장음표시 사용
31쪽
pararet, consiliis eius implicari, serre crimina in Silanum, cuius sane decora et procax soror. Iunia Calvina, haud multo ante Vitellii nurus fuerat. hinc initium accusationis: fratrumque non incestum. 5sed incustoditum amorem ad infamiam traxit. et praebebat Caesar aures, accipiendis adversus generum suspitionibus caritate siliae promptior. at Silanus insidiarum nescius ac sorte eo anno praetor. repente per edictum Vitellii ordine senatorio movetur, quamquam lecto pridem senatu lustroque condito. simul ad sinitatoni Claudius 10 diremit. adactusque Silanus eiurare magistratum, et reliquus praeturae dies in Eprium Marcellum conlatus est. C. Pompeio 0. Veranio consutilius pactum inter Claudium et 5 Agrippinam matrimonium iam fama. iam amore inlicito firmabatur: necdum celebrare sollemnia nuptiarum audebant. nullo exemplo deductae in domum patrui fratris filiae: quin et incestum ac, si sperneretur, ne in malum publicum erumperet metuebatur. nec Sante omissa cunctatio quam Vitellius suis artibus id perpetrandum sumpsit. percontatusque Caesarem an iussis populi, an auctoritati senatus cederet, ubi ille unum se civium et consensui imparem respondit, opperiri intra palatium iubet. ipse curiam ingreditur, summamque rem publicam agi obtestans veniam dicendi ante alios 105. nurus. Iunia Har die Fraudes Lucius Vitellius gewmen , WEleher Brudor des spatoren Κaisersis at und hald nacn demen Unieringang getodiet ward. - Stati multoliat die Handschr. multum. durchans gegen den Gebraueli des Tacitus. - fratrumque eit. Vitellius
Vorhaliniss ge esen Sei. 6. ineustoditus anch 2, 12. 13, 4 und oster. bei Dieliterii und imsilbernen Latein. trahere stati interpretari. Hie3, 22 ad saevitiam. 4. 64 ad culpam. und ost, mit ad oder in . 8. Promptus mit dem Dati v des Gorundivums nael, Analogie vonnytus, idoneus. Deilis, intentus.
Eben so 15, 67 faetendis seeleribus promptus. Auch der Dativ der Substantiva bei promptus a. B. ultioni. libertati, servitio) ist Ta
11. 25.11. eiurare iurando abdicarenar Mi Tacitus und dem jungeren
Proconsul voti Asia M ar, verachmor
4. et ineestum scit . esse. - Ri
rucksielitige . 5. metuebatur. Man fureli tetvor allem den Zorn der Gotter uber sol chen Incest des haberii chen
10. obtestari Aversi hern, theuern mit Accus. c. infin. nurnoch 14, 7 iam iamque amore obtestans. hist. 3, 10 se moriturum.
32쪽
CORNELII TACITI ANNALIUM exposcit orditurque: gravissimos principis labores, quis orbem
terrae capessat, egere adminiculis, ut domestica cura vacuus incommune consulat. quod porro honestius censoriae mentis Ieramentum quam adsumere coniugem, prosperis dubiisque sociam.
15 cui cogitationes intimas, cui parvos liberos tradat, non luxui aut voluptatibus adsuefactus, sed qui prima ab iuventa legibus obtemperavisset.
6 Postquam haec favorabili oratione praemisit multaque patrum adsentatio sequebatur. capto rursus initio, quando maritandum principem cuncti suaderent, deligi oportere seminam nobilitate puerperiis sanctimonia insignem. nec diu anquirendum quin Agrip-5 pina claritudine generis anteiret: datum ab ea secunditatis Oxperimentum et congruere artes hunestas. id vero egregium, quod provisu deum vidua iungeretur principi sua tantum matrimonia experto. audivisse a parentibus, vidisse ipsos abripi coniuges ad libita Caesarum: procul id a praesenti modestia. Statueretur immo 10 documentum, quo uxorem imperator a patribus acciperet . at enim nova nobis in fratrum lilias coniugia: sed aliis gentibus sollemnia, neque Iege ulla prohibita: et sobrinarum diu ignorata tempore addito percrebruisse. morem accommodari Prout conducat, et fore hoc quoque in iis quae mox usurpentur.
