장음표시 사용
51쪽
nando sunt aeque boni, vel pro I)apalibus Ferrarienno. aut Mantuanis & ducatis Atadiolani pio Venetis, nisi ex troc creditor esset damnum passurus.l. Paulus, cuibi not.is. de sol. α dicitur quis pati polle miluin.quando debitor Venetorum ducatorum vellet loluere de Mediolanensibus ci editori volenti ire ad partes Orietates, ubi ducat i Mediolani torte no sunt in v tu, vel ita cogniti, vel tali valoris. vel si quis vellet dare pro scutis ducatos mercatori volenti ire ad partes ultra montanas, ubi ducati nolunt tanti valoris, prout in Italia, vel ubi ego pro initisse in lubpoena dare alicui ducatos lanuenses,&debitor meus ducatorum Ianuens iu vollet mihi dare de Venetis vel Mediolanu-sib. ut declarant Ange. de Iino l. in d. l. Paulus,& Io de Ana in c. v. d maledi. dc Marti n. Laud. in locia alleg. t Quare aut cccias ante damno liceat de iure communi s
luere de pecunia eiusdem ligar pro alia licet diuersae sol mae, ideo eli, quia iuris fictione non dici cur aliud solui secundum glos. Par. de commvn. DOet. in d. l. Paulus. argum .illius, i. dc d. l. si quis argentia in caibi nota. de d. l. i. in fin.& l. Titiae. i de aur.& arg. lega. quod eit intelligendum, nisi
forma pecuniae, quae solueretur, e sic treprobata per ea, qui dixi in 1. declar. ratio autem, quare non dicatur aliud iuris fictione solui, est, quia forma nihil dat in valore laltem plu, in na,.qua in in alia, maxime cum pecunia debeat esse talis de aure,ut tantam utilitatem praebeat in forma, sicut in materia & non plus i. i. s. de contrah. empl. & not. in d. t Paulus.de ind. l. i.in fi .i de aur. de arg. l. in c. quato,de iure tu. licet hoc non seruetur.
S V M M ARI A. I Tempus consuetudinis ad faciendum su-tIonem attendendtim.
a Consuetudo facienda solutionis secuixdupecuniam currentem qualis esse debeat, ct quanta temperis, o axiget Forunses, relignorantcs.
TERTIA LIMITATIO. FAJlit tertio praedicta conclusio: ubi
consuetudo ei set ut fieret solutio pecuniae dubitae secundum valorem Sccursum temporis lolutionis: viat illud tempus est et attendendum, ut per Bal. in cons.s iaci p. super eod. i. vol .ed hoc etiainnuit in consit. 23. 2. vol. secundum P e. impressio. de est de mente Hostiens in ti- tu. de censi. s. ex quibus. in princi p. vers. quid si moneta. declarat eil consuluit Ro. ih consit. itf. incipi. circa primam, propufin .primi dubio. facit i. imperatores, i f.de
contrah. mpl. vult Alexa n. consil. 21. i ci P. vilis his, a. volui n. vult etiam Coriamus in conii l. ini. incipi. vi sis nonnullis 29. col. t. Volum . ubi loquitur in consuetudine particularium personalium personarum, dicens, quod longa eorum consu tudo soluend. habet vim consensus,& Pita actum , si inter partes ut solueretur
secundum monetam current ni tempore solutioni S.
r Qualis autem debeat esse ista consu
tudo, patet ex notati, in c. fi n. de consu
tud de iii l. de quibus, is de leg. & in te.r. C. quae sit long. consue. faciunt quae dicainieque iit. limitation .dc videatur Dona. Franci lc. de Aret. in consit. H. incipi. procedendum, pe. ela viti m. columia. ubi declarat quantum tempus,& quid consideretur ita hac consuetudine, & quid si st tu tum sit in loco contrarium consuetudini, quae non si adhuc praescripta spacio
annorum io.&an tale statutum vel consuetudo liget forenses, vel ignorantes, reliqua dicentur in fine huius tractatus,& in materia illa si adsit statutum declarans aestimatione monetae & superueniat consuetudo praescripta alterius aestimationis,&quis contrahat in tempore consuetudinis, inspiciendus erit valor seci dum tempus consuetudinis, ut dixit Bal. in l. si quis argentium, in Princ.pen .colu. C. de dona.
SI IMMARIA.ι Debitor longo tempore soluens de pecuniata a mu
52쪽
imnorata, psit se prascriptione defen
a Praescripto soluentis in minutiore pecunia
quanti temporis', sequando incipiat currere, M an per c reditoris potestationem ιnterrumpi sit.3. b. 3 Protesatis contraria non nisi in certis ca-sbus interrumpit prasimptionem. F.
