장음표시 사용
91쪽
posit Ione verborum &Ipse disserens, σώα Misae huius metionem fecit. In quἰt enim Nam & coeuntes litterς,quq ν λαισοῦ dicuntur, etiam leniorem facῖunt orationem, quam si omnia verba suo hiae cludantur . Idem autem praecipit illic Quintilianus . quod Cicero etiam in Oratore, loco, quem supra indicaui, tradit: cum enim ostenderet quaestionem hanc de concursu litteratum no oportere se diligentius illic persequi, inquit. Sed Graeci viderint. nobis, ne si cupiamus quidem , distrahere voces conceditur. indicant orationes illae ipsi; horridulae Catonis: indicant omnes poetae: ipse en Im quoq; auxilio synaloepae significauit remedium adhibeti huic malo. quam
videtur dῖcere in Latino sermone pronuntiando perpetuam suis te,ut cum extro malittera vocalis cum prima coniungeretur, in unam coirent. ut patrio nostro in sermone fit, cum tamen ambae scriberentur. id autem cognosci potuisse ostedit exorat onibus Catonis: nec non monimentis omnium poetarum , quorum carmina dum in suos pedes rediguntur. in omni coniunctione vocalium hoc patiuntur. praeterquam cum metri causa hoc faciunt: id enim significare uoluit Cicero cum ait. Praeter eos, qui ut versum facerent, saepe hiabant. nam exempla etiam posuit huius hiatus ac di itisionis. Ut Naevius Vos qui accolitis Histrum fluuium, atque Algidam.& ibidem. Quam nunquam vobis Grai atque Barbari. At Ennius semel. Scipio inuicte . Scquidem nos Hoc motu radiatis etesiae in vada Ponti. Adiungens vero. Hoc idem nostri saepius no rei lissent, quod Grςci laudare etiam solent. intellexit ut opinor) quod nunquam consuetudo sermonis patiebatur, concedebatur poetis, ut facerent: raro tamen, quia crebro usurpatum, re Prehensum atque explosum fuisset.cum Graeci, vcnarrat,no solum serant, ted etiam laudent. ut qui magis illo laquam cantu delectarentur. Animaduertendum autem cum Demetrius docuerit multos locos. ubi co- tractio fit, este iniucundiores:contraque eosdem dijunctos littera, qua prius ex ri 'erat, restituta, suaves : Ciceroq; affirmarit consuetudinis Romanae esse contia hCr vocales, quae tamen & ipsa,vt idem multis locis testatus est, sequebatur vocom sua. uitatem atque elegantiam , quomodo haec non repugnent An Graeci capiebantur cantu illo de suauitate vocis magis quam Romani e vel potius tantopere leuitalcia pronuntἰationis amabant: hiatu autem illa,cocursuque vocalium impeditur, ut α quo animo carerent voluptate, quae ex sono illo capiatur : dummodo leuem orationem haberent. cuius etiam iudicij videtur fuisse Ilocrates.
D in πω autem deos item vocaldus sacerdotes celebrant, dem cepi ipsa sonanter ω pro tibia, pro cithara litterarum harum Ionus a ditur obsuauitatem motii, quum in se habent. quapropter qui eximit GV
cursum, nilat alta , quam cantum eximit ex oratione s musam. Uerum
de his fortasse non temptu euproducere sermonem.