nielit Dei voti gemelner Sinniich-keit, namenti ich vmnassig im Esse nund gegen das Endo der Mahlgoitost so betrunken , dass er ein-schlies. s. i. postquam mit coordinirtomPer et und Imper et findet si chnuch bei Caesar, Sallust und Livius. Ugl. 13, 25 ubi pernotuit augebanturque iniuriae. 3. suadere mit dem Infinitiv des Gerundivums nur hier und Anet. Tib. 53 eum diem quoque natalem eius inter nefastos referendum evasisset. Nach Nipperdey's Vermuthung auch I3, 26.4. Nach dem vernei uten anquirere dars quin lalgen. -εil der Be-griss des Zwei is darin lieat. T. provisu, nur im Ablativ, istMoae Tacitere, auch Cp. 12. 1, 27. 15, 8 und in den Histori n. - auatantum cit. d. h. er habe sich ivit seinen eigenen Frauen begnugti
14 eum eae amplissimo stenere in familiam elarissimam nuPsisses. 12. sobrinarum istein ungen auerAusdrueli stati eonsobrinarum,
33쪽
Haud desuere qui certatim, si cunctaretur Caesar, vi acturos 7 testificantes erumperent curia. conglobatur promisca multitudo populumque Romanum eadem orare clamitat. nec Claudius ultra exspectato obvius apud forum praebet se gratantibus, senatumque ingressus decretum postulat, quo iustae inter patruos fratrumque 5 silias nuptiae etiam in posterum statuerentur. nec tamen repertus est nisi unus talis matrimonii cupitor, Alledius Severus eques Romanus, quem plerique Agrippinae gratia inpulsum serebant. versa ex eo civitas et cuncta seminae oboediebant, non per lasciviam, ut Messalina. rebus Romanis inludenti. adductum et quasi virile ser- 10 vitium: palam severitas ac saeptus superbia; nihil domi inpudicum. nisi dominationi expediret. cupido auri immensa obtentum habebat, quasi subsidium regno Pararetur. Die nuptiarum Silanus mortem sibi conscivit, sive eo usque 8 spem vitae produxerat, seu delecto die augendam ad invidiam. Calvina soror eius Italia pulsa est. addidit Claudius sacra ex legibus Tulli regis piaculaque apud lucum Dianae per pontifices danda. inridentibus cunctis, quod poenae procurationesque incesti id tetn- 5poris exquirerentur. at Agrippina, ne malis tantum facinoribus notesceret, veniam exilii pro Annaeo Seneca, simul praeturam impetrat, laetum in pul,licum rata ob claritudinem studiorum eius. utque Domitii pueritia tali magistro adolesceret et consiliis eiusdem
rursus cono obarentur. 14, 32 templum. in quo se miles conolobaverat.1. 35 eonglobata inter se para con
tionis. In diesem Sinne aucti Mi Sallust und besondera bet Livius. 4. exspectato. Dieselbe Wendung 11, 26.
selten. Dasur hal er galli reieli WEndungen Hie se interseere, sevita privare, vitam snire, vim sibi
afferre, sua manu cudere v. a. m.
3. pulsa est. 14, 12 bericlitet Tacitus. dass Iunia Calvina spater, ala die Maelit der Agrippina sank,aus der Verbannung Euruckkehrte. 4. Tulli. nam lich Hostilii. Woder Hain der Diana lag, isi unt,e-kanni. Derienige Mi Aricia, deei Meilen von Rom an der Via Appia, scheint es nichi Eu sein. 5. id temporis. hier guerat in den Annalen, dann oster: Rhit in denseti heren Schriston des Tacitus. Hie Ohi es beretis Cicoro is leder-
ihm die Kenninlas der alten Redner, quo diutius in admiratione sui detineret. Dadurch entging thm
34쪽
CORNELII TACITI ANNALIUM 10 ad spem dominationis uterentur, quia Seneca fidus in Agrippinam memoria beneficii et insensus Claudio dolore iniuriae credebatur. 9 Placitum dehinc non ultra eunctari, sed designatum consuleni Memmium Pollionem ingentibus promissis inducunt sententiam
expromere . qua oraretur Claudius despondere Octaviam Domitio: quod aetati utriusque non absurdum et maiora patefacturum erat. 5 Pollio haud disparibus verbis ac nuper Vitellius censet: despondeturque Octavia, ac super priorem necessitudinem sponsus iam et gener Domitius aequari Britannico studiis matris, arte eorum quis ob accusatam Messalinam ultio ex silio timebatur. 10 Per idem tempus legati Parthorum ad expetendum, ut rettuli, Meherdaten missi senatum ingrediuntur mandataque in hunc modum incipiunt: non se foederis ignaros nec desectione a familia Arsacidarum venire, sed filium Vononis, nepotem Phraatis accersere 5 adversus dominationem Gotara is nobilitati plebique iuxta intolerandam. iam fratres, iam propinquos. iam longius sitos caedibus exhaustos; adici coniuges gravidas, liberos parvos, dum socors domi. bellis infaustus ignaviam saevitia tegat. veterem sibi ac publice coeptam nobiscum amicitiam, et sui, veniendum sociis virium aemu- 10 lis cedentibusque per reverentiam. ideo regunt liberos obsides dari ut, si domestici imperii laedeat. Sit regressus ad principem
patresque, quorum moribus adsuefactus rex melior adscisceretur.
