장음표시 사용
161쪽
i,8 EXPLICATIO IN 4 ENNII FRAG.
quibus fragor ipse auditur. Acin eo etiam accurata quadam copia Poetam lusisse apparet, quod mira orationis varietate unicuiquc arbori suum verbum in eadem signiscatione tribuit. Dccor. - SECURIBV' CAEDUNT a Virgilius, - caeduntq.siecuribus humida vina.
PERCELLUNT MAGNAS QV E R CV S J Pindarus in
Pyth. idem epitheton quercubus tribuit,
- ΑBIES A LT A b Recte altam dixit, cum haec arbos in caesum maxime se extollat. Claudianus.De Raptii Proserpinae, Altior o cunctis abies -ILisa. to. Idem fretis aptam dixit. Plinius, Expetitam, inquit, nauigiis
abietem esse, & in excesso montium, ceu maria fugerit, sitam.D.Ambrosius in Hexam ero, Abies quoq. non contenta terrenis radicibus, atq. 'vero vertice, etiam casui marinos tuto subitina remigio,nec solum ventis,
sed etiam fluctibus certatura processit . PINUS PROCERA C
Fel 4. Huius quoquc materies ad nauigia acdiscanda aptissima est. Hinc L . a. o. Virgilius in Bucolicis nautica pinus, & alibi, -- dat utile lignum Oui 1s pinus -- Ub. i. Ar- Valerius Flaccus, i- volat immissis cauapinus habenis. Extat per lepidum Graecum epigramma, quo pinus queritur,terra, mari q. ventis in a itari,
Haec Latinis verbis Thomas Morus explicauit, Pinus ego ventis facilὰ superabilis ambor; Stulte quid undisagam me facis ergo ratem' an non augurium metuis e cum persequitur me In terra, boream qu1 fugia- in pelago eLandem sententiam paucioribus perstrinxit Zelota ,
Theophrastus autem ex arboribus nauibus congruentibus in V. περὶ φυτωνι ορίας, abiciem, pinum, & cedrum memorat; scd ut plurimum leuitatis caussa, triremes, & longa nauigia, ex abiete consci consu uisic: rotunda vero expino, quod non putrescant; triremibus vero carinam
162쪽
earinam quernam subijci,vt,cum in terram attrahitur, resistere pol st. Et paullo insta de roboris, de fraxini in nauibus uni mentionem facit. Item alibi ilicis materiam tradit ad rudem viam csse idoneam, cum spissa sit,atque robustacum igitur arbores, quarum Poeta in minit , sint nauigiis construendis aptissimae, nostram coniecturam haud quaquam futilem esse arbitror. O M NE SONABAT ARBUSTUM J Virgil. .
Videtur autem id ex Orphei quodam hymno Ennius expressisse.
FR E M IT Vb Cadentium arborum sonitum,proprie fremitum aD pellauit. Fremo autem a βρέμου, c, in f, mutato originem ducere, non dubium est. - SYLUAI FRUNDUS A I a Lucretius, Lib. t. ferofluas, &frundiferas domos aulam, dixit . Veteres enim fruns, &Dundes dixisse, Ausenii in Monosyllab. testimonio comprobatur: qui de Ennio ait, Aut de fronde loquens, cur dicat populea stans ZIta corrigendus cst eius Poetae locus . Nam in impressis Irous legitur: quod inepte dictum esset ab Ausenio,qui cum inissilcm Mon
syllabis quaedam notet ab Ennio dicta practer communem loquendi rationem, vigau, cael, do, pro, gaudio, caelo, domo, addit, curdicat populeastuus. Si enim fi ons legeretur, no est et quid carperet. Ex Cha- r. risio quoq. ita Ennium loquutum cognouimus, qui in V II. Annali dixit. Rure stant 'undes Priscianus ait,Vetustisiimos multa in principalibus syllabis mutasse, Lib. t. huminem, pro, hominem proferentes, juntes, pro, fontes, hundes, pro, fontis: quod etiam in libello de oris ographia confirmat Velius. Ex ijs locis corrigenda sunt No iiij cxemplaria, in quibus perperam bis fious, pro, si uus, legitur. Nam ii Irons, ut tat , legendum esset, non egeremus ipsius interpretatione, ut diceret,srous, profonde Vetero dixisse. Affert ille utrobiq. Virgilij vcrsum ex II. Georgicorum, Praeterea cum hons tenera imprudensq. laborum.
