장음표시 사용
81쪽
putredine excrementorum I a febre nervosa, calore , urina ruberrima, sti, petechiis & putredine ; a peste , lenitate potius symptomatum, quam secundum genera differentia.
q. Prognosis semper incerta; sed minus periculi sisymptomata lenia sint, di arrhoea vel sudor faetidus
in morbi declinatione oboriatur, vel peleehiae calorem nigrescentem splendidiore mutent. Signa su nesta sunt numerosa mauclarum nigrescentium progenies , earum subitae evanescentia , aphthae nigrae, stis nulla, fauces inflammatae; laboriosa post eruptionem respiratio, abdominis tumescentia cum alvo soluta, dejectiones steti dissimae dc ichorosae, frigus extremitatum & convulsiones. Io. Si signa adsint plet horae vel inflammationis, I. Uenae sectio semel celebranda; iterum repetita plerumque nocebit. 2. Primae vise a sordibus purgandae v
mitu, leni alvi subductione, &iclysmatibus in adstricta alvo .tertio quoque die repetitis. I. Diaphor esspromovenda lenissimis dc praecipue sub acidis diaphoreticis. 4. Putrescentia humorum res stenda vel corrigenda anti septicis , quorum praecipue Celebrantur acida vegetabilia, fermentata vel mineralia, camphora Ec cortex Peruvianus. s. Uis vitae sustinenda die taacescente dc vino austero rubro aut Rhenano, situ que supino. 6. Aer inquinatus corrigendus.
11. Si pulsus: deficiat, delirium oriatur, vel pete-ehiae retrocedant, tunc, & non antea, usurpanda sunt epispastica .ret. Slini infectionem praecavent vitando aerem in 'quinatum, vel corrigendo focis, ventilatione dc anti septicis , salivam ope masticati gummi myrrhae in- locis insectis expuendo; vitando moestitiam , curam , Cruditatem, fatigationem, calorem & libidinem; ad hilaritatem bibendo. 13. Quare nuperis annis tam raro sese monstraverant febres putridae malignae
82쪽
De harum febrium complicationibus .
rei versae febrium species ; uti inflammatoria cum maligna , maligna cum nervosa, & nervosa cum inflammatoria. Tales febres saepe mihi contigit vidisse.
gent , cujus ossicium est speciei praevalenti, ideoque periculosiori, altera haud omnino neglecta, succur-
S E C /T I O V. Febris intermittens.
r. TN termittens febris haec est, quando inter paroo I xismos sebriles plena οἰ-ορέ ια, vel intermissio a febre . Syden hamus noster in symptomati bis describendis de heit; sed in distinctilanibus, natura, morbis pedissequis, Ec curatione omnibus anteit. z. Distinctio Prima, In vernalem aut autumnalem. Secunda, In quotidi nam , tertianam , quarta Nam &e. & irregularem. Tertia, In tertianam du-Plicem, semitertianam , quartanam duplicem, quartanam triplicem , Quarta , In epidem iam & endemiam. 3. Causa remota est nimia humiditas in aere, a. Quia veniunt temporibus anni humidis . Ausu-giunt temporibus siccis . 3. Quo magis humidum tempus eo magis saeviunt. 4. In locis aquoss paludosis semper grassantur. s. Quando constitutio sa- et , morem gerunt humiditatis aeris per hygrometrum mensuratae. 'a. An humiditas operatur fibras relaxando Ita videtur i quia, δ. Λqua fibras animales longiores & minus
83쪽
nus e lassi eas reddit. a. Qui tensas fibras habent, mi nus obnoxii huic morbo . 3. Qui vinum aut spiritum
vini bibunt, minime obnoxii. 4. Pulsus revera tardior humidis temporibus quam secis. s. 1ntermittens curatur calidis dc astringentibus. s. Sequitur imminuta perspiratio a vi fibrarum diminuta : ergo impedita perspiratis Sanctoriana&laxa fibra, causae proximae. sua enim mole ruunt theore- opininiones de origine hujus mali: ruit sanguinis fermentatio chylum acidum corrigens,
uti illisio visum est; fermentatio bilis dc lymphae
in duodeno de corde, uti Silvio ; recursus & fermentatio succi nervosi in transitu per nervos & g Iandulas in vasa lymphatica obstructi, uti Borellio placuit . crudae acidaeque sanguinis particulae in superficie corporis haerentes, & fibras ibi vellicantes, ut Iones asseruit; aciditas sanguinis succum nervosum inficiens, ut Bezansion contendit. 6. Paroxismus se dividit in tria stadia, r. Frigoris. 2. Caloris. 3. Sudoris.
