Joh. Alphonsi Turrettini ... Orationes academicae. Quibus multa, ad scientiarum incrementum, Christianae veritatis illustrationem, pietatis commendationem, pacémque Christianorum, pertinentia continentur

91쪽

Tempe raritia.

patientia

Ralitio.

81 ORATIO III. IN ORITUM Porrb, quam ille sui potens, quam sibi temperans, quam affectus Daenans, quam denique, ut aliorum, sic & siti ipsius

dominusi Nullus eum privatus affectas ab instituto cursu unis quam abduxit , Non avaritia ad praedam, non libido ad voluptatem , non amoenitas ad oblectationem ; Contra oblectationes ipse , cursitationes , venationes, seriis utplurimum negotiis f mulabantur. Quis temperantior in victu Quis externae pomis

pae negligentior e Quis adulationum magis inimicus t Quis lauis dum minus avidus' Contentus meruisse, eas sibi tribui parum curabat. Fuit, fateor, fuit Gloriae cupidus, cujus strudio, quo excelsiora sunt, eo magis capiuntur ingenia; sed verae ac solidae Gloriae; Gloriae, quae Iustitiam indivulsam comitem haberet ; Gloriae, in liberanda Patria, in asserenda Religione, ita beandis Subditis sitae; Qua, nestio an quicquam, non dicam tam licitum, sed tam laudabile, possi concipi. Rursus, qu1m impiger tuerit, quam laboris patiens, quam propriae quietis incurius, nobis incentibus, res gestae docent. Semper ille, domi aut soris, in bello aut in pace , publico

bono mancipatus. Semper, vel praesentia moderari, vel defuturis prospicere; vel militem constribere, vel lustrare exercutus , vel aciem disponere; vel consiliis publicis praeesse, vel privata secum volvere; vel aerarium curare ψ vel epistolas exarare , imo plerasque propria manu. Adeo ut, in summa licet corporis debilitate, tamen nulla unquam fuerit, vel Iaboris plenior, vel publico commodo addictior vita. Denique , quod caput est & corona virtutum Omnium, fuit

Divini Numinis timens, fuit Religioni addictus; sed sine suco, sine pompa, sine admixta Superstitione ἱ Non ex mera naccendi sorte, non ex praeconceptis opinionibus, sed ex puro mentis lumine, ac persuasione sapienter inducta; Illud stri apud se reputans, ut Regum timendorum in proprios greges, ita MReges in ipsos imperium esse λυis. Ndsti, GILBERTE BURNETE, Sarisberiensis Praesiui Illustrissime, Britannicae grande decus columenque Ecclesiae; Quocum tam utilia jam olim miccuit de Religione colloquia, de Numinis existentia, de Proviis

Diuili sed by Corale

92쪽

Gu Lix LMI III. MAc M. BRIT. R Eois 83 dentiae regimine, de Eventuum determinatione , de bonorum malorumque finibus, aliisque ejusinodi; ut pateret, horum n litia, ac sincera persuasione, non leviter imbutum fuisse. Enimvero, quid non ipsi Fides, quid non Pietas Christiana debet

Quid aliud, toto vitae tempore, quam Religionem asseruit Quis doctiores Praesules, quis meliores, Ecclesiis praefecit Quoties, de impietate cohibenda, de profanatione calliganda, de sublevandis miseris, ad Senatum retulit Et quid non tentavit, quid non movit, inde ab ipsis Regni primordiis, ad extremum usque spiritum, ut infausta illa dissidia, nondum proh dolori composita, In AnglicanIs Ecclesiis tandem extimguerentur Et ipso denique mortis tempore , quo eripitur persona , res maner, quantas animi Vere Christiani, quantas summi in Ecclesiam studii, significationes dedit, donec manebit Ecclesia, in Ecclesia semper praedicandas Ut vere dicas, non tam Gulielmum , quam Religionem, quam Pietatem, quam Caritatem Christianam, sub Gulielmi auspiciis regnasse. Quae cum ita sint , Αυ Di ToREs, quid mirum, si tanti G. citi. Principis, tot virtutibus conspicui, tot numeris abseluti, εc se vissima dum vixit praesentia, Ac dulcissima etiam post obitum tui. sit recordatiot Quid mirum, si, quoad seperavit, tot vota

sint pro ipse suscepta, Serus in eoelum rediret, longas suis ferias praestaret, quibus votis bona omnia comprehcndi existim bantur ; & si, rebus humanis exemptum, tot lacrymae , tot susipiria, tot ejulatus , prosequuntur e Nullus est affectius, ut Plin. p scite dictum , tam erectus, tam liber, tam sui juris, quam ' s amor: Non ut alia Subditis, ita & amor potest Imperari:

Non extorquebis amari; Claudian.

