장음표시 사용
21쪽
duobus modis prpnssis, Ter fio modo Λ reum a J, Λ gis in fine sim principio quia silus,&bonum γυvrati Hugo,idem sol at,quod Uus perulum, in quo i tota materia sequent: s operis praelida ur,st sic sumtiir hic Argumentum,quia in his breu: a verbis prie libatur materia in quadam generalitate torias Episto ad Rom. secundum hoc ergo dicitur Argumenta quasi Argutum, dest, callidum inuetitum: N im argu tia idem ea quos astutia de calliditas. Secundum notergo exponeda est litera Argumenti, ' Ronisi ii sint in partivus Italiae. Hi praeuenti sunt a falsis prophestis; quia eis primo Pseudopropheis praedicauerant. Et sud nomine Donum nostri Iesu Christi in legem Nprophetas erant inducti. Hos,supple,adinvicem contenc rates de rixantes,vocat Apostolus ad veram de euagelicam fidem,S per costquens ad concordiam de pasceni scribens eas hanc epistolam a Corintho. Dubita/ret torte aliquis,quia uidetur hic esse discordia in toxtu hurasinodi Argumenti, cum in aliquibus libris cotineatur * laripsit nanc Nistolam a Corintho, in alis
quibus vero,P ab Athenis. Dicendum m Maristet hae Bquaestionem mouet in glosis,al nans discordiam inater Avinonem et Origene. d. Αymone dicere, Aposto
lum scripsisse bac epistola ab Athenis, Origenes verba Corintho: quam discordiam sic magister cocordat, dicens, m Apostolus putem huius scripsit Athenissed Corinthi perfecit iplam,&eam Romanis destinauit. Ergo quantum ad intentionem Epistolae
missa est ab Athenis, stis quantum ad coplementiam missi est a Corintho
te sunt ea quae ultimo expetuntur, ad quae alia ordia nantur.&ciinda hoc ergo δι Apostolus Paulus ilia ea de bona,quae optat Roman: s in principio huius epi. stolae,d ceus,Gratia vobis S pax a Deo patre nostro, optat&circa finem dicens,Gratia diu nri Iesi christi sit cum omnibusvodis,amen. d si dicalutationem praemittendam es no pro eipaliter,ut bonum aliquod optetur ei dicatur,ideo apropter hoc prina rei, cui epistola disinatur;quia hoc in qualibit parte epistolae fieri
lalutatio in epistola praemittitur,ut captetur beniuolemtis cui epiuola de natur, oua captata,ille placi dius verba Luscipiat. Sed si sic dicimus, non differret Glatatio ab exordio,nani in exordio debet captari
beniuolentia, vel laudari persona,vel aliquid aliud tale debet agi,quod proposito negotio ebpetat.Sed,
eum epistola contineat Militationem exoratum, narrationem di cetera talia,oportet cuilibet horum est
quid proprium asia re,ad quod institutum sit. Sciem ergo, φ in epistolis ita videtur se habere cillitatio,
sicut Titulus in libris Possunt. nax una ct eadem replures utilitates abignati,oportet tamen dare unum
aliquid ad quod sit principaliter inrituta. Possumus
enim ex salutatione beniuolentiam eaptare, vel per sonam commendare,vel aliqua huiusmodi tacere, libramen videtur ad hoc principaliter instituta saluta tio,sed exordium. Oportebat enim Epistolam habere titulum re intitulatam esse:& quia per modum salutationis videbatur hoc competentius fieri, ut Nisona mittens se haberet quasi silutans, persona milia qua
si salutata inde iactum est, et silutatio in epistola Tistuli locum acciperet: sicut enim aliquando intitula
tui libet ab eo qui mit illu, ut libet Porphyrii, quia ab eo sit editus: aliquando ab eo propter quem est fax mcxν Hi an ex , ut Tinurus, qui editus a Platone, a Timaeo
I in P V Irrimi, Vo' eius discipulo nomen accepit: sic & epistolam που catus Apostolus, seo tetalicii intitulatam esse. Intitulatur enim nomine
mittentis, & nomine illius cui fit missio:& quia haec , nomina in salutatione exprimuntur, bene dicta est,* 'salutatio titulo conrespondet. Secundum hoc ita odeclarare possumus qualiter accipiendae sunt partes, in quas diuisi est epistola ad Romanos. Nam sicut in aliis libri,quatuor per ordinem se habent,sic illa quatuor possumus ad quatuor partes huius epistolae adaptare In libris bene ordinatis, primo ponitur Titi ius,isundo ponitur pro iunii tertio executio vel Tractatus, quarto & vltimo ponitur Epilogus. Sic, cuin hac epistola ut dictum est ontineantur quatuor, videlicet, salutatio, Gratiarum actio, Romanorum inquietatio vel litigiorum sedatio.& Epistolae consimatio si bene consi remus quae aicuntur limoi quatuor, liis quatuor coresbodet. Na Glutatio se habet
stum Dei i quod anstre promiserat o Prophetas suos in scri. pluris sanctis de filio suo.
OMNES Epistols Pauli,quatiam expositionem in
tendimus, secundum communem diuiciendi modum, diuidere possumus in tres parto,secundu tres linguas quibus scripsit. Scripsit enim Latinis, Gr is, ct I hrsis. Prima pars continet unam epistolam, videlioeet,ad Romanos. Secunda pars continet duodecim epistolai: duovicini enim tant epistois distinatae Gre
epistolam continet. Sunt enim in numero quatuorde D loco Tituli,gratiarum amo ut apparebite nabet lo in epistole una Latinis, duodecim Graecis,&vna co Promit,Romanorum increpatio vel litigiorum
Hebr s. Pr erit stis aliis epistolis, diuidamus episto si titios oti, orri mimi R sit ut executio nesiam ad Romanos,qua possumus diuidere in quatuor partes quia primo ponitur Salutatio: secundo labiungitur Gratiarum amo: tertio subinsertur Roman rem increpatio:& quarto concluditur Epistolς consaniatio. Secunda ibi: Primum quidem gratias ago,
Tertia ibi: Reuelatur enim ira Dei. Quarta ibi, in fine epistias: Ei autem qui potis confirmare.
Primo ergo,ut videamus qualiter Epistola sit competenter diuira,videndum est, Quare fuit necesse in Epistolis salutationem praemittere. quomodoyar res aliae sunt acceptae. A d quod aliquis sorte rei pon ret,ideo consuetum esse 1 in epistolis salutatio pr mittatur,ut destinans epistblam optet aliquam salute vel aliquod bonum ei cui epistola est directa . Sed se eundum hoc non videretur et, magis deberet poni sa/lutatio in principio quam in fine, inaniis forte massedatio se habet loco Tractatus NM ut executio nugotii, consi immatio vero epistolae se tenet loco Epi/iogi .Partes autem, ubi incipi ut,sunt supra assigilatae. Prima ergo pari huius epistolae est salutatio, quae se habet loco Tituli. Secundum hoc e go possumus partem primam i plieiter diuidere, primo ut est tauta' tu, udo ut tenet locum tituli: prout autem est ialutatio,ut comuniter ponitur, pars pruna diuiditur in tres partes,quia primo ponitur persona salutans, secundo ponuntur personae salutatae, di tertio poni tur salutationis forma. secuda ibu Omnibus qui sunt Romae. Tertia ibi: Gratia nobis&pax. verum,quia e salutatio de in fine epistolae fiet, i cuilibet reddatur quod situm est,& ut huis de principium sint distincta omnino,videtur congruum diuidere hane Glutationem, prout supplet intitulationis vicem. Propter quod sciendum, plicet aliae epistolis communiter in
22쪽
stulentata duobus,videlicet,a persona mittente, a persona cui fit misero; c autem intitulatur a quas tu onnam Ap Istolus graece idem sonat quod missus latin vortet ergo hanc epistolam muli intitulari&a persona Pauli,quae mitit:& a negotio propter quod mittitur:& a Dei filio a quo mittit undi a popuIlo Romano quorum se vocat voridum,&ad que
haec epistola mittitur.Haec ita talutatio, qtue tenet
locu Tituli, est quadrilariam aluisa . Nam primo des scribitur persona Pauli quae mittit. secundo negotia propter quod mattitur,tertio Dei nitus , quo mittiatur,quarto S ultimo clascribuntur ipsi Romani ad quos est hare epistola destinata. Secunda ibi quod ante promtiriat. Tertia ita: in fastis est ex umine. Quarta vero ibi,omnibus qui sunt Roniae. Primo ergo deseribitur persona Pauli,quae, secura dum quod Magister innuit, quadrupliciter commendatur.Primo a nominis nobilitate,cum dieitur, Pa lus est enim Paulus nomen nobile οι Iaud ibile. Secundo commendatur aeonditionis dignitate itum sit, iungitur, Seruus Iesu christi: nam,eum ille Deo regnare sit,valde est digna 3e laudabilis hic coditio tanti domini esse struum. ttio commendatur eius persona ab auctoritate cum adnectitur oeatus apostolumiti esse eius missum, Nesse legatum eius . ratio S ultimo commendatur ab ossicii sublimitate,oc hoe eum stibinfertair, segregatus in euangelium Dei: Ses gregatus enim erat in Dei euangelium Gentibus praedicandus,in quo ossicii sublimitas denotatur. Notandum autem aliquando contingit aliqua nomina esse inuenta in una ungua, quibus utuntur aliae linorumnec oportet illa nomina eam etymologiam ii
bere in una lingua quam habent in aliae secunda hoc ergo ulus .ut ait Magister,est nomen origine S in uentione helataicum, nihilominiis Saliae linguae vintur hoc nomine:quod nomen in alia di alia lingua liam & aliam etymologiam habet. Nam Paulus hesbraice secundum Hierony in libro hebraicorum nominum, idem senat quod Mirabilis vel electus. GLece autem idem sonat quod Quietur. Latine idem quod Modicus.Sonat enim Paulus quas Paululum,quod remissiue est dictum . Notandum etiam, o de nomine Pauli sunt diuerse sentitiae apud Sanctos. Nam Beda,Augustinus,& Aymo videntur velle sibi
nomen mutasse tariante ebuersionem ut aiunt vocabatur Saulus, post conuersonem vero mutauit nomen,& vocatus est Paulus :& hoc notat Magistet inglosis,pli ecclesia iam in consiletudinem duoxit, ut quos cathedra Petri tablimat,nominam mutet. Hieronynius vero videtur innuere ς nomen nissit immutarum,sed additum: nam secudum eum uso ad tempora conuersonis vocatus est Saulus,post conuersionem veris,quia conuertit Sergium Paulum vi rum prudentem,ut habetur Ast. 1 3. ideo ab eo quem
