장음표시 사용
191쪽
maxime ob Octauiam Augusti sororein, Marcelli irratrem, quem Marcel- Fluna Augustus sibi adoptauerat, tui periit anno decim ooctauo valetudine correptus. Haec igitur Octauia cum recitationi interesset, dc Vi Filius ad carmina illa venisset circa finem sexti libri quae Marcelli luctu describunt, desecisse animo illa dicitur cum ad illud ventum est, Heu miserande puer siqua fata aspera rumpas, Tu Marcellus eris. Aures Vise Aegre autem refocillata Octauia silentium Virgilio imperasse dicitur, &S' dena sestertia pro singulis versibus dari iussisse, oui numero sunt unus &viginti. quod si est verum, Virgilius paucis versidus supra quinque millia Gaureorum meruit. De hoc poeta ita inquit Seruius,aut quicunque suit qui eius vitam scripsit, Bona autem cuiusdam exulantis no sustinuit accipere. Cesus Ma- possedit prope centies sestertium ex liberalitatibus amicorum: habuitoe do Q nium Romae in Aesquiliis, quanquam secessu Campaniae Siciliaeq; plurimum uteretur. Quaecunque ab Augusto petiit, repulsam nunquam tulit. parentibus quotannis aurum ad abundantem alitum mittebat, quos iam grandis amisit. Haeredem autem secit ex quadrante Augustum.Centiesses. tertium ducenta quinquaginta aureorum millia valet: quare no frustra Iuuenalis eius meminit ut copiosi in Satyra septima. Qui autem diligeterre-Hputauerit commoda magistratuum non modo in prouinciis, sed etiam in Urbe,is non mirabitur tam diuites quosda suisse. Argumentum eius rei in- Ambitu, gens mihi videtur ambitus Romaenagrantissimus,cuius unum exemplum Romxi' sat erit ex Ciceronis sumere libro secundo Epistolarum ad Quintum D . 'brio. Irem . sic enim scribit, Ambitus rediit immanis. nunquam fuit par. non diada nυι- ω hvperbolas vel sestertium centies constituunt in pretrogatiuam pronu-μ - μμ ardet inuidia . Tribunitii candidati compromiserunt sestertiis C. C C C in singulos apud M. Catonem depositis,petere eius arbitratur ut qui contra secisset,ab eo condemnaretur. Hic locus in impressis pridem li- Ibris corruptissime labebatur, in quibus etiam numerus sestertiorum deerat: in recens impressis ne restitutus quidem satis est:quare a me citari in t ger non potuit. Male tanγen sester. C C C C legi ex eo apparet,quod idem Cicero libro quarto ad Atticum ita scribit de his comitiis loquens, Seque re nunc me in campum. ardet ambitus .faenus ex triente Idibus Quintil. factum erat bestibus. Et post aliquot versus, Pompeius fremit . queritur. Scauro studet. sed utrum fronte an mente, dubitatur.exoche in nullo est. pecunia omnium dignitatem exaequat. Messala languet: non qud animus des aut amicis careat: sed coitio COS.& Pompeius obsunt. Candidati iuraruit se arbitrio Catonis petituros. Apud eum sestertia quingena deposuerunt, ut qui a Catone lamnatus esset,id perderet,& competitoribus tribueretur.
Si locus hic non mendosus est, supra 'uingentis vel quingenis potius legi debet: cui parti auctoritas Plutarcni no Latini facti sed Graeci sust agatur,
Duodecim myriades&semis drachmarum Atticarum,hoc est centum devigintiquinque millia denariorum,quinget a millia nummum valent, sici,
192쪽
& partibus eius liber III. XC1111.