Bona des in prasiribente regulam iter pra
Deberis i plus Heni, an sibi naiudicet
7 Solutio per quam prascriptum est ρέsesolui de alia monita potes essectum operari
r Promisso talis rasumitur procesisse qualis apparet solutist. LIMITATIO QUARTA. , Varib fallit, quando longo i tep re aliquis debitor certae pecuniae
soluisset de pecunia minoris valoris vel soluisset secundum valore in temporis solutionis,c. olim a contrario sen-1ia,cum ibi not decensi. lolet notari in c.. cum canonicis & titu. gloss. de Doci. in c. conquerente de offic ordin no. Signo. inconsi l. 4. seu quaestio. incip, quae si io talis proponitu r ciuidam collanus, .col. Vers. ex potestate pr scriptionis, not. latc Fra. de Are. in consit. ii r. incip consideratis v-bi dixit,quod c. cum olim,&c .cum canonicis loquuntur quando moneta, secundum quam est solutum, fuit in bonitate intrinseca & pretio state metalli variara,& no.Signo ubi supra,& Fran .de Are. Ioquitur quandb variata fuit in bonitate extrinseca. Et ista priscriptio in foro EG clesiastico est annorum, o. Caesareo O..ut habetur in d. c. olim,& in locis prae a Llan de in l. is qui is qui mo .vsu seu .ami. Sesacit i. cum notissimi .cum ibi not. depr7-
Praealle. i licet in usu risiui norib. Iutis. aliter sit,i.qui semesi es in prin. cum gi I
I. cum quidam, g. diuus. st .de usur. Et haec praescriptio taliter commens ratur; Vt non cosideremus, an quandoque puta duobus vel tribus annis sit solutum de meliore moneta. Sed an veru sit, quod praescriptio sit completa in minorem omne laseu minoris valoris. Et quod dictum est de eo, qui longo tempore soluit de minori in oneta leu minoris valoris, Proc dii etiam contra eum, qui solui stet de me liore per tempora praedicta, ut notatur inid .c.c una canonicis de secundum IO. And.. in nouellam d. c.olim ac Panor. de communiter limbentes . Fran. de Are. inc si ..pra alle g.
Illa praescriptio incipit currere', cd primum quis incipit soluere de alia in neta seu ad aliam aestimationem, quam teneretur tempore obligationis reprobata opinione illo i mn, qui dicebant in annuis praestationibus necesse esse, ut con tra quam libui praestationem de nouo inchoaretur praescriptio. quo casu exigeretur tempus duplicatum perno. per glossBar.& Doct. ind. l. cum notissiliatis. illud cum seq. C. de praescrip. ti t. anno. signo. in loco praealle. i Et ita etiam tenuit Cor 3
tu.& non interrumpitur per protestati nem, put, si creditor reciperet cum Protellatione quod quatenus plus vel de meliore in onera sibi deberetur non intendit iuri suo praeiudicare secundum in n. Ioa. Andr. Abba. antiquum,& magis comm niter scribem es in d. c. olim post gl. primam ibi: quia potes latio contraria non nisi in certis casibus interrumpit praescriptionem,l ut perfecti us C. de arma. ex cri& ca pastoralis. ad fim de offordi.& i6.q. f. i. potest vers. his autem. Dicit tamen Ioan . And. in d. c.olim,circa fin .commen. in nouella,& ante eum Hostie. cum quibus transeunt communiter Docto. quod cxiastens in mala si de no praescriberet per nota. in c. fi n. de praeseri . & in regula post etisordere. iv. in 6. Quod puto veru,quando ea constaret, cum bona fides in praescri late regulariter praesumatur secundum
53쪽
' communem sententiam , de qua per Bar-rol. in l.Celsus. fide usu fruct ..& per Bal.
in l. lin. C. de long . te inpO. praescript . cuin concord . not. Franc. de Aretin. in consit.
praealleg. i Et haec praescriptio maxime procedit inter ignoraules, id est, credentes ita esse obligationem, prout fit solutio, secundum Bart.&Docto. in l. is qui usum fruet
per illum tex. cum g l. s. qui b. mod. v su D. amit. 3ὶ not. Sign. in loco supra allega. v-bi figurat exemplum in haeredibus solueri b: Si, quis autem sciens sibi plus deberi
minus recipia videretur, quod sibi non praeiudicet, nec curat praescriptio, quia usu & receptione partis a sciente reti iam rur ius totius, ut not. Bart. Bald. Alber. &communiter scribentes in d. l. is qui usu fruci. traditur per glos Lin l. si ovis exemptionis ritu. C. de praescrip. praedicto. Ita secundum eum oportet constare triginta ann . quod etiam in proposito voluit Barto I. in I. si prius in princi p. ff. de aquaptu. arc. not. Francis c. de Are in . in con-s l. prae allega. contrarium innuit gloss. r. quam sequitur ibi Ionocent. Ioan . And.S communiter Doct. in d .c. olim, pcr illum tex. dum dicunt, qu bd si recepta fuerit pecunia minoris valoris cum protestati ne iuris sui, talis protestatio non interrupit praescriptionem,& non est veris milequod qu is pro testeturde iure suo, nisi causam protestationis notam habeat,& sic
