장음표시 사용
91쪽
De lastammatione in genere Nusque terminatione per resolutionem, abscessum , gangraenam vel scirrhum .
a. πΑΜ procedendum est ad eos morbos qui in par-J tibus oriuntur , pauca de inflammationibus in
senere, earumque terminationibus, praefatus, ut sequentia melius intellisantur . .
E. Inflammatio varia sortitur nomina secundum speciem vel partes affectas , vid. Erysipelatis, phlegmonis, furunculi, phrenitidis , ophthalmiae, &c. a. omnes quotquot sunt inflammationum diversae species oriuntur a stasi vel stagnatione particularum sanguinis rubrarum , in vasis minimis . sanguineis vel serosis haerentium , fluidorum transitum impedientium s & irritationem producentium. - 4. Has inflammationes excitat, I. Ouodcumque vati arteriosa ita coarctat , ut eorum diameter minor sit diametro particulae rubrae , quamvis elongatae , 7 uale spasmus, irritatio vulnera, contuso , luxatio , ractura , ligatura , ambustio, &e. a. Quodcumque adunat & in spissat sanguinem, ut arterias pertransire non possit, quale frigus, frigidus potus, spiritus se mentati , motus vehemens, & medicamenta , vel venena in spissantia . 3. Quodcumque particulas rubras in ora vasorum serosorum adigit, uti vehemens motus , radii solares, & plethora. s. In omnibus inflammationibus pars tumet , Iubet, dolet, ct plerumque splendet; pulsus citatar , sitis adest; pulsatio in parte affecta sentitur, sanguis- que
92쪽
Febrdibus. σrque detractus viscidus di pellicula eoriacea semper fere coopertus.' .ε. quia plus affluit per arterias quam refluit per venas, pars tumet. Celerior circulatio, ideoque ma jor attritus, in vasis patentibus calorem escit. Splem det , quia a superficie magis aequabili plures reper- eutiuntur radii. Distentio fibrarum dolorem, febrem, de sanguinis densitatem excitat. obstaculum impulsui sanguinis resilit; hinc pulsatio. l: t σοῦ . r. Inflammatio terminatur resolutione impactae materiae, sappuratione, gangraena, vel scirrho. g. Impacti globuli rubri attenuantur, di in eirculum itetum redunt, x. Diminuendo impetum sas ruinis a te eo urgentis, venae sectione, alvi ductione, re inedia Uasa ipsa inflammata , Vel quam proxima, deplendo scarificatione , hirundinum applie tione, &c. gi vasa externa telaxando fomentationibus de eataplasmatibus emollientibus, mucilaginosis, oleosisque y ct calore . 4. Sanguinem in spissatum impactum attenuando potu multo tepido dilue te re medicamontis attenuantibus stimuloque earentihue 's. Causas remotas tollendo s. Si materia obstruens non resolvitur ante quartum diem , tunc stagnatione & ealore humores corrum
puntur , vasa jam emollita dissolvuntur , & eonstutuunt ii quidum albicans pua appellatum . 'ro. Si symptomata insammatibni, non remitturis, sed augeseunt, suppuratio post quartum diem pronio venda ost medi mentis pinguibus olebis maturam.
