Io. Nie. Madvigii ... Adversaria critica ad scriptores graecos et latinos ..

881쪽

Lib. II. Cap. III.

id significaret non, quod hic requiritur, doliberatum accortum, sed rem esse ad deliberandum propositan Videtur Cicero scripsisse: Id enim et, si erat deliberatae rationis, tamen obire non potui ei plane, quid rectum . . . esset, diutius cogit 1 rem alui. Neque, si deliberatum ac decretum fuisset mar transire, se obire id potuisse Cieero ait nec omnino id deliberatum etiam tum fuisse, sed in quaestione ac dubitatiore positum. Ρaulo ante Iὶ, ubi editur: ut sumeres ali

quid temporis, quo quia tibi My quod tibi ρ:

quiaὶ perexiguo opus est, explicari mihi tu sinconsilium plane volo, prorsus inepta est causae Sigὰ scatio squia); scribendum videtur: quo tibi quiden perexiguo opus est; explicari cenim mihi eclΙbid. 12 Α, 4: Quamobrem placitum est mih Laltia video C. Marcello et ceteris nostri ordinis. qui hic sunt, ut Brundisium ducerem ceti Dc0rruptis litteris eruitur certa emendatione: Quamobrem placitum est mihi, adhibito C. Marcello cet. ἶ I MM emeitur: factum est, ut Domitius implicaret si

et neque . . . . neque . . . .

γ Ep. 14, 3, ubi in M sic scribitur: de Domitio varia audimus, modo esse in Tiburti aut Lepidi quo endi Lepidus accessisse ad urbem, quod item falsun video esse; ait enim Lepidus ceti, Ciceronem duos rumores salsos sic inter se comparare, ut alterum haud lepide, alterum lepidius fictum dicat, post Bosium plures viderant. Et ipsum hunc in adverbiis lusum et scribenda errores Lepidi . . Lepidus ortos esse ex eo, quod in Tiburti Lepidi eius, qui mox veriora de Domitio cognoscendi auctor nominatur, hominis Attico satis noti Domitiam

esse a quibusdam narrari Cicero scripsisset. alii velut Graevius et nostra ietate Stuerenburgius intellexerant Scripturamque veram aut versu proximam effecerant: modo esse in

Tiburti et Lepidi , haud lepide, modo, cum lepidius.

882쪽

Ciceronis epistolae.

Ibid. 16, 2: Et si, qua spe proficiscar, Video, Coniungoque me cum homine magis ad vastan- clam Italiam quam ad vincendum parato. Domum quem exspecto. Sub extremis his latere potest: Dominum quidem exspecto. Subeundum sibi Caesaris dominatum Cicero praevidet. Ibid. IX, b, 3: ego vero haec officia mercanda vita puto. Mercari officia neque quid sit, intelligo est, si id significat, quod unum significare posse videtur officia tamquam mercem aliquam eomparare, alienissimum estati hoc loco. In M scribitur officiam ei candida, ex quo offci videtur aut pensanda aut potius rependenda. g I in-foliciter Curtii nomen illatum est; nam neque Curtii nescio Cuius praecipuae in curia partes erant, et manifestum est utrumque verbum referri ad pronomen haec cum pondere initio positum. Quid lateat in codicis M scriptura curtum, difficile est dictu, quod nihil omnino requiritur nisi hoc: Haec qui in mea villa non feram, in curia potero serre p)'

accessisse ad urbem, quod item cet. Baltero hillepidas coniecturas annotare supervacaneum visum est. Profecto non lepide vir, dum vixit, mihi peramicus iudicavit.') Ep. 7 A, 1, ubi editur, quemadmodum in eod. M ab altera mann scriptum est: Ne dum hominum humilium, ut nos sumus, sed etiam amplissimorum virorum consilia ex e Ventu . . . a plerisque probari solent, ferri omnino non potest ne dum pro non modo et contra usum et contra originem adverbii positum, quod X, 16, si non minus prave et contra codicem Med. scriptum Manutius et Lambinus correxerunt; sed si attenderis hic antiqua manu non modo prima verba sic scribi: Cicero meum meum hominum, sed omitti etiam solent, facile apparebit totum epistolae initium corruptum esse nec unius vocis correctione restitui posse. Forma loci huiusmodi fuisse videtur: BalbugDuiligeo by Corale

883쪽

Lib. α Cap. III.

