장음표시 사용
311쪽
me, quater aestate dedisse satis est. His verbis in singulos potus ternos na- Filios sebricitanti constitutos intelligimus, & per dies singulos sextarium. Alibi de cardiacis loquens, Si verendum est ne deficiat, tum & intrita ex
vino,& hoc ipsum austerum quidem , sed tamen tenue, meracum, egelidum,subinde & liberaliter dandum est adiecta polenta ,si modo is aeger parum cibi assumit: idq; vinum esse debet neque nullarum virium, neque ingentium. recteque tota die ac nocte vel tres heminas aeger bibet: si vastius corpus est, plus etiam. Tres heminas diurnas Celsus cardiacis statuit,nisi vastioris sint corporis,& vini meraci. De quibus Plinius loquens libro xxiii. GCardiacorum inquit morbo unicam spem in vino esse certum est. Dari utique non nisi in cibo debet, nec a somno, nec praecedente alio potu id est non nisi sitienti, nec nisi in desperatione summa. Hoc Iuvenalis significat cum inquit, Cardiaco nunquam cyathum missurus amico.
Τres heminae sesquisextarium explent. Ex quo apparet iustam propemodii Iotus mensura homini cardiaco statutam esse. Nam cum homini sano iu- amensura sit sextarius in singulos epulatus, cardiaco novenos cyathos statuit, vel senos, id est binos quadrantes si ter epulantes cardiacos intelli- pigamus. Et de coeliacis, Obseruandum inquit) nequis aut cibus aut humor uniuersus detur, sed paulatim. Ergo per interualla temporis sat est cyathos binos ternosve tumere,& cibum proportione huius. Et inferius,Potui vero aqua pluuialis decocta sed quq per binos ternosve cyathos bibatur.Cyathis autem antiquos potus sui mensura metiri solitos etiam inter epulas,ex eo coniicio,quod serui quida ad crat hos stare vel esse dicebatur, vi serui ad limina,& ad pedes. Traquillus in Caesare, Sed C. Memmius etiam ad cy thum & vinum Nicomedi stetisse obiecit. Iuvenalis Satyra decimatertia, Nec puer Iliacus,sormosa nec Herculis uxor Ad cyathos. IHoc Graeci 1υαερω dicunt, quo verbo Plautus in Menech. usus est, Non
seis quis ego si mr qui tibi Laepissime cyathi , apud nos quando potas.
Cyathus a Graecis ob id etiam α, κταρ,& αρυορ, & & Mιταινα dicitur, de a quibusdam ωνοχοή:quae omnia vocabula ab hauriendo vel funden do vino dicta sunt. Stare igitur a cyathis a Latinis dicti sunt, quos Graeci appellant. Apuleius pocillatores vocavit. Pincerna non ausim aD firmare probum esse vocabulum, etiam si Asconius in praetura urbana usus est, si vera sunt eo in loco exemplaria. Pincerna a Graeco deducitur, cui conuiuae dicunt identidem . pinin cima, id est misce vinum, Κvel tempera vinum, ut bibam. Honestum id olim munus suis edocet Athenaeus lib.x. qui apud Graecos morem fuisse tradit , vi nobilissimi iuuenes in conuiuiis sacris publicis id munus obirent: Mec minus apud Romanos.
Est autem cyathissare, ut ex eodem Athenaeo nouimus, oui ψ ὀiis se id est cyatho vinum bibendum admetiri. inare Athe nienses in conuiuiis solutioribus inuicem propinantes, athos amiciti et,&cyathos amoris,& cyathum Demetrii nominatim poscebant, singulis potionibus,
312쪽
& partibus eius liber v. cliui
Α tionibus ut quaternos amicitiae,& ternos amoris propinantes,& cyathum Crathu, praeterea Demetrii vel Antigoni,qui duo extremi ab assentatione in oleu Dςmm i.