superauit & ad fidem tonuertit, sumpsit sibi nome,&vocatus est Paulus.Sicut ergo Africanus sic vocatus est,quia Africam deuicit sodem modo Paulus sic νω eatus est, quia Sergium Paulum ad fidem conuertit. Origenes vero tertiam videtur tenere sententiam, cens noe nomen nee ruisse immutatum,nec additum seriviait,temper filii binonimus,lta s ante conuerssione vocabatur Saulus&Paulus, post eouersionEeriam viroQ nomine vocatus est, iuxta illud Λct. 13. Saulus autem qui ct Paulus. Tame ad intelligentiam intentionis Origenis est aduertendo,* licet ante tonuersonem di pta,nominetur viro nomine, chfierenter tamen, quia ante conuersonem magis erat in umhoc nomen Saulus,& magis nominabatur illo nomine: post eonuersionem vero magia fuit in vi hoc nomen Paulus, & mreis fuit hoc nomine nominatus. Notandum etiam φ licet tam Bedasi Augustinus re Armo videntur hoc tenete sintentiam, per nomen Λ luisset mutatum, tamen alia& alia ratione videntur hoc dicere.Nam secundum triplicem etymologiam Pauli,quia iterpretatur Electus,Modicus,& Quietus, videntur proce re trium doctorum sanctorum sententiaeauda enim videtur inniti ex eo quod Paulus interpretatur elestus,ut ante conuersionem vocatus
sit Saulus a Saule persecutore: pcst conuersonem vero vocatus sit Paulusso φ fuerit Dei sanctus S elesctus.Augustiirus autem videtur inniti eo si Paulus interpretatur Modicus S humilis. Vnde ait * Apost lus ex Saulo factus est Paulus,quia ex superbo fastua est modicus &humilis. Αymo videtur innati, prout Paulus interpretatur quietus, ct Saulus inquietudo dicens φ ex diaulo qui interpretatur inquietudo vel
tentatio. postolus dicit se esse Paulum,idest,quietii, ut qui prius aliis tentationes mserebat, postea tent tiones fit passi motandum etiam * ait, Seruus Iesiuehtisti. Nam Iesus idem est quod Saluator . Christus idem est quod Vnctus oleo spiritus sinstitia est, plωβ nitudine gratiae eiusdecundu hoc ergo duo haec no mina, lenis Christus, possunt testiri aciduas naturas existentes in is ut Iisus,idest, Saluator reseratur ad Deum,in eo * Deus,a quo principaliter nostra depedet alus.Christus autem, i Antius referatur ad ipsum in eo st Homo. Dicit ergo Paulus se struum Ioue sti,di complexus est simiu ista duo nomina vi Magister innuit ut ostendat non aliud suppositum esse Iesam,& aliud Christum sed idem est Iesiis N Christus Deus & Homo,& in eode supposito Verbi est utram natur diuitia scilicet di humana. Notandum etiam ς Iesus dicitur hebraice, sotergr ce, Latine Salu toti sic etiam Messias dicitur hebraic christias glace, Latine vero dicitur unctus . Notandum etiam * hoe uod scquitur in littera,Vocatus Apostolus, ut Maxier innuit, dupliciter potest intelligi,primo ut intelli gatur, vocatus fuisse Apostolus liabeo ecundo ut instelligatur ab hominibus. Fuit enim Iuulua vocatus Apostolus a Deo,quia ipse, ut ait glose, nonise vesniens,tanqua sibimet honorem sit meret, deo vos catus est Apostolus, idestiad Apostolatum, quod cor cordat cum eo quod dicitur ad Hebrsos s. Nee quisequam sumat sibi nonorem,sed qui vocatur a Deo taqua Aaron. Apostolus ergo non a se sumpsit sibi ho/noremi sed a Deo vocatus est ad munus apostoli eunti Secunao modo dicitur vocatus Apostolus ab homi/nibus,non ς homines contulerint sibi Apostolatum, sed quia per quandam excellentiam et peri quandam antonomasam homines vocabant di vocant ipsim Apostolum.Vndecu dicitur Apostolus, intelligitur de paulo,scut cum dicitur Viri intellii tur Roma. Notandum etiam placundum glosam,hoc quod discitur segregatus in euangelium dei,dupliciter potest intelligi, primo ut intelligatur segregatus abutero
D magosere doctrina scribam ct tu rissorum.Nam
segregatus abutero mattis star, idest, a synagoga &distina scribatu S pharissorum,m Euangelium Dei
priscandum re an nunciandum. Segregatur enim
quis ab uno opere ut iaciat aliud, S ab una doctrinari intendat alteram: sic regatus est Apostolus ab
utero Synagogs, ut vacaret corrime euangelicae, iuxta illud ad Galatas. i. um autem placuit xi qui mestgregauit ex utero matris mes' vocavit me pgr tiam uiam,vi reuelaret filium tuum in me ut euangelietatem illum in gentibus continuo no acquieui eat
ni & sanguini. Secundo potest intelligi sis regatus. idest,a grege Ap olorum separλtus non mente sici corpore.Vnde spintussanctus a tinct. t. Segregate mihi Barnabam ct Saulum in opu3, d quod aissumpsi eos. prima expositio est Ambrosii Secuda Aymonii. Deinde cum ascit, Quod ante px istrat per pro phetas.) Postquam ascripta eii persona quae mittis ιurim parte ista, ut dicebatur,ost ibitur opus pro
23쪽
pter quod mittituriquod opus secundum Magistrum Aquadrupliciter commendatur. Primo i temporisti inii rate.Secundo a prona taetatis fidelitate. rcio a remum veritate. rario a naateriae Δγitate am, ut ait Magister, nemo rem vilem magnis prFursorisbus prenunciat: sic eria possumtu dicere,* nemo rem vilem am antea per magna tempora promittit. Pro batur ergo Euangelium esse quid altum . Primo extemporis antiquitate, ura per nugna tempora ante
ess proni isum. Secumo ex promittentis fidelitate, qu a deus ipse illud promisit. Tertio ex testiu veritate quia per prophetas in scriniris silictis euangelium est ri omissum. Quarto describitur nobilitas euanges hi ex nivolae dignitate. quia istud evangelium non
est de re vili,neo, vili materia: sta est de re digni se finia,idis,de Dei filio. Hse autem quatuor, a sitibus
. uangelium nobilitatem ibantur, littera per ordi nem Motantur Nam temporis antiquitas notatur,
cum dicitur Ante quasi dicat,*diu ante per longa tempora pii iuratum est Euangelium. Secundo nostatur promittentis fidelitas, eum dicit. Quod pro/ misit0Nam Deus ipse est qui hoc promisit, qui me titi non potest.Temo ad commendationem eua tu destituitur testium veritas, eum subiungitur . Perprophetas suos in scripturis sanctis . Quis dicat, ν angelium ad quod praedicandum sum segregatus, non solum et quid excellem & notabile ex temporis antiquitate,quia ante est figuratum,& ex promitte tis ii litate,quia Deus ipsum promisit: sed etiam est quid excellens & notatule ex tantorum testium veristate,quia per prophetas in scriptum an ipsum euangelium est repromissum. Quarto describiturno bilitas euangelii ex materiae dignitate,cum labinisatur. De filio suo. quasi dicit, F hoe euangelium est excellens Narduum i uia est de re nobili suma, ut de filio suo idest,de Dei nito. Notandum etiam, ut MMgaster innuit,tanta est excellentia euangelii, quod ne Cobliti ioni daretur, voluit ipsium Deus promittere per H nc suos in scripturis sanctis,qus mentiri non ponimi.Notandum etiam φ ex omnibus diffs valde commendatur Apostolus, nam si ipse est struus Iesuehristi,&est vocatu ad Apostolat uni,& est segrega tus ad tantum opus faciendum,ut est prςdicare euangelium, quod euangelium est de re tam ognitam quia de Dei filio magna erat dignitas ct auctoritas ipsius Pauli.Donoe eum dicit. Qui factus est ei ex se
reme. Postquam descripta est pris a Pauli qus mittitur,& descriptum est Euangelium. pro quo miti tur hie describitur persona ipsius Ietu christi, a quo mittitur,qus, ut Magister ait,quadrupliciter commedatur; tamen propter facilio teni litem intellectum dicamus φ comendatur a tribus . Primo ab originis dignitate.secundo a deitatis virtute ertio ab excellenti liberalitate Irimum videlicet ori nis nobili tas notatur,cum statur, Qui factus est ei exstini ne MDavid secundum carnem. Secundum videlice deitatis vimiositas habetur, cum dieitia Qui pti . natur est filius dei in uirtute et cetera. Tertium vero, videlicet excelles liberalitas notatur cum subinfertur, Per quem accepimus gratiam & apostolatum. Commendat ergo primo in Christo generis nobilitatem, cum dicit i factus est ei ex semine David secunducarnem.Secundum carnem enim christus factus est ei, idest,Deo patriiquia factus est ad honorem eius,quia factus est ad nomen eius clarificandum atem tactusiuit ex semine David, quia B. virgo Maria filii ex stirpe David,de qua opere spiritusianti caro domitio
Posset hic aliquis pr: mo dubitare, quare epistola ad Rom.sit prius posita. Dicendum in praeter rario nem illam tauam in prologo, videlicet * epistolae sunt ordinat s lacundum maiorem di minorem peris
stionem repertam in illis ad quot epistoli mittebaratur,tangit Magister etiam has tres alias rationestiquamam una videtur esse Origenis, secunda Aymonis, tertia Hieronymi.Origenes vero videtur hane assii asre Ione,* inter e eras epi epistola ad Rom.est difficilior, am primatum O lituit, ut in principio poneretur: propter quod aduertendum ,* licet epistola ad Hebrsos quali laeundia sermonis resplenaeat, ut
videatur quadam eloquentia epistolas alias superasre, epistola tamen ad Rom. est aliis dissicilior. Secumdam rationem tangit Aymon,dicem epistolam hane in principio esse positam propter Romanorum disgnitateminit vis Romani interpretantur sublimes vel tonantes, quia illo tempore quo Apostolus eis hanc N: stolam misit,cunctis dominabantur gentis bus: ideol sublimiores erant. Epistola ergo ad eos mi ratione sublimitatis eorum, erat cateris praeponenda.Tertiam autem videtur tangere ratiouem Hieronymus,dicens,* ideo prima haec epistola ponitur, quia primum gr in erroris destruit, videlicet Sua pertiam, omnium malorum radicem . Ergo tum ex parte epistolς,quia difficilionium ex parte Romanorum,quia sublimiores: tum etiam ex parte superbis, quae potissimim in hac epistola reprehenditur, quae is omnis peccati inmum, debuit iisc epistola esse caput S principium omnium aliarum.