Ibid. I 0, 2: Sicut ἐν τοις ἐρωτικο te alienam immundae, insulsae, indecorae, sic me illius fugae negligentiaeque deformitas avertit ab amore cet Certis indiciis mendum hic coarguitur. Nam neque ipsae

seminae recte alienare amatores dicuntur, quos non alliclunet nec tenent, et desideratur aequalitas comparationis, qu0niam in altero membro non Pompeius ipse Ciceronem a se alienare dicitur, sed eius acla Ciceronem ab amore deterrere

Iam in V non alienant scribitur, sed sic: alienantur immunde insulis unde decore sit sic. Hinc prodit: Sic ut . . . alienamur, etsi eum p) quid immunde. insulse, indecore fit, sic me illius cet. Infra g 6 e codicum vestigiis: Quod quaeris a me, fugamno fidam an moram defendam utiliorem putem non imp babiliter efficitur: sugam ne infidam an moram offensam utiliorem putem. Et fuga et mora aliquid molesti adiunctum habet, mora ex ossensione Pompeii. Os sensum Ciceronem aliquoties dixisse, quod offendat et odio sit, Ierica

ostendunt.

Ibid. 11, 3: Ρridio autem apud me Crassipes fuerat, qui se pridie Non. Martias Brundisio prosectum atque ibi Pompeium reliquisse die e-bat, quod etiam, qui VIII. Idus illinc pro fe etierant, nuntiabant; illa vero omnes, in quibus etiam Crassipes, qui prudentia potius attendere, stir mones minacis, inimicos optimatium. municipiorum hostis, meras pro Scriptiones. meros Sullas cet. Non puto desperari debuisse de huius loci restitutione. Nam et satis leniter et ad sententiam perapte haec efficiuntur: illa vero omnes nuntiabant .

in quibus etiam Crassipes, qui e pro prudentia

et Oppius s. d. M. Ciceroni imp. et Et si, M. Cicero. videmus non modo hominum .... a pleri Sque Probari, tamen cet. De singulis nihil affirmari potesti Duiligeo by Corale

884쪽

Ciceronis epistolae.

qui prudentius p) potuit attendere, sermones minacis cet. Pronomen illa initio positum universe significat et praenuntiat, quae deinde singulatim enumerantur, sermones minacis cet. Crassipedi maiorem fidem Cicero habet quam ceteris. Potuit iam Κ serus si antea alii. Ibid. 13, 4. In hoc loco, ubi comparantur Caesaris et Pompeii opes et copiae hominumque erga utrumque assectus, plura, quae primo aspectu insanabilia videntur, tamen satis certo corrigi possunt. Primum, ubi editur : et habebit non ut ille, vectigal, sed civium bona, apparet nimis infinito dici vectigal; in II est non alie vectigal. Scripserat Cicero: et habebit Caesar non Italiae vectigal sed civium bona. Sequitur: addo imbecillitatem honorum virorum, qui quidem, quod illum Pompeium 3 sibi merito iratum putant, oderunt, ut tu scribis, ludum CC vellem scribis quisnam hic significasset. Pro ludum temerario prorSu8, cum nihil ex tota sententia intelligeretur, conatu substitutum est dudum quod debebat esse iam pridem). Quid subsit intelligitur ex VIII, 16, 2; loquitur enim Cicero de iudicibus trecentis sexaginta lege Pompeia lectis, quos quamquam Pompeii partibus studere par esset, tamen Atticus aversae ab eo voluntatis signa dedisse scripserat. Itaque haec fuit orationis et sententiae larma: ut tu scribis iud. id est iudie es) fffLX bis iam hie significasse. Verbi, quod est vellem, primae litterae ex nota numeri LX ortae videntur, scribis ex superioribus errore repetitum. Iu die es et ludos compendio iud. - lud. scripta etiam alibi permutata memini. Subiiciuntur haec: Sed et iste, quia plus ostenderat, quam fecit, et vulgo illum qui amarunt, non amant; municipia vero et rusti ei Romani illum metuunt, hunc adhuc diligunt. In pronomine iste mendum esse, si non tota oratio ostenderet. vel ex eo appareret, quod in tota hac compara-