Α summa quadrat ad nummum. Hanc historiam tetigit Plinius in praefatione, Cum apud Catonem inquit ambitus hostem,&repulsis tanquam honoribus ineptis gaudentem, pecunias flagrantibus comitiis deponeret candidati,hoc te facere pro innocentia squod in rebus humanis summum es.set profitebatur.Verum enimuero ex verbis Ciceronis apparet animosum illum fuisse ambitum,cum in tribum vel centuriam potius praerogatiuam centies sestertium pronunciare candidati non dubitarent. Oportuit enim proportione & aliis aliquid diuidi,quq numero quinque & triginta erant, B aut certe tot tribubus aut centuriis quot ad renunciationem magistratus sufficerent. Hoc ne falsum putetur,tametsi creditu difficile, Cicero praes
tiuncula fidem sibi praestruit: Non dico inquit tirperbolas vel hyperbolos
adverbialiter, hoc est hyperbolice.utroque enim modo legitur. Argumen- tu etia ingetis summae est quod Cicero ambitu foenus in tedisse dicit,& altero tanto maius fecisse, hoc est ex triente bessale. Eiusde rei magnu argumentu apud Appianu lib. i. bel l .civit. De triuuiratu enim loquens Caesaris Crassi & Pompeii,& ambitu ingenti,ita inquit O n δήιας α ις -
C ,P. Deprehensa est quoda in loco summa octingentoru talentorum apud sequestres deposita pro cosulatu adipiscendo. haec summa non multo minor ducenties sestertio. Diximus in praecedentibus, moris fuisse apud Romanos vi Aediles & alii magistratus ludos vel munera magnifica facerent de ederent in Theatro vel Circo vel Amphitheatro, quasi populo uniue sani quandam mercede soluentes ob lata sumagia. Dedimus & magnificentiae exempla,indicia omnino valida ad eam rem quam nunc ago consi ciendam. Oportet enim magna fuisse commoda eius honoris qui tali aestimetur. Nunc quanta fuerit potestas Imperatorum bello, & Proconsulu Potestis D Praetorumque in prouinciis suis,demonstrandum est. Iamprimum Strabo lib.xii. de Cappadocia & Paphlagonia loquens a Pompeio certis finibus tum Ro-
Hvia Postea autem Romanorum duces alias atque alias contributiones secerunt, Reges & Dynastas constituentes: ciuitatumque partim immunitate donarui, partim potentatibus attribuerunt partim etiam sub ditione populi Romanorumque reliquerunt. Ex his verbis intelligimus non modo Pompeium post Ponticam victoria E hoc iuris usurpasse, ita etia alios Imperatores pro arbitrio suo statuere solitos de iis prouinciis quas armis domuerant. Exemplum eius rei luculentum est eodem libro. De quadam enim regione loquens campestri & seraci, & pecore copiosa,ita inquit, Huius regionis partem Amasini obtinent, partem Popeius Deiotaro dedit, ut Pharnaciae de Trapea untiae adiacentia Deiota usque in Colchidem dc minorem Armeniam : horumque locoru Regem eum creauit, cum alias haberet haereditariam a patre tetrarchiam Galataruqui Tolistobogi dicuntur, lini r. ν ά μου μνα καὶ τ πιο, GAE'ς φ r. Regem inquit horum eum creauit. Hic idem Pompeius Tigra-
193쪽
nem Armeniae Regem potentissimum, sed victoria Pompeii fractum , ad F
se venientem,& diadema suum ad pedes eius demittentem genibusque aduolutum,diadema vel tiaram regiam resumere iussit,& in sella regia sedere, mulcta sex millium talentum ob culpam atque iniquitatem irrogata, ut Plutarchus auctor est: ut Appianus, sex millibus talentum ab eo dono acceptis. Sic enim inquit in Mithridatico,ini
bo rursus post aliquot chartas de Commanis Ponticis loquens, quod sacer
misωοικουα - ων in ἀνή. Accepto autem imperio Pompeius Archelaum sacerdotio praefecit,& regionem ei attribuit duorum senoenorum in circui- tu,quae sexaginta sunt stadia sacram urbem ambientia iussit. eius ambitus incolas imperio eius parere. Quale autem fuerit aut quam locuples facem dotium ex eo intelligitur quod idem auctor ait his verbis, Regum Pontifice do- corum tempore diebus sestis qui Dianae sacri erant, sacerdos Commanorum diadema regium gestabat, & secundum Regem honori habebatur. Ponto. Commana autem imperio eius suberat cum sacris seruis qui Hiero duli di HH ς oduli cebantur,numero non pauciores sex millibus, in quos omnifariam potestatem habebat, praeterquam eos vendendi. Cicero autem hoc docet in lege Agraria contra Rullum, cum dicit non licere Decemuiris a populo creatis statuere de agro Pontico & Mithridatico a Pompeio capto. Ita ne vero
inquit hos agros regios Mithridatis,qui in Paphlagonia,qui in Ponto,qui
in Cappadocia fuerunt cum adhuc imperator in bello venetur, in locis autem illis etiam nunc belli nome reliquum sit,eos agros quorum adhuc penes Cn. Pompeium omne iudicium de potestas more maiorum debet esse, Decemviri vendent Eodem pertinent ea quae apud Lucanum Pompeius Iipse gloriatur in secundo Pharsaliae, cum auxilia undique euocanda disse rit,filio ob id allegato. Hoc tamen verum est, quod ea quae ab his imper toribus statuebantur,necesse erat Senatusconsulto confirmari: id quod eo dem in loco Strabo docet his verbis, A MULA, qui--
fecto autem bello Romam reuersus Pompeius, pervicit ne ea praemia quae Lucullus quibusdam Ponticis primoribus pollicitus fuerat, a Senatu con
Iniquum enim esse, bello eo ab alio consecto, in ali rius arbitrio belli pr mia dc decorum militarium collatione manere. Nomo autem ignorat Ponticum bellum Lucullum bona ex parte gessisse sed cum ei Pompeius ante diem successisset, conficere non potuisse: de Pom- eium ex rebus gestis Luculli triumphasse fortunae iniquitate quae Luculum summo fauore euectum, repente destituit,ut videre est Plutarchum in Lucullo legentibus. Causa in tamen praebuit Cicero, qui orationem pro Pompeio habuit ad populum cum Praeturam ipse gereret,quq Oratio pro Lucullu lege Manilia inscribitur. Ob hoc Lucullus Reip. intensus,in ocium se contulit,
194쪽
& partibus eius liber III. XCV.