Ulterius dubitat hic Magister, Cur hie Apostolus
se seruum vocet,cum dicat diis Ioam i t. Iani non dis eam vos striam, sed amicos in apostolus ad Roma. Non enim accepistis spiritum si ituris item in timore, is accepissis spiritum adoptionis filiorum. Dicendum *-obie, o soluit ut a Magistro per distinactionem,uictia duplex est senatius timoris S p ns,& est seruitus amoris filialis.Paulus veto vocat se strouum non struitute timoris serruitis,sed amoris filialis. vlterius autem dubitat magister, Utrum Christus
dei filius possit dici factusa icendum * dei filius non incepit esse simpliciter, sed incipit esse homo. Ipse
enim secundum quod Deus fecit tempus: sed secun dum quod homo est fatus in tempore : Et quia des filius est patri e temus,& non incepit elle simplicister,incepit tamen e ita homo, verba illa quae dicunt, incipere ei se simpliciterinsit a Dei filio remouenda: Vnae falsim e s dei filius sit factui,iuxta illud Aug.
lapta Ioan irae a.& habetur hoc in glou. Christus mi verbum nee fieri cum omnibus posset, per quem facta sunt omni aureo ante omni δ tactus in, ut per eum omnia fierent.Simpliciter ergo dei filius non est D .Ea tamen quae non dicunt incipere esse simpl: ei ter sed incipere esse,non est inconueniens attribue
re Dei filio:& quia esse factum secundum carnem, Neisse factum hominem non est esse tactum simpliciter, dicimus Dei filium esse fastum hominem et esse fa/ctum ea semine David secundum carnem & caetera huiusia odi. Ulterius dubitat Mariste Quomodo pessit concedi m dei filivi fit taris Ieci indum earnem: nam quod
non currit non bene currit: &quod non est iacium, non videtur secundum carnem factunu Dicendum, hane etiam quaestionem magister Bluit, dicens, P e fictum dicimus de carne,illa tactio non semper resertur ad creatorem,sed si 'n referri pol ad creaturam:
aut diei deus tactus no per factione, qus sit in ip/so, qus est in creatura otienscuno ergo aliqua propolitio dicit Desi lactu, si ex sensu propositionis nabetur, pilla fictio sit in creatoresu proposito illa negauda sed si habetur φ illa factio sit in creatu ri pol illa pro positio admitti, iuxta illud psal. 8
Metie relagau facius est nobis.Deus.nibi fieri nobis te
fugau,nb p factione vel p mutatione quae sit in ipso, sto per eam quς est in nobis. Sic di dei filius dicitur latius honio non per ficti ovem vel mutationem qussit in
24쪽
sit in diuina naturam qi in est in humana substantia: Λmutatio enim per illam factionem importata uosi est accipienda seculiisum naturam diuinam, sed secudum carnem assumptam. V Iterius autem dubitat magister.Utrum secundutalem factionem posset dita minor patre, vel etiam minor stipso.Dicendum o Magister hanc quaestione
soluit per Audin primo de Trinit et, naus luctus
est minor seipso, quia sic accepit formam serui, ut non amitteret forniam De Ad huius autem sol tionis euidentiam,sciendu,s non sic factus fuit Deus homosicut dicimus s aqua ficta est aer. Nam cum a qua sit aer non remanet aqua, nam si remaneret aqua
tunc eorpus illud simul esset aqua & aeri& per consequens eis et simul calidum S stigida, densiani di ratu:& illud corpus, ut esset aqua, esset densius se ipso,aut esset aer. Si e Sin proposito minus sic lactus Ahomo,st remansit Deus,& simul ivit deus di homo: O Bmul sint in unum diues di pauper,diues ratione diui nitatis,& pauper ratione humanitatis:simul fuit nisgnus di parvus,magnus ratione deitatis,& paruus ra tione humanitatis Secundum hoc ergo, ut erat ho mo, erat minor se ipso prout erat Deus . Sed si dic tut noc est impossvile,ν aqua manens aqua fiat aer,
ct Msratur ν adducatur exemplum in resus possibis libus, re non in impossibilibus, dici potest, ν licui ideest uniuersale & particularc,ouia eadem natura, quae consideratur sine conditionibus materiae est uniuer illa,quae considerata cum conditionibus est particulari ropter quod sequitur si eadem natura aliter Saliter considerata sit prius S posterius se ipsa: prius, ut est uniuersali Cposterius,ut est particulatis. Sic Sin proposito,quia eadem persona est Deus& homo, sequitur seadem persona sit maior & minor se ip maior ut est deus,minor ut cit homo: sed si filius exis in niuit 2 ipsum dest ninorem fecit seipsum se ista Vformam serui accipiens,sequitur * si ut nomo est minor se ipso,a sit etiam minor patre, quod declarare
Ulterius dubitat magister,mare magis dicatur ex semine David fastus, o natus. Dicendum, Magistrum ad hane qusionem uere ondere,quia aliud est fi ri, aliud est uasti unde & alio loco Apostolus inquit,
Clarissum non natum, sed factum ex muliere. liud ergo si sicauit in hoc dicto. Nam Miation humano semine coa ulata est caro donum in utero viminis,
sed virtute .irit usi uicti effecta,ideo dicit Apostolus
lactum ii natu, quia aliud e ex admixto lemne dicoagulato saliguine generari.& aliud est non per chornixtionem,sed per virtutem spiritustincti fieri . Pos sunt enim homines generare filios, sed non ere. Apostolus ergo ut ostenderet non isto modo esse se neratum ex virili semine, magis dicit fictum ex muliere,qnatum,quamuis utrum v concedi possit. DV iterius autem dubitat Magitur σ cu iacta sit mPromissio Habras sicuti di David, quare dicat Apo stolus christum fictu potius ex semine David, quam
ex semine Habrasaea centa p,ut Magister ait, volens apostolus commendare gratiam aluit christum d scire fastu ex semine David,qui criminosiuerat,quam ex semine Habiaς aut iustus mit. Ulterius autem dubitat magister, tu dicatur elimstus conceptus de spiritii sanio, di non natus ex virili
inhquomodo dicatur hie ab Apostolo christum
esse factum ex semine David.Dicendum Φ, ut magi ster innuit, ristus noti linteonceptus ex virili semine tamen quia caro virginis desteoet ex se edauid& iacta est ex vili semine,dicitur christus factus esse ex semine Daui,non immediate ν factus sit christus ex virili semine, sed mediate, quia virtute spirituita re formatus est ex came virgulis, quae ex vi -υ
Vlterius autem dubitat Magister, utrum Dei filius possit dici ereatur addicendu a, illud, quod simplici ter loquendo est creatura,est simpliciter factum: Dei autem filius ut probat Magister non est simpliciter
creatur adi prodat per Augustinum super Ioan .ir statu. l . quia non est simpliciter fictus,cum per ipsit ficta sint omnia . Unde non debet eoncedi simplici ter oechristus sit creatura,polset tamen forte conceo di sicundum quosdam eum additione, Christus est creatura in eo φ homo.
t VI praedestinatus est filius Dei in virtute, secundum 1 spiritu sanctificationis, ex
stri, per quem accepimus gratiam id apo stolatum ad obediendum fidei in omni.bus gentibus pro nomine eius, in quibus estis & vos vocati IE S V christi i omni bus qui sunt Romae dilectis Dei, vocatis sanctis, gratia vobis et pax a Deo patre, x domino nostro IE S V christo.
