장음표시 사용
241쪽
te, iisdem armis In Fratres utamur Nestorianisimi mos Insim Iant: Et nos Εutvchialtismi vice versa illos postulabimus. Manichaeismum nostris impingunt ; Nostri contra Pelagianisinum vel Semipelagianismum ipsis adscribent: Quae quidem agendi ratio, si iniqua ipsis videatur , cum in ipsos admittitur, via deant an aequum sit, & caritati consentaneum , eam ipsam in nos adhibere. Omittamus ergo ista com nia ut hic Augustini dictum usurpemus quae dici ex utraque parre possunt, licet vere dici ex utraque parte non possint. Quid, quod, posita Dei praescientia, qualem Ati gustani Fratres Confitentur . eaedem propemodum disticultates, cadem serme incommoda rodcunt; squidem, vel hoc ipso, res humanae ineluctabili necessitatis
lcge constringuntur: Quocirca, non nos mutuis ejusinodi, ouae utrisque sere communes sunt, criminationibus infamare, sed haec arcana placide modesteque cxpendere, rationes Omnes ultro citrύque aequa lance ponderare, quaeque hypothcscs Dei virtutibus, & Scripturae oraculis, convcntcntissimae visae
suerint, eas , salvo aliorum judicio , salva pace , cligere de
Quibus omnibus & linc adjicimus, ad eximendos hanc In materiam Fratrum scrupulos non importuna. P. imum, si quid asperius a Theologis nostris dictum sit, nos in corum verba non jurare, de illa indicta Mile. Aterum, non minus dura, imb forte duriora , ipsi Luthero excidisse, prout vel ex ejus de Serυο A bitrio diati ita constare potest. Tacrtium, durissimas illas hypotheses. Supra orsa torum dictas, quae quidem praecispuam ansam nost. is accusandis olim praebuerant, hodie serE in totum proscribi, & mitiora quotidie principia inter nos invalescere. Denique, & hoc adjicere non piget, si quid labis, si quid erroris . in Ecclesiis nostris superest, si quid labis, si quid erroris, in Augustanorum Fratrum doctrina, sprout revera nemo cst nostrum, qui seipsum vel suunt Coetum errare
nescium existimet) id per illam quam urgemus Concordiam facillime emendatum iri. Ac sane, dum partibus distrahiinur, vix alii glios audimus ; Quae unus proscri, alteri sitspecta sunt.
242쪽
DE COMPONENDIs p ROTESTANTIUM DIssIDII s. 233 At, sublatis partium nominibus, alia longe erit rerum facies . nos non amplius ut adversarios, sed ut fiatres, adspiciemus ;mutuamque nobis lucem , mutua auxilia, Commodabimus. Si qua in parte melius sentimus , lubentes Fratrum animos ad sententiam nostram trahemus. Si qua in parte melius sentiunt, illi rationum suarum pondera ac momenta nobis prob hunt. Sic ex pace lux orietur. Sic sese mutuis Pax & Vmritas osculis excipient. Qui quidcm fructus, ad commendat da ac suadenda Pacis consilia, in minimis non est censendus. DIes me deficeret, ADDITOR Es, si quaecunque ad mi- PMennuendum Controversiarum nostrarum momentum , M Comp
nenda dissidia, faciunt, oratione complecti vellem. Unum gno pMis non possum omittere, antequam manum de tabula ponam ι
quanto scilicet hujus pacis studio Viri piissimi ac celeberrimi utriusque partis semper flagraverint. De Reformaris haud opus
est dicere, utpote qui, tot editis Libris, tot Theologorum Judiciis, tot 'Conventuum Ecclesiasticorum ac Synodorum san tionibus, propensissimam sitam voluntatem abunde testati sunt. Sed nec alio animo fuit, ubi saltem placide ac sedata mente Ioqueretur, summus ille Vir Dei Lutherus. Τestis esto Praefatio illa, quam Fratrum Bohemorum, sive maldensiuem, Consessioni praefixit, qua eos Fratres agnoscit, in unum Oviis iste seb Christo summo Pastore reductis gratulatur, eorumque
Adoctrinae innocentiam, adversus Papicolarum calumnias, d fendit. Testis etiam amantissima ad Waldenses II cis Epistola, An. rso. qua se vehementer optare innuit, ut qui Evangelium amant, Amutua charitate sese prosequantur, neque seipsos mutuis odiis
isac discordiis perdant, praesertim, ait, propter illas res, de quibus tumultuari non est necesse. Tostes imprImis suavistimae illae ad Evangelicas Helvetiae nostrae Civltates Literae, ubis An. lyrr. isquid sentiat de Concordia, quantopere illam exoptet, quam istum a clamosis quibusdam pacis osoribus abhorreat, quan- istum denique, tum in scriptis , eum in Concionibus, camispromovere paratus sit, praegnantissimis verbis testatur. v esteor equidem asia semper illum eadem usum moderatione.
