장음표시 사용
181쪽
ter has nouem cohortes Romanae, ternae in urbe, ternae in finibus Aethio- Fliae ad Syenem pro locorum praesidio: de tres per regionem sparsae : & inii per tres equitum turmae opportunis locis dispositae. Libro autem quarto in mentione Britanniae, pacatam illam prouincia una tantum legione contineri in officio dicit,&paruo equitatu, ι' οῦν veti, M. Lib. iii .de Hispania loquens, Beticas inquit in plebi attributa est,ad quam Praetor mittitur,qui Legatum habet & .aestorem, εν --τlia n
haec autem est plurima a Consulari viro regitur, memorabilem exercitu Cur Bu- habete ad tres circiter legiones. Verum haec & aliae Graecis auctoribus citi ac ies, 5 graece plerunque& latine in hos veluti commentarios reconditioris auctorib' antiquitatis reserenda esse duxi & perscribeda. Nam cum id no esse diser pans generi scriptionis arbitrabar,tum vero si latina a me facta tantummodo proserrem, veritus sum ne rerum pene incredibilium fidem lectoribus parum certam facerem, ut mihi interpretes plurimi nunc faciut, postquam poenitere me coepit multoru, pudereΦ quod eorum testimoniis inconsulta securitate & pene inerti usus essem : qua etiam & ipsi usi sunt quaelibet exemplaria inexplorato sequedo. Sin graeca tantum verba pro testimonio
rotulit sena,non contemnenda parte rerum enarratarum maximam parte
ectorum fraudauissem. Vertim Romanarum legionum in Germania nomediocres suisse copias oportuit, cum Traquillus dicat Varium cum tribus legionibus & auxiliis in Germania caesum : unde Variana clades dicta: de qua Pli. in vii. Iuxta haec de Variana clades,& maiestatis eius foeda se gillatio. Strabo in Cheruscis hoc contigisse tradit. Ex supradictis autem coiectura facienda in uniuersam Romani imperii amplitudinem. Huic principi Reges amici &socii populi Ro. singuli in suo quisque regno Caesa- Ireas urbes condiderunt, ut auctor est Tranquillus:& cuncti simul aede Iouis Olympici Athenis antiquitus incohatam perficere communi sumptu destinauerunt, genios eius dedicare:ac saepe regnis relictoes, non Romae inodo, sed prouincias peragranti quotidiana ossicia togati ac sine regio insgni more clientum praestiterunt. Quo quid posset honorificentius homini c5THyamen tingere, non video,a rebus quidem laumanis. Ad extremum ipse moriens
'''s' legauit populo Ro.quadringenties, tribubus tricies quinquies, id est uni
cuique tribui centena sestertias quinque enim & triginta tribus erant Romanae,ut ex Cicerone nouimus de lege Agraria contra Rullum)Praetoria-nnis militibus singula millia nummum, cohortibus urbanis quingenos, legionariis trecenos nummos. quam summa repr sentari iussit. nam & confiscatam semper repositanas habuerat. Reliqua legata varie dedit, produxitq; quaedam ad vicies sestertium : quibus soluendis annuum diem finiit, nec plus peruenturum ad haeredes suos quam millies de quingenties pro-
sessus, quavis. xx. proximis annis quaterdecies millies ex testamentis amicorum percepisset,quod pene omne cum duobus paternis patrimoniis,
teris, haereditatibus in Rempub.absumpsisset. quorum verborum auctor Tranquillus
182쪽
& partibus eius i liber I . t XXX1X.