Vbi Virgilium rans scripsisse, adnotauit Pierius. NAVV' RG iPERTUS HOMO 2 Nauus ab experientia. GR A IV S HOMO R E Xo A generis amplitudinc Scaliger cum hoc versu coniungit illum, qu cin nos in V. Annali praeposuimus: dc quidem reine in-li mul cohaererent, nisi hunc aperte Fcitus in sexto Annali retulisset, illum Nonius ex quincto. Arbitramur aulcm, hic Poetam aliquem in duxisse commemorantem ea, quae gulta sacra ut, cum Pyrrhus in
163쪽
13o EXPLICATIO IN Q. ENNII FRAG.
RAMINA NARIS AD UNDAS J Boccacius in libello de
Ni: millibus ait, Nar flumen ita appellatum, quod cx naribus cuius Lit r. dam Tauri acncifluere creditur. De hoc Virgilius, Sulpburea PO albus a I Cuius imitatione Silius libro VIII. - arq. albescentibus undis. Ly.3.e. r . Plinius,' ar exhaurit illos sulphureis aq us. Potest tamen ambigua epi; b.1. sevo Vita fluvium denoteb& nares, ut apud Lucanum, Hic aures, alius hpiramina naaeis aduncae Amputat
Lib. s. d. INTUS IN OCCULTO MUSSABANT O Varro, 31
1lη re, inquit, dictum est, quod muti non amplius, quam μυ dicuat. Sed hic, ut ait Pompeius, pro,nuirmurare posuit Ennius. In Fcsto qui pa cis ab hinc diebus in lucem prodijt,habetur, Quinctu sis occulto mulgabat. AG ASO JAbαγω, αγαζω, vade Agaso . Vetus Glossarium in
UT conserre queant ratem aeratam,at l. periti Per liquidu mare eat,sudanteis,at l. sedeteiS.
Poste recumbite, vostraq. pectora pellite tonscis. Pone petunt, exin rescrunt ad pectora tonsas. Piise. libε. Dux ipse vias Fest. N.xς. t Alter nare cupit, alter pugnare paratust,r lix ' blulserat huc nauem compulsam fluctibu' pontus. magna quadrupes eques,atq. cleptraici
164쪽
Deducunt habileis gladios filo gracilento. idemcm -
Non seinper vostraeuortit, nunc Iuppiter hac stat. Μ cr. lib.&
Fortibus est fortuna vireis data - . Idem Irid.
Qua Galli surtim noctu summa arcis adortei ιZem lib. I. Moenia, concubia, vigileisq. repcnte cruentant.
t reditus - legio 1 reditu rumore ruinas Non.
Mox auferre domos popoli rumore secundo.
Hocce loquutu' vocat, qui cum bene saepe libeter Agelu ll. Mensam, sermones i. suos, rerum l. suarum Comiter impertit: magna quom lapsa dicit de su- Parte fuisse i de parueis sum meis l. gerendeis Consilio,1 cndo foro lato, sancto I. senatu. t i hausis Quoi res audacter magnaS, parvasq. iocumq. Eloquerct, quae tincta maleis, & quae bona dictu Evomeret, si quid vellet, tuto I. locaret. Qui cum multa volup, ac gaudia clam l. palam l. Ingenium quoi nulla malum sententia suadet, Vt faceret facinus: leuis tamen, haud malus; idem Doctu', fidelis, suauis homo, facundu', suo l. 'Contentus, scitu, atq. beatu, secunda loquens in ii Tempore, commodus,& I crborum vir paucorum. Multa tenens an liqua sepulta ,& saepe vetustas Quae facit,3c morta VetereSq. nou OSq. tenentem Multorum veterum leges, diuumq. hominumq. Prudentem, qui multa loquiue, tacereve pollet.