Ab auctoritate nunc sacerdotum AEgyptiorum argumetum ducit DemetrIus: institutoque ipsorum prolato,docet non esse fugiendum concursum vocalium: illi enim inquit cum cantu celebrare deos volunt, septem litterarum vocaliu sono id faciunt. deinceps ipsas edentes.& cum aliae gentes tibia,lyraq; eo tempore utatur, illic ero musicis his instrumentis litterarum harum sonus auditui ob vocis elegat iam ac suauitatem. Quare inquit, eruditam disputationem concludens cotra ilitas, qui
92쪽
eoneursum vocaliu perhorrescebant, qui exim It ex oratἰone concursum, nihi I aliud quam catilenam & musam inde eximit. Non est autem alienum a simili, quo usus est, ut iudicium suum confirmaret, quod mulae nunc mentionem facit. nam erudita illa natio secerdotum, ut memoriae prodidit Otus, qui diligenter rationem scribendi eorum interpretatus est,cum ni usas ostendere volebat, digitos duos litteris septevocalibus insignitos notabat. quasi in illis cosisteret omnis i Dauitas vocum az mois dulatio. Unde G reci quoque scriptores, qui de arte musica pcepere, attigerunt &ipsi mitificam voluptate percipere aures e sono vocalium litterarum: ipsasq; subtiliter congruere docuerunt, totidem vocibus mii sicae artis: qua omni de re copiosius
disputauit Pierius Valerianus in suis commutarijs in hieroglypha haec,que summo studio ornavit: ac varia multipliciq; doctrina refersit. na idem etia huius loci D metrii,quem in manibus habemus: ut valde accommodati proposito suo, mentionem fecit. Posset etiam aliquis ex hoc ut opinor loco non insulse suspicari , libellum hunc a Demetrio scriptum fuisse,cu pulsus Athenis Alexandriani se contulit: praeterquam enim quod otium illud praecipue huiuscemodi scriptionibus accomodatum fuit, tunc maxime mores & instituta illius gentis animaduerrere potuit a que in mente ei venire, quod cotidie in fanis delubrisq; AEgyptio tum fieri videbat, huic commentatio mandare: quid enim alios teporibus ipsi cum moribus eius nationis3 quae vehemeter abhorrebat ab institutis Graecorum aut quomodo valde aptum ad fidem faciendam: idque quod tradebat illustrandum erat, quod in ta lon- sin qua regione fiebat. Sed, ut dixi, haec opinio mea est, profecto non fit ina, neque certa: quae tamen non nihil prodest cum alijs multis coniecturis , ad declarandum hoc verum opus este Demetrii illius summi viri in rep. gerenda, ac magni oratoris;
s tamen coniecturis nunc certare oportet,cum omnis res de qua tata lis olim suit, explorata nunc videatur. Addit autem ad extremum Demetitus , quas significans tam accuratam de his rebus disputationem non futile valde alti ne in suo consilio,
Verum de his non est tempus nunc longiorem sermonem habere.
In magnifica autem nota concursus adhiberi potvi aptus ,Heper A gas vocales, it Egud. Aeso ἀω ωδε ,etenim verses lungitudinem quadam habuit ex concursu, in imitatus es lapidis ligam in superiora lora lutionem in vim in ea repositam. Eodem pacto ser Eguae ita A me ορ-. IN Uaerium. concurrunt m diphthongi cum diphthongis . Mintui
Cum ostenderit repudiarI nullo modo debore concursum ubcalium, sed utilem saepe illum esse,atq; orationi aptum: bonaque eius explicarit, cum pluribus modis
fiant hi concursus,quis eortam amplae magnificaeque notae' coueniat,n unc declaratri raditque eum,qui ex longis vocalibus h t, huiuscemodi esse: sonus enim ille gr di Or,ac productio temporis, quae naseuntur cqmissis inter se litteris Illis habet amplitudinem. Quia autem sunt duae vocales logae,r de si magnum, prius xxemplum constat ex cocursu duorum obpetitum ex undecimo libro Odylleaemecyiaque ipsa: ubi narrat VIyges,vidisse se apud inferos poena Sisyphi, qui e valle manibus saxum in editiora motis trudebat,qua in re exponenda optimus poeta:& qui cuncta,qus
93쪽