R Tranquillus. Diximus supra auctoritate Orosii quatuor δἰ quadraeis talegionibus Augustum rem Romana tueri instituisse,id argumentis haud Legiones leuibus credendum esse collegimus. Si plenae igitur legiones fuerunt id est
denis cohortibus constantes,quarum prima millenaria, reliquae quingen Friae es. solebant praeter equitum alas: quantu numeru hominum in tot e
gionibus suisse dicemus t Nam eas non plenas fuisse sub mortem Augusti
Christo domino nostro recense virgine nato,credibile no est, cum onuita
pene pacata essent,& in locu demortuoru succenturiari facit posset: prα- B tertim sub eo principe, qui rem militarem seuerissime rexit,& cviam militarium breuiarium, quod de pyctactu dicitur, apud sese habuiste dicitur. Sed fuerint sane legiones quatuor de quadraginta, non iustae plenae , sed
quaternum tantum millium singulae, ut legionarioru peditum centum &septuagintasex millia fuerint: ut trecenos nummos singuli acceperint, hae redibus hoc legatu centum & trigintaduobus millibus pondo argenti stetit hoc est tredecies centenis ac viginti millibus aureorum. Quibus si nune addamus praetorianas de urbanas cohortes & equitatum , nescio si magna summa accessura sit. Legatum autem populo & tribubus factsi paulo mi-C nus undecies centenis millibus valet. quod ad haeredes peruenit, triciess pties centenis & quinquaginta millibus aestimari debet. In varia legata non dubito ingentem summam absumptam. Praeter congiaria autem quae supra retulimus in vita saepe dedisse nam seu metationes ternas in anno qua ternorum mensum, ne plebs seu metandi causa ab urbe& negociis auocaretur, ex aerario publico institutas esse existimo praeter largitiones inquam iiam dictas etiam opera publica plurima & magnifica extruxit, in quibus opem p priuatas propriasque opes absumpsisse se elogio vltimo testatus est. Ex hiseraecipua sunt forum cum aede Martis vltoris inhonorem consecti Pharin exuucta. D salici belli ob ultionem caedis Caesarianae suscepti h quo nomine etia nummus percussus visitur. Aedes tonantis Iouis in Capitolio. templum Apollinis ea parte Palatinae domus excitatum, quam fulmine ictam desiderari a ' 'deo Aruspices pronunciarant. addita porticus cu bibliotheca Latina Gr cinue,quo loco iam senior saepe etiam Senatum habuit, decuriasque iudi cum recognouit. Quaedam etiam opera sub nomine alieno,nepotum scilicet & uxoris sororis p. secit, ut porticum basilicamque Lucii & Caii. Item Porticus Liuiae & Octauiae, theatrumque Marcelli. Sed & caeteros principes viros, ut pro facultate quisque monumentis vel nouis vel resectis &E excultis Vrbein adornarent, adhortatus est : multinue a multis extructa sunt,sicut a Martio Philippo aedes Herculis & Musaru, a L. Cornificio aedes Dianae, ab Asinio Pollione atrium Libertatis, a Munatio Planco aedes Saturni, a Cornelio Balbo theatrum, a Statilio Tauro Amphitheatrum,4 Marco vero Agrippa complura & egregia. Idem princeps aduersus incendia excubias nocturnas vigiliasque commentus est ad coercendas inundationes alueum T3beris laxauit,ac repurgauit,completum olim ru
deribus & aedificiorum prolapsionibus coarctatum. Quo autem facilius undis Vrbs adiretur,desumpta sibi Flaminia via Arimino tenus munien-
183쪽
da ,reliquas triumphalibus viris ex manubiali pecunia sternendas distribuit. FΑedes sacras vetustate collapsas, aut incendio absumptas refecit, easei de caeteras opulentissimis donis adornauit, utpote qui in cellam Capitolini Iouis sexdecim millia pondo auri, gemmasque & margaritas quingenti esses lenium una donatione contulerit: quae omnia auctore Tranquillo nouimus. Sex decim millia pondo auri aestimatione nostra quae est centum duodecim aureorum &1emissis in singula pondo, si eius indicaturae aurum fuit, cuius extant Romana nomismata) duodeuicies centena aureo rum millia valent:& quingenties sestertium, duodecies celena & quinqua- Gginta millia. fit summa huius donationis tricies centena & quinquaginta millia aureorum. Cum haec& multo plura secisset,paulo minus sui diximus) quadragies centena millia haeredibus reliquit: cum tanta etiam legata reliquerit: cum interim quod mireris)aerarium publicum non attigerit:
quod non suum ut plerique sequentium principum sed populi esse voluit. Τria enim volumina cum testamento suo reliquit: unum,in quo mandata de senere suo complexus est: alterum,indicem rerum a se gestarum: tertium, breuiarium totius imperii quantum militum sub signis ubique es.set,quatum pecunis in aerario,& fiscis,& vectigaliorum residuis,& eorum seruorum libertorumque nomina a quibus ratio exigi posset: ut auctor est Tranquillus. Hic nescias utrum magis mirere,potentiamne & opulentiam Romani imperii hac aetate inauditam & incredibilem, an principis frugalitatem de diligetiam: qui tanta opera efficere, tot sumptus tolerare,tantis summis testari potuerit. Spartianus auctor est, Hadrianum, antequam Antoninum Pium adoptasset, Cetontu Commodii adoptasse: ob cuius adoptionem Circenses ludos dedit, & donatiuum populo ac militibus. Quem Consulem designatum cum minus sanum videret, saepissime dictitabat, In caducum parietem nos inclinavimus, & perdidimus quater millies sester- IDonvivii lium, quod populo & militibus pro adoptione Commodi dedimus. Haec ii do Ri a nobis centies centena millia aureum nostroru aestimatur. Is princeps cum magnificentissimus videri vellet, & a nullo magnificentia superari,cum Phrasmeni Iberorum Regi ingentia dona dedisset,& ipse vi cissim ab eo visenda accepisset,& inter alia auratas chlamydes, ipse irridendis eius Regis donis,trecentos noxios cum auratis itidem chlamydibus in arenam misit cum seris depugnaturos, aut a seris laniandos. Idem Spartianus alio libro de supradicto Commodo loquens, qui Aelius Verus post adoptionem dictus est, Pro eius inquit) adoptione infinitam pecuniam Κpopulo de militibus Hadrianus declit: sed cum eum videret homo argutior aegerrimae valetudinis, ita ut scutum solidius iactare non posset, dixisse sertur, Ter millies perdidimus,quod exercitui populoque pro eo dependimus. Sed quater svi arbitror hic ut supra legendum est. Quin& illud mirari magnopere quis possit, quod Augustus testamento tuo
inseruit, Se viginti annis proximis quaterdecies millies testamentis amicorum percepisse: quam summam non minorem quinquies & triciescentenis myriadibus aureorum coronatorum esse existimo, nocest trecenties
184쪽
A ties de quinquagies centenis millibus. Haec enim & huiuscemodi credi nopossunt ab iis qui Romanorum opes publicas priuatasque animo non co- ceperunt. Quotus autem quisque intra annos octingentos concepisse dici
potest 3 Multa iam diximus de Crasso,de Pompeio, de Caesare,& aliis permultis qui ciuile fastigium non excesserunt. Vidimus etiam quibus Romanorum victoriis luxuria Asiatica admissa st in Urbem & Italiam. Plinius igitur lib.xxxiii. de copia argenti loquens ita inquit,Scimus lectos mulierum iampridem totos operiri argento, & triclinia quaedam, quibus a B gentum addidisse primus traditur Pollio Eques Romanus, non ut operiret aut deliaca specie faceret, sed tunica. Idem & aureos fecit. Nec multo p0st argentei deliacos imitati iunt. quae omnia expiauit. bellum ciuile
S llanum .paulo enim ante haec facta iunt. Lancesque centenis libris ar- Laneesar genti,quas tunc super quingentas numero Romae fuisse constat, multoL.
que ob eas proscriptos dolo concupiscentium. Erubescant annales qui pondoe. bellum talibus vitiis imputauere. Nostra aetas sortior fuit Claudii principatu .Seruus eius Drusillanus nomine Rotundus, dispensator Hispani ci- qterioris quinquagenariam lancem habuit, cui fabricandae ossicina prius ex- C aedificata fuerat, & comites eius octingentas quinquaginta octo librarum. Quare quaesor nisi ut quam multi eas conserui in serret. Quinquagenariam in omnibus libris legitur, sed tamen quingenariam lego. sensus enim omnino ita poscit. Idem, Delphinos quinis millibus sestertium in libras emptos C. Gracchus habuit, L .verd Crassus orator duos scyphos Mentoris artificis manu caelatos sestertiis centum. Consessus tamen est nunquam se iis uti propter verecundiam ausum: sicut eundem sex millibus sestertium in libras vasi empta habuisse: vel ut in quibusdam legitur,constat eundem. locus tamen mendae suspectus est in dictione vasa, ex antiquo. Sestertia cen- D tu ira, duobus millibus & quingentis aureis a nobis aestimantur. Magnifi