runt,exolescente prisca Atheniensium libertate S generositate,ut idem au . '' ctor prodidit libro sexto de adulatoribus loquens. Persius, Sed tremor inter vina subit, calidum 4 trientem Excutit e manibus. Plinius pro mensura posuit, Siluestrium quidem prunorum baccae vel eradice cortex in vino austero si decoquantur, ita ut triens ex hemina supe sit aluum & tormina sistunt,id est ut quatuor cyathi ex sex supersint. Tra- 13 quillus in Augusto,Vini quos natura parcissimus erat. no amplius ter bibere eum solitum super coenam in castris apud Mutinam,Cὀrnelius Nopos tradit. Postea quotiens largissi in se inuitaret, senos sextantes non excessit raut si excessisset reiiciebat. Senos sextantes pro sextario dixit, sed significare voluit,senis haustibus sextarium tantum bibere eum solitu. Philippus Beroaldus diliges enarrator,ac multae lectionis, sextantes senos sex Betoata . pocula intellexit binas vini uncias continentia: sicut & apud Martiale trientes Δ quincunces deunces . Antonius Sabellicus eo in soco, senos sexta nates inquit ad mensuram,an ad pondus reseras,in dubium venire potest. sed C melius ad mensuram, vi sit sextans mensurae genus, ut quincunx apud Martialem. Beroaldi opinio nec Pliniano dicto nec nostro conuenit, si tamen ita Plinius scriptum reliquit, ut cyathus pendeat per se drachmas de cena S hemina sexaginta. quippe Pliniana ratione sextarius centum &viginti drachmas trahit: at Beroaldus duodecim unciarum senos sextantes esse dixit id est sex & nonaginta drachmarum, quos planum fecimus ex Martiale duodenos cyathos significare. Quare insignis haec fuit hallucinatio,& pene par illi de sestertio. Calderinus vir ingeniosus,& grauis enarra- CaIdetin . tor, nouo genere hallucinatus est apud Iuvenalem Satyra. vi. illo in loco, D De quo sextarius alter Ducitur ante cibum. Sextarius alter inquit)id est duo sextantes, videlicet arbitratus sextarium a
sextante dictum, non a sexta congii parte, cum sextarius sexies sextantem capiat, sextans non magis duas uncias, quam sextam cuiusque rei partem spirificat.Sed horum verborum significatio a nullo, quod sciam , recte ac plane adhuc enarrata est. Romani autem sextarium quas legitimam ac quotidianam virilis potus mensuram statuentes, ab eo quasi ab asse incipientes,reliqua vocabula partes eius fecerunt,quo modo & nos piniam Vi- Polus no rilem mensuram ponentes, semissem eius parcis vini destinamus, dodran-- xiφ E tem autem continentibus,quadrantem aegrotis, sesquipiniam bibacibus in
uotidiano quidem conuiuio. Augustus igitur vini parcissimus dictus est a Tranquillo, qui super coenam plerunque ita sibi temperabat, ut ternos sextantes id est dimidiatam aliorum mensuram biberet, & cum licentius
bibere statuerat sextarium non excederet ac ne excedere quidem pos et cia 'tra reiectionem:quippe vir infirma valetudine, ac graues & periculosas va- 'I, letudines per omnem vitam expertus , ut auctor est idem Tranquillus. Ob- id etiam cibi minimi, adeo ut ante initum vel post dimissum conuiuium . solus coenitaret,cuin pleno conuiuio nihil tangeret, quo certiorem rati
313쪽
nem cibi potusque teneret. Hoc mihi conuenire videtur cum eo quod di- Fximus, ut qui vini modice sit appetens, dodrantem nostrum, id est ternos sextariolos quotidiano conuiuio bibat: qui si etiam quadrantem huic addat, ut plenam mensurana nostram bibat, qua in pilatam dicimus, ne sequidem vinosus dici debeat, de tamen haec naensura sedecim cyathos implet. Hoc cum exacte considerarem, dodrantem iam dictum, quem sextarium Romanum esse dico, in treis trientes diuisi totidem calicibus sumptis, de rursus in quatuor calices quadrantales aequis distributionibus: quo facto eum esse captum mensurae cognoui, ut qui firmo stomacho st,& interdi- Geto medicorum non prohibeatur quo minus ducere possit ex oenophoro quantum stis appetat, is haustu primo coenae quadrantem siccare debeat, addita etiam aquae tertia aut quarta parte, ii tamen sitim expectauerit. qui
