장음표시 사용
121쪽
De Verbis nouis. Cap. VII. 3. De Ora ovantur autem verba, quae ab eo, qui dicit,' inodi: ψε . I sio gignuntuir,ac fui, aut similitudine, aut imib RQu u tatione, aut inflexione, aut adiunctione verborum. Aa Ai 1 b. Similitγdine, Vt systaturit, a Cicerone formidum y in epist est: ct ab Asuo , fimbriaturit, ad similitudite νε ' bi proscripturit: a Liuio, sobolis ere, ab Hora Lib. .eat. tio iuuenescere, a Virxilio lentescere, o ignescere Odς-7- dictum est,ut feruesc re. Imitatione facta sisit tin-TAen .s. nio, rugio, clangor, murmtir, aliaque permulta. In Graecis ma. flexione,ut a bibo bibosus inflexit Laberius MimoLm' sisti graphus. Adiuctione versutiloqaus, expector gere qu-m re, nouauit Ennius. Sed Graecis magis concessum, . est fingere audendum tamen aliquamdo , ct si quid . p. 3. periculosius snaisse videbimur, quibusdam reme-H R - diis praemuniedum est, ut ita dicam,si licet dicere, uodammodo, 'trinitte mihi sic dicere. in quo non falli iudiciu nostru, lollicitudine ipsa manis su erit. ἔc quonia de verbis inusitatis oe nouis dictu est, de tropis cna illis verba transferretur exponamus.
TROpus est verbi, vel se rmenis a propria signi
ficatione in aliam cum virtute mutatio : νt 8.ς ε- ω li. cum dicimus, laetas segetes, verbu latus, a propria significatione, qua laetos homines dicimus, ad ju res, cum Nirtute tras scrtur. Sunt autem tropi numero Nndecim.in νno verbo septe, Metaphora. Synecdoche, Metonymia. Antonomasia, Onomatopoeia Catachress Metalepsis. In oratione τero quatuore
122쪽
tuor: Allegoria, Periphrassiis, Hiperbaton Hyperbole: de quibus,tametsi nondsi de so dicamus ornatu,qui ex coluctis,conuuisq; verbis costat, breuiterscribemus, ne itera de tropis disserere cogamur. De Metaphora. Cap. IX.
I Vcipiamus igitur ab eo, qui chm frequenti si
mus est,tum longe pulcherrimus , translatione dico, qua Metaphbra Graece vocatur. Latissime enim patet. Ea necesitas genuit inopia coacta,
anguiclijs,posi astem delcctatio ucundιtisqMe celebrauit. nam, ut visis frigoris depellendi caussa reperta primo , post adhiberi coepta est ad ornatum etiam corporis, ct dignitatem, sic verbi trastatio instituta est inopiae caussa, frequentata delectatio
nis. Est aulcm translatio chm verbum tu quandarem transfertur ex alia, quod propter similitudinem recte videtur posse transferri. id facimus aut quia necesse est, aut quia significantius,aut quia d centius . nam gemmare vites, luxuriam esse in bimbis , laetas segetes etiam rustici necessitate dicunt. oratores durum hominem aut asperum . non enim proprium erat, quod darent his assectionibus nomen. Iam incensum ira inflammatLm cupiditate, lapsum errore significandi gratia. nihil εnim horum suis verbis, quam bis accersitis magis proprium erat. illa ad ornatum, lumen orationis, O generis claritatem , ct contionum procellas, ct eloquentiae flumina , ut Cicero pro Milone , Clo dium fontem eius gloriae vocat, ct alio loco seg rem,ac materiam. Illud autem admirandum vid
με α φορῶ. Translatio eu frequeatissimus Iropus est, tum longe pulchertimus 3. De ora auctor ad Her. lib. 4. Transsationis origo. ad Her.ll. 3 4uiduallatio sit . &quate trantatione via
123쪽
ut transia. gu delectantur Nerbis, quam proprijs ct puis. nam Rμ si res suum nomen, ct proprium vocabulum non habet,ut pes in navi, H in vite gemmainecessitas cogit, quod non habeas,aliunde sumere. sed in suorum verbora maxima copia, tamen homines aliena mulArist. s.To- to magis,si sunt ratione translata, delectat. caussa Rh.': .. .. autem illa est,quod translatio est similitudo ad unti
uin. li.8. verbum contracta. similitudine autem mirifice ca- , 3. de or. pἐuntur anἰmι. o tam n distat; quod illa compari. eii . t' Pam Humui exprimere; tacpro ipsa redo ad unu dicitur. coparatio est,cu dico fecisse quid hominem tauit si H lionem. translatis, cum dico de homine,leo est.