cam autem aestimatricem caelaturae eam aetatem esse oportet, quae vasa cae
lata in singulas libras senis sestertiis emeret, id est centenis de quinquagenis aureis nostris. Idem lib.xxxvi. de luxuria Romanarum aedium loquitur,quam repente inuassse Urbem significare volens, Parua sunt inquit cuncta quae diximus, & omnia uni comparanda miraculo antequam noua attingam. M. Lepido, QSatulo Coss. ut constat inter diligentissimos auctores, domus pulchrior non fuit Romae, quam Lepidi ipsius: at hercula intra annos trigintaquinque eadem centesimum locum non obtinuit. E Computet nunc in hac aestimatione qui volet marmorum molem, opera
pictorum,impendia regalia, de cum pulcherrima laudatissimaque certantes centum domos, poste ue eas ab innumerabilibus aliis in nunc diem victas. Idem libro decimoseptimo, Nobilisssimarum gentium ambo Crasi lactassis sis atque Domitius Censuram post Consulatum simul gessere, anno con ditae Urbis sexcentesimo sexagesimo secundo, frequentem iurgiis propter
dissimilitudine morum. Tunc C. Domitius ut erat vehemens natura,prae terea accensus odio, quod ex aemulatione auidissimum est, grauiter increpuit tanti Censoremnabitare,pro domo eius millia nummorum idetidem
185쪽
promittens. At Crassus ut praesens ingenio semper, & faceto lepore soleta, Fconcedere se respondit exceptis sex arboribus. At ne uno quidem denariosi adimerentur enaptam volciate Domitio, Crassus, Vtrum ne igitur ego
sum linquitὶ quaeso Domiti exemplo graui ,& ab ipsa Censura mea notandus,qui in domo quae mihi haereditate obuenit, comiter habitem: an tu qui sex arbores aestimes r Eae fuere Loti, patula ramorum opacitate lasciuae. Valerius libro nono, Cn. Domitius L. Crata Collegae suo altercatione orta obiecit quod columnasII metias in porticu domus haberet: quem quum continuo Crassus quanti ipse domum suam aestimaret, interroga- Gret, atque ut respondit sexagies sestertio, Quo ergo inquit in minoris reaestimas si decein arbusculas inde succideror Ipse tricies ses ertio, inquit Domitius. Tunc ait Crassus, Uter igitur luxuriosor est teso nequi decem columnas centum millibus nummum emi, an tu qui decem arbuscularum umbram tricics sestertium summa compensas r Tricies sestertium Omni- bonus pro XXX sestertiis intellexit, cum aperte sensus rcfragetur. Ex his Plin locus verbis Valerii intelligimus numerum in Plin . deesse. Valerius enim ante Plinium fuit. In antiquissimo codice sic scrip. i inueni, Pro domo eius HS promittens.quod significat sestertium, se erus decst, quem numerum H cum librarii vel emendatores non percipe Ir,i: illia nummorum subdid runt. In eodem codice non concedere sed addicere legitur, quod mihi placuit. Verum eas columnas Hymetias Plinius libro trigesimosexto duobus
in locis non decem sed sex suisse dicit. Quod si domus Crassi sexagies ses.
tertium aestimata fuit ab inimico, ita ut ne tanti quidem Crassus addicere voluerit quin arbores inde tolleret,quid existimabimus de aliis quae postea factae fuerunt)Siquidem L. Crassus aequalis Matuli fuit, cuius paulo an te mentio facta est ex Plinio. Hoc autem ex verbis Plinii intelligimus in eodem xvii. Crassus inquit orator fuit in primis nominis Romani: do- imus ei magnifica, sed aliquanto praestantior in eodem Palatio Matuli qui Cimbros cum Mario fudit: multo vero pulcherrima consensu omniuaetate ea in colle Viminali C. Aquilii Equitis Romani, clarioris etiam tum iuris ciuilis scientia, cum tamen obiecta Crasso sua est. Hactenus Plinius. Si ergo Crassus Censor ipse centum & quinquaginta millibus aureorum nostrorum habitauit stanti enim sexagies sestertium esse dico in nec tamen pulcherrimam tum habuit,& quae tunc pulcherrima domus fuit Romae,
post triginta quinque annos centesimam pulchritudinis notam non obtinuit: quantam magnificentiam aedium Romanarum luxuriet tempore co- cipiemus, cum nulla iam Censura timeretur3 Is enim est Crassus Dialogis Ciceronis de Oratore nobilitatus, quem Cicero meminisse potuit, non
etiam vidisse, de qui vasa argentea senis sestertiis in libras empta habuit, si exempla non mendosa sunt in eo loco:quod minime ipse arbitror. Plutarchus in Mario, de domo vel praetorio Marii loquens, circa Mis num ad voluptatem etiam eisceminatam condito, uanc, inquit, domum Cornelia sertur quinque de septuaginta drachmarum millibus G