autem bibacior paulo fuerit,etiam trientem . de sobriis loquor, sed de iis sobriis qui iustum haustum diluendis cibis ducere soliti sunt, quales plerique sunt nostratium hominum , quibus quidem vini potus vitio non
vertitur id est qui inter vinosos non censentur. nullus enim modus temulentiae assuetis & perpotatoribus constitui potest. nec rursus de iis loquor qui semper siticulosi pytissantium more gustatorum linctu magis quam II
potu villum transmittere solent. Omnino quadratem stomachi firmς constitutionis,trientem etiam sitibundi modum cum aquae rata portione esse dico id gi intra temperantiam. De vinis loquor nostratibus, id est agri Franci ci. Quare ab antiquis indita haec esse nomina ternis quaternisque Π this a stirmauerim, tametsi Augustus sextantibus utebatur, cui Antonius
Musa sextantarios modulos, id est dimidio minores legitimis indixerat. quare quantum sobrii homines bibere soliti sunt quotidiano potu , tantum Augustus bibebat cum largissime sese inuitauerat. Quod si verum
esset id quod apud Plinium legitur de hemina & acetabulo id est sesqui- I
cyatho, sextarius centum & viginti drachmarum esset,id est minor temtia amplius parte, quam noster dodrans, nec pintae dimidium caperet. Hoc enim pondere probare unicuique nostrum licet. quod quam sit absurdum , nemo non intelligit, ut tantula mensura in duodenos cyathos diuideretur,& in solutis perpotationibus,& conuiuiorum hilaritate , cu in sine lege ac siae modo bibitur, quadrantes,trientesque, & cuin plurimum septunces pro numero elementorum nominum biberent, quantum scilicet quisque hodie sobriorum uno impetu familiari coena bibit. septunces enim ea ratione sextariolum nostrum non excederent, ς qui modulus est prope dixerim potionis medicamentariae. Antiquos autem parciore vino usos esse, non eorum est dicere, qui bicongium Ciceronem M. filium , Tricongium Torquatum apud Plinium ,& apud Tranquillum potorem amphorarium legerint: quibus hodie si pares ita
Gallia inueniretur monstri instar haberetur, apud quos Germanorum mi litum bibacitas hoc biennio inter miracula celebrata est. quotidianis enim conuiuiis singuli quaternos quartarios absumere dicebantur. qua ratione nouem conuiuet binas amphoras exorbebant. Hanc bibendi palma
314쪽
& partibus eius liber V. Cl V.
A aequare nostrorum hominum profligatissimi vini potores numero triginiata non possent, dutaxat ut alternis diebus id sacerent quod illi singulis factitabant. Quid quod ipsa carmina quae apud Priscianum leguntur,& s cum & cum Plinio pugnant Cum enim de cyatho dicant, Bis quinque hunc faciunt drachmae, si appendere tentes,
Oxybaphus siet, si quinque addantur ad istas: alio loco ita legitur,
Nam iturae ut memorant,bessem sextarius addet,
Seu puros pendas latices seu dona lygi. B Addunt semissem librae labentis olivi: it . Selibramque serunt mellis superesse bilibri. 11 Haec tamen assensu facili sunt credita nobis,
Nanque nec errantes undis labentibus amnes, a
Nec mersi puteis latices aut sonte perenni Manantes, par pondus habent. Qillonam igitur tandem modo conuenit ut hemina quae dimidiatu sexta .rium efficit sexagenas drachmas pendeat,& sextarius libram & bessem,hoe est centum de sexaginta 3 Si enim de cetum & nonaginta duabus drachmis, C seu duabus libris Romanis trientem id est duas & triginta abstuleris, reliquae erunt centum & sexaginta. Nos cum hoc probaremus, aqua puteali utebamur,nec scrupulose differentiam aquarum exquisiuimus, nec in alio liquore rem experiundam duximus,cum iam tenere veritatem videremur. Ex Graecis autem auctoribus vix rem costituere possumus. Pollux lib. iiii.
cotulam tertiam partem choenicis esse tradit, .& medimnu choenicas octo Corula.& quadraginta capere,& sextarium octo choenicas. κει υλη S τά- - et oria re ας ἐκτί istis risia ον-.ἐκ 'Gύσικτί. Hoc dictum discrepat
cum versibus illis in quibus ita legitur, D At conlas quas, si placeat,dixisse licebit
Heminas,recipit geminas sextarius unus: . Qui quater astum plus fit Graio nomine choenix. Choenis.