Hunc inter pugnas compellat Seruilius sic; Nec quisquam sophiam, sapietia quae perhibetur, In sbiniacis vidit priu'quam sam discere coepit. '
165쪽
- quia nam dicteis nostreis sententia flexa est Θ
Dum censent terrere mineis, hortaturue t sos. 1 lierisa.
- longique cupresset Stant recteis solijs, & amaro i corpore buXum. t eoitu
UT CONFERRE QUEANT J Varronis codex, ubi duo
hi vcrsus leguntur, adeo in cndis scatet, ut nullus in dercctus, ac certus sciasus crui possit. Sed cum cx confusis illis verbis, ac deprauatis colligerem, Poetam de classe loqui, de qua nulla antea facta crat mentio, praeterquam de caedenda materia ad naves consciendas, multum quidem laboris exhausi, ut Poetae mentem cons quercreti & ex iisdem Varronis vcstigiis versus resti lucrom. Confusa igitur En iiij verba hoc modo apud Varrone inexcusis ab Aldo prinium,tum a Vald cro,& postremo ab Antonio Augiistino in Romana editione, se habent. Conferre aut ratevi aeratam qui perit, qui dum imame ludantes euut, atq. sedentes. In quo loco videtur Ennius, utpote dc rc noua apud Romanos, quasi mirabundus per iocum dixisse, utvccti rate, ipsim ratem si iniit ferant; & sedentes cant, & cunto sedendo sudent. Pro verbis illis con*Te aut lisi in iis, confc qi rant, Turnebum sequuti, qui asierit, in veteri quodam libro ita scripti imreperisse. Conserre autem hic cit, simili pari remorum nisu,acimpulsione ferre. Atque his verbis non parum i uminis astori ille Polybi j locus, ubi ea persequitur , quae superiori libro de classis aedi sic tionc diximus. Ait enim quod du Coss. in nauium coilructione O cuparentur,alij, classicos milites colligentes,ad hunc modum cos in terra remos impcllere docebant. Disposita in arena erant subsellia, suppr quibus insidentes remiges, ad hortatoris vocem, qui in m dio constiterat, omnes simul manus protendere, ac resuccrc,r mos l. cxpcllere assuesccbant: ad cuius quidcin hortamen tu Omnes simul incipicbant, ac desiicbant. 'aratione artem nauigandi ed cit, abibluta iam nauium conitructione, mare ingressi sunt . Gracca
166쪽
catachresin Poetae pro nauibus usurpant; cii in proprie compactae trahi es situ, quae per aqua trabutur: ' AERATAMJ Acratae naues ab aereis rostris dictae sunt, quae S rostratae, ut ait Isidorus, appellatur: a Graeci ς vero, di cuturN nde Gra cus quidam Poeta rostra acia caes edixit. Prima vcro hanc Romanor. classem, qua Duelius Imperator primo bcllo Punico primus naualcm victoriam cst consequutus, LX. die ab arbore excisam
nauigasse, o Plinio,&Floro constat. P ER IT Ιθ Malui pro, perit,
ut in Varrone habctur,&properam, ut in cius margine notatum est, reponere, periti; quae vox sententiam conficit: cum idcirco remiges
edocerentur, ut periti, & instructi sese nauigationi tuto Oinceps c5nlittere possent. LΙ-IDV MJEx duabus dictionibus, quae perperam in Varrone leguntur, qui dum, liquidum,ab Ennio scriptui uiise,facile suspicari possumus . Hoc enim epitheton mari valde a comodatu est. V nde vcnustissitate Poeta ille liquidum Oceani cubi
lc,mare appellauit. SUDANT EIS, AT SEDENTEISJ
Magnum, atq. operosum remigum labore exprimit, qui in transtris remos impcllendi difficultate undiq. sudore madent.POSTE RE-C V MB I TE Remigum gestum καθ' ωοτμωσιν delineat. Sunt autem verba του κελευς οὐ, ut Polybius vocat, quom Ennius infra portisculum appellat, & hortatorem Plautus. - PELLITE T O N- SEIS V t doceret hortator qui celerrimo cursu naues agcrentur,mo nebat remigcS, ut quam maximo possent conatu , ad pectora usq. remos trahcrent;atq. adeo pectora ipsa retrorsum remis propelleret. Quod ita inpressit Silius Ital.