243쪽
Σ34 ORATIO VIII. Verum, si quid inclementius aliquando ipsi exciderit, Iiceae
illud velo obtegere , ejusque potius mansuctudinem, quam se vorem nimium, ab aliis sorte excitatum, in exemplum nobis trahere. Et quis nescit mite Philippi ingenium, tum In epiceolis ad Calvinum nostrum, tum alibi passim, contestatum Sanctam animam , cujus si vota, consilia, preces , valuissent, nunquam In has flammas crevisset incendium. Et quis ignorat , quanta pietate , quanta sapientia. quanta mansitetudine, beatum hoc Concordiae negotium promoverit optimus Caliritus ch usque ut malevolorum criminationibus sese objicere,
quam a pio hoc proposito desistere, semper maluerit. Quae mens etiam pio illi Praesuli, Strengnensi Episcopo, Iob. Ma 4 thiae suit, qui , tum Literis ad Sueciae Regem CAROLUM
GusTAvuM, hodierni Herois CAROLi XII. late triumphanistis avum, tum suo Oliυae. Septentrionalis Ramo, quanto Pacis desiderIo. teneretur, testatum reliquit. Ut jam alios non pauiscos, eodem amatos spiritu , atque inter novissimos ccleberrumum P endosum, jam omittamus. Neque verb haec privata tantum quorundam sententia fuit,
uel, I - sed publicis Ecclesiarum Conventibus Sc Colloquiis non semel Giag confirmata, Vesut in Colloquio Marpurgensi, anno Is Σ'. quo
Lt therus de ninglius, in uno licet de Eucharistia capite dissi dentes, mutuam nihilominus sibi caritatem spopondere; . velut in Concordia Mitrembergica, anno Is s. cui Lurherus, Buceis rus, aliique bene multi, ab utraque parte subscripsere, & qua tota controversia composita videbatur; vclut in Conventu Sen domiriensi, anno Is7o. . ubi Ecclesiae Polonicae, Augustanam, Bohemicam, & Helveticam Consessionem profitcntes, unum in corpus coaluere; qui Consensus, & Posnaniae eodem anno. dc Cracoviae anno Is 73 , ω Petricovii, anno Is 78., & Idisaviae anno I 183. & Torunii, anno Is 9s. Dequentibus d cretis confirmatus est. Quemadmodum ver6 Polonicae, sic &BOhemiele Ecclesiae, anno III s. in hunc Consensium pedibusivere; Quarum quidem Fidei formuIa Maximiliano Imp. obi in , ab eo rata habita, α securitate donata est. Denique, n
244쪽
Da m M po MENDIS PROTEST ANTIvM DISSIDII s. per elapso Saeculo, quis nescit, dc in Colloquio Lipsiensi, anno 163 I. dc in Conventu Toruniensi, anno I 6 s. Se in Colloquio Cassellensi anno 1661. 8c in variis Ecclasiarum & Academiarum Conventibus , mitissima aC saluberrima, ab utriusque partis Theologis, consilia capta esset In quibus Omnibus, summa eIu xit, Serenissimorum atque omni laude dignissimorum PrincIpum,
ex Domo Imptimis BRANDENBURGICA, PALATINA, ataque HASSIACA, pictas ac sollicitudo, quibus auctoribus ac pr motoribus Colloquia illa habita sunt, quique, ad moderata comsilia, tum Theologis, tum populis sitis instillanda, nIhil omiserunt.
