Guglielmi Budaei Parisiensis, ... De asse & partibus eius libri quinque, ab ipso authore nouissimè & recogniti & locupletati

발행: 1541년

분량: 481페이지

출처: archive.org

분류: 미분류

171쪽

Gulielmi Budaei de ase

nos pro mora: annuam etiam habitationem Romae usque ad bina millia Enummum, in Italia non vltra quingenos sestertios. Ru adringentos seste tios dedisse viritini populo Tranquillus dicit,&Appianus minam Atticam, quod ide est: ex quo loco coprobatur id quod semper diximus, libra fuisse centenum denariorum:& soluitur obiectum superius factum ex Prisciano. Sed hic quina millia drachmarum data dicit in singulos milites, de in equitum pr sectos singulos multo maiorem summam: ille in equites vicen aquaterna millia nummum,id est sena millia drachmarum.quare locum utilatum esse oportet apud Tranquillum. Sed & apud Appianum nulla Gequitum fit mentio.I--πι enim turmarum ductores sunt, non λοχώ. ut

interpres intellexit: quo verbo Appianus uti solet pro Centurione, quemadmodum & in quarto de pronunciatione eius donatiui loquens in con

αον ῆλα γοῦ. Equitum nullam facit mentionem. Eusebius auctor est,eo tempore quo Sylla Dictaturam inuasit, censu Romae acto inuenta esse hominum quadringenta sexagintatria millia. Appianus autem tradit censu post triumphum Caesaris acto,inuentum esse dimidio pene minorem numeru si ciuium quam quantus ante bellum ciuile suisset. Esto igitur ut Romae ducenta & viginti millia hominum fuerint eo tempore quo Caesar centenas drachmas in populum diuisit: id congiarium bis de vicies centenis millibus

aureorum nostrorum aestimabitur. Age esto ut viginti millia veteranorum suerint tot enim minimum esse oportuit, ut ex Hircio nouimus in Commentario de bello Aphrico in si quina millia drachmarum,id est quinquaginta argenti pondo in singulos diuisit, decies millies mille aureis nostris

id donatiuu constitit, id est centies centenis millibus. Adde nunc augmentum pro Centurione de Equite & Tribuno,& habitationes illas gratuitas i Romae & in Italia datas: certe in immensum res abibit, si omnia aestimentur. Appianus ipse de triumphis eius loques, quos diebus quatuor instaurauit post omnia bella consecta, Pecuniarum inquiti in triumphis illatarii summam ad sexagintaquinque talentum millia fuisse serunt,& coronas ex auro suisse addit duo millia & octingenta & duas & viginti, quae pondo amplius viginti millia penderent: ex quibus exercitui promi ga praemia cu

ne nostra undequadragies millies mille aureos nostros valet. Viginti millia pondo auri, ut minimum vicies centena millia superiori addidit summae, ut sint semel& quadragies millies mille aureorum coronatorum , hoc est quadringenties gecies centena millia: cuius summae bonam partem Caesar ex Gallorum spoliis coegit: praeterea quae impendit in emerendo fauore

plebis & potentium Romae,ut Pauli & Curionis, & aliorum, ut supra dictum est. Omnia enim illa ante bellu ciuile coligerant: sed triumphi ducti sunt

172쪽

& partibus eius liber III. lxxxiiii.

Α sunt post bella ciuilia consecta. Antonius autem Triumuir post mortem Caesaris bellum Philippense pariter cum Caesare qui postea Augustus dictus est gessit in Caesaris intersectores: quo consecto morte Cassii & Bruti, cum Caesar Octauius Romam rediisset, ipse Antonius in Graeciam se contulit, v t illic de donatiuo statueret quod militi antea polliciti suerat:qubd- nona inaque vi Plutarchus inquit)quinum missium drachmarum in singula capita Amonii fuerat,ut ante Caesaris,id est vicenum millium nummum γαρ κά.