sciat sibi plus deberi. r Circa quod dici potest,' quδd necessie
st dicere, ut talis protestans dubitaret, non autem certus esset sibi plus deberi, vel quod decisio Bar. vel sequacium procedat in eo, udd scienter recipiebat minus, volens reliquum donaret aut recipiebat in parte solutionis. Et prout sentit Siguo.s certum esset, quem scire ex simplici receptione & quitiatione creditore censeretur reliquum donare facit i. cum quidem. 6.diuus. F. de Usur. Est tamen aduertendum, prout Corne. declarat in concisi. inci p. visis nonnullisina .col.& seq. .vol.quod talis praescriptio non currit scienti indebitum solus re, quonia malae fidei possessor nullo tempore praescribit , nisi, ut praedixi, solutio
fiat scienter minus recipieti, qui videtur donare: & hoc Iacius declarat Corne. in
tatione & variatione monetae hodiernae ab antiqua & solutionum. Item secundueum ibi est aduertendum,au praescriptiost interrupta. 'ltem est aduertendum secundum Inn.& Io. And.& communiter Dd. in d. c. olim ι
quod i talis solutio, per quam praescriptuest, posse solui de alia moneta, operZri potest pro utraque parte duplicem praetcriptionem. puta si debitor Papiensium solucrit per o. annos in terris Ecclesiae, velio. in terris imperi j Lucenses pso Papie n. non costito aliter de obligatione Papie n. nain ex parte creditoris erit praescriptu, quod debeantur Papienses ex parte debitoris, quando liceat ei soluere Lucenses pi o Papiensibus, secundum modum solutionis,licet But r. hoc repraehendat per t. male agitur. C.de praescr.3o. an. quam inducit ad hoc, quod praescriptio mei causa inducta, non debet operari ei sectum con
Sed potest utraque opinio concordari, ut scilicet praescriptio ista sit qualificata,& quod qualitas respiciat fauorem debitoris: licet obligatio respiciat fauore creditoris, dum autem Inno.& lo. And. eo casu dicunt, praescriptione unius anni post praedicta praescriptionem Io. vel 4 o. ann. operari, videbitor non teneatur de alia pecunia, quam praescripta soIuere, no bene intelligo quando pro utroq; praescriptio viro contextu cucurrisset, prout ipsi
praesupponunt: quod autem dicunt ibi Docio. quod quando una pecunia est in obligatione,&alia in facultate soluendi, libellus,& condemnatio fieri debeant de ea, quae est in obligatione aliter non ri
Sed in hac materia imi enio unum dubium, videlicet, i s saepe mutata est pecu- γnia intra te in pus praescriptionis,& secundum mutationem faci a solutio, ita quod non possit dici secundum unam mutationem
54쪽
DE MONET AUGMEN. ET DIVI NVT.nem facta solutio. per pnn.3o. Se 4 .an. an facienda erit solutio secuduin antiquam monetam , quasi non cucurrerit praescriptio completa de aliqua contraria noua moneta. In qu0 passu Host. in tit.de censi. s. ex quibus. circa primum tenuit, quod sc ut sit solutio facienda secundum antiquam monetam. Signor. autem cCnsi l. seu quaest. praeall. vlt. col. in conclus. sua dixit cucurrisse praescriptione in aduersus antiquam monetam :& solutionem esse faciendam de moneta, quae plus valuit intra
tempus priscriptionis & solutionis, &ad eius aestimationem , seu de ea ius fuit
maioris valoris, dummodo non excedat valorem pecuniae , quae currebat tempo- obligat ictas contractat, per d. l. is, qui V- sum fructum. f. s n. cum gloss. in ver b. sed an habeat. is qui b. mod. usus r. amit.
Breuibus puto praescriptum esse , Vt. prout fuit per tempora solutum, soluatur. Nam s suit db usitati moneta solutu, id est, de ea, quae currebat tempore cuiuslibet solutionis, seu secundum valorem, quς currebat in singula lolia tione. Erit ita praescriptum:& licet solutiones in indiuiduo fuerint diuersimode factae, in hoc tamen dicitur uniformitas solutionum,&cucurris e tempus p rq scriptionis,quod
secundum currentem monetam & vluale
tempore faciendet solutionis solutum su- erit: S: sic praescriptum erit, ut possit sol ui & debeat secudum usualem monetam tempore faciendarum solutionum,& secundum valorem monetarum eo tempore,sic soluendum in futurum, quas ita s ret conuentum vel dispositum,icum prS- scriptio habeat vim dispositionis & conuentionis,arg. l. si certis an . C. lepadi.& l. cum de in rem verso.cum utrobiq, notiis. de vir.& saci ut, quae dixi su p.circa prin. huius fallentiae,& ista in opin. sensile videtur & tenuisse Fran. de Aret. in d. consi. Di. 2 col. ibi, incipit autem. Et inueni post haec scripta mea, quod ita tenet D . Orn.
d.confidi .inci p. vilis nonnulli S. 29. col. t. volum.