commemorabat, ante oculos eorum, qui audiebat paene ponebat,aptis lima com positione verborum usus est, ac quae declaret tarditatem temporis, conatumque Sisyphi. inquit enim. Ax ' ἀρέσκε υτι λοt,.. Videtur autem Demetrius atteraderet concursum qui fit ab extrema littera prioris vocis: primaque cosequentis. nam Cocu rrunt etiam in primo verbo huius versus e deni syllabae. inquit igitur. Et ei, imversiis long tudinis no parum habuit a c6cursu illo: de imitatus est saxi illius ad iterso monte impulsum, nec non contentionem totius corporis Silyphi: dui illinatimqrlaborem, quem sustinebat. Laudauit etiam magnopere artificium poeiae illo loco Eustathiust compositionemque eam indicare tradidit difficultatem illius operis it finitam iconiunctione enim earum litterarum impediri celeritatem orationis . Ait rum exemplum est in vocali z, sumptum e sexto libro Thucydidis. quo loco S ei lire magnitudinem descripsit: addit enim,eum tanta sit insula illa, exiguo freto ditim I ipsam a continenti: vigintique stadiorum interuallo maris impediti, ne & ipsa cotinens sit. ponit autem tantum verba Phalereus, in quibus concursus est nam plenus Ioeus apud auctorem hic est . uti Trμα ' - - in πη- μα ι --cθα ἰωμα-ωνκ. Dionysius in libro de compositione verborum cum sonum litterarum vocalium ponderaret, assirmauit omnium vocalium C:cum producta fuerit, in primis ingenti voce pronuntiari: cuius rei statim rationem reddidit, diceris reditur enim aperto ore sere: spiritiique Aritim ad palatum tendente: secundum i cum is obtinere dixit: tertium veto 6: quorum omnium etiam diligent et causas attulit nam Demosthenem, cum augere voce volebat, solitum committere inter se dito ἔ: son Ilubue huius lἰtterae repetitae set ire aures totius concionis,pluribus ext II piis comprobari potest. vicum in prima, quae nunc inscribitur contra Philippum inquit, accusans Athenienses ignauiae ac torporis. ω' A mi Λ 'να πο-
ων γιγαται. Huiuscemodi etiam illud manifesto i stineaula Ctesiphontis: studuit enim voeem illam exaudiri, quae tantopere dignita
concursionem vocalium, ut vitiosam. fug t Demosthenes: quod memoriae prodidῖς Cicero, sed ipsam cum res poscebat, studiose sectabatur: in hoc enim, ut in rc liqua omni parte compositionis, subtili iudicio utebatur: ac quod tempus postularet i dulo iaciebat: sed liberat culpa Ciceronem,qii Od magna ex parte addidit: carsen ἰ ni contigit, ut huiuscemodi aliquid tacereti & cum fructum millum magnum ferebath c hiatus orationis: libenter eum declinabat. Adiungit autem Demetrius fieri etiaconcursiis E diphthoetis. quod itidem exemplo declarat Thucydidis e primo libro. quo loco Epidamni litum describit. de origine enim quoque eius urbis loquens, ea verba ut ostendit Phalereus conitruxit . concursus autem diphthongoru usi sit mas ni festo apparet, a
diphthongi. concursus autem quis uni ex diuersis smul in magnitudineiae ficium Or Narietatem ex Ego plurium ioculum O. ceu Hως. micis au
94쪽
Repet ἰt quod si tum adhuc est ea de scilicet vocales longas, cum conciserrunt. esseere amplit idineiuriaec non ea dein etiam diphthongos: additque, qui fiunt ex diuerss vocalibus concursus eodem tempore S magnitudinem & uarietate gignere. quq varietas nascitur ex multitudine illa confusioneque en ἰm vocat geminum illum lonum, qui edit ut d duabus vocalibus concurrentibus. sue multiplicem, si fuerint diphthongi. Delevi autem particulam negandi. que In ceteris editionibus antecedebat verbum . & quia perturbare visa mihi est omnem sententiam:&quia cognoui ab antiquissimo libro ipsam abelle, quam uis. in aliis taret. Exemplum autem ponere volens Demetrius huius concursiis, illum in uno nomine monstrauit : coniunguntur enim manifesto in eo duae littera: α ω. ambae longae. unde amplae formae conuenIt hic concutius. qui nanque e duabus breuibus: aut ex breii ἰ & longa sit, no est valde aptus hiate notae. unde huiuscemodi omnis concursus nune omittitur: quod aliquo modo ins cauit etiam Quintῖ-IIanus, eum ait. Minus peccabit, qui longis breues subi jeset:& adhuc qui pr ponee longe breuem, in inima est in duabus breuibus olfensio. Cu enim peccare ille putet eum, qui hiulcam orationem eiscit, minus peccaturum dicit, qui hasci iunget. qu a tenuiorem sonum edunt. unde etiam hiatus minor est. Adiungit autem Demetrius in nomine M. . non tantum diuersas litteras esse, verum etia sonos discre-barnem cum alter eorum aspiratus sit:alcer veto attenuatus . quare inquit i unt il- Ite inulta di ili milia. quae sicilicet gignunt varietatem . Cum aute tradat in uno ver-ho esse diuersos sonos: nec tamen appareat illic nisi alipirat ux, admonent grai natici in singulis stllabis natura extare aliquem sonum, & si moris non est notate illos, nisi in ptimis litte iis nominis .
Et in cantilenis itique mel natu ab ina fiunt eadem longa sitieri t quam cantilenis adplicatu cantilenis. quapropter ' ilium coucursus , palmua quaedam erit cantilenae pars Er mel sma. De concursu quidem visi
rei magnisica compostis, tot dicta sunto.