B Quatus autem fuerit exercitus eius,ex eodem auctore alio loco nouimus: 2.

qui de altero dissidio Caesaris & Antonii loquens,& de bello Mutinensi, quo tempore Antonius Lepidi castra ingressius esse dicitur, Munatium.

nius castra Lepidi ingressus, quo da ex compotoribus suis cum sex legionibus in praesidio Galliae relicto,ipse in Italiam rediit, decem millia equitu& decem &septem legiones peditum secum agens: quo tempore Cicero a Caesare destitutu, est ob id quod libertati nimium tribuere videretur, Cae-C sars cum Antonio iterum in gratiam rediit. Vt autem omnia extenuare otius quam augere videamur: ponamus equitu peditum 4 octoginta milia capitum fuisses plenae enim raro legiones erant equites etiam & Centuriones in ordinem redigamus, ut in singula militum capita simplex donatiuum procedat,id est quingenti aurei: ad eam largitione quadringenties centena millia aureorum nostrorum constituenda sunt aestimatione iam dicta,ut promptum est colligere. Quod an credibile sit, ex iis quae insta dicentur, apparebit. Fuerat etiam memorabile donatiuum Cassii & Bruti, quod Cassius in concione pronunciauit. nam cum octoginta millia legionario- D m essent in eius exercitu sine equitibus , ipse in singulos milites millenas de quingenas drachmas italicas se confestim repraesentaturum dixit iis qui ad prςliu quod instabat,alacri animo ituri essent,& ceturioni quincuplex do

a s paulopost, Collaudantes autem milites Brutu& Cassium, cum se omnia eoru causa, ut par erat, facturos polliciti essent, illi consestim quod pronunciarant, praesenti pecunia persoluerunt, & alia , insuper aliis atque aliis nominibus erogauerunt. Hac ratione in octoginta E millia hominum, qui undeviginti legiones non plane integras, ut ipse in- quit, conficiebant,centies & vicies centena millia aureorum Fraciae elargiti sunt absque eo quod Centurionibus,quod Tribunis,quod equitibus datum est,qui amplius decem millia suerunt,Celtae, Lustani, Parthi,& aliarii gentium. Eode aut e tempore Antonius cum Ephesum in Asiam ex Graecia venisset & ed reges reginae. orientis ad eum salutandum confluerent, sese sua j vltro illi offerentes sui auctor est Plutarchus diu illic per luxum inustatu debacchatus, cum de primoribus viris pro arbitrio suo statuisset, praedictarum rerum impendiis exhaustus, altera tandem vectigalia Asiati

l iiii

173쪽

Hybreas

orator. Memora

bile dictu.

Mirabilis

Cleopa irae luxus

Gulielm 1 Budaei de asse

cis populis imperare institit. Ibi Hrbreas quidam orator nobilis, qui cau- FAm gentium Asiaticam agendam receperat, huiusmodi oratione usus esse dicitur, memorabili certe, ac nostris quibusdam hominibus etiam atque etiam animaduertenda, si ipsis ab aulicis apparituris feriari pauliseer vacaret,& animu aduertere huiuscemodi acroamatis.Sed quadd id neri no potest, proximum est ut optemus per ora id hominum ferri tadiu quoadu ad principes permanarit. Verum ille orator, Si potes inquit o Antoni altorum vel tigal eodem anno exigere: illud etiam posse te aequum est, binas ut eodem anno aestates, binos, etiam autumnos habeamus. Ducenta tibi ta- Glentiam millia Asia iam pependit:haec si tu no accepisti, exige ab iis qui a ceperunt. sin cum acceperis, iam non habes, quid nunc causae est quin ipsi

α- ίλαια r. Hoc sermone magnopere flexit Antonium Hybreas, ut quem plurima latuissent eoru quae nebant:& erat non tam remisso animo si simplici, ideos omnia credens iis quos circa se esse voluerat. In erat enim moribus hominis simplicitas, nec cito adsecus admissa animum aduertebat: verum ubi resperperam actas senserat, illico poenitentia subibat eius animum,culpam cp ingenue etiam ad eos psos agnoscebat, ad quos res acta in- Hiurias pertinebat. Hic locus, ut alia pleras eius auctoris, mendose latinus

factus est. Digna vero omnino historia quae in regiae conspicuo loco ses. quipedalibus literis proscriberetur,vel in aes incideretur potius, ut & principes nostri metu inissent quid sui sit officii, &qui rei argentariae apud nos

summam tenent, innocentius & cautius obirent sua munera in posterum.