Quae quidem omnia ea mente refero, ut pateat Concordiam i Liam, tot Principum Curis promotam, tot Theologorum calc
lis probatam, imb tot Ecclesiarum sanctionibus stabilitam, se cillime sub piorum Principum hodierno die regnantium praesidio, speciatim verb sub auspiciis Potentissimi, Sapientissimi,
Laudatissimique Monarchae FRIDERICI BORUSSI E RE CIS, & ELECTORIS BRANDENBURGICI, quem
non tam regium fastigium , natalium splendori adjunctum, quam regiae virtutes illustrant, qui nihil antiquius habet, quam ut Regnum Dei promoveat, subditosque sibi populos ad Chrictimam concordiam impellat, cujus pietati tot tantaque jam Protestantium Ecclesiae debent, quique in hoc, ut caeteris omisnibus, FRIDERICI WILHELMI MAGNI gloriosis imsistens vestigiis, ad summa laudum surgit cacumina, Conco diam, inquam, illam , tot definitionibus jam institutam, siubselicissimis istis auspiciis non renovari tantummodo, sed & pcrupetuam ac universalem facili negotio sanciri posse. CV E cum ita sint, Audi TOREs, equidem vobis inju- Cosecuis rius sim, si tam aequae, tam necesIariae, tam Christia- Q etiae Pacis amorem, longa iterum peroratione, ad assectus m vendos composita, in vobis accendere coner. Certe, si quid Ammisa valent Christi mandata, quibus pacem discipulis suis tantopere commendavit; si quid valent voces Apostolicae, quibus to- lerantia ac mansuetudo , in eos qui a nobis dissentiunt, tam ...is '
245쪽
Ο R. A T r o VULiteratis monitis praecipitur ι. si quid valet exemplum ipsim de axis Apostolorum, qui, quanquam falli nescii , tanta tamen nitate diversum a seipsis. kntientes complectinantur; si quid valet ipsa indoles ac genius Christianismi, non ad dii sidia deturbas, sed ad animos tranquillandos colligand6sque comparari; si quid valet temporis redemptio , quod infaustis illis Contro versiis. pene totum absumitur, dum rot aliis utilioribus nos exerisceri potius deceret; si quid valet standali, quod ex tot rixisti convitiis nascitur, aversatio; si quid valet Ecclesiae caritas, quae importunis hisce dissidiis misere discerpitur, hostibusque in praedam cedit ; si quid valent Prophetarum oracula, de dilatandis Senti tentoriis, regn6que ouisti in terris ante rerum finem ampliando, quod.quidem sine mutua inter dissemtientes tolerantia vix fieri potest ; si quid denique apud nos possunt tot divinae dextrae indicia, in hodierno rerum statutam aperia se exserentia; si quid, inquam , haec omnia V lent, utique pacem ineundam , exstinguenda dissidia, donandas Reipublicae Christianae simultates, tanta monent, tanta clamant voce, ut surdus sit qui haec non audiat, & caute durior qui
filia ad Ad hanc verti Pacem, Aoni TOREs, i nostris si quis cor. - siliis locus in sequentia non mediocriter profutura existimamus. et ' Si dignam primo Christianae Fidei nobis ideam efformemus, utpote quae , non in minutis quibusdam quaestionibus , non in scholasticis argutiis, sed in divinarum virtutum effigie animis instulpenda , atque exprimenda moribuς, sita est : Si dcinde circa obscura quae, bone Deus, quanto numero sunt j j L