A tulit, singula ij lautitia & splendore senaptuum vitam per omnem vivendi amoenitatem traduxit, ex ea ipse prouincia summis opibus auctus, cum tamen triumphi sui die aureum simulacrum Mithridatis sex pedum longitudinis, clypeumque gemmis consertum, cum immani summa auri & am genti facti s alis in aerarium intulisset. Cicero in Pisonem praeclari facinoris loco ponit quod prouinciam contempserit. Ego Antonium inquit) Cicoo in
Collegam cupidum prouinciae, multa in Rem p. molientem , patientia atque obsequio meo mitigaui ego prouinciam Galliam Senatus auctoritate B exercitu & pecunia instructam de ornatam, quam cum Antonio communicaui, qudd ita existimabam tempora Reip. serre,in concione deposui,r clamante populo Ro. Idem cum prouinciam Ciliciam obtineret,ad Atticum scribens de vitae suae integritate, Ipse, inquit, in Asiam prosectus sum Tharso Nonis Ianuariis: non me hercule dici potest qua admiratione Ciliciae ciuitatum, maximeque Tharsensium. Postea vero quam Tauru transgressus sum, mirifica expectatio Asiae nostrarum dioecesum, quae sex mensibus imperii mei nullas meas acceperat literas, nunquam hospitem viderat: illud autem tempus ante me fuerat in hoc quaestu. Ciuitates locupletes
C ne in hybernis milites reciperent, magnas pecunias dabant, Cyprii talenta Attica C C. qua ex insula non hyperbolicos loquor nummus nullus me obtinente erogabitur. Ob haec seneficia quibus illi obstupescunt, nullos honores mihi nisi verborum decerni sino. Si hic numerus C C talenta ve- Commo re apud Ciceronem legitur ut vere legi puto)centum &viginti millia aureorum nostrorum eo nomine lucrifacere potuit si famam contempsisset. Opulentam autem Cyprum olim fuisse ex eo coniicimus, quod Ptolem o in P Q in
Cypri Rege confiscato Cato qui Clodii factione ad colligendam eius gazam ablegatus est, paulo minus septem imillia talentum Romam depor- D tauit ex auctione gazae , ut auctor est Plutarchus, φ R G ι-- ἀρ- cypri g γουν - - μηρόν--rior . quanquam maior ob id pecunia Viae' 'h
fulisse videtur, quod Cato aliquando in altercatione Pompeio obiecit se ex Cypro plus auri atque argenti nullo exercitu detulisse, quam Pompeius ex omnibus triumphis concusta terrarum orbe ipse instructus ingentibus copiis intulisset in aerarium : quo tempore Cyprus in prouinciam praetoriam redacta est factione eiusdem Publii Clodii Pulchri Ptolemaeo insensi ob negatam ei pecunia ad redemptionis precium cum a piratis interceptus esset.quae historia a Strabone narratur in fine libri decimiquarti .