Hic est ille M. Antonius qui Cleopatrae ultimae Aegypti reginae, Phoeniciam, Syriam,Cyprum, & Ciliciae bonam partem, Iudaeam balsamiseram& Nabathaeorum Arabiam in stupri mercedem dedit: qui Antigonu Rogem securi percussit: qui expeditionem in Parthos cum centum millibus i peditum equitum. suscepit: cui denique nobilis illa coena portentosi luxus condicta est a Cleopatra,in qua centies selleritu, id est ducenta & quinquaginta millia aureorum vno rculo secundae mensae consumpta sunt. Denacre Athenaeus in quarto Dipnosophistarum ita propemodum inquit, verbis ex Rhodio Socrate transcriptis, qui bellu ciuile Caesaris & Antonii scripsit: Qmina autem Cleopatra obuiam processisset Antonio in Ciliciam,ibi conuiuium regium opiparulii' instruxit,in quo aulicum omne instrumentum aureum erat, gemmis etiam cosertum singulari vasculario rum opificio. Erant etiam parietes purpureis aureisy peripetasmatis obten Κti. Duodecim igitur ad hunc modum tricliniis constratis & instructis, Antonium ad conuiuium illud Cleopatra quosdamque primorum vocavit, quos ei visum fuit. Ibi Antonio apparatus magnificentia cum stupore admirante, renidens Cleopatra, omnia se illi dono dare respondit: & subinde in diem posterum coenam ei condixit: ad quam ille postridie cum venisset comitatus amicis de proceribus eo splendore Cleopatra atque ea opulentia conuiuium instruxit,ut hesternus apparatus despicabilis prae eo vider tur.ac nihilo secius peracto conuiuio omnia idetidem donauit:visenda sa-

174쪽

& partibus eius liber III. l XXXV.

Α ne munificentia,cum unicuique conuiuarum permitteretur toralia, &lsctum in quo accubuisset,& vasa aurea praeterea auferre, ita ut cuique lectisternio cesserant. His peractis sub digressum Antonii comites prout dignitate aliqua praecellebant,ita partim lecticas gestatorias cum seruis lecticariis partim equos in stratos argenteis ephippiis reserebant. queis omnibus regi da eo amplius face praelucentes asseclas digredientibus repraesentauit,

πιιAri: Mirabitur sorsan quispiam quonam modo ducenta millia talentum uno anno Antonius ex Asia auferre potuerit. Asiam hic intelligere oportet orientale Populi Ro. imperiu: quod quantum fuerit, ex partitione illa Triumuirali intelligere licet,quae mihi instar fui sse videtur Ho Triumul mericae regnorum diuisionis inter Iouem Neptunum & Plutonem. In ea 'ri'M Wpartitione omnis ad orientem tractus Antonio, ad Hesperiam Caesari,hoc C est Octauio concessus. Vtriusque autem imperii confinium, Ionium mare factum .Lepido Africa cessit. Ita ditio nostra omnium citra mare longe hodie clarissima, portiuncula prope dixerim fuit non dico Romani imperii sed tertiae partis eius. Postea autem sublato Lepido, cum Triumuira' tus ad Duumviratum rediisset,quantae fuerint Romani imperii vires, aestimare datur ex utriusque copiis. si quidem in Actiaco bello Antonius peditum centum millia,equitum duo &viginti,&naues bellicas non paucio- Aasleu, res quingentis habuit,& sex Reges in comitatu suo: Caesar aute naves bel citus to aptas ducentas & quinquaginta, peditum octoginta millia, & equitum D earem Antonio numerum . quo tempore, ut diximus, Lepido de medio 1ublato, Antonius ab Euphrate & Armenia ad Ionium mare & Illyricum: Caesar ab Illyrico ad Hesperium oceanu, de ab Oceano ad Tyrrhenum Siculum Φῆ mare: Librae vero quantum Italiae Galliae4 & Hispaniae obiectu

est ad Herculeas columnas,obtinebat: Antonius vero a Cyrene ad Aethiopiam. Appianus autem lib.v. bel. ciuilium Marcum Antonium inducit Ephesi ad Graecas Asiaticas, gentes orationem habentem, dicentem gis biduodetriginta legiones esse, quae cum auxiliaribus centum & septuaginta peditum millia implerent, equitibus non adnumeratis: quas legiones reli-E quias esse dictitabat trium & quadraginta legionum quas Mutinae habuis