iusi ea quin non υidimus, quod in quibusdam sui aevi Doctoribus tantopere damnabat Apostolux, sed quod Doctoribus omnium temporum , heur nimis stamne suit: Si Quaestionum omnium iii 2 momenta accurate semper ponderemus, sedulόque distingu mus, ne sicilicet scenum stipulae cum ipso Christianismi fit
damento Confundantur t Si, neque nos, ncq nostros cietus,
neque uillas Synodos, nec ulla denique humana Scripta, quam
246쪽
Dg COMPONENDIs PROTEsTANTIUM DIssIDIIS. 237recunque hominum numero vel auctoritate confirmata, ab eris roris periculo linmunia esse recordemur; proindeque fidem Omnem nostram ani Dei Verbo alligandam; tum, fi quid boni moneamur, id misia priore sententia, nullo pudore, nulla pertinacia, generose amplectendum esse: Si speciatim assectuum uinculis ita nos liberemus, superbiae, Zelotypiae, dominandi strudio, ita nuntium mittamus, ut liherrimus veritati undecunque accedenti aditus pareat: Si controversae inter nos quaestiones, in iis praesertim regionibus in quibus sunt qui diversa sentiant, ad populum nunquam referantur ; si quando vero agitentur in Scholis , magna semper cum lenitate ac moderation tractentur: Si, tum in his, tum in aliis non minus arduis quaestioniabus, Scholae ideas atque locutiones , quantum fieri poterit, vitemus, neque quidquam piaeter ipsissima Scripturae dicta πω seramus , quibus quidem nemo nis impius assensum negare a sit: Si denique in primariis, ac verὸ utilibus, Christianae Do trinae apicibus , pietate, sanctitate, caritate, temperantia, tum in nobis ipsis producendis, tum aliis instillandis , ita tempus omne nostrum, ita laborem omnem insumamus, ut ad vanas 5 instugiferas altercationes non amplius vacet: .HaC methodo, milii credite , his ad prisIm revocatis regulis , ad. cxoptatam illam pacem, imb & ad alias non paucas componendas Controversias, tutissimam viam sternemus. Quibus si accedat RA
GUM, PRINCIPUM, MAGISTRATUUM auctoritas
sacceiat autem , nisi nos spes fallant, tot piis, tot eximiIs, tot omni laude conspicuis PRINCIPIBUS ad clavum hodie sedentibus in quin praeclarum istud opus ad umbilicum tandem, imb vero nostris diebus, perducatur, nulli dubitamus.
Verum, AUDITOR Es, cum haec nimia sint, quam ut ab hominibus expectari queant, ad. Deum iterum Vota dirigamus, qui diisdemium oculos aperiat, asscctus domet, corda flectat, efficiat denique ut, positis omnibus dissidiis, una mente atque uno ore, Christi Regno promovendo ac defendendo. operam demus. DIXI
247쪽
23η ORATIO VIII. Ne paginae aliquot vacarent, placuit ex epistola LUTHERI
ad E Melicas Helvetiae Ciυirares, cujus mentionem pag. 13 3. injecimus, nonnulla hic exscriberea, quibus parebit, quamio cineordiae sudio Vir isse summus stagrarer, qu que proi
de ab ejus indole ae mente abhorreant, quicunque pacis consilia aversantur.