Primum stadium incipit oscitatione; pandicu Iatione; sensatione quadam in dorso, aut digitorum existremitatibus , haud uerbis describenda . Insequitur horror; tremor; dentium quassatio; summum frigus
quoad sensum, quando revere magis calet corpus vomitus; dolor articulorum, dorsi, capitis; respiratio dissicillima; urina pellucida; pulsus celer, parvus, debilis, contractus , proterque tremores vix nu merandus . Durat per horam unam, duas, tres, vel quatuor Stadium periculosissimum. Frigore gradatim reeedente, a tergo urget calor Vix
toIerandus, Arteriae se dilatant, digitumque cum impetu feriunt. Respitatio fortis Zc libera. Dolet caput; deliriumque aliquando adest. Sitis maxima, cum lingua alba. Praecordiorum c Ior magnus. In regio ne ventriculi dolor dc aliquando tumor . urina rubella. Sanguis detractus plerisque solito densior, prae- Cipue vere, no umquam gravibus locis & temporibus
84쪽
FGrilibus. rubes seperne , in serne niger est . cum parva sisti portione, & minore quam tu farinate cohaerentia Stadium secundum. Ta'dem aegro ero exarescente tertium stadium
incipit, Cum copioso per totum corpus sudore. omnia nunc remittunt symptomata, continuatoque nertres quatuorve horas sudore , omnino disparent: uri-
Inter paroxismos, debilitas, ad sudorem proclivitas, & appetatus prostratus.7. omnia haec symptomata a Iaxa fibra & retenta plane ducunt. Sanguis inflammatus & viscidus in extremis vasis haeret; hinc sensus frigoras. Tremoribus repetitis solvuntur obstructiones. Sanguine inflammata febris accenditur. Vasa cir-tanea laxata tantam vim sustinere non possunt: ergo sudor copiosus febrem tollens. Eadem fibrarum laxitate remanente, iterum redit paroximus. A ratione composita est diversa sanguinis inflammabilitate, diversa perspirabilis materiae quantitate, diversaque brarum laxitate, diversae intermittentium species. - aquando citius, aliquando tardius solvuntur. uti epidemici constitutio permittit. AEgrum nonnumquam per pIures menses fatigant. 9.. Insequuntur saepe doIores rheumatiet , febris nectica, aqua Intercus, hydrops, scorbutus, icterus, .lien induratus Zc tumefactus, rachitis, diabetes, de
U Bagnoss in primi paroxismi initici haud pa-
2m dissicilis a febre continua. Tremor validus <agus magnum, sine ullo interposito calore, tres vel quatuor horas durans, priorem; tremores parvi e frigus calorque vicissim, posteriorem potius indicant.
Species diversae , duobus paroxismis elapsis, certe se
ar. Prognosis bona quando in labiis pussulae appa.
85쪽
64 I a Morburent . Quo magis regularis febris intermittent in tribus il ad iis, eo melior. Epidemicae pejores quam
sporadicae; quartanae quam aliae autumnales quam vernales. Hydrops inerta, si a stirrho viscorum oritur, mortem de nunciat . Tonsitarum inflammatio lethalis. In lirmissimos senesque primum stadium nonnunquam rapit. Nimio motu, frigore, sudore impedito, medicamentis calidis mutatur in morbos acutos pleuriticos.
13. Curatur, I. Uenae sectione parca, si pulsus plenus, aliud ve symptum a postulat, quod saepe accidit in vernalibus. a. Sudorificis. 3. Uomitu ita e hibito ut.ante paroxismum totum corpus fortiter concutiat. 4. Medicamentis calefacientibus interne a i sumptis. s. Extra applicatis forma oleo, linamentis 6. salinis aperientibus. 7. Astringentibus. S. Cortice Peruviano. s. Corpus instaurando frictione, equitatione , cibo reficiente, & quam maxime ab aceessione sutura reducto; vino; loci mutatione. Cavet jam
Convalescens a solida paroxismii hora & die; diu
enim memini si e convenit. Facile revertitur, nisi a sano aliquandiu timetur. In paroxismo indicantur multus potus di Iuens, aci-dultus, & moderat tam lor. 13. Rheumatismus curatur frictione, calore & unguentis deobstruentibusa a. Febris hectica curatu difficilis prosunt venae sectiones paucae, saepius in statu sanguinis inflammatorio perficiendae ; epis pastica repetita , & agitatio mitis. 3. A qua intercus & hydrops. purgantibus & corroborantibus: incisio pedum aqua:
exitum patefacit. 4. Scorbutus raro medicamenta Ie
quirit; tollitur alvum ducentibus & deobstruentibus .