186쪽
A admodum multo interlapso Lucius Lucullus hanc eandem quingentis
drachmarum millibus emit,& ducentis praeterea. χόγου R. - κ
τέ- .vsqueadeo celeriter luxuria excurrit. Posterior summa quinquaginta millibus aureorum coronatorum valuit,& paulo plus, cum prior non maior fuerit septem millibus & quingentis.Cicero autem non minoris quinquaginta millibus aureorum coronatorum habitauit. Gellius lib. xi. Cicero cum emere vellet in Palatio domum, & pecuniam in praesens non ha-B bei et a Publio S3lla qui tum reus erat,mutuo sestertiuim vicies tacite accopit. Ea res tamen priusquam emeret, prodita in vulgus exivit, obiectumque ei est quod pecuniam domus emendae causa a reo accepisset. Tum Cita cero inopinata opprobratione permotus, accepisse se, ac domum quo se empturum negauit. Atque adeo inquit)verum sit accepisse me pecuniam,s domum emero. Sed cum postea emisset,& hoc mendacium in Senatu ei ab inimicis obiiceretur risit satis, atque inter ridendum, Ignoratis inquiti prudentis de cauti patri S. esse, quod emere velit, empturum sese negare propter competitores emitionisi Hactenus Gellius Tanti autem aestima- C tam fuisse Senatus etiam decreto Cicero ipse testis est scribens ad Atticum libro quarto,& de euentu actionis eius loquens quam pro domo sua habuit,quae hodie inter alias orationes extat. Secuta est inquit contentio de domo. diximus apud Pontifices. acta res est accurate a nobis: & si unquam
in dicendo fuimus aliquid, tum prosecto doloris magnitudo vim quandam nobis dicendi dedit. Senatusconsultu factum est id quod ad te misi. nobis superficiem aedium Consules de consilii sententia aellimarunt sestemtium vicies, caetera in re valde liberaliter, Tusculanam villam quingentis millibus, Formianum sestertium ducentis quinquaginta millibus. quae ae- D stimatio non modo vehementer ab optimo quoque, sed etiam a plebe reprehenditur. Dices,quid causae fuit' Dicunt illi quidem pudorem meum, quod neque negarim, neque vehementius postulatim.Sea non est id. Nam hoc quidem etiam profuisset: verum iidem mi Tite Pomponi, iidem inquam illi quos ne tu quidem ignoras, qui mihi pennas inciderant, nolunt
easdem renasci. His verbis apparet domus superficiem vicies sestertium Ciceroni aestimatam, etiam ab iis hominibus qui Ciceronem crescere nolebant. Ea aute aestimatio facta est propter P. Clodium, qui plebiscito obtinuerat cum Tribunus plebis esset,ut Cicero in exilium pelleretur, & bona E eius publicarentur: quo facto disturbanda aedificia 6 ad solum diruenda
curauit Cicero autem reuersus obtinuit ut publice damnum illud sarcire tur. Huic aestimationi fidem facit Sallustius in Invectiva oratione quam in Ciceronem habuit,his verbis, Domum ipsam tuam vi & rapinis funestam
tibi ac tuis comparasti, videlicet ut nos commonefacias quam conuersa
respublica sit,cum in ea domo habitaris homo flagitiosissime quq P. Cras si viri clarissimi fuit. Et post paulum ita subdit,Sed ut opinor, illa te magis extollunt, quae post Consulatum cum uxore de Republica consuluisti, cum legis Plauciae iudicia domi faciebatis,ex coniuratis alios pecuni et con
187쪽
demnabas, cum tibi alius Tusculanam, alius Potnpeiana in villam aedifica- Fbat,alius domum emebat. qui vero nihil poterat, hic erat calumniae proximus. hic oppugnatum domum tuam venerat, aut insidias Senatui fecerat. denique de eo tibi compertum erat. Quae si tibi false obiicio, redde rationem quantum patrimonii acceperis, quid tibi litibus accreuerit, qua ex pecunia domum paraueris, Tusculanum dc Pompeianum infinito sumptu exaedificaueris: aut si retices, cui dubium potest esse quin opulentiam istam ex sanguine de miseriis ciuiunt paraueris 3 Ex his verbis satis apparet vicies sestertium magnam pecuniam fuisse, nec immerito Ciceronem Gconquestum apud Atticum, quod Tusculanum suum aedificium quingentis sestertiis aestimatum esset, quae nos duodecim millia & quingentos aureos esse dicimus. Sallustius enim infinito sumptu aedificatum esse obiscit. Blondus libro nono Romae triumphantis, in quo libro urbis Romae Romanorumque magnificentiam diligenter magis quam docte ostendis. se videtur,aitonseruasse in Epistolis Ciceronis,Ciceronem villas duod uiginti numero habuisse, in queis praecipuas Tusculanam , Formianam, Arpinatem, Ancanam, & Ponateianam. quas tamen eum simul possedisse non credo, nec ipse Blondus affirmat. Cicero in Oratione pro M. Caelio, HSumptus unius generis obiectus est,habitationis. X X X millibus dixisti, eum habitare. Ex hoc loco coniici potest magnam esse pecuniam XXX