Expi catis concursibus, qui e diuersis litteris fiunt: in quorum etiam non nullis discrepantes preterea soni sunt, ut docuit, redit ad declarandum quanta vis sit concursus illius simit um litterarum, eum togae scilicet illae sint: neque enim hic agit doullis concursibus . simili lae vii tuta dicens. Et in odis etiam, quς vocantur μ. . σματα res plena suauitatis, ab una nascuntur eadem littera longa, repetita scilicet, tan- quam inquit cantilenis quibusdam cantilenis adnexis atque adplicatis.Elici autem hine aliquo modo potest, quid suerit in vetere arte musica catuque u λισ-x: certa cognitione huius rei vetustate obruta: videtur enim laquam pusilla quςdam ode suisse, quet extra adplicaretur corpori maioris odes . illa autem speciem & similitudine quandam longioris cantus excitari dometiisse voce productae vocalis repetitae. Dionysius in vita Lysiae oratori longe aliud , nisi fallor, iri ινμ, appellauit . ubi narrat multas res inueniri suaves & elegantes quarum ratio ac vis non facile verbis tradi& explicari pollit. ut probet mἰrum nemini videli debere, si venustatis Lysiae sonte M originem monstrare no valet,cum res ipsa plana sit: inquit enim . A... A ra καλ-
γών, νι M'H rvi e M. & quς sequuntur. quamuis antiquum etiam librum vid sim in quo scriPuam est μι Mis pro μιυσμοῦ. . Adiungit autem Demetrius, concludens
95쪽
omnem rationem .Quare similium vocalium coctursus pusilla quidam erit catilenae pars, dc u trux nam verbis , quae antecedunt in uiscam hanc vocem , exprimere ut
opinor in voluit vim ipsius: sunt enim illa tanquam declaratio quaedam eius, nec tamen non adposuit in extremo verbum ipsum . quo musici rem illam proprie vocare conluerant. Ad finem autem sere ruenisse huius dIsputationis de concursu vocalium ; nec non Iraditum omne esse, quod in coniunctione verborum positum pert net ad notam magnificam & amplam , ostendit. Quomodo amplitudo comparari orationi possit, alia r xione nunς declarabis
n ualis prina: vel de caelo, mel de te sitiresimo tari qui nanque ampla audit rem, Ilatim in dicentem putat ample dicere, errans: oportet enim ui quae dicuntur attendere , quomodo dicuntur: Ecet enim in ampla exi
iter dicentem, quod rei minime conueniat facere, quare si aura quo G icuvi, ν 7 eopompum, qui auia non strauiter dicit,
Cum ostendςrit I m, quae compositio verborum apia si formae dicendi magnitaret S amplae,transit, nunc ad docendum quae res apta materia sint huius amplitudinis.alterum enim hoc est eorum, in quibus positam ei te amplitudinem docuit .ari mat igitur si explicarit orator magnam aliquam insignemque, aut pedestrem, aut navalem pugnam siue verba fient ab eo de caelo,aut de terra, tunc necessario, quomo--ocunque dixerit, visum iri orationem illam amplam. atque id fallacia quadam, e roreque magno animi eorum a quibus sit auditus , ut indicat ipse his verbis. Quanaque rem amplam verbis exponi audit, illico arbitratur & eum qui dicit ample di
ce e : utiquς ratione. 'us conueniat naturae illius rei, peccan ,& a vero aberrans et ii Oeenim manifesto valet verbum ma inrita crebro usurpatum ab optimis au-
ooribus. traductumq; ab erroiibus ςorporis ad animi rores. oportet enim inquipqui rectum iudicium iacere vult de amplitudine or tionis, no res ipsas, quς dicun- ur,s him attendere, verum rationem etiam modumq; quomodo illae dicuntur ex pedere: fieri ςnim potς si inquit ut aliquis, re amplas tenuiter disterens, iaciat 'uod nullo modo convςnit illi rςi; neς d et. Hoc autem verum esse facile cognoscetur infra, cum de hoc v xio diligenter disputabit; nam peccati sepe numero hoc Paci declarat, quod Cicero in hac re positam esse eloquςnti in putat, si quis semperia quod decet seruet: atque in hac re recte sς atquς ordine gerat. Verba enim haec ipsius sunt ex oratore, Is erit ergo eloquens, qui ad id, quodcunque decebit, poterit
ccommodare oration ς m. quod cum statuerit, tum ut quidque erit dicendum ita di-ςet mec sat Vra, ieiunς:neς grandia, minute; nec item contra . sed erit rebus ipsis rar, dc aequalis oratio. Ad Mngit autem Demetrius hunς errorem hominum The pompo Chio, cuius supra ςxemplum posuit, asciuisse nomen grauis ac vehementisicriptoris, qualem Graeci δμ,ἰ. vocant. qui tamen ,si vere existi inatus foret, huiuscς modi no erat . quamuis enim res graues atrocesque exponeret, cum tamen dissolu-
96쪽
tion debuit: neque enim in rebus ipsis posita est , orati quae appellatur. st 3 In mo- ido via' ue, qua illae res traduntur, ornatus autem concinnitasque orationis minia
Nicias aut pictor, ω hoc Hatim dixit esepingendi artis non paruam
. partem, ut cum cepisset materiam satis grandem pingeret, non concide rei artem inpumas res. ω auiculas vel flores sed equestres nauales p gnari bi multas quidem figuras ouendere alluispo et equorum: quom, hi currerent: hi autem, recti narent: at j mero, in genua prociderent: ω
equitum ipserum multos iaculantes: multos autem decidentes ex equi spurabat enim in argumentum ipssimpartem essepicturum artis, quemadmo'
dum fabulas poetarum nihil igitur mirum est,si in oratione, rta parta fuerit multa magnificentia.