Anteilvetriamus ad expositionem litterae, circa Iethonem istam sunt aliqua dubitanda. Primo enim quaerendum est quid sit Praedestinatio. Secudo quae redum est,an Christus sit prsdemnatiis in eo * homo. Tettio an sit pridestinatus in eo. Deus. Quarto, an
ipsa natura humana in verbo in te accepta pinu dici pNdestinata .Qtiinto,an Christus i eo p homo sit Persona. Septimo re ultimo, an Christus intepetit esse. Ad primum cum quaeritur,Quid sit predestinatio, Respondet Magister in glosa, fundans solutionem sitam ex dictis Aug.in lib.de Prςdest. Sanctorii. lib.
ra ap. io licent,*praedestinatio est praeparatio gratiario ab sterno Deus homini christo, & cuctis quos praesciuit conformes fieri imaginis filii sui, bona Dne meritis pneparauit. Ad huius solutionis intelle
ctum,inendum p prudestinare idem est quod prius Sabsterno destinare,hoc est,mittere,idem est enim destinare quod mittere: dicimus enim talem tali saum nuntium destinasse, dest,misiisea ebetanis en: in imaginari,* sicut agitta destitiatur &mittitur a sigillante iii signum tanqua in finem S in terminum, sic res et specialiter rationales ereat urs destinantur,idest, mittuntur & diriguntur a Deo in situm finem re in tuum terminu:&sicut mo creaturs ronales actualiter diri
guntur di destinatur in stisi finem, sic Meus ab sterno in se ipso prcuidem totu istum ordine, in se ipso prς
ordinauit S prsdirexit omnes siluandos in uiu fine, quia elegit nos in ipso ante mundi constitutionem: modo ergo ab ipso Deo diligimur A destinamur interminum nobis copetentem, sed ab aeterno secundum diuinuni propositum re ordinationem praedomnabamur &prsnutiebamur in finem. Si ergo sciauerimus quid est ista destinatio, ει quid est ista missio, qua nunc actualiter in sitiem tendimus, stire poteri mus quid est illa praedestinatio di illa praemimo perquam ab sterno iecundum diuinum propositum in finem strigebamurieonstat autem p gratia inipellit nos & fuit nos i fine tedere,sicut impulsio arcus ficit sagittam in signum ire.Nam sicut sigitta per se ipsam non potest in finem tendere nisi impellatur ab arcu, sic nec anima potest ire in debitum finem nisi periniatur a gratia. stinare ergo nos,& actualiter nos ditigere ui finem,est constrie nobis actualiter gratiam. BDly a Uti
25쪽
Praedestinare autem nos,est seeunda diuin si proposi Atum nos sternaliter in fineni dirigere, hoc est, Deum secundum suum sanctum propontum nobis ab Gerotari ima i filii sui bona sine mentis pneparauit. Secun- dubitabatur,ari Christus poesit dici prς destinatus secundum * homo. Dicendum s Christu fuit simul deus SHomo; Npiuerit deus Zenomo no habuit a natura, sed ex gratia non ex gratia adoptionis,sed unionis,ut Magister ait in glosa . Quare licui nos simus praedestinati, & pr paratur nobis gratia, ut simus filii adoptiui per gratia adoptaonas,sic chri stus dicitur pr destinatus in eo φ homo, quia secu Limo homo tactus fuit filius naturalis per gratiam unionis:magis ergo claret prς destinatio S pr para tio gratis in Christo homine si ita nobis, quia maius est sine pr edentibus meritis ei se filium naturalem Mper gratiam vitiosus,qesse filios adoptiuos per gra tiam adoptionis.Christus itam, tum sit idem Deus Shomo, oportet * Mureetbum est dei filius naturalis, ita homo ille, qui dicit eandem personam cum vero ho,oportet m tu Dei filius naturalis. Christus ergo ut est Mibu & ri est deus est dei filius naturalis,& naturaliter,quiast *hmoi habet hoc ex iratura: sed christus ut est ho est Dei filius naturalis, sed hoc nb habet naturaliter & ex natura, sed ex gratia.Nam in tantu homo ille est filius naturalis in quantum est Deus, &inquatum est eadem persona eum illo, quod est filius naturalis secundum P homo,licet sit Deus, hoc non est naturaliter,sed per gratiam unionis,per quam na/tuta humana coniuncta est verbo in unitate persons. Hoc est ergo quod Magister alti * sicut Christus inquantum est Deus naturaliter habet vi sit naturalis Dei filius S sit Deumta inquantum homo per gratia habet ut sit idem dei filius naturalis.PM3aratio ergo Ciuius gratiae per quam unita est humana natura Uets
bo δε p qui iactu est o homo sit deus.& ο sit dei fili
naturalis,dicitur ella prςdestinatio respectu ch meutfibaratio gratis adoptionis, quς iacit nos de
lios adoptiuos,dicitur Piplistinatio respectu,no Tettio quςrebatur, utriun christus dicatur prolis stinatus in eo F de adicendum . prsdestinatio est praeparatio gratiae ut antea dicebatura ridestinatio ergo.quitum ad pissens spectatiduo importat.videlicet.prioritatem di respectum ad gratiam. Ubi ergo non potest esse prioritas, nec habet fieri per gratiam, sub predestinatione non cadit:filius autem dei, lacundum i deus est Germas, re nimii potest esse prius illo. Igitur in eo ν Deus simpliciter loquendo non potestta praedestinatus,visit Dei filius. Unde Aug. super Iomat habetur hoc in plou,ait, Recte quippe Sc tui filius dei non prsdestinatus lacundam id quod est overbum dei,deus apud deum' iubdit ut quid iam
prolestinaretur eum iam esset,qui erat sine initio sine tenninis is unus, inludasit, ut ait, pr destinatu erat vi res noda erat,sie suo ita fieret, quemadmodum ante tempora prsdestinatum erat ut fieret. Secundo,
utSeebatur,prsdestinatio sam: tur respecta grati: nam ad illud proprie dicimur pre nati quod allastauimur gratia non natura:quod latis dat intellige re Aug. cum praedestinationem esse prsparationem gratiae dissim uit. Dei filius ergo in eo ς deus, tu quia secundum quod huiusmodi est Gernus tum etia quia
secundum quod huiusnodi non est dei filius gratia sed natura, recte & simpliciter sub prsdestinationensi caditaei his aut patere pol s licet entitas iacui dum * deus sub prsdestinatione non cadat,quia ςternus δε quia-acceptus nullo modo ea dei filius grastia,sed natura: tamen in eo caruod homo prςdestina. tus dici debet gum quia non tuit seri per homo, tum
quia licet homo ille sit deus,' sit dei filius naturalis,
tamen secundum φ homo non habet quod sit deus,nem ς sit dei filius naturalis natura, sed gratia, non
gratia adoptionis,sed vitionis:non enim est naturaleii eo per naturam ν homo sit deus,& φ homo sit dei
filius naturalis, sed per gratiam unionis, qua natura humana est comuncia verbo in unitate persons, pera spiritussancti. Aduertendum tamen φ licet dirocte di simpliciter christus,in eo P deusnon possit Sciprς destinatus ut esset dei filius, quia hoe iu sterno
ruit,tii quatu ad notitia & mani testatione e edi not*in eo ' Deus,no ut etat dei filius,sed ut innot coret.quia licet sima per merit, non Lamen sp innotuit. Quarto quaerebatur , an ipsa natura numana in
velino possit dici prςdestinata. Dicenda φ tam Aug.
Amo asserunt numanam naturam in verbo pini
natam esse ut esset dei filius,idest, ut ei set unita dei filio. Nam quia illa natura abis prccedentibus meritis prsordinata est ab sterno,ut per gratia vitionis coniungeretur in unitate Personae, eam sic esse
pridem natam, idest, sic esse prsui sim negare no post LmusInde Rugin inducitur hoc i glosa,ait. Predestinata est ipla natura humana tanta di tam excella tisumma At qubat rolereIur altius no haberet. Et Ανmo ait,* humanitas verbi prsdemnata est& prso dinata sine sitis meritis, ut esset dei filius,idest, ut tu sta esset illi in unitate persons. Quinto quςiebatur,virum Christus in eo ς homo
sit dei filius, ct sit deus,& arguit magister ν sic. Nam, quod est prςdemnatum postil est opere adimpletum, potest dici illud esse: ut si pridestinatum est me lati
rum beatum, cum erit hoc opere adimpletum,dici
poterit φ sum beati sed christus secundum p homo pit natus est * sit deus,& quod sit dei filius, eum illa prςdestinatio S illa pr ordinano sit iam opere adimpleta, testat φ christus secundum * homo Scipossit dei filius & Q sit deus. Dicendum * Mapister inlittera distinguit de hac conditione, lacundu τ ea dicitur, nos secundum ν homo est deus: ly secudum φ, vel potest denotare conditionem naturs humane:& tunc est latin* Christus sic Mna ν homo,
idest secundum quois habet naturam humanam est deus', & est dei filius: Nam secundum humanam nasturam non habet ς sit deus, & ς sit dei sitim, lad οsit homo,& ς sit hominis filius: nam sicut accipiendo ex Patre diuinam naturam, est ab Gemo deus & dei filius,' accipiendo in tempore humanam naturam ex Matre lactat est homo & hominis filius. Quare si ly secundum quod homo,dicat cond. tioncm hum nae naturae, negatur: sed si dicat unitatem persons,recipitur. Nam sicut in eo quod verba est deus di dei fi lius,ita cum eadem persona sit hominis re verbi, secadu quod homo,idest secundum illam personam quς est homo quς non est alia a persona verbi, est deus dei filius. od autem arguebitur, quia secuta quod homo est prsdestinatus ut sit dei sitius. Dici debet,
quod ly secundum quod homo, potest reserti ad prς
Laenatum,vel ad esse: Si reseratur ad predestinat uni est indubitanter vera,quia chrim directe ito est praedestinatus in eo quod deus, sed in eo quod laomo. Habere ergo ex praedestinatione N ex diuina pi sordinatione quia sit dei filius non competit christo directe in eo quod dia,sed in eo quod homo, quia in eo ς deus non est dei filius ex prςdestinatione,sed ex origine naturali. Sed si se du quod homo no determinet pridestinationem secun sum et se,ut sit sensus,prpi estinatum esseret Christus secudum quod homo sit deus, tunc distinguendum est,ut antea dicebatur, quia si lν
secundum,aecat conditionem naturs,tasum est, quia secundum humanam naturam non ea deus: si unit tem Personae,vera est,quia secundum illam persona, que est homo habet christus p sit Deus Funi sit una re eadem
26쪽
eadem persona quς est deus& homo,ut est pet liabista manifestum.