De alterna fides, hoe fimplex gratia donat. ἰ ζ ':

Unde videmus Regum potentissimos , ut timerentur quidem Honor. cfiecisse, ast ut diligerentur, nisi bencfacerent, nunquam impctrasse. Hoc verd, si quispiam alius, nullo negotio obtinuit nositer. Amavit, juvit, tutatus est ; Hinc amari , diligi, desid rari, facile meruit. Non tulit ille , non perdidit operam: Meis Senee. darita ejus gratos , maximam partem, aestimatores nacta sunt r

93쪽

Utque nemo unquam tam utilis , Ita nemo unquam unus ho mo uni homini tam carus, quam ille universae patriae; univerissis sere bubditis suit. Petitus insidiis, periculis obsessus, dum omnes Ipsi metuerent, nihil ipse sibi metuebat. Non excubiis, non pilis circumstantibus, non geminatis Satellitum turmis , securitatem aucupabatur. Maiora erant, quae ipsum desend rent. Amore se tutabatur civium. Et beneficiis, non poenis, fiducia, non metu, Clcmentia, non ira, malevolorum artos eludebat: Memor scilicet, quod Senec. ita. Femum tuetur Principem , meliut fides;

ia' , Docet timeri Cesarem, at plus diligi. Solis adinstar, qui orbis habitabilis ambo hemisphaeria per vuces illustrat, ille sua tempora Britanniam Inter & Belgium partiebatur: Et ea quidem parte qua aberat, ibi anxietas, ibi in xstitia, & plurima noctis imago r Ast ubi primum advent . ret, illico, velut ad lucis adspectum, recreari omnes , revivisicere, atque Oxstillare cernebantur. O spectaculum memoria dignum, cum to Electoribus, Dunastis, Magnatibus. Legatis omnium pene PrIncipum , apud Hagam, nobis videntibus, Gulielmi aula superbiret l/ Quo quidem nescio an quicquam splendidius, ne in ipsa quidem. Triumphorum pompa, Roma Vetus unquam conspexerit. Tamen, in augusto illo Comit tu, aliquid Comitatu illo augustius visum; Populorum gaudia, acclamationes, defixsque in uno Gulielmo, tanquam tutelari quodam Numine, oculi singulorum animique. Fiant, fiant aliis, magno apparatu , magna poempa, sun bres exsequiae: Mendax saepissime luctus Imitatio ; Merus ulpi rimum sub persona risus. Optime factum, o GULIEL ME, ac pro caetera tua sapientia, quod tuanes illas ruenias, quod supervacuos illos honores, tuo sinere abesse jussisti. Non redecchant, non te digna erant, tam ambigua moeroris indicia. Securus tuae magnitudinis, sinceras Populorum lacrymas, ortas ex imis praecordiis querelas , tibi dignius Iongo parentaturas

providisti. Scribantur aliis Panegiricis Adornentur Epitaphia, Conqui . sitis

94쪽

G u i I x x M i III. M A G M. B RI T. REGI s. 8 sfitis hinc inde flosculis, ac splendentibus sententiis insignia. Meliuste laudat, o GULiLLM , vel in taberna artifcx, vel .in tugurio rustucus, vel Miga diligens, vel sortis Bi itannim dum intra privatas domos, nullis testibus, nulla pompa, cum Conjuge, liberis, aris, socisque, de te erepto lamentatui ;. Dum is agnostit tibi debere illa quibus fruitur otia ; Dum se facitur, Ec Religionem, de Libertatem, 66 Brtunas omnos, tibi acceptas ferre; Dum denique, quam te deiideret, quam te lugeat, quam te requiarat . inconditis sertasse, ast infucatis vocibus, exponit. Erigantur aliis Statuae , Monumenta, Signa spirantia. Tui, G U L I E L M E , aere perennius tibi Monumentum erexisti; Quod non imber edax, non Aquilo impotens, non infinita annorum serics, non Εga temporum, possit diruere; Non in metallis, non in Iapidibus, sed in animis, sed in corde hominum. Tua facta, tuae Virtutcs, tua in se itos tibi Populos, tua in E elesiam merita, vigebunt memoria Saeculorum omnium. Illa, posteritas alet; illa, aeternitas ipsa tuebitur; Dumque, in Ill rum praemium, te Coelestis Corona cinget, tuae laudes, d nec terrae stabunt, in terris celebrabuntur. Ad nox quod attinet, AUDITOR Es, ut portum tandem Commrespiciat oratio, dum ereptum Principem lugemus, ob commodatum gratias agamus. Equidem id saepe mecum cogitavi, si nunquam in luminis auras venisset,. si infantem mors abstulisset, si his triginta annis, his viginti, his quindecim, imo longe bro viori spatio, illo Statore caruisset Ecclesia, quota Ecclesiae R sormatae pars, si ad humana tantum re*icimus, quota, Imquam, Ecclesiae pars hodierno die superstes esset Ergo, qubdin tanta debilitate, tot morbis, tor casibus, tot periculis, tot insidiis, plusquam dimidiam aetatem impleverit, de brevitate ne

conqueramur, contra singulos virae ejus annos, singulos minisses, lucro apponamus , ic perpetuum Dei beneficium, munus perpetuum Interpretemur. Plus satis naturae vixit, quae in codebilissima, de jampridem pene consecta. Plus satis etiam viis ait Gloriae, quae ulterius perduci vix poterat. Quod si v b