sestertia:&praeterea exemplum habemus quanti domus locarentur annis estinia uersaria mercede. X X X sestertia ego septingentos quinquaginta aureos nostros esse dico. Ipse in Oratione pro domo sua quodam in loco ita inquit, Nihil erat latum de memon adesse eram iussus, non citatus affueram: eram etiam tuo iudicio ciuis incolumis, cuius domus in palatio, villa in Τusculano, altera ad alterum Consulem transserebatur: Senatus Consules vocabat,columnae marmoreae ex aedibus meis inspectante populo Ro- Ιmano ad socerum Consulis portabantur. Sed emendandus locus in qii in-cie.loeus. to Epistolarum,ubi ad P. Sestium scribens,ita inquit, Ego tua gratulationec5 motus,qudd ad me pride scripseras velle te bene euenire 'udd de Crasso domum emissem, emi eam ipsam domu millibus numinum XXXV aliquanto post tuam gratulationem. Itaque nunc me scito tantum habere aeris alieni,ut cupiam coniurare,si quisquam recipiat. Huiuscemodi menda est in X I in epistola Decimi Bruti ad Cicerone, Cum ad Remp.liberanda accessi, mihi fuit sestertium quatuor millibus amplius .s te legionum numerum alo,qua difficultate, tu arbitrare. Verum illic tricies quinquiessest Κtertium legendum puto.Si enim superficies vicies aestimata est,potuit area quindecies addere ad precium. Huiusmodi aedificia damnosa ambitione exaedificata compellas Sallustius in Catilinario, ita inquit, Operaeprecium est cum domos atque villas cognoueris in urbium modum aedificatas, visere templa deorum quae nostri maiores religiosissimi mortales secere. Ciceronem aute tanti domum emere potuisse argumentu est id quod ipse in secunda Antoniana dicit, Haereditate mihi negasti obuenisse. utinam hoc tuum veru crime esset. Ego enim amplius sestertiu duceties acceptu haereditatibus
188쪽
dc partibus eius liber lil. xcii.
A ditatibus retuli. quanquam in hoc genere sateor seliciorem ede te. mensenio nisi amicus secit haeredem, ut cum illo comodo quod erat, animi qui . dam dolor iungeretur: te is quem nunquam vidissi L. Rubrius Cassinas secit haeredem. .ibus verbis Antonium vites lamentarium ridicule mordet. Quanta autem sit pecunia duceties sestertium, ex eo coniiciendu relin quitur, quod Cornelius Nepos in vita Pomponii Attici scribit his verbis, Habebat avunculum Caecilium Equitem Ro. familiarem L. Luculli,diuntem disti cillima natura: cuius sic asperitatem veritus est,ut quem nemo ser B re posset, huius sine offensione retinuerit beneuolentiam quo facto tulit pietatis fiuctum. C cilius enim moriens testamento adoptauit eum, secit. haeredem ex dodrante. Ex qua haereditate accepit circiter centies sestertiit. Et infra, Cu tanta, inquit, pecuniae facta esset accessio, nihil de quotidiano victu mutauit nihil de vitet cosuetudine: tata ij usus est moderatione,ut noque in sestertium vicies quod a patre acceperat, parum se spledide gesserit, ' neque in sestertium centies affluentius vixerit quam instituerat, pari 4 fastigio steterit in utras fortuna: nullos habuerit hortos, nullam suburbanam aut maritimam sumptuosam villam: neque in Italia pretier Ardeatinum &C Nomentanum rusticum praedium: omnise eius pecuniae redditus constabat in Epiroticis & urbanis possessionibus: ex quo cognosci potest eum usum pecuniae non magnitudine,sed ratione metiri solitum. Hic est Pom- pa=.h;u, ponius Atticus Ciceronis familiarissimus, ita ut Quintus frater ei charior Axnch e non fuerit: cui rei ut eiusdem Cornelii verbis loquar) indicio sunt volumina multa Pistolarum a Consulatu eius usque ad extremu tempus ad A mxu.ticum missarum. Quae qui legerit,non multum desiderabit historiam con textam eorum temporum .ini Ciceroni in omnibus eius periculis