Antiquitatum laconicarum libelli quator

181쪽

agrorum aequalitas tollitur, qnae nisi a Lycurgo instituta fuit, posteriori certe tempori originem suam debere omnino non potuit dieque solus hanc Plutarchus tradidit; quem quod antiquiorum i

stimoniis carere calumniatur, primum quidem oblitus est Plutarchum, aequalium suorum longe doctisSimum, quaecunque narraret, ex antiquioribus scriptoribus hausisse, quorum etiamsi libri deperditi sunt. nomina tamen haud exigua ad nos pervenerunt ' ; sed quid de Platone dicet, , qui non modo aequalitatem bonorum apud Spa ta nos confirmat, verum etiam pristinum omnium Doriensium in P Ioponneso institulum fuisse testatur i , quod quum in reliquis eorum civitatibus evanuisset, Spartae tantum Lycurgi beneficio servatum sit 3 Polybium ipse intellexit Plutaretio testem aecedere εχ ; cujus lamen quum fidem elevare non posset, verba detorquere conatus eSt, qua Si rumorem tantum aliquerar secutus tradat, quae utique nisi sando accipere non Potuerat, modumque tantum aliquem n grorum, quem excedere non licuisset, narret, quum liquido scriptum legatur paremo grorum Portionem omnes cives liabuisse: πολ κἰ υ autem

quam Polybius dicit, id est civibus non peri oecis assignatam 3δ ,

182쪽

pravissime intellexit de agro Publico, quem κο is potIus Graeci a P Pellarunt; quanquam non nego pariter ut helotae a nonnullis pu

blici servi appellentur Φ0, agros quoque pro publicis haberi potuisse,

quorum fruetus tantum Privati pereiperent, liberum dominium neutiquam haberent. Atque hinc etiam illud argumentum resutari potest, quod Plutarcho Κortum ius opposuit, nondum tantam agri mensoriae artis peritiam Lacedaemonios habuisse, ut totam regionem in.triginta novem millia portionum aequaliter divIdere possent, neque Pares sibi in hac ipsa aequalitate singulos cives futuros fuisse, quum alii aliis fertilitate tractus praestarent; sponte enim patet non tam SPatiangrorum quam reditus aequalos esse, quodque in simili causa Plato instituit - , ut singulorum sortes non uno tractu continuarentur, Sed pro situs discrim ne dirimerentur, Spartae quoqne servatum fuisseveri liaud absimile est. Id quidem reele Kortumius monuit, quod tamen jam ante eum alii ipso adeo PIutarcho duca inteuexerunt

nondum Potuisse Lycurgi aetate totum illum triginta novem millium numerum impleri, quum nondum omnis quam postea habuerunt dii ionem a Spartanis Perdomita esset; quod autem Plutarchum Is crati repugnare dicit, qui minorem tantum agrorum Partem Peri oecis

183쪽

reItelam esse, optimam et maximam Sibi Dorienses vindicasso reetetradidit, nusquam certe Plutarchus Peri oecorum sortes Spartanis

pares autumat, id quod vel ideo fieri non poterat, quia tot lielotarum capita inde Praeter Spartanos vitam sustentabant. Sed hoc a nostra quaestione alienum est; illud autem Isocrates etiam disertius Plutarctio assirmat, nullum vel juris vel rei familiaris inter ipsos Spartanos discrimen obtinuisse '; qui licet et ipse amplificandi ex is

ornandique studio interdum ultra veritatis fines abripiatur, tamen in tanto testium consensu eo magis adhiberi contra Korlumium potest, quo plus hunc ipsum ei tribuere videmus. Unum restat Ι orlitinii argumentum, Omnium satile gravissimum, quod negat instituere Lycurgum Potuisse, quae Praevidere debuerit post paucas hominum vetates quum naturali necessitudine lum aliis simul ab ipso institutis turbatum iri; qua in re licet in eo lapsus sit, quod ea quoque. quae ex Epita dei demum lege provenerunt, Aristotelis dicto negligentius prolato inductus ad ipsum Lycurgum retulit 'L sat multae tamen difficultates remanent, quibus expediendis longiore disputatione

di utit a rtia/ί .s rati a ore μι uisi Mee qui an lamen jam Mul leriis ii orier T. II, p. I94 monuit suae stela Ia luatit uia perperam n d Io ratim a velo rem reinli P. Scilicet Idem l aeeldii qliod Pol hio. qui dum aequaliti in sibi molen Ium vi rea ἱ nati inlaque reprehendit. veterem Minoia rem p.rtili eam taxare ae arbitratur; quod tamen eo saris tua et enlis poterat. quo pertinae tua et Laredaemonii et Cretensea, quam via a priara legum obaerivantia degeneriissent, legialatorum auorum nomina Iaudesque lari ah aut, eorumque inattis uita reapublicaa auaa unice nili gloriabantur.