95쪽

III.

non satis Patriae , non satis Subditis, non satis Ecelesiae, vi xisse videatur, meminerimus illum vivere, cujus nonnisi instruis mentum fuit, qusque iacturas illas omnes potest abunde resarciare. Principes mortales, Rempublicam aerernam, inani spe jact bant Romani: At verius nos, Dci Verbo edocti, Principes quiadem mortales, Ecessam aerernam fore, apud nos ipses statuamus. Dicam libere ; Nimia fuit Gulielmi veneratio, nimia in illo p sita fiducia. Voluit, voluit Supremus Arbiter, in se unum V ta nostra vertere. Voluit, tristissimo quidem, sed salubes e perimento, ius monitis nos imbueres

Securitatem ne flabilem tibi Promiste, regum prodio; neque De stirpe mortali re eaduca Pone tibi columen salutis.

Ut membra liquit spiritus, in suam

Terrena moles terram abit, ct diu Consulta vanescunt, ct auras Irrita per vacuas feruntur. O rer beatum, quem Deus aetheris

Fido tuetur prae dio, suos ut spes opesque omnes in uno

Constituit Domino Deoque. Age igitur, illo uno in Principe, aetemo , Coelesti, omnlp

potente , omnem opem, omne praesidium, omne solacium qumamus. Atque interim, quicquid est in nobis, ad Ecci tam servandam , ad vulnera eius sananda, ad eam periculis eripiendam, lubentibus animis conseramus. Deleantur, d Ieantur tandem tacerrima illa partium nomina, quae nos invicem disterminant. Nemo Lutheranus, nemo Calvinista, nemo Episcopatus assertor, nemo Presbyteratus desenser, faustae initio, nunc infaustae voces, in posterum nominetur. Cum in capitibus necessariis, omnibus sit una fides, unus Cultus , una expectatio, per Deum immortalem , de reliquis ne litig

mus. Quin potius junctis consiliis , junctis studiis, junctis vicibus , communis hostis impetus frangamus. Nec enim hoc

96쪽

GD Lia LMI IIL MAGN. B RIT. RE ars. 3 quo vetiamur puncto, idem Censendus, qui antea, Controisversiarum nostratum status. Non jam agitur de subtilibus cim in Decreta Dei quaestionibus, humanae menti imperviis; Non de modo presentiae Christi in Sacramento definiendo; Non de mediis quibusdam Ritibus, ad fidcF cardinem nihil attinentibus. Agitur de semina rerum; Agitur de cervIcibus nostris a Papali jugo vindicandis : In quom finem, nisi dextras jungamus , Ac collectis viribus certemus , nihil aliud nos sinturos quam praedam, hodiernus casus magna voce clamat.

Quia superest, versis in Coelum animis, & POTENTIss NMAM BRITANNIAE RE GiNAM , faustissimis jam auspiciis regnantem , & FOEDERA Tos BELGiI ORDINES, consiliis viribusque maximos, dc CELs IssIMUM PRINCIPEM NASs Aviu M, In defuncti Principis bona ac virtutes succedentem, εc reliquos omnes, sive Reges, sive Principes, sive Magnates, qui puriorem Fidem tuentur, Actotam denique Ecclesiam , hoc mere quasi viduatam, Deo impense commendemus ; Utque acerbissimum hoc vulnus sanet, gravissimam hanc jacturam sarciat, impendentia mala avertar, enixissimis votis contendamus. Ierusalem, pax fir tibi , Et te Palina amantibus recte cedant omnia. Pax sit in manibus tuis, ct in in

Palatia tuis Salus. DIXI.

FINIS.

97쪽

PMIchrum eminere est inter ilis es viros ;Consulere patriae; parcere assidiis; fora de abstinere* rempus arque dare, orbi quietem, Mevio pacem suorme sunma virtus; petitur Me Calum uia.

98쪽

ORATIO QUARTA

SAECULO XVII

ERUDI ΤΟ,

Et hodiernis Merarum periculis. .

Anno M. DCC. m. cum Auctor ACADEMIAE RECTORII munus iνexam Sererra.

100쪽

VIRO AMPLISSIMO

CONSULI AC SENATORI PRUDENTISSIMO INTEGERRIMOSCHOLARCHAE ET BIBLIOTHECAE PRAEFECTORUM HOC TEMPORE PRAESIDI EFAECATAE ERUDITIONIS CULTORIAC PROMOTORI CUI ACADEMIA NOSTRAIMO TOTA RES LITERARIA PLURIMUM DEBET PATRONO SUO ET AMICORUM PRIMO HANC DE LITERARUM AUGMENTIS ΣΤ PERICULIS ORATIONEM INSCRIBIT

IOH. ALPHONSUS TURRET TINUS.