Fragmenta

191쪽

-- viret valideis viribu luctant. . '- lychnorum lumina bis sex.

Cyclopis venter velut olim tu erat alti Carnibus humaneis distentus

Libertatemq. ut i perpetuitassin t quam maxim&'t re e- Additur orator Corneliu' 'suaviloquenti Aida'. t Ore Cethegus, Marcu' Tuditano collega t suavii Filius is dictus olleis popolaribus, olim Qq m Qui tum vivebant homines, at l. acuum agitabat, Flos delibatus popoli, Suadaeq. medulla. lriise lib. s.

Sed sid ego haec memoro P dictu factuq. facit frunEXPLICATIO.

Lib. s.

rae repetitione, vehementem virium vigorem exprimit. Simili fere modo Lucretius, Vel viol-nta rivis. Virgilius, Ennianis vcrbis,ait, - validis ingentem viribus hastam. Obseruanda practerca est in Lucto, activa verbi inclinatio. - L

CHNORVM LUMINAb Lucreti Hs,

Quin etiam nocturna tibi terrestria iluaesunt. Luminapendentes jchni Statius, - tendunt auraris vincula 'thnis Et Virgilius. - d pendent lychni laquearibres aureis, Qui, ut ait Chirius Fortunatianus, non indecore uitandae humilitatis v cupio, lychnos, pro, lii cernis dixit. B IS SEX J Sic etiam Virgilius, ium metri necessitate, tum etiam, ut duram vocem duId. eis r si crct, bu sex radios dixit, & bis sex corpora matrum . CY

CLOPIS VENTER V ELVTa Per smilitudinem haec dicta

192쪽

Wi JEtiir- ALTI Epitheto Cyclopis proceritatem ostendit, quam

maiori verborum copia, ac μερρουκώγ, protulit Virgilius. - φsse ardui r albaq. pulset Sydera- Llb 3.Aen.

CARNIBUS HUMANEIS DISTENTVS Homerus de

Et paulld post,

Nam simul eralerus dapibus Distentiis vera, idem quod plenus. Virgilius, Eclor saetactae domum referent dissenta castellae mera --

LIBERTATEM in PER PET VITASSENT J Ita perpe

ram refertura Nonio, sed fortasse tolerabilius, Libertatem. I. ut qu im ma ime sterpetuitassent.

ADDI TVRlORATOR CORNELIVS J M. Cornelius

Cethei us decem annos post secundum bellum Punicum incacptum cum si Sempronio Tuditano Censor creatus est;qui Senatum,&S natus Principem Q Fabiit in Max. clegerunt: ijdemq. quadrienniopc,st,eodem flagrantet ello, rursus Cossia cre. De quibus Cicero in Bruto; thic Cethegus Cos cum P. Tuditanofuit bello Punicosecuudo: Quaestorq. bis Coss. M. Cato modὸ planὰ annis CXL ant/ me consulem. 'Et id ipsum nisi sit unius Ennii teItimonio cognitum, hunc velivia ut alios ortasse ni illos,obliuione obrusset. Eoru ndem Cossi meminit rursus in Catone:tumelia Liuius Cassiodus, Fasti Capitolint,atq. Siculi.Qitare merito reiicienda est lectio,quam Ianus Parrasius in Commenta ijs dourte Poetica sequitur,. Ore Cetheeus Veturio Collega Philoni. Quandoquidem in Censura, & Consulatu semper Cethego Tudit nus colle a fuit e dc ex eodem Ciceronis Bruto apparet, secundo bello Punico L Veturium Philonem non cum Cethego, sed cum

Metellosuisse Coss. FILIUS IS DICTUS J Alij legunt.

Filius is Marcet dictus popularibus olicis. Aut, Filite Marci auris dictus p opularbus olim. V et, Filius iscuum is distis popularibus otiis. Huius oloquetiam ut probaret Cicero , hunc Ennii locum ex IX. An- Iulli an . nati adducens, ait; Ouom vero exset, O de quo sit memoriae proditum, coquentem fulse, Osecesse habitum, primus es M. Cornelius Cethegus , citius eloquentiae est auctor, idoneus quidem meas tentia, et Ennius, p/a fertisar cum, o ipse eum audierit, oescribat de mortuo, ex quo nulla Iussicio est amicitiae caussa esse meatitum. Cethegi autem, quos Flaccus

193쪽

Lib. II c. .

