quorum alter ad sinistram temdcias. Roset tam quae est Ostium Canopicu, unde veniebamus, delabitur:alter ad dextram profluens,apud Damiatam,ubi est Ostium Pelusiacim , se exonerat. Inde assirmare possit mus, Nilum bina duntaxat primaria & navig.ibilia habereOstia per quae magnae naves seb- ire possint,aut ad summu tria. Non inficias imus, quin in multos rivos diducatur, sed duos tantiim illos alveos navigabiles esse dicimust aut si aliorum nonulli quibusdam locis navigabiles sunt, id inundationis tempore fieri: alias etiam qua in mare sese exonerant vado
transiri possunt,quemadmodu canalem illu inter Alexandriam & Roset tam superavimus. ventus ad mirum usque nobis secundus suit, issicque navigationem abselvimus. Doscendimus autem ad na Unum quendam pagum nomine Mulae, territorii Cairini, in Nili ripa situm. Porro ante quam de Nilo sermonem finiamus: de nonnullis animalibus, quae in eo reperiuntur, nobis agendum est; atque inter cetera de Ctocodilo, cujus haec est essigies. Nos illum susipensium in multis templis S soris
publicis admiramur: inveniuntur tamen&ter
restres. Hippopotamus etiam Graecis & Latinis dictu , istic invenituri Latini enim Graecorum vestigia sequuti, appellationem Graecam, quae
equum fluviatilem significat, non immutarunt, sed eam retinuerunt; quod fecisse hanc ob causa ira videi tur: nam animadvertentes id animal nulla ratione cquum reserre,stra lingua interpretari noluerunt, sed Gramam dictionem servarimi. Alterum tamen horum fuisse, necesse est: vel Romanos Graecorum Hip potamium non novisse: aut id animal quod Hippo- p tamus censebant,diversutia a Graecorum Hippopotamo suisse. Nam si is qui Romam advectus suit. Dione teste, in Augusti de Cleopatra triumpho, Malii qui in M. Scauri ludis,& Pompeii triumphis exhibiti fuerunt, Hippopotami erant: dubium non est, quin veram eorum emgiem in eo libro quem de omnis generis piscibus conscripsimus, dederimus rnam id animal quod E Nilo delatum Constantinopoli vivum conspeximus, omnibus notis conveniebat cum iis qui in variis Imperatorum numis expressi sunt. Ad ejus historiam uod attinet, cuin eam. alibi Gallice & Latine dederimus, hoc loco nihil alasius ad
Nilus plurimos alios pisces admodum celebres alit, quos tamen sigillatim enumerare hoc loco non volumus: nisi quod Lucium qui istic frequens est, & cur veterom appellationem applicare dissicile est, Oxyrincum veteribus nominatum asserimus. Capiunturci iam pisicium orbicularium duo genera humani capitis magnitudine, quorum pelles tomento vel faeno repletae a mercatoribus ad nos perferuntur: Graecis vulgo Flascopari Latinis orbis. vel Graeco nomine Orchis, dicuntur in lagenae etenim instar rotundi sunt. Alius est qui squamatum vice totus osseo cortice tectus est: eam ob causiam ut praecedens
575쪽
Navigiorum,quorum in Nilo usus en, disserentia, atque arborum
qua in Cairi hortis vulgariter atimur, nomina.
Nos et RA per Nilum nauigatione peracta, S: in pagum Boulac, quo omnia in Nilo
commeantia navigia appellere solent, ut merces quas in Cairum convehunt exonerent: exlcensu facto, eorum navigiorum s Gerbes ipsi vocano formam observare voluimus, atque comperimus eorum quatuor esse differentias. Etenim alia humilia, plana, lataque sunt,sed admodum brevia si ad latitudinis proportionem conserantur. Alia majora latioraque, sed m orbem sere contracta. Majora non multum absimilia Sequanae navibus, nisi longe breviora essem: majora onera serunt quam reliqua, praesertim autem Sacetati harundines pro Turratum Imperatore: sed illa inundationis duntaxat tempore navigant, neque, infra pagum Fova descendunt, Latinoque velo utuntur. Omnium minima, plana, humilia Ac lata sunt, veloque quadrangulo utuntur, neque longius a Boulac evagantur,ad traiiciendum Nilum duntaxat apta,& ad annonam ex proximis pagis in Cairum devehendum,atque armenta ex una ripa in adversam traducenda. Quae Damiatam& Alexandriam usque descendunt Gerbes, Latino velo utuntur, mareque, si malacia si, ingredi possunt: at si tempestas suboriatur, diu obsistere nequeunt. Eam ob causam in iis navigaturi mitem mollioremque auram obseruant , de ventum admodum faventem. Hortorum etiam arbores istic observavimus, nempe Sycomoros, Palmas, Cassias sistutia vas, Punicas malos, & Aureas, Acaciam, & Tamaricem.