Quod autem dixi 3o. vel 4o .annis praescribi,de qua moneta, seu secudum quam aestimationem sit solue n. limitat Mart. de
Laud .in trach. ce mon. propc si . ut proe dat, quando certa pecunia est promissa e
sed si esset incerta, dicit se confutuit se, quod per prs stationem decennalem inducitur declaratio, ut secundum quod solu- tu fuit annis io . intelligatur ita promis-lum,& stare obligationem, secundum Angel. in d. l. s certis annis. C.de paci. per d. l. cum de in rem verso ff.de vi. r. alias secundum'eum intelligeretur de minimis, inter i. numis. s. de legat.3. de quo latius dixi supra in i . declarat.& videatur quod
dixit Francisc.de Aret. conicii. inci p. procedendum, penult. colum.& not. D. Prancis. Curi. in tradi. de moneta, seu in l. cum
terea Bal. in d. l. fi . certis annis .3.col .dixit,
quod i qualis apparet solutio,ialis prisu- sinitur praecessisse promissio. Ultimo est in hac materia aduerte dum, quod si quis de meliori pecunia perplures annos sis luisset ignoranter no completa praescriptione, pollet i e petere plus lolutum, aut cum suturis fictibus coin pe-sare, secundum Oidra. in consi. 2 o. in i p. factum tale est , iunctis notat. in d. l. cum Canonicis, subdit Oldrad.quod creditoreo casu ito poterit allegare se esse in pol sessione ita exigendi ,& recipi cndi , nccinuiti remedio pollestorio, de quo in c. peruenit, de censi.& in c.querelam, de eleel. de in d. l. si certis annis. ubi Bal.& Angei. Vbi tradunt, an in pr lationibus scdare possessorium. Et praedicia priscriptio pio cedit, etiam si de una pecunia aeque bona loco promissae soluatur. Bal. ind. l. is qui via nifr. in fin .co inmen. ff. qui b. mod ululam it. facit d. c. olim.& d. c.cum Canonicis,cum ibi notatis.
Adde de prisca ptione in qualitate o
dio uoluendae MoxeM. Hanc limitationem nota,&obserua: Quod & s pecunia vel moneta in contra et u sit promissa, attamen si longissimo tempore in alia curreti vel debiliori in
neta solutio si sacta debi tor priscripti ne liber
55쪽
re Iiber erit. Mane sententiam & limitationem libenter amplector, ut veram &
Probat eam solenne Patauinum Consilium . de quo infra, num .η. Anton. Nat. consi. is r. 2a .libr. r. Ferrar. in prax. inform. ad tui. prς statio. gloss. soluere, nu- me. . Carotius Tudertinus,de loc.& con
licet. in I. cum notissimi. C. de praescrip t. Folle rus in praxi Cens. sol. mibi a i i.
Comprobat quoque hanc priscriptio.
nem in minori, vel incurrenti, vel alia qualitate. Menoch .consil- 9. num .ro. 8 d. Consi I. Patauin .dicit eam comiminem: Rationem addunt interpretes,quod qualitas potius &facilius in tali obligatione
tollatur, quam res i 'sa. Et sic magis qualitatis priscriptio diininuitur, quam rei ipsius principalis. Exempla refert Natta allegaeon si Eandem habet rationem qu que Vas u. illvit r. controlioris cap. 72. mi me. . De hac praescriptione etiam vide quae lupra Clarisse. Rei ne rus nudelius L. astinis mihi coniunctissimus, in suo tradi. de monet. lib. 2 cap. i . tradidit. Quam ego limitationem ob id ita volui exorn re, quod contraria sententia nunquam placuerit, etiam si in Camera Imper. Obseruata sit. Quam D. Gail. posuit Observ.
SV M MARI A. ν Pecunia valor secundum Iolutionis temptu in itur in eo,quod ratione usura a la
a VIPras nunquidpetere pol, qui fructis
x Sors o Uura qualiter disserant in tempo
OV a N et is fallit, secundum aIi quos,
in eo, i quod pr statur ratione v-sura . quia non inspicitur tempus con radius , ut dixit Pileus in quaestione
tua s. quem refert Ioannes Andre inti-
tui. de solui. f. nunc aliqua, infin)n ad diatio. inci p. oli in . ubi refert Pileum in qua stione praealleg.dixisse, quod licet in contractibus, S debito sortis variato valor pecuniae debeat attendi aliqua aestimatio: tamen quidam nobilis habens sententiam arbitramentalem, seu laudum ferre pronunciauit secus esse in debito surario, &subdit loan. Andre. quod ali-q1ialis aequitas inest huic dicto: & potest elleratio, quia cum usura accedat sortitamquam lucrum ac loco fructuum& molumenti. l. usurp. i de usur. non est a quilin, ut duplici onere grauaretur illam praestans, videlicet soluendi ad aestimationem antiquae pecuniae,& ad soluetidum lucrum, argu . d. c. usurae, secundum Vii. . ni intellectum,duin ibi dicitur, quod t percipiens fructus , non debet etiam v- suras petere . quin imo secundum Lartol. in l. Paulus. 6.quaestio. F. solui. cuius opianio est conanuinis ut dixi supr: in primal unitatione quando tractatur de intereia se lucri cessantis, non L abetur ratio aug. menti pecuniae: α ista potuit este mens illius Nobilis. pollet etiam atterari,quod hac non sit fallentia. Nam, ut dixi iaprincipio h uius conclusionis, & fere in omni declaratione, inspicitur tempus contractae obligationis,de quia usurarum obligatio ante moram non contingit. l. mora. & l. fidei commissi. ff. de usur. cum
Frustra querimus, an inspiciendum sit tempus tortis in eo, qu bd pro usura prae statur λ& hoc modo istimatio& valor pecunie inspiceretur a tempore morae, arg. l. vin uua. F. si cer. pet. de quo est dicendum. iuxta ea, quε latius dixi io.& ii declarat cum seque n.
t Et sic cocludendam puto sortem soL 3ui debere secundum tempus obligati nis, &contractu seu mutui, SI usuram secundum tempus, quo quis ad usuram obli-
56쪽
DE MONET AUGMENT ET DIMINVT. os obligatur efficaciter , facit quod dixit
Bald. in c. ex conquestione, de osti. ordin. quod quando concurrunt antiqua & noua praestatio, solutio antiquae praestati nis est facienda secundum antiquam monetam: & nouae secundum nouam.
qua moneta,chm Princeps iubet numer xi de noua.