Adde duas,chus fit vulgo qui est congius idem. Pollux heminam tertiam partem choenicis facit, haec carmina octavam. Chus inquit Suidast mensura est Attica capiens cotulas octo. Festus heminam quasi hemis id est dimidium sextarii dictam esse autumat. Rursus Sui
diorum senum est, ut sit mensura xestas duos & septuaginta capiens, id est E libras centum &octo quo dicto significatur xeste sesquilibram pendere, id est cetum & xii. dracnmas & semidrachmam .libra enim Attica septua genasquinas drachmas pendet. Sic modius qui sexta pars est medimni, decem & octo librarum erit. ita sextarius quae sextadecima pars est eius, erit ὶ quatuor & octoginta drachmarum & semissis, quod cum Plinii dicto non conuenit. quod si litram,id est libram Atticam pro mina intelliga mus,ut Hermolaus voluit,& Plinius interdum fecit, sextarius centum ac duodecim drachmarum & semis erit. quod nihilo magis conuenit. Quod autem Plinius libram pro mina acceperit, patet ex Dioscoride ubi de
315쪽
lM--, Meo. Hoc Plinius ad verbuin lib.xiiii. sic vertit; Oxymel vocarunt
mellis decem libris, aceti veteris heminis quinque, salis marini libra,aquae pluuiae sextariis quinque sufferuesectis decies, mox elutriatis. Quod ille minam, Plinius libram dixit: quod ille heminas decem, Pliniuste rarios quinque. Rursus Plinius de eo genere vini factitii loquens,quod cenchrites icitur, qudd ex milii semine fiat libram de quadrantem pro mina transtulit. cum enim de adynamo factitiorum primo dixisset, ita subdidit, Proxi- Gmum fit e milii semine maturo cum ipsa stipula libram de quadrantem in congios duos musti macerant & post septimum mensem transisse. Dios
tet haerbam semine plenam maturo cum ramulis, de eius unam minam in vini congios binos mittere, de sic septem mensibus relinquere, ita a septi- Dioscorio mo mense diffundere. Sed corrupte apud Dioscoridem Cestrites de C d iv Cenchrites de Cenchros in libris impressis legitur. sic enim legi debet, divi iari ystis,quum Plinius milium dicat.verius est tamen Plinium pierrore exemplaris deceptum,Cenchritem pro Cestrite intellexisse Est autem cestrum Latine betonica haerba dicta, ut in Dioscoridis libro quaselo apparet in principio, qui psychotrophum alio nomine vocat utrobique, quasi haerbam frigidis locis gaudentem , quae hodie sic agnoscitur,exrua fit vinum betonicatum. Hoc autem Plinii dictum vel ex Dioscorie, ut multa alia, versum est, vel ex alio auctore, qui iisdem verbis cum Dioscoride scripsit. Hoe enim non satis constitui eo test,utrum PliniusAn piine Dioscoridem legerit,quem ut identidem iisdem verDis sequitur, sic nusquam nominatim citat,ita ut nonnunquam a Dioscoride accepta dissimu iis . - landi furti gratia transtbrmate videatur, ut in hoc loco : interdum alium secutus videatur, sed vel a quo Dioscorides transcripserit, vel ille a DioΩs alui Ni coride. Plinius Latinum hominem Sestium Nigrum medicinae diligens tissimum appellat, de Castoreo loquens libro tricesimosecundo: qui Niger Graece scripsit, cum Plinii verba cum Dioscoride collata, ex ipsius Dios. coridis libro traducta esse videantur. Nam Dioscorides Nigrum in hoc
secutus non videtur, cum eum inter Asclepiadas recensens improbet: deis tamen a Plinio etiam citatur ubi Salamandrae meminit libro vicesimo nono, his verbis, Sestius venerem accendi cibo earum, si decoctis inte- Κraneis dc pedibus de capite in melle seruentur, tradit: negisque extingui ignem ab iis. Dioscorides libro secundo, A mi esca. to R
ita cum Plinii verbis congruunt, ut ab eodem auctore uterque sumpsis se videatur, quo modo de a Crateua uterque sumpsisse aliqua non dissimulat. Alibi Plinius de Opobalsamo loquens, Alexandro Magno res ibi serente,toto die aestivo unam concham impleri iustum erat. Omni vero foecunditate
316쪽
& partibus eius liber V. Cliti.