Vtitui similibus aliatum artium Id est picturae ae poetices,ut probet acquiri or Ioni amplitudinem,ὶ rebus ipsis: illic enim manifesto hoc cotingit: in pictura autem hoc usu venire declarat testimonio summi artificis Niciae Athenielis: ille enim, ut commemorat Demetrius, solitus erat dicere no paruam partem eius artis esse ut opifex sumpta materia satis ampla se ad pingedum conferret: neque concideret artem operamque suam in opera minuta. ut auiculas, aut flores:& tanquam ipsam in fustra secaret. Sed contra in equestres naualesque pugnas , quale argumentum si ceperit, docet eum magnam facultatem habiturum explicandi praecepta artis:& varietate etiam ipsa oblectandi animum spectatoris.inquit igitur. Vbi,idest in quo aegumento intelligit autem pugnam equestrem in praeclarus aliquis artifex ostendere posset multas equorum formas. quorum no nulli currant: alii vero anterioribus p dibus sublatis erigantur.quidam contra genibus flexis procumbant: hoc enim valetri, in δουλα ίκαν : verbum enim hunc habitum corporis ostendit. sophocles in Oedipo Cotoneo,cum de calamitoso illo sene sermo esset, qui tandem extrannum Eumenidum consederat, ita loquentem chorum induxit, monstrante ni di i- I sum rationem modumque, quo in sumn se illo lapide commode, nec violans sacra Ocum,ut antea fecerat manere possiet. λοῦ μ ν δε λ o. λαο. M . a. - . Aratus praeterea in pli nomenis simulacrum illud dei cribens, quod e νω is periti siderum vocant,verbo hoc ipso usus est. Q ' ν ἰάσι καμνα, ο λαί τι ime . Sententiam autem illam ita Cicero vertit . Engonasin vocitant, genibus quia nixa seratur. Va-xijs figuris equorum demon stratis Demetrius, ndicat in gradi illa materia futurum etiam, vidistinguat actus equitum Ipsorum: eorum multi tela coniiciant in ho ites t multi etiam ex equis dilabantur. Haec vero omnia sumina arte expressa sutile in tabulis illis, quas narrat Cicero Syracusis ex aede Mineruae sustulisse C. Verrem, iuri tantopere eelebret id eximium opus, existimate licet: pictorque ille, utcunq; si fueratae
97쪽
fuerat, multum in hoc viderat: secutusq; iudiciu N ciae fuerat. verba Ciceronia haes sunt. Pugna erat equestris Agathoclis regis, in tabulis picta prae lare: his autem r bulis interiores templi parietes vestiebatur nihil erat ea pictura nobilius: nihil Syracusis, quod magis visendunt putaretur. Sed etiam Leonardus Vinςius, magno ingenio praeditus pictor, huix scemodi pugna apud nos in gradiore Curia, quae noua
olim vocabatur, nunc vetu* est, pingere incoeperat, cum summa omnium, qui vitiz-rent admiratione, in qua itidem varij, quo describit Demetrius , motus equoru quitumque spectari adhuc possunt:& ii illa inultis iniuriis affecta, magna ex Parici nunc corrupta deletaque est. Exposita uacletate ope iis,declarata'; facultate, triam prae latam habiturus sit artifex, nata ex amplitudine rei, quam suscepit pinge da ira , redit ad opinionem ipsius Niciae explicandam: iudiciumque eonfirmandum , atquet inquit. Putabat enim & argumentum ipsum partem esse artis pictorum. cad Em ratione, qua fabula etiam, id est rerum coagmetatio, nondum ornata : neque indu stria poetae expolita, pars est Poetarum. Quam vocavit Demetrius πιθ. , argumetum dixi: ut enim Graeco illo verbo, quu palaim appellatur comoediarum, tragi odiarum-5ue argumenta, significantur etiam inateriae pictorum, ta quoque Latino ambae eς-dem res ostenduntur. nam Virgilius argumentum iugens dixit. Cicero. Ex eb re diligentissime perfecta erant argumenta in valuis , idem omnino intelligentes. quod hie Phalereus vocavit. nam quin alterum illud valeat etiam argumetum in L lino sermone dubitare non pol humus. Constitutis autem iam similibus cumque planum factum sit adiuuari magnopere argumetorum graditate, & picturam.& poesin,concludit totam rationem hoc pacto . Mirum videri non debere , si orationi etiam ipsi no mediocris amplitudo acquiritur ex rebus ipsis, quae exponu-tur. Paucis vero absioluit Demetrius, quod ostendere voluiti aptis tamen .alde adiadeclarandum. quare transit ad unum quod restabat explicandum . quae verba i cilicet apta sint huic formae magnificae tractandae. nam in si pulis etiam verbis muli positum est, ad amplum stilum reddendum .