singularem fidem praebuit. Cui ex patria sugienti sestertia ducenta & quinqua-D ginta donauit,quae nos sex millibus deducentis quinquaginta aureis nostris aestimamus. Ex praedictis luculentum mihi documentum sumi posse visum est ad ea quae agimus intelligenda.Si enim Eques Ro. splendide vixit in vicies sestertium,ita ut in prςdiorum tantum fiuctu non etiam sec-nore redditum pecuniς constitueret, oportet omnino magnam fuisse pocuniam vicies sestertium, praesertim cum is una donatione in Ciceronem tantam pecuniam contulerit. Eodem pertinet id quod ab eodem auctore dicitur: Nec id inquit)pr teribo,quanquam leue visum iri putem Cum inprimis lautus esset Eques Romanus,& non paru liberaliter domum suam E omnium ordinu homines inuitaret: scimus non amplius quam terna millia aeris peraeque in singulos menses ex ephemeride eum expensum sumptui serre solitum. Atque hoc non auditum, sed cognitum praedicamus. saepe enim propter familiaritate domesticis rebus interfuimus. Terna millia aeris, millenos ac ducenos sestertios nummos valent,id est aere nostro tri inta aureos. Sic in dies singulos Pomponius aureum unum nostrum insumptu domestico impendebat. quod intelligo de pulmentario sumptu: quippe elegans ille sui medicitur, etsi non magnificus : splendidus, eis non simptuosus. Vsus est enim sui inquit idem Cornelius) familia, si utilitate
189쪽
iudicandum est, optima: si Arma,vix mediocri. Nanque in ea erant pueri Fliteratissimi anagnostae: optimi & plurimi librarii: ut ne pedissequus quidequisquam esset qui non utruque horum pulchre facere posset. Pari modo An g'φ- artifices caeteri quos cultus domesticus desiderat,apprime boni. Anagnostas Cornelius appellat pueros legendi peritos, quibus Pomponius super
conuiuium utebatur,ut plerique Romanorum. Nemos inquit in eius conuiuio aliud acroama quam anagnosten audivit. Verum ex iupra dictis apparet fructuosam Ciceroni atq; etiam auri seram eloquentiam fuisse.omnes enim artes olim magno cum splendore exercebantur. Non omittendum Gillud,quod caput amputatum parenti eloquentiae Romanae, decies sestertium ab Antonio Triumuiro aestimatum est, id est quinq; & viginti millibus aureorum nostrorum. Auctorem enim Appianum habemus in III LCiuilium bel. qui ducenta & quinquaginta millia drachmarum Popilio pro capite Ciceronis Antoniti dedisse scripsit. Tanti caput eloquen
ta proscriptorum erat constituta in edicto proscriptionis, ut idem auctor si
decuplo aestimatum fuit, quam aliorum proscriptorum. Diximus supra Isocratem dicendi praeceptorem orationem unam talentis viginti vend disse. Theombrotum medicum,Antiochum regem talentis centum sanas. se. Apellem pictorem,sed literarum peritum, Alexandru regem viginti auri talentis pinxisse,quanti hodie ducatus non mediocris emi possit. Singula enim talenta auri non minus senis millibus septingenis & quinquagenis Isolatis nostris valuerunt. Aristoteles Speusippi pauculos libros tribus talentis emit,ut auctor est Gel. Quanti igitur emptos existimamus libros Aristotelis de Theophrasti,quos Strabo lib.xiii. ab Appellicone Teio, magno argento redemptos esse tradidit, tineis iam & situ corruptos, ut qui iamdiu in terram obruti fuerant 3 Plinius auunculus Collectanea sua quadringen eis sestertiis vedere noluit, vi auctor est Plin. iunior lib. iii. Epistolarum his
verbis, Perire enim omne tempus arbitrabatur quod studiis non impartire tur. Hac intentione tot ista volumina peregit, electorum s commentarios
C X mihi reliquit, opisthographos quidem,&minutissime scriptos, qua Κratione multiplicatur hic numerus. Reserebat ipse potuisse se cum procuraret in Hispania , vendere hos commentarios Largio Licinio C C C Cmillibus nummum. & tunc aliquanto pauciores erant. quo in loco non electorii quq latina dictio est,sed eclectoria lego.Sut enim eclecta grece adnotata,& εαλογί adnotationes,&- ea quae legedo adnotamus. Ceteommm- tertim quis nunc regu emere bibliotheca consertissima dece aureoru mil-
..d-j. 'Velix,quanti a Plinio ciuis unus priuatus regesta qu da extemporanea tuis. licitari ausus est 3 Et Plinius tamen tali addicere noluit. Pliniu aute iuniore diuitem
190쪽
& partibus eius liber III. XC111.