Α cunditate e maiore horto congios senos, e minore singulos,&' cum duplo rependebatur argento: vel potius cum & duplo,ut in emendatioribus. Hoc Dioscorides non ad tempus Alexandri refert, sed ad suum,his verbis, μα
que anno non amplius quam seni aut septeni congii colligantur. cum venditur ibi duplici argeti pondere rependitur. Cum Plinius idem cum Dioia coride dicat. apparet tamen eum alium auctorem secutum: sed ex eo restin tuendus Plinius hoc modo, omni vero foecunditate e maiore horto con gios senos singulis annis. Quonam modo enim ex singulis conchis congii seni fierenti Et praeterea absurdum esset Plinium de singulis diebus id dixisse, cum duplo argento rependeretur. Quod si nihil addere volumus,exististino sic legendum, Anni verδ Decunditate, hoc est totius anni etiam sertilis foetu .Verum haec de Plinio de Dioscoride obiter dicta sunt. Credo tamen Plinium Latinos etiam auctores aliquos obseruasse, & ob id miscellaneas interdum descriptiones tradidisse quae nec plane cum Dioscoride conu niant. Hoc igitur in loco Plinius libram Atticam & quadrantem pro cen- C tum drachmis,id est pro mina dixisse videtur, siue hoc in nouare ei visunt sit,sive ex Graeco alio acceperit, qui litram scripsisset,id est libram. & drachmas vigintiquin q, qui eis quadrans non librae sed minae. Nam alioquin Plinius parum religiose Graeca haec vertisse videtur, aut certe parum constateriniquis diligeter animaduertat. Theodorus Gaeta vir doctissimus utramque lingua, chum siue choa,sextarium transtulit,& hemichoum semisexta rium, diuum Hieronymum in hoc imitatus, qui Ezechielis quarto, cho eis Atticos duos, Italicos duos sextarios esse dixit. Interpres Aristophanis in
Equitibus, χους ut γονι dixis Φύλας. ita Chus inquit mensura est Attica ca- Chus.
D piens heminas octo. quod cum versibus illis non congruit, qui choa du denas cotulas capere tradunt: ut idem sit congius & cnus, quod Plinius itidem in superiori exemplo voluit. Athenaeus libro decimo de temuletia loquens, inter maxime vinosos homines Alexandrum enumerat. auctorem
autem citat Ephippium in libro de Alexadri & Hephaellionis funere. Erat inquit illel inter Macedones Proteas bibedi certamine clarus. hunc in c5- uiuio Alexander poculo bicongio prouocauit ibi congium nunc appello quem ille dichum Graece dixit) Quum igitur Alexander bibisset, Proteas
Rege multum laudato, qui egregie tantum calice exorbuerat,& ipse quos E ea nde atque integritate bibit, ut ab omnibus plausu exciperetur, ἀλέθω φορ
R*em prouocasset bibisseti : Alexander generose conatus iterum calice eundem ducere,cum partem iam traxisset,resupinata in lecti pulvinar ceruice poculum manibus emisit. quo ex certamine in valetudinem incidit, aqua tandem iugulatus est, ut Ephippius tradidit, qui ab aliis historicis in hoc dissensit. eum enim veneno sublatum dicunt. Fabularem autem eam
historiam esse ex eo c5iicere licet, quod subdidit id regi coligisse ob Th
317쪽
bas oppugnatas videlicet insense Liberi patris numine, qui Thebis natus F
tanus in libris de certaminibus Graeciae, minas viginti carnium, & totidem panis elitabat: & tres congios vini bibebat. Congius, id est chus, in hoc &luperiore exemplo idem non fuisse videtur, cum Milo una coena tres conisgios absumeret,& Alexander uno haustu duos biberet. Oportet enim eam Gmensuram liquidi congruere cum pondere aridi pulmentarii de panificii. Varietatem igitur eam efficit auctorum diuersitas, qui mensuras quisque patriae suae secuti sunt,aut eorum certe de quibus locuti sunt. Xestes autem quid sit apud Graecos, non facile dixerim. Dioscorides de Christo lacte lo