Itaque cum praemia iis reddere opus esset,& orienta

lex populi ita de eo de Caesare meriti essent, ut digni maxima mulcta vide- , rentur ob pecunias Cassio & Bruto Caesaris interfectoribus collatas, semulctae eis nomine decem annorum tributa imperare continud persolue-da, quandoquidem tot annorum ipsi tributa Bruto & Cassio bienio proximo pensitassent. ad extremum si Graecos de Asiaticos multis lachrrmis

175쪽

Asia demuvicta,luxuria Roma

inualit,magis etiam donata.

nil emen datus.

Gulielmi Rudaei de a se

impetrasse, ut nouem annorum tributum biennio persoluerent, in τέλοι-- F

tentati sus & liberis ciuitatibus aliae insuper collationes imperarentur. Sic enim verti debuit. Quod autem tributa decem annorum Asiatici populi Cassio pependissent, ipse Appianus his verbis refert lib. . belloru ciuiliu de

expugnatione Rhodi loquens, ο κ εω- 4 p πλ. i - π v. iam ν ἐπέτα si ν ιμας ita τοῖς -οις υμα - ασίαν οῦ-α ψόρους ἐτων δέκα α φέρ/ν. ω-ἐπή-νἶ - πιών. Ducenta igitur millia talentum quae GPlutarchus exacta esse ab Antonio dixit, ex ea collatione fuerunt quae uno& altero anno in noue annos indicta est. Haec summa nomismate nostro centies & vicies millies mille aureos valet. Graece duodecies millenas myriadas dicerem: vel centies do vicies celenas myriadas aureorum. Hac summa maiorem nullam ut arbitror dicturi sumus uno tempore congesta ni

si maiores sum in in aerario fui ste videtur,ut apparet ex iis quς lib.superio re adnotata sunt. Plin. lib.xxxiii. Messala orator prodidit Antonium Triuuirum aureis usum vasis in omnibus obscoenis desideriis, pudendo etia crimine Cleopatrae. Et paulo inferius, Antonius in contumeliam naturae, vi-Hlitatem auro secit,opus proscriptione dignum. Idem auctor est luxum tum primum Romanum populu inuasisse,quum Asia deuicta est. Asia inquit in primum deuicta luxuriam misit in Italiam. Siquidem L. Scipio transtulit in triumpho argenti pondo millia quadringenta quinquaginta, de vasoruaureorum ponὸo centum millia. Anno urbis conditae quingentesimo sexagesimoquinto eadem Asia domita multo etiam grauius afflixit mores, inutiliorq; victoria illa haereditas Attalo Rege mortuo fuit. Tu enim haec emendi Romae in auctionibus regiis verecundia exempta est, urbis anno D C X X V I, mediis L V II annis erudita ciuitate amare etiam & non se Ilum admirari opulentiam externam. Immenso & Achaicae.victoriae momento ad impellendos mores, quae& ipsa hoc interuallo anno urbis D CVIII Parthica fgna & tabulas pictas inuexit, nequid deesset: pariterj lv xuria nata est,& Carthago sublata,ita congruentibus fatis, ut liberet amplecti vitia, S liceret peccare ex dignatione. In quibusdam impressis libris legitur,& vasorum aureorum pondo ducenta millia, duplicato auri numero. In antiquis omnibus,pondo mille quingenta .adeo fluxa fides est exemplarium in numeris tradendis. Apud Liuium non millia sed mille virobique legitur: quod luculentam facit discrepantiam. In quibusdam antiquis mille clegitur,in aliis per notas scriptu in est,ut ad mille de millia ambiguit sit. Sic autem inquit Liuius lib. vii .debet. 1aced. Tulit in triumpho vasorum a genteorum omniac lata erant) mille pondo, & C CCCXXIIII aureorum mille pondo,& X XI III. Praeter haec etiam duo verba in supradicto loco corrupta esse intelligo ex obseruatione vetustae lectionis. Ne enim Asia domita lego,sed donata. Scimus enim Attalum Regem Asiae, populum Romanum haeredem instituisse, auctore Trogo lib. xxxvi. De-

uictam igitur Asiam Plinius prius dixit luxuriam misisse in Italiam, quod

176쪽

& partibus eius liber III. lxxxvi.