Sextoquςrebatur,anchristus secundum quod timmo sit Persoria. Dicendum quod non iniiciamus in creaturis aliquid quod per omnem modum reprcas luet iliam sanctili iniam unionem. Inter ceterata
men illud est valde sinule quod sicut amnia totalis dicato unus est homodia deus& homo vii ut est inristas. Debemus ergo imisanari quod earo si non esset coci uncta arums,per se existerct di faceret quandam
suam h postasini, tua quoddam supposuu: eon uncta autem amnis noli tacit per se suppositum, iid fit una pessona homin s subsulens in duabus iubitantiis, vi&Γicet in animati carne. Si e si humauitas christi non fui assumpta a verbo, fecisset per aequaudasiam hypostasimac quandam perlatianuas lampta autem a verbo non fecit per se sersonam, sed iuuentata sint in perso a verbi in christus ex tunc si cundum unam & eandem personam,videlicet. secundum perssoriam verbi sternam aectus est subii tere in duabus
naturis,uidelicet,in natura humana de natura diuina, vetiis deusti verus homo:& qu. a humanitas verta non fecit persona sed&bstemata eum persona L,vi magister uini ut inglosa, semiruto christus sicundum quod homo sit persona,el potius negam
dum quam concedendum. Septimo de vitinio quςrebatur,virum christus, in homo ille inceperit eue. Dicendum quod secundum
magistrum in giosa,in huiusmodi Iocutionibus sine adiectione declarationis iiihil respondere potest. Unde si queratur, utrum ille homo inceperit ese, d cia bet, quod homo it e est deus; re in eo quod homo incep:t esse,& in eo quod deus ea stemus, de esse nun
rilis visis ad expositionem litterς. ac Munus. Cotinuatur ergo sie Pars ista ad prςcedentem,* postquae mendauit christum a genetis nob litate, quia te eundum earn em est ex semine Daui 'in parte tua comendata uina deitatis potentia dc virtute, dicens, quod ipse christus est qui predestinatus est dei fili in virtute, ius inani stilat ut lemmdum spirituni sanct ficationis, di man. ti statur etiam ex resurrection mortuorum donum nostri Iesichristi. Notalidum autem
quod, ut pater Per habita, christum piscisti natum esse filium dei tridus modis potest intciligi , primo ut intelliga: ut de eo in eo quod homo, di tunc vii is su Christus secim in quod homo unita praecedenotibus meritis per gratiam unionis prsdestinatus est, ut sit deus,&ut sit Dei filuis naturalis.Secundo modo
est exponi de christo etiam secundum quod est ceus,non quantum ad ei se simplicita r, sed quantum ad manifestationem:& tune erit sinistis,christus Gundum quod deus prςdestinatus est,ide', est ab sterno
prs uisus, ut sit, iacit ut manifestetur dei filius. nativa elis esse.Tertio modo potest exponi de ipsa natura humana in verbo, ut sit tenuina humana natura pis sinata est per gratia un: onis,ut sit dei filius, ut st, ut in unitate perious, dei es: o sit coruuncta. Di iure autem iste tertius modiis a duobus prioribus, quini. ,quantu ad prς sens spectat, mani&statur praedestinatum esse sic dei
filium . Primo, quia spiritus sui stas Liam incarna tionem operatus est&aecit, iuxta illud Mar. l. 3
in ea natum est de spiritu sititio est.Secundo hoc manissitatur per spiritum qui stipet eum desteussit Ecmansit iuxta illud Ioan. t. in quem videns spiri tum descendentem de manetem super eum, hic est quibari rataenio mani festatur per spiritum lanctum, quem di se pulis suis dedit. Notandum etiam quod noc utim, videlicet, quod Catiuni sit prostiuatus A dei fili ut manifestatus est ex resurrectione momiota, primo quia ipse resurrexit personaliteri sceudo quia
alios fecit relati sere corporaliter lina multa corpora sanctoriim resurrexerunt cum eo et introierunt in sanctam ciuitatem : tertio quia secit nos resurgere
spiritualiter, dimici ἐdo nobis peccata nostra. Hoc
viso.exponatur &continuetur ne littera: christus si
cunaum quod homo predestinatus est ut sit dei lilius non adoptiuus,sed quod sit filius in virtute, idest, in
eadem virtute Ee eadem potentia cum patre et civisit filius naturalis,siciri videtur exponere Au in erapositione huius ep: stolae incli tae, Ze habetur in gloia . Vel Christus iecundum quod ut praessistinat est,ut sit,idest,ut innotestat Smani sestetur esse dei istius in vitetule,idest, in eadem virtute di potentia cum
mite .Vel Michristus prςdestinatus est,idest,humana natura pnrdestinata di praeordinata est , ut sit dei DB i ius,idest,ut sit dei filio vincta in virtute ictu, tu eadevirtute d vinitatis eum patre secundum spiritum sanctificationis, de christum eue pudedi natum potest manifestati,vel potest videri fecundum glosam,secundum spiritum sanct ficationis, idest, secundum spino tum lana:ficantem Nam 'iritus sancti Mans,qui operatus est conceptionem ennilii S spiritus cinctificantrui super ipsum descendit,& sdritus sancti Maiis,que
.scipulis luis dedit,lassicienter manile stat chritium
Mise dei filium,& fuit se sic praedestinatum. Rursum
hoc manifestatur ex resurrectione domini nostri Iesu citisti, resar rectione dico mortuorum, idest, proueresurrexit a mortuis personaliter. Vel noe manis statur ex resurrectione mortuorum,quos ipse resuscit uit corporaliter, qui mortui stitit coni: ni nostri Iesu christi, idest,sint ex parte domini nostri Iesu christi sunt pertinentes at dominum nostrum Iesum chrioia st .vel hoc niam festatur ea resurrect one mori u si rum,quos ipse continueresuscitat spiritualiter eorupeccata remittendo, pii mortui sunt domini nostri:
Iesu christi, dest, pertinerues ad dominu nostrum Iesum christum. Civilium ergo ei se sic dei filium, desieprςdestinatum,manifestatur per spiritum sanu .deanitem,qui suam incarnationem ficit , di super eum do Dendit,&discipulis suis dedit:& man: fellatur illam ex resurrectione mortuoriam in uantum i pie resutvrexit a mortu: s personaliter,&tdicit alios re largere corporaliter,& iacit nos cotinue resurgere spiraliter.
Deinde eum dicit, Per que acceymus gratian Poest apostoliis commendauit ebrieuina generis nobilitate, qu: a ex simine Dauid factus: de a d. vii Matis virtute, quia predestinatus est dei filius. In pote ista commendat iplum ab excellenti liberalitate dicem, , rque chrissimi ransi per summe liberalem acce/pimus frati an quantuni ad peccatorum verilain Sapostolatum quantum ad auctoritatis excellericiam, D cadobedietam fidei in omnibus gentibus dest,ut faciamus omnes gentes obedire fidei,quantum ad pravdicationis esticaesam,& hoc pro nomine riuo idest, ro nomine christi dilatando &nia incando in qui uordea, inter quas geses estis de vos Romam tam Iudsi qualentiles vocati diu nostri Ieru christi idest,
vocati a domino nouro Iesu christo : ponitur enim penetivus pro ablativo more GrGolum, ut ait glo ablati uocarem.vel estis vocati domini nostri Iesu inristi idest ut situ domini nostri Icci christi, tanqpopulus eius Manil pertinentes ad iplum. Notanduautem si Paulus qualitu est de se Ccit omnes gentes
obedire fidei,qui aesticaciter eis praedicavit villaris Pto vel verbo,ct fidei obedirent. Si autem ei aliqui non obedierunt hoc fuit ex eorum nequitia. Notan dum etiam Doricum Apolloliis ident sonet quod quasi dei midus aut dei nunc tu vel dei legatus,prius tacit Apostolus se accepisse gratiam ictu, Peccatoruvcmam,quam apostolatum,idis,autoritatis excello
27쪽
tiam.quia nullus digne habet tantam autoritatis ex. lentiam,& nullus est d gne dei nantum, vel dei legatus, nin prius adeptus sit gratiam idest, peccatorum venia Deinde cum d. cit, minus , qui sunt
Romae. Ut AE atur,describuntur personae ad quas ista 'm a destinatur. Est autem v se huc locutiola spe uacomnuetur autem sie,ego Paulus, qui sum tantin dei mincius, qui sum seruus Iesu christi ilum voeatuet apostolus , tum segregazus in euangel: um dei; esto etiam, qui sum ad tantum assiumptus officium, quia lium a sumptus ad euangelium dei pr icanda, quod euanges uim ante proe er temporis intiquitMtem promtterat Gis saeundum suam fidelitatem perptinetas suos in seripturis salictis, ouantum ad te strum virtute quod euangelium est de filio sito, qui habet tantam excellendam ct digniratem. Ego etiam qui sum a tanto dona. no destinatus, quia aestinatussim a domino Iesu ehristo,in quo est generis nobis tu,quia standum earnem est ex sem. ne David lasquci deitatis virtuosita quia est dei filius prs destinatus: in quo est tanta liberalitas, qui ap tym ac pimus gratiam S apostolatum. Ego videlicet, ciuitinus sinn,omnibus qui tant Romae tam Iudaeis quam Gentilibus dilectis . idest , dilectas a Deo,vocans sanctis,opto lapse int vobis gratia, idest, peccato rum remis in pax, ,dei reconciliatio a deo pa/tre notio, qui potest eam dare:&adonimo non alam christo, quo habent omnia bona procedere. Notandum autem quod Amolut volens trahere Romanos ad amorem dei in me salutatione,ina tangit circa ipsos Romanos,videlicet dei benignitatem, mus lamitatem dc ipsius auctoritate. Dei benignitatet agit cudicit, omnibus qui sunt Romae dilectis dei vocatis sanctis on enim ait omnibus diligentibustium sed dilest a dei, quia non dicendiim est de no
bis, anquini prius dilexerimus eum, sed quia priuslpae dilexit nos,ut dicitur. 1 Gan. .In quo ostendistur benignitas ipsius det, qui prius diligit nos quam nos diligamus ipsis etiam in vocantis sanctu; nam, non quia cincti inmus ideo vocat nos sed quia vocat nos, ideo sinui sum .ut vult Ambro . α habetur inglos Ili quo etiam magis dei benignitas demonsstratur Secundo tangit apostolus dei larintatem eudicit,Gratiavis sat pax. Natan a dei largitas, qui gratia idest, peccatorum rem monem,& Pacem idest, sitam reconciliationem dare nobis amaue ea paratus. Tertio tanget Apostolus dri auctoritatem eum dieit,A deo patre nodro, & domino Iesi chris sto. per eurus autoritatem,ut iupplendum est,omnia ita fiunt orandum etiam, quod ubi alii in suis sal rationibus construerunt dicet go talis tali silute. dicit Apostolus, loco salutis, gratia vobis & pax,ut magister innuit m glosa.Notandum etiam quod masi ster dubitat, quare Apostolus fecerit mentionem M deo patre.& de domino nostro Iesu christo & nishil tetigerit cla *iritu sto. Ad quod responiat asesignas autoritatem Amorus, quos de spiritu cincto mentionem non fecit, quia iplam spiritum sanctum in suis dona comprehendi matut ergo in hae salutatione tota trinitas, videlicet spiritus sanctus, eum dieiturgratia & pax; S deus pater,eum labiungitur, adeo patrem etiam filius, cum Libinfertur, di a domno Macriisto.