ἐς ιν αργυρουν πλήρηὐώδι Ons iis iisM. Hoc Plinius lib. xxviii. sic trantvjit, Quum seruet,ne circunfundatur, praestat 'athus argenteus cum frigida aqua demissus, ita,ne quid infundatur. Cyathum Plinius pro X esse dixit. Alibi sere sextarium vertere solet,ut lib. xiiii. Fit absinthites in . xl sexta- Hriis musti absinthii Pontici libra decocta ad tertias partes, vel scopis absinthii in vinum additis. Vbi refragantibus omnibus exemplaribus ex Diosi eo ride sic lego, Fit absinthites. xlviii. sextariis musti absinthii Pontici libra
ne verbis, Invenitur & Nectarites ex haerba quam alii helenium, alii medicam alii symphyton,alii idaeon & ores ion, alii nectareum vocant, radice ponderis X L denariorum in sextarios sex musti addita. Hoc latum refert, quod ille quinque uncias dixit, Plinius autem quadraginta denarios ea ratione,qua centum denarii minam efficiunt, ut pediximus. Sed illud aduertendum, ludd chum pro sextario Plinius intellexit,quum alibis ut diximus pro congio acceperit, de miliato vino loquens , quo modo &rubi de myrtite loquitur. nam quum Dioscorides dicat, δεῖ λαβον - - μελά-ν μυρα- νῖν ἀκρεμμας βαΜῆν εις ώοῦς sciς ἀ-vαt: Plinius. Graeci inquill myrti te Khoc modo faciunt:ramis teneris cum suis soliis in albo musto decoctis tu-ss libram in tribus musti congiis deseruere faciunt. Congios nunc transtulit choas,quum prius sextarios vertisset. Rursus Dioscorides de Rhodite,
teolum alligata demittito in musti sextarios octonos, & post tres menses percolatos in aliud vas transferto. Plinius autem se, Rosis soliis tu sis, in linteolo 4 in mustum collatis cum pondusculo ut sidat, X L pondere denariorum
318쪽
& partibus eius liber V. ClVll.
A nariorum in sextarios vicenos musti nec ante tres menses vase aperto. Huc locum immutauit Plinius,ut nec Dioscoridem,nec eundem cum Dioscoride auctore secutus primore sensu videatur. Dioscorides praecipit in octonos sextarios musti minam unam rotatust coniici, Plinius in sextarios vicenos quinque uncias. inare fieri potuit ut Plinius vel librarii vel a manu serui vitio notam minae pro nota unciae intellexerit, & xestas pro cotulis acceperit. sic fit ut quum singulas uncias ros; tuis octonis heminis vini sufficere existimarit, quadraginta denariorum pondus, id est quinque uncias B quadragenis heminis statuerit, quum ad verbum reserre Dioscoridis locu nollet,aut eius quem Dioscorides secutus est. Idem, E napis fit X denariorum pondere in sextarios binos musti addito. Dioscorides, Si, i, c. b. Mώς-τέ-est,id est,napi uncias duas cotusas in quatuor musti cotylas demittito. Secundum hoc non decem denariorum,sed sedecim legendum est apud Pliniu. In antiquis exemplaribus numerus ille com ruptus est ut in quibusda dest, in nonullis duum no dece legatur. Vertim Plinius libes facit ut octo denarios pro uncia dicat. Quod aut e Plinius modulos& numeros ex Dioscoride mutet interdit, seruata tamen proportio-C ne,exemptu est in inelio ne hyopitae. Similiter inquit fit hytapite, ὀ eilicio hyssopo vnciis tribus in duos congios musti coiectis, aut tu sis in vinu.