E Ide Cicero pro lege Manilia, Dissicile est dictu Quirites quanto in odio si
mus apud exteras nationes propter eorum quos ad eas hoc anno cum imperio misimus,iniurias ac libidines. Quod enim sanum putatis in illis temris vestris magistratibus religiosum, quam ciuitatem sanctam, quam domusatis clausam ac munitam sui iser Urbes iam locupletes S: copiosae requi- runtur quibus causa belli propter diripiendi cupiditatem inseratur. Idem
Pisoni obiecit quod perfidia C C C talentis vendidisset, his verbis, Idem 4 tu Rabocentum Bessicae gentis principem , quum trecentis talentis Regi Cotto vendidisses, securi percustisti,cum ille ad te Legatus in castra venis
195쪽
set,& tibi magna praesidia & auxilia a Bessis equitum peditum 4 pollicere- Etur. Et paulo inserius, Nonne sestertiunt centies & octogies, quod quasi vasarii nomine in venditione mei capitis adscripseras,ex aerario tibi attributu Romae in quaesia reliquisti 3 Nonne cum ducenta talenta tibi Apolloniatae Romae dedissent ne pecunias creditas soluerent, vitro Suisidium Equitem Romanum hominem ornatissimum, creditorem debitoribus suis ad-Vacarimit. dixistir Vasarium Cicero appellat id quod publice dabatur magistratibus, ut muli,equi, vasa,& reliqua quae magistratus instrumentum implerent:
id quod patet ex eo quod idem dicit in lege Agraria contra Rullum , de GDecemuiris loquens, quos Rullus creandos esse censuerat ad agros diuidendos diuidendos, per prouincias, Dat inquit potestatem verbo Prae toriam,re vera regiam: definit in quinquennium, facit sempiternam. tantis enim confirmat opibus de copiis,ut inuitis eripi nullo modo possi. Deinde ornat apparitoribus,scribis librariis,prqconibus,architectis, pr terea mulis tabernaculis centuriis supellectili. Sumptum haurit ex aerario, supteditat a sociis. Intelligimus ergo vasarii nomine pecuniam publice dari solita magistratibus euntibus in prouincias,ex qua sibi necessaria compararent: id quod postea Augusti tempore Senatusconsulto constitutum est. Tranquit Hlus in Augusto, Auctor & aliarum rerum fuit: in queis,ne acta Senatus publicarentum ne magistratus deposito honore statim in prouincias mitterentur: ut pro Consulibus ad mulos & rabernacula quae publice locari solebant,certa pecunia constitueretur. Meminit eius moris Cicero in quinta in Verrem Actione,& Lampridius in Alexandro, his verbis, Iudices cu pro moueret exemplo veterum,ut & Cicero docet,& argento de necessariis instruebat,ita ut Praesides prouinciarum acciperent argenti podo vicena, mulos & equos binos,vestes serenses binas, domesticas singulas,balneares sin- gulas,aureos centenos, coquos singulos: & si uxores non haberent, singu- I las concubinas, qudd sine iis esse non possint. Reddituri deposita administratione mulas, mulos,equos, muliones, & coquos: caetera sibi habituri, si
bene gessissent. Sed illa suit priscae seueritatis imitatio . qualis in legibus sumptuariis intelligitur, de quibus insta dicturi sumus. Cicero igitur Pisoni obiicit quod eo tempore quo Cicero exilio mulctatus fuit, Piso & Gabinius prouinciarum pactione cum Clodio Pulchro Trib. pl. Ciceronis. inimico conspirarint: sic factum ut per Trib. pl. prouincias obtinuerint, Gabinius Syriam, Piso Macedoniam: de Pisoni centies de octogies sestertium vasarii nomine decretum sit, si verus est numerus: quam totam pecu- niam foenore Romae occupauit,quq no minor fuit quadringentis de quinquaginta millibus aureorum nostrorum.Sunt&alia nomina pecuniae imperandae ciuitatibus,quam magistratus in rem suam vertebant: quae Cicero eadem in oratione in Pisonem persequitur. Qui modus inquit tibi fuit frumenti aestimandi λ qui honorariit si quidem potest vi de metu extortum,
honorarium nominari: quod cum pereque omnes tum acerbissime Boeotii& Byzantii,Chqronenses Thessalonica sensit. Frumentum aestimandu intelligo id frumentum quod in cellam Praetoris vel Consulis imperatur. pro
196쪽
& partibus eius liber lil. XCV1.