A fuit Antiochi tempore. postea etiam donatam, quod fuit Attalo Rege hae- . reditatem populo Romano relinquentLParthica autem signa corruptum esse satis scio: sed quomodo restituendum sit, affirmare non ausim. Dicere Corinthiaca, nisi in vetusto parta legissem, ut victoriam partam intelligamus, id est ut parta victoria signa de statuas & tabulas inuexerit Romam ex Achaia. Neque vero ex Asiaticis tantum tributis Antonius infinitam vim auri argentia collegit &prodegit,sed etiam ex haereditate Caesaris pecuniam auertis tetraditur Plutarchus enim auctor est,intersecto statim Caesa- . B re Calpurniam Caesaris uxorem quatuor millia talentum ad Antonium cks A, transportanda curasse. Maximam tamen pecuniam Caesarem reliquisse, ex p

secunda Antoniana intelligimus:quo in loco Cicero ita inquit Vbi est septies millies sestertium, quod in tabulis quae sunt ad Opis,petebaturi sun istae quidem illius pecuniae:sed tamen,si iis quorum erat,no redderetur,que nos a tributis posset vindicare. Tu autem sestertium quadringenties quod Idibus Martiis debuisti,quonam modo ante Calendas Aprilis debere desii-stir Et rursus Philip.v. Illa vero dissipatio pecuniae publicae serenda nullo modo est per quam septies millies faliis donationibus perscriptionibusque

C vertit: ut portet o simile videatur,tantam pecunia populi Romani tam breui tempore perire potuisse. Perscribere Cicero vocat quod lingua nostra Ptiscribe registrare appellat. Vertit autem pro auertit, puto esse mendosum. Appianus de hoc loquens,Octauium ita ad Antonium loquentem inducit,cum primum Apollonia Romam rediit audita morte Caesaris. --αροι

r, a caede statim Caesaris transportata sunt taliquam in locum tutum e domo tunc periculo exposita,ex iis tute ea habeto tibi,quae in sanctiore thesauro

censebantur, cum omni alio mundo, ornamentoq;. haec enim ego tibi auctor sum ut retineas,& si quid iis amplius a nobis tibi opus esse existimaris. caeterum ad congiarium erogandum & persoluendum velim ut aurum illud signatum reddas,quod Caesar ad bellorum usum comparauerat, quae gerenda sibi constituerat.satis autem mihi nunc erit is pecuniet modus, quq ad trecenta millia viritim diuisa suffectura sit. Tranquillus aute auctor est

Caesare ipsum dictatore populo viritim trecenos sestertios legasse: pro qui-E bus Plutarch. in Anto. ει Appianus ipse quinas & septuagenas drachmas dicunt: quod idem est,& par ad nummum summa. Plinius lib.xxxiii. Caesar primo introitu urbis in ciuili bello suo ex aerario protulit laterum aureorum XXVI millia,& numero pondo trecenta: nec fuit aliis temporibus Resp. locupletior. Sic & in impressis codicibus & in duobus antiquis

legi,ut antea dictum est. In uno autem venerandae antiquitatis qui in rebus meis erat,ita legitur, Laterum aureorum X V, argenteorum XXX V,& in numero HS C C C C. quod ego interpretor sestertium quadringenties. . cum autem mutilatum esse in vulgatis exemplaribus, ex illo vetusto

177쪽

Gulielmi Budaei de asse

coniicio,& ex Orosio historico, qui lib.vi. sic inquit,Caesar Romam venit, Fnegatam in sibi ex aerario pecuniam frictis soribus inuasit, protulit. ex eo ,

auriponcto IIII M C XXX V, argenti pondo prope D C C C C. Nu

meros tamen Orosii corruptos esse facile ex Plinio coiicimus: & alioquin quis credat C sarem ad bellum ciuile contra Senatum euntem,locupletis. simum aerariu primoribus sui inquit Plautus)digitis delibasser Vsqueadeo numeri per omnia in omnibus auctoribus mendosi sunt, antiquitatis cul- Imperium pa,quae notarum compendiis nimium gavisa est. Vertim optilentiissimum