Et sit ui aductispercussa adpectora tonsis. Lucanus, Atque in transtra caduut, o remis penora pulgant.
Dactylorum vero frequentia Poeta noster celcritatem commotioncm q. ipsam propemodum oculis obiicit . PONE PETUNT JΤου κελευς ου dicto parcntcs, inclinabant sese, remosq ad pectora rc- rcbant . Eodem modo terram potere, pro in terram inclinari dixit Virgilius, Summissipetinares terram -- Et Lucretius de Iphigenia, - terrampedibussi missa petebat. DUX IPSE VIAS ci Pro, viae. Veteres enim geniti uti primae declinationis in as, proferre aliqua do cosecuisse, cx Charisio,& Prisciano intelligitur. Sed fortalse scripserat Ennius, Dux erat ipse vias -- Vnde Statius, Dux
167쪽
131 EXPLICATIO IN α ENNII FRAG.
quia nam dicteis nostreis sententia flexa est ΘDum censent terrere mineis, hortaturue i sos. t borrea.
Stant rei eis folijs, & amaro l corpore buxum. t eoitu
UT CONFERRE DEANT J Varronis codex, vibi duo
hi vcrsus leguntur, adco mcndis scatet, ut nullus inde rcctus, ac certus sensus erui possit. Sed cum cx confusis illis verbis, ac deprauatis colligerem, Poetam de classe loqui, dc qua nulla antea f. cta erat mentio, praeterquam de caedenda materia ad naves consciendas, multum quidem laboris exhausi, ut Poetae mentem cons quererer, & cx issdem Varronis vcstigiis versus restitu crom. Consua igitur En iiij verba hoc modo apud Varrone inexcusis ab Aldo primum, tum a Valdcro,& postremo ab Antonio Augustino in Romana editione, se habent. Conferre aut ratem aeratam qui perit, o qui Omma resudantes euut, atq. sedentes. In quo loco videtur Ennius, utpote de re noua apud Romanos, quasi mirabundus per iocum dixisse, ut vecti rate, ipsam ratem simul ferant; S sedentes cant, & cuntes sedendo sudent. Pro verbis illis conferre aut conscrre queavi, Turnebum sequuti , qui asierit, in veteri quodam libro ita scriptum reperisse. Conferre autem hic est, simul pari remorum nisu,acim pulsione ferre. Atque his verbis non parum luminis affert ille Poly bij locus, ubi ea persequitur, quae superiori libro de classis aedificatione diximus. Ait enim quod du Coss. in nauium costructione O cuparentur,alij, classicos milites colligentes,ad hunc modum cos in terra remos impellere docebant. Dispolita in arena et ant subsellia, suppr quibus inlidentes remiges, ad hortatoris vocem, qui in mordio constiterat, omnes simul manus protendere, ac reducere, ro mos l. expcllere aisuesccbatur ad cuius quidem hortamen tu omnes simul incipicbant, ac desincbant. Maratione artem nauigandi Ed cti, absoluta iam nauium constructione, mare ingressi sent . C racca
168쪽
catachresin Poetae pro nauibus usurpant; cam proprie coinpactae trabes sint, quae pcr aqua trahutur: AERATAMJ Acratae naues ab aereis rotiris dictae stant,quac & rostratae, ut ait Isidorus,appellatur:a c. racciv vero, λ αλκεμβολοι,&-dictitur.V nde Gra cus quidam Pocta τειχεα νηωri rostra acia caesia dixit. Prima vero hanc Romanor. classem, qua Duelius Impcrator primo bello Punico primus naualcm victoriam est consequutus, LX. die ab arbore excisam