bus dictis; ea Iore partis affecta; pleniore diεta foccardiacis , si adiit debilitas, interne sumpti . . In statu
plethorieo suppuratio promovetur venae sectione . o. pe chirurgiae exitus materiae paratur Ir. Inflammatio saepe mutatur in gangraenam vhi
sphae-. Haee gradu solummodo differunt. Gan graena incipientem putrefactionem, sphaeelus iam B-ctam declarat. Canerum veteres appellarunt. Ιχ. Gangraenam indueunt, r. Omnia quae vasi ira E c. com-
93쪽
AE Q. IIst Miali, mprimunt&constringupe, ut omnino denegetur mori bus transitus, qualia sunt rodentia medicament ambustiones graves, frigus summum , adstringentia de quodcumque inflammationem primario excitavit. a. Omnia, quae corpus vel partem affectam debilitant , ut propulsioni fanguinis non sufficiant , qualia senectas, pathemata relaxantia, hydrops, nimia humiditas, & externae applicationes oleosae. 3. Omnia , quae tantam in humoribus acrimoniam gignunt, ut stassemel facta, in summam putredinem ruant, qualia sunt prava dieta, scorbutus, phthisis, erysipelas , febres malignae ct pestilentiales, nonnullaque venena . . . 13. Causa proxima est putrida partium solidarum fruidarumque sermentatio, a motu sanguinis omnino
intercluso , ejusque quiete excitata , dc particulisphlogisticis praecipue inhaerens.
14. Talem gangraena progressum habet. Primo tumor in apice favescio, dolor mitigatur , de color obfuscatur. Cutis relaxatur, vestigium prementis digiti retinet, omnem sere sensationem amittit, de livescit. etumida partis elevatio conspicitur, quae in proximo quoque sese diffundit. Elevantur postulae ichorem sub- savum continentes & in basi nigrescentes . Tunc cutis partesque subjectae corrumpuntur, emoriuntur, nigrescunt, frigent, omnem sensum amittunt, de insaniem stetidam graveolentem diffluunt. Serpit gangraena, vicinaque corripit; tandem horrores, sebris, sudores frigidi, pulsus parvus & debilis , dc syncope
c. x s. Plus minus nigrescit pars a dissolutione OIei spisi foris, Quo ultimae connectuntur particularis Mollescita divulsione & separatione harum partIcularum. Tumescit ab aere separato dc elaterium suum recuperante. . Dolor perit ab interclusa omni cum sanis communicatione. Undequaque serpit, quia putridum se mentum eumdem motum intestinum exitialem in sanis excitat. Tandem parties Putridae, venis absorptae, humores contamiMnt, m temque adserunt. et 6. Pr
94쪽
FGHAbus . . PII S. Prognosis egregie Mi differt secundum loeum affectum : gangraena partium externarum saepe, par- 'tium internarum rarissime 'vel in Muam , curatur. Periculosior multo, quando ab internis causa, quam ab externis, oritur. Abgroti iratio habenda quoque est in juvene enim, vegeto,i,nulloque alio morbo - laborante, spem sanationis promittere licet, sed in senibus, tardis, impuris, & morbosis, magis incerta devenit prognoss. Suppuratio semel linecepta felicem denotat eventum. Sphacelus amputationi s
a . Obviam itur gangraenae, r. Tollendo causas re motas quae eam induxerunt. a. Scarificatione usque ad partes integras, ut exitus saniel pateat. 3. ἡ mentationibus ex herbis amaris stimulantibus, medicamentis calidis & spiritosis. 4. Cataplasmatibus ex medicamentis calidissimis, vid. theriaca, herbis amaris, & spirituosis. 3. Cortice Peruvian. , quantum ferre potest ventriculus, perinde assumpto. i as. Descriptio scirrhi ad morbos chronicos rei
brenitis, Isos inflammatio eerebri ejusque
a. T Hrenitis est febris acuta inflammatorias orta at sanguine intra eranium congesto, & stipata saevissimo capitis dolore, mentisque alienatione. a. Distinguitur . r. A partibus primario affectis, vid. dura matre, vel pia matre, vel eerebro ipso . a. In idio pathicam ct symptomaticam . Prior rarissime in hisce frigidis retionibus apparet s posterios sese associat omnibus fere febribus, sed praesertim malignis, variolosis, & castrensibus. - , 3. Ad hunc morbum praecipue disponuntur mente
mobiles; iracundi ; in disciplinis literarum exercitati ;
95쪽
porε aesti beatidissimo praecipue grasitur. ΓΤ 4. Causae remotae sunt violentia; vigiliae; Ionga expositio, praesertis capite nudato, radiis solis aestuantibus ; iracundia; nimia cogitatio; moeror α --ra; vehemens desiderium , sedentaria visa, externa violentia; haemorrhoidalis fluxus, vel lochiorum sup