Rimum quidem gratias ago Deo meo per Iesum christum pro Omnibus vobis , quia ii
uerso mundo. A Postquam posita est salutatio,qtae se habet loto tituli,in parte ista,ut dicebatur, ponitur congratulascio,vel gratiaris actio, quae se habet loco pi oe s. Ad euius euidelitiam sciendum,quod,ut ait Philos Das tertio Mautoricorum, oportet locum facere inauditore laturae orationi. od maxime intelligen dum est,eum oratio apprehenditur ut contraria . Nasicut inconueniens est velle inducere formam in masteria,nisi materia d: sponatur ad formae sit sceptione, ita inconuemens est velle inducere aliquem sermone in eor de auditoris,nisi auditor ille disponanir ad itilius verbi sitsceptionem:& quia quilibet naturaliter odit increpationes,necesse Lait apostolum,uolentem increpare Romanos prius disponere eos adsit ser/monis lasceptione.Iaeo ait magister in glosa, & lam
.pta est ab Ambrosio hie , quba Apostolus gratias agendo' congratulando Romanis, prius eos lenit, E quibus ita tibi quia postea est eos grauiter increpaturus. Apostolus ergo volens postea increpare Roma nos de litigiis quae habebat ne habeant exosun doctrinam Liam, in hae patre disponit eos ad tam do amiam libenter lascipiendam ostenderis multiplici ratione,qubd sitam doctrinam debeant libenter si scipere, bd doctrinae eius debeant acquiescere.
Circa quod septem facit ecundum quod inem rastionibus probat intentum. Nam primo probati graex eo quia de eorum fide,& de eorum bono agitias decim habet inde gaudium re istitiam. Secundo probat ex eo quod eorum habet memoriam. Tertio quia ipsorum vult habere praesentiam.QOrto ex eo quod vult eos docere doctrinam gratuitam & spiri. tualem. nto quia init eos docere doctritiam livicti feram divitilena.Sextoquia vult eos docere doctrinam utilem, communem S generalem. Septimo divitimo ostendit hoc idem,videlicet,quod eius docti nam libenter si scipiant,clina vult eos docere doctri si nam veram,vinuo i, re inerubescibilem. Haec autEseptem rationes sic se habent, quia primae tres semuntur ex parte Pauli,qui Romanos Mere debebat: sequentes vero quatuot sumuntur ex parte doctrinae
euangelicae,quam Romanis tradere intendebat .cuno ratio incipit ibi, Testis est mihi deus Tertia ibi Obsectas si quomodo. Qiraris ibi, Desidero emui re vos. Quinta ibi olo ein vos ignorare. Serata ibi,Grecis ac Barbatis. Septima ibi Non enim etiabesto euangelium.
In prima parte intendit talem rationem, secutio prunum gratias agit deo per Iesiam ebriuum
pro omnibus vobis de bono vestro di de fide vestra, quae an nunciatur in uniuerso mundo ille diligit vos, di illius doctrinam debetis libentet audire: ego tam huiusmodi sitab&tetera. De hae autem ratione P mi virtutem medii, dicens, Primum quidem gratias
D ago deo meo per Iesum christum, a quo cunia bona
procedunt, pro omnibus vobis, quia fides vestra manunciatur vn uerso murido.Tunc ergo est suille
da ratio, quod cum ego sic gaudeam de fide vestrati de bono vestro, meam Gutinam debetis libent et audire. Notandum autem Obd Apostolus principaliter gratias agit propter fidem Romanorum triplisci ratione. Primbret ostendat a deo cuncta bona procedere. Secundis. ut ostendat se Romanos principali ter diligere. Tertio,vt ostendat commune bonum caeteris praeferendum esse. Secundum ptimum modum exponenda est littera. primum idest, principaliter
Gratias ago deo quia debemus sp incisere a gratias
rum asti e N prine paliter de omnibus bonis debemus gratias agere,quia nihil boni a nobis possumus, sed totum a Mo accipimus. Quantum autem ad se/euniam modum exponenda est liter a Primum dest, principaliter gratias ago deo meo ero vobis Monum,tamum pro cis Nos pr pue diligo,qinbus
28쪽
volo metipite attreari. Secundia in autem tere A ctrinam debetis libenter audire. Notandum autem
H quM apostolus f per in orati biis, quod scamoralistisine intermissioris idest, non prietermittenta aliquam horam eanonicam vel constitutam in manun faceret memoriam Romanorum. Quod dies tui ponit glosa, vel quia in qualibet tali ii ora costiti ta Romanorum memot erat,vel quia per quamlibet talem orationem deum saciebat memorem Ronianorum.Notandum etiam quod memoriati oblisino huiusmodi passiones antine accipiendae sunt de Deogon secutidum mutab litatem mentit, sediscata eruientiam operis,ut dicatur, deiis memor nostra, eu nobis bona dat, oblitus vero,cu dare cient. itat hac malister, utrum Apostolus iurauerit, eum dicit aestas eS mihi deus. Dicendum quod sic dum quoidam Apostolus hie non iurat, quia um di t- γ.xit,pcrdeum ris Testas est mihi deus: sed nia obu a Loineo non potest esse nisi tatuor n& iusiorum et B dum est petΛuntii desernu Domini in montes: t.
Dum modum ea litera exponetida, Primum qu
dem idest, priticipaliter gratiis ago, Deo meo
pro vob: s quaa ex vobis eo uecutum est commune
Donum c a fido vel ira ait nunciatur in uniuerso munia , quia commune bonum cli caeteris praeframidum*rotamo,bonum est,pninum S principaliter gradat ageremotandum et ain, quod lecundum Augati Psal. v. de alibi pluries ' natatur inglosa. Gracias deo agere est sentire omnia a deo data esse, di pro eo laudare cordedoce, bc opere. Notandum etiam quod dicit, gratias ago deo meo, quia licet sit unus deutonam dator, tamen specialiter dicitur
deus iustorum Per g aliam, S Apoaiolor uni per sincialem electionem, di specialiter erat Pauli, quia eum motam sirigulari modo elegerat, & eum in vas elisinonis acceperat. V nde, Ongeno ait,qubd hec vox,
mali autem non habent vii de sibi appropriet, sed i
tantum deus dicitur eorum, iiquantum viii uersaliterram eos q alia per creationein ad esse produxit.
Dubitaret forte aliquis quare add St apostolus Gratias ago dco meo per Ictum christum. Dicendum cpiod is dum Aug. lib. lxxi ualua Lq.6 3. Fu: inest operiat tua potenti patria. Sicut ergo quilibet brbiam potentiam operatur, sic quia pater r hilum
cuncta bona agit, dicitur situs opera a potetia eius.