Plurimos hallucinatos esse, qui Chamaeleones solo aereia
CvM nullas duas silvas in AEgypto conspiceremus, equibils fasces fleti, aut silvas quae ligna praebere possent ad ea in carbones ustulandar ad fundenda tamen metalla squibus perpetuo ea regio abundavid plurimis lignis opus fuerit: quae ligna istie
frequentiora essent, observabam sin quotidianum autem usum cedunt Cassae,Tamaricis, Rhamni, Sycomori, Naneca, Palmarumque rami & arundinesὶ nihil istie frequentius Sacchari arundinibus vidimus: idque veterum auctoritati consentaneum est, qui maeteria, ad colliquandum aurum, opus esse non ignorantes,dixerunt,& inter ceteros Plinius, Pineis optime lignis adis ferrumque funditur, sed de AEgyptiae papyri paleis aurum. Nam sprimarium AEgypti metallum, aurum semper fuit. Sepes iniri hortos ambientes, Chamaeleonibus obsiti sent, praesertim secundum Nili ripas: sic ut brevi spacio ingentem eorum numerum conspiceremus. At non abs re indumetis versantur: nam Viperae&Cerastae; si eos apprehendere possint, integros devorant. Chamaeleones praedam capere cupientes, linguam semipedalem exerunt, teretem instat linguae Piei martit,lumbrico terrestri similem, in cujus extremo sipongiosus quidam& glutinosus nodus est,quo insecta,ut locustas, erucas, muscasque capiunt, & in os attrahunt. Ipsam autem exerentes, tam valide tantaque velocitate vibrant, quam sagitta ab
arcu emitti possit. Natura frustra huic animali linguam, ventriculum de intestina tribuisset, si edendi usim illi ademisset, ut plerique arbitrati sunt.
Iter in Calaum appulsis, quias Hili mi immi
Dv M in Boulac iumenta exspectamus quae mirum nos veherent,noviim quidpiani& memoratu dignum audivimus: Denae enim vel duodenae mulieres per plateam simul transeuntes, AEgyptiaco more salutationem dicentes, simul vocem emis runt, cui similem ante in quibusdam pagis ad Nilum sitis audiveramus quidem: sed quidnam esset, imaginari nequiveramus. Mulieres etenim nunquam in publicum prodeuia nisi tecta facie, non ob singularem sermam qua praeditae sint, sed quia Mahumetes sic princepit. Immo AEthiopes quae carbone sunt atriores, faciem larva contegunt, non secus a que formosissima totius Asiae Turcita mulier. Dissicile itaque nobis erat, qua ration
576쪽
Musinodi vox essormari posset,imaginarit acclamationem tamen saepius repetitam confusem quantam harmoniam reserentem, audientes,intelleximus, ipsas aperto S hiante, quantum fieri potest, ore, Vocem acutam, volutata inter dentes lingua & vcrsus palatum contracta,cmittere, accentuque acuto terminare, quemadmodum rusticae mulieres sub Melamationis finem facere solent,quando lac venale Lutetiae proclamant. Faciem autem obvelant pro regionum vario more. Sed ea qua Arabicae 6c AEgyptiacae rusticae utuntur faciem tegendi ratio, omnium est inelegantissima: nam xylinam telam nigri vel alterius coloris ante oculos de faciem propendentem, atque in cuspidem versius mentum desinentem ponunt, quemadmodum nostrae nobiles mulieres utuntur sua barbuta appellatar ut autem per hanc telam prospicere queant, bina foramina ex oculorum adverso faciunt,
sicque instructae, iis similes videntur, qui die venetis ante Pascha Romae & Avenioni sese