11 Ubi haec atque talia dissertavere, incipit orationem Caesar de fastigio Romano Parthorumque obsequiis seque divo Augusto adaequabat, petitum ab eo regem reserens, omissa 4 iberii memoria, quamquam is quoque miserat. addidit praecepta setenim aderat
s. 2. in dueere mit dem Infinitivist απ. εω. nach Analogie vona dioere, subistere, impellere, perpellere. Vgi. Eini. g. 79. a. orare mit dem Infinitim, Hie6, 2. ii, 32. Helches m. vgl.
pragnante Construction stati viam nil mainra. 6. necessitudinem. Claudius Har
aucti pinsumtiver Stiesvater des
10. 1. Sehon 11, 10 ist angedentet, d-s die Parther stati dos
3. foederis. Im I. 20 haton die Parther um die Frenndschan des
Augustus: 18 n. Chr. erne uerte Artabanus das Bundniss mit Tiberius, spater auch mit Caligula. 4. Vononea Rar im I. 19 n. Chr. als romischer Gesar gener au seiner
Fluelit in Cilicien gessidiet.
35쪽
Meherdates), ut non dominationem et servos, sed rectorem et cives 5 cogitaret, clementiamque ac iustitiam, quanto ignota harbaris, tanto laetiora capesseret. hinc versus ad legatos extollit laudibus alumnum ut his, spectatae ad id modestiae: ac tamen serenda regum ingenia, neque usui crebras mutationes. rem Romanam huc satietate gloriae provectam. ut externi S quoque gentibus quietem velit. datum posthac 10 C. Cassio, qui Suriae praeerat, deducere iuvenem ripam ad Euphratis. Ea tempestate Cassius ceteros praeminebat peritia legum: 12 nam militares artes per otium ignotae, industriosque aut igilavos pax in aequo tenet. ac tamen quantum sine bello dabatur, revocare priscum morem, exercitare legiones, cura provisu perinde agere ac si hostis ingrueret, ita dignum maioribus suis et familia 5 Cassia ratus per illas quoque gentes celebrata. igitur excitis quorum de sententia petitus rex, positisque castris apud Zeugma, unde maxime perviu8 amnis, postquam inlustres Parthi rexque Arabum Acbarus advenerat, monet Meherdaten, barbarorum impetus acres cunctatione languescere aut in persidiam mutari: ita urgeret 10 coepta. quod spretum fraude Acbari, qui iuvenem ignarum et Summam fortunam in luxu ratum multos per dies attinuit apud oppidum Edessam. et vocante Carene promptasque res ostentante, si citi advenissent. non comminus Mesopotamiam, sed sexu Armeniam petunt, id temporis inportunam, quia hiems occipiebat. 16
ignata, Has enim eder i sta oder
ignara passiviscit de uten soll. Ueber den Positiv nach quanto A. Eini. S. 97, b. 8. ad id Abis dahin , nur nocti ep. 38 prosperis ad id rebus eius: auch bei Livius. Caesar sagi datur
ad id tem Pu . it. C. Cassius, dessen Bruder Lucius voti Caligula getodiet inar, ist seit 45 Proprator von Syrienund wird 65 von Nero verbanni. dedueere nach datum, iste 6, 12 datoque negotio vera diaeernere. 12. i. praeminere mit dem Accusativ, Hie 3, 56 und oster. nurhei Tacitus und erat in den Annalen. 4. Ueber provisu S. Ru Cp. 6. perinde ae si nur hier und cp. 60, schon bei Cicero. Hau figer verbindet Tacitus perinde mi quam .