s. Icterus dc lien induratus, medicamentis aperientibus saponaceis. 6. Rachitis, purgantibus & corro b drantibus. 7. Diabetes , corroborantibus. 3. Desipientia , calefacientibus , instaurantibus, corroborantibus. 14. An certis praesidiis muniri potest corpus contra
intermittenter, & quibus Quare vernalis sanitatem
86쪽
Febrilibus. 6s promittit 4. An licet post morborum purgate qu
te aliquando stadium primum frigoris, aliquando territium sudoris, nonnunquam utrumque, absunt Paxe tam saepe relapsum patiuntur aegri , quando huic morbo favet Quare quartana omnium curatu dissi-eillima .
x. Uando in febre remissio certis , vel incertis temporibus accidit , tunc febris remmittens appellatur. 2. Distinguitur, I. In quotidianam ct tertianam .et. Quando eodem tenore progreditur usque ad cri-sm, vel mutatur in intermittentem. a. Similem, sed longe fortiorem habet eausam remotam ac febris intermittens. Probatur iisdem argW- mentis. Requiritur quoque , ni fallor experientia , praeteriti & praesentis caloris intensior vis. 4. Calor & humiditas agunt in corpus humores magis acres reddendo, fibras relaxando, perspirationem impediendo, & majorem in sanguine permutationem
s. Separat se morbus in duo stadia, aecessionis &xemissionis.
6. incipit, uti febris , oscitatione , pandiculatione, capitis levitate , frigore di calore alternatim. Se quitur febris di calor continuus. Nonnunquam delirium cum primo insultu adest. Sitis, vomitus bilis, dolor capitis, dors ct articulorum, excruciant. R gio ventriculi dolet & tumet. Sanguis modo densus, modo dissolutus. Lingua alba & humida . Insomnia vexantur. Color ictericus in cute & oeulis. Pulsus nonnunquam duriusculus , raro plenus . Alvus alias obstructa, alias nimis soluta. Parru plerumque sudore antecedente, febris remittit secundo, tertio, qua E eo,
87쪽
.M De Morbis eo, quinto, sexto, septimo, vel octavo die , quem
rarissime praetergreditur remissio: mitigantur omnia symptomata. Elapsis horis aliquot, vesperi plerumque, redintegratur febris vis, antecedente sere fibgore, aliquando nullo. In paroxismo saepe rapitur aeger. Cerebrum immediate afficitur. Sensus & loquela pereunt. Respiratio acceleratur. Deglutitio impeditur. Diarrhoea supervenit. Pulsus initio mollis, vix debilis, non inflans periculum indicat sed paucis horis in tenuem& depressum mutatur. Obrumpunt sudores frigidi .
Moritur. Aliquando , cessante per octo horas par
xismo, plena sed infida intermisso, uti bis mihi tontigit videre. Perficit suum cursum exacerbationibus es remissionibus febris ad solutionem, vel mutatur in intermi tentem nonnumquam etiam in continuam sebrim transi ab aucto aeris calore, vel nimis calidis remediis. . Haec symptomata a laxa fibra , ct inflammatoria sanguinis diathesi facillime aeducuntur. s. Criss secundum indolem febris accedit sexto , septima, dcc. ad quartum decimum diem , quem raro transi morbus. Perficitur sudore copioso, salivatio ne, ictero universali, vel sanguinis ex naribus affusione. Rarius conspicitur magis optanda criss per icterum vel haemorrhatiam. s. Cessante morbo, saepe remanet doIor capitis a cutus, vel tanta levitas ut pedibus incedere non possint aegri, dolores rheumatici , hydrops , ct caeterae
mala quae intermittentes sequuntur . . i. . . t
am Diagnosis ex antedictis facilis . . H. Nullus incertior morbus, neque unquam Periculo vacat. Quo magis intermittenti appropinquat , vel a febre immunior in remissione , eo melius ἰ quo magis febri continuae, quo brevior remissio & violentior paroxismus, eo periculosor. Urina antea rubra,
tenuis facta, haud.leviter terrere debet . Si remittens in continuam mutaιur, in dubio vita est.