184쪽

opus sit. Ea vero ad nostrum quoque propositum quam maxime Pertinet, quod quum eam vim habeat, ut turbatae aequalitatis causas cognoscamus, id ipsum ante omnia postulat ut anquiramus, quihus rationibus scelus Lycurgus ad illam instituendam accesserit quihusque artibus conturbationem ejus prohibere in posterum conatus sit; quapropter jam misso Kori simio in viam redire ipsamque nostram quaestionem accuratius exsequi licebit. Multos iam liaec quaestio exercuit, qui quum animadverterent, quantum momenti in Lacedaemoniorum republica agrorum illa aequalitas habuisset, jure mirabantur, quomodo huic potissimum landamento legislator instituta sua imponere ausus esset, quod Onimium maxime variabile innumerisque rerum vicissitudinibus obnoxium esse videretur 'i' . Licet enim et venumdari hona et dono dari voluisset, tamen ipso iuro liereditario aiunt, sive complis res aliquis liberos sive nullos Sive seminas tantu in reliquisset, vel distribuendo minui singularum famili urum patrimonia, vel adjungendo augeri aliarum Poritones necesse suisse, quorum utrum perniciosius rei publicae su-

185쪽

turum esset decerni vix poterat; mitto alios casus, qui etiam si non ipsum agrorum modum, at reditus lamen imminuere poterant, inundationes, tempestales, Pestilentias; sed bellis gerendis quantum Itomimiin absorberi consentaneum erat 3 His autem dum prospicit legislator, praemiisque propositis liberorum procreationem Provocat, rursus in civium numero immodico augendo periclitatur; ut operae pretium sit quaerere, quomodo ad utriusque fortunae casum par tam aequabilique ut agrorum ita et civium numero Sibi constaturam rempublica in reliquerit. Quae autem ea de re a recentioribus Pr Ialae sunt sententiae, earum quae plurimis placuerunt duae vereor Ne ila comparatae sint, ut nec Lycurgo neque ulli antiquitatis legis

latori tuto tribui possint; si quidem alii βοὶ, seud alium ut videtur

institulorum similitudine seducti, unum tantum eumque maximum natu silium in bona patris successisse, juniores vel orbarum matrimoniis vel communione aliqua honorum vita in sustentasse statuerunt Fi);

186쪽

alii unicuique recens nato portionem agrorum publice assignatam esse sibi persuaserunt, sive e bonis hereditate vacuis sive ex agris publice reservatis desumtam ); quorum tamen quum alteri ait ros jam abunde impugnarint atque refellerint, paucis defungi in eorum refutatione potero. Neque illud dico, vel Barila elemium vel Pastore tum prorsus nihil vidisse, quorum utrique mullum me debere

187쪽

gratus profiteor; sed ut plerumque sit, dum uni tantum rei Intenti

reliqua antiquitatis vestigia negligunt nodumque caedendo potiusquam quaerendo solvere student, longius qua in par erat abreptiudque conjecturas delapsi sunt, quae ut Per se non omni verisimilitudine careant, ita antiquis moribus institutisque dici non potest quantopere repugnent. Et primum quidem hoc posito quovis Rignoro contendere licet, majora tuu in qui nunc dicuntur uultum in tota antiquitate vestigium apparere, quibus recentiorum populorum pleroS-que nobilium gentium integritati atque splendori ita providisse novimus, ut bona familiae ad maximum lanium natu pertineant, reliqui simili modo quo sorores apud Graecos a fratre alantur et quasi dole quadam instruantur; apud antiquos contra omnes ubique mares Paribus bonorum portionibus fruebantur neque alius maximo honor habebatur, nisi ut primo eligere liceret . . Regnorum enim quaeque Praeterea vel munera vel honores hereditario jure ad maximos natustios transibant, longe alia ratio erat quam bonorum; Siquidem regibus sacerdotibusque publico sumius Praebebantur, qui ad eos tantum pervenire poterant qui munere illo re vera sungerentur, nec tam jus erat familiae ut regiam sacerdotalemve dignitatem unus ex

ea gereret, quam religio prohibebal, quominus ex alia gente illi ca- Perentur; quapropter qui in illis succedendi ordo conspicitur, ad