in poetica Cinctutos, & in Epistolis,Priscos appellat, Cornelii dicti sunt: quae cens in multas familias diffiit debatur. Cor lii enim a pellati sunt Scip ones, Sullae, Lentuli, Blasiones, Si se me,

Antiphon dixit,Lucretius, Suaviloouenti carmine, di suau loqui, versibus. Cicero in II. de Rep. Menelao, inquit Laconicam quandam suisse suaviloquentem breuitatet . Quinctiliamis, ou imsine causa dicitur Barbarum, Graecumve. sonis homines eraera tinnitu dienoscimus. Ita fiet illud, quod Ennius probat, cum dicιtsua Miloquentiore 'ethegum sesse, non quod Cicero in hu reprehendit, quos ait latrare, non alere. Naevius in Alcesti de Graeco more , unica disctione cx tribus composita, Nestorem dulcioriloquum dixit. DI

CTvs OLLEIS POPULARIBUS OLIM J Hoc acrote

leution cum sequentibus versibus non modo apud Agellium in siil- sedcridet Senoea,verum etiam Ciceronem carpit, quod cos tanquabonos laudauerit. QUI TUM VIVEBANT HOMI NES, AT Q. AEVUM AGITABANT J Bimembri expolitione

huc um Poeta exornauit; eandem scilicet rem commutatis verbis exprimens;a cuius imitatione non longe abest ille Maronis, Quid puer Ascanius e superar ne, O vescitur aurae Et, Quem sitfata virum struant, si vescitur aura Aetheria, neq adhuc crudo ibus occubat umbris. Sed extrema Enniani carminis vcrba, sic alio loco usurpauit Maro, - maenisq. agitant 'blegibus aeuum.

FLos DELIBATVS PO POLI J Flos translate, rem egre-Eiam, atti . praestant significat. Pindarus, Στον , μουσικῆς πισον, Theocritus , θειον πισον Homerus, ῆcης α - θος, Euripidos, Vnde Iuuenalis Lucanus,

Flos Helberiae, Catullus,rios Veronensium tuu num,Cicero pro Flacco, LQatorum Florem, pro Plancio, equitum Rimanorum Florem. D E-L I B A T V H Quasi ex omni popylo collectus. Sed fortasse,ιumatus, hoc est,intactus,& incorruptus. Flos enim amuis leuiter attrect tur, facile malcescit: &, ut ait Catullus, - postquam tenui carptus defloruit ungui. Nulli illum pueri, nullae optauere puellae. - s V AD AE E MEDULLA J Quanctilianus, et, e .mis, inquit, mibipermiserim eadem uti decisatione, qua Ennius M. Cethegum Suadae medullam vocat. Cicero in Bruto; πειθω quam vocant Graeci, cuius effector es Orator, hanc Suadam appellauit Ennius, cuius autem tberi medullam fuisse vult, ut quam Deam in Periclis labris scripsit E is si sitauisse, huius hic medullam nostrum Oratoremfuse duerat. ι Haec

194쪽

Haecab Horatio,pvitati,ab Alcidam ante τῶ ν λ ων τι .e apas in ctiliano per Mosendi Dradicitur: cuius templum; ut quidam dixit, n5 aliud crat, παν-γος Unde Themistocles, ut refert Heroclotus, dice--vi uisabat,Athenie es duobus magnis fretos numinibus, Suadela scilicct,dcN essitate, ab Andriis pecuniam petijsso Quoniam vero Suada hominum antinos quo vula, impollit, ac flectit, a Graecis a nostris Flexanima dicta est : quam solam mortalibus reginam esse, apud Euripidem Hecuba dixit : et q. Aeschylustribuit. Medulla quidem Suadae, transsate dictum est, petita a na tura similitudine, quae medullam, ut rom adeo vitae necessariam,e loci condidit, quo nihil esset penitius. At q. inde est,ut, cum intimam siue odii, siue amoris affectionem cum quadam superlatione exprimere volumus, medullitus aut odisse, aut amare dicamus. Indidem Euripides in Hippolyto, Amicitias, ait, mediocres esse debere, non m ἰς ἄκρον αυελον hoc est, ad intimam animae medullam.Theo dorus in Ciceronis Senectute Suadae medullam , ρολογηρον ver tit. Hinc illud emanauit adagium, quod de suauissimis rebus dici asserit Suidis,Mευτος μυελ. . Videtur autem Cornelii eloquentiam extulisse Poeta noster ad Homericam imitationem; qui Nestorem ἡδυεπη, de λγιω ἀγορητ ιυ appellat; e cuius lingua, ait, vocem fluere . melle dulciorem, α.