s. Causa proxima est stasis sanguinIs in 'ipsa cerebri substantia, vel ejus membranis, vel m utrisque. Hanc docent causae remotae, symptomata & setaio-
6. Incipit rigoribus, quos sequuntur ealor, dolor &pulsatio capitis, turbatus Amfius ; sonitus intra eaput; avrium tinnitus; oculi inflammati, dolentes,&lumen refugientes, uu ltus inflatus, auditus acutus, irritatio a levissimo strepitu; pulsus saepissime debilis, nonnunquam durus semper humilis & depressus, urina aquosa, 'igiliae continuae, usque ad octavum diem protractae i conspicua arteriae carotidis pulsatio sanguinis per nares distillatio, magna debilitas, an xietas dc suspiria, lingua modo alba &mucosa, modo nigra arida, 4racundia insueta , delirium serox, convulsiones. Morbo depulso, aeger plectitur ad longum tempus vertigine; debilitate & dolore oculorum, acuto auditu, & gravitate capitis.' . Critice perminatur morbus inter septimum &quartum illa um diem resolutione & ejectione obstritentiam humorum per haemorrhagiam, diarrhoeam, vel imam sedimentum deponentem. Humoribus non res itis, morbus vel sappuratione, vel gangraenarer minatur: saepe in alios degenerat morbos scir.
maniam ς lethargum , melancholiam veI desipientiam
A. vasis cerebri inflamiuatis & obstructis prove-
niunt sensus externi a diores, vigiliae, debilitas, delirium, caeteraque symptomata. Tarde admodum in suppurationean abit hic morbus, quia arteriae ori
96쪽
rebri tuni eis destituuntur elasticis : vel secundum alios tenui fres habent, dc quia varie inter sese conto quentur: hinc diminuitur momentum sanguinis. s. Non exacte ab antiquis scriptoribus distinguitur phrenitis a mania, quamqam in posteriore morbo nulla vel saltem tantilla adest febris. A lethargo dignoscitur vivido colore, respiratione celeriori &pulsu humili, a delirio, symptomatibus quae cerebrum ab initio affectum demonstrant . Inflammatiomeningum indicatur duritie cerebri, mollitie pulsus. xo. Morbus periculosissimus est a summa p rtis ad vitam necessitate. viri gravius. laborant, dc aegrius evadunt quam foeminae. Quo audaciores sunt aegri,& quo magis a natura sua recesserunt, eo in majore versantur periculo. Haemorrhagia narium bona. Ma li ominis est phrenitidem in lethargum mutari. Αἀphonia , convulsiones , singultus , Vox tremula , pro
signis maxime infaustis habenda sunt. xx. Indicatio euratoria est impetum sanguinis in vasa diminuere, & humores impactos d i sso luere . Per-
scitur, r. Venae sectione a vena jugulari, vel arteria temporali, repetita quosque vires.snunt. Si pulsus hanc non perfert, quod si e accidit, praeeipue
post tertium diem ; tunc san a per cucurbitulas vel
hirundine. a temporibus extrahendus, vel nares in ternae scarifieandae sunt. 1. Ductione alvi lenissimis purgantibus vel clysmatibus. 3. In olutione pedum in humidis de tepidis involucris, xel a cataplasmati inbus emollientibus. 4. Nitro , cum pauxillo eam pho rae, intus assumpto . 3. Acidis vegetabilibus. 6. Emplastris epispasticis, post debitas evacuationes, captinti applicatis. 7. Potionibus diluentibus, didieta teis nul ssima humectante. 8. Cubiculo obscuro dc tene. broso, aere temperato, summa quiete dc adstantiari
97쪽
laba ta . t. LST inflammatio membranarum oculum inve
C stientium, praesertim tunicae albugineae. h. Distinguitur, r. In leviorem, graviorem, dc gravissimam vel chemosm. Levior intra limites tunicae adnatae di scieroticae continetur, gravior praeter has partes etiam confines palpebras infestat, oculumque vehementi dolore S ardore afficit ; chemo sis ad ima oculi, ipsamque retinam penetrat, gc stupatur delirio, suppuratione, & humorum effluxu. 2. In veram, a causa magis interna, dc spuriam , a Causa magis externa provenientem. 3. In humidam ubi multum seri acris , dc siccam, ubi parum vel nihil ex oculo affluit. 4. In periodicam quae quodam Tempore , praecipue circa aequinoctium , infestat; dcepide micam, quae oritur a diuturna aeris constitutio
ne frigida. s. In id opathicam & conjunistam allia morbis, vid. lue venerea, strophula , febribusque
nonnullis. 6. In continuam dc intermittentem, posteriorem speciem vi Me contigit, grassantibus se bre remittente de intermitente. 3. Causae remotae vel externe vel interne agunt .