A pro quo pecuniam imperabant quantam collibuerat. Honorarium appe io, quod Graeci vi csio, id est xenium aduentilium quod datur ingredienti quaque urbem Magistratui, ut hodie principibus nostris cum
primum urbes pompatice ingrediuntur.Sequitur in eadem oratione, Mitto aurum coronarium quod te diutissime torsit, cum modo velles, modo nolles. Lex enim generi tui de decerni, & te accipere vetabat, nisi decreto triumpho. His accedit, quod Romani Imperatores ciuitatem Romanam dare poterant,ut auctor est idem Cicero in Oratione pro Cornelio Balbo, B his verbis, Audebo etiam hoc contendere, nunquam esse condemnatum quem constaret ab Imperatore nostro ciuitate donatum. His igitur & huiuscemodi causis Romani Senatores ditescere in immesum poterant. Augusti autem tempore mirum in modum auctum est fastigium Romanu,
non modo publicum,sed etiam priuatum,licet luxus vitet diminutus esset: exemplum prodente principe. mittebat enim in prouincias Consulares &Praetorios& Equestris ordinis viros, quoscunque honore dignos iudicabat:qui etiam quo plures ut Tra quilli verbis loquac partem administra- Augustus
dae Reip. caperent, noua officia excogitauit, curam operum publicorum, C viarum & aquarum,aluei Tyberis, frumenti populo diuidendi, praesectu- tor. ram Vrbis,Triu mu iratum legendi Senatus,& alterum recognoscendi turmas equitum quotienscuque opus esset. Censores creari desitos longo in
teruallo,creauit.numerum Praetorum auxit. exegit etiam ut quotienscunqConsulatus sibi daretur, binos pro singulis Collegas haberet. Ab iis istitur quos locupletes nouerat ipse,exigebat ut Vrbem monumento aliquo insisni ornarent. Hunc morem tenuerunt & alii principes, ut videre est apud historicos, & Plinium in Epist.lib. ii. Firminus inquitὶ inductus in Senatu, respondit crimini noto.Secutae sunt diuersae sententis Consulum designo
D torum. Cornutus Tertullus censuit ordine mouendum: Acutius Nerua in sortitione prouinciae rationem eius non habedam: quae sententia tanquam
mitior vicit,cum sit alioqui durior,tris librque. id enim miserius, quam exectum & exemptum honoribus Senatoriis, laboribus &molestia non careret& reliqua quae longius prosequitur. Caeterum prςterquam quod supra ex Traquillo diximus Augustum inuecta Vrbi Aenptia gaza,tantam rei nummariae copiam effecisse,ut multum precii praediis accreuerit, ex eo coniicere licet homines Romanos inusitatis opibus affluentes suisse, quddintra X X annos sestertium quaterdecies millies ex amicorum testamentis E accepisse sese testatus est. Huic dicto fidem arrogat id quod apud Senecam lib. ii. de beneficiis scriptum est,his verbis, Lentulus Augur diuitiarum ma M. mora. ximum exemplum, antequam illum libertini paupere facerent,quater millies sestertium suum vidit. Hic cum omnia incrementa sua diuo Augusto ii, opis deberet, ad quem attulerat paupertatem sub onere nobilitatis laborantem,
princeps iam ciuitatis & pecunia & gratia, subinde Augusto solebat queri
dicens a studii; se abductum. Quater millies sestertium )ico non minorem
esse pecuniam centies centenis millibus aureorum coronatorum, ne seu
stra putemus eum diuitiarum maximum exemplum appellatum a Seneca,
197쪽
Romano xv termo ne auro ceIebratius ruit. Ruti caela
homine ipso praediuite, ut a Iuvenale appellatus est, de ipse fatetur apud FTacitum lib. xiiii. in oratione ad Nerone habita : quem Tigillinus S alii
eius inimici variis criminationibus apud Neronem adorti sunt, tanquam ingentes & priuatum supra modum evectas opes in dies adhuc augeret: hortorum quoque amoenitate,& villarum magnificentia quasi principem supergrederetur. Tranquillus Lentuli his verbis meminit in Tyberio: Satis constat Cn. Lentulum Augurem, cui maximus census fuit, metu &angore ad fastidium vit; ab eo actum,& ut nequo nisi ipso haerede moreretur. V rum enim uero hoc animaduersione dignum, raram auri mentionem apud Gantiquos reperiri,non modὀ pro eo quantae priscae aetatis opes celebrantur ab auctoribus,sed rariorem etiam quam pro nostri temporis opulentia, &contra quam hodie loquendi mos inoleverit. Quotus enim quisque in c5mena orandis opibus hodie pr sertim ingentibus argenti mentionem faciti Nam in votis temerariis, quibus surdum numen Fortunam idctidem fatigamus primo quoque verbo aurum nuncupari solet: tametsi apud nos in rationibus publicis ac priuatis, argenteis .mmis omnia transiguntur: ali