36쪽
CORNELII TACITI ANNALIUM 13 Exin nivibiis et montibus sessi, postquam campos propinquabant, copiis Carenis adiunguntur, tramissoque amne Tigri permeant Adiabenos, quorum rex Izates societatem Meherdatis palam induerat, in Gotargen per occulta et magis fida inclinabat. sed 5 capta in transitu urbs Ni nos, vetustissima sedes Assyriae, castellumque insigne fama, quod postremo inter Darium atque Alexandrum proelio Persarum illic opes conciderant. interea Gotarges apud montem cui nomen Satibulos vota dis loci suscipiebat, praecipua religione Herculis, qui tempore stato per quietem monet
10 sacerdotes, ut templiun iuxta equos venatui adornatos sistant. equi tibi pharptras telis onustas accepere, per saltus vagi nocte demum vacuis pharetris multo cum anhelitu redeunt. rursum deus, qua silvas pererraverit. noeturno visu demonstrat, reperiunturque lasae passim serae.14 Ceterum Gotarres . nondum satis aucto exercitu, numine Corma pro munimento uti, et quamquam per insectationes et nuntios ad proelium vocaretur, nectere moras. locos mutare et missis corruptoribus exuendam ad fidem hostes emercari. ex quis 5 Igates Adiabenum . mox Acbarus Arabum cum exercitu abscedunt. levitate gentili, et quia experimentis cognitum est barbaros malle Roma petere reges quam habere . at Meherdates validis auxiliis nudatus, ceterorum proditione Suspecta, quod unum reliquum,
meare. remeare. transmeare und
37쪽
rem in casum dare proelioque experiri statuit. nec detrectavit pugnam Gotaretes deminutis hostibus serox; concursumque magna 10 eaede et ambiguo eventu, donec Carenem prostigatis obversis longius evectum integer a tergo globus circumveniret. tum omni spe perdita Meherdates, promissa Parracis paterni clientis secutus, dolo eius vincitur traditurque victori. atque ille non propinquum neque Arsacis de gente, sed alienigenam et Romanum increpans. 15 auribus decisis vivere iubet, ostentui clementiae suae et in nosilehonestamento. dein Golarges morbo obiit, accitusque in regnum Vonones Medos tum praesidens. nulla huic prospera aut adversa quis memoraretur: brevi et inglorio imperio perfunctus est, resque Parthorum in silium eius Vologesen translatae. 20 At Mithridates Bosporanus amissis opibus vagus, postquam 15
Didium ducem Romanum roburque exercitus abisse cognoverat, relictos in novo regno Cot7n iuventa rudem et paucas cohortium cum Iulio Aquila equite Romano, spretis utrisque concire nationeS, inlicere perfugas: postremo exercitu coacto regem Dandaridarum 5
exturbat imperioque eius potitur. quae ubi cognita et iam iamque Bosporum invasurus habebatur, dissisi propriis viribus Aquila et Cotys, quia Zorsines Siracorum rex hostilia resumpserat. externas et ipsi gratias qua osivere missis legatis ad Eunonen, qui Aorsorum genti praecellebat. nec suit in arduo societas potentiam Romanam 109. rem in casum dare ist ei ne
16. ostentui, auch I, 29. hist. I, 78. Vgl. Eu CP. 13.17. dehoneatamentum, ein Malbet Sallust; sonsi erat Im silbernen Latein. Auch dehonestare findet sich ersi seit Livius.18. Praesidere, Melches Tac. ge-wohniich mit dem Dati v construirthat den Accusativ auch cp. 29. 3, 39. 4. 5. 72. So nur noch bei Sallustund Tertullian. 15. I. Das bosporanische Reichan der Νordhus te des schwarzen 'leeres, im stin Ren Iahrhunderi v. Chr. avs griochischen Colonien her- orgegangen. kam 94 v. Chr. inden B ita des Mithrida ins Eupa tor von Pontus. dessen Familio aucti nacti dem Vertuste von Pon- tua den Thron von Bosporus he-
Der hier er valinte Mithridates ist 1 voti Claudius aus den Thron ge-
iInter A. Didius Gallus, dem Iulius Aquila folgi.
