L. Annaei Senecae philosophi Opera omnia quae supersunt recognovit et illustravit Fridericus Ernestus Ruhkopf director gymnasii bielefeldensis. Volumen primum quintum Vol. 3

331쪽

alius potest nisi lapiensis scut hominem movere miti aliter non potest, nisi homo. Quoniodo ergo ad

rationem movendam ratione opus est: sic ut move tu ratio persecta, opus est ratione periecta Prodesso Iodicuntur, et qui media nobis largiuntur, pecuniam,

gratiam, incolumitatem sita in usus vita cara aut necessariti in his dicetur etiam stultus sapienti prodesse.

Prodesse autem ost animum secundum naturam movere virtute sua, aut eius qui movebitur. Hoc non sino

ipsius quoque, qui proderit, bono fiet noeesse est

enim, alienam virtutem exercendo, exerceat et u LSed ut removeas ista, quae init sumna bona sint, aut ii summorum Scientia, nihilominus prodesse inter se sapientes possunti Invenire enim sapientem, sapienti per se res petenda est quia natura bonum ome, rum est botio et sic quisque conciliatur bono, quemadmodum sibi. Necesse est, ex hac quaestione argumenti causis, in alteram transeam. Quaeritur enim, iaan deliberaturus si sapiens an in consilium aliquem advocaturus quod sacere illi Messarium est, quum ad hae civilia et domestica venitur, et ut ita dicam mortalia. In his sic illi opus est alieno consilio quomodo medico, quomodo gubernatori, quomodo advocato, et litis ordinatori Proderit ergo sipiens aluquandis sapienti findebit enim sed in illis quoquo

magnis ac divinis, ut dicimus, communiter honesta tractando, et animos cogitationesque miscendo, utilia

ar. Ses ι οἰamsi . . vel es sensio, ut prudentem filii murum bonorum oui sim virum o amicum, vel utrum in divisonibus onmum et que, ut virtutes miles CL haec erat, in diorent stoici, ipsi amul. a. a. -- esse vestanona, ta lisi rerinin i J i. e. .τελικὰ, ut gaudium, fido ibisconsuiro, qui responde clam et ex virtute actiones, do, ribendo, cavendo coiis

332쪽

ixerit. Praeterea secun iam naturam est, et amicos eomplecti, et amicorum actu, ut suo proprioque, stari. Nam si hoc non secerimus, ne virtus quidem nobis permanebit, Uae in exercendo sensu valeti Virtus autem suadet praesentia bene collocare, in si, turum consulem, deliberare, et intendere animum:

saeuius intendet explicabitque qui aliquem sibi atam 14 serit. Quaerit itaque aut periectum virum, aut proficientem, vicinumque persecto Proderit autom illa perfectus, si consilium communi prudentia iuverit.

Aiunt, homines plus in alieno egotio videre, quam in suo: hoo illis evenit, quos amor sui excareat, sibusque dispectum utilitatis, timor in perieulis excutiti Incipio sapere securior, et extra metum positus. Sed nihilominus quaedam sunt, quae etiam sapientes in is alio, quam in se, diligentius vident. . Praeterea illud duleissimum honestissimumque, idem velle atque idemuolle sapiens sapienti praestabit. Egregium opus pari iugo ducet. Perint' quod exegeras quanquam in orgine rerum erat, quas moralis Dilosophiae volumi-

eo lectimur. cosita, Mod soleo frequenter, tibi

e sensu. Si omnes codd. et edd. ab uno eod. Pint sumse. rat Muretus se sua . Sensura prudentis, ratione, inius sunt actiones quae equimetur. Explicat noster mon per illa: si Ommuni prudentia iuverit. d. Praeterea illud duleismnis honestissimumque ridem rel. Sie omnes codd. et vere edd. , quae ramen date mam ess h.

silentibus praesto erant, et is io , a. Interciderim haregibus interpretandis ac formu volumina. quae Vincentius iis agendi lege praescribendis Bellovacossis saeculo it m et cautionibus exhibendis. f. nactus ordio domini: adhuc uel obis is, 3 habuisse videtur, a Munia is quampiam in O ain, ex illis quaedam laudet. in iniri vide ad p.

333쪽

ΕPISTOLAE. m. io. 33stibi direre In istis nos nihil aliud vixi amne exercere. Toties enim illo revertor: Quid ista me res

iuvat sortiorem faciet, iustiorem, temperatiorem y Nondum exerceri vacat adhuc medico mihi opus est.