8 μῖμ', illii a seculum, Augusti principatus excepit sub quo principe latissime pa- Gluisse Romanum imperium demonstrabimus,& priuatim publice*i locupletissimum fuisse, licet postea Germaniae populi multi aliique ad Arctonvergentes accesserint,a quibus principes Romani cognomina sumpseriit. Strabo enim Graecus auctor, qui Romae diu versatus est Augusti Tyberiique temporibus,libro. xvii. circa finem ita inquit: - δ' ἐι ic μοι -

rae habitabilis optimam quas regionem ac celeberrimam obtinent, omnes ante se populis imperitantes supergressi, duntaxat citiorum memoriam no Hrimus, dignum este duxi ut de eorum statu breuibus disseramus. Et post paulum,m ιυ-ἔν Κρίπω-m inruis ἔχουm, inlia δ ud, si his, is oἱή a

eius partem quae ultra Danubium protenditur,& eas gentes littorales quae inter Rhenum & Tanaim ad oceanum vergunt. Africet autem ora quae nobis obuersa est, omnino eis paret. reliqua autem Africae vel aegre habitantur,vel Nomadum more incoluitur. Similiter & Asiae omnis ora quae in Inos vergit, ab eis imperia accipit: nisi squis Achaeorum & Zygorum & Eniochorum rationem habendam putat, aut eorum regiones in numero aliquo habendas censet, qui & latrocinia exercent, & Nomadum vitam degunt. At vero mediterranea dc interiora partim Romani obtinent, partim Parthi,dc qui supra eos sunt Barbari septentrionem & orientem versus,ut Indi, Bactrii & Scythae, inde Arabes & Aethiopes,a quibus Romani semper sensim aliquid adimunt, ditioni suae adiungentes, vota sera aἀavinita. νον mimis. His verbis apparet quam late patuerit imperium Romanum sub Augusto. Ex sequentibus autem qualis fuerit status eius, & cuiusmodi cimpetitandi ratio, et n. ο α - - α - - tu, μωρν,κμtare L min. οῦν n

ώους. Vniuersae autem inquit huius regionis quae Romanis paret, partim a Regibus tenetur, partim Romani ipsi tenent, & prouincias appellant, in - quas & Praesides & Quaestores mittunt qui tributa exigant: in queis tamen liberae quaedam sunt ciuitates,quarum nonnullae in Romanorum amicitia

178쪽

& partibus eius liber III. lxxxvii.

Α ea lege venerunt: nonnullis & ipsi postea honorem habentes, libertate eas donauere.Sunt& Dynastae quidam sub eis,id est potentatus nomine dominantes, & Phylarchi id est gentium principes, & sacerdotia obtinentes, hi quidem ipsi legibus quibuinam suis viventes. α- παφώπι δῆρι α si, a

per iisdem finibus diuis sunt. Nunc autem eam diuisionis rationem tenet, populo in B quam Caesar Augustus arbitratus est.Siquidem postquam ei a patria imperii summa,& pacis belli 4 arbitrium perpetuum delata sunt, in duas parteis potum uniuersam ditionem partitus est,quarum Vnam sibi, alteram populo attri- da, buit. Et sibi quidem quaecunque militari praesidio egent,retinuit, ut regiΟ- P ouine nes barbaras, &gentibus nondum subactis finitimas: populo autem eam Caesens partem concessit,quae paci acquiescens, facile sine praesidio in officio continetur. Rursus utraque partem in prouincias complureis distribuit,quarualterae populi dicuntur. Et paulo in serius enumeratis populi prouinciis, in quas populus Consules vel Praetores mittebat, ita subdit, πυγὰ ἐπιι 1ωι

in Q;. Alias aute prouincias Caesar obtinet, ad quas regendas partim Consulares,partim Pr tortos mittit, in quasda etia Equestris ordinis viros. Huius portionis Reges & potetatus & decarchi ,id est deceprimatus seu docemuiratus & sunt nuc, &semper alias fuerui. Ex iam dictis forma imperii Romani, & veluti incunabula princ atus monarchiae ineuntis habentur, quae mihi magnopere pertinere visa sunt ad intelligendam rationem Romani principatus. Nullus enim auctor squod meminerim) tam aperte haec Deratio D tradidit: meliusque ex iis Tranquilli locus in eodem Austusto intellistetur: ης RQ δ'