5. Dandaridarum. Die se unddie beidan solgenden Vother molin
stilia facere 15, 13. eoeptare hist. 3, 70. 10. praeeellere in diesem Sinno
38쪽
CORNELII TACITI ANNALIUM adversus rebellem Mithridaten ostentantibus. igitur pepigere, equestribus proeliis Eunones certaret, obsidia urbium Romani
15 capesserent.16 Τunc composito agmine incedunt, euius frontem et terga Aorsi, media cohortes et Bosporani tutabantur nostris in armis. sic pulsus hostis, ventumque SoZam, oppidum Dandarieae, quod desertum a
Mithridate ob ambiguos popularium animos obtineri relicto ibili praesidio visum. exin in Siracos pergunt, et transgressi amnem Pandam circumveniunt urbem Vspen, editam loco et moenibus ac lassis munitam, nisi quod moenia non saxo sed cratibus et vimentis ac media humo adversum inrumpentes invalida erant: eductaeque altius turres facibus atque hastis turbabant obsessos. ac ni proe- 10 lium nox diremisset, coepta patrataque expugnatio eundem intra diem foret. 17 Postero misere legatos, veniam liberis corporibus orantes: servilii decem milia offerebant. quod aspernati sunt victores, quia trucidare deditos saevum. tantam multitudinem custodia cingere arduum, ut belli potius iure eaderent: datumque militibus, quis scalis evaserant, signum caedis. excidio Vspensium metus ceteris iniectus, nihil tutum ratis, cum arma, munimenta, impediti velem in sentes loci amnesque et urbes iuxta perrumperentur. igitur Zorsines. diu pensitato Mithridatisne rebus extremis an patrio regno consuleret, postquam praevaluit gentilis utilitas, datis obsidibus 10 apud effigiem Caesaris procubuit, inagna gloria exercitus Romani, quem incruentum et victorem tridui itinere afuisse ab amne Τanai constitit. sed in regressu dispar fortuna fuit, quia navium quasdam
13. Der bl osse Conjunctiv nachpepisere ist απ εω., eben Ch perpulerant hist. 4, 20. 16. 2. nostris in armis. Die Bosporaner Waren also, Wiε es belverbundeten Barbaren vorkam,
nach romischer Vei se bewassitet. 4. Popularium stati populi, imGegensaige gegen die Fremdenunter Mithridates. 6. Der Flusa Panda ist eben so
commotior, n si quod - animum in bonum oertebat. 14, 14 nisi quod mereea cit. - Die Ablativi saxo cit. stellen fur eae saxo und hemichnen
den Sto T. - vimentum lat. απ. εἰρ. stati vimen. s. turres - turbabant, eine Per
sonification, Hie Germ. 44 prora Paratam stemper Ppulsui frontem assit. Oester hal Tac. nox und annus personi ficiri.
stero ad quaestionem retraheretur. 4. ut - eaderent , o dasa sie salien soliten . 6. evadere sinu escendere ist
ue in muros evaderet miles. 10, ir
tiu findet si ch nur hier und 3, 52.
39쪽
squippe mari remeabantὶ in litora Taurorum delatas circumvenere barbari, praesecto cohortis et plerisque auxiliarium intersectis. Interea Mithridates nullo in armis subsidio consultat, cuius 18 misericordiam experiretur. frater Cotys. proditor olim, deinde hostis, metuebatur: Romanorum nemo id auctoritatis aderat . ut promissa eius magni penderentur. ad Eunonen convertit, propriis odiis non insensum et recens coniuncta nobiscuui amicitia validum. 5igitur cultu vultuque quam maxime ad praesentem fortunam comparato regiam ingreditur genibusque eius provolutus 'Mithridates inquit terra marique Romanis per tot annos quaesitus sponte adsum: utere, ut voles, prole magni Achaemenis, quod mihi solum hostes non abstulerunt.' 10Λt Eunones claritudine viri, mulatione rerum et prece haud 19 degeneri permotus. adlevat supplicem laudatque quod gentem Aor-Soruin, quod suam dextram petendae veniae delegerit. simul legatos litterasque ad Caesarem in hunc modum mittit: populi Romani imperatoribus. magnarum nationum regibus primam ex similitudine 5 fortunae amicitiam, sibi et Claudio etiam communionem victoriae esse. bellorum egregios sines, quotiens ignoscendo transigatur: sic Zorsini victo nihil ereptum. pro Mithridate, quando gravius
13. remeare, me istens dictiteriscli,
aucti 2, 69 Aegypto remeans. 3, 2Iund oster in den Annalen; avsse dem hei Tac. nur hist. 3, 54. Taurorum, d. h. der Misohner derΚrim i Chersonesus Taurica . 14. interstetis , , vobei getodiet inutaen ao risusches Particip, wie Iciiv. 22, 41 ad mille et septinoenticaeSi, non Plias contum Romanorum sociorumque necisis. S. Eint.