885쪽

Lib. II. cap. ULtione constanter Pompeius ille, Caesar hic appellatur. iste pronomen ad neutrum actommodari potest. Una littera mutata totam sententiam restituet: Sed et isti iudices, quos tu commemorasti quia plus ostenderat. quam feeit, et vulgo illum qui amarunt, non amant. In Pompeio non amando conspirabant et iudices illi et vulgo omnino ceteri qui illum antea amaveranti Ibid. 1 b, I: Cum dedissem ad te litteras, ut scires Caesarem Capuae VII. Kal. fore. ullatae mihi Capua sunt et hoe mihi et in Albano apud Curionem v. K. fore eeL Ex ipsa verborum copulatione et - mihi et apparet sententia, Ciceronem a Caesare colloquendi potestatem petivisse. illum inceroni duplicis loci, ubi convenire se posset, optionem dedisse: allatae

mihi Capua sunt, et hie cespiam mihi et in Albano apud Curionem V. K. hoc est: a. d. V. Kal.

fore.

Ibid. g 4: Mandata Caesaris ad consules et ad Pompeium, quae rogas, nulla habeo. et descripta attulit illa e via misi ad te, e quibus mandata puto intelligi posse. Si Cicero mandata Caesaris non habebat, quid habebat misitque ad Atticum unde ipsa mandata intelligi possent 3 Responsa scilicet Pompeii, quae aliquis Ciceroni attulerat; eius nomen latet in litteris illa e via. Scripserat Cicero: - nulla habeo; set reseripta attulit Matius; ea misi ad te

cet. Viae mentio prorsus aliena est. Matii nomen, etsi prope ad litteras accedit, certum non esse, non est, cur dicam

Ibid. 16, 3: Dolabella tuo nihil se ito mihi esse iucundius. Hanc adeo habsbo gratiam illi: neque enim aliter sacere poterit cet. Neque, quae haec gratia significetur, intelligo neque, quid adeo sibi Velit, neque, quo pertineat in causa reddenda suturum po-

886쪽

Ciceronis epistolae.

terit. Iocatur Caesar se Dolabellae, quod tam iucundus sibi sit, nullam gratiam habere, quoniam Dolabellam sua natura cogat iucundum Caesari esse, neque aliter sacere possit. Scriptum igitur a Caesars suerat: nee ideo habebo gratiam illi; neque enim aliter facere poterat.

sentis solus tuli scelus, eiusdem cum Pompeio et cum reliquis principibus non feram p Praeter valde manifesto corruptum offendunt graviter in comparando pronomina non recte inter se relata; nam eiusdem Caesaris prorsus flagitat relativum ad eundem Caesarem relatum, cum praesertim nulla alia eius in relativa gententia significatio sit. Prima adverbii valde littera orta est ex praecedenti pronomine, suitque haec sententiae larma: An, euius adhuc in absentis solus tuli scelus, eiusdem 3 Adhuc in Pompeium principesque absentes Caesar iram et scelus exercuerat. Ipsam Ciceronis manum in adhuc restitutam non amrmo, et tamen, ut credam, inclin0. ibid. g 6: Iam quibus utatur vel sociis vel ministris, si ii Η tantum siὶ provincias, si ii My si rem publicam regent, quorum nemo duo menses potuit patrimonium suum gubernare pScribendum: Iam quibus utetur vel sociis vel ministris p Ii provincias, ii rem publicam regent, qu0rum nemo . . . gubernare 3 Mendi ex geminalis litteris origo perspicua est. Utetur iam Uesen bergius et E serus. Ibid. 10. 1: Misi ad te epistolam Antonii. Eicum ego saepissime scripsissem nihil me contra