nauigasse, ex Plinio,&Floro constat. PERIT IJ Malui pro, perit,
ut in Varrone habctur,& properitet, ut in cius margine notatum cst, reponere, pera i; quae vox sentcntiam conscit: cum idcirco remiges
edoccrentur, ut periti, & instructi sese nauigationi tuto Oinceps c5m utere possent. - LI RV ID V MJEx duabus dictionibus, quae perperam in Varrone loguntur, qui dum, liquidum,ah Ennio scripta fuisse,sicile suspicari possumus . Hoc enim epitheton mari valde a comodatu est. V nde venustissime Poeta ille liquidum Oceani cubia
Magnum, at q. Operosum remigum labore exprimit, qui in transtris remos impellendi difficultate undiq. sudore madent.POSTE RE-C v MB i d Eb Remigum gestum καθ' υποτυπωσιν delineat. Sunt autem verba του κελευsου, ut Polybius vocat, quem Ennius infra portisculum appellat, & hortatorem Plautus. - PELLITE T O N- SEIS Vt doceret hortator qui celerrimo cursu naues agcrcntllr,m nebat remigra, ut quam maximo possent conatu, ad pectora usq. remos trahcrent;atq. adeo pectora ipsa retrorsum remis propelleret.
Quod ita expressit Silius Ital. Et simul aductispercussa adpectora tonsis. Lucanus, Atque in transtra cadunt, o remis pectora pulsant. Dactylorum vero frequentia Poeta noster celeritatem commoti ncm q. ipsam propemodum oculis obi jcit. PONE PETUNT JΤου κελευς ος dicto parentcs, inclinabant sese, remosq ad pectora r ferebant. Eodem modo terram petere, pro in terram inclinari dixit Virgilius, Summissipetimus teriam -- Et Lucretius de Iphigenia, - rerram pedibra summissa petebat. DUX IPSE VIASIPro, viae. Vcteres enim geniti uti primae declinationis in as, proferre aliquado concuti se, cx Charisio,& Prisciano intelligitur. Sed fortati e scripserat Ennius, Dux erat ipse vias -- Vnde Statius, Do
169쪽
13 EXPLICATIO IN Q. ENNII FRAG.
Dax erat illa ratis ALTER NARE CUPI Distributio. Alter cupit in mares se proiRcre, ut nando tautem quaereret; alter dimicando gloriam mparare. Naualem profecto dcscribit pugnam . M VLSERAT HUC NAVEM J Impulerat, agitaucrat. Cicero Arato, Igniferum mulgens tremebundis aetbera pennis , . Sed Achilles Statius in illud Catulli ad Mallium, Siccari emulsa pingue paluti Jolum, interpretatur ab .rpta, attracta, hausta, hoc eodcm Enniivcrsu sua in opinione colafirmans.DEN IQV E VEI MAGN
Lib. r. Adco verba Polybij cum Ennianis conueniunt, ut mihi persuadeain, hoc loco asi de accrba illa Romanoru clade, quam a Xantippo Ca thaginicialium diice acceperunt; sic enim ille, τότε δη πω κόθεν πο .
PES EQV ES i Saeculi illius auctorcs&cquum, &equo inside Lit r. Ceol. tem,equitem appcllarunt. Maro, - equitem docueresub armis. Quem locum cxplicans Seruius ille manu scriptus, cuius alias memianimus, ait; His equitem sine dubio equum dicit, maximὰ cum infera In sultaresolo. Ennius Annali II, Denique vel maγa, Oc.