quin & sponsionibus tactitandis, S pignoribus deponedis, & circularibus
fabula mentis aurum pleruque per ora hominum sertur. At vero apud an Hliquos argentum hominum sermone celebratius fuit. Sed praeter alia in quit Plinius equidem mirer populum Ro .victis gentibus in tributo seni per argentum imperasse,non aurum: sicut Carthagini cum Annibale victet argeti pondo annua in quinquaginta annos. nec potest videri penuria mu-
di id euenisse: nam Midas & Croesus in infinitum possederant. Eodem pertinere videtur & illud eiusdem Plinii dictu eodem libro, Mirum in auro caelando inclaruisse neminem,argento multos. maxime tamen laudatus
est Mentor,de quo fuera diximus. inatuor paria denique ab eo omnino facta sunt,ac iam nullia extare dicitur. proximi Acragas& Boethus & Mys I fuere. Magna fama post hos celebratus est Antipater, qui . Satyrii in phia la grauatu somno collocauisse verius quam caelasse dictus est Stratonicus. Laudatur& Zopyrus,qui Areopagitas & iudicium Orestis in duobus scyphis pondo.xii. aestimatis. In vetustissimo non pondo, sed HS, id est seste tium legitur: quod ego interpretor sestertium duodecies, id est cela Sena
torio. Nam paulo supra dixerat, Nec copia tantum argenti fuerat vitae sed validius poenae metu precium id hiampridem,ut ignoscamus nobis. Delphinos quinis millibus sestertium in libras emptos C. Gracchus habuit. L. vero Crassus orator duos scyphos Mentoris artificis manu caelatos sestemtiis centum: consessus est tamen nunquam se iis uti propter verecundia ausum: sicut eundem sex millibus sestertium in sngulas libras vasa empta habuisse. In quibusdam antiquis utrobique pondo pro sestertiis legitur , sed male. sestertiis enim in vetustissimo legitur, quomodo & in impressis libris.Sed de hoc loco superius satis dictum est. Sequitur apud Plinium loco superiore, Fuit dein Pytheas cuius du unciae X X venierunt. Vir sies &Diomedes erant in phialae emblemate Palladium surripientes. Fecit ident& cocos Magi resia appellatos paruulis potoriis, e quibus ne exemplaria
198쪽
dc partibus eius liber Ill. xcvii.
A quidem licet exprimere. tam opportuna iniuriae subtilitas erat. Habuit de Teucer Crustatius famam, subitostii haec ars ita exoleuit, ut sola iam vetustate censeatur. In vetusto exemplari non viginti, sed decem legitur. virobique tamen deesse summa videtur. Oportet autem opus preciosum fuisse in quo tale suit emblema. Magiresia etiam corruptum est pro magiri scia. cum magi riscus diminutive cocii significet apud Graecos. In antiquis etialibri, crustarius non legitur, sed sic Habuit de Teucer famam. Verum hoc
dictum Plinii credibile facit id quod supra de Graccho & Crata dictum
B est, qui Censurae tempore pcenq metu deterreri non potuerunt, quin procium argenti fabrefalii ει caelati eous' intenderet, ut operis aestimatio de cupio materiam argenti excederet. Hoc enim illa verba Plinii significant. Validi iisque fuit poenae metu precium. Preciosa autem vasa esse omnino oportuit quae ea arte fabrefacta es ent,quq iam interiisset propter subtilitatem. De emblematis in Annotationisus in libros iuris editis dicere me gessi in memini,cuiusmodi artis exempla hodie non visuntur. nam & ante Plinii
aetatem ars iamdiu exoleverat. Officinae Parisienses maxime auro & argen pili sitici. to fabrefacto hodie nobiles sunt, priuatim etiam uno vico aurificibus di-C cato. Et tamen vasa hodie pondere εἴ inauratura censentur,& interdum pictura. In iis enim rebus&infabrica vascularii artem consumunt. Caelato- cs'Mox res sigillis, de aureolis gestaminibus, Si inudo muliebri occupati sunt, quibus omnibus rebus ars nequit inclarescere. Quare hodie aurificium accessionis sere vicem habet, olim autem precia huiusnodi rerum ex arte non
ex materia statuebantur. lnde illud Plinii dictum lib. xxxiiii. Quondam aes
confuse auro argentoque miscebatur, & tamen ars preciosior erat. Nunc incertum est, peior haec st,an materia: mirum , cum ad infinitum operum precia haec creuerint, auctoritas artis extincta est. Quaestus enim causa,vt o- Ani qua