Caesaris rationes cogitare . . . ., me autem, quia

eum lictoribus invitus cursarem, abesse velle

) Εp. 4, 2 annotaveram, quoniam exspoliare aliquem ex provincia nihil sit, scribendum esse: persequi et alia provincia exspoliare conatur; postea didici idem Eraestio et Schuelgio placuisse, si Orellio credas, semiae . Duiligeo by Corale

887쪽

Lib. IL Cap. m.

nee id ipsum certum etiam nunc habere, vide. quam ad haec παροινικως. Manifesto pravum rels ae p i s s i m e; nam neque ullo modo credi potest vestigiove ullo significatur, frequenter hoc tempore inter Ciceronem et

Antonium missas esse epistolas, praesertim de una re. et

apertissime ad unas litteras Ciceronis inhumaniter respondissa Antonius insimulatur. Cicero posuerat: Et cum eg0 aequissime scripsissem ceti ita, ut epistola animum ΑΙ-tonii offendere non posset); es. Verr. III, 147: lex aequissimo scripta. Ibid. I 2, 5: Quare vi aut clam agendum est. et si vi forte ne eum pestate; clam autem istis 3 Ex litterarum vestigiis facile eruitur verum: et si vis D tunae si in potestate. Potestate Baltero in mentem

venerat.

Ibid. 14 1: Mihi quidem etiam lippitudo haeci

propter quam non ipse ad te scribo, sine ulla lacrima est, sed lacrima se setin saepius odiosa est propter vigilias. Primum ridicule Cicero Attico narrat, non, se lippitudine laborare, sed lippitudinem esse sine lacrima; dein prava sunt sed et saepius. Scribendum: Mihi quidsm etiam lippitudo haec . . . Sine ulla lacrima et per se odiosa est et et propter vigilias. g 3 supplendae litterae videntur: ut iam celandus magis de nostro consilio quam ad id adhibendas videretur. Ursinus quam adhibendus.JΙbid. I 6, 2: Consilium nostrum spero Vacuum periculo fore; nam et dissimulabimus et, ut opinor, acerrime asservabimus. Neque usitate dicitur consilium asservare neque significationem habere potest a dissimulando diversam neque aptum est ad ut

) In Antonii epistola mendose scribitur: quam verum e Si in es est: quia verum est. Quid lateat, nescio; nam tu uni consilium quieseendi verum est nimis a litteris discedit Duiligeo by Corale

888쪽

Ciceronis epistolae.

o Pinor. Cicero scripserat: nam et dissimulabimus et, ut opinor, et non acerrime asservabimur. Custodiam non valde diligentem lare sperat, fretus HortensiimVore, quem significat ep. 17, I et l8, 1. Non excidit post -nor opinor). fAsservabimur iam Orellius.JIbid. I7, 1: Ρr. Idus Hortensius ad me venit Scripta epistola. Vellem cetera eius; quam inmo incredibilem ἐκτενειαν l Qua quidem cogito uti. Nihil est hoc separatim positum: scripta epistola, praVaque sunt, quae sequuntur: Vellem cetera eius; nam si quid significarent, hoc significarent, epistolam Hortensii non respondisse ceteris eius laetis; atqui laudatur epistola. Scribendum est: Pr. Idus Hortensius ad me venit scripta epistola belle ut cetera eius. Quam in me incredibilem ἐκτενειαν l Belle et vel loquam nullo fers discrimine in codicibus scribantur, notum est. Ne quis in nominativo ut cetera post ablativos haereat, efficient inspecta, quae ad Cic. de Finn. II, II annotavi. Addit Siesbyeus Orat. 163, N. D. II, 2. Ibid. 18. I: nam illa Hortensiana omnia suere infantia ita fiet; homo nequissimus a

Salvio liberto depravatus est. In perturbatis litteris infantia ita siet subest inania fidei inania iam Orellius); pars erroris geminationi litterarum debetur. Benigna Hortensii voluntas simulata suerat. Ibi d. XI, 7, b: Sed totum ut hoc Balbus sustineat et Oppius et eorum crebris litteris illius

voluntas erga me confirmetur. Perversum est sed

totum, totaque constructio perturbata. Scribi oportet: In eo est totum, ut hoc Balbus sustineat et Oppius cet. γ

'ὶ In eadem epistola g 1 suspicor quaedam excidisse et lianc fuisse veram loci sormam: - arbitratus es. Fae iam igitur, ut scribis istis placere, celsi rationem

889쪽

Lib. IL Cap. III.