Vt ergo osten ut Apostolus omnia bona egea porre per ulium, hoc bonum, quod est gratias agere, di xit be per Iesuin christum tacere, qui est dei de homo
lterius forte diib. taret alio s. Quomodo fides Romanorii in animitetabatur in vinuoso mund tacendum quod glosa ma in Romanis notat, secundum quae dignum erat quod a Ronianis in alior deriuare/sic dicentem, Ridiculum est putare hoc, si dicas, Per deum,iuras,testis est mihi deus, non iuras; quid erumper deum, nisi tessis est mihi deiis,aut ζd is testi situluctus, nisi per deum Iuravit ergo hic Apostolus, ut melius sibi eredatur quod dicturus erat, ut habetur
in glosia Vlterius autem posset quis dubitare. Quomodo iis ruramentimi
ramentum sit iaciendum. cendum quod secundum Aug. de set Acinini in monte litatae habetur in glosi . Iuramentum est aliud prolub tum, aliud sita in aliud indultu Prohibitum est dicere itis suam,
siauim dieere verum, indultum est verum cum stit nimio fimiate. at omnia innuit dominus, Matth. s. Sit latino vester, est ea non non. Quod autem abutulantius est, malo citi mergo dixit,sit sermo testet inest. libasit dicere veru:cum addit, Non non, prohibuit dicere filiai cum vero ultimis addidi tur priareus.Nam prinio in Romanis erat, ut glosa Quod autem his abundantius est a malo est, indulta ait,capitis auctoritas, secundo luit in eis multiplex bonitas.Vnde glosa ait, 'erant distiplina miramio boni operis cupidi, studiosi maῖ:s agendi quam lo/ipiendi : dignum ergo erat,quia udo talium in aliorum redundaret profi ni ertio fuit in eis cori fideo facilitas.Vnde glosa ait, δι est Ambrosii,quis nodi audat apostolus nitem Romanorum,tanquam perfe tim,sed laudat ficilitatem credendii quia auditu auris credaderunt. Dignunt ergo erat, si caput faciliteteredi dei at,quod membra adsidem tacilitet declina/reta erade cum dicita
Testis enim mihi est deus, cui seruio in spiritu meo in euangelio filii eius, quod si
ne intermissione memoriam vestri facio semper in orationibus meis.
vetitatem cum iuranxnto fiamete.Non enim erit, ut
Augacit, quod abundantius est malum esseda ni tota Non enim tu facis malum q:v iuras,sed horia a malo alterius, qui tibi non credit,n .situ iures. D eendo enim de eo mi est,est: de eo quod no , non, cooruum esse quod auditor crederet; si autem non credit,ct ulterius quaerit, di iuramentum exposcit,
est qum tu laetas malum ed a malo est. In causa erulo necessaria, ut credibilis reddaris,iurare non ea ma Inde Augia: t, c inducitur hoc in gloti, quod iuramentum in ficientam in ii esurii , in pigri sunt homines credere quod eis est utile et be qu: a pigri reant Romani ad credendum verba apostoli, quae eis utilia erat, ut trapostolus,ristia est hi dia. Viterius autem forte dubitaret ali Qua, dato p iiseeat iurament uni facere in causa necetiaria, utrum liceat iuramentum exposcere. Dicendum quod itine Adducit secum nitationem sumptam ex eo MM D quaestionem sic Aug.deret minat quod multuni into
eorum habet memoriam. Forniatur autem M. Quis cunet, teste deo, sine intermissione, memoriam vostri iacit in orationibus suis, ite amat vos, Si doctri nam eius vos Romam debetis libenter audite: sed ego,testis est mihi deus, cui seritio in spiritu meo in euangelio filii erus, sine intermisi me memoriam vestri facio in orationiblis mea: eteto diligo vos Zcineam doctrinam debetis libenter audire. in hac au tem ratione ponit virtutem meaei,dicem,Testis enim mihi est deus,cui seruio m spiritu nito tuest, in voluntate mea.Vei cul serutorum in carnalibus obseruantiis, ea in ipiritu meo idest, in sp: ritus bus bonis, νt Oe Dein charitate; c hoe in euangelio eius,quod praedico quod annunci Deus ergo, cui sic spiritu
litet seruio, testis est mihi, quod sine intermissione memoriam victri facio se per iii orationibus iners.
Tunc ergo est supplenda ratio, quod eum ego vos fic diligam,sic vos in memoriam habeam, meam da test exigere iuramentum, si nouit it Ium iurare falsum vel non; quia si nescit,3 ideo dieitii ita in hi , ut ei fi des sit, humana tentatio est. Unde Aug non aliarithoe en peccarum,sed allerit hoc non ess e peccatum, a potest A bene I male fieri Ged si scis ipsum hoei cille,st enis illum iurare,cum stias ipsum peier
re, ut ait A aiomcida es. Exposcere ergo iuramentummon ut iacias hominem peierare, sed ut certifices
m de veritate non se ser eae a malo culpae:Et quod dixit deus is amplius a malo est xponendum est; est a malo iii innitatis N p x. - ciit in hoc a malo
infirmitatis auditoris, quia ei veritas non est nota;&veritatem ignorare quoddam malum est.Vnde Aug. non est iuratio bona, idest peetenda non tamen est mala dest, prob. bita, licet sic a malo inficinitatis estum quibus aliquid dicitur mon ςTQ ait Aus. quod ex uere iuramentum sita inrato u pa seia malo immitatis eius,cui iuramemum sit,qui in hac paneB iii
29쪽
dieitur infimitu, idest, non firmus,quia non est in m Aritate firma , ct firmam vetitatem ignorat, ideo
iuramentum expostat ut in matate firmetur. dei
Obsecrans, si quo modo tandem aliqua do prosperum iter habeam in voluntate dei veniendi ad vos.
rabat ire ad Romanos & volebat eorum hasei sentiam. Forinatur autem sit. Quicundi obseerat si ponit tertiam rationem sumptam ex eo p desidi
quomodo tandem aliquando, ut prosperum iter habeat in voluntate dei venienda ad vos ut 6 eram habeat praesentiam eius prae tria, eum dest etia libenter auaere: ego sum nutusmodi, ergo dicetera. De hae autem ratione ponit vi mitem ita legatur autem sie littera Dico quod vos Romani
de tu meam doctrinam libenter audire, quia ego gpro vobis sum obsecras idest, per sacra adiutans si quomodo idin, si aliquom tande Apost longa desideria atquando thyeme vel aestate pr talter habeam in voluntate dei ventedi advos sit iste,
ut vos videam,ut de vobis gaudeant, si de vestra . seam praesentia recreari. Tune emo est lapple da ratio,quod eum sic sit, meam dominam debetis libenter audire. Notandum autem onagnam assecticionem ostendere se Paulu habere ad Rominos, qui obsecrabat,idestret sacra iurabat, re deum sithii euerexecrabat, ut naberet prosperum iter veniendi ad eosailotandum etiam quod ait, voluntate des , quia mala tant deo permittente. bona autem deo volet ει quia Apostolus bonum habebat propositum, pistulabat prosperum inter secundum diuinam volum ratem,non secundum diuinam permissioneni otam dum etiam φ omnra tres ratioties, ut Romani iustis piant benigne increpationes Pauli, At doctrina eius,
Lmptae sunt ex parte ipsius Pauli,nam quilibet duis Cpentius suscipit, di benignius audit me repatio a victorinam amici. autem aliquis sit dilector Sanucus aliorum,quantum ad praesens spectat, ex πω buseolligitur, primo si de bono eorum gratias agat
deo.& hadeat inde gaudium di istitiam, quod ficit Paulus in ratione prima. Secundo si ipsorum habeat memoriam,quod incit in ratione secunda. Tettio si ad illos vult ire,ut per illotu praesentiam recreetur, quod fictu est in hae ratione tertia. Deinde ea dicit.
Desidero. n. videre vos, ut aliquid impertiar vobis gratiae spiritualis ad confit
mandos vos, idest, simul consolati in vo bis, per eam, quae inuicem est, fidem vestra
Ponit quartam rationem sumptam ex parte doctri time euangelicae, in quantum est doctrina gratuita es Uspiritualis. Formatur autem sic, Quicunm desiderat videre vos ut partiatur & det vobis aliquam spiritualem gratiam,idest,aliquam gratuitam di spiritualem Osinam ad confirmandum vos, divi consolemini
inuicem per huiusmodi doctrinam,' per huiusinodi
fidem,silius documenta deberis diligenter audirCego sim huiusnodi,ergo di cetera. De hae autem ratione ponit virtutem medii, dicens. Desiderio enim videre
vos, ut aliquid vobis impartiar gratiae spiritualii idest,ut vos participes faciam euangelies doctrimae, quae est spiritualis gratia, idcst,quae est gratuitum dii inruale donum, ti beneficium: ad confirmandos vos, id est, ut contalari in visu vel ut habet alialitera. idest ut simul eonsolentur in vobis, per fidem
quae est inuicem vestram at v meam Tune enim estui talenta ratio,quod eum ego velint vobis tradere
utinam sic gratia itam, sic spiritualem, sic conlata.
toriam, mihi debetheredere, &me debetis libenter audiremotandum autem quM Apostolus, ut innuit glosa,desiderabat videre Romanos,quia ea quae stris Duntur poliant peruerse aecipi, ideo de rabat eos videre δε praesens esse eum eis, ut exponeret eis do/ctrinam euangelicam, quae est gratuita S spiritualis in illo sensu di in illa interpretatione, in qua stribrabat. Notandum autem quM ait ad eontit mandum Petrus primis vox,quia Romani iam fidem accederant a Petro,qui predicauit Rost n nolebat apostolus mutare,ita volebat eos per mae. sin talem gratiam,idest, per spiritualem doctrinam in illa fide confirmare,ut in ore duorum testium scilicet Petri prius praedicantis,& Pa li postea assim anstis staret omne verbum,&quod eis praedicatum erat firmius haberetura ἰotandum etiam ν ait ad eonfraniandum v cri,idcit,simul consolari in vobis, vel si cundum aliam literam ut eon solemur vobiscum, quia, ut sola dicit, Confirmatio Romanorum ira etat grata apostolo,qu Romanos confirmari, erat a olum consolati in eis. Notandum etiam quod laudit, Per eam fidem, quae est inuicem vestram at* amo ostendat non esse aliam fidem apostolorum praedicitium, Napostolorum eredetium . iuxta illud Epiri Cap. Unus dominus, una fides, unum baptisma. inuadeeu dicit.
Nolo autem vos ignorare fratres, quia
saepe proposui venire ad vos, sc prohibi tus sum vh adhuc, ut aliquem seu etiam habeam in vobis, sicut 5c in caeteris getibus .