flagellant. At in amplioribus urbibus, Turci carum mulierum morem sequuntur, quae exiguum quoddam vclum ex caudae equinae pilis contextum ante faciem gestant: splendidiores vero, tenuissimam lineam telam. Itaque si quis earum vestimenta singulatim d scribere vellet; non minus susciperet negotii, quam qui pictura omnes omnium quae in Gallia, Italia & Germania sunt mulierum habitus, exprimere cuperet. Nam ut in eadem provincia animadverteret ornatum capitis plurimum inter se disserre, atque vicinarum ornatui pland dissimilem esse: sic etiam AEgyptiacae mulieres ornatu a Turcicis plurimum disserunt. In AEgypto quemadmodum neq. apud Turcas, neq. Graecosὶ mulierum aut viroru vestes concidere cosuetudo non est. Nullus praeterea est praescriptus ordo,quo homines diversiae religionis dignosci queant ex vestium coloris varietate:nam ut diximus,in selo pileo cosistit. Christiani variis coloribus distinctu gestant,nunc caeruleo,nunc rubro Iudaei luteum serunt: nam solis Turcis albo aut viridi uti conceditur, viridi quidem, his qui ex Mahumetis sanguine prognatos se jactitant. Capitis porro ornamentum quo AEgyptiacae
mulieres utuntur, consideratione dignum: vetustum enim est, quale in variis numis ex pressum conspicitur. Auctores turritum capitis ornamentum,aut turritam coronam, seu vittam turritam nuncuparunt, quasi dicas capitis ornamentum in turris sormam sublevatum. Harum aliae findalia gestant editiore solea, aliae cothurnos ferrato calcaneo, Turci. carum mulierum more. Cum autem talis capitis ornatus v
testatem adeo resipiat, ad eum diligentius observandum nos commovit, praesertim cum Latini poetae ejus memin rint. Ceterum ut facilius demonstraremus quomodo amictae incedant, earum icones hic exhibere voluimus, Turcicatum
Illo ipis die Cairum profecti sumus, quis peregrino equiti
ingredi non licet, nisi illustri viro&Satrapae, aut cuipiam ex ejus eo mirutu: at incolis sive peregrinis, asinis insidere indecorum non est. Nobiles inquilini, de Turcarum Imperatoris milites, ostentationis gratia equitant ephippio brevi instrato tecto insidentes, non minus quam in Gallia, equorumque usum sibi reservarunt, tenuioris fortunae hominibus eos invidentes. Mulieres etiam asinis clitellatis stiperimposito gausape insident. Non ignoran
tes autem singulas nationes retinere suae regionis consuetudinem, ne AEgyptiorum naturalem habitum cum Turcico confunder
mus, Civem Cairinum equo insidentem, cum uxore asino insidenti secundum regionis consuetudinem animi gratia deambulatum prosciscentes, hic exprimi curavimus.
Boulaca Cairo dimidio duntaxat milliati abest. Pet hortos iter
acientes multas elegantes arbores fructiferas vidimus. Nulli T marindi in AEgypto nisi fati proveniunt. Unicam arborem inter miri rudera apud Boulac invenimiis, de limones quosdam silvestres, quarum fructus columbino ovo major non est. Cassiae, S hesten, Palmarumque arbores & Sycomori in summam altitudinem excrescunt. In Cairum cum pervenissemus, nostrum unicui
que licuit sine duce per urbem deambulare: nam quocunque diei tempore vel intra utiam, vel soras prodeambulare libuit, nemo nobis obstitit nec damnum a quoquam metuimus. Imhaserimus, nulli peregrino modhoblonga veste amicto, si per singulas Turc rum imperatori subjectas urbes ire vellet, neminem ei magis nociturum quam inquit in .
577쪽
oBsERvATIONvM LIll. t l. io Sub noctem conspicitur exiguus quidam laceretus secundum muros reptans, Ac muscas captans;
Grani vulgari lingua Samiamitos, Itali Tarentola appellant, Vcteribus Chalcidica lacerta dicta fuit.