hyssopo ei licio fit, optimus est. addere oportet amplior musti libram una hyssopi folioru c5tusorum. Hoc Plinius mutatis ut diximus in modulis verbisse retulit. Idem est enim in amphoram,id est in octo & quadraginta sextarios libram unam h3ssopi coniicere,& in duodenos sextarios,hoe est binos conglos,quadrantem,ta est uncias treis. Hic obiter adnotandum, cera- Cerami Lia mi uni Graecum idem esse quod amphoram a quod de eodem auctore planum fit in metione absinthiati vini,quam supra posuimus. Dioscorides de
utatum ita conficitur, si uncias octonas salutae in musti amphoram , quod ceram tum dicitur demiseris. Idem Plinius de aromatite Fit apud alios nam di S: malobathri selibris in musti congios duos additis. Dioscorides, . a G
x L ct. Dichum,id est choas duos, Plinius haud dubie congios bla
Plinius sic vertit, Fit e labrusca, hoc est vite hi uestri, quod vocatur cenanthinum .flores ei ut libris duabus in musti cado macerati post X X X dies mutantur.quod Dioscorides metreta dixit, Plinius cadum transtulit: quod& ipsum Graecum est, sed utroque noliri uti intur. Metreta enim Cato ocColumella utuntur. est autem congiorum decem,ut auctor est Dioscorides libro quinto his verbis in R . uiri, ἰα χο m. Decem autem congii sexaginta sextarios valent,id eli amphoram & quadrantem. Pollux tamen indecimo de vocabulis ait Cratinum comicum metretam amphoram appetu
319쪽
lasse. Idem etiam Philochorum tradit in libro quem de lingua Attica com Fposuitscripsis cadum & amphoram apud antiquos idem fuisse, ideoque nemiamphori una,id est semiamphoram,etiam hemicadum dictum:verum Epicharmum, cadum & amphoram ut distincta posuisse. In carminibus quae apud Priscianum leguntur,cadus & amphora Attica pro eodem ponuntur his verbis, Attica praeterea dicenda est amphora nobis Seu cadus: hanc facies, nostrae si adieceris urnam.
Quibus verbis significatur Atticam amphoram & cadum sextarioru duo- Grum &septuaginta fuisse,id est duodecim c5giorum: quo fit ut Attica amphora hemiolia Romanae fuerit amphorae. Ego Dioscoridis opinioni accedere malim. De Graecis igitur quibusdam vocabulis nihil fixum statuere possumus,quandoquidem Plinius id praestare no potuit,quippe quum nec
ipsis Graecis de ea re conueniat , quae pro locorum urbium 4 varietate, ac temporum fortasse,idetidem euariarunt. nam & in hac urbe ut diximus)tot mensurarum ratio a vicorum aut certe r ionum magistris reposcenda est, quam nemo unus tenet. Sed nec libram Graecam Plinius a Latina distinxisse manifeste videtur quod meminerim me adnotasse. Hoc tamen Htenebimus, amphoram & ceram tu eande esse mensura, ut metretam & cadum,quod verbum apud Plinium & alios nostros saepe legitur. Si quis tamen animaduertat orationem Demosthenis quae mestriis Rae θου παυγρα- inscribitur, mirabitur precium vini importati in Pontum ex urbe quadam Thraciae,talentum argenti statui,etiam cum naulo & apparatu neces sario,& tot ceramiaicosoro naui importata esse, id est, illuxίπν, licet Athenaeus in quinto ἀυτὶ φειοσήρουν usus sit,de Hieronica naue loquens,τα κτειαι Θια ---ώς-πόγδν-Quibus verbis coniicere licet cetram tum Atticum Demosthenis tempore minus fuisse amphora Romana. Inisi potius intelligamus ceram ia Thracia non Attica ex urbe Menda in Pontum importata. In qua oratione stamnum de ceram tu pro eodem ponit. Medimnu etiam tenebimus sex modios capere,id est duodequinquaginta choenicas,seu duodequinquagies binos sextarios. Porrd sextariu medimni, id est modium,octo choenicas eficere, id est sedecim sextarios. nam hemimedimnus quatuor& viginti choenicum est, cuius bes triteus a Graecis dis syllabo nomine nuncupatur,id est tertiarius, sedecim choenicas continens,& duos & triginta sextarios. Triens autem hecteus itidem dissyllabo nomine dicitur, octo scilicet choenicas capiens.sic ab eis dictus, quod cmedimni sit sextarius. Quatuor choenices hemillectum dicitur, id est semi- sextarius medimni, quod & hemit,ecteum dicitur, ut apud Aristophanem
Nubibus, ναοῦ ἐμi a μή ' ν η Λιπιον, id est, fac nunc mecum sponsitonem ni tetra metrum sit semi sextarius. semisextarium tetra metrum
appellat,id est quatuor mensuras continentem, quatuor choenicas scilicet Est autem comica allusio ad carmen tetra metrum. Nam quod Socrates de pedibus dixerat poeticis id Strepsiades poeticae ignarus ad choenicas retulit, quasi alia metra mensurassi non nosset,quam vascularia. ex cuius poetae
320쪽
dc partibus eius liber V. ClVi 11.