3 Decretum Principis super solutione secun
dismneum pecuniam, nunquid person
Ecιlesiasticas liget. Ei quid de ignorantibus. Limitatio Sexta.' o Ex τὼ fallit,quando Princepsi man , daret sacta debiliore vel meliorem O neta solui debita contracta antiquitus vel census: aut antiquas praestationes secundum nouam monetam,Vt per Ioan . And. in addi .spec. intit de solui. g. nunc
ali qua, in fin. in addit . inci p. olim.& Alb. de Rosin l .cum quid, circa fin. commemss. si cer .pet. ubi tangunt,an tale mandatux t ligaret personas Ecclesiasticas, de quo etiam per Old r. in cons. infra allega n. de qua materia etiam aliquid dixi in i .declarat.&quid iuris, si de utraque pecunia reperiatur, vel si antiqua non si reprobata,&omisso illo articulo, an Princeps pol sit iuri terti j praeiudicare. Dicend. est,quod talis Princeps, si hoc faceret sine consensu subditorum, teneretur ad interesse, ut not. Inno. Pan. SI scribentes in c. quanto, de iureiuran. Et an valeret statutum vel decretum, potest videri Bald. in cons. r . cum praeceden. 2. par. secundum penulti. mam impressio.& videatur Aret. in concI i. in pen.& vlt .colum . ubi dicit, quid iuris, si tale statutum non observetur, & an liget ignorantes. dixit tamen Oid. in con- st.2so. inci p. factum tale est. quod Princ,
pe simpliciter mandate fieri solutionem de nova monera per hoc no censetur statutum, quominus fieri debeant ad aestina ationem antiquam, ut dixi supra in indeclarat . facit gloss. In c. quis ignoret. I quaestio. q.
si M MARII. a Tributa se decimae respiciunt pecuniam
ad tempus solutionis. a Pecunia variatio est Principibri imputanda, quibus debentur tributa. 3 Statutum de certa pecunia soluenda mutatum videtur mutata pecunia.
a Moneta mutata de qua statutu loquitur, censetur quoque mutatumstaturum.
ALI. Ir septimb in decimis di tri- abutis, i & alias ubicunq; lex xael statutum dicerent fieri debere solutiones secundum monetam cui rentem tempore solutionis. Cle. si beneficiorum .secundum unum intellectum de deci .s est de mente Bal. in l. is qui usum se. g. fi . in fi.
com .is. qui b. mo. usus fruc. amit. poli gl. ind. Cle. s.beneficior v.& Paul. de Iea . ibi. 5 Rom. in cons. D 3. inci p. circa primum. a. colum.& clare vult Millus in reperi in Verb. pecunia. verum quia illa Cle habet varios intellectus, de communis sententia est, ut dixi siprcin ii. deesar. in fi . quod esto, quod detur facul in soluendi de m neta usuali, per hoc non dicitur,quod statutio fieri non debeat ad aestimatione antiquae pectiniae, iccircbsorte posset dici,
quod in decimis attendatur consuetudo . taxae . iuxta gl. in d.Cle. in verb. taxatione& qu bis, si sit cosuetudo, ut singulis annis. valor inspiciatur, solutio fiat secundum valorem cuiuslibet anni ad illam aestimatione in pecuniae, quae tuc curret,alias fiat secundum antiquae pecuniae estimatione, videlicet eius temporis. quo laxa solis Oa. de quo plenius dixi in in declara
In tributis aute, quae Principibus pra stantur,i credo indubitanter inspici tem xpua cuiuslibet solutionis :& moueor vltra
57쪽
era praedim ex tex. & nota. in i .creditor, in princi p. f. de sol. iunciis not. in d. Clement. si beneficiorum. maxime per Zaba.&Petr. de Anchar.& Inaol. dum dicunt,qubd si creditor fuit in causa vel culpa deteri orationis vel reprobationis pecuniae, habet sibi imputare, & pro tanto, si
Principes habentes potestatem cudendi, di variandi monetam, iliam varient, vel variari mandent, aut permittant variari, vel invariationem expendi sibi imputet, quod maxime verum puto, quando tributum est debitum per statutum. vi in eo
attendamus monetam currcntem tempo
ris solutionis, & ut trahatur ad moneta, prout currit, ut dixi supra in ir. ampliat. idem si tributum debeatur ex ordinatione, de mandato Principis, ut per Millum in loco supra allega. ubi contrarium in. nuit, sidebeatur ex mero contractu: v lens tunc attendi pecuniam , quae curribat tempore contractus.& haec intelligo, quando variatio tendit ad praeiudicium Principis, cui tributum debetur ,& non
3 subditorum, t ut quia debilior vel vilioris valoris sit moneta tempore quo soluitur tributum. iacit ad haec quod dixit Ant.de Butr. in d. c.quanto, de iureiuran. . t quod saluto loquente de certa moneta,
s contingat mutare monetam , censetur mutatum statutum, S ad nouam monetam mutatum, per iura alleg. per eum. facit c.translato,de constit.