Doniam vero recentiores hoc nomen Tarant Ia cum Phalangio confundunt, nec Vocabulum Italicum Tarentola sive Tcrantula vetustum es , sed a terrae denominatione desumptum videtur: longa oratione opus esset ad explicandum exiguum illum lacertum C alcidicum, dc quo alio loco pluribus agemus. Plerisque accidit, ut de extene regionis rebus scribentes, primos earum inventores sese existiment: attamen si veteres auctores testant,apud illos eadem sere, his quae observarunt, inveniant. Idem nobis contigit: nam cum nostrum singuli noctu inter dormiendum a culicibus ita amicti fuissemus, ut postridie exanthematis laborare videremur,id adnotave ramus, atque etiam adjeceramus, noctu tegendam csse faciem dormiendo sub tentoriis, aut in summis aedibus sub dio. Legentes tamen postea Herodotum, eum similia scripsisse deprehendimus. AEgyptii,inquit,noctu suis retibus tentoriorum vice utuntur,ob culicum merum, quae illis interdiu usui sunt ad capiendos pisces. 'AEgyptii coria parantes, Quercus corticibus, ut Galli,non utuntur: neque Esculi calycibus, ut Asiatici; neque Lentisci, Terebinthide Rhois soliis,ut Graxit sed arboris Acaciae siliquis, quarum ingentes culei pleni in
miro venales reperiuntur: sic herba Kali sive Anthillis tingendi vicem illis praestat. Cum
istic essemus, plurima aromata diligenter requisivimus, quorum vCtercs Auctores meminere, atque comperimus multa illic in usu esse,quae mercatores ad nos non advehunt,veluti Nitrum, Acacia, Calamus odoratus, Amomum, Cosius, Ben album, & pleraque alia similia.
9ui ad cia horti: turris Nili incrementum designans,
ex qua em a fertibias cognoscitur.
ARcis Cestinae stru , cubicula, atria, & picturae quae superstini, Circassorum
qui nuper admodum aegypto dominabantur, ante quim in Turcae potestatem v nitent, magnificentiam satis declarant. Muri ad humanam altitudinem, fimbria quadam marmorea pedem lata, in ambitu circa ianuam de senestras incrustati sunt, cui opere vermiculato inserta sunt unionum conchylia, ebenus, cristallum, marmor, corallium , Se vitrum coloribus infectiam. Similia etiam ornamenta in privatis quibusdam Caiti aedificiis conspiciuntur. Maxima antificiorum pars gemino pavimento subdiali tecta est. AEdificiorum ianuas adeo angustas & humiles fieri curant, ut equus ingredi nequeat ream ob causam inclinare se ingredi cupientibus necesse est. Sem vulgariter ex lignea materia sibi iratae sunt non minore artificio quam ferreae. Vulgare est per universum Turcae dominium ut belli tempore immunes sint ab excipiendis equis aedificiorum ianuas humiles exstruere. Satraparum tamen aedes, ianuas Europaeis similes habent. AEgyptii quos nominavimus accipitres, per AEgyptum admodum frequentes sunt, Ze raro ex ea ab sic dunt. Milvii etiam istic nidulantur eo tempore quo a nobis absunt: adeoque cicures sunt, ut ad aedium usque fenestras convolent, ' dactylis victitantes: aestate autem in Euro pam avolant,ut immensum solis ardorem fugiant. Cairi urbs ampla admodum & laxa est, no tamen ab omni parte moenibus cincti: quoniam major ejus pars a Nili rivo alluitur,qui moeniorum vicem praebet, ut etiam magna ex parte ipse Nilus. Hic rivus humano artificio ductus est, curantibus Romanis Imperatoribus,cum AEgypto dominas entur. Ex huj us
adversio conspicitur structura quaedam sblidae turris instar, ex qua aegypti fertilitas singulis