Quotuplex sit translatio. Cap. X. MIStapborae autem ris omnis quadruplex est. Cum in rebus,animalibus aliud pro alio ponitur; ut Liuius, Scipionem a Catone allatraris litum, refert inanima pro alijs generis eiusdem su- mumtur; ut, concentu virtutu nihil est suavius: aut, pro rebus animalibus in anima;H Uirg. duo fulmina belli. Scipiadas . Aut contra. sedet inscius alto, Accipiens sonitum saxi de vertice pastor. 3Traecipue ex bis oritur mira sublimitas, quae audaci , ct proxime periculum translatione loliuntur ; cum rebus sensu carentibus actum quendam , ct animos damus; qualis erit. Pontem indignatus AraxES.
124쪽
strictus in acie Tharyalica gladius agebat' cuius laselus ille mucro petebat ἐ qui sensus erat armorum tuoru'In translatione primu fugienda es di militudo, qualis est in illo Ennij. Caeli ingentes fornices. Deinde videndu est,ne logesimile sit ducta: Syrtim patrimonq,scopulu libentius dixerim: Char3bdim
bonorum :νoragine potius.facilius enim ad ea, quae Nisa, quam ad illa, quae audita sunt,mentis oculi feruntur. Sunt quida ct humiles translationes, Vt, Saxea est verruca: quaedam maiores, quam res postulat,νt, Tempestas comissationis: quaedam minores,νt, comissatio tempestatis. Ut modicus autem atque opportunus eius Uus illustrat orationem; ita frequens, ct obscurat, ct taedio complet; continuus vero in allegoria, ct aenigma exit. quod si νereare ne paullo durior translatio esse videatur,
mollieda est praeposito me verbo, νt, Si olim, M. Catone mortuo,pupillum senatum quis relictum dicat:paullo durius;sin, Vt ita dicam pupillum, ali
quanto mitius est. Etenim verecunda debet esse translatio, ut deducta esse in alienum locum, non irru sciatque vi precario,non vi venisse videatur. Diligenter etiam cauendum est, ne omnia qua poetis permissa sunt, conuerire orationi putemus: nec enim pastore populi, auctore Homero, dixerim, nec Nolucres pennis remigare, licet Virgilius in apibus
ac Daedalo specisosme sit Uus. Modus autem nullus est florentior insingulis verbis,nec qui plus tu minis asserat orationi, eoque iκ illo explicando merito longiores fuimus.
3. De Orat. lib. g. cap. 6. Frequens usus transsationis exit
in allegoria dc qnigma. intomodo
Muliς poetis permisesae sunt me
i aphorae: . quae orato. ii non conueniunt. 4. Georg. 6ζAea.6.
125쪽
De Synecdoche. Cap. XI. pG ,e. Tnecdoche tropus est, in quo ex parte totum, intellectio D aut contra;aut ex antecedetibus sequentia in- . i. I,' testiuuntur. Quae descriptio octo illos modos comnecdoches prebedit, quibus sit synscdoche,quos grauissimi scri Ii μ' ptores tradiderunt. Ex parte totum intelogitur, ut
Quinct. ii. ex puppi nauis, enses ex mucrone, aut ex tecto d Iarati .otimus. Cicero: MAcroues eoru a iugulis vestris reiecimus. Huc pertinet, cu νel ex uno plures Quificam tur. Limus: Romanus pratio victor: ct virgilius. Hostis habet, muros.
Vel genus ex forma,idest parte illi subiectu: Virg.