SUMMARIA.ν Pecunia adimatio ct declaratio a partibus facta attendenda est.
a Asiniationis pecunia perpartium conuentionem materia ample examinabitur, O
s Ducati mutuὸ dati quomodo veniant assi. mandι ex paritum couentione: ut s dictum in eadem asi mari ne illud seruanta. o num qd Pactum qu Isoluatur ducatus ad certam Uin ιιone Fulci,ctnu. II.
εο Solutionem feri in moneta aque ' bο- η , semper ridetur actum inter para
ra Moneta currentis expresso, an excludat
monetam currentem tempore contra .
s tempus solutionis non fuerit num:
Limitatio Octaua. OCr Avo fallit in pecunia decla
rata vel aestimatat ex conuelitione rvsque a principio, quia attenditur declaratio S aestimatio partibus facta, s cundum Bart. in I. Paulus, in fin. F.de sol u.
ubi loquitur tam de dote, quam de alia obligatione.& in l. si stipulatus sim decε
in me ue. F. eo .lit.&ini. sed addes.s. si dominus. is loca. dc per D d. in I. pen. f. mancipia. s. sol. mat. per Pet .de Anch .in Cle. si beneficiorum, circa fin .commen. ubi etiaImo. de decim. post Bald. in consit. suo 339. inci p. punctus quaestionis.r. volum .secundum penultimam impress. per Martin de Laud. in tradi. suo de moneta. circa fi n. dc per Do. Barth. Socin. in consil. r98. inci p. pro fundamento sequitur Io. And. deAna. in c. fin .vit. char. de maled. Ioan . Andr. in C. quanto, in pen .col. in f .de iure tu. Et no. Andr.de Isern. in v sb. seud. in tit.quae sine regal. in s.colum . versi.& sc videtur. ubi dicit, qubd negotiatores dubitantes de augmento vel diminutione, sol ct ex prense conuenire de aestimatione pecu niae debitae.
Et quia haec materia est utilis Se quotidiana, S male examinata, ac peius in te Llecta, illam tradam per quaestiones: Prim , igitur quaero post Ba r. ini Paulus, viti. quae. F.desolui. t si mutuem vel in do- άtem dem,aut deponam centum libras, dicendo hoc modo: Albertus Brunus dedit mutub Sempronio,vel in dotem, vel deposuit centum libras in tot ducatis auri largis, vel in tot grossonis Mediolani: de hoc factum sit tempore, quo ducatus auri largus valebat 4. libr. praesupposito, quod nunc valeat clibr. cum dimidia, vel tem-
58쪽
Pore quo pro nus Mediolani valebat
unam libram, presupposito quod nunc vaIeat ra. solidos an debitor liberabitur soluendo ducatos vel grossonos ad valorem temporis solutionis: ct si dando pro centum lita 12. ducatos auri largos,& libram Vnam, vel monetam aequii a lentem liberetur, cum a me habuerit a .ducatos auri
I lareos pro centum libris, & quid eco tra,
s ducatus decreuisset stante casu premi s. so, puta quia tempore solutionis non valebat, nisi tres tibias cum dimidia, an ipso volente mihi dare is . ducat. loco cem tum ii arum prout a me habuit , potero dicere, quod tempore solutionis ad faciendum cetum libras plures ducati as exiguntur, videlicet in summa 18. ducati,&2sibrae, reperio quhd difficultas huius quaestionis residet in hoc, an ducati sint in obligatione, non tantum in facultate soluendi:& esto. quod sint in obligati ne, an sint in obligatione secundum aestumationem & valorem temporis contractus,an vero temporis solutionis, in quo casu Bart. in .s. l. s stipulatus sim decem ita melle n r. colum .quem sequitur ibi Pau.
. de Cast tenui it quhdducati ve Igrossoni sint non tantum in facultate solue di, sed etiam in obligatione :& quod in eis contis deretur vallar secundum tempta Scotra
ctus, per illum tex dicum gL dum ibi dicitur, quod si promisero decem duc, inmelle: mel est in facultate soluendi, non autem in obligatione, nisi mel aestimetur puta ad rationem unius ducati pro cado. secundum eos quando do tibi centum lubras in flore uis seu ducatis, licci non detur aestimario duca. non est hoc necessa rium, quia suam habet aestimatione, quae dependet ab eo, pro quo communi ter expenditur vertaxatione superioris, iuxta
, po t. non sic in melle ,cuius aestimatio est voluntaria, & a partium potestate depem det Se variatur ἡ Se sicut in melle consideratur aestimatio temporis contractus a.
partibus limitata , ita in ducalix in ea sui oraed icto consideratu r sil imatio i & v a lon
fugeriam taxat uuia Communiter tuu tempore contractus currens, ' cum haeo pin. tanquam veriore transit Mχrt in . SLaud. in tracta. de monet. pen.& ante pen colum . utilitas autem secundum Bart. est,
quia dea stimatione limitata etiam in pecuniae contingit quandoque lucr Mi, pr ut supra declaiaui. Contrarium tenet Ange .ind. l. si stipiti latus. dicens, t quod cum valor ducati &pecuniae promisi si variabilis. prout in dies videmus, non possit eius aestimatio magis dici certa,quam aestimatio mellis, cuius precium non sit a partibus limit tum,&' quod sicut mel eo casu non est in obli Iatione, ita nec ducati in casu praedicto: & quod tantummodo centum librarsint in obligatione & ducati in facultate soluendi:& hanc opinionem firmat Bar in L Paulus, vit. q. ff. de solui. cuius opini ibi est magis communis. Nam cu eo tra si Bild. in consi. praeal.& Petr. de Anchar. in Clei beneficiorum, pen. col. de decim. Io. de Ana. in c. s. pen. coli de maledict. dc
ubi etiam alij moliuntiir, Bar. in .s. l. Paul quia da docentu libras in tot ducati puta is . ducat. pro centu libris, ita quod di. cendum sit,sicut de alia reae limata, S drdote tot datur silimata Iaesim dotem. C.