annis aessimatur. Cum enim non ignorent Nilum AEgyptiacae fertilitatis auctoresn esse, qui eius rei curam habent, certo anni die conveniunt, ut observent quantum Nilus excre vetit. Quod si ad supremum usque foramen quod in turri est, pertingat: plane agnoscunt uberem tuturum subsequente anno AEgypti proventum. Quia vero singulis annis in eandem altitudinem non excrescit, variae sunt in ea turre notae, quibus futuri anni ubertas de
prehendatur. Scriptis proditum est, AEgypti censum ingentem admodum fuisse, dum Romani huic provinciae dominarentur,qui postea valde imminutus est sed etiam considerandum, Romanos nullis sumtibus pepercisse, ut eam sertiliorem redderent. Admodum admirati
578쪽
io 8 PETRI BELLONII admirati se imis, tantam Cassiae lutivae arborum quantitatem in Cairi hortis&per AEgyptum conspicientes, cum tamen veteres nullam rius mentionem fecerint: sed neque Theophrastus, qui sero de reliquis AEgypti stirpibus scripsit, clus meminit. Idcm contigisse censendum est Theophrasto de plantis sic rib cnti, quod Aristotest de animalibus commentanti. Nam quemadmodum variae nationes Alexandri mandatis Obloquentes, varia animalium genera Aristoteli adserebant , cum eorum historiana scriberct: sic iacccsse fuit, ut de plantis earumque natura diversae nationes similiter Tireophrasto res et rc ut, cum illa. rum historiam scriptis proderet. Ex eius enim historia apparo, non sinc ingentilius sumtibus missos esse in varias regiones viros, qui stirpes quas descripsit, ob scrvarent. Itaque nullum in imi versa ejus historia locum invenientes qui Calliae conveniat. statuimus nullam eius mentionem sicci me: niti sorte tertio Qxlite libri quarti . ubi lcribit, ipsi relatum,a borem circa Memphim tanta magnitudine esse, ut tres hoinmes nequcant Musam plecti caudicem, Nam Cassiae arbores istic minores non sunt nostris Iuglandibus,toliaque simi. Ita habent, ut ex ejus icone, quae ipsam ad vivum exprimit, videre licet. Mirum non est si AEgyptus oleraceis stirpibus abundat: nam cum vehementes istic sint C u. calores, plantasque summa facilitate rigare queant, diligentes sunt incolae in conserendis opportuno tepore seminibus. Nilo inundante, rigatione non opus cst: sed ante x post inundationem, diligens cura requiritur. Cum autem alvei ex N ilo ducti alti non sint, instrumenta habent hauriendae aquae idonea, variis modis fabricata. Inter cetera vero unum est illis duntaxat usui aptum cum alta est aqua, nee di mellis est latio: binos etcnim palos terrae infigentes summa parte bifurcatos, ut tignum sustineant patibuli instar, huic palam utrinque anslatam , vel lancem ligneam binis funibus propendentibus alligatam adfigunt,
quam bini homines utrimque in aquam umbilicum usque stantes, manibuS tenent, aque
valide impulsa aquam haurientes, magna yi vibrant, & in horti selum spargunt.
rare πι. : quod sapra umero, tam Hic essem, a tra-ivisum.
Uria Cairi, atque eis arcu, descriptio.
CA R urbs in longitudinem magis protensa est. quam in latitudinem laxa. selique
viri sui in universo Tureae dominioὶ mercimonia exercen L. Feminae, earum filiae, & infantes rarissime in publicum prodeunt. Atque arbitramur urbem longὰm gis populosam apparituram si populi sex per urbem excurrendi consuetudincm haberet, seminaeque necessaria emerent & venderem, ut apud nos fere consuetudo: aded tamen frequens non est, ut volgo fertur. Triangulari est forma: nam arx quae in colle sita, supremam urbis partem occupat in unum angulum constituit. Itaque qui ab arce egressus secundum moenia ad meridiem descenderet, in alterum urbis angulum perveniret: inde autem versus Septentrionem progressus, in alium, qui tertius est, angulum pertin Pret: inde porro ad arcem conscendens, urbis circuitum absolveret in Δ Graeci formam.