Dentesque Sabellicus exacuit sus. Pro quovis sue:νA ex materia res uniuersa qua ratione ct ferrum pro gladio oe pinus pro naui, σaurAm atque argentum pro aurea, ct argentea pe- cuiuia sumitur. Cicero: homines instructi ct cereis pio caedi. locis cum ferro c0llocati. Contra νero ex toto pars declaratur ut in illo Virgil . Fontemq; ignemq; ferebant. De quo genere ei cum aut a pluribus unus intelligitur. Cicero ad Brutu, Populo, inquit, imposuimus, ct oratores visi sumus ecum de se tantum loquer tur, Aut e genere pars illi subiecta,uirgilius. ptaedamq; ex unguibus ales. Proiecit fluvio. Pro aliqua. Ex antecedentibus sequentia monstrantur, ut cum ait idem poeta. Aspice aratra iugo reserunt suspcnia iuuenci.
126쪽
vt ex bis pcrypicuum est quae hoc, ct proximo capite dicta sint , Translatio admouendos animos, ores paene sub oculos subi ciendas praecipue reperta es, at synecdoche ad locupletandum Iermo--m magis pertinet. De Metonymia. Cap. XII.
MEtonymia est tropus,iet quo caussas per essecta, vel ess cta per caussas, vel ex eo, quod continet, id quod continetur,vel re emno intelligi
mus.Per cavlsam declaramus, cu inuentio,aut alicuius rei aucto pro re inventa ponitvr, Virgilius. onerantque caniitris. Dona laboratae Cereris.
Hoc modo Platonem, Aristotelem, D Ubenem freq&enter pro eorum scriptis ponimus. Cicero: Leetitasse Platonem studio e , audiuisse etiam demosthenε dicitur . Ex essectis autem caussa significa' rur;cum sacrilegium deprehensum, O scelus dic, mus pro scelerato. Hinc mssum timorem, triste senectutem, ct pallidam morum eleganter optimi dicunt auctores. Virgilius.
maestumque rimor em . Mittite. Horatius.
Pallida mors aequo pulsat pede pauperum
Ex eo quod continet, id quod continetur venuste etiam intelligitur.sic bene morata νrbes Nocatur:
127쪽
Caelo gratissimus amnis. Da orat. i. Id est caelisibus. ciceror ut omittam illas omnilum doctrinarum . inuentrices, Athena in quibus summa dicendi ius er inuenta est o perfecta r Athenas dixit pνο Athiniensibus. Huc referantur etiam illa, cum ex possessore res, qua possidemGaut ex duce, exerci- AEnt. ιμή significatur iet. iam proximus acitet . Vcalegon, mes Vcalegontis domin. pueri tir sic hominem deuorari, cuiui patrimonium,evor a 3. sed a- turr edi ab Hannibale apud Canad casa sexagintat, hii hu millia dicimuσ,ides ab eius topijs. e signo denique ς u - νει monstratur: de toga, qua pacis erat insigne, O Otij,pro pace 3 ct fasces usurpanturpro ma - . . fratu.viet. Non illum populi fasces, non purpura regu
Metonymiam, ut ait cicero, rhetores opallagen
Λ Onomasia ponit aliquid pro nomine,ib. α, Euersor Carthaginis, O Numantia,
Scipione; mana eloquentiaeprinceps, pro ci nem. cerone.Epitheton aut m, siue Latine mulis dicere Φi appositu,n5 est tropus, quia nihil vertit.necesse est Epi theton enim sem; er,vt id,quod est appositum, si a proprio . . ' Η' diuifris, persesegnificet, oe faciat Antonoma-μuomodo stam. in s dica , t ile qui Carthaginem, lesbisa' mantiam euertit, Antonomasia s: si adjeceris,
128쪽
herius poeta utuntur, namque illis satis est conuenire verbo, cui apponatur: ct ita,D entes albi, oe otii, qui humida vina, His non reprehenduntur. apud do epithe- ore nisi aliquid licitur, redundat.tam aut e esticitur , si sine illo, quod dicitur, minus est, qualia Rhe.e. s. α' sunt, osaelus abominandum, o deformem libidinem. ii Exornatur aut e res tota maxime translationibus: Ciapiditas frenata, en incana substructiones. So- P γ Mil. let etiam feri aliis adiuduis Epitbeto tropis, apud virgiliκm: Turpis exestas, ct tristis senectus. Ue- Aen. c. runtamen talis est ratio huius virtutu, Ni sine ap- .eri; λ: positis nuda sit oe velut incompta oratio: ne one-'O - ne 'retur multis,nam sit longa, ct impedita. De Onomatopoeia. Cap. X I V.