Quid me doces scientiam inutilem magna promisisti: i6 exigua video. Dicebas intrepidum re etiamsi eummo gladii micarent etiam mucro tangeret iugulum:

dicebas securum fore, etiamsi circa me flagrarent in.cendia, etiamsi subitus turbo toto navem meam mari

raperet Isaeo mihi praest, tu, ut voluptatem, ut gloriam contemnam postea docebis impliesta ruere, ambigua istinguere, obscura perspicere nunc doce, quod necesse est

Salus, quam amico impertit qua ivstet eum habere menem omaeam, i. e. inne deos propitios, aufam praabet argumenti aie. epistoIae serendi atque tractandi Nam mittere ut na vinioram pemuoonex de tentis euique datis, deos monet habere platatos et

fauentes, quisquis sibi se propitimetis, e nihil gravius esse Otatim et impraeclunem in aliquem, euam a se habeat irarum, quitane et deos abnerit is os, etiamsi fortunatus esse videatur. Omnia mariau . Me meminerimur, medimn temere ego beati,

Nomentano meo te saluto, et iubeo habere mentem bonam hoc est . propitios deos omnes quos i habet

te .

Ex Nomon πι-J vide ac Daemonas s. genios insantibus' Ep. Oε, . unicuique--deor. mastuli generis, Iunonem seminis.

334쪽

habet placatos et faventes, quisquis sibi se propitiavit. Sepone in praesentia, quae quibuslam Hai t uni. iniquo noris et paedagogum dari deum, non quidem

ὀrdinarium, sed hunc inferioris notae, ex eorum uis

mero, quos Ovidius ait de plebe de . rata tamen hoc seponas volo, ut memineris nutiores nostros, qui crediderunt hoc Stoicos suo sngulis enim et Ge. nium et Iunonem dederunti Postea videbimus, an tantum diis vacet, ut privatorum negotia procurente interim illud scito sue assignati sumus sive neglecti,

e uertuna dati, nulli te posse imprecari quidquam gravius, quam si imprecatus fueris, ut se habe i ita

tum Sed non est, inuare cuiquam. quem dignum poena putaveris, optes, ut infestos deos habeat ha- bet, inquam etiamsi videtur eorum eum et sevores produes Adhibe diligentiam tuam, et intuere, quid sint res nostrae, non quid vocentur et scies plura mala contingere nobis quam accidero. Quoties enim soliditatis caussa et initium fuit, quod calamitas voc ritur morie, magii; gratulatione excepta res νε-ddin sibi strii ut in praeceps, et aliquem is eminem

teminini . ivisim Mee. I. Is geniis sententiam iam apudef. id Ep. xl l a , ubi addas Hesiodum at obviam et omni .illicum ibi propterea iurare per Graeciae communem non ma- Cenium, quod maxime pura aspernati sunt, quam Ro-nu, Romanis Genio suo litatis mani plurimaeque nationes.

quam Dioili odi Corale

335쪽

tem allevavit etiamnunc. tanquam ibi adhu staret, inde tuto caderet sed ipsin illud cadere non habet in se mali quidquam, si exitum spectes, ultra quem

natura neminem deiicit Prope est rerum omnium teris

minus, prope est, inquam, et illud unde felix eliciatur, et illud unde infelix enutrituri mos utraque e tendimus, et longa spe a meti Acimus Sed si sipis, omnia humapa conditione metire simul et quod gaudes , et quod times contrahe Est autem tanti, snihil diu gaudere, ne quid diu timeas. Sed Maro istuc malum adstringis' tum est quod quidquam timeti

dum putes. Nam lant ista quae nos movent, quis attonitos habenti memo nostrum quid veri esset ex cussit, sed Metim alter alteri tradidi Nemo ausus est ad id quo perturiiratur accedere, et naturam acili num timoris sui nosse. Itaque res tilia et hinnis, M. het adhue fidem. quia non coarguitur Tanti puto. 6mys oculos intendere: iam apparebit, quam brevia, quam incerta, quam tuta timeantur ' Talis est animo rum nostrorum confuso qualis ueretio visa est: Nam Murei putri trepidant, atque inia careis' In tenebris metuunt ita nos in luce timemus. Quid ergo Non omni puero ultiores sumis qui in lue timemus Sed salsum est, Lucreti non timeamus, o antem tanti nihi diu. Sic auinque M. et Pint. . vet. Antea ut rei, diu moua. quam interdum confundinitur milia occurrunt saepe apud Puramus, ait, Multa, quae Vett. m. c. p. Horaria Carm. mala iunt, bona esse es ex vo- . . l. Aequam mementoto ae optato nobis eveni rous in 'arduis servare men

336쪽

mus in luce. Mnia nobis secimus tenebras nihil ,

7 demiis, ne quid noceat, ne quus expediat tota vita ineursitanius, ne ob hoc sis imus, aut circum. spectius pedem ponimus. Vides autem quam sit furio. sa res in tenebris impetus. At mehercule id agimus, ut longius revocandi must et itum ignoremus quo seramur, ves ter tamen illo quo int&dimus ire

perseveramus. Sed lucescere si vel us, potest. Vno autem modo potest, si quis hanc humanorum divino.