D mnia exerceri coepta est,quae gloriae solebat: adeo 4 exoleuit fundendi aeris precios ratio, ut ia diu ne fortuna quide in aere ius artis habeat. Quoniam vero iam multa de opibus Romanis, de primoribus viris,& eorum magnificentia,& immani etiam quorunda luxu diximus, & eo usque summas consumptarum opum auximus, ut fidem omnino facturi non videamur utemur nunc &alio testimonio Plinii, ut verisimilia saltem dixisse videamur, iis quidem lectoribus qui res priscas modulis nostrae auoriamque memoriae metientes, hactenus fidem historiae accommodare possunt,
quatenus pusilla animi sensa aestimare eos sinunt. Is igitur auctor rerum o-Ε mnium memorabilium , & aestimator acutus, & admirator disertus, lib. morabilia xxxvi. post enumerata opera externa de rebus tandem Romanis dicere ita orsus est : Verum de ad urbis nostrae miracula transire conuenit, nongentorumque annorum dociles scrutari viros, oc sic quo que terrarum orbem victum ostendere,quod accidisse totiens pene, quot reseretur miracula, apparebit: uniuersitate vero aceruata,& in quendam unum cumulum coniecta,non alia magnitudo exurget, quam si mundus alius quidam in uno lo cireu, maco narretur. Nam ut Circum maximum a Caesare Dictatore extructum
longitudine stadiorum trium,latitudine unius, sed cum aedificiis iugerum
199쪽
Domus P. Clodii. Res alienuri indocus
quaternum ad sedem ducentorum .ix. militia,inter magina opera dicamus: pnonne inter magnifica, basilicam Pauli, rum4 diui Augusti,templum Pacis diui Vespasiani Imperatoris Augusti pulcherrima operum quς unqua. Lego ex vetusto exemplari,vires dociles, non viros. Basilicae Pauli meminit Plutarchus his verbis in Caesare,ut quidem latine leguntur Caesar uberrimas Gallorum diuitias per omnes passim magistratus hauriendas permittens,Curionem Tribunum plebis grandi scenore obstrictum liberauit. Paulo quoque Consuli mille & quingenta sestertia pr buit, ex quibus nobilis
simam ille in foro basili eam Fuluiae dicatam extruxit. Quo in loco non ses Glertia,sed talenta lego ex graeco exemplari, & ex Appiano lib. ii. bel. Ciuilium: Paulum autem inquit mille & quingentis talentis eo pacto redemit, ut neque pro illo quicquam ageret, neque contra eum quicquam molir tur. Curionem autem,ut pro eo in plerisque ageret, quem plurimo aere alieno sciebat obrutum,facile adegit. Paulus basilicam admodum spledidani
ινο H-αον vidit Plutarchus etiam ipse in Pompeio talenta non
sestertia dixit his verbis,ut latine legimus: Caesar multos ciues pecuniis sibi allexit, multos etiam primoru muneribus placauit,inter quos Paulus Consul ob mille & quingeta talenta mutatus est, & Curio Trib.pl. ingenti aere alieno liberatus. Diximus alibi hanc summa nongenta millia aureoru nostroru valere, ne miremur eam basilica a Plinio inter opera magnificentissima censeri. Idem Plinius, Pyramidas, regia miramur opera, cum solii tantusoro extruedo sestertiis mille ducentis Caesar Dictator emerit, & si quidei inpen* mouet captos auaritia animosi P. Clodius que Milo occidit, ses. tertiis cxlviii. millibus domo empta habitauerit, quod equide non secus ac regum insania miror. Itaq& ipuim Milone sestertia septingenta millia x- Iris alieni debuisse,inter prodigia humani animi duco. Haec verba tot tanti' mendis scatent,vix ut restitui posse confidam. Primum sestertiis mille& ducentis pro duodecies sestertio, rarus fuit antiquis sermo , ut alibi dixi: deinde in antiquis quibusdam numerus corruptus est,ut omnino nihil elici possit. In vetustillimo HS .li .legitur. Postremd Traquillus in Iulio ipso de hoc ita scribit, Nullum largitionis aut officiorum in quenquam genus
publice priuatimq; omisit. rum de manubiis incohauit, cuius area super sestertium millies constitit. De Clodiana autem domo ut nunc legitur, ridiculum est precium,quum Lucii Crassi domus, cuius Plinius meminit vi K mediocris, tricies pluris vendi potuerit. Milonem autem hominem egregie profusum septingenta millia aeris alieni debuisse, non erat admiratione dignum,quae vimina multo minor est decies sestertio. Macrobius in ii. Satur. Augustus delata ad se magnitudine aeris alieni quam quidam Eques Romanus dum vixit,excedentem ducenties celaverat, culcitra emi cubi cularem in eius auctione sibi iussit:& praeceptum mirantibus,hanc ratione reddidit,Habenda est ad somnum culcitra, in qua ille cum tantum deberet, dormire potuit. Planu fit igitur locu mendosum esse. In duobus antiquis
200쪽
& partibus eius liber IlI. xcviii.