Α enarratore & ex Polluce illam medimni diuisionem collegimus. Quanquam hoc co firmat Harpocration in Lexico oratorio in verbo .i Axῖν. qui etiam medimnum choenicas duodequinquaginta capere dixit: δ: modium qui tiget appellatur,octo choenicas. inod si medimnus sex modios Italicos capit, ut locupletissimis testibus comprobatu est: quum sextarius medimni sint octo choenices,choenicem binos sextarios,& quaternas cotulas capere necesse est. modius enim sedecim sextarios capit. Nec cosentaneum
est id quod a Polluce dictum est, cotulam tertiam parte choenicis esse,qua-B si scilicet choenix sesquisextarius Italicus fuerit. cis minus probanda est Theodori Gazet viri medici opinio, qui sextarium quodam in loco vertit. Theodori Nihil autem certius inueni quam quod apud Hehcnium legitur, qui Ana H s, hicistasii Imperatoris tempore scripsit,cum res Romanae iam Graecis hominibus plane innotuissent. Cyathus inquit ille)capit liquoris uncias duas, ἐ-
muta R- - πινος δία. Si cyat sus uncias duas capit, & sextarius igi- Stra ritu tur uncias capit quatuor & viginti, id est cetum nonagintaduas drachmas:& se ad momentum extremum conuenit nobiseu Hesychius: nec cyathus decem drachmas,sed sedecim capere comprobatur: qui numerus duod C nario multiplicatus, duas libras conficit. Hesychium autem de Romano Crathis cyatho oculum ex eo patet, quod uncias duas Romano Vocabulo dixit. uis, s .are confectam ut arbitror probatione habemus. Comperto enim cyathi modulo, reliqua dubia esse nequeunt. Herodotus in Polrnania,id est li- Ηρ odolibro septimo , de copiis Xerxis loquens Graeciam inuadentis, miniariat
centena & octogintatria millia ,& ducentos viginti nomines Xerxes ad Thermopylas usque duxit. Et paulo post, - ουδ, mi v c me rei rata n ἔ-
ου mur, e κον m. id est, Itaque mirum mihi non videtur quorundam amnium
fluenta desecisse tot hominum millia: sed quonam modo frumentum suppetierit tot hominum millibus, id vero mirum videri potest. Siquidem vichoenicem frumenti quis in singulos dies acciperet,ac nihil amplius, se ducta ratione inuenio centena dena millia medimnu quotidie absumi potuisse,& trecenta praeterea quadraginta medimna. Hoc loco vertendo Lau Vallesi.eris Ε rentius Vallensis vir deliteris meritissimus, errore lapsus est tanto ingenio indigno. Sic enim vertit, ino minus miror proditum esse fluenta quaedam non suppeditasse: magis miror unde tot myriadibus cibaria suppetierint. Nam subducta ratione sic comperio, si singuli quotidie singulas frumentichoenicas,id est semodia non amplius accepissent absumpta suisse singulis
diebus centum millia medimnoru,& trecentos ac quadraginta medimnos:
qui singuli constant e senis modiis. Sic legitur in libris impressis: sed centu& decem millia Laurentium scripsisse non dubito. Mitto igitur quod illa verba, proditum esse fluenta non suppeditavisse, male versa fiant: quia HO