SED QUID EGO HOC MEMORO λθ

Virgili us, Sed quid ego haec autem nequicquam ingrata reuoluo e Lit. a. Eiusdem fore sententiae est illud Apollonii, t.

homine frugi, ut obseruat Priscianus: ac cum intelligit Poeta, qui non magis verbis, quam re ipsa promptus sit. Hoc ipsum veterum Graecorum proiierbio erat, αμ επος, ψέεργον, de robus quae dicto- citius conficiunt tir, ut ait Suidas . in emadmodum di illa. -- ρηθεν

Hieronymus in Epitaphio Fabiolae; P redunt inquit dictum iam Arithenaetus in Epistola quadam

inos locos non obstruauit diligens ille Adagiorum Auctor.

195쪽

. ENNII FRAGMEN TAM

EXTANNALI.

c. Ia

Ele nox praecessit stelleis ardentibus apta. Pusia lib. r. Insignita sere tum millia militum octo Duxit, delectos, bellu m tolerare potenteis.

ideinoi v. o Leucatem campiant Diom. lib.I. - pinsunt terram genibus -

Don la Regnei versatum summam vero columnam.

Non P,isu. Aegro corde, comis, passis lath palmis,pater.

Diom.lib. I. Fest. verum isscr. in . ora

- cursus quingentos saepe veruti.

- aspectabat virtutem legionis Si mussaret, vel dubitaret, denique caussa Pugnandi id fieret, aut duri forte laboris.

I'uά, animus cum pectore latrat, 'uvi. Velutet si quando vincleis venatica j veloxie. t Apta a silet cani. sorte feram si nare sagaci Sensit, voce sua t nictit, ululat ibet et acute.

Quae neque Dardani;s campeis potucre perire Nec cum capta capi, nec cum combusta cremari.

t vinclo

EXPLICATIO.

varietatem incertum est,an ex IX. vel X. Aunali rcfciatu LEum tamen

196쪽

EX X. ANNALI.

MILLIA MILITUM OCTO DUXIT, DELECTOS J

idem in Medea, . oeit os delectos riteos: Caviillus, L. nos ius eues. A. r-dreas Alatatus in libello de Plautinorum carminum ratione, vL Oli deret apud Vetcres quandoli., intine dietionis sequente vocali, non elidi , alfert, Oc Enrito, C9ustr.IJre decem tu n milia vi lumn octo. ii verbis, aut corruptus cli, aut alius ab eo, quem scripsimus,

tio a laboram tolerantia. Virgil. sub te tolerare ma istro 3Mlitiam, stera se Marais opus --D o me les obset uat, S diu stium unica dictione , belua imi D t irit.

Leucatis, Epiri promontorij, & infra Dardanorum mentio fiat,sortassellaec referri possunt ad id bellum, quod a Romanis in Graecia gustu in est, atq a Liuio describitur lib. X XX UII. Est autem Leuea-tzs appellatu a r ipe alba, q uae mari quali dorsum porrigitur et M καὶ enim album est. Undeat in t impatienter amantes desiliret blitos. Aeprimum inde Sappho a.noris oestro percita in . sese dedisse praeci- Pitcna, auctor cit Vcnaadcr,

197쪽

ior EXPLICATIO IN ENNII FRAG.

Et ad Atticu, Leruatem flectere videbat Hr. Est enim καὶ πτειν ser CS, α scopillos , oram q. ventis infestam vitare. Qitam non sine vitae dii crimine nauigantcs praeterlabuntur. - PINSV NT. TLR

Ciciriteta p. nsi. avt hvm m Quem locum non uiodo ex isto Homeri mutuatus est Ennius, sed plane convcrtit,

Vnde iacile in cndum apud Dioni cilcm dilui potuit: apud quem per pcram , pro, te iram, celam, legitur. Terram v crd pcnibus pinsere . de ijs dictum est , qui moribundi in genua labantes procumbunt . Vi filius, Strenitur infelix Acron, O calcibus atria uTundis humun , ea iurans, infacto. q. tela cruentat.