Adducit quintam rationem ex eo qu doctritis Pauli non solum erat gratuita A spiritualis, sed etiaerat tria infera di villis.Formatur autem sic, utcuno vult fruthim in vobis Romanis sicut in caeteris gentibus& vult vos docere masti seram ct utilena domina, illum debetis libenter audire: sed ego Paulus licet sim
prohibitus vis adhuc propota tame venire ad vos, ut talia vos Meremergo meam doctrinam debetis libenter audite. De hae a m ratione ponit viri uix medii,dicetis, Nol n. via ignorare Datres,* saepe propoliti vem te ad vosin prohibitus Gyso adhuc. ad dissens tempus aiceterm iam ira prohibitus, propolin tamen venire ut aliouem fiuctum habeam in vobis,sicut incae turis gentibus, , vivos per adestum meum & per doctrinam meam liustificaretis Deut caeterae gentes.Vel aliter, ut per aduentum meu
habeam in vobis fiuctum idekprsmium re merito, sicut inrieterispentibus. Tunc se est supplenda in 'oo,s cum ego vos docere velim disturam tam ut tem tam sturiosam tam meritoriam, me debetis iis benter audire. Notandunt aut m aduentus Paulli ad duo profectilet, quia latim tructificare Roni nosΔ ex hoc. ipse Paulus meruisset δε habuisset inde Durim: ideo desiderabat ire ad eos,ut habereth ctum in eis, idest,ut Romani seu i scalent per aduotis eius . Vel ad litera ut haberet Eucta in eis .i. ut linse Patavi habet et fiuctum re metitum eundo ad emct praedicando ei timui de cum dicit.
Graecis εἰ Barbaris, sapientibus ic insi. pientibus debitor sum ita quod in me promptum est Sc vobis, qui Romae estis,
Adducit sextant ratione lamptam ex eo m doctris
nanuli erat generalis,communis,& omni us dedi t Formatur autem ratio sequicunm vult vos Ro/manos docere 'tina communem &generalem de Utam graecis, Barbaris, lapientibus, inspientibus,& . uniuerialiter omni te be quicumi promptus est v bis Romanis talia euagesietare, eius doctrina doctis libenter
30쪽
Hinnire audiret ego sum huiusmodi ergo & ratera.
Deliae autem ratione ponit vi rtutem molit, dicens,
quod Grari is ae Barbam ii est habentibus locinearentibus lege sapientibus & infitientibus debitorsum dest docilina inea,qine est doanna euangeliea, est.ooctrina generalis Et est distia omnibus, Sego propter illam doctrinam omnibus sum debitor: α ita sum debitor omn: bus propter doctrinam e Mgelicam quod in me promptum est) idest, ego pari
tus sum vobis,q.ii estis Ronis eirangelizare deit, paratus omnes vos Romanos docere illam doctriti an euangelicam,quae est eommunis Se generalis & omnia
hus debita. Tune ergo est supplenda ratio m cum mea doctrina sit sic cornmunis ic geruralis, tu omnis biis delata, eam deberis libenter audire. Notan sum autem quia,ut in glosi diciturint sumptu est ab A brosio, promptior est quis ad rem sibi traditam, si illi
multos videat consentire reo emo ipsa et, doctrina Pauli erat sic communis, sic contentati ea multis, le/niebantur & d. sponebantur Romani,vi doctrinae illieuius assentirerit. Notandum etiam i lacundum Ambrosiam, Apostolus se dicit missum ad omnes gentes, di debitorem omnium gentium, in respectu autem Romanorum dicit se esse promptum : ia Romani erant caput mundi,ideo eorum conueruo erat tua in optanda.
. Duditaret forte aliquis. Quid est esse Barbarum:&virum aliquo sit fimpliciter Barbarus. Dicendum νBarbarus idem est quod extraneus: conuenit autem aliquem esse extraneum hoc ,3t aliquem esse extranea simpliciter. icunt enim no intelligitur ab aliquo est dat barusti extraneus ei, a quo non intelligitur,
iuxta illud corinth . Si ego nesciuero virtutem vo eis ero ei cui iocuor barbarus, 3 qis' loquitur mihi barbarus. Qualibet ergo potest esse barbarus huic, quia non intelligitur ab illo. Sed ille est barbarus . hnipliciter, qui non intelligitur a se ipses huiusmodi autem limi homines ratione non ut res. Per G eos ergo intelligit apostolus homines vigentes subtilitate sapientiae, at acumine rationis, quia Gmei sis pientiam quaerunt.Per Barbaros autem intelligit homines non utentes ratione, nec viventes secundum
naturale legem.Ideo ait Armo,' habetur in glosi,m Grecos praedosuit, quia ab eis omnos philesophia humana exorarum sumpsit. Barbatos veris eos dicit, quia quasi releges sunt,tdest, secundum legem rationis non vivunt:qddictum concordat eu eo Ohabetur a Philosopho in principio Politicora, qui ait Graecos debere Barbaris ditari, quia idi est esse na/tura barbarum S seruum. Natura mini seruus est, qui a ratione desicit, talis enim natura est seruus quia expedit et ' ab alio adiuuetur, quia nescit se ii uim dirigere. ergo simpliciter Barbarai solle, qui as i pio est extraneus , re qui se ipsum no intelligit, α qui usum rabonis no habet,cum talis sit naturaliter seruus; idem est esse natura barbarum ti seruum. Graeci ergo idest sipientes debent barbaris dominas ri.Λduertendum eino ν sic exponenda est litera apostoli, Debitor sum Graecis ac Barbaris, lapientibus Minsipientibn ita oe sapientibus S insipientibiis sit politio eius quia dixerat, ut sitietisus, sit debitor Graecis,ldest, sapientibus α Barbaris,idin, insipientis bus . Vel aliter, ut glosa tangit quia inter ipsos at eos erant aliqui magis sapieto,ai: qui minus :α uitet ipsos barbaros aliqui magis iapientes, aliqui minus,
propter quod ait Apostolus, et, debitor est Graecia ac Barbaris, di debitor est sapientibus re insipientis
bus, ct debitor est uniuersaliter omnibus Graecis tam eis qui nugis sapiunt quam eis qui minus: S debitor est uniuersaliter omnibus Barbaris tam eis qui videntur aliquid sapere inter eos, quam eis qui sunt
Λ Non enim enabesco euangeliu . virtus enim Dei est, insalutem omni credenti Iudaeo primum Sc Graeco.
A cit septinum mitiniam rationem,sumptam
ex eo re doctrina Pauli erat virtuosa, vera,& ineris
tabilis Circa quod duo ficit, quia primo ponithurusinodi rationem, secundo quedam quae propo siserat declarat ibi, Iuliatia erit dei. Intendit ergo talem rationem, Quicuno vult vos docere doctrinam inerubescibileniti virtuosim, illum debetis libenter audire Ged doctrina mea, quae est doctrina euangelica est inerubescitis&virtuosa,ergo debetis eam libe ter re.De hae autem ratione ponit virtutem mo elisi a.drtuosicia est quae B da vinus Dei Aa quςdi virtus diuinitus nobis proposita in salutemγdest, ordinara in salutem omni
credenti Iudaeo primum&Graeco Tunc ergo stimplenda ratio, τ cum talis sit doctrina mea,eam delint ii libenter audire. Ninandum autem n sicut primae tres rones sumptae simi ex parte Pauli, quibus Romanos docere volabat, quia ostend t Paulus itiplici Otione sic esse se Romanorum dilectorini, ut Romani eius distinam libenter susciperem: sic iis quatuor rationes sessentes sumptae tunt ex parte doctrinae euangelieaea roponinar enim haec doctrina esse talis. ν eam Romam debent benigne lascipere. Nam pri mo proponitiir hcc do na esse gratuita & spiritualis, quoa iactum lint iii ratione quaita. Secundo tr sttera dc utilis,quod factu fuit in quinta. ttio pro ponitur esse communis Ageneralis,quod lactum istin laxta. arto haec Ganna proponitur esse viis tuosi ει inerubescibilis,quod fictum filii in ratione septima A quia ad talia quilibet debet avide inclin ri tam ex parte Pauli docentis, quam in pane doctrinae traditae disponuntur Romam, ut huiusnodi mctrinam libenter lascipiant. Nota ima autem oe do/ctrina euangeliea non ea res erubescibila quia non contulet falsa ast dei virtus, quia dei virtutem annis elat,di ad fidem inuitatast in salutem omni credenti: quia iustificat,& i secunda morte liberata e oninia
ex glosi haberi possunt.Notandum etia m h quod ait udeo primum de Graeco, duplicito potest exposui,ut glosa tangit, primo in m luperium Iudaeoruntiri dicatur magis indigere medico qui magis infimia tur. Iudaei ergo magis indiῆebant euangelio,quia magis infirmabantu nam notitum in se seducti erant. sed etiam alios seducebant. secundo modo h p test exponi, ut non solum exponatur m iudeorum vituperiurmquqd euangelium sit in salutem iudaeo primi mi, deli maxime tanquam magis indigenu retanimam infirmo: sed etiam exponatur in iudeoru lauso dem, in euangelium debet esse in salute primunt idest principaliter Iudeo,deinde Graco idest gentili: quia christus ad Iudeos est principaliter destinat i ta illud Matth. Non sun inisses nisi ad oves quae Cim te petierant domus istaei. Christiis enim filii missi uia omnes tamen dicit semissum ad Iudaeos principalister, quia perleges A prophetas instructi, prompti rei debebant esse ad euangelium sisti Dedinti quam
uia nerint ex sita malitia tardiores. vltimo cum dicit.
Iustitia enim dei in eo reuelatur ex R.
de in fidem, sicut scriptum est, Iustiis a
Quaedam,quae lapposierat claratidixerat enim quod euangelium est virtus dei.& pestin salutemon credenti. continuetur ergo sicλenedictum est