8rumque notitiam acceperit illa se non perfuderi sed insiserit: si eadem, quamvis Elat retra verit, et ad si siem retulerit vis quaeserit quae ni bona, quae sint mala; quibus hoc sit salso nomen adscriptum: si quaesierit de honestis, de turpibus, do providentia. Ne intra haec humani ingenii sagaeitas suturi pro spicere et ultra mundum libet, quo seratur, unde sis.

rexerit, in quem exitum tanta rerum velocitas prope-9ret Ab hac divina contemplatione abductum animum in Idrdida et humilia pertraximus, ut avaritiae semii. ret, ut relicto mundo 'teminisque eius, et dominis cuncta versistibus, terram rimaretur, et quaereret quid ex illa mali et Oderet, non contentus oblatis. Quidquid nobis bono futurum erat, deus et parens

inus. yno autem accure Divina quoque scrutari gestitarit i. si philosephiae se de miro amplius mundum coederit. um coii Nare vult, in quem s. νει fuderit J leviter ares, laeum ferariar, a quibus eri gerie, sed perbaberis, ut ais . cipiis omis se. te. Ep. 36, 4 metaphora desumta

de purpura m iam perium . Minima uncta u. YGGditur, et i seirur, ut torma qui uis- presti similemneae δευσοποιὸς, ut mimquam eri stationemvide Ep. 9, a 3 sq. lui possit. Ruhesu ad Tinu is etc.

337쪽

Nihil nisi de nobis queri omnias in quilius perire ro

mus, nolente rerum natura et abscondente, protuturniis. Addiximus nimum voluptati cui indulgere,

initium omnim nudorum es Tradidimus ambitioni et sume, eeteris aeque vanis et inanitas. Quid ergo. nune te hortor ut se as nihil novi lino illi nivis malis remedia quaeruntur: sed hoc primum, ut unx ipse dispicias, quid sit neuessarium, quid si s se vacuum. Necessariis tibi ubique occurrent: sipervacua I et semper, et toto inimo inerenda sunt. Non est

autem quod te nimis laudes, vi contemseris aureos lectos et gemmeam supellectilem quae est enim virtus, s pervacta contemnere tunc te admirare, quum contemseris necessuis . Non magnam rem sicis, quod vivere ne regio apparatu potes: quod non desdorasmilliarios apros nec linguas phoenicopterorum, Et alia portenta limuriae, iam tota animalia fastidientis, et certis membra ex singulis eligentis ne is admi iarahor, ii non contemseris etiam sordiduin panem: si tibi persuaseris, herbas, ubi necesse est, non pecori tantum, sed homini nasci si scieris cacumina arbo. in explementum esse ventris, in quem sic pretiosa congerimus, tanquam recepta servante sne fastidio .

implendus est Quid enim ad rem pertinet, quid a cipiat, perditurus quidquid acceperit Desinant to, dispo

niam ita adsueveris, ut vix diis gnosci pollis gemmeam -- pellectilem, ut pocula ciemis mas anaglyphas et ectypas, quihus annuli aliaeque res disi in guebantur et ornabantur milis Ilarior apro , saginatos, gran des, mille Iibrarum. In Polior

ceticis do hoc luxu affatim dixi. L. phoeni ierorum , is mi

pretiosarum, a nobis pariuncognitarum.

snopensi, quem ut Cynicum Stoici magni fecere et ad imi istandiim bi proposuerunt. Eum autem ab omnibus deseristum summas soliorum extremit Diuitia ' Corale

338쪽

, disposita, quae emi marique capiuntur, alia eo gratiora, si recentia perferrentur mensam, alia si diu palla et coacta pinguescere, fluunt, ac vix saginam 33 continent Dan electat te nitor Oriun arte quamstus. At mehercule ista stilicite scrinata, varieque e dita, quum subierint ventrem, una atque eadem

foeditas occupabit. Vis ciborum voluptatem contemneres exitum se Attalum memini cum magna ad

. miratione omnium lineo dicere: Diu mihi, inquiuimposuere divitiae. O iam, ubi aliquid ex tuis idibaton alio loco fulserat existimabam similia esse, quaε

r laterent his quae ostenderentur. Sed in quodam separatu vidi totas opes urbis, caelatas ex auro et a

gento, et his, quae pretium auri argesitique vicerim exquisitos olores, et vestes ultra non tantum nom

siriim sed ultra finem hostium advectis. Hinc puero. rum perspicuos cultu atque forma greges, hinc semi