Externe agit plaga, pulvis inspersus, aura frigida borealis liberius admissa, sudor subito suppressus, crebrior conspectus nivis, ignis, solis δc colorum splendidorum , expositio aeri matutino frigidiusculo
dc tenebroso , quem excipit tempus antemeridianum
calidum dc splendescens; sumi aerea dc metallici γdepositio cataractae administrata. Interne agunt salutares excretiones cohibitae, uti menses, matutinus sudor, dce. ; scabies, gutta rosacea , vel linea eapitis repulsat fistulae dc ulcera consolidata; crapula, libidinis intemperantia, vigiliae nimis protra me , lucubrationes nocturnae , praecedentes Oph 'thalis
98쪽
4. Causa proxima est obstructio, imp Ietio de distentio vasorum tunicae albuginae, quae in statu sano pellucidum vehunt liquorem, a fanguine ibi congeis sto. Visus ipse veritatem testatur. Patet quoque ex. perimento nam injecto in ramum earotidis liquoro rubicundo, albuginea oculi tunica rufestens de inflammata apparet. s. ophtalmia stipatur sensatione veluti museae oeulo inhaerenti, ardore, rubore, tumore, aeuto dolore, ut oculi tamquam ab infixa spina stimulari videantur, seri falsi & serventis ex oculis effluxu, sorde majoribus angulis inhaerestente, praeeipue post somnum, visu imminuto vel plane deperdito, de lumen refugiente, pulsu citato di duriusculo, arteri rum pulsasone, tumore palpebri rum dc partium eirca jacentium , In graviori malo adnata inflammata supra corneam sese elevat: muscae volitantes obver santur oculis: pulvisque obscurus, aliarumque rerum incerta smulacra hinc de inde vagantur . Sequentur suppurationes, maculae in cornea, humorum spissit do dc corneae erassities. 6. In diarnos stabilienda, s praeter sina externarophthalmiae, ophthalmico videntur muscae volitantes in aere oculis obversari, consors morbi dc periculi, secundum Pitcarnium, retina est. Hane opinionem resutavit, vir jure magni nominὶs in oeularia philo. sophia PorterseIdius, dc demonstravit nubeculas volitantes, coloremque corporum obversorum mutuantes, humore aqueo inesse. Crave a lumine incommodum irim de nervum affectum indicat. r. Levis iacile dispelliteri gravissima in oculi sepapurationem eum caecitate transier gravior est eoni macior: durat per menses; haud raro maculas in eo nea reliquit: visus hebetudinem inducit, corneam craiasorem & humores impuriores reddit. Quando inflam matio inreriores partes Meupat, periculosior. Labo
99쪽
a anti prodest aIvi profluvium. Inflammatio oeuli ,
strum is antea labefactati, aegre recedit. Maeulae inveteratae difficillime sanescunt . t g. Medela nititur. I. Sanguinis vel seri acris motu a capite derivato; δc a. Stasi inflammatoria discussa. Humores ab oculo derivantur, 1. Sanguinis, praesertim e jugulari, missione, & secundum plethoram,