S. H0. 18. 3. id. auetoritatis ist απ. εἰρ. nach Analogie voti id aetatis, id
κ lassi heri . 5. recens nis Adverb findoi siclinur in den Historien und Annalen; au erdem stehi es Mi Dichtern, Sallust, Livius, Sueton. g. cultu vultuque. Sehr selten bildet Taeitus o in Paron omnsie, eher nocti ei no Alliteration: Agr. 42 fumum fatumque provocabat. hist. 1, 84 vobis arma et animus ait. 7. Ueber stenibus provolutus s. Eu 11, 30. 9. Achaemenes Har nach Herodot 7, 11 der Urgrossvater des Cyrus, und nach Iustin 38. 7 g tam in te Mithridates Eupator, der Romer-feind, von vaterlicher Sei te ausdemselben Hause. 19. 2. deoeneri. Ugl. cp. 36 eeterorum preces degenerea fuere eae
40쪽
mereretur, non potentiam neque regnum precari, sed ne trium- 10 pliaretur neve poenas capite expenderet. 20 At Claudius. quamquam nobilitatibus externis mitis. dubitavit tamen, accipere captivum pacto salutis an repetere armis rectius foret. hinc dolor iniuriarum et libido vindictae adigebat: sed disserebatur contra suscipi bellum avio itinere, inportuoso mari: 5 ad hoc reges feroces, vagos populos, Solum frugum egenum. taedium ex mora, pericula ex properantia, modicam victoribus laudem ac multum infamiae, Si pellerentur. quin arriperet oblata et servaret exulem, cui inopi quanto longiorem vitam, tanto plus supplicii fore. his permotus scripsit Eunoni, meritum quidem novissima exempla 10 Mithridatem . nec sibi vim ad exsequendum deesse: verum ita maioribus placitum, quanta pervicacia in hostem, lania beneficentia adversus supplices utendum: nam triumphos de populis regnisque integris aequiri. 21 Traditus posthac Mithridates vectusque Romam per Iuniuiu Cilonem. procuratorem Ponti, sero eius quam pro fortuna disseruisse apud Caesarem sere halur, elataque vox eius in vulgum hisce verbis non sum remissus ad te, sed reversus: vel si non credis, dimitte 5 et quaere.' Vultu quoque interrito permansit, cum rostra iuxta custodibus circumdatus visui populo praΘberetur. consularia insignia Ciloni. Aquilae praeloria decernuntur.
s. triumphari ais person liches Passiv nur hier und Germ. 37 triumphati mauis quam vieti aiant, eine poetis che Construction, Wieaucii τινα bei Plutarch und im neuen Testament. Das Aetlv triumphare aliquem findet sicli erat im Spiitlate in . - Das die literi sche poenas eaependere isthoi Tacitus απ. εω.20. I. nobilitates . . Notabilitaten, Fursten ' ist abstractum pro Concreto. Vgl. amicitia , Fre unde 2, 27. 77. Eo aucti Suet. Tib. 51 omnes amicitias et familiaritates . . alle Fr unde . S. Eini. g. 2. 4. inportuosus, auch 4, 67 undSall. Iug. 17 sonsi nach klassisch. Da egen stetit portuosus schon bol
34. 15, 4 nn d besondera bet Sallustund Livius. 6. Properantia nur hier und Sall. Iug. 36 stati properatio.
das Leben schenken. s. noviεsima exempla se die schmersten Strasen , eis Euphe mismus stati supplicium. 14 , 44 habet aliquid ex iniquo omne mπ-9num exemplum. Caes. b. g. I, 31