de iuredo t. l. aestianatis. sublu. mair.& s cundum Bart. illa verba, in tot ducatis, . nihil operantur, S damnum ,& lucrum. contingens in variatione valoris ducati
seu florent per cinebit ad debitorem,& ii deposito videbuntur ducati venditi pro illis libris,ita quod aestimatio duca. videlicet libraeeentum,& non foroni, censeatur deponi. l. certi condictio. g. fi . cum s que n. f si cer pet l. si ex precio. C. eo.&credo quod lisc secunda opin. quae est mai gis communis, si verior, taliter, quod de bitor tenebitur & poteritata reducat .ad. aestimatione temporis solutionis, vel monetam aequi ualentem centum libris secudum valorem temporis solutionis, pro
qua facit, quia esto, quod ducati solumodo essent in obligatione, nihilominus. in
59쪽
eorum stimatione alicae reinus tempus solutῖonis, secundum communem & V ram sententiam traditam supra in s. ampliatione. Vnde idem esse debet, quando dantur centum librae in tot dncatis,quia per hoc non concluditur, quod reddi debeant is. duca. pro centum libris, sed totum oppositum, ita quod ducati non sint in obligatione respective ad libras centum, sed secundum suam propriam est; mationem,
I raesupposito quod essent in obligatione,icet putem verius, quod non sint in obli- satione, sed tantum in facultate solue di,&quod solum librs centum fiat in obli-
'gatione, prout dixit Bart. in .ls. Paulus, inlin.& Ang. in d. l. stipulatus sim io .in mel le.cum concord .supi , alleg. S: facit quod dixit Paal .de Castr. in l. sed addes. g. si dominus. F. loc. ex cirius dictis prsdicta multa declarantur &liantur, ut sciamus,' an possit creditor cogi capere de ducatis, vel alia moneta.
s t Et per praedicta teneo, qu bd si dicitum
fuisset, do tibi centum libras in tot ducatis largis vel grossonis, hoc acto quod reddas in duca. largis vel grossonis, quo casu ducati vel grossus indubitanter essent in obligatione, nihilominus solutio ducat. debebit fieri secundum valorem suu tempore solutionis per pridicta, iunctis his, sus dlx i in d. .ampliat. cum seq.& hoc est
quod voluit Alex. in d. l. pen. f. mancip. F. Iol. matrim. ubi male intelligit Bart. quia etiam hoc casu non intelliguntur dati r s. ducat. taliter quhd reddi debeant is. du-Ca. pro centum libris, sed totum oppo fi- tum: unde ducati redderentur secundum propriam aestimationem temporis solutionis. & vult Bar. in d. l. Pau .cum concor.
supra alleg. dum dicit attendi tempus so- Iutionis,nisi dictu sit sub eadem aestimatione, de quo in seq. quaest. dicetur. Sunt tamen praedicta intelligenda, nisi augmentum duca .euenisset propter pecu iam argenteam re contaminatam. Nam sicut non possent dari centum librae de pecunia aere colaminata loco centum libratum antiquarum pr eciosorio metalli, ita non possent dari ducati cum augmento
eorum tali occasione causator ut dixi supra m f. declar. & infra hac eadem limit. 3. qu st. Secundo quaeritur, quod iuriserit, si dicunt,sic do in dotem vel mutub, aut depono peneste libras centum in tot duc . hoc acto, quod reddas duca. ad aestimationem praedictam, vel in eadem qstimatione. Res pondeo, qudd iste est proprie casus praesentis limitationis,& quod hoc casu sint
ducati soluendi secundum valorem temporis contractus: quia tunc librecensentur aestimati per ducat. ita quod i s. ducat. dati pro centum libr. ut dixi in praeced. q. snt restituendi in tantorum ero,qui comprehendat centum libras, cosiderato tempore contractus:& sic restituendi sunt ducati num cro prout fuerunt traditi, &damnum decrementi & lucrum augmenti valoris eorum cedet commodi mei creditoris. Ita voluit Bar. in d. l. Paulus, in fin. cum quo communiter transeunt Doct. & in xime Bal. in con praealle. & in c. quanto. vers. extra quiro, de iureiur.& idem Batain l. sed addes. f. si Dominus. ubi etia Fulg.S Pau.de Cast. s. loca.& in l. pe. f. manci. ubi etiam Paul.de Cast .is. l. mat.& Petr. de Anch. in d.Clem. si beneficiorum, pen. col. de deci.& Ioan . de Ana .ind. c. fi . pen. coliae malefi. & Fran .in d .conLi t. & Do. Barth. Socin .ind. consi. 198.& Do. Franci Cur. ind. l.cum quid. s. q. SI Mart. de Lau.