DEDUCUNT HABILE IS GLADIOS FILO GR
Aiu. Leet. CILENT O J Iustus Lipsius existimat , hic Poetam de Lucrctia i ath. f. ς. proinde pro, lcgendum cssc,radios, quoniam filum, Ndeducere,verba Hint eius artis, quac Mineruac dicatacst . Cuius opinioni libenter assentirer, nisi in hoc Annali res longe pdst violatam I lng. cit i. Lucretiae pudicitiam cotincrentia r. Ttirnebus a uicin ait, filum hoc Aduer. loco Ennium pereleganter in gladio laminam,appellasse. -- NVNC IUPPITER HAC STAT bHoc est, nostras sequitur partes, Liru 1. vel, a nobis est, cui contrarium Ah, contra stat. Virgilius, His magnum Alcidem contra stetit -- Id vero de Euripi Iis Rheso sumptum videtur, ubi Hector multos se ait inuenire amicos, cd in seliciter res gerit, & Iuppiter a sitis stat,
Lib. 11ι Hinc obseruat Macrobius, Vimilium illud excerpsisse, e qua meis dictis es si mora uniter hac stat.
iis ib. FORTIBUS EST FORTUNA VIR EIS DATA J vir
filius, Audentes fortuna iuuat - Addam
170쪽
Addam tamen velut accessionem quandam,&mensi irae cumulum, nobilissimorum auctor tim locos, a nobis in cuplicatione prouerbio, Fortes Fortuna adimιat, relatos: qui oculatissim am illum Paroenaio-giaphum latuerunt. Claudianus, Fors iuuat audentes, pristissententia Patis ;Ennium nimirum intelligens, qua mitis in quibusdam exemplaribus Coi, ta Cliij, pro, prisci legatur. Terentius Plaorm. Taulo magis te adultilare aequom es: fortes Fortuna adiuuat. Ouiditis, Audentes Deus ipse iuuat Tib illi u s,' udradum est , si tris adiuuat ipsa Venuc. Valerius Flaccus, Si timus tamen, est Deura fultausis. Soptroci ,Fortunam timidos minime iuuare, hoc senario dixit, Cui sinito illud Senecae in Medea, Fortuna forte is metuit, enavis premit. Hesiodus, pudorem infortunatos efficere, contra vero fortunatos
Homerus, tortem virum in rebus omnibus potiorem existere. - θαρσαλέος γου οἰνηρ εν πασιν ἀαώων L bonavin Protreptico, o Haci ἐκάζω τούτων, ὼς τοῦ θαρρεῖνει τονικὶ . Cornificius, siue quisquis auctor fuerit librorum ad Herennium, Fortitudini, inquit, Fortu a flust . adiuva utotis olet. Huc etiam videtur pertinere illud Francisci Petral car, Ma
fiducia magnis periculis viais facit. QUA GALLI FVRTIMJ
Galli post Rornam captam, Brenno duce, Cetpitolii arcem aggret si siliat,It rcferet Liuius, cuius verba haee sitnt; Galli nocte sublustri tanto flentio in siummum euasgre, ut non custodes fulum se ut, sed ne canes quidem solicitum azimal ad uactura ostrepitur, Wit.etr t. inae vcrba
cum nihil ,aut partim ab Ennianis dis ciat, c serem, si tempora constarcnt,virumque cadem de re verba facere. Ucteres pro, nocite concubia , noctu concubia dixere. - V IGIL EIS O . REPENTE
CRUENTANI J Tapinosis. Virgilius,
--POPOLI RUMORE S EC V N DO a Populari plausu,vcli
vi ait Maro, cla a r sicundo. Idem, Ergo iter iaceptum p rari intri ore secundo Sueuius, M.tiunt, reseruntq. petita rumores caudo. Apud Ciceronem Poeta quidam, Soluere impexa fecundo ru uare, e Versas aN .
Lib. Io. Neta Lib. I Lit . . Arg. Lib. . De te mea. uitiusque Fort. Lib. I. Lib. I Aen. Lib. s.