Α libris, quos vidi,talenta DCC legitur, quod non probo, cum propterea
quod Romani talentorum vocabulo non utebatur, tum quia haec summa
minor est ducenties sestertio. at Curione sexcenties sestertium debuisse, auctor est Valerius lib. ix. his verbis, Consimilis mutatio in domo Curionia Curionis extitit. Siquidem sorum nostru , & patris grauissimum supercilium,& filii U Mμὴ sexcenties sestertium aeris alieni aspexit,contractum famosa iniuria nobiliuiuuenum. de quo nonnihil supra diximus ex secunda Ciceronis Antoniaiana. Publium autem Clodium perdita ac vecordi luxuria suis Ie,ex eodem B Valerio nouimus,liis verbis de eo eo dein loco dicente, Publii aute Clodii iudicium quanta luxuria & libidine abundauit in quo ut euideter incesti
crimine nocens reus absolueretur, noctes matronarum & adolescentium
nobilium magna summa emptae,mercedis loco iudicibus erogatae sunt. Cicero ad Atticum libro primo de eo iudicio loquens ita inquit, Caluus per unum seruum,& quidem ex gladiatorio ludo, consecit totum negocium, accersivit ad se promisit,intercessit,dedit. Iam vero o dii boni rem perditam, etiam noctes certarum mulierum, atque adolescentulorum nobilium
introductiones, nonnullis iudicibus pro mercedis cumulo fueriit. Ita sum-C modissensu bonorum pleno sero seruom, XX V iudices ita sortes tum fuerunt,ut summo proposito periculo vel perire maluerint, quam perdore omnia. X XXI suerunt, quos fames magis quam fama comouit. De eo iudicio iterum loquens eodem lib. Αflicta linquit)Resp.empto cos lupra to. iudicio. Omnino igitur oportet magnas has esse summas quas Plinius ob insigne nequitiam insaniae Regum Aegypti comparandas duxerit, qui pyramiὸas ipsi mundi miracula construxerunt.Vidi tria exemplaria, vitia pra dixi, manu scripta in quibus ita de Clodio legitur,taletis ducentis X L- i VII emit locum quo habitauit. sensu etiam immutato, quasi aream do D mus tanti emerit. Saepe supra testati sumus exemplaria Pliniana fluxam fidem habere quod ad numeros quidem & summas pecuniae pertinet. quid enim simile habet talentum cum sestertio quaquam & in omnibus auctoribus id genus errati inualuit,vi multis exemplis docuimus. Rursus ut sentertium millies legam apud Tranquillu, adduci non possum, cum ea sum- Loc'Tr1- ma fidem omnino excessura sit, si superficie operis proportione areae aesti- di ta ' mandam relinquamus: potiusque sestertia mille, & apud Plinium seste tiis mille de ducentis probarim, si alterum eligere cogar, etsi omnino mianor summa est, quam ut Plinius inter miranda poneret. Quare nihil constig tuo nisi hoc tantum,quod hic locus corruptus est. Reliqua vero ex vetustissimae lectionis obseruatione sic legenda contenderim: Et si quidem impensae mouent captos auaritia animos, P. Clodius quem Milo occidit,sentertium centies & quadragiesocties domo empta habitauerit: quod equide non secus ac Regum insania miror. Ita & ipsum Milone sestertiu septi h- Amilina genties aeris alieni debuisse,inter prodigia animi humani duco. Vidimu , se hi 'Riu pra Curionem grandi aere alieno liberatum esse a Caesare, & hac mercede Remp. prodidisse. Hoc aes alienti Valerius sexcenties sestertiu taxauit, ego
mille & quingentis millibus aureoru nostrorum aestimo, id est quindecies