A diuitem suisse, multa eius epistolaru loca declarat. Iam primum in.vii.Epistolarum ad Corelia scribens,ita inquit, Tu quide honestissime quod ta in ri,. impense & rogas & exigis ut accipi a te iubeam erectum agrorum non ex septingentis millibus,quanti illos a liberto meo: ita ex nongentis, quanti a publicanis partem vigesimam emisti. Inuicem ego & rogo S exigo ut nosolum quid te, verum etiam quid me deceat,aspicias. Et ex his verbis S ex epistola paulo superiore quam ad Fabatum scribit, apparet eum ducenta millia nummum pro accessione precii contempsisse, emptrice etiam hoc B petente,ne ratum non habere videretur quod a liberto suo gestum erat. Ide ad Caninium, Equidem commodius nihil inuenio,quam quod ipse seci. Nam pro quingentis millibus nummum, quae in alimeta ingenuorum ingenuarum φ promiser agrum ex meis longe pluris actori publico publice 'ubmancipaui, eunde vectigali imposito recepi, tricena annua millia daturus. Per hoc enim dc Rei p. sors in tuto, nec redditus incertus, & ipse ager propter id quod vectigali longe supercurrit, semper dominum a quo exerceatur, inueniet. Ex his verbis apparet Plinium patriς suae donasse annua fellertia tricena,quae a nobis septingetis & quinquaginta aureis aestimantur, pro C quingentis testertiis in numerato, quae pollicitatione patriae facta debebat, id est duodecim millibus de quingentis aureis. Qua ratione paulo plus si decim millibus sestertium de quingentis, singula millia sestertium annua aestimauit. Idem libro v.ad Calvisium scribens: Saturninus qui nos reliquit
haeredes,quadrante Reip. nostrae, deinde pro quadrate praeceptionem quadringentorum millium dedit. Hoc si ius aspicias irritum: si destincti voluntatem,ratum & firmum est. mihi autem defuncti voluntas antiquior iure est,utique in eo quod ad communem patriam voluit peruenire. An culde 'meo sedecies contuli, huic quadringentorum millium paulo amplius temtiam partem ex aduentitio deneget Sic enim in omnibus exemplaribus legitur,sed corruptissime quare sic locus restituendus: An cui de meo seste tium decies contuli, huic quadringenta millia.& reliqua. scq; sensus liquidus erit.siquidem Plinius his verbis significat decies centena millia nummum Reip. suae antea se dedisse.& tum quadringeta millia condonare per praeceptionem a se haerede relicta, quae ipsa paulo plus tertiam partem decies sestertium efiiciunt.quadringenta enim millia,tertia pari est duodecies sestertium:& ideo vltra decies sester.olim in remp. collatu, ait se C C C Cmil. donare tunc,ut quae cogi non posset soluere,si iure summo uti volui DE set. ita enim erat ius constitutum, ut nec haeres institui respublica, nec precipuum accipere ex testamento posset: ut ex eade epistola significatur. duae autem illae summae, X XXV millia aureorum nostrorum valent. Apud eundem epistola quarta ad Traianum, liberalitatem sestertii quadringentis pro quadragies legitur. Magnam enim esse pecunia ex eo ostenditur, quod epistola alia ad eunde legitur, Theatrum domine Niceae maxima iam parte constructum, impersectum tamen, sestertium ut audio amplius centies hausit. Seruius grammaticus auctor est Virgilium poetam tres libros A
neidis suae Augusto recitasse, secundum, quartum, & sextum: sed sextum