Locutionem autem in vita hac eximiam esse oportet es' immutatam, extra consuetudinem magis: sic enim habebit tumorem: propria autem ἐν
ex consietudine locutio, pc a quidem semper erit: hac de causa abiecti
Cum docuetit, quae iunctura verborum apta sit note amplaet nee non quae res tanquam materia conuenia; ipsi, quod tertium erat aggreditur . quae locutio eidem congruat. intelligit autem delectum singulorum verborum, ex quibus cosormetur oratio, quς respondeat amplitudini superiorum rerum . Inquit igitur . dictionem Ipsam ac phrasin in hac Brina dicendi oportere esse praestantem, atque eximiam:&in multis partibus im mutatam, discrepantemque a consuetudine ac communi vi' loquendi. cuius praecepti statim rationem reddit,dicens. Hoc enim pacto habebit molem ac granditatem. Habere vetb in se glanditatem id quod eximium est inter
cetera: egrediturque peruulgatam rationem , pater. a contrario tamen Demetrius
idem etiam confirmauit his verbis. Locutio vero, que suis proprijsque rerum singularum vocabulis viἰtur: sequiturq; consuetudinem,est sane semper aperta de plana: neque enim erἰpere ei volumus bonum quod eius proprium est: hac tamen de causa, dc quia tam plana est,abiecta putatur: nec habet in se quicquam dignitatis.
98쪽
Primum eis r translationibus Vtendum GAb evangue maxime et is luptatem adportant orationi, magnitudinem: non sinen crebris, quia dithyrambum pro oratione cribimus: neque tamen longe tranatatu index
F ,Gr exsimisi. ceu mihi fiunt inter se imperator, gubernator, uri et cuncti enim bi praefecti anc tuto igitur dicit qui imperatorem γλη Drem dicit Euitatas, contra qui gubcruator , trinsecta
Tradit oratorem, qui notae d eendi amplae serii re vult: discedereque a commis ni ac vulgari ratione loquendi. in primis uti debere translationibus. cu os rei stati; ςausam affert hoc pacto. Hae nanque & voluptatem adportant orationi. magni dinem . cum igitur delectent eum, qui audit: A genus dicendi grandi ui eisci ni, sunt libenter asciscendae quia tamen bona etiam obstant, si modus in illi nullus teneatur, admonet ne crebris translationibus, freqlien ibusque utamur. ostenditque in quod vitium incidςrpinus, si c*pti suavitate ears in nobis in eo no moderaremur quia enim inquit si hos sepi remus, obliuiscere inur personam nosti i, ac finem. nan Iro soluta oratione scribe ςmi dithyrambum: no solum carmen, sed audax & ia centiaeque plenum ςariden: c quod p ne totum constat P verbis translatis. Huius carminis quod in ις per ter se veli tomni genςre ornatus . meminit Cicero in i libro de Oratore; nec non Horatius in ode quadam. Scrupulam, qui exoritur hος Ioco iam indieaui, & quomodo et telli poli et, admonui in commenta cijs meis in li-
hrum Aristotelῖs de arte poeta tu. ille nanque putat translationes accommodatas es
se senariis iambicis: iuncta veto duplicia ille vel ba di hyrambis, contia iudicium huius nostri scriptoris. sed, ut dixi cum illic de hoe di putarim. inde , quid sentiarn de hae inter doctiis mos auctores quasi ςontrouersia quadam, accipi volo. Aliud praeterea indicat Phalereus, quod cauendum sit. ne corrumpat ut utilitas, quae percipitur ex hoe ornatii verborum : doset enim non debere quoq; nos vii translationibus longe ductis r verum ex ipsa illa re, de ὶ simili . Diligenter autem a tendendum est, quid intellexerit, praecipiens ne utamur transsationibus longe ductis: nam Cicero quoque idem fieri oportere significauit in i . libro de Oratorς his verbis, Deinde vi dedum est ne longe simile sit ductum. exemplis autem ille declarauit, quid s-snificarit: sequitur enim apud eum, Syrtim patrimonij, scopulum libentius . ix xim: Charybdim bonorum, voraginem potius: facilius enim ad pa, quae visa, quam ad illa, quae audita si ut, mentis oculi seruntur, nec exemplis solum hoc patefecit, sed etiam causa, quam ς; ut animaduersonis attulit: spatium enim loci signi cauit, di interuallum magnum terrarum. cum potius uideatur Demetrius admonerς, nures nimis natura distantes sequamur, sed in illo ipso rerum genere mane mus & a