Ibid. 13 4: itaque tum et a tuo villico sumpsimus et aliunde mutuati sumus, cum Quintus quereretur per litteras sibi nos nihil dedisse. qui neque ab illo rogati sumus nequa ipsi eam

pecuniam aspeximus. Si reliqua recta essent, saltem querebatur dicendum erat; nam causalis signifieatio prorsus aliena est; verum non agi de praeteriti temporis querela tum prolata, cum Cicero pecuniam mutuam Sumereticum alia ostendunt verbi causa dedisse, pro quo dioe dum erat dare tum perspicue illa rogati sumus et aspeximus, pro quibus rogati essemus et aspexissemus ponenda fuerant. Omnia recta erunt restituto queritur pro quereretur. Quintus stater nune queritur 30 tum nihil accepisse; eam querelam Marcus refelliti Ibid. II, 4: suspicor enim eo heredes dubiam nostram causam putare et eo rem in integro esse. Vale. Scribendum: et eo rem in integro esse

velle . Vale. Iam Cratander ma li e addebat, Corradus velle pro vale scribi volebat Ibid. 22 l: Nam quod te vereri scribis, ne illi obsint, eique rei mederi, ne rogari quidem se passus est de illo. Incommodo illi, quod Attieus significabat, non ipse medebatur scribis te mederi). sed Ciceronem admonebat, ut mederi conaretur. Scribendum igitur: eique rei cme vis vel iubes mederi, ne rogari quidem cet. Proxime g 2 ubi editur: gravitatem huius caeli, quae mihi laborem assert in dolore, laboris mentio aliena est, apta languoris.

eorum non probo; significas enim placere iisdem istis, lictoribus me uti cet. Error ex bis posito placere ortus est. In superiore epistola 6ὶ g 2 et 3 praeter Oppii nomen illud etiam certum est, in primis litteris verbi reeipio

890쪽

Ciceronis epistolae.

Ibid. 24, 4: Ita aut nihil puto eum habere quod putat ad me celerius perserendum, aut eo

mct magis esse despectum, ut ad me referre non curet. Prorsus alienum est magis poterat dici eo usque -); scribendum videtur: aut adeo mo malis esse despectum.

Ibi d. XII, 32 2: Ciceroni velim hoc proponas. ita tamen, si tibi non iniquum videbitur, ut sumptus huius peregrinationis, quibus, si Romae

osset domumque conduceret, quod facere cogitabat, facile contentus futurus erat, accommodet ad mercedes Argileti et Aventini, et

cum ei proposueris, ipse velim reliqua moderere cet. Quo tandem modo Cicero filius, si Romae maneret domumque conduceret, poterat contentus esse sumptibus peregrinationis, qui tum nulli futuri erant p Manifestissimum est Ciceronem sumptus peregrinationis filii accommodari velle ad regulam aliquam et mensuram, qua contentus suturus esset, si Romae maneret nec peregrinaretur. Itaque hic ut alibi interdum transpositio lacta est aliquot verborum primum errore omissorum, deinde alieno lueo insertorum. Cicero enim scripserat: ut sumptus huius peregrinationis accommodet ad mercedes Argileti et Aventini, quibus, si Romae esset domumque conduceret, quod facere cogitabat, sacile contentus suturus erat, et cum ei prop0sueris cet. Ibid. 40. 4: Nam quod ad mo de Lentulo scribis, non est in eo. Postrema haec verba non videntur

intelligi poss0. Aptissimum et ad sententiam et ad litterarum vestigia est: non extimesco.

Ibid. 43, 1: scies ante utrumque. Quod scies recte illam rem fore levamento bene facis cum id esse, mihi crede, por inde, ut existimare tu non potes. Ineptissime coniungi quod scies ..., bene saeis apparet, sive verbi scies significationem sive tem