88쪽
. FebrUUM. cerebram assinum, & caetera symptomata antea de1cri pia superveniunt, mors subest. ra. Totus in curatione scopus hoc nititur fundamento, ut remisso febris ad intermissionem dedueatur: Perficitur, r. venae sectione . a. Vomitus. 3. Aliavi subducitone, purgantibus lenioribus; dc elymati L. Lοῦ ' P0 . multo 'quoso Aluente ; acidis vegeta ἀbilibus , refrigerantibus. s. Eliis pasticis , quae egregie huic scopo satisfaciunt ι 6. Uictu sorbili & refrigerante. Convalescentibus dieci magis siccans convenit. Quando plena intermissio; morbus profligatur Cort. Peruv. Si non transit in intermittentem, debellatur1udorificis medicamentis haud calefacientibus, in sud oribus eriticis rite exhibitis. 23. Symplomata mitiganda, T. Vigiliis , optata . 2. Dolori capitis, hirundines, ct epispastica ad tempora applicata . I. Diarrhinae symptomaticae , rheum cc altringentia cum sudorificis. 4. Capitis levitati 'morbo cessante, optata. s. Caeteris symptomatibus remedia an antermittente descripta conveniunt et 4. Ad medicinam. prophylacticam conducunt hu- nuda aeras correctio igne, aromaticis, &c. matutini aeris evitatio; victus lautus vinum rubrum exercitium ; baiareuixi frigidum; cortex cum amaris; nico-
... MV HMς d intermittentes quoque pertias. Quare febris remittens sudorificis saepe muta
tur In contihuam Quare calore aeris superveniente magis accedit ad febrem continuam Quare minus an recidiva periculum - Ν .
89쪽
plomaticam . Hecticae symptomaticae originem trahunt ab infarctionibus scirrhoss dc ulceribus omnium viseerum , sed praecipue pulmonis & mesenterii; quia prior aeris externi injuriis Ec totius sanguinis per eranseuntis momento patet, posterior compressioni a. limentorum in primis viis, visci do chylo dc leniori sanguinis per intestina motui poenas dat. Harum deseriptio & curatio ad morbos , a quibus pendent , releganda est. 3. An ulla datur hectica febris, quae primario δε immediate ab aliqua sanguinis acrimonia provenit λMultas mihi certe contigit vidisse , ubi nullum viscus prae aliis , per totum morbi decursum , laborabat, Neque fidem huic opinioni derogant viscerum obstru ctiones, quae semper in cadaveribus inveniuntur. ELfectus enim , aeque ac causae sunt febrium hectica
4. Huic apinioni quoque favet contemplatio causarum remotarum , quae haecticas inducunt ἔ quales sunt animi pathemata immoderata, moeror diuturnus, ira, curae vel vigiliae, nimiae evacuationes sanguinis, Iactis , seminis, salivae, puris, sudoris vel faecis alvinae , medicamenta nimis acria, uti mereuriales prae parationes, purgantia acria; debilitas primarum viarum, qua chylus crudus vel fermentatione inquinatus
ad sanguinem defertur; morbi praegressi , uti inter. mittentes, variolae, hydrops, 1 corbutus, strophul a , evacuationes cohibitae; frequens inebriatio. s. An haec acrimonia est salinae de alhalescentis naturae λ Ita videtur a praegressis causis remotis , de medela, ubi succi mucilaginosi de acida prosunt. 6. Symplomata eadem fere sunt ae in phthisi. Αdiunx calor praeternaturalis , perennis & praesccus appetitus prostratus pulsus debilis , parvus dc frequens , sed sumpto cibo sortior dc plenior stis; nullus aegritudinisi sensus; urina rubra dc pelle pingueridinosa cooperta; ruborque genarum post pastum. Oculi nunc e-vgntur, veoter postrahitur, sutis dMe-
90쪽
scit, somnus non reficit, di arrhaea advenit , corpu contabescit, & mors lento gradu adve dit. r. A fluidis acribus de febre depascente oriuntur haec symptomata ιι. Facillime dignoscitur ab omnibus aliis sebribus
lento suo progressu. 09. Curationem admittit si tempestive εccurritur , Sed quando vires maxime prosternuntur , crines defluunt, di arrhoea colliquativa, sudores nocturni, pedum minor, urina oleaginosa, vel facies Hippocratica superveniunt, adium est de aegro. xo. Huic sanguinis acrimoniae obviam itur, I. De- mulcentibus & in viscantibus medicamentis, usemul sionibus ex amygdalis dulcibus decoεις ex vegitabilibus mucilaginosis, hordeo. althaea ς tussi lagine τ&c. justulis pullinis , gelatinis & ostreis, si stomauchus ferat . a. Dieta lactea , lacte praecipue asinino vel muliebri , seroque lactis praecipue caprini . Corroborantibus δc leniter adstringentibus uti' confer v. rosar. rubr. tina rosar. elix. vitriol. cortice Peruviano, aquis ferrugineis, dcc. 4. Equitatione continuata & peregesnatione. s. primas vias a sordibus liberando vomitu leni &rheo. 6. Attentione semper habita ad causas remotas, a quibus ortum duxit, vid. inebriationem, evacuationes suppressas, materiam se