O Nomatopoeia id est fictio nominis, Gracis in Hii
ter maximas habita virtutes, Latinis rix 'permittitur. Ab his tamen plurima sunt per onm πιιιαν , matopoeia posita,qui primisermone fecerunt apto Gines auct. tes assectionibus nomen.nam mugitus,oemitus,et murmur, edi Nagitus, aliaque quam plurima inde appellat li π erunt. at nunc raro, et cum magno iudicio hoc ζψμ'Id genere Hendum est; ne noui verbi assiduitas odium Munis per pariatsedo commode quis eo utatur, et raro, non R 'modo non ossendet nouitate, sed etiam exornabit orationem, Cic. in. Antoniu. Tua coniugis, bona foeminae, locupletis quidem certe, Bambalio quida pater,homo nusso numero,nihil illo contemptius, qui propter haesitantiam linguar,stuporemque cordis cognomen ex contumelia traxerit . Sed si quis tropi
129쪽
definitionem attente consideraueri Onomatopoeiam tropis nullo modo numerabit. De Catachresi. Cap. XV.
Atachresis, quam recte dicimus abinonem, , . ue Gentibus nomen suum accomodat quod
est abusio. in proximo est. Sic, Quid sit in equum diuina palladis arte Aedificant. Quinct. lib. Et, Tyxides, cuιuscumque materiasunt, O parri-
is , ἴ' ci a quoque aut fororis interfector dicitur. Cataehresii valde similis i es Metaphora , sed ab ea tamen di- Σὸ - , sitaritvrsquod abusio nome ex vicina,infinitima via. re accomodat alteri rei,qua fine ηomine est: meta ' mora vera,etia si nomen non deest, ndecumq; ,modosimilitudinem res habeat, alienum non asciscit, uuid tam propinquum patris interfectori, quam . matris,aut fororis,aut fratris interfector ἰ ergo is, mina. lib. quia nomen Latino sermone non tabe per abusione p ε- parricida vocatur . Quid rursus magis seiunctum, quam arbor atque Resp. quae florere, verbo ab ambore tras lato, diciture Unde apparet duos hos tr .
posita similes esse t tamensint diuers. De Metalepsi. Cap. XVI. . , .st , frψperes ex bis,qui aliter significant, Metale isti milii. t ψημmptio ex alio in aliud, velut viam im= op ini prastans. Tropus autem est rarissimus, ct maxime improprius, virg. xesbi.,. Post aliquot mea regna vides mirabor aristas.
Gradatim enim ab aristis adspicas, aspicis ads intino, hin, geres,ab his ad a lates, ab aestatibus ad annos ac
130쪽
reditur. Idem etiam poeta in primo libro Aemeid. . i
Speluncisque abdidit aris. ubi spelunca nigra, ac per hoc crassis o obsturis tenebris circumfusae,ad extremum denique infinita altitudine depressae intelliguntur.
De Allegoria. Cap. XVII. Grae.
ALlegoria, quam inversionem interpretamur, Her per u aliud verbis,aliud sensu ostenditiae etia interim contrarium: Virgilius. insinct. li Sed nos immensum spati jscosecimus' aequor: Georg.1 Etiam tempus equum spumatia soluere colla. ψ Hii Habet rium talis allegoriae frequenter oratio; sed legorii sed raro totius, plerumque apertis permissa est. Tota - ' Q apud Cic. talis est: Hoc miror enim,querorque quc quam hominem ita pessundare alter v verbis velle, Ni etiam nauera perforet, qua ipse nauiget. Illud rommissum frequentissimum. E quidem ceteras te--o 'pestates , O procellas in illis dumtaxat fluctibus tione sem concionum ,semper Miloni putaui esse subeundas: s uii 'nisi adiecisset, luctibus concionum, esset allegoria, nunc eam miscuit. Illud vero longe speciosissimum genus orationis in quo trium per&ista est gratia, similitudinis, allego ira, ct translationis. Quod
fretum, quem Euripum tot motus, tamque varias habere creditis agitationes, commutationes , tu'ctus; quantas perturbationes, O quantos aerius habet ratio comitiorum. Dies intermissus πλius, militudine aut nox interposita saepe perturbas omnia , totam opinionem parua nonnumquam commutat Pro Mari