simili demum uerba mutemur. Exemplis etiam Demetrius explana; it praeceptum suum accurate adiungens uel bi causa. Similes sunt inter se, praetor gubernator, auriga. Similitudinem aut ςm antequam exemplum explicaret, confiimauit cum ait omnes enim hi imperium habent, ac regunt: reip nanque dux ciuitatem regit:gi hernator navim: G raecis enim proprie . Aio. est gubernator Latinis, qui summam potestatem in naui habet, ut Cicero quoque in v. libro de rep. s, o uerbo usiis fuerat, cum inquit. Vt enim subernatori, cursus secundus: medico, salus: impera-
Dii, uictoria:lic huic moderatori ieirpblicae, beata ciuium pira proposita ςst in purie
99쪽
pa verb, regIt equos, ut nomen etiam ipsum indicat, quo appellatur Graeco setin ne: a tenedis enim ille in oderandisque habenis vocatus est. Addit autem Demetrius constituta similitudine. Tuto igitur,& sine ullo motu lapsionis dicet, qui praetorem: intelligo autem summum magistratum, appellabit gubernatorem ciuitatis:&contra gubernatorem dicet pretiorem, praefectumque nauis. mutauit autem Phalereus
nomen:cum enim suprastaeo ν dixi iset, minc eundem appellat αρχον - .idem enim valent: nanque cum significet crebro ducem exercitus, valet etiam, ut accertus est a Demetrio, summum magistratum in ciuitate, quem Athenis vocare eonsuerant. unde Cicero in libro de Fato cum tempus ostenderet,quo fato fit eius est Epicurus, verbum Graecum retinuit. Morietur enim inquit Epicurus,cum duo de septuaginta annos vixerit archonte Pytharato: ita enim pallim loqui solit Hs Atticos exemplis scriptotum historiae intelligitur. Animaduertendum autem, cum inquit omnes hos, quos appellauit, este videri ipsum ostendere translati nes has ei Ie a specie ad speciem: sic enim vocavit Aristoteles,cu duabus pluribusue partibus unius alicuius rei existentibus, una aliqua pro altera sumitur: & contra etia cum usus postulat,fit:cum tamen planum sit, haec verba translatam esse: eadem enim ratio, quae est praetoris ad ciuitate, gubernatoris est ad navim. quod etiam vere de auriga dicitur : par enim ipse quoque est ambobus illis in eo vitinere obeundo, quod sustinet. An nihil vetat translationes etiam has,quae proprie vocarentur r', id etiam in se habere, quod a Demetrio traditum est in his ipsis contineri:cum enim quando aliquis vocat fundamentu alicuἰus aedifici j
carinam: aut contra,certo teneatur proportionem illarum rerum secutum eu esse ,
non est tamen dubium, quin ambae illae res species sint alius rei, id est soli ac firmamenti. cum aut E Demetrius supra dixit haec verba ducta esse . . n.; amo, ut opinor, intellexit: seclarareq; voluit, in illis similitudinem hanc rationis spectatam iniisse . Eodem pacto perspicitur Homeru transtulisse verbum , cum vocavit Agamemnonea in x --: nec Agamemnonem solum, sed alios etia aliquando reges, ut Drya tem. Similes nanque iunt veli reges et di niq; ampli illino illo nomine, pastoribus rqua enim cura patiores tuentur grege. tuos,& quacunque re pollunt iuuant, eadeteges eos, qWi iriis parent, commodis omnibus ac bonis aiscere debent.