& iuxta praedicta dicebat Pulgo. in d. g. si dominus pactum. quod i solui dcbeat ce ta lamna a librarum in flore nis , seu duca- 6tis ad rationem s. libr. S . solidorum pro singulo ducato valere,& esse seruandum,& licet Imol. in d. f. manci p. dicat, quod stante casu, de quo in quaestione, si coli gat ducatum decretiisse, non esset verisi- .mile, quod creditor voluerit tale damnii pati, per i .cum de indebito, in princ. F.de reproba.tamen sua opin. non est tenenda, ex quo creditor acquieuit aestimationi ducati, & sicut lucrum consequeretur casu,quo creuisset, damnu patiatur ex dimiuli 1 nu
60쪽
Nutione, arg.l. pen. C. de sol. 5 eius quodno.gl. in c. cum Canonicis,decensi.& dixi in a.deesarat. supra eod. & qudd dixi valere pactum super aestimatione pecuniae, est intellige dum quando communis cursus ita se habebat, cum non sit nostru mutare aestimationem duca. vel monetae sine aut horitate superioris, imo mutuans aut aliter expendens posset puniri, vino t. in
I. I. seu 2. C. de vet. num . potest. lib. u.quod
intelligo, nisi donationis gratia, quando
ratione cursus quis vellet pro pluri capere vel minore cursu, quam valeat expC-dere per not. per Alb. in l. eleganter. f. qui reprobos. T de pign.act.
Tertio quaero,quid iuris, si sit simplici
ter dictum,do in dotem mutub, Vel depono centum ducatos ad rationem 4. librar. producam, quomodo fiet restitutio λ ve Is dictum sit, do tibi centu ducatos in dotem ad rationem solidorum ' . pro sngula ducato non expresso, quod debeat fieri restiti uio in duca. cum de consuetudi, ne Iiceat soluere moneta pro auro, ut diuxi supra late in a. iii l. breuib si fiat restitutio in eadem pecunia in genere, puta in in duca. debebunt dari tot ducati, qui secundum valorem eorum tempore solutionis faciunt tot libras,quot erant i n promissione ita quod si erant centum ducati ad rationem librarum η. debeat in Iui tot ducati, qui tempore solutionis valeant 4. Iibr.& si ducatus creuerit in vallare,dabuntur minus, & si decreuerit, dabuntur Plures, figurando exemplum, prout supr. dixi in i. q. huius limit. per ea,quae ibi dixi,& in praeced. q. ubi hoc deciditur:& si ducatus crevisi et propter deterioratione monetae, prout communiter fit. debet da-xi tot ducati, qui valeant .centum libra. monetae aequo bonae in bonitate intrinseca, & aeque preciosi metalli S eiusdem ponderis . sicut erant tempore contractus, ut volu t Martinus de Laud. in L tracta. de moneta, penul. Sc ante penul
Et pulchre dortho. Socin .ind consi Lus. inci p. pro fundamento, iunctis his,
st. 3i.& concord . ibi allega. t cum semper ractum censeatur inter partes, ut solutio fieri debeat de moneta eiusdem bonit iis, cuius est ea, de qua in obligatione tempore quo data fuit, seu tempore obi gationis. l.cum quid. fis certum petat. reprout ibi latius dixi, nisi aliter actum sit inter partes, ut dicetur in quaest. sequent.& s talis debitor velit soluere in mon ta, puta libras vel solidos tro ut in exemiplo figurato, tenebitur soluere centum
de antiqua moneta currente temporeo
ligationis,quod faciat .libr aut de illis antiquis solidis, si reperiantur, vel den ua monet 4 ad aestimationem antiquae, ut dixi in .s.l. i.&4. declar. poli Old r. incon-s l. prae allega. cum concord . ibi signandis, declarando, ut ibi latius dixi.& vltra Dd.
praedictos in proposito dotis hoc est demente Areti. in cons. H inci p. procede
dum. Se secundum prs dicta intellige dum est, quod consuluit Bald .in d .consi 339. inci p. punctus quaellionis: t& praedi- 2cta procedunt, quando nulla interuentia set mora in restitutione, vel solutione, per ea, quae dixi supra in.i.& i. limit tione . nam si interuenisset mora, haberemtur ratio valoris mutati in pecunia durante eadem bonitate, quae erat tem p recontractus a tempore morae, usque a tempus solutionis , secundum Martin .de Laud. in tractae e mone. penul col. SI Soci. in consit. prae allega. S ideo dixi urante eadem bonitate intrinseca, quia, ut dixi in I. limit.ac conclus. mora nihil facit ad mutationem valoris causati ex mutati
ne bonitatis intrinsecae, seu preciositatis metalli. Et praedicta procedunt, nisi dictum sit ad rationem Iibrarum η. pro singulo ducato monetae currentis tempore
se lutionis ut dicam infra in seque n.quaestione
Quarth quaero,' Aliquis dedit mille
ducatos dotis nomine, vel mutuo, vel de- 'positi, ad aestimationem librarum 4. pro singulo ducam monctae currentis tempore lutionis quomodo soluentur isti ducati,vel eorum valorpdico,quod si consideremus mutationem valoris non mutata