Privatorum bonorum fructum transferri omnino nequit. II Oc enim

188쪽

prohe tenendum est, non tam de ipsa bonorum possessione quam de sevctu eorum nunc agi; ipsa enim bona Si respicimus, In eo sane majora tuum jura vel proxime ad Lacedaemoniorum instituta accedunt, quod landos familiae neutra nec venumdari nequo adeo di vidi permittunt 3 , idque ipsum viris illis doctis fraudi suit, ut reliqua quoque, quae cum illis .conjuncta viderent, huc transferrent; verum ut supra jam monuimus Spartanorum opes non tam in spatiis agrorum quam in reditibus positas fuisse, ita nunc quoque insigno illud utrorumque discrimen observamus, quod majora tuum fructus universi ad maximum natu redeunt, Spartae etiamsi agros ipsos di vidi non lieebat, nihil tamen prohibet, quominus reditus eorum ad omnes, quibus hereditario jure compolerent, aequaliter pervenisse neque ad unum omnes redundasse Statuamus. Nec veterum to eis illis, quibus nuperrime Mulierus novum illi Sententiae pondus addere visus est, quidquam proscimus. Quod enim Pollux patrem samilias i,fιοπομουα apud Spartanos dictum esse refert, unum sein per patrimonii dominum fuisse non demonstrat ); nec quod Plu-

189쪽

larchus ε) narrat Agesilaum, quum fratris ejus filius spurius indi

catus esset, in bona Daterna successisse, eam vim habet, ut tune demum in paternae hereditatis fructum eum pervenisse probet; ut taceam non tam κλῆρου. landum, quam reliquam potius rem familiarem signifieare β', quam illa aetate iam salis amplam relinquere reges potuerunt. Longe utique gravius est, quod ex ejusdem Plutarchi se holiis deperditis ad Hesiodum retulit, ubi diserte traditum erat Lycurgum instituisse, ut singulos tantum heredes siu-gilli relinquerent My ; sed hoc quoque testimonio, etiamsi firma ejus fides stare videatur, majora tuum certe institutum non probatur. Nomsi Hesiodi β' locum comparamus, qui ansam huic Plutarebi narrationi dedit, illud potius vel consilium vel votum reperimus, ut unicus tantum filius nascatur, quem patrimonio olim frui oporteat, illi enim opulcnliam crescere tu aedibus; quae si Lycurgi quoque sententia suisset, non tam majoratus instituere quam ipsum liberorum nume-

190쪽

rum circumscribere debuisset; idque ipsum iam Montesquievio visum est M , quamvis non ex aliquo antiquitatis sonte, sed ex ipsa, opinor, bonorum aequalitate petitum, quam aliter servari non posse arbitraretur. At huic opinioni primum quidem illud obstat, quod secunditatem potius et praemiis propositis et quocunque alio modo Promovisse Lycurgus traditur fit ; utque illas leges serioribus demum temporibus latas esse idoneis harum rerum arbitris concedamus φῖ , passim tamen vel trium quatuorve filiorum parenths inter Lacedaemonios ossendimus, neque profecto seri potuisset, quod supra jam monui not. 48 cirea helli Messenia ei tempus laclum esse, ut vix duce ulis annis civium numerus eduplicaretur, si singulos tantu in singulis filios tollere Lyeurgus permisisset vel aliquo modo liber

rum procreationem ad certum numerum redegisset. Verum enimvero haud scio an Plutarchus omnino negligentius locutus sit neque quidquam aliud voluerit, nisi quod vulgo constat Lycurgum P ir monia dividi noluisse; qui si quid praeterea, quod propius ad Hesi deum placitum accederet, historica fide cognitum habuisset, certe non Platonem Xenocratemque philosophos ante Lyeurgum nominas-