. . reiecit niter. quum non de sacrificio sed de palato loqua- eur Seneca. At irrumque defundi potest: nior spectat ad Pinguedinem, nido ad odorem. initates manducasse narrat Aelian. V. H. 3. 26. Vetustinsimum hunc milia cibum hominibus ante glandes repertas

putat vid. Fast. IV, 393. cde Ira III, O 2. 4. Scin tιodam appa- oratu De spectaculi publici Pompa, . c. puli publici, quale memorat Cicero in Vatin. C. 13. aut trium pli intelligere malim, quam de Pompa circensi quam ipsius praefert. Nam in hac nunquam feminas um mentio iniicitur, e. o. apud Dionys Halici VI p. 47 sqq. ,

nec earum locus este potuit. In illa contra Pompa et divitiarum copia et puerorum scin minarumque servilium ordo . series lente incedens dispolitaque conspiciebatur. a syeδυνbia , i. supellectilem variam ex auro, argentoque -- vicerunι. i. gemmis unionibus compositam et dis inciam. hac enim vi laxiore To cae-

Iare in usu erat. f. p. 76, O nota se ad Mi sericas.

339쪽

perii ortuna prorialerat. Quid hoc est, inquam aliud Isquam irritare usi si rates la Ominum Per se inciturasyQuid bi vult ista pecunia pomsa ad discend im avaritiam convenimus. At meherculos miniis cupiditati gistinc effero quam attuleram. Contem divitias ni nquia supervacuae . sed quia rustiae sunt. 'id in ine, quam intra paucas horas illo Ordia quamvis lentus dispositusque, tranti erit hoc totam vitam nostram e cupabit quod totum diem occupare non in uir Ac. 16 cessit illud quoque tam super acua mihi visa sunt habontibus, quam si erant Lectantibus. cie ita quo ipsi mihi dico quoties tate aliquido me strii ixerit cuialos, os, quoties Occurrit domus splend a cohors

culta servorum, lectica Ormosis imposita alonibus rQuid miraris quid stupes 7 'ompa est Ustinduntur

istas res non possident irr et dum lacent transeunt. Ad veras potius te converte divitias disce parvo Oste contentus et illam vocem magnus atque animosus exclama: u amus aquam, habeamus pol Pntam Iovi ipsi do felicitate controversiam iaciamus Faciamus. Oroto, etiamsi ista defuerint. Turpe est, beatam vitam in Uria et argento 'ronere aeque turpe est in aqua et polenta. Quid ergo siniam. ista non fuerint pQuaeris, quod sit remedium inopiae Tamem saniosis finiti

16. ohors tulia seruorum Jad titul itudinum cli ieri ethene teli cohoro, quia illitari habitu erant ut Ep. 7. calonibuε, ervi, contrarus cum iii,stris Heiduhken. Nam Sehol vel ad orat Serm. I. 44 calones, notanti sunt

ministri militum, liberi Omi. nes , huliam habeo fidem propter Festum et Nonium

graeca verba a Seneca n. l. in larinum serintanen crin versa e Stobae flori leg. I p. 4 apis nolui et ea emundatiora quam

Sehowius ediderat famem a me fini morte.

340쪽

338 EPISTOLAE. IO. I I. sinit. Alioqui quid intereth, magna sint, an exigua, quae servire te cogunt 2 quid reser quantum sit, quod 38 tibi possit negare fortuna Haec ipsa aqua et polenta in Hienum arbitriui, cadit liber est autem non in quom parum licet sortianas, sed in quem nihil ' Ita

sit nihil desideres oportet, si vis ovem provocare, inibi desidorantem .s Haec nobis Attalus dixit natura

omnibus edixit. Quae si voles frequenter cogitate, id ages . ut sis selix, non sit videaris et ut tibi videaris.

non aliis. .

Quid voeentur Latine sopirismata, quaesisti a me. bi ulti tentaverunt illis nomen imponere nullum hae-st: videlicet, quia res ipsa non recipio tur a nobis nec in usu errat, nomini quoque repugnatum est. APtissimum tamen videtur mihi, quo cicero usus est: Cavillationes vocat quibus quiscluis se tradidit, quaestiunculas quidem vastas nectit ceterum ad vitam nihil proficit, . neque sortio sit, neque temperantior,

neque i. Sophismata nuptiei Ernesti Lolaon rhet. v. voce sensu haec vox in uio erat apud σοφίσματα et lati voco cavit. Graecos, quum rhetoribus sim latio Curet Acad. V, scaret nimiam altis rhetoricae explicat sophismata per sallaces affectationein , adeoque mole conciusiunculas: iocus vero, sum putidanique oratii micae ubi per cavillatione explicavit, curationem philosophis vero intercidir. Nost. in p. 4 , sive dialecticis fallacias et eat 4 sq. de his ovillarionibus Llida concludendi artificia. s. ' captivitibus quas L vocat, uiti