579쪽
oBsERVATIONUM LIB. II. Io 'Totidem fere sunt extra moeniorum ambitum aedificia, quot in ipse ambitu, unde plurimi hallucinati sunt, urbem moenibus minime cinctam esse existimantes. Arx in selida rupe exstructa est, in qua gradus incisi, ut facilior sit in eam ascensus, iis fere similes qui in arce , Ambosiana ad Ligerim sunt: nam ejus situs similiter, ut diximus, in edito est, orbicularisere figura,multasque crassas rotundas habet operis antiqui turres, infirmas tamen. Quia . veto inhiblimi est, addita est versus hortum quadrangula cochlea gradibus instructa, ut quae in Palatio Divi Petri Romae est; per quam equi,cameli,atque atini onusti facile subire possunt. Hujus arcis area magna & laxa est, jucundaque istic& sana est habitatio: nam ex tenestris undiquaque quantum oculorum acies serre potest,circumspiciendo universa fer EAEgypti regio apparet,non minus quam si quis in summo pyramidis alicuius fastigio esseti Haec arx si cum propugnaculis comparetur, infirma admodum aestimari debet. Nonnulli Lutetiam cum Cairo comparare volentes, Cairum antiquitus Is dictum asserunt,& quod ob parem amplitudinem, dicta sit Par Is, quasi similis urbi Is. Verum quidem est, cele- .hrem urbem fuisse Is, cimus Herodotus meminit,sed mirum non est: nam ipsius testimin 1. . nio Is octidui itinere a Babylonia aberat, a fluvio qui eam petiuit, deinde in Euphratem
sese exonerat,nomen mutuata. Cairi incolae Qtis ardoribus admodum vexati,ad arborum perpetuo virentium umbram confugere coguntur: esus rei gratia multis urbis locis,& per
compita, & publica sora Sycomorum alunt fit colunt: de qua plura diceremus, nisi ejus amplam descriptionem inter arbores perpetua fronde virentes dedissemus ;qus tameniconem illa exhibere voluimus. Plurimae etiam herbulae per parietes serpentes istie observari queunt, nostra Europae incognitae, praesertim autem convolvuli genus lacteo siicco praegnans semen in oblonga siliqua ferens, ut Smilax silvestris, Scammoneae admodum similis: nam ex eadem radice plurima producit sarmenta, quibus saepenumero sem squae magni ex parte Tamarice, Oenoplia Ze Rhamno constano atque parietes ex pingui argilla factos, vestiunt, quemadmodum apuὸ nos hedera, quae in AEgypto non crescit. Peculiarem etiam istic habent herbulam, quae sursiim rependo pergulas imgete solet, ideoque perticis adpositis ejus asiensem usque ad aedificiorum fenestras promovent. Nihil in Caito magis aestimatione dignum ipse Basestan,hoc est, loco illo
mutis cincto , in quo argentaria aureaque opera, tum ex sericeis staminibus contexta,&nonnulla rariora exoticaque vomata venduntur: quo plerumque frequens hominum turba confluere selet: istie enim negociandi gratiaconveniunt, quemadmodum Lutetiae in Palatium, Aniversae in Bursam, vel Lugduni in eum locum quem appellant. Si quid enim elegantis de rari in tota urbe est, isti e requirendum. Ex nostro comitatu qui Lpiam quaestionem movit, utrum plures Meschitae in Caito essent, quam primaria templa Lutetiae : paruum certe esse discrimen,
plurimis diligenter observantibus, deprehensum est.
Ingens quaductus, intιr Babsenta rudera cr urbem Cairum, per quem Nisi aqua in arcem decurrit.