REGNI VERSATVM Locus, omnino immellicabilis AEGRO CORDI Pathos ab animi a stu. - COMIS PASSlS PAl. V LlSJ

Pathos a corpCris habitu. Nonius, passis, palentibiis, S. cxpansis inici prctatur. Maro AT ERJ ἰμeo κως a nominis v neratione. Sed verius hic mendo non vacat HORITO Ri Adnotat Dion citcs, Vereres,quasi specie itera tua. b0rator, pro hortator

dxi sic. - ANIMUS CUM PECTORE LATII AT Vc

bum hoc ad homi ncs aliquando iratis ritir, clim uch mcntcr ira concitati, latrantis canis ritu, vocifcrantur. Hoc autem loco Poeta qucrnpiam cstcndebat, qui vilis hostibiis, clatos animo, ira cxardesceret. Qiiod toti in procu Idithio ex Homcro sumptum cst; cuius verbis coinmodcfacti, ac quali sto ducti, hoc licinistichi lim a Varrone rclatum, cum tribus siquentibus versibiis, qilia Fcsto adducu-tur, rectῆ Scaligerum coniunxisse, cxistimamus.Sic igitur Hom crus,

Vbi indimus o λι-τῶν, esse ait, cum cor palpitat, & continue agit tur.Confirmat Petrus Victorius optimi Varronis exemplaris auctoritat c, ilic non, ut pcrpera m crat in alijs, lcgendum csse, sed , latrat. Quod autem subdit, id Sc Hi Pompeii testimonio non parum adiuuari, qui ait, itrare, Elinitim pro, poscere, ulum cilc, inca qui mdcm sciatciuis,ad hunc locum haud filia quam spectare videtur Viia- propter rccisiis quis existimauerit, Ennium hoc vcrbum in eo sensu.q i in Scx Pompeius sequitur, alibi protuli sic. Animum aliti in cum pectorc latrare dixit, corum sic iiiii tus opinioncm , qui animi lcdcmin corde cilc arbitrati sunt. Vnde sacpe Vitercs mcto micωs cor, pro animo , turparuiu . CUM PLETUR Mclius, aurint sq. iapectoret Diuilir

198쪽

EX X. ANNALI. r

L TI SI AN DO J Similitudin siue collatio per assectum .

Integer aulcm hic vcrsus esset, Qui modo acephalus est, si pro Gluti, reponeretur. VENATI C A VELOXJ Graeco more v natorio cani femininum tribuit sexum; ut Homerus in si perioribus carminibus, Sophoclcs in Aiace ita sacpc Oppianus in κυδε:γετ.ico li bris. Q iod ipsum Latini ci iam Poet ac videntur obseruasse. Varius in libro de Morte cadcm comparatione, Ceu canis annbrosam latrans Gor nia vallem Si veteris potuit ceruae comprendere lustra, i Sacuit in absentem, O circum vestigia lustraus, Aethera per nitidum, tenRemfectatur odorem. Lucretius, Namitte canes vi montivagae persa pdferri ' tib L

aribus inueaiunt intectas frunde quietes, Cum siemel institerint vestigia certa vidi Gratius Poeta, qui felicissimo Augusti neculo floruit, in libello de

Venatione similiter idem genus cani tribuit, Sic canis illa suas taciturna superuenit hosteis, et clangore citat. quos non dum consticis apros Aetola quaecunque canis destirpe Nemesanus in libro, quem ad Oppiani imitationem Cynegeticon appellauit, de canum forma loqtiens, ait, nibus ampla Ia is vistis, diductaq. coxas. Et Horatius, multa cane.Αt Silius cadem a cane sumpta similitudine, hanc sim morum utriusquc linguae auctorum obseruationein praeis termisit, cum canem masculina voce prottit crit; Vt cavis ora ultos agitat cum Bestius apros, Erroresq. feraefolera per deuia mersa 'Θre legit, tacitoq. premens vestigia rostro, Lustrat inaccessos venantum indagine altus: Neesistit, nis conceptumsectatus odorem,

Deprendit 'issis arcana cubilia dumis. IAR E S AG AC io Sulae, ut Cicero interpretatur,1entirὰ acutὸ L: h. t. d. ci: ex quo, sagae anus, quia multastare volunt, cr sagaces dicti canes. Is Diui igitur qui aut8 satis, qYam oblata res est, diciturpraesagire, id est futura

auid Lagire. Hinc Afranius, Sagax cor, atque ingenium Lucretius,sa- saccin animum, sagacem mente,& sagacem rationem dixersit. Quod summi Auctores ad Olfacta pulcherrime transtulerunt . Qitare Cicero, Sagacis mὰ odorari, dixit, & in Epodo Flaccus, Planq.sagacius

199쪽

is EXPLICATIO IN ENNII FRAG.

sagaciter prolisi iii, in aget ' Hiirc Gracco more Virgilius, ia

APTA SII ET O potantis lib. I. dc Uenatione.