Non omnes tamen mutuo redduntur, quemadmodum praedicti, quia
Fura quidem Ida hcuit pedem dicere poetae: hominis autem pedem, nou
Cum ostendisset superiores transsationes couem, potuisset aliquIs arbitrari hoc
semper licere: nec ullam extare translationem, quae non tanquam retro ageretur:
hunc igitur errorem quibusdam no valde peritis eripere conatui, assirmans id per- Ietuum non esse: exemplo etiam quod tradit declarans id autem huiuscemodi est .nfimam patie Idae motis licuit Homero appellare uia, . id est pede tras lato verbo. nam suium propriumq; eius rei nomen est .a .no tame cocederet ut ei si pedem hominis vocasset. πι--. .: id enim non solum rem illam non illastrasset, sed etiam xaliginis multum ipsi attuli isset, de nullo modo aptum illic fuisset. non uno autem ioco in Iliade translatione hac usus est Homerus, ac pedem montis dixit, ut cum in catalogo Troianorum inquit. Ois, es. - πω πόδα νματυ ιδ.e. & alibi. π na 'nam alterum etiam verbum , quod propiau illius rei
non a corpore animantium similitudine sumptum, a poeta usurpatum est.
100쪽
Postquam igitur periculosa translatio a fuerit, conuertatur in ima
glasi sic enim tutior erit: imago autem AZ translatio exuperans, misiqui adiltat τό a GmΘι ιτω e. προ ρε m id υμον, a posita particula dicat,
H. 0 oa n Θ υμῶν:- enim imago extitit ω tutior est oratio: isio. uti mmodo translatio G periculosior est. αuare Plato quiddam in lubrico postu
M ritu acere, qui translationibus potius Vtitur, guam Imagiuibus, Mno' on Vero, potius imaginibus
V erba translata quemadmodum deIectant,cum probantur auribus corum , qui audiunt ita contra si data sunt, atque insolentia, mole si iam exhil iit . Cum igitur VI tructus magnos ferunt,ita etiam obesse pollini, opeia uanda est, yι bono, quod miPus cst. utamur sine malo . id autem obtinebitur,u cum vica nobis fuerit Gaslatio aliquid periculi in se habere, mutabitur in breuem imaginem, iii ς - κασιά vocat ut ne autem quempiam fallat cuiusmodi imago hau si,definitaliam: ei Inq; --ο- ait translationem,cui lupe re it aliquid. led etiam exemplo vim eius explana pono i
cum Demosthenis ex oratione illa praeclara pro Ctesiphonte, in quo cii translatio apud auctorem sit; addita particula tae , reddita est illa pio translatioue imago
Pythonem enim Byzantium, volubilem oratorem, qui magno Impetu vers u in ectus est in Athenienses, obii militudinem fluminis dixit.ideli fluentcni. quae translatio est. quod si quis particula illa adiuncta, dixerit cru acii luc ita latio, sed abundans, noli si inplex, cui nomen impositum est ει α a Graeco, imago a Latinis. id autem aperte tradit Phalereus ubi inquit. Hoc enim pacto imago illa facta est:Oratioque munitior,& ab omni ossensioue tutior : illo autem modo ira n Statiorinagisq; periculis expositum genus dicendi. Vt autem Demosthenes curtum illum oratoris, quo serebatur celeritatemque orationis ostendere volens, dixit ora-xorem illuni eo tepore fluxisse, sumpto vel bo ab aquis, rapidoque aliquo amne, ita
Homerus,cum Nestoris suauissimam ubertatem ponere ante oculos studeret, CO-dem confugit, multoque ante uidit similitudinem harum rerum. notus enim est ille verius, quem verbum ex verbo expressit etiam Ciccro. άπαν car. c. - - δ' a. nam Horatium eodem pacto, cum tamen vituperare vellet, de Lucilio
dixisse Cum flueret lutulentus, exploratum est. Hinc etia intc lligi manifesto D incirius affirmat est enim hoc laquam corollatium quoddam in Platonem in lubrico Versari, qui frequentet suis in sermonibus quiddam, quoa istoc nue ait te Prehelo-
CS,cuni potius utatur translationibus quam imaginibus. contra autem Xenopho te, ut in cet cxis rebus semper sedulo ipsi aduersatus sit,ita de hac re logc aliter te tire ac diuersam rationem sequi, qui libentius imagines usi irpat. Ita autem crebri, tizur translationibus Plato ae saepe etia liberis, ut non debuerint, qui ipsum eo nomine acriter acta larint:ut testatur Dioni sus LogInus, qui continetia orat etiam quibus vitiis allines ipsas esse illi dicere soliti sint dc quam temere ac sine modo vito trium eas usurpare putarim. nec tame ille cu ipsis omnino lentit: propriumq; etiasu iudicat sublimium naturaru audere aliquid in dicendo & itidulgere sibi: contra- que i ihil unquam masnum expectati polle ab illis, qui nimis a curate subtiliterv ,