CA r κ o discessimus, ad veterem miri urbem pauid si pra sitam, videndum, quae pristis Babylon diti suit, tametsi alia Babylon sit Assyriae, nunc Bagadat dicta, in
Mesepotamia. Nos istic multorum vetustorum aedificiorum ex latete de calco ΚΚ consitiru
580쪽
ito P E T R I B E L L o N I I constructorum rudera vidimus, quae splςndida fuisse apparebant: nunc exiguus est pagus, a Christianis Armenis &Graecis habitatus, qui elegans 3c satis splendi destrucium sacellum nubis ostenderunt, a Christiano quodam Mcdico D. virgini cons ratum. Fornix est in eodem templo subterranea, in qua ipsa cum infante Christo latuisse scietur, cum ob Herodis tyrannidem ex Iudaea profugissenti Paulo supra mirum in itinere reperimus ingentem aquaeduini tu plus quam trecentis fornicibus constantem, ad Nili aquam in Ca1ri arcem devehendam: quibusdam etenim machinis, hoc est, magnis rotis, boum labore in orbem veratis, aquae Nilo hauritur, atque in aquaeductum iniicitur. Mauritani ScAEgyptii prae reliquis nationibus sunt hilares & faccti: riam sive ad saltationem, sive ad ehoreas ducendas, sive ad totum corpus in aetem vibrandum semper parati ; quod illis ab omni antiquitate innatum est. Flavius enim Vopiscus scribit AEgyptios magnos poetas fuisse, & comoedos , semperque ad saltandum paratos. Qua in re plurimum a Turcis differunt, qui natura morosi, lenti &desides sunt. Mauritanae mulieres Cairi incolaei strumentum quoddam pulsare norunt, Cinglii appellatum, quod etiam Constamin poli non est incognitum: non mimis harmonicum est cithara , & licet adeo suavem conis centum non edat, auribus tamen placet ejus harmonia, modo humanae vocis modula accedat. Mauritani MAEgyptii majorem Musices usum habent quam Turcae, praesertim fistularum & lyrarum: imo asserere audemus, eius ti quem usum habent Turcae, a Mauritanis didicisse. .
IN quodam pago spectatum ivimus hortum Balsami fruticibus consitum, qui a Caim
longius haud abest, quam Lendita Lutetia. Quoniam porro Balsami planta admodum celebris, prcciosa, raraque est: hic scribere libuit, quidquid ad ejus historiam pertinere arbitrati sumus. Quosdam esse scimus, qui Matercae Balsamum ex Iudaea delatum esse putem: rem autem haud ita sese habere, postea demonstrabimus. In magno quodam horto sunt, sied angusto loco muris conclusae, quos exstructos fuisse aiunt postquam Turca AEgyptum Sullano ademit: Bacham autem a Turcarum Imperatore huic regioni praes clum, ea arbusta digna existimasse quae peculiari loco concluderentur. Cum istic essemus, novem aut dccem duntaxat frutices crus inerant, qui nullum liquorem praebebant. Inter notas a veteribus proditas, quibus Balcamum dignosci possit, una est, ut perpetuo vireat: illud tamen in Materea apud Cairum, pauca admodum soli a Septem est mense habebat: quod nobis insolens visiam est. Nam reliquae arbores quae hieme virere istent,
folia lum. novo vere abiiciunt, cum videlicet nova germina produxerunt: solentque autumno magis virere, quam novo vere. At reliquae quae solia abiiciunt, id sub hiemem sacere selent, ut aestate, nova adquirant. Ideoque nobis praeter naturam videbatur, Bais,mum aestate solia abiicere, ut hieme, nova germina producerct: nam Oblervabamus, quotquot haberet folia, recens nata esse. Esus iustam magnitudinem tradere nequimus inam omnes ejus frutices singularem stipitem liabebat pedis longitudine & pollicati crassitudine, tenuibus ramulis praeditum,quos rara solia obsidebanti Ubicunque autem nasica tur, duorum aut trium cubitorum altitudinem non superant:&pedalem altitudinem adepti, in multos graciles ramulos anserinae pennae caule haud cra mores finduntur. Balsami frutices Matcreae jam recens putati suerant, sicut soli stipites superessent, qui ramulorum rudimenta producebant. Ejusdem enim est Balsamum cum vite naturae, quam singulis annis putare necesse est, alioqui degenerat. Nova illa Balsami germina subrubente cortice erant tecta, foliaque viridia habebant, lentisicinorum foliorum modo formata, hoc est, utrinque in nervo nata, ut in rosarum, fraxint, juglandis soliis videre est i ciceris tamen soliorum magnitudinem non excedebant , sicque constructa erat eorum series, ut postremum soliolum extimam alam occupans, imparem numerum efiiceret: nam tintius alae foliolis numeratis, torna, quina, aut septena inveniuntur, septenarium certe numerum superare vix animadvertimus: extremum autem soliolum reliquis majus est: facto
ctenim ab illo progressu, reliqua sensim minutiora fiunt, uti in Rutae soliis. Plinius indus historia Tneophrastum per omnia sequutus est, quemadmodum etiam Dioscorides,