Prouincias validiores, & quas annuis magiitratuum imperiis regi nec faci- Rugustile nec tutum erat, ipse suscepit: caeteras Proconsulibus sortitὰ permisit,&tamen nonnullas commutauit interdum, atque ex utroque genere plerasque saepius adiit. Vrbium quasdam foederatas, sed ad exitu licentia praeci pites,li uertate priuauit: alias aut aere alieno laborates leuauit,aut terrae motu subuersas denuo condidit, aut merita erga Remp. allegantes, latinitate

vel ciuitate donauit. Et paulo post, Regna quibus besti iure potitus est,

praeter pauca aut iisdem quibus ademerat reddidit, aut alienigenis contri- E duit. Reges socios etiam inter semetipsos necessitudinibus iunxit mutuis: promptissimus affinitatis cuiusque atque amicitiae conciliator & fautor: nec aliter uniuersos quam membra partesque imperii curae habuit. Rectorem quoque solitus apponere aetate paruis,aut mente lapsis, donec adolescerent,aut resipiscerent:ac plurimoru liberos & educauit simul cum suis,& instituit. Hactenus Tranquillus. Hic idem Augustus Aeg3ptu post Antonium victum,& Cleopatram captam,in prouinciae formam redegit, ut auctor est Strabo: cuius etiam arma Petronio duce in Aethiopiam penetrauerunt. Plinius lib.vii. de Aethiopia loquens, Intrauere aut e & eo arma

179쪽

Arma Ro. in Aethio pia pene

trauerunt.

Parthi.

Gulielmi Budaei de asse

Romana diui Augusti temporibus duce P. Petronio de ipso Equestris or- Fdinis praesecto Aegyptiis,oppida eoru ex ptignauit quae sola inuenerat,quo dicemus ordine. Sic enim legendum est, quanquam in omnibus exemplaribus legatur non Aegyptiis sed Aegyptus Aethiopiam expugnauit, non Petronius Aeg3ptiis praefectus .nota est historia ex Strabone. Aelius etiam Gallus in Arabiam felicem Augusto iubente expeditione sumpsit,& multa ibi oppida expugnauit,quam tamen non subegit, deceptus a Syleo duce quodam Nabataeorum primario viro, qui diuturna ludificatione Galluper deserta frustratus est, exercitu interim pene consumpto: ob quam cau- Giam postea Syleus ab Augusto securi percussus est, ut auctor est Strabo lib. xvi. Nabataei tamen & Sabaei felicis Arabiae incolae Romanis tum pare

sitii loci dicta. Domuit idem Augustus partim ductu,partim auspiciis suis Cantabriam, Aquitaniam, Pannoniam, Dalmatia cum lilyrico omni. Item Rhetiam & Vindelicos ac Salastas gentes Alpinas coercuit, & Dacorum incursiones, tribus eorum ducibus cum magna copia caesis: Germanosque Hultra Albin fluuium summouit: ex quibus Sueuos Sicambros i dedentes se traduxit in Galliam, atque in proximis Rheno agris collocauit: nec ulligenti sine iustis & necessariis causis bellum intulit. Virtutis autem modorationi se fama Indos etiam ac Scythas auditu modo cognitos pellexit ad amicitiam eius populiq; Ro .vltro per Legatos petendam. Parthi quoque Armeniam vendicati facile cesserui,& signa militaria quae M. Crasso ademerant,reposcenti reddiderunt, obsti' insuper obtulerunt: in cuius rei memoriam signatus est ille nummus cuius supra mentio facta est. Denis pluribus quondam de regno concertatibus, non nisi ab ipso electum com- Iprobauerunt. Auctor Tranquillus. Strabo autem de Syria loquens in . xvi. Parthi inquitJprimum quidem amicitiam Romanorum exoptantes, Crassum eos vitro lacessentem bello,ulti sunt. Nec minorem & ipsi cladem rotulerunt, cum idem ausi essent Pacoro in Asiam cum exercitu inita. An tonius autem hortatore Armenio usus, proditus,infeliciter rem gessit. Pacori autem succetar Phraates usqueadeo Caesaris Augusti amicitiae cupi dus fuit,ut trophaea et remitteret quae de Crata Parthi pridem statuerant, de euocato ad colloquium Titio tunc Syriae praesecto, quatuor ei legiti