aetatem, anteactam vitam, &C. repetita. Σ. Cucurbitulam cum scarificatione nuchae admovendo. 3. Hirundinibus tempori, & sub ipso oculo, saepius applicatis. 4, Medicamentis leniter laxantibus d antiphlogimis. s. Uescatoriis, depletis prius vasis, cervici, pone aures, sed praecipue capiti & tempori, appli catis. 6. Pediluviis. 7. Ad cutem determinando liberali pqtione theae & diaphoreticis, praesertim incero acri salso. 8. Selaceis & fontanellis in vetusto. Satis discutitur, 1. Succos acres &salsos corrigendo. potionibus diluentibus & demulcentibus. a. vaporem aquae calidae ad oculum , tecto capite, admittendo. 3. Potu lactis calidi. 4. Supelim ponendo pulticulam ex candidi panis interiore parte cum Iacta cocta, δc saepe renovando. s. Quando remittit inflammatio, neque ante , linamentis & collyriis leni ter repellentibus & exsiccantibus . haec enim.nimis ςito usurpata, vel nimis acria , inflammaisonem potius augent. 6. Abstinentia in initio, dein victu sum me temperato; quiete in loco obscuro oculum tegendo velamine viridi; evitatis spirituosis, vino,
sumo tabaei, sternutatoriis, vomitu , ceparum alii que vapore, sermone, vigiliis , motu exaestuante, solis lucidorumque corporum aspectu. quidam praecipiunt scarificationem palpebrarum in istius,i utut ipsorum oculorum, quam ophthalmo-xan ovocant, uti haerenti sangini exitus tempestive paretur. Haec, non nisi in vehementissimis malis,
quae nullia aliis auxiliis cesserant, adhibeatur ; ut nihil praetermissum videatur, quod a nonnullis pro a retario eificaci celetiam 'fuit. i
100쪽
Febri ibas. s. ophtha Imiae sero phuiosae spe ei fica, eort. Per vianus, mercuriaIia, & aquae minerales ferrugineae purgantes venereae cellyria , quae habent parum merc. dulcis, conducunt. bro. Ad maculas & visum imminutum, axungia vipe, rarum oculo crebrius instillata; sal volat. salam moniae. oleo majoran. imbutum , ct odore crebrius naribus susceptum; vapor decoctionis ex rad. valerian. sor. sambuc. sem. scenicul. oculo admissus, balnea aquae dulcis; deobstruentia . mercurialia, prosunt. ra, Adihoc malum praecavendum utiles sunt fonticuli , venae sectio circa aequinoctia, purgationes,dieta refrigerans, evitata nocturna lectione, praeser.
tim librorum qui typis minoribus exarati sunt, alii D
ri cis appellata, est affectio saucium quam impedita & dolorifica deglutitio, vel respirandi dissicultas, veI utraque smul comitantur. a. Distinguitur, r. Α practicis auctoribus in veram ct notham. Quando tumor a sanguine congesto pro
Venit , Vera angIna, quando a sero, notha appellatur. a. Secundum Ioca affecta, si si membrana mucosa, aut radix linguae cum osse hyoide, initium ce-sophagi, musculi laryngis vel pharyngis, traehea arteria , glandulae, tonsillae, vel*m pendu Ium paIati, uvula, musculi maxIIIam moventes , vasa sanguinea , serosa, lymphatica, vel nervi. I. In id iopathicam ctromptomaticam. Sed usui melius accomodatur distinctio. 4. In inflammatoriam ct ma Iignam anginam. Ineipiam a priore. s. Illa rursus deducitur in masia festam, ubi tumor apparet; ct occultam, ubi nullus conspicitur. Prior a pIerisque antiquis Sunanche , pom