- NICTIT E rendit correptam vocalem iii caesura. Pompeius. Vidi e canis in odoranias se ligi s. lauiter auuisns. scaliger i ost victat. cuius significatio longe a re, de qua agitur, remota est. VI. V LATO IBEI ACUTEO Ulularc proprie canum, Mluporum est. Virgilius, Pernocrem rectonare lupis ululavtibur roes. Et - vi aeq. caneς ν heloc per νmbram Vidctur autem ulularca verbo Graeco derivari. Ululae v ro aut id nomen impositum est . quod flendo eiusmodi strepitum edat: de qua Ructor Elegiae de Philomela, si ululant Irrulae lugubri voce canentes.

NEC CUM CAPTA CAPI . Virgilius,

- num Sigeis occumbere campis em n captipotu De capi e nsim incensa cremari Troia viros e Horatius, Graecia capta ferum victorem caepit. Petronius Arbitrer,. Ibat iure niuir capta dum Troiam capit. Refert Macrobius, Enniu hoc loco de Pergamis, Eumenis re . - CVRSVS Q vl NGENTOS' In olim impressis Feiti fragmentis deerant hacc verba, quac modo in nuper Vrlini diligentia habentur. - ASPECTABAT VIRTUTEMI. E G IO N I S In manu lcriptis Servi j Comentariis apud eundem Ursinum, hi versus absq. numerorum structura ita habentur in IV. Georg. Mussant autem murmurant. Enniin in X. sic ait, is peritabat vim tutem lebouis, siue spectatis. si mussaret, dubitaret denique caussa pugnassi eret, aut duri labores. Non dubium est , ea verba, uespectans, elle tollama:& inter duo illa, dura labores, aliquid deesse. mare non mal arbitramur, eum locum,ut scripsimus, a nobis restitutum.

Vinclupei resonunt,&sarei stridet acumen:

200쪽

Missa i. per pectus duin transit, striderat hasta. Hem tib 8. Malo cruce fatum vides Iappiter ) ' C6tendunt Graios, Graecos memoraret solet s. t*ς βα-t Alte delata t petreis l. ingentibu' tecta.

tratu. m.

Sic mulier erubuit; ceu lacte, & purpura mista. Non. Lὸςx . Pendent peniculam tax num ad quem i. pedum. Vtrique

EXPLICATIO.

TVM CLUPEI Clupeirs, ut ait Labienus, cum virili genero

profertur, scutum signiricat: Clupeum vero neutro genere ima- finem; in qua significatione D. Adrianus in XII . Oratione. Og ν kr,inquit.P. C. peto,.impetratum validi 8 cupio, vi proxim8 im gine n a 'si isti, argenteum potius clupeum ,sicut Autusto, ponatis. Trem bellius Pollio in Claudio, Illi clupeus aureus , vel, ut Grammatici lo qu/Drtur, clu cum aureum Senatus totius iudicio in Romana Curia collocaturueat. Pomponius Aticlianarum scriptor in Capclla, Clupeum , ait , in m dio Sed T. Liuius clupea saepe pro scutis positit. Asinius vero clupeu pro imaginc masculinc dixit, Clupeus praetextatnna inis positus. Sueton. in Domitian. Clupeos . imagines eius co ram ire, abi, ibidem solo estringi, iuberet. Plin. lib. II. Dubii semmonis, V trunque, ait, indistincto genere dici, sed littera differre, ut pugnatorium per, i, clipeum dicamus, quod cicpere cclare sit; ima- mem vero per,u, actu cndo . Sed haec arbitror Plinium non ex sua, ed ex Grammaticorum opinione ictui ille. Nam libro XX XV. Naturat. Histor. Cap. II l. ait . Scutis enim, qualibus apud Troia mpta a tum est, continebantur imagines; νude nomen habuJre clipeorum, non γt peruersa Grammaticorum jubtilitas voluit a cluendo. Cornelius Fr to in libello de differentijs nominum, verborum q. distinguit, clupeum esse armora, clipeum vero imaginis, Quae differentia Chari- Llha.