Ex Epistola LUT HERI ad Evangelicas Helvetiae Civitates,
data I. Decemb. II T. -Ac primum vehementer gaudeo, me intelligere, quod, s seposita omni acerbitate ac suspicione, quae cum concinnatoribus Avestris nobis intercessit, serio ex animo concordiam inire ac Apromovere deliberatum habeatis. Deus 6c pater Omnis Con-iscordiae de dilectionis , coeptum hoc opus bonum clementer operficere dignetur, scut scriptum est; tam probavit Dominus isυiam viri, etiam inimicos ejus dirigit ad pacem. Dissiculter quidem atque vix fieri poterit, ut tantae contentionis vulnus repente atque illico absque omni cicatrice consolidetur. Erunt Denim tam apud vos quam apud nos aliqui, quibus Concor
dia haec parum probabitur, scd suspecta erit. Si tamen nosisutrinque, quibus illa cordi est, serio deduloque instabimus, Eclementissimus mus & Pater utique gratiam suam dabit , utri M alii paulatim mitescant, & aquae turbidae considant. ARogo itaque peramanter V. P. hoc agant de curent serio,isut apud vos de vestrates clamosi illi, qui adversus nos de comiscordiam blaterant, a vociferationibus sitis abstineant, ac po-ispulum simpliciter doceant; dc totum hoc Concordiae neg istium illis curandum relinquant, qui ad talia vocati sunt atarique idonei: nec eos impediant. Quemadmodum fle nos hoc istoco, tum in scriptis, tum in concionibus, tranquillitati studebi-ismus , & ab invectivis in vestros abstinebimus: ne causam uJ-
,,lam concordiae impediendae praebeamus: quippe quam, Deo edines
248쪽
Dκ COMPONENDIs PROTESTANTIUM DISSIDIIS. 23sisteste, toto pectore Videre exoptamus. Et laus sit Deor di--micatum, declamatum hactenus fuit plus satis, siquidem aliasiquid sic profici potuisset. Cumprimis vero vos obnixε rog
istos volo, ita de me existimetis, tanquam de eo, cui res t ,,ta summe sit cordi, quique quantum omnino mearum erit
virium , nihil eorum sit intermissurus, quae ad Concordiam Dpromovendam pertinebunt. Novit id DEus, quem restem in-isVoco super animam meam. Dissidium enim hoc nec mihi senec cuiquam profuit: Sed plurimum damni dedit: ex quo Aprofecto nihil utilitatis vel commodi sperari potuit, vel etiam-
Mox, enumeraris iis articulis, de quibus Helv
rii sicripserans , cum de Caena Domini dixisset, haec continuo subjungit. -Veruntamen, si, quod prius dixI, omnino satis recte menis
ritem mutuis percipimus, hoc in praesens optimum sit, ut in-λvicem amici simus, & optima quaeque mutuo de nobis in- .vicem polliceamur, donec gluma & isculenta aqua tandemissubsidat. Poterunt hic & in reliquis omnibus D. Capito Ze Martinus Bucerus optime in medium consulerer modo pectois, a invicem componamus, ac simultates omnes facessere jube rimus , ut Spiritui sancto locus detur. Insuper ut dilectio Ae micabilis Concordia inter nos perfecta vigeat, ex parte nocistra nihil faciemus reliquum: cumprimis ego, quantum ad rime, Omnem ostensam penitus ex animo delebo, vobisquesiamorem de fidem omnem polliceor. Quantumvis enim nos, sequi rcm hanc serio agimus, summa quaeque egerimus; semisisper tamen auxilio Dei SI consilio majore indigebimus: quam sidoquidem Satan summus noster & concordiae hostis, facile sessios noverit invenire , per quos summa imis conturbet: ut
sinihil sit opus, nos dissidentiae vel suspicionibus invicem Im uigore sed cumprimis neccssarium, ut corda simul & dera Iaci mutuo porrigamus, ne posteriora fiant deteriora prioribus.
249쪽
24 D ORATIO VI ILDenque, in hae vora demit, eundem pacis amorem spirantia s,, Commendo v. P. Omnes & singulos cum omnibus vestris λDeo Patri omnis misericordiae & consolationis. Is gratia Spuistitus sui utrinque corda nostra per Christianam dilectionem mmutuo conglutinet, expurgetque scorias εe sordes humanae sedissidentiae & diabolicae malitiae ac suspicionis, ad gloriam laudem divini sui nominis i ad salutem multarum anim rirem: in despectum Diaboli & Papae, omniumque illis actae Mentium: men. I. Decembr. anno IF DV. P.
250쪽
SIAE REGΕΜ. ΙΙ. Serenissimi BORUSSIAE REGIS ad Epistolam illam Responsum. III. Viri Illustrissimi COΜΙΤΙS A ME TE R NICH Serenissimi Borusiae Regis ML nistri Staius, Ejusque ad Helvetios Legati Em