Post Actiacam aut e victoriam quantum opes Romanae creverint,ex Traquilli verbis intelligere licet. Invecta inquit ille Urbi Alexandrino triumpho regia gaIa, tantam copiam rei nummariae effecit,ut scenore diminuto plurimum agrorum preciis accesserit. Senatorum censum ampliauit, ac pro octingentorum millium summa duodecies sestemtium taxauit, suppleuitq; non habentibus. Congiaria populo frequenter dedit,

180쪽

& partibus eius liber III. l XXXV 111.

A dedit sed diuersae sere se trimae, modὰ quadraetenos, modo tricenos, non- Congi ri nunquana ducenos quinquagenos, nummos: ac ne minores quidem pueros praeteriit,quauis non nisi ab undecimo aetatis anno accipere consueui Lsent. Frumentum quoque in an non et difficultatibus saepe leuissimo, inter dum nullo precio viritim ad mensus est. Hic si reputare velim quanti congiarium unum ducenorum nummorum constiterit illi principi, vereor ne fidem detraham historiae. Legitur autem apud Eusebiu in Chronicis, post triumphum Actiacum Rome censu acto inuenta esse Romanorum ciuiu B quadragies semel centena & sexaginta millia. Domino autem nostro iam Christona nato de adolescente, Augustum cum IIberio quem sibi in filium adoptauerat,censum Romae egisse, 6 inuenisse capitum Romanorum ter & no- sum' ινι nagies centena & septuaginta millia. Fac igitur ut omnia intra fidem sta- Dini. tuam)vicies centena millia ciuium fuisse ad congiarium nomina dantium, quod ipsum ducentam tantum nummum fuerit, id est quinquaginta denariorum, seu selibrae Romanae: oportuit decies centena millia pondo argenti congiarium constitisse,quod nos centies centenis millibus aestimare soleinus. quod si ducentim quinquagensim nummum congiarium statua-C mus, viciesquinquies centena millia aureorum ad summam illam accedent. Perge porro, de fac quadragies centena millia ciuium suis te,& ducenties quinquagies centenis millibus id cogiarium necessarid aestimabis. Dubium tamen esse potest utrum congiarium Romae tantum commorantes acceperint, an omnes ciues Romani qui ad censum nomina dabant. Orosus lib.vi. Augustum post legiones in Sicilia a Pompeio receptas, XXX millia seruorum dominis restituisse tradit, & quatuor & quadraginta le- xxiiii. giones ad tutelam imperii per prouincias instituisse. Traquillus de hoc ita 1cribit, Ex militaribus copiis legiones & auxilia prouinciatim distribuit, ab. D classem Miseni,& alteram Rauennae ad tutelam Hiperi & inseri maris collocauit. Et post aliquot versus, Quicquid autem inquit ubique militum esset ad certam stipendioru in praemiorum 4 formulam adstrinxit,definitis pro gradu cuius p dc temporibus militiae,& commodis missionum, ne aut aetate aut inopia post missionem solicitari ad res nouas possent: vij pe petuo ac sine difficultate sumptus ad tuendos eos prosequedo' lappet ret,aerarium militare cum vectigalibus nouis constituit. Strabo lib.xvi.de

E phone, nunc a Romanis restituta est, duas legiones admittens, quas in ea Agrippa collocauit. Illa est Berytus colonia , cuius meminit Vlpianus in Panaeistis titulo De censibus,in principio. Apud Strabonem latinum Ba- rutus ubis legitur: credo,quia sic hodie vocitatur. Idem lib.xvii .de Aen-pto loquens in prouinciam redacta, γF α κο - παπιρ x. γ ἀγμα- , AS in U

κ q-Nς. Copiarunt autem militarium tres sunt legiones,

quarum una in urbe collocata eliquae duae per regione dispositae, de prae-